Nando1944 levensverhaal

[Nando1944]

@Rereformed.
Zes jaar ben ik, wanneer ik uit de luidspreker van de radiodistributie een onwaarschijnlijk mooi lied hoor.
Een mannenstem zingt in een taal die ik niet versta, en ook nooit eerder gehoord heb, een hartstochtelijk droeve melodie. Ik sta als aan de grond genageld omdat ik een bekende wereld lijk binnen te gaan...
De radio wordt plotseling tot zwijgen gebracht door mijn vader. Wat een gejammer roept hij kwaad, en dan tot mij:"heb je weer in je bed gepist lui varken"? Ik ontwijk de slag, en vlucht naar buiten. Gelukkig heb ik mijn mondorgel, en ik probeer die mooie melodie na te spelen...

Ik ben 8 jaar en merk dat de gesprekken van de dorpelingen stokken wanneer ik langs loop. Enkele flarden vang ik op
"daar dat jodenjongetje"....dan stilte, en soms een meewarige blik in mijn richting Ik weet er niet goed raad mee.

Op school vertelt de broeder een verhaal. Over jezus en hoe de Joden om zijn bloed schreeuwen. En dat daarom de Joden steeds vervolgd zullen worden, want zij hebben hem doodgemaakt. De broeder kan mooi vertellen maar waarom krijg ik steeds vaker het gevoel dat soms de dingen niet kloppen?
Dat knagende gevoel verdwijnt wanneer ik mag zingen in het koor. Dan stroomt de zon mijn hart binnen en wordt de wereld mooi en harmonieus.

Ik mag niets kopen bij de slager om de hoek, want die is protestant, en wij kopen alleen bij Katholieken
Ik mag ook niet spelen met mijn buurmeisje, want zij is ook protestant en komt zeker in de hel.
Behalve wanneer zij gedoopt wordt. Ik heb op school geleerd dat iedereen een nooddoopsel mag toedienen
Je moet alleen de juiste formule uitspreken en water over het hoofd te gieten. Op een zondag kom ik haar tegen, en ik vraag of ik haar zal dopen. Zij zegt nee, en laat mij haar kerkboek zien. Daar staat ongeveer hetzelfde in als in mijn kerkboek. Je kunt niet naar de hel gaan en dan zo'n kerkboek hebben!! Wat grote mensen zeggen klopt niet. Ik geloof ze niet meer.

Je zal godverdomme naar de kerk!! brult mijn stiefvader mij toe. Een citaat dat ik voor eeuwig blijf onthouden. Niet vanwege de humor die het in zich heeft maar vanwege de dreiging die er vanuit gaat...
Ik ben een angstig kind geworden, en s'nachts nog steeds niet zindelijk. Maar ik begin al om de kerk heen te lopen op zondagmorgen. Alleen als er gezongen kan worden ben ik aanwezig.

Door de week werk ik bij de boer. Hij leert mij koeien melken, en het paard inspannen voor de kar.
Ik zie hoe de stier een koe dekt, en hoe een varken haar biggen zeugt. Ik wil alles leren over dieren
Ik mag naar de Rooms-katholieke bibliotheek en lees ademloos de plank met dierenboeken leeg. Ik vraag of er nog meer dierenboeken zijn, maar die mag ik niet lezen want ik ben pas 12 En ik mag nog niet weten hoe dieren worden verwekt, ook al sta ik daar al tijden met mijn neus bovenop!

Als je wegloopt wordt je niet meer geslagen. Ik loop naar Artis en klim over het hek. In de kinderboerderij staat een hooiberg daar kan je lekker in slapen. In alle vroegte dwaal ik door de buurt, en lees de gedenkplaat bij Artis. Daar heeft het verzet het bevolkingsregister opgeblazen. Verderop bij de de Hollandse schouwburg zijn de Amsterdamse Joden verzameld om te worden weggevoerd. De meesten van hen zijn daar nooit meer gezien. Ik lees dat voor het eerst, maar het raakt iets van binnen en het laat mij niet meer los. Behalve dierenboeken lees ik nu ook alles over de oorlog, en langzaam kom ik er achter waarom soms de dorpelingen zo plotseling zwegen of mij meewarig na keken. Ik begin te begrijpen waarom ik jaren geleden zo verbijsterd was door die stem uit de synagoge over de radio.
Kan het zijn dat een oeroude traditie zich had meegedeeld aan de ziel van een baby? Wordt die liefde voor een specifieke muziekvorm genetisch overgedragen?
Ik ging op zoek, en nu mijn leven zijn voltooing nadert zoek ik nog steeds. En heel soms vind ik wel eens iets...
Wordt vervolgd.

