Ik ben schreef:
Maar in ieder geval weer in staat tot het kunnen relativeren van leven
Ach, dat ben ik nog niet verleerd hoor.
Overigens zou ik er wel een jaar van mijn leven voor willen geven (ben ik toch zo dement als een deur) om een zomer langs de stranden van Nederland te zwerven 2000 jaar geleden.
Het enige dat ik buiten wat kleren mee zou willen nemen is een bol garen en een mes (er is daar geen vuursteen).
Het goddelijke onderscheidt zich niet van het niet bestaande.
Peter van Velzen schreef:We moeten doen wat oons nu het verstandigste lijkt, en dat is mijns insziens rekening houden met de mogelijkheid dat we ons vergissen. Maar maak je geen zorgen, niemand heeft Newton ooit uitgelachen. Zeker Einstein niet.
Maar betekend dat dat we minder stellig met onze theorieën om moeten gaan? Ik heb het niet over de bolvormigheid van de aarde of zulke dingen, dat is te meten en vastgelegd. Gister nog een foto van de aarde vanaf de maan gezien door de Chinese 'maanrover'.
Het gaat me om theorieën, filosofische ideeën, etc. Neem de substantieleer van Descartes of Spinoza, of in later tijden het existentialisme van Sartre. Zeker van die laatste kun je zeggen dat ze invloed had op de cultuur van toen, op een hele groep mensen. Nu wordt er door Philipse gezegd dat we er niet veel meer mee kunnen. Datzelfde gaat gelden voor filosofische / politieke ideeën van nu. Dat hebben veel mensen niet door of ze willen daar niet aan denken.
Misschien vinden we over 50 jaar de boeken van Hitchens en Harris wel terug op de rommelmarkt, achterhaald en niet meer van 'deze tijd'...
"Het goede leven is een leven ingegeven door liefde en geleid door kennis.", Bertrand Russell.
De substantieleer heeft inmiddels volledig afgedaan, en ik verwacht eerlijk gezegd geen revival. Over existentialisme durf ik dat nog niet te zeggen. Maar Sartre heb ik al lang in geleden in de ramsj zien liggen. Dat dan weer wel. Dus ja, dat kan de filosofen van vandaag ook overkomen.
Peter van Velzen schreef:De substantieleer heeft inmiddels volledig afgedaan, en ik verwacht eerlijk gezegd geen revival. Over existentialisme durf ik dat nog niet te zeggen. Maar Sartre heb ik al lang in geleden in de ramsj zien liggen. Dat dan weer wel. Dus ja, dat kan de filosofen van vandaag ook overkomen.
Niets is eeuwig zou mijn moeder zeggen.
Het goddelijke onderscheidt zich niet van het niet bestaande.
Mee eens dat de "huidige stand van zaken" een momentopname is. Het mooie is dat een aantal van die momenten je wél in staat stelt een voorspelling te doen over de 'toekomstige stand van zaken'. Neem daartoe bijvoorbeeld Moore's law, die sinds de zestiger jaren van de vorige eeuw voorspelt dat het aantal electrische functies per cm^2 elke 2 jaar verdubbelt.
Het doen van voorspellingen leert je dan weer 'de huidige stand van zaken' inderdaad met een korreltje zout te nemen.
Sommige filosofische ideeën worden na verloop van tijd als achterhaald beschouwd - vooral als ze ingehaald worden door bepaalde (bewezen) wetenschappelijke inzichten.
Andere inzichten blijven soms eeuwenlang leidend. Plato's ideeënleer heeft een enorme invloed gehad op bijvoorbeeld het christelijke denken door de eeuwen heen en Aristoteles wetenschappelijke insteek heeft weer veel bijgedragen aan het denken uit de verlichting, zowel de filosofie als de wetenschap. Zelfs nog in de 20ste eeuw is de ethiek van Aristoteles weer afgestoft door bv Martha Nussbaum. Voor veel moderne mensen spreekt de kern van Aristoteles' ethiek, het gemiddelde opzoeken, meer aan dan de veel later ontwikkelde plichtsethiek van Kant.
Misschien werkt het allemaal iets genuanceerder. Soms poneert men vanuit de wetenschap een theorie die als de methodes om de theorie echt te meten ontwikkeld worden achteraf onjuist blijft, en dus echt bij het oud vuil kan; andere delen blijven staan of worden alleen maar licht bijgeschaafd.
We onderwijzen op de middelbare school nog steeds de stelling van Pythagoras (tenminste, in mijn tijd gebeurde dat). Als ik het goed begrepen heb staat veel van het wiskundige en natuurkundige werk van Archimedes nog steeds overeind. Newton mag dan iets gemist hebben over de fundamentele verhouding tussen ruimte en tijd die Einstein later blootlegde, maar feitelijk zijn Newton's formules nog steeds bruikbaar in de moderne ruimtevaart, omdat we de snelheden waarbij het af gaat wijken van Einstein toch voorlopig niet halen. In de jaren tachtig woonde ik samen met een electrotechnisch opticus. Zijn werk was gebaseerd op optische theorieën die toen al meer dan 50 jaar oud waren, en waar weinig gebeurde op het theoretische vlak (uiteraard gebeurde er wel van alles op het domein de praktische toepassingen).
Elke wetenschappelijke theorie is een benadering van de werkelijkheid. Sommige benaderingen blijken echt onjuist, anderen zijn in de basis niet verkeerd, alleen maar onvolledig, en verfijnen wel over tijd.
In de filosofie zijn veel theorieën die niet getoetst kunnen worden alsof ze 'waar' of 'onwaar' zijn. Hoe toets je Heideggers werk, of Sartre? Ze spreken meer of minder aan, afhankelijk van de cultuur en de focus van een cultuur op een bepaald moment. Sartre mag dan in de ramsj liggen, dat wil niet zeggen dat zijn werk 'onjuist' is. Op een goede dag komt er wel weer een revival en wordt er op zijn werk weer een nieuwe golf van vrijheidsfilosofie gebouwd.
Men become civilized, not in proportion to their willingness to believe, but in proportion to their readiness to doubt - Ambrose Bierce
