NPO-documentaire over Nagarjuna - "De werkelijkheid bestaat niet""

[Peter van Velzen]

Volgens mij is het nog simpeler. "De ultieme waarheid, noch het ultieme inzicht kunnen m.i. bestaan.
Er zijn wellicht uitspraken die volledig, overal, ten alle tijden en onder alle omstandigheden juist zullen blijken, maar aangezien ik ze niet altijd en overal en onder alle omstandigheden zal kunnen waarnemen, heb ik geen idee welke uitspraken dat zijn.

Advaita en Boeddhisme zijn niks voor jou hé Peter.
Voor Boeddhisme zit je nochtans aan de bron daar bij jou in Thailand.

De ultieme waarheid en inzicht waar jij het over hebt is niet de waarheid waar leraars als de boeddha, Eckhart Tolle, Byron Katie, Nisargadatta Maharaj, Ramesh Balsekar, Wolter Keers, Alexander Smit en ook Stanislav Grof het over hebben.

Zij hebben het over waarheid die niet intellectueel of conceptueel kan worden begrepen, maar eerder ervaren moet worden in een directe en non-duale staat van bewustzijn. Waarheid is voor hen de realisatie van een tijdloze, onveranderlijke kern of bewustzijn, die losstaat van het ego en de illusies van afgescheidenheid en controle.
Die waarheid wordt dan ook vaak omschreven als simpelweg zijn — een staat waarin het denken wegvalt en ruimte ontstaat voor pure aanwezigheid, vrede, en verbondenheid met het grotere geheel.

Dat is waarschijnlijk helemaal niet waar. Maar dat zullen we nooit zeker weten.

[VseslavBotkin]

Madhyamaka is denk ik deflationistisch, het is een vorm van deconstructie die uiteindelijk ook zichzelf deconstrueert. Siderits drukt dat wel eens uit met de slogan, "de ultieme waarheid is dat er geen ultieme waarheid is".

Ramesh Balsekar drukte het in zijn boek Ultieme waarheid, wat ik twintig jaar geleden las, zo nog sterker uit: "De ultieme waarheid is het ultieme inzicht dat er niemand is om de ultieme Waarheid te begrijpen."

Dat is een heel ander standpunt lijkt mij?

Hier komt ook weer de deconstructie kijken; "onthechting" impliceert al dat er iets is waar je je van moet onthechten maar dat is niet zo. Op het "ultieme" niveau zwijgt de Madhyamaka dan ook, omdat daar taal en de substantieve/dualistische ontologie die woorden impliceren betekenisloos zijn geworden.

Wat je zegt raakt de kern van de paradox die zowel in Madhyamaka als in veel andere mystieke tradities wordt erkend. "Onthechting" impliceert inderdaad een dualiteit: een ik dat zich moet losmaken van een ander (bijvoorbeeld een verlangen, een object of een gedachte). Maar op het ultieme niveau, zoals Nagarjuna's Madhyamaka uitlegt, zijn dergelijke onderscheidingen al vanaf het begin leeg (śūnyatā). Het is niet dat er iets te onthechten valt; het is eerder een kwestie van het zien dat er nooit een inherente hechting was om mee te beginnen.

Op dat ultieme niveau zwijgt Madhyamaka inderdaad, omdat taal zelf gebaseerd is op de dualiteiten die het probeert te transcenderen. Woorden scheppen een illusie van substantie—een inherent bestaan van dingen die in feite leeg zijn. Daarom wordt in Madhyamaka vaak gesproken over het belang van "twee waarheden": de conventionele waarheid (waar woorden functioneel zijn) en de ultieme waarheid (waar diezelfde woorden hun betekenis verliezen).

Wat jij beschrijft, lijkt een diepe intuïtie van dit ultieme zwijgen te zijn, waarin geen "ik" en geen "onthechting" meer nodig zijn omdat het spel van dualiteit is doorzien. Uiteindelijk is er niets dat losgelaten hoeft te worden, omdat er nooit iets was dat werkelijk vastzat.

Mooie omschrijving! Inderdaad. Als je Nagarjuna leest zie je ook dat hij op deze wijze over bijvoorbeeld het zogenaamde lijden [dukkha] schrijft, een van de meest centrale thema's in het boeddhisme zou ik zeggen, in plaats van dat hij een "oplossing" biedt haalt hij het gewoon uit elkaar en laat hij zien dat het een illusie is. Dat is wel een belangrijk verschil met mystici en ook wat ik zo fascinerend vind, Nāgārjuna legt iedereen het zwijgen op door middel van argumenten en logica, inclusief logici. Veel Madhyamaka-teksten bevatten ook denkbeeldige discussies met tegenstanders.