[Rereformed]

Je zal godverdomme naar de kerk!! brult mijn stiefvader mij toe. Een citaat dat ik voor eeuwig blijf onthouden. Niet vanwege de humor die het in zich heeft maar vanwege de dreiging die er vanuit gaat...

Zie Avatar van Fjedka. Die heeft blijkbaar dus toch ook realiteitswaarde.

Wordt vervolgd.

Prachtig. Daar zie ik naar uit.

[Maria]

Nando
Ik wil je laten weten, dat ik je lees.
Ik ben eigenlijk een beetje sprakeloos.

[Nando1944]

de zoektocht deel 2
Je zit hier wel vaak he? vraagt de man. Wat lees je?
Een boek over honden meneer.
Ach zo, en is het mooi?
Niet zo heel erg meneer, maar ik heb andere boeken van dezelfde schrijver gelezen die veel beter zijn.
En wie is die schrijver.
Jan van Reenen meneer. Het Prisma hondenboek.
Weet je wat? Kom morgen naar dit adres dan zal ik je betere boeken laten zien dan in deze leeszaal

Ik wandel door de hei naar het volgende dorp en ben benieuwd wat ik zal aantreffen. Die man was toch werkelijk heel aardig om mij uit te nodigen. Midden in het bos staat een groen geverfd huisje. Ik zoek een bel maar die is er niet. De deur staat open en net als ik wil kloppen komt een reusachtige rotweiler naar de deur en geeft een waarschuwende grom. Ik blijf stil staan en staar beduusd naar de hond die geen aanstalten maakt mij door te laten.
Van achter het huis komt die aardige meneer aanlopen.
Hallo man, ik zie dat je al kennis hebt gemaakt met Hilda. Ga binnen ga binnen. Vanuit het halletje sta ik meteen in een heel gezellige en artistieke huiskamer waarvan de meeste wanden bedekt zijn met boeken in plaats van behang. Zeg, hoe heet jij eigenlijk? Ik noem mijn naam, en hij zegt; Mooi, ik ben Jan van Reenen. Mijn bek valt open. Daar sta ik als ongeletterde oog in oog met de beroemde schrijver!

Ik mag vrijelijk putten uit al zijn boeken als ik hem wil helpen met zijn honden. Achter zijn huis is een kennel met daarin een aantal honden. Daar is werk te doen, maar hij heeft het druk en hij gelooft dat ik hem kan helpen. Of ik daar wat voor voel?
Wat een vraag.
Het duurt niet lang of ik beschouw hem als mijn leermeester en tweede vader. Maar dan eentje die niet zuipt en gewelddadig is. Voor het eerst ga ik mij gelukkig voelen. Ook zijn vrouw is het meest engelachtige wezen dat ik ooit heb leren kennen.

Na twee jaar geluk komt de onverwachte klap. Tijdens mijn studie naar de tweede wereldoorlog stuit ik op een boek waarin Jan van Reenen genoemd wordt als actief WaffenSS lid en is veroordeeld door een Nederlands tribunaal tot werkstraf in de mijnen. na vijf jaar verleende men hem echter gratie.
Dit betekende het einde van onze relatie. Het deed pijn vreselijk pijn...

Ik sliep weer in Artis en hervatte mijn zoektocht door Amsterdam, naar alle plaatsen waar eens plechtig Hebreeuws en levendig Yiddish had geklonken. Ik vond slechts half gesloopte huizen en karkassen van winkels. Vervallen synagogen met daartussen de armzalige nering van een enkeling die de katastrofe had overleefd.
Ik moet een huis vinden, er moet toch een huis zijn hoe klein ook, waar ik kan bidden, waar ik de vragen kan stellen die in mijn wezen branden.
Een kleine sjoel in een aangepast woonhuis in Amsterdam zuid. Daar tussen de scherven en het aangespoelde wrakhout van het schamele restant van mijn volk kon ik proberen een nieuwe man te worden.
Vanuit mijn belangstelling en kennis van de Joodse muziek raakte ik bevriend met de voorzanger van de gemeente die mij aanbood zanglessen te geven en Hebreeuws te leren. Voor niets.
Omdat hij aardig was.

