Asherah. Israel. 9de eeuw v.c.
In het oude testament komt Asherah van alle godinnen het meest frequent voor: 40 keer. De bijbelteksten zijn getuigen van een vileine afkeer tegen deze godin. De beledigingen vonden vaak in de meervoudsvorm plaats. Men sprak dan van de Ashera’s.
Deze uitdrukkingswijze zette godsdiensthistorici langdurig op het verkeerde been. Men dacht oorspronkelijk aan een boom of een heilige paal. Ook koppelde men het begrip Asherah’s aan Baäl. In 1963 was er al een auteur Yamashita die opmerkte dat deze aanvallen vanuit één bron kwamen. Dit werd ook wel het Deuteronomistisch beginsel genoemd. 1 principiële invalshoek die zich uitstrekte over Deuteronium en 2 Koningen. Door Asherah in diskrediet te brengen; door haar te koppelen aan Baäl en Astarte hoopte(n) de schrijver(s) de cultus rond Jahwe terug te brengen tot hun monotheistisch uitgangspunt. Pas nadat men in Oegarit de befaamde kleitabletten vond, kwam men tot de ontdekking dat het begrip Asherah stond voor een godin, die meer betekende dan wat de schrijvers van het Canon ons wilden laten zien.
Er was duidelijk sprake van een volksdevotie, waarin deze godin intens werd vereerd. Ze werd aangeroepen en was de patrones van barende vrouwen. De honderden beeldjes van klei en hout kregen na de verhalen uit de Oegarit een andere betekenis. In deze tabletten werd geschreven; dat ze profeten had en dat ze door hun mond sprak tot de Kanaänieten.
Haar cultus was verspreid over een groot geografisch gebied. De ceremoniën vonden plaats op offerhoogten, nabij een heilige paal of boom (“die dus Asherah heette).
In het noorden werd ze Asherah van Tyrus genoemd of de Asherah van Sidon of de Elat (godin); in het zuiden verwees de naam Elat (aan de golf van Akaba aan de Rode Zee) eveneens naar haar.
Ondanks de afkeurende getuigenissen in het Oude Testament is er inmiddels heel sterk bewijsmateriaal gevonden dat Asherah een zeer prominente plek innam in de Hebreeuwse cultuur. De beeldjes zijn nagenoeg bij elke opgraving teruggevonden. Ook kwamen meerdere malen frappante teksten tevoorschijn. Iets wat de schrijvers van de bijbel uit idealistische motieven hebben verzaakt om op te schrijven. Namelijk dat de woestijngod Jahwe een levensgezel had. Namelijk zijn eigen Asherah.
Onder andere ten zuiden van Kadesh-Barnea en ten westen van Hebron werden teksten gevonden met het opschrift Jahwe (jehova) en zijn Asherah. Een van de opschriften verhaald de inscriptie: “Gezegend bij Jahwe of Teman en zijn Asherah”.
Het past ook beter bij een agrarisch ingestelde samenleving. Semi-nomaden hadden behoefte aan een symbool van vruchtbaarheid. In deze samenhang is een vruchtbaarheidssymbool, gelijk de culturen om hen heen geen uitzondering. Ondanks de gekleurde werkelijkheid van de schrijvers en bewerkers van de bijbelboeken lijkt het erop dat er sprake was van een heteroseksueel koppel namelijk Jahwe en Asherah.
PietV (TP. okt.2005)
Hadley, Judith M. 2000. The Cult of Asherah in Ancient Israel and Judah: Evidence for a Hebrew Goddess. Cambridge:
Olyan, Saul 1988. Asherah and the Cult of Yahweh in Israel. Atlanta, GA: Scholars.
Pettey, Richard J. 1990. Asherah: Goddess of Israel. New York: Lang.
Toorn, Karel van der 1998. "Goddesses in Early Israelite Religion," 83-97, in Ancient Goddesses: The Myths and the Evidence, ed. L. Goodison and C. Morris. Madison, WI: University of Wisconsin.
Yamashita, Tadanori 1963. The Goddess Asherah. New Haven, CT: Yale University, Ph.D. dissertation.
Lees ook: Zondvloed volgens Gilgamesh
Literatuur: De Bijbel als Mythe. I. Finkelstein