Islam heeft renaissance nodig

[The Prophet]

De islam heeft een Renaissance nodig. Dat stelt moslimexpert Asghar Ali Engineer, verbonden aan het Indiase Instituut voor Islamitische Studies. Hij is een van 's werelds prominentste islamitische denkers. Engineer deed zijn uitspraken tegen AsiaNews, naar aanleiding van deze fatwa.

''Gebonden blijven aan een middeleeuwse opvatting van religie zal de islamitische wereld, of de wereld in het algemeen, niet helpen'', stelt de progressieve moslim. ''Beter dan de islam door de ogen van de sharia te bekijken, zouden we een culturele en religieuze revolutie moeten ontketenen. Op die manier kunnen we in de toekomst nutteloze fatwa's en gevaarlijke misverstanden vermijden.''

http://www.spitsnieuws.nl/archives/buit ... nodig.html

[gerard_m]

Renaissance kan alleen plaatsvinden als de fundamenten van de religie kunnen meebewegen met de tijd. Dit is nu precies het probleem in de islam.

In tegenstelling tot andere religies leert de islam dat de koran letterlijk door Allah is opgesteld. Zelfs een vertaling van de tekst is eigenlijk al niet meer de koran zelf. Het uit je hoofd leren van de koran wordt gezien als een zinvolle bezigheid. Daarnaast wordt de koran gezien als een boek dat altijd al heeft bestaan en een eeuwig geldige leidraad blijft.

Deze basis maakt een renaissance erg lastig. Het letterlijke woord van Allah stel je uiteraard niet ter discussie (als je erin gelooft). In andere religies speelt dit minder, de geschriften van Boeddha of bijv. de bijbel worden gezien als door mensen geschreven, geinspireerd door God. Je kunt ze daardoor makkelijker in hun tijd plaatsen en herinterpreteren naar het heden.

Hooguit kun je bij koranteksten discussieren over de interpretaties ervan. Maar veel minder vriendelijke teksten laten wat dat betreft weinig onduidelijkheids bestaan. Teksten herinterpreteren als tijdsgebonden (bijv. specifiek geldend in een 7e eeuwse oorlog) wordt ook lastig, want het boek is dan niet meer eeuwig geldend als leidraad.

Het lijkt me dan ook geen toeval dat juist in de islamitische wereld de tendens naar fundamentalisme sterk is en een renaissance niet op gang lijkt te komen.

[Mahalingam]

Maar wat zijn nutteloze fatwa's? Wie maakt dat uit? Vragen staat toch vrij?
Als ik met een probleem zit, dan mag ik toch om geestelijke bijstand vragen? Deze b.v.:
"Is it permissible for a man to have intercourse with his wife without a cover?
Is it permissible to have intercourse in the bathroom?"
Voor lezers die ook met deze vraag zitten:
http://azzaqqumislamicscholartotheinfid ... hroom.html
Meer over de denkbeelden van Asghar Ali Engineer:
http://andromeda.rutgers.edu/~rtavakol/engineer/

[Jagang]

Engineering Islam..

Asghar Ali Engineer

[Nietweten en Geweten]

@The Prophet

Bedankt voor het openen van dit topic. Was iets soortgelijks nog van plan (maar uitgesteld wegens tijdgebrek). Ken ik wéér een liberale moslimdenker meer die pleit voor de interculturele dialoog!

@Gerard_m

Op andere FT-topics heb ik het al talloze malen gezegd, vandaar een quote van mezelf:

Hopelijk is nu ook duidelijk waarom er niet één Islam is in de zin van één ondeelbare monolitische religie of cultuur. Dat was slechts zo in de begintijd toen Mohammed in Mekka en Medina leefde. Maar na zijn dood is er al geen ondeelbaar geheel meer zichtbaar en volgen (om met K.Armstrong te spreken) drie fitna's waar twee koranexegetische scholen of theologische stromingen tegenover elkaar komen te staan:
de «Koran» is
(a) voor de ene coherente groep orthodoxe theologen het eeuwige en ongeschapen woord van Allah aan de Profeet dat letterlijk moet worden genomen; zij sloten de interpretatie-poort van de idjtihad en hielden en houden die gesloten voor de meerderheid moslims; de orthodoxe uitleg van de letterlijk genomen koran is met eeuwigheidsbesef en zonder 'uitlegger';
en (b) voor de andere coherente groep rationalistische theologen het door Allah in het Arabisch en in de tijd geschapen woord aan de Profeet voor de mensen; zij pogen om de interpretatie-poort van de idjtihad te openen en open te houden en eisen het recht op om uit persoonlijk initiatief te komen tot een rationele uitleg van de betekenis voor moslims in hun tijd vanuit het historisch besef van uitlegger en uitgelegde.

