En alweer
Salman Rushdie ditmaal over
de( huidige )
verhouding godsdienst /wetenschap en kunst
en de
restauratiepogingen die nu van alle kanten schijnen te worden ingezet
Deze indisch-engelse schrijver brengt ons bovendien terug on
topic
De Morgen 17 mei
[
Er gaan steeds meer stemmen op voor een coulantere houding van de wetenschap tegenover de godsdienst.
Zo zijn er
het nieuwe dogma van ‘intelligent ontwerp’( ID ) en
een ‘lichte’ variant van het atheïsme.
De manier waarop de georganiseerde godsdiensten zich vandaag echter gedragen, is niet van aard om ons veel vertrouwen te geven in die tweede benadering, stelt [Salman Rushdie.
‘Niet in God geloven is geen excuus om verbeten tegen de godsdienst te zijn of naïef partij te kiezen voor de wetenschap”, zegt Dylan Evans, docent robotica aan de University of West England in Bristol.
Evans heeft in de Londense Guardian een opiniestuk gepubliceerd waarin hij het ouderwetse ‘19de-eeuwse’ atheïsme van vooraanstaande denkers als Richard Dawkins en Jonathan Miller aanvalt en een alternatief voorstelt,
" ...een nieuw, modern atheïsme dat
“de godsdienst waardeert,
de wetenschap slechts als een middel ziet om een doel te bereiken
en de zin van het leven in de kunst zoekt”.
Hij vindt zelfs dat we de godsdienst moeten zien als
“een soort kunst,
die alleen een kind voor echt zou kunnen aanzien en die alleen een kind als vals zou afwijzen”.
Evans’ stelling ligt in lijn met die van de Amerikaanse wetenschapsfilosoof Michael Ruse,[/b] wiens nieuwe boek, The Evolution- Creation Struggle (Harvard University Press, 2005), de schuld van de steeds schrillere pogingen van religieus rechts om de evolutietheorie uit de leerprogramma’s te gooien en te vervangen door het nieuwe dogma van ‘intelligent ontwerp’, grotendeels in de schoenen schuift van de wetenschappers die met de godsdienst willen concurreren en hem zelfs willen vervangen.
Hoewel hij zelf een overtuigde evolutionist is, heeft Ruse veel kritiek op moderne reuzen als Dawkins en Edward O. Wilson.
Evans’ ‘lichte’ variant van het atheïsme,
dat een wapenstilstand tussen de godsdienstige en de niet-godsdienstige wereldvisie nastreeft, is even gemakkelijk af te breken als het speelgoed waaruit dergelijke ideeën volgens hem zouden moeten worden opgebouwd:
“Het atheïsme zou meer als een reeks legoblokjes moeten zijn dan als een stuk gebruiksklaar speelgoed.”[/b]
Zijn wapenstilstand zou alleen kans maken als hij wederzijds zou zijn ; dus als de wereldgodsdiensten bereid zouden zijn de atheïstische houding te aanvaarden, haar ethische waarde te erkennen en de ontdekkingen en prestaties van de moderne wetenschap te respecteren, ook als die hun religieuze heilige huisjes in het gedrang brengen.
De godsdiensten zouden ook moeten toegeven dat de beste kunst minstens evenveel over het leven vertelt als de zogenaamde ‘geopenbaarde’ teksten.
Maar die aanvaarding van de andere kant bestaat niet. Er is zelf geen minieme kans dat ze er ooit zou komen.
MORALITEIT
Het is voor de volgelingen van alle godsdiensten een vanzelfsprekende waarheid dat goddeloosheid gelijk staat met amoraliteit en dat er geen ethiek kan bestaan zonder een ultieme, bovennatuurlijke scheidsrechter die voorkomt dat wereldlijkheid, humanisme, relativisme, hedonisme, liberalisme en alle andere vormen van vrije moraal de ongelovige op het pad van de immoraliteit zouden leiden.
Mensen die voor vrijheid kiezen en toch vinden dat ze ethische wezens zijn, kunnen de stelling dat goddeloosheid synoniem is met immoraliteit moeilijk aanvaarden.
De manier waarop de georganiseerde godsdienst zich vandaag de dag gedraagt, is evenmin van aard om ons veel vertrouwen te geven in de laisser- fairehouding van Evans en Ruse.
