Van Agt was onlangs te gast bij Knevel en van den Brink naar aanleiding van een open brief aan de minister van buitenlandse zaken, Maxim Verhagen. Zie hier:
Ook Israël schendt mensenrechten.
Beste Maxime,
Op 31 mei hebt ge in een voordracht de vijf prioriteiten gepresenteerd van uw buitenlands beleid. Forum heeft ’s anderendaags deze voordracht ten dele gepubliceerd. Voorop noemde u het verdedigen van mensenrechten. U ben politicus geworden om een bijdrage te leveren aan het inrichten van de samenleving. ‘Mensenrechten zijn daarbij altijd essentieel geweest’, verklaarde u, ‘mensenrechten gelden voor iedereen, overal en onder alle omstandigheden. Daarover valt niet te marchanderen’.
U staat pal voor ‘de universaliteit van de mensenrechten als leidend principe’, en daarvoor verdient u ovationele bijval. Maar uw opsomming van landen waar die rechten op misdadige wijze worden overschreden, is helaas pijnlijk onvolledig. De staat Israël komt daarin niet voor en vindt in uw toespraak nergens vermelding.
Waarom niet? U hebt uw geloof in de waarde van mensenrechten beleden aan de vooravond van de herdenking van het treurige feit dat wat er in 1967 nog aan Palestijns gebied over was inmiddels al veertig jaar door Israël bezet wordt gehouden (ja, inclusief Gaza), in strijd met tientallen VN-resoluties die op beëindiging daarvan hebben aangedrongen. Dat die bezetting steeds hardvochtiger is geworden, steeds vaker heeft geresulteerd in schending van de mensenrechten, kan u niet onbekend zijn.
U weet ook dat die bezetting geleid heeft tot een omvangrijke en blijkbaar planmatig volvoerde kolonisatie, waardoor dat tot losse brokken verkruimelt, met diepe armoede en veel ander leed van de bevolking tot gevolg. Die onstuitbaar voortgaande kolonisatie is in strijd met het internationale recht en de Akkoorden van Oslo en de Routekaart naar Vrede waarvan de EU, dus ook Nederland, een van de opstellers is. Het kan toch niet waar zijn, Maxime, dat gij daar geen boodschap aan hebt.
Deze vertwijfelde vraag stel ik u ook met betrekking tot de scheidingsbarrière die grotendeels op bezet gebied gebouwd is en wordt. Hebt u er maling aan dat het Internationale Hof van Justitie, ’s werelds hoogste rechtscollege, deze bouw wederrechtelijk heeft verklaard en dat Israël deze uitspraak als een lor terzijde heeft geschoven?
Deert het u niet dat de Israëlische mensenrechtenorganisaties herhaaldelijk hebben gerapporteerd over het vertrappen van mensenrechten door het Israëlische leger in de bezette gebieden? En laat het u koud dat de Leidse hoogleraar John Dugard als Venrapporteur blijft signaleren hoe Israël in zijn bejegening van de Palestijnen mensenrechten bruuskeert? Ik hoor u alleen maar fulmineren tegen de, wis en zeker verfoeilijke, zelfmoordaanslagen, door Palestijnse militanten tegen Israëlische burgers geplaagd. Nooit neemt u stelling tegen terroristische acties door het Israëlische bezettingsleger ook al is het aantal Palestijnse slachtoffers daarvan, ook en vooral onder de burgerbevolking, een veelvoud van het aantal slachtoffers in Israël.
Beste Maxime, ik doe een beroep op u en op de regering uitvoering te geven aan het nobele principe dat gij hebt geproclameerd: dat de mensenrechten universeel zijn, voor eenieder en overal geldend.
‘Welkom, meneer van Agt en wat wilde u nu precies beweren’? Van Agt herhaalt kort de inhoud van zijn artikel.
Knevel stelt op de van hem bekende manier een vraag die in feite naar iets als een vermaning klinkt. Van Agt pareert in fraai geformuleerd en dito gearticuleerd Nederlands en Knevel: ‘Dan bent u wel danig van mening veranderd’. Van Agt zegt dat hij al jaren hetzelfde zegt en nog nooit van ‘de politiek’ een terzake antwoord heeft gekregen. Zo gaat het even door. En dat heet dan een 'discussie'.
Knevel dreigt het onderspit te delven en – dat is mijn interpretatie – hij krijgt via het ‘oortje’ van de redactie de opdracht zich wijselijk terug te trekken. Van den Brink neemt over en vraagt aan een uitgenodigde liberale Jood wat die ervan vindt. Deze man geeft van Agt groot gelijk. Drie stoelen verder zit een orthodoxe Jood en die vindt, desgevraagd, twee dingen: a) dat de zaak van twee kanten moet worden bekeken’!!! en b) dat het in Israël gaat om een klein probleem, als je het vergelijkt met bijvoorbeeld Darfur’.
De ‘side-chick’ (een van de gehoofddoekte Halaldames) begreep Van Agt even verkeerd maar daarna weer goed en toen mocht een ‘bekénde’ zangeres (tot dat moment nooit van gehoord) met een van smart vertrokken gezicht iets onverstaanbaars in een microfoon doen, begeleid door twee serieus kijkende gitaristen en nog wat. Het geprogrammeerde applaus voor die prestatie heb ik niet afgewacht want het was intussen laat zat.