En mystici geloven natuurlijk nog in God, de Madhyamaka gelooft nergens in, zelfs niet in zijn eigen woorden, hoe nuttig en mooi ze conventioneel gezien ook mogen zijn.

[bonifacius]

Dat is een heel ander standpunt lijkt mij?

Ramesh Balsekar's standpunt dat "de ultieme waarheid is het ultieme inzicht dat er niemand is om de ultieme waarheid te begrijpen" is een radicaal non-duaal standpunt dat in lijn ligt met de kern van Advaita Vedanta. Dit idee benadrukt dat elke vorm van persoonlijke identificatie of subject-object dualiteit illusoir is. Andere bekende Advaita-leraren hebben vergelijkbare ideeën geuit, maar er zijn nuanceverschillen in hoe zij dit communiceren en welke nadruk zij leggen.

Mooie omschrijving! Inderdaad. Als je Nagarjuna leest zie je ook dat hij op deze wijze over bijvoorbeeld het zogenaamde lijden [dukkha] schrijft, een van de meest centrale thema's in het boeddhisme zou ik zeggen, in plaats van dat hij een "oplossing" biedt haalt hij het gewoon uit elkaar en laat hij zien dat het een illusie is.

Het zogenaamde lijden is inderdaad een illusie.
Er is helemaal geen lijden, geen probleem.
Als we het idee van 'probleem' onderzoeken, wordt het vaak duidelijk dat het pas ontstaat in de geest, door interpretaties, verlangens en identificaties. In essentie is alles wat we ervaren denkbeeldig—een mentale constructie die voortkomt uit gedachten en overtuigingen. Wat we als een probleem ervaren, is vaak niet iets wat vaststaat of objectief bestaat, maar een interpretatie van een situatie, beïnvloed door onze verlangens, angsten of overtuigingen.

Wanneer we kijken naar wat er werkelijk is, zonder de mentale lading van "goed" of "slecht," "probleem" of "oplossing," kunnen we zien dat alles gewoon is, zonder een vaststaand conflict.
Het is het denken dat van alles een probleem maakt, maar in de kern is er misschien niets dat werkelijk een probleem is, tenzij we er een van maken.
In die zin kunnen we zeggen dat er geen werkelijk probleem is, en dat alles denkbeeldig is in de zin dat het een tijdelijke, veranderlijke ervaring is, voortgebracht door de geest.

Dat is wel een belangrijk verschil met mystici en ook wat ik zo fascinerend vind, Nāgārjuna legt iedereen het zwijgen op door middel van argumenten en logica, inclusief logici. Veel Madhyamaka-teksten bevatten ook denkbeeldige discussies met tegenstanders.

Elke gerenommeerde Advaita leraar legt uiteindelijk het intellect van de vraagsteller het zwijgen op.
Eén van mijn favorieten is een Duitser, wiens 'satsangs' ik in 2007 in India veertien dagen dagelijks heb bijgewoond. Zijn naam is Karl Renz.
De benaderingen van Nāgārjuna en Karl Renz kunnen worden gezien als twee perspectieven op dezelfde fundamentele vraag: wat is de aard van de werkelijkheid en hoe overstijgen we de illusies van een afgescheiden zelf?

Nāgārjuna hanteert een rigoureuze filosofische aanpak die gebaseerd is op dialectiek. Hij gebruikt logisch redeneren om elk concept, inclusief leegte (śūnyatā), te ontmantelen. Dit proces staat bekend als de prasaṅga-methode, waarbij alle standpunten worden doorzien als leeg van inherente substantie. Hij biedt geen ultiem standpunt of conclusie, omdat zelfs het idee van "leegte" moet worden overstegen. Zijn werk richt zich op bevrijding van lijden door inzicht in afhankelijk ontstaan (pratītya-samutpāda).

Nāgārjuna richt zich op spirituele zoekers die het pad van het boeddhisme volgen, met als doel het beëindigen van lijden en het bereiken van nirvāṇa. Zijn methoden zijn ontworpen voor diepe meditatie en filosofische reflectie, en richten zich op het onthechten van elk idee, zelfs het idee van verlichting.

Karl Renz volgt een meer spontane, intuïtieve en vaak humoristische benadering. Hij speelt met woorden en paradoxen om de illusie van een afzonderlijk "ik" te doorprikken. Renz gebruikt geen filosofische structuur of redenering; in plaats daarvan benadrukt hij herhaaldelijk dat er niets te bereiken is, omdat alles al is zoals het is. Zijn stijl is radicaal, experiëntieel, en weigert zich te richten op methodologie of logische consistentie.