Het probleem is dus niet dat de fundamenten van de islam niet kunnen meebewegen met de tijd maar dat (2) de liberale/tolerante/gematigde islam met het eigentijds herinterpreterende fundament (b) het binnen de moslimcultuur veelal aflegt tegen de (1) de 'middeleeuwse' Islam met het eeuwige en letterlijke fundament (a).

@Jagang

Ben benieuwd wat Ashgar Ali Engineer vindt van Popper's social engineering van de open samenleving en of hij daarmee evengoed uit te voeten kan als bijvoorbeeld zijn collega-liberale moslimdenker A.Soroush uit Iran.

MVG

[gerard_m]

Het probleem is dus niet dat de fundamenten van de islam niet kunnen meebewegen met de tijd maar dat (2) de liberale/tolerante/gematigde islam met het eigentijds herinterpreterende fundament (b) het binnen de moslimcultuur veelal aflegt tegen de (1) de 'middeleeuwse' Islam met het eeuwige en letterlijke fundament (a).

De vraag is juist waarom de zogenaamde liberale islam het in de praktijk aflegt tegen de orthodoxe stromingen. Ik geloof niet dat dit een kwestie van toeval is. Dit heeft m.i. sterk te maken met de bronnen van de islam, die zonder twijfel de orthodoxe denkwijze ondersteunen. De koran is heel duidelijk over haar herkomst.

Daar komt overigens ook bij dat de islam een groot onderscheid aanleert tussen de eigen gelovigen en de rest van de wereld (bijv. in wijze van kleden, onderlinge contacten, wetgeving). Wat wij dus (wellicht) als "middeleeuws" aanduiden, is vanuit dit perspectief de enige juiste leefwijze, waarbij de rest van de wereld onder foute invloeden is terechtgekomen. Dit belemmert de onderlinge beinvloeding en daarmee de hervorming binnen de islam. Ook hier gaat het weer om de bronnen zelf die dit aanbevelen, de koran en de hadith.

De scheuringen die in de islam zijn ontstaan, hebben te maken met interpretatie en opvolgingskwesties (bijv. tussen soennieten en shiieten) maar minder met het in twijfel trekken van de bron zelf: de koran als het onveranderlijke woord van Allah. Stromingen die daar anders over denken zijn in omvang verwaarloosbaar klein t.o.v. de hoofdstromen.

[siger]

Hier is toch een begripsverwarring. Het woord renaissance kan vanalles betekenen, maar een godsdienst die zijn stellingen aanpast is géén renaissance.

Voor het geval de 14e eeuwse Europese renaissance als model gebruikt wordt: heel Europa was wel christelijk, maar niemand zal beweren (denk ik) dat de essentie van die renaissance uit de aanpassing van christelijke leerstellingen bestond.

De ideologische essentie was veeleer het teruggrijpen naar pre-christelijke klassieke bronnen, en de maatschappelijke essentie was het openen van grenzen en de opkomst van handel en welvaart.

[maartje]

De titel is naar mijn snaak niet helemaal juist. Die suggereert dat het christendom een reanaissance doorgemaakt zou hebbben. De (westerse) maatschappij heeft een wedergeboorte doorgaan en niet het christendom. Ik denk juist dat het als het zo wil stellen, dat de renaissance het begin was van de teloorgang (van de macht) van de katholieke kerk. En ik denk zelfs de geboorte van het vrije denken.

Vooral in de kunst en ik weet niet hoe het met filosifie en aanverwante is gegaan, was er een herwaardering voor de oude Griekse cultuur. Zoiets zou voor molsims onverteerbaar zijn want shirk is zo'n beetje de grootste zonde. Dus terugrijpen op pre-islamitische culturen is geheel en al uit den boze.

De denkwijze van moslims kan niet veranderen. Als dat zou gebeuren is dat verraad en dus aan het absolute woord van allah, neergeschreven in de koran en dus gelijk aan blasfemie.

Het woord van allah en het volgen van de profeet gaat boven alles zelfs als dat inhoudt dat de maatschappij met al haar mensen daar ernstig nadeel van ondervinden. Bovendien is dit leven in wezen niet van belang, en wordt slechts gezien als een test of je wel dan niet het paradijs weet te bereiken.