De zoektocht is op niets uitgelopen. Alle archieven nageplozen. Er ontbraken ook wel erg veel stukjes uit de legpuzzle. En de leegte moest ik zelf zien op te vullen. Gaat dat?....Ja, dat gaat. Ik heb veel ergs gezien
en veel ellendige verhalen gehoord van mensen die zich ondanks alles konden handhaven, en die de weg weer terug vonden. Vaak vind je die weg hoe smal ook en sjok je verder.

En nu heb ik een hond. Hij kwam als een heel angstige hond. Hij had in Spanje weinig goeds ondervonden, en zijn ogen stonden dof. Ik herkende hem want hij leek op mij en vertrouwde niemand. Treurig en depressief liep hij dagelijks met mij mee, onzichtbaar verscholen in het kreupelhout. Hij wilde niemand zien en evenmin gezien worden. Na twee jaar kwam hij voorzichtig tevoorschijn en ging naar een vrouw.
Want vrouwen deugen wel, en zij doen je niet expres kwaad. En zo genas hij zichzelf zonder praatgroep.
Alleen door mij te observeren, te zien met wie ik sprak, en dat er toch niets ergs met mij gebeurde.
Hij raakt niet meer in paniek maar is nog wel wat schuw voor vreemde mannen. Lidtekens op de ziel verdwijnen nooit helemaal.

[collegavanerik]

ga door, ik hang aan je lippen....

[kiks]

Tjonge Nando. Ik ben zwaar onder de indruk van je verhaal en niet alleen om de inhoud. Je schrijfstijl is zo de moeite waard, dat ik het jammer vind, dat onder je tweede deel niet "wordt vervolgd" staat. Ik hoop dan ook dat je nog veel meer zaken die je hebben beziggehouden met ons wilt delen. Al is dat natuurlijk niet een verplichting.


Groet

kiks

[lost and not found yet!]

Je hebt weer een super mooi en ontroerend verhaal neergezet Nando! Dank daarvoor! Ik blijf je volgen!

[sytze]

Mooi geschreven Nando,

Groet, Sytze

[Nando1944]

De zoektocht.
slot

Waar ging het mis? Wat was mijn fout?
O ja, ik had het helemaal overdacht. Ik had mijn volk gevonden en voelde mij eindelijk thuis.
Al die studie het leren van de taal en de gebruiken? Ik zag het als een zegentocht met de ene verovering na de andere. De mensen waren zo hartelijk en zo begaan. Ik kon blijven eten bij wie ik maar wilde
Goed er waren vaak huwbare dochters in de buurt maar was dat niet logisch? Zoveel waren er niet meer over
en er moesten kansen benut worden.
Word ik nebbisj verliefd op een niet joods meisje. En het was ook nog wederzijds. Maar dat gaf niets, want ze wilde best voor mij jodin worden zei ze. En de rabbijn vond het schoorvoetend ook de beste oplossing gezien de omstandigheden.
Maar ik zag daar niets in. Je gaat toch geen geloof aanhangen om je partner een plezier te doen? Dus lag ik dwars. Mijn geloof is mijn zaak zo dacht ik. Eerlijk bevochten na een lange en vermoeiende reis.
En toen vroeg men;"wat doe je als er kinderen komen"? Wat ga je ze vertellen?

Ik wilde ze vertellen dat er veel godsdiensten waren. En dat ze konden kijken of ze er een nodig hadden.
En als er dan iets voor ze bij zat, ze dat konden bestuderen en erover konden denken volgens dat religieuse systeem te gaan leven en er geluk of tenminste tevredenheid in te vinden.
Maar dat ze in de eerste plaats mens waren, en dat altijd zouden blijven. Geen Jood of Jodin, geen indiaan of Inuit, maar mens. En de enige opdracht waaraan ze zouden moeten voldoen was goed te zijn voor andere mensen, zonder zelfs maar op het idee te komen te kijken naar de kromming van een neus of de kleur van een huid.

Vanaf die dag werden mij de opdrachten die horen bij de vervulling van de eredienst quasie per ongeluk ontnomen, en uitnodigingen om te komen eten werden schaars.
Tot ik officieel te horen kreeg dat als ik met dat meisje zou trouwen ik verraad zou plegen aan mijn volk.
Maar ik bleef en blijf nog steeds van mening dat ik als ouder niet het recht heb mijn kinderen mijn overtuiging op te dringen, en ze verder maar iedere kennis te onthouden. Daar had ik zelf iets te veel ervaring mee opgedaan.

Alles is uiteindelijk gegaan zoals ik zelf had overdacht. Ik heb mijn drie kinderen verteld wat ik wist en ze de weg gewezen als ze meer wilden vinden.
Mijn dochter wilde omdat zij met een Joodse man trouwde per se religieus worden. Hoewel haar man niet Joods maar Communistisch was opgevoed. Tegen zijn zin werd hij van de ene sjoel naar de andere cursus gesleept en die goeierd deed het nog ook. Op een dag was het allemaal afgelopen. Naar het waarom heb ik maar niet durven vragen. Maar zij loopt nu al meer dan een jaar met haar husky in mijn stabiele roedel
hoewel zij daarvoor helemaal met de bus van 7.00 uur naar ons wandelgebied moet komen.
Als ik zie hoe goed zij met haar hond omgaat dan denk ik niet zonder trots: Er is iets doorgegeven!
Mijn zoon heeft buiten zijn werk als leeraar een eigen muziekgroep opgericht en zich toeglegd op klezmer muziek. Hij bezoekt mij regelmatig om Yiddishe liederen in te studeren terwijl ik denk; Er is iets doorgegeven!
Mijn jongste dochter wil nog steeds niet deugen...Hoera, er is iets doorgegeven!

Lieve mensen allemaal hartelijk dank voor uw hartverwarmende reacties op deze ongewoon lange introductie. Het heeft mij de moed gegeven dieper te graven dan ik eigenlijk wilde.
Dat doet goed.

[sytze]

Lieve mensen allemaal hartelijk dank voor uw hartverwarmende reacties op deze ongewoon lange introductie. Het heeft mij de moed gegeven dieper te graven dan ik eigenlijk wilde.
Dat doet goed

Je schrijft heel erg prettig! Misschien kun je net zoals Peter een eigen persoonlijk nieuws topic aanmaken?! Dan kunnen we allemaal genieten van de verhalen die je waarschijnlijk veel hebt meegemaakt! Het hoeft natuurlijk niet, als dat te moeilijk is bijv. maar het is maar een idee!

Groet, Sytze

[Maria]

Je schrijft heel erg prettig! Misschien kun je net zoals Peter een eigen persoonlijk nieuws topic aanmaken?! Dan kunnen we allemaal genieten van de verhalen die je waarschijnlijk veel hebt meegemaakt! Het hoeft natuurlijk niet, als dat te moeilijk is bijv. maar het is maar een idee!

Afsplitsing kan ev. geregeld worden door een moderator.
Kan ook bij getuigenissen.

[Optimist]

Ik heb vorig jaar de Hollandsche Schouwburg mogen aanschouwen als een ruine van het statige gebouw die het ooit was, waarin een van de gruwelijkste episodes van de menselijke geschiedenis heel dichtbij komt. Hoe ontzettend interessant is het dan om hier iemand tegen te komen uit die tijd, iemand die de teksten die ik ooit op mijn eindexamen geschiedenis had kan laten leven. En hoe ontzettend irritant zijn die veertienjarige huppelkutjes in de trein die zeiken dat ze geen nieuwe blackberry mogen van hun ouders, terwijl hun generatiegenoten vroeger pas echt moesten lijden. Diep respect, Nando.

[Fish]

D
Lieve mensen allemaal hartelijk dank voor uw hartverwarmende reacties op deze ongewoon lange introductie.

Dank voor het delen.

[Yours]

Dag Nando,

Ook van mij een Hartelijk Welkom.
Ik ben geroerd door je levensverhaal.

Yours

[Rereformed]

Geboeid gelezen.