Zijn wij seculier, of is dat een illusie?

Forum met topics over agnosticisme, atheïsme, humanisme, vrijdenken en andere aanverwante onderwerpen.

Moderator: Moderators

Gebruikersavatar
Apeiron
Berichten: 33
Lid geworden op: 03 jul 2006 14:52

Zijn wij seculier, of is dat een illusie?

Bericht door Apeiron »

Onlangs was er op de Boeddhistische Omroep een documentaire met als onderwerp de vraag of wij ons seculier kunnen noemen.

Hieronder meer informatie over de documentaire:
De Duitse filosoof Jürgen Habermas gaf onlangs een lezing met de titel The Post Secular Society. Voor de meeste mensen gaat de ontwikkeling van de seculiere maatschappij gepaard met het verdwijnen van religie. Hoe meer antwoorden er vanuit de wetenschap worden gegeven hoe minder men zich hoeft te vervoegen bij kerk of tempel. In de praktijk blijkt de behoefte aan spiritualiteit echter helemaal niet te verdwijnen.

Filosoof Charles Taylor schreef het boek A Secular Age, waarin hij de geschiedenis van het seculariseringproces onderzoekt. Hoe komt het dat het anno 1500 volkomen normaal was om religieus te zijn en dat het anno 2008 volkomen normaal is om dat niet te zijn?

In een land als de VS daarentegen is religie prominent aanwezig. En dat terwijl het land een seculiere grondwet heeft. De Britse filosoof John Gray is van mening dat het meeste seculiere gedachtegoed zijn fundament heeft in religie, en daardoor ronduit religieus te noemen is.

Karen Armstrong vindt dat de meeste mensen religie op een oppervlakkige manier belijden. Religie is niet iets wat je denkt of waar je een goed gevoel bij hebt. Religie is een actieve bezigheid waarbij compassie het allerbelangrijkst is.

Deze uitzending vertelt het verhaal van de geschiedenis van onze westerse samenleving aan de hand van de omgang met religie. Kunnen we onszelf seculier noemen of is dat een illusie?

Bron: http://www.boeddhistischeomroep.nl/uitz ... tYear=2008
Het lijkt me interessant om over dit onderwerp te discussiëren.
Gebruikersavatar
Devious
Erelid
Berichten: 6467
Lid geworden op: 14 jul 2003 22:17
Locatie: saturn
Contacteer:

Bericht door Devious »

Men kan én voorstander zijn van een seculiere staat, én er een persoonlijke religieuze/spirituele overtuiging op na houden. Beide dingen hoeven elkaar geenszins uit te sluiten, zoals sommige mensen suggereren.
'Bij een discussie die de redelijkheid zoekt heeft hij die het onderspit delft groter voordeel, voor zover hij er iets van opgestoken heeft.’ Epicurus (341-271vc)
siger

Bericht door siger »

De mensen in de reportage zijn alle gelovigen, die "seculier" op hun eigen manier gebruiken. Ze bedoelen er afvallig of (desgevallend) ontkerstend mee. Seculier is volgens hen de groep mensen die van allerlei geloven zijn afgevallen; en een nieuwe gemeenschappelijke naam nodig hadden. Immers, wanneer veel godsdiensten afvalligen hebben, kan je best een gemeenschappelijke naam zoeken, niet te negatief voor de afvalligen en niet te verwijzend voor de blijvers.

Er bestaan echter gelovigen en ongelovigen die met seculier de beleefde afstand bedoelen die gelovigen van elkaar nemen: dan heb je gelovige mensen in een seculiere gemeenschappelijke omgeving. Volgens die zienswijze zijn er ongelovige mensen, maar geen seculiere mensen. En zijn seculiere plaatsen, maar geen ongelovige plaatsen.

Lees bijvoorbeeld eens The St. Petersburg Declaration op de website van het Instituut voor de Secularisatie van de Moslim samenleving.
Plons
Bevlogen
Berichten: 1888
Lid geworden op: 26 apr 2007 02:58

Bericht door Plons »

Devious schreef:Men kan én voorstander zijn van een seculiere staat, én er een persoonlijke religieuze/spirituele overtuiging op na houden. Beide dingen hoeven elkaar geenszins uit te sluiten, zoals sommige mensen suggereren.
Lijkt mij ook idd. En Amerika kun je juist als een voorbeeld zien dat het wel kan. Het is m.i een kwestie van het verstand en gevoel te scheiden.

