De vroegste gemeente in Jeruzalem stond onder leiding van een van Jezus’ broers nl Jacobus. (Van het ambt van ‘bisschop’ was toen nog geen sprake.) En de christenen uit die gemeente spraken over Jozef en Maria als de natuurlijke ouders van Jezus en Jacobus.
Nu zeggen theologen van vandaag wel eens dat die mensen ‘de maagdelijkheid van Maria ontkenden’, maar dat is de grammofoonplaat achterstevoren afdraaien. Die eerste christenen konden de maagdelijkheid niet ontkennen want daar was tóen nog helemaal geen discussie over. De maagdelijkheidsmanie en het maagdelijkheidsdogma dat daarvan het gevolg was zijn van véél latere datum.
Wat wordt trouwens als de steekhoudende argumenten voor dat maagdelijkheids-dogma gegeven?
* Matteüs en Lucas putten zich uit om te bewijzen dat Jezus ‘uit het geslacht van David’ is. Waarom loopt die stamboom dan via Jozef, als die niet Jezus’ vader was? Dat slaat toch nergens op! (De gekunstelde constructies die een en ander moeten ‘verklaren’ ken ik. Die hoef je me dus niet te melden.)
* In Matteüs wordt (NB als bewijs!!!) verwezen naar een profetie van Jesaja: “Ziet: de maagd (dat staat er doorgaans) is zwanger en zal een zoon ter wereld brengen en gij zult hem de naam Immanuël geven”. Bij Jesaja staat het Hebreeuwse woord ‘almah’, dat ‘jonge vrouw’ betekent. Dat woord is in het Grieks vertaald met ‘parthenos’ en dat betekent (ook) ‘maagd’. Maar… het woord ‘maagd’ is in het Hebreeuws: ‘bethulah’. Dus… slordige vertaling. Maar ja…
* Paulus zegt over Jezus: “Die naar het vlees is geboren uit het geslacht van David” en: “Die is geboren uit een vrouw”. Niet uit een maagd dus, maar uit een v·r·o·u·w!
* In een vroege vertaling van het NT, vorige eeuw teruggevonden in een klooster in de Sinaï, staat letterlijk: ’… en Jozef, met wie de maagd Maria was verloofd, verwekte Jezus, die de Christus wordt genoemd’. Dit boek staat dus niet in de canon. Kun je raden waarom niet!!!
* Uit het evangelie volgens Nicodemus: ’Wij ontkennen dat Hij uit ontucht stamt. Integendeel: wij weten dat Jozef met Maria is getrouwd en dat Hij niet uit ontucht is geboren’. (proces voor Pilatus)
* Evangelie volgens Filippus: ’Sommigen zeggen: Maria is bevrucht door de Heilige Geest”. Zij dwalen en weten niet wat ze zeggen. De Heer zou niet gezegd hebben “Mijn vader die in de hemel is”, als Hij niet nog een andere vader had; Hij zou dan eenvoudig “Mijn Vader” hebben gezegd’. Lijkt logisch, maar ja…
* Kerinthos de mysticus aan het einde van de eerste eeuw stelde dat Jezus een zoon was van Jozef en Maria, een mens als alle mensen maar rechtvaardiger, verstandiger en wijzer. Pas na Zijn doop was Hij de Christus.
* In oude joods-christelijke evangeliën roept de stem, die na de doop vanachter een wolk klonk: ”HEDEN heb Ik U VERWEKT”. In onze evangeliën trouwens ook. Jezus is dus pas door God ‘verwekt’ NA Zijn doop door Johannes. En…? Moet dat weer anders verstaan worden?
De joodse christenen kenden (welhaast) zeker meerdere evangeliën die later door het (de) concilie(s) niet in het NT werden opgenomen. Vroegchristelijke schrijvers zoals Papias, Irenaeus, Origines, Eusebius en Hiëronymus beweren dat Matteus de eerste was die in het Hebreeuws ‘de woorden van Jezus’ (‘logia’) had opgeschreven en ‘ieder vertaalde ze (die woorden) zo goed hij kon’. Zo bestaat het evangelie volgens Thomas ook alleen maar uit uitspraken van Jezus. Het Matteusevangelie zoals wij het kennen is in het Grieks geschreven en bevat heel wat méér dan alleen de woorden (logia) van Jezus. Daar zijn de ‘logia’ verpakt in een mythisch wonderverhaal, zoals er duizenden van die verhalen zijn geschreven.
Hiëronymus bevestigt in de vierde eeuw nog het bestaan van het ‘Hebreeuwse’ evangelie en citeert eruit. Ook de andere kerkvaders deden dat maar hebben het dan over ‘Evangelie van de Nazarenen, Evangelie van de Hebreeën, Evangelie van de Ebionieten’. In die ‘joodse’ evangeliën vinden we nogal wat andere opvattingen dan in het ons bekende en gecanoniseerde NT. Maar… we wisten van al die andere evangeliën niet eens het bestaan, laat staan de inhoud ervan.
Ruwweg kunnen we vaststellen dat de eerste bewegingen naar het Oosten (Joodse christenen) en naar het Westen (Paulus) allengs ‘gekleurd’ werden door theologisch gedachtegoed uit latere tijd. We worden dus in feite geconfronteerd met menselijke interpretaties van toen. Het beeld van de vrouw had in het na-Jezische christendom al een paar deukjes opgelopen maar het stond in de eerste eeuw nog redelijk onbeschadigd overeind.
Het is helemaal de vraag of Paulus werkelijk de vrouwenhater was, die sommigen met nét iets teveel graagte in hem zien. Teksten, die aan hem worden toegeschreven hebben echter een verwoestend effect gehad. Ze zijn in latere tijdperken gebruikt om de verregaande onderdrukking van de vrouw te ‘rechtvaardigen’, met de bijbel als Gods woord te ‘onderbouwen’. En dat allemaal door angst voor de vrouw, angst voor de seks. Angst waar vooral de kerels aan leden. Alles wat daar niet bij paste werd weg gecensureerd of eenvoudigweg tot ‘niet geopenbaard’ verklaard!
Maar de teksten komen eraan! De Taliban was een tijdje erg dicht bij huis, zelfs helemaal binnen. Of we het nu willen weten of niet. Maar ja… als je de geschiedenis niet wilt 'kennen', kun je er onmogelijk iets van 'leren'.
Groeten.
Fons.