Renz richt zich meer op individuen die al interesse hebben in non-duale inzichten en vaak al andere spirituele paden hebben bewandeld. Zijn doel is niet om verlichting te "bereiken," maar om de illusie van een zoektocht zelf te ontmaskeren. Hij spreekt vaak vanuit de ervaring van "dat wat is" en benadrukt dat er geen "weg" is.

En mystici geloven natuurlijk nog in God, de Madhyamaka gelooft nergens in, zelfs niet in zijn eigen woorden, hoe nuttig en mooi ze conventioneel gezien ook mogen zijn.

Je zal het hier dan over een christelijk mysticus als Meister Eckhart (circa 1260–1328) hebben, die middeleeuwse Duitse theoloog, mysticus en filosoof, die vooral bekend staat om zijn diepgaande inzichten in de relatie tussen God, de ziel en de wereld.

Ik heb persoonlijk decennia lang veel met een mysticus gesproken die helemaal niks had met een geloof in God.

[bonifacius]

Dat is waarschijnlijk helemaal niet waar. Maar dat zullen we nooit zeker weten.

De enige zekerheid is dat er geen zekerheid is in dualistische of conceptuele termen. De waarheid is niet iets wat met woorden kan worden uitgedrukt; het is eerder het loslaten van alle opvattingen. Alles is leeg van inherent bestaan; geen enkele opvatting is absoluut.
Aldus Nāgārjuna.

Het enige wat je zeker kunt weten, is dat "zekerheid" een concept is dat door het ego wordt gecreëerd. Alles is al volmaakt zoals het is, ongeacht wat je denkt of ervaart. Er is niets te weten en niemand die kan weten.
Aldus Karl Renz.

[VseslavBotkin]

Ik zit achter mijn computer, ergens in Ampur Muang Trang.
Dat is grotendeels waar, althans nu.
Ik heb waarneembare eigenschappen
maar ik identificeer mij met mijn Nederlandse paspoort of mijn Thaise identiteitsbewijs
Ik ben niet ergens waar niemand mij kan vinden
en ik buig slechts uit beleefdheid, niet uit repect voor iemand's oncontroleerbare ideeën

4.8 Gegeven een argument in termen van leegte: voor
iedereen die een weerlegging geeft
Is alles wat hij zegt juist wat te bewijzen is, en geen
weerlegging.

4.9 Gegeven een verklaring in termen van leegte: voor
iedereen die dan kritiek geeft
Is alles wat hij zegt juist wat te bewijzen is, en geen
kritiek.

Arya Nāgārjuna, Mūlamadhyamakakārikā

[VseslavBotkin]

Dat is een heel ander standpunt lijkt mij?

Je zal het hier dan over een christelijk mysticus als Meister Eckhart (circa 1260–1328) hebben, die middeleeuwse Duitse theoloog, mysticus en filosoof, die vooral bekend staat om zijn diepgaande inzichten in de relatie tussen God, de ziel en de wereld.

Ik heb persoonlijk decennia lang veel met een mysticus gesproken die helemaal niks had met een geloof in God.

God is voor mystici gewoon een andere naam voor het hoogste of meest werkelijke lijkt me. Ik had laatst een discussie met een mysticus en die noemde mijn Madhyamaka-'standpunt' nihilistisch. Ik heb zelf nooit in een persoon geloofd, ik vond dat antropomorf en eerlijk gezegd een beetje naïef, dat zal wel de filosoof in me zijn.

[bonifacius]

God is voor mystici gewoon een andere naam voor het hoogste of meest werkelijke lijkt me.

Inderdaad, god is een symbolische aanduiding van de ultieme bron of de totaliteit van het bestaan.
In Ramesh Balsekar's visie is het idee van God een hulpmiddel om de beperkingen van het denken te overstijgen en de eenheid van alles te herkennen.
Balsekar benadrukt dat het menselijke verstand God vaak reduceert tot een dualistisch idee: een schepper tegenover de schepping. Hij nodigt uit om voorbij deze dualiteit te kijken en God te zien als een synoniem voor bewustzijn of het allesomvattende geheel, zonder persoonlijkheid, voorkeuren of intenties.
Hij ziet dit ook in lijn met zijn leer van Advaita (niet-tweeheid), waarin elk idee van afgescheidenheid – inclusief dat van een persoonlijke God – een illusie is die voortkomt uit de identificatie met het ego.

Ik had laatst een discussie met een mysticus en die noemde mijn Madhyamaka-'standpunt' nihilistisch.