Vooruitgang en welvaart op een eerlijk verdeelde manier is ook niet nodig. Allah beschikt immers of je in dit leven rijk of arm bent. Dus wat heeft een renaissance in dit ondermaanse voor zin? De islam kent sinds haar oprichting maar één manier van wedergeboren worden, en dat is die van het individu in het paradijs.

[The Prophet]

De term renaissance wordt inderdaad wat ongelukkig gebruikt. Ik denk dat de beste man reformatie bedoelde.

[Cluny]

De term renaissance wordt inderdaad wat ongelukkig gebruikt. Ik denk dat de beste man reformatie bedoelde.

De beste man is ook wat ongelukkig uitgedrukt.

[siger]

Reformatie is in het zelfde bedje ziek. De reformatie heeft het christendom niet tot een seculiere godsdienst gemaakt.

Veroppervlakking is de enige godsdiensthervorming die echt een duurzame samenleving met andersdenkenden mogelijk maakt. Dat is tenminste wat ik uit de geschiedenis lees.

Wie er zeker van is uitverkoren te zijn, kan andersdenkenden onmogelijk als evenwaardig zien.

[Nietweten en Geweten]

Niet vergeten dat Fortuyn sprak en menig ander nog spreekt over een 'Verlichting' die de Islam nog moet doormaken, dwz een moderniseringsproces waarin de moslimreligie zich mn scheidt van de politieke staat.

Siger, niet te zwaar hangen aan de Christelijke connotaties van het begrip 'Reformatie': het betekent sec enkel 'hervorming'. Bedoeld is dan een hervorming opdat de islamitische religie is aangepast voor moslims die deelnemen aan een open multireligieuze/multiculturele samenleving met een democratische rechtsstaat. De interculturele/interculturele dialoog veronderstelt de wederzijdse erkenning van de evenwaardigheid van de gesprekspartners, want zowel de (gewaande en verwaarde) uitverkorenheid van religieuze mensen als de (gewaande en verwaarde) cultuursuperioriteit van wilderiaans intolerante mensen maakt van elke mogelijke dialoog een monoloog.

MVG

[siger]

de wederzijdse erkenning van de evenwaardigheid van de gesprekspartners, want zowel de (gewaande en verwaarde) uitverkorenheid van religieuze mensen als de (gewaande en verwaarde) cultuursuperioriteit van wilderiaans intolerante mensen maakt van elke mogelijke dialoog een monoloog.

MVG

Wilders is hier niet interessant. Je brengt hem in de vergelijking om een onjuiste symmetrie te trekken tussen de waan van uitverkorenheid van religies aan de ene kant, en de superioriteit van de open samenleving aan de andere kant.

Uitverkorenheid is een gevaarlijke waan, de open samenleving is de enige juiste weg. Het zijn geen twee evenwaardige opties die met elkaar in dialoog hoeven.

[Nietweten en Geweten]

Nee, Siger, je begrijpt me verkeerd. De dialoog gaat tussen evenwaardige vrienden van de open samenleving (om in Popper's terminologie te blijven), dus tussen westerse en islamitische vrienden van de open tolerante samenleving. De 'symmetrie' is juist in de zin van de superioriteitswaan van zowel intolerante westerse cultuurprotectionisten als intolerante moslimreligieuzen die overeenstemmen in het elkaar bezien als inferieur waardoor elke discussie een eenzijdige monoloog wordt waarin men niet open staat voor wat de ander inbrengt en de ander enkel geloofwaardig wordt wanneer die zich open stelt voor hun 'superieure' boodschap: er is geen dan geen wederkerigheid en enkel poneren zonder luisteren. Er is dan geen dialoog mogelijk maar enkel conflict tussen de Joods-Christelijk humanistische cultuur en de Islamitische cultuur van mensen die hun eigen cultuur 'superieur' wanen en die intolerant staan tov de anders 'inferieure' cultuur. Het voeren van de interculturele dialoog tussen oorspronkelijke westerse en oorspronkelijke moslimse vrienden van de open multiculturele samenleving veronderstelt het erkennen en respecteren en tolereren van verschillen tussen evenwaardige gesprekspartners en het overeenstemmen in vriendschap voor de open samenleving, mensenrechten en culturele tolerantie.

[siger]

N&G,

Wat moet ik me voorstellen bij "Westerse cultuurprotectionisten" en bij een "joods-christelijke humanistische cultuur"? Ik beken ze niet in het huidige landschap, maar dat kan natuurlijk aan mij liggen.

Ik neem aan dat je dat niet bedoelt, maar toch klinkt het een beetje alsof je naar een nieuwe syncretische religieuze toestand wil.