Vandaag in dezelfde kant een andere visie op hetzelfde Joods-Palestijnse probleem:
Wat is de beste manier om verdenkingen van antisemitisme onschadelijk te maken? Zoek een bekende Jood die bereid is publiekelijk te verklaren dat er van antisemitisme geen sprake is. Want een Jood kan dat weten. Verstandige keus, zeker voor iemand die er ooit nut in zag om zichzelf als ariër te positioneren.
Zo verscheen A.A.M. (‘Dries’) van Agt onlangs op televisie met in zijn kielzog Jaap Hamburger van Een Ander Joods Geluid. Ter gelegenheid van de herdenking van de Zesdaagse Oorlog. Nadat de voormalige premier zijn bekende riedel had afgedraaid over de wandaden van de staat Israël, mocht Hamburger zijn oordeel uitspreken. In het verleden stond Hajo Meyer van datzelfde platform Van Agt bij door hem ‘een vriend van Israël’ te noemen. Nu had Hamburger deze schone taak. Hij verklaarde desgevraagd dat Van Agt geen antisemiet is, want zo iemand haat op irrationele gronden Joden, enkel omdat ze Joods zijn.
Een bezopen definitie die perspectieven opent voor een waarlijk ánder anti-joods sentiment. Namelijk een dat rationeel is gegrond. Door de nadruk op irrationeel te leggen, wekt Hamburger de indruk dat logica en noest denkwerk een Jodenhaat kunnen produceren die gedoogd mag worden. Als er maar geen sprake is van platte vooroordelen of tribaal ressentiment. Voor de goede orde: dát zei nóch Hamburger, nóch Van Agt. Maar de gedachte ligt duidelijk in het verlengde van zo’n notie als ‘irrationele Jodenhaat’. Daartegenover zou een gezonde haat staan, gebaseerd op een verhaal.
Aan verhalen geen gebrek. De rassentheorieën van het Derde Rijk bijvoorbeeld, daar stak duchtig denkwerk in. Maar ook het handvest van Hamas, waarin alles wat met de vernietiging van Israël te maken heeft logisch bijeen is gebracht. En wat te denken van al-Fateh, het kindertijdschrift van Hamas, waarin martelaarschap wordt verheerlijkt met (strip)verhalen die de uitroeiing van de Joden beargumenteren.
Dit alles wordt niet eensklaps acceptabel omdat het zorgvuldig is bedacht. De virulente haatcampagne van Hamas tegen de Joden, met het dagelijkse oproepen tot geweld, is besmettelijk voor iedereen die zich met Hamas inlaat.
Dat is dan ook het onfatsoenlijkste aan de pro-Palestijnse activiteiten van Van Agt. De man die zich druk maakt over de schending van de mensenrechten door Israël, werpt zich op als spreekbuis van een terroristische organisatie die zelf doorlopend mensenrechten schendt.
Dat Hamas democratisch aan de macht is gekomen, verplicht Van Agt geenszins tot zijn hartstochtelijke sympathie. Tevergeefs denkt hij op de Palestijnse congressen die hij bezoekt, zijn handen in onschuld te kunnen wassen door obligaat afstand te nemen van ‘geweld tegen onschuldigen’. Dan kun je net zo goed op een bijeenkomst van pedoseksuelen staan roepen dat seks met kinderen, beste vrienden, niet door de beugel kan.
Het probleem rond Van Agt behelst niet zozeer de dubieus bevonden motieven van zijn Palestijnse obsessie. Wat zich in dat oude brein afspeelt, is irrelevant want ongrijpbaar. Echt schadelijk is het selectieve, misleidende beeld van het Joods-Palestijnse conflict dat hij neerzet, gesteund door gecensureerde documentatie die de schijn van objectiviteit moet wekken. Zo schermt hij met VN-resoluties die hij creatief interpreteert. Aldus reduceert hij het conflict tot Israëlische agressie en legt hij de verantwoordelijkheid voor een oplossing uitsluitend bij Israël. Ook ontkent hij de jarenlange Palestijnse boycot van vredesplannen.
Dat de zaak ingewikkeld is en de oplossing ver weg, is een waarheid die hij het Midden-Oosten kennelijk niet gunt. Aan de complexe geschiedenis van wederzijdse agressie tussen Joodse kolonisten en Arabische bewoners van de nu geclaimde gebieden, gaat hij voorbij. Ook heeft hij geen boodschap aan de historische context waarin de Zesdaagse Oorlog begon en, nóg belangrijker, aan de catastrofe die zich had voltrokken als die oorlog niet was gevoerd.
Onbenoemd blijft ook de cruciale weigering van de Palestijnse autoriteit om armoede, corruptie en geweld te bestrijden en de ontwrichtende dreiging die uitgaat van het recht op teugkeer.
Van Agt verspreidt een simplistisch beeld van een verminkte werkelijkheid. Israël presenteert hij als een land dat alle schuld op zich moet nemen omdat het humane, vanzelfsprekende oplossingen verwerpt. Geen wonder dat het misleide publiek zich dan ontzet afvraagt waarom die lastige Joden dat toch doen. Wat is er aan de hand met dat volk? Zo begint een discussie die niet eens in de buurt komt van zinnige kritiek op Israël. Met de stemmingmakerij van Van Agt is geen fatsoenlijk mens geholpen. (Nausicaa Marbe)
Zou het wellicht een oplossing zijn als in ‘discussies’ meer de nadruk wordt gelegd op luisteren in plaats van op spreken, op trachten te begrijpen in plaats van op proberen te overtuigen? Het is maar ’n bescheiden ideetje.
Groeten.
Fons.