Het Madhyamaka-"standpunt" is niet nihilistisch, hoewel het soms verkeerd begrepen wordt als zodanig. De verwarring ontstaat omdat Madhyamaka stelt dat alle fenomenen leeg (śūnya) zijn van inherent bestaan. Dit betekent echter niet dat dingen niet bestaan of dat ze betekenisloos zijn; het betekent dat ze niet bestaan op een zelfstandige, onveranderlijke manier. Ze bestaan enkel in afhankelijkheid van andere factoren en relaties (pratītyasamutpāda of afhankelijk ontstaan).

Ik heb zelf nooit in een persoon geloofd, ik vond dat antropomorf en eerlijk gezegd een beetje naïef, dat zal wel de filosoof in me zijn.

Naast mijn interesse in Advaita en Boeddhisme, ben ik vooral al sinds 1990 geboeid door transpersoonlijke psychologie - als gevolg van een toen voor mij extreem schokkende holotropische ademsessie - met als voor mij interessantste vertegenwoordigers: Stanislav Grof, Ralph Metzner en William A. Richards, allen pioniers in de transpersoonlijke psychologie en psychedelisch onderzoek.

Zij hebben unieke perspectieven op het concept van God, vaak beïnvloed door directe mystieke ervaringen en hun werk met bewustzijn.
Zij zien god als een direchte innerlijke ervaring van een ultieme realiteit. Hun perspectieven benadrukken dat God niet te begrijpen is met de logica van het ego, maar intuïtief ervaren wordt in transcendente staten van bewustzijn.

[VseslavBotkin]

Ik had laatst een discussie met een mysticus en die noemde mijn Madhyamaka-'standpunt' nihilistisch.

Het Madhyamaka-"standpunt" is niet nihilistisch, hoewel het soms verkeerd begrepen wordt als zodanig. De verwarring ontstaat omdat Madhyamaka stelt dat alle fenomenen leeg (śūnya) zijn van inherent bestaan. Dit betekent echter niet dat dingen niet bestaan of dat ze betekenisloos zijn; het betekent dat ze niet bestaan op een zelfstandige, onveranderlijke manier. Ze bestaan enkel in afhankelijkheid van andere factoren en relaties (pratītyasamutpāda of afhankelijk ontstaan).

Madhyamaka is zeer subtiel, het is geen nihilisme maar het heeft zeker wel bepaalde overeenkomsten met nihilisme, alhoewel je dat heel anders ervaart als je praktiseert.

Alles dat bestaat is een illusie voor Madhyamaka, en niets is wat het lijkt. Echter, dat betekent niet dat er geen (anonieme) verschijning is, of dat er vanuit het alledaagse perspectief geen gevolgen hangen aan de dingen die je doet. Het extreem contra-intuïtieve punt is juist dat, omdat de wereld uiteindelijk niet bestaat, hij als conventionele illusie kan functioneren. Dit is de non-dualiteit van de twee waarheden, "ultiem" en conventioneel. "Vorm is leegte, leegte is vorm".

Madhyamaka is best wel een duistere filosofie. Inzien dat alles betekenisloos is is juist waar de "bevrijding" uit bestaat; er is niks te winnen en niks te verliezen. Geen hemel om naar uit te kijken en geen hel om te vrezen. Ik denk vaak aan deze passage van Chandrakirti:

3.2 Their foes may torture them, though they be innocent,
Dismembering their bodies piece by piece,
And cut their flesh and bones in lingering pain—
But this serves only to confirm their patience for their butchers.

3.3 For Bodhisattvas, those who see the absence of the self,
Agent, object, time, and manner of the wounds—
All things are like the image in a glass.
By understanding thus, all torments are endured.

Chandrakirti, Madhyamakāvatāra
bron; https://static.sariputta.com/pdf/tipita ... mpmpdf.pdf p. 59

DarwidHalim schreef:

We need to know the meaning of lack of inherent existence.

When we say: This table is empty.
Prasangika means: This table is SIMPLY doesn't have essence or inherent existence. They do not deny the UNEXPLAINABLE appearance.
Nihilist means: This table not only doesn't have inherent existence, but it also doesn't have appearance.

This nihilist is crazy. They are like blind. They have eyes to see appearance, but they deny the appearance.

But, if you look into it, Nihilist and Prasangika are actually very close. The distance between them is actually just "1 second" walk.

https://www.dharmawheel.net/viewtopic.php?t=6849

[bonifacius]

Madhyamaka is best wel een duistere filosofie.

Deze perceptie is begrijpelijk, gezien de methodologie en implicaties van zijn leer, die veel traditionele opvattingen uitdagen en zelfs destabiliseren.
Mensen zoeken vaak naar zekerheid of een ultieme waarheid in filosofie of spiritualiteit. Madhyamaka ontkent het bestaan van zo’n vaste grond, wat ervaren kan worden als nihilistisch of duister.

Inzien dat alles betekenisloos is is juist waar de "bevrijding" uit bestaat; er is niks te winnen en niks te verliezen. Geen hemel om naar uit te kijken en geen hel om te vrezen.

Zo is dat. Hoewel Madhyamaka initieel moeilijk of verwarrend kan zijn, is het doel juist bevrijdend.
Het uiteindelijke doel van Madhyamaka is om de geest vrij te maken van alle conceptuele beperkingen, zodat de werkelijkheid direct ervaren kan worden zonder mentale projecties.

De duistere reputatie van Madhyamaka komt deels door de eigen weerstand van het menselijke denken. De filosofie vraagt ons niet alleen concepten los te laten, maar ook de behoefte aan zekerheid, houvast, en zelfs de behoefte om te begrijpen. Dat kan destabiliserend voelen.

Karl Renz zou zeggen dat dit "duistere gevoel" voortkomt uit het ego dat zijn eigen niet-bestaan probeert te vermijden. Hij zou Madhyamaka waarschijnlijk bewonderen om zijn vermogen om de illusie van concepten volledig te doorbreken.

Nader bekeken komt dit ook overeen met mijn beschrijving van de duistere tunnel / zwart gat waarin ik met afgrijselijke hypersonische snelheid gezogen werd tijdens mijn eerste 5-Me0-DMT ervaring vijf jaar geleden om daarna uit te komen in een "licht dat niet van deze aarde" is, daar de "duisternis" kan worden gezien als een tijdelijk effect van het loslaten van diepgewortelde concepten en overtuigingen.

Zie eerder van mij uit topic "Advaita vedanta filosofie en de eeuwige (niet actieve) waarnemer"...

Voor diegenen die denken dat het allemaal maar een illusie was, een verzinsel van mij omdat mijn brein gescrambled was en mijn zintuigen door elkaar geklutst als gevolg van psychedelica - en wie denkt dat niet - naast aansluiting bij de quantum fysica uitleg van John Hagelin over het zwarte gat vond ik later ook aansluiting bij psychiater Stanislav Grof over mijn "licht dat niet van deze aarde" was beleving.
Zie eerder...

...
Hieronder uit hetzelfde boek over 'the toad' oftewel 5-Me0-DMT ...

GATEWAY TO THE ABSOLUTE: The Secret of the Toad of Light

... I became Consciousness facing the Absolute.

It had the brightness of myriad suns, yet it was not on the same continuum with any light I knew from everyday life. It seemed to be pure consciousness, intelligence, and creative energy transcending all polarities. It was infinite and finite, divine and demonic, terrifying and ecstatic, creative and destructive—all that and much more. I had no concept, no categories for what I was witnessing. I could not maintain a sense of separate existence in the face of such a force. My ordinary identity was shattered and dissolved; I became one with the Source. In retrospect, I believe I must have experienced the Dharmakaya, the Primary Clear Light, which according to the Tibetan Book of the Dead, the Bardo Thödol, appears at the moment of our death. It bore some resemblance to what I encountered in my first LSD session, but it was much more over whelming and completely extinguished any sense of my separate identity.
...

Fragment uit: When the Impossible Happens - Adventures in Non-Ordinary Realities
Stanislav Grof M.D., Ph.D.
(published 2006)

[ChaimNimsky]

Plato op zijn kop als je kijkt naar hoe beide filosofieën omgaan met essentie. Plato’s filosofie is een zoektocht naar absolute waarheid en essentie, terwijl Madhyamaka juist afstand doet van waarheid en essentie -- alsof Nagarjuna tegen Plato zegt: "bevrijd je van je zoektocht." Waar Plato een ladder omhoog klimt naar een transcendente waarheid, haalt Nagarjuna de ladder weg. De parallellen tussen Madhyamaka en kwantummechanica zijn intrigerend, al is hun doelstelling fundamenteel verschillend: zowel Madhyamaka als kwantummechanica vervangen vaste substanties door netwerken van relaties, stellen dat de werkelijkheid niet volledig te vatten is met dualistisch of conceptueel denken en ontmantelen traditionele ideeën door directe confrontatie met hoe dingen werken.

[VseslavBotkin]

Plato op zijn kop als je kijkt naar hoe beide filosofieën omgaan met essentie. Plato’s filosofie is een zoektocht naar absolute waarheid en essentie, terwijl Madhyamaka juist afstand doet van waarheid en essentie -- alsof Nagarjuna tegen Plato zegt: "bevrijd je van je zoektocht." Waar Plato een ladder omhoog klimt naar een transcendente waarheid, haalt Nagarjuna de ladder weg. De parallellen tussen Madhyamaka en kwantummechanica zijn intrigerend, al is hun doelstelling fundamenteel verschillend: zowel Madhyamaka als kwantummechanica vervangen vaste substanties door netwerken van relaties, stellen dat de werkelijkheid niet volledig te vatten is met dualistisch of conceptueel denken en ontmantelen traditionele ideeën door directe confrontatie met hoe dingen werken.

Mooie vergelijking en uitleg, Madhyamaka is ook samen met Pyrrhonisch scepticisme een van de enige radicaal-atheïstische vormen van spiritualiteit die zo in me opkomt. Heel veel filosofieën hebben in meer of mindere mate toch nog iets "hogers" (of dat dan "God" genoemd wordt of niet), hier is het punt juist de afwezigheid van dat hogere.

Mooi citaat van Nick Land:

There is no truth that is not war against theology, and even the word ‘truth’ has been plastered by the spittle of priestcraft. It cannot be attachment to some alternative conviction that cuts here, but only relentless refusal of what has been told. The dangerous infidels bypass dialectics. It is the sceptic who assassinates the lie.

Whenever its name has been anything but a jest, philosophy has been haunted by a subterranean question: What if knowledge were a means to deepen unknowing? It is this thought alone that has differentiated it from the shallow things of the earth. Yet the glory and also the indignity of philosophy is to have sought the end of knowing, and no more.

Nick Land, Shamanic Nietzsche
bron: https://genius.com/Nick-land-shamanic-n ... -annotated

[HierEnNu]

De Mythe:

• Aan het einde van weten vinden we een pot vol waarheid,
  zoals we aan het einde van de regenboog een pot vol goud vinden.

De pot aan het einde van de regenboog en
de pot aan het einde van weten
zijn echter niet met goud of waarheid gevuld:

[bonifacius]

@ChaimNimsky:...

Mooie vergelijking en uitleg, Madhyamaka is ook samen met Pyrrhonisch scepticisme een van de enige radicaal-atheïstische vormen van spiritualiteit die zo in me opkomt.

Slik, "Pyrrhonisch scepticisme"?
Amaai, dat moest ik weer even aan Artificiële-intelligentie vragen wat dat is.
Uit ChatGTP...

Pyrrhonisme benadrukt dat alle opvattingen onzeker zijn en dat het streven naar absolute kennis vaak leidt tot mentale onrust.

Ja, dat is heel juist.
En daar zit natuurlijk een valkuil wat filosofie zelf betreft, waarover ik kan meespreken uit ervaring.
Filosoferen, of het bestuderen ervan, kan duidelijk mentale onrust veroorzaken, in mijn geval heeft het zelfs bijna geleidt tot een zenuwinzinking.
Zie...

... inplaats van verder filosofie te bestuderen waarvan ik bijna een zenuwinzinking kreeg toen, wat duidelijk maakte dat mijn verstand daarvoor te klein was en is.

Vooral wanneer het leidt tot een overdaad aan abstracte concepten, innerlijke conflicten, of eindeloze analyses zonder praktische toepassing wat vaak gebeurt omdat filosofie ons confronteert met fundamentele vragen zonder definitieve antwoorden, en dit kan een gevoel van onzekerheid of verwarring versterken.

Ja, natuurlijk is verwarring het voorportaal van verlichting, maar toch zien dat je in balans blijft want anders ga je helemaal onderuit, wat mij zesendertig jaar geleden bijna overkwam. Filosoferen als je met een extreem lage bloeddruk zit, wat mij toen 'out of the blue' van het éne jaar op het andere overkwam, kan je maar beter uitstellen tot je weer een normale bloeddruk gekregen hebt.

Voor sommige biedt filosofie juist rust en helderheid door hen helpen diepgewortelde overtuigingen te onderzoeken en los te laten. Tradities zoals Madhyamaka of Pyrronisch scepticisme laten bijvoorbeeld zien dat filosofie ook kan dienen als een methode om mentale constructies af te breken, wat kan leiden tot eenvoud en vrijheid.

Mooi van ChatGTP.
Het draait allemaal om evenwicht en balans natuurlijk.

Het verschil: Filosofie versus wijsheid

Het probleem zit vaak niet in de filosofie zelf, maar in hoe we ermee omgaan. Als filosofie wordt gebruikt als een eindeloos mentaal spel, kan het onrust veroorzaken. Maar als het wordt benaderd als een hulpmiddel om inzicht te krijgen en onnodige concepten los te laten, kan het juist een pad naar innerlijke vrede zijn.

Praktische benadering
Om mentale onrust te vermijden:

- Combineer filosofische reflectie met praktische oefeningen zoals meditatie, waarin je het denken kunt laten rusten.
- Focus op directe ervaring en intuïtief begrip, in plaats van alleen intellectuele analyse.
- Laat de behoefte los om definitieve antwoorden te vinden, en leer comfortabel te zijn met niet-weten.

Zoals de Boeddha zei:

"Filosofisch redeneren is als een vlot. Het helpt je om over te steken, maar je moet het vlot loslaten zodra je de oever bereikt."

https://chatgpt.com/share/674bbe24-d868 ... eb26463126

Ha! Ken je Boeddha's houding ten opzichte van concepten?
Zie hier, onderstaande hangt al decennia lang boven mijn bureau...

De Boeddha moedigde aan om niet gehecht te raken aan concepten, inclusief zijn eigen onderricht. Dit sluit aan bij wat hij leerde in de Kalama Sutta, waarin hij adviseert om niets zomaar aan te nemen op basis van traditie, gezag, of persoonlijke voorkeur, maar om zelf te onderzoeken wat leidt tot het beëindigen van lijden. Hij waarschuwde dat zelfs zijn leer slechts een vinger is die naar de maan wijst, en dat de vinger niet de maan zelf is.

De metafoor van het vlot illustreert dit goed: de Boeddha vergeleek zijn leer met een vlot dat wordt gebruikt om een rivier over te steken. Wanneer de overkant bereikt is (ontwaken), laat men het vlot achter, want het is niet meer nodig. De leer is dus een hulpmiddel, geen doel op zich.

En als ik dat weer even vergeten ben adem ik is drie keer en voel mijn voeten op de grond, wat ik bij Thich Nhat Hanh geleerd heb 24 jaar geleden in Frankrijk.

Ik heb gemengde gevoelens over TNH. Van de ene kant was hij een respectabele, empathische man die ongetwijfeld veel mensen geholpen heeft met zijn lezingen.

Hij heeft mensen veel meer geholpen door de introductie van praktische mindfulness, wat men tot op de dag van vandaag mee kan gaan oefenen met zijn monniken in Plumm Village rond Bordeaux in Frankrijk > https://aandacht.net/plum-village/plum-village

Ik ben daar dus 24 jaar geleden veertien dagen mee gaan oefenen in mindfulness. Die ervaring heeft me veel meer geleerd dan alle boeken dat ik erover gelezen had.

Van de andere kant vind ik dat hij wel erg veel water bij de wijn doet wanneer hij boeddhisme uitlegt, zijn boek over de Hartsoetra heeft m.i. weinig te maken met de orthodoxe interpretatie en vliegt nogal uit de bocht.

Ik heb al decennia lang verschillende boeken van Thich Nhat Hanh in huis en gelezen. Dat hij ergens nogal uit de bocht vliegt is niet mijn waarneming.
Maar goed, kritisch beschouwen hoort bij filosofie.
Zie ook...

...
Bovendien raken sommige dingen die Thich verspreid door zijn gepubliceerde werk beweert, kant noch wal. Boeddhisme lost het probleem van Kants ‘Ding an sich’ op, schrijft hij in zijn boek ‘Understanding Our Mind’. Je vraagt je af of hij de filosofie van Immanuel Kant heeft gelezen, en zo ja, wat hij er dan van begrepen heeft. Veel van zijn boeken bestaan uit geredigeerde compilaties van lezingen en voordrachten. Hebben de volgelingen die als redacteuren van zijn werk optreden zelf in de gaten wat de leraar zegt en bestaat de mogelijkheid van tegenspraak en correctie?

https://boeddhistischdagblad.nl/boeddhi ... beschouwd/

Ja, ja, filosoferen... altijd opletten dus om in evenwicht te blijven toch. De voeten aan de grond voelen en bewust ademen tussendoor.

Het "doel" van de boeddhistische praktijk is voor mij totale onthechting van alles, niet verbondenheid.

Hier maakte je dus een denkfout, waarvoor je mij bedankte voor mijn nuancering.

Heel veel filosofieën hebben in meer of mindere mate toch nog iets "hogers" (of dat dan "God" genoemd wordt of niet), hier is het punt juist de afwezigheid van dat hogere.

Er is dus helemaal geen 'hogere', of 'lagere'.
Dan zijn allemaal concepten.
Dat filosofie jou helpt om dat te begrijpen des te beter, maar uiteindelijk zal er een moment komen dat jij alle filosofieën gaat achterlaten, want anders is je filosoferen pure tijdverspilling geweest die je alleen maar gevangen houd in je mind.

Alles is een concept, zie ook..

Alles is een concept. Dat mag je nooit vergeten.
Alles is een concept, dus wees niet bang om concepten te gebruiken. Concepten zijn nodig.

Ramana Maharsi heeft dat schitterend verwoord.
Hij zei: 'Een concept gebruik je als een doorn om een andere doorn, die in je voet zit, te verwijderen. Als dat gebeurd is, gooi je beide doornen weg.' Dan ben je vrij van concepten. Maar als je één concept meedraagt, heb je er een heleboel die de waarheid aan het oog onttrekken. Dus voel je vrij om je van concepten te bedienen. Maar als je ze eenmaal hebt gebruikt, gooi je ze weer weg.

Het proces van het denken ontneemt je het zicht op onderling afhankelijke tegendelen.
Het denken neigt meestal naar het één of het ander. Vandaar dat de complementaire aard van de meeste dingen niet wordt gezien.

[TIBERIUS CLAUDIUS]

Als ik dit zo lees krijg ik de indruk dat de nieuwe forumregel weer is afgeschaft.

[bonifacius]

@VseslavBotkin: Wat wil je precies bespreken?

Ik zie dat VseslavBotkin je daar niet op geantwoord heeft.
Maar als je aan ChatGTP vraagt wat Madhyamaka precies wil bespreken en of de boeddhistische filosoof Nagarjuna hetzelfde als Madhyamaka wil bespreken, krijg je een heel uitgebreid gedetailleerd antwoord. Ik deed het net.

Vraag ook aan chatGTP info over de beroemde natuurkundige Carlo Rovelli en je kan een heel interessante chat aangaan met ChatGTP wat ik al deed voordat ik dit topic vond.

Ik vroeg toen simpelweg als begin: "Carlo Rovelli vs advaita".
En op de antwoorden van ChatGTP vroeg ik dan vervolgens weer deze vragen...

1) Carlo Rovelli en psychedelica
2) Carlo Rovelli vs bernardo kastrup
3) Carlo Rovelli vs john hagelin
4) hoe sluit advaita op John Hagelin & Carlo Rovelli aan?
5) Het valt me op dat wat Carlo Rovelli zegt over de illusie van de zelfstandigheid van de dingen heel sterk overeenkomt met hoe Thích Nhất Hạnh het concept "Anatta" beschrijft.

6) - er is geen gescheiden subject of object dus. Dat betekend dat alles met alles verbonden is en niets toeval is, waar C.G. Jung ook naar verwees met zijn concept van synchroniciteit.

7) - sluit het werk van Christiane Beerlandt en het boek "De zin van ziekzijn" van Thorwald Dethlefsen & Rüdiger Dahlke hier ook niet bij aan?

8) - Dat ALLES met ALLES verbonden is, is vooral een subjectieve ervaring.

https://chatgpt.com/share/67486414-7ce4 ... 1233f66029

Bij mijn vragen 6 en 7 moest ik glimlachen.
Even kort hier het antwoord van ChatGTP op mijn vraag 6

Precies! Het idee dat er geen gescheiden subject of object is, leidt direct tot het besef dat alles onderling verbonden is. Dit idee sluit aan bij wat Carl Gustav Jung beschreef met zijn concept van synchroniciteit. Synchroniciteit is het idee van "betekenisvolle toevalligheden" waarin gebeurtenissen lijken samen te vallen op een manier die niet causaal verklaarbaar is, maar toch een diepere betekenis suggereert.

En hieronder ChatGTP's antwoord op mijn vraag 7

Ja, het werk van Christiane Beerlandt en het boek De zin van ziekzijn van Thorwald Dethlefsen en Rüdiger Dahlke sluiten aan bij de thema's van synchroniciteit, interconnectie en de betekenisvolle eenheid van alles. Beide benaderingen benadrukken de symbolische en betekenisvolle aspecten van fysieke klachten, wat resoneert met de eerder genoemde inzichten over verbondenheid.

Schitterend correctie antwoorden van ChatGTP want al meer dan dertig jaar geweten door mij en door zowat alle mystici al eeuwenlang. Als je dat niet 'WEET' ben je geen mysticus (wat natuurlijk ook maar weer een label is).

Hieronder de conclusie van heel mijn Chat...

4. Conclusie

De ervaring dat alles met alles verbonden is, is primair subjectief en afhankelijk van bewustzijnstoestand, interpretatie en persoonlijke context. Tegelijkertijd vinden sommige van deze subjectieve inzichten hun weerspiegeling in objectieve theorieën in de wetenschap, wat een brug vormt tussen persoonlijke ervaring en bredere concepten van realiteit.

https://chatgpt.com/share/67486414-7ce4 ... 1233f66029

Dit is dus wat VseslavBotkin wil bespreken en ik al gerealiseerd heb want me bevind in die bewustzijnstoestand.