De Britse filosoof John Gray is van mening dat het meeste seculiere gedachtegoed zijn fundament heeft in religie, en daardoor ronduit religieus te noemen is.
Wat zou hij daarmee nou precies mee bedoelen? Over welk seculier gedachtengoed heeft hij het nou en hoe-wat of waar is dat te herleiden naar de religie??
Fuck met alles.
Gebruikersavatar
Apeiron
Berichten: 33
Lid geworden op: 03 jul 2006 14:52

Bericht door Apeiron »

Plons schreef:
Devious schreef:Men kan én voorstander zijn van een seculiere staat, én er een persoonlijke religieuze/spirituele overtuiging op na houden. Beide dingen hoeven elkaar geenszins uit te sluiten, zoals sommige mensen suggereren.
Lijkt mij ook idd. En Amerika kun je juist als een voorbeeld zien dat het wel kan. Het is m.i een kwestie van het verstand en gevoel te scheiden.
Daar ben ik het mee eens, maar volgens mij ging het meer om het feit of iemand qua persoonlijke overtuiging volledig seculier kan zijn. Zie het voorbeeld van Dawkins hieronder:
De Britse filosoof John Gray is van mening dat het meeste seculiere gedachtegoed zijn fundament heeft in religie, en daardoor ronduit religieus te noemen is.
Wat zou hij daarmee nou precies mee bedoelen? Over welk seculier gedachtengoed heeft hij het nou en hoe-wat of waar is dat te herleiden naar de religie??
Als voorbeeld noemt hij bijvoorbeeld de bioloog en overtuigd atheïst Richard Dawkins. Aan het einde van zijn boek The Selfish Gene schreef hij:
Let us understand what our own selfish genes are up to, because we may then at least have a chance to upset their designs, something that no other species has ever aspired to do

Bron:
Gray geeft aan dat de vrije wil om hun ontwerp te veranderen waarover Dawkins spreekt, een typische erfenis is van religie, specifiek het christendom. Net als de idee dat de mens superieur is aan andere organismen, 'kroon van de schepping is'.
Terwijl Dawkins zich juist fel tegenstander van religie noemt, blijkt hij toch onbewust beïnvloed te worden door bepaalde religieuze gedachten. Volgens Gray kunnen we ons in die zin nooit volledig seculier noemen, omdat bijv. het christendom het Westerse denken enorm heeft beïnvloed.
Theoloog

Bericht door Theoloog »

Er is meer: de these dat de mensen als vanzelf minder religieus zouden worden ten gevolge van de modernisering, blijkt niet houdbaar.

De VS bijvoorbeeld is zonder twijfel een gemoderniseerd land, maar desondanks door en door religieus.

Al Qaeda maakt volop gebruik van moderne technieken.

Het enige is: de instituties die voorheen machtige koepels vormden waaronder mensen verbleven, instituties die een monopolie hadden op kennis en informatie, die verkruimelen onder druk van de toegenomen mobiliteit en democratisering van de informatie. Spiritualiteit wordt hierdoor geïndividualiseerd. Mensen knutselen zelf hun wereldbeeld bij elkaar. Religie wordt behoeften-geörienteerd. Aanbieders hebben geen monopolie of machtspositie meer, en zien zich gedwongen te concurreren.

Dat heeft ook een andere kant: waar bijvoorbeeld de islamitische geestelijke centra een matigend effect hebben op de uitleg van geweldsteksten, knutselen jonge moslims via internet zelf hun islam bij elkaar, men kiest zelf z'n goeroe's en soms pakt dat ronduit jihadistisch uit. Het wegvallen van autoriteiten vanuit de institutionele kanalen heeft niet alleen maar positieve kanten.
siger

Bericht door siger »

Apeiron schreef:Daar ben ik het mee eens, maar volgens mij ging het meer om het feit of iemand qua persoonlijke overtuiging volledig seculier kan zijn.
Het woord dat men hier zou moeten gebruiken is niet "seculier" maar "ongelovig". En reken maar dat iemand volledig ongelovig kan zijn.

Seculier is geen levensvisie, oorspronkelijk betekent het gewoon 'buiten de kerk'. Iemand kan wel voorstander zijn van een seculiere samenleving. Als voorstander van een seculiere samenleving kan iemand om het even welke persoonlijke (religieuze of ongelovige) overtuiging hebben.
Door het woord "seculier" te gebruiken in plaats van "ongeloof", lijkt het of men seculariteit wil definieren als een soort geloof, wat met het woord "ongeloof" natuurlijk niet zo makkelijk is. Op die manier hebben we nu ook al gelovige agnosten. Taktische mist.
Theoloog

Bericht door Theoloog »

siger schreef:Door het woord "seculier" te gebruiken in plaats van "ongeloof", lijkt het of men seculariteit wil definieren als een soort geloof, wat met het woord "ongeloof" natuurlijk niet zo makkelijk is. Op die manier hebben we nu ook al gelovige agnosten. Taktische mist
.

Het lijkt erop dat je de documentaire niet werkelijk tot je hebt genomen. Secularisme werd daarin namelijk gedefinieerd als de gedachte dat met de moderniteit, het voortschrijden van wetenschap en technologie, de religie als vanzelf wel teruggedrongen zou worden (Habermas, Taylor), en dat dit ook een goede zaak is, aangezien religie maar voor een hoop problemen zorgt (Gray).

(Misschien is een bezoekje aan wikipedia een goed idee om je in de materie te verdiepen: "Alternatively, it is a principle of promoting secular ideas or values in either public or private settings over religious ways of thought.")

Dát nu, is wel degelijk een geloof. Het is een vooruitgangsgeloof, dat een mutatie is van het christelijke vooruitgangsgeloof.

En daar hebben we meteen de tweede betekenis van 'seculier', namelijk deