Dat klopt. Maar ik zet me alleen af tegen het gebruik van dit determinisme bij het schetsen van een mensbeeld. Ik ben niet beslagen in cosmologie of deeltjesfysica. Ik heb dit standpunt dus intuitief ingenomen, argumenten verzameld en vond achteraf deskundiger mensen die hetzelfde menen.Think schreef:Maar als ik je reactie lees, lijkt het alsof je je afzet tegen een opvatting van 'universeel causalistisch determinisme', waarbij hoe wij handelen volledig bepaald wordt door de input uit onze omgeving. Alsof wij zelf zelfs doorgeefluiken zijn van de input van buitenaf, klopt dat?
Mijn eigen argumenten heb ik hier http://www.freethinker.nl/forum/viewtop ... 22#p209422 gegeven.
Behalve medeforummers wijzen ook talrijke neurologen, filosofen, antropologen etc... af dat alles wat mensen doen en denken vooraf vastligt. Ik geef geen lijstjes want dan wordt me dat weer verweten. Met google vind je ze zelf wel. Mijn standpunt is in elk geval niet zo vergezocht dat het alle mogelijke beschuldigingen en insinuaties rechtvaardigt.
Uiteraard. Er is geen andere bron denkbaar. Ik vermoed dat mensen die zich dit niet kunnen voorstellen, de mogelijkheden van onze hersenen om keuzes te maken onderschatten, terwijl onze hersenschors toch alleen maar daardoor geëvolueerd is. Om prikkels gewoon te volgen volstaan enkele zenuwcellen, daar heb je er geen tientallen miljarden voor nodig.Think schreef:Je zegt dat je het er volledig mee eens bent dat onze keuzes voortkomen uit de interactie tussen ons zenuwstelsel en onze omgeving.
Ik stel enkel vast dat de bewering, dat het hele universum gedetermineerd is, door een aantal mensen wordt gemaakt zonder voldoende wetenschappelijke grond (vandaag, met de QM, misschien zonder enige grond, maar daar laat ik me niet over uit) met verrassende stelligheid, en dat men fel van leer trekt tegen wie het oneens is. Dat bracht me er toe het een "droom" te noemen in de betekenis van "wens", maar de reden voor die "droom" is misschien niet voor iedereen dezelfde.Think schreef:dan maak je een opmerking die ik niet snap:Waarom zou een deterministisch universum een 'droom' zijn? Het is een term die gebruikt wordt voor wat mensen heel graag willen, maar niet reëel is. Ik denk dat mensen veel liever vrij zijn dan gedetermineerd.Je kan je bewuste en vrije keuzen natuurlijk illusies noemen, maar dat alleen maar doen om de droom van sommigen dat het universum deterministisch is te steunen, lijkt me overbodig en denigrerend tegenover de levende natuur, en speciaal tegenover mensen.
Ik doelde niet op individuele trots, ik wilde alleen de mogelijkheden van het menselijk zenuwstelsel vergelijken met dat van andere dieren. Een airbus is trouwens het werk van de samenkoppeling van duizenden zenuwstelsels (en hun omgeving, waarvan ze een groot deel zelf hebben voortgebracht.)Think schreef:Natuurlijk mag je trots zijn, maar ook niet té trots zou ik zeggen. Als de één een geslaagde baan heeft, leuke vrouw, kinderen, grote auto en de ander zit thuis, eenzaam, arm, de verveling wegrokend en vol stress, depressie en angst, dan zou die geslaagde man zich trots kunnen voelen, maar is dat mijn inziens meer een kwestie van gezond in gelukkige omstandigheden geboren zijn terwijl de ander misschien helemaal niet de keus maakt voor eenzaamheid, armoede etc. maar de pech heeft een ernstige psychiatrische aandoening te hebben.
Niemand (voor zover ik weet) zal beweren dat iemands vrijheid absoluut is. Maar als sommige mensen op het persoonlijke vlak vrijer zijn dan andere, toont dat aan dat keuzevrijheid bestaat, want anders zou het ook niet groter of kleiner kunnen zijn.
Zo ervaar ik het ook. Vooral dat slapen komt me bekend voor. Toen ik nog op moest om te gaan werken besliste ik resoluut om twaalf uur te gaan slapen, lag twee uur ongewild te draaien en besliste dan om twee uur om maar weer op te staan.Think schreef:Ik observeer mezelf wel eens als ik iets doe. Zo drink ik nu koffie. Als ik nu de koffiemok pak, is dat een keuze? Ik merk dat ik meestal de mok pak en dan denk van: o ja, nu pak ik de koffiemok. Vaak gaat de handeling aan het bewustzijn vooraf. En hoe vaak gebeurt het niet, dat ik besluit om vroeg naar bed te gaan, zeg elf of twaalf uur, en dat het dan toch weer drie uur wordt? Ik kan zo'n besluit wel nemen, maar er is van alles aanwezig in mij wat mij drijft om toch weer tot twee uur achter de computer te zitten en als ik naar bed ga nog een uur lang te lezen. Ik kan wel vroeg willen slapen, maar er zijn allerlei krachten, verlangens en neigingen in mij werkzaam en welke er winnen is eerder een tombola dan een keuze, zo ervaar ik het.
Het voorbeeldje van het uitschenken van een koffiekop is interessant. Vroeger, als beginnend koffiedrinker, deed je dat zonder twijfel elke keer zeer bewust en beslist. Maar ons bewustzijn beschikt over de mogelijkheid dingen die we veel doen te automatiseren, om je aandacht vrij te maken. Een van de belangrijkste pluspunten van ons zenuwstelsel is trouwens dat we bij het minste afgeleid zijn.
Ik ben nog roker geweest. Mijn eerste drie of zo sigaretten kan ik me nog altijd herinneren, waar, met wie; het verstoppen en de spanning. De laatste jaren rookte ik meer dan een pakje per dag, en kwam 's avonds tot het besluit dat ik me niet kon herinneren wanneer ik er ook maar één had opgestoken. Verslaving is dikwijls een ingeprent automatisme. Mijn drie of zo laatste sigaren herinner ik me ook in detail.
Maar ik vrees dat de diskussie over keuzevrijheid niet gaat over de ervaring ervan. Iedereen heeft die ervaring meer of minder, soms wel of soms niet. Deterministen beweren dat de ervaring van vrijheid wél bestaat, maar slechts een illusie is. Maar hoe kan het dat we soms zo'n strijd moeten leveren met een illusie?
Mijn standpunt: keuzevrijheid bestaat zichtbaar, en het is redelijk haar te beschrijven als een interactie tussen ons zenuwstelsel en onze omgeving. Het hele menselijke bestaan wijst op de effecten ervan.
Ik denk dat ik het eens ben met je moeder (alleen zeg ik niet "vrije wil" maar "keuzevrijheid").Think schreef:Mijn moeder is overigens van mening dat vrije wil wél bestaat, maar in gradaties en dat ik gewoon minder vrij ben te doen wat ik wil dan your average person. Ik loop veel vaker dan een gemiddeld mens tegen mijn psychische beperkingen aan - een gemiddeld mens is ook niet 80 tot 100% afgekeurd maar werkt zoals eerstgenoemd man uit mijn voorbeeld. Maar ook van die man denk ik: de juiste voorwaarden voor zijn gedrag waren gewoon aanwezig.