Overal ter wereld brengen religieuze aanvallen het onderwijs ernstig in gevaar.
In de jongste jaren hebben hindoenationalisten in India geprobeerd de geschiedenisboeken te herschrijven om hun anti-islamitische ideologie te steunen,
een poging die alleen verijdeld werd door de verkiezingsoverwinning van een seculiere coalitie onder leiding van de Congrespartij.
Intussen beweren moslims in de hele wereld – de Turkse islamitisch- creationistische BAV, de Bilim Arastirma Vakfi of Science Research Foundation – dat de evolutietheorie niet te verzoenen is met de islam. En in de Verenigde Staten komt de strijd over het onderwijs in intelligent ontwerp in de Amerikaanse in een beslissende fase, nu de American Civil Liberties Union zich klaarmaakt om de aanhangers van intelligent ontwerp in Pennsylvania voor de rechter te brengen.
Het lijkt ondenkbaar dat een positievere houding van de grote wetenschappers, zoals Ruse het graag zou zien, die krachten zou kunnen terugdringen.
Intelligent ontwerp, een idee dat met terugwerkende kracht het oude concept van een schepper wil opleggen aan de schoonheid van de schepping, is zo diep in pseudowetenschap geworteld, zit zo vo valse logica en is zo gemakkelijk aan te vallen dat het een beetje brutaliteit lijkt te verdienen.
De pleitbezorgers van intelligent ontwerp beweren bijvoorbeeld dat een geleidelijke evolutie de complexiteit en de perfectie van de cellulaire of moleculaire structuren niet kan verklaren.
Maar zoals Dawkins uitlegt in The Blind Watchmaker , Why the Evidence of Evolution Reveals a Universe Without Design( 1986), evolueren de vele delen van complexe, met elkaar verstrengelde biologische systemen wel degelijk samen en is de natuurlijke selectie in elke stap van het proces actief.
GEEN PRIVE-ZAAK
Naast de wetenschappelijke argumenten zijn er andere die je meer... literair zou kunnen noemen.
Hoe leg je bijvoorbeeld een slecht ontwerp uit?
Is het geboortekanaal of
de prostaatklier echt een briljant idee?
En er zijn ook morele argumenten in te brengen tegen een intelligente ontwerper die zijn schepsels met kanker en aids heeft vervloekt. Is de intelligente ontwerper ook amoreel wreed?
Je kunt godsdienst alleen als ‘een soort kunst’ beschouwen, zoals Evans zeemzoet voorstelt, als die godsdienst dood is of, zoals de Church of England, in een reeks beleefde rituelen is veranderd.
De godsdienst van de oude Grieken leeft verder als mythologie, de godsdienst van de oude Noren heeft ons de Noorse my then gegeven, die we inderdaad als literatuur kunnen lezen. Ook de bijbel bevat veel mooie literatuur, maar nu de christenen hem steeds meer letterlijk interpreteren, is het de vraag of zi Evans’ sprookjesvisie zouden waarderen.
Intussen blijven de godsdiensten hun eigen kunstenaars vervolgen: hindoes vallen schilderijen van hindoekunstenaars aan, sikhs bedreigen sikhschrijvers met geweld, moslimschrijvers en -filmers worden achtervolgd door moslimfanatici die zich van geen verwantschap bewust zijn.
Als godsdienst een privé-zaak was, zou je het recht van de gelovigen om in hun religie troost en geestelijk voedsel te vinden gemakkelijker kunnen respecteren
[Maar de godsdiensten spelen vandaag een hoofdrol op het publieke toneel en gebruiken efficiënte politieke organisaties en geavanceerde informatietechnologie om hun ambities na te streven.
]De godsdiensten spelen het zelf keihard maar willen met fluwelen handschoenen worden aangepakt
[Evans en Ruse zouden moeten inzien dat atheïsten als Dawkins, Miller en Wilson niet onvolwassen zijn omdat zij deze godsdiensten aanvallen. Zij verrichten een levensbelangrijk, noodzakelijk werk
Leve het goede oude atheïsme ].
.
Ik hoop dat de barbaren RUSHDIE NOOIT te pakken krijgen ...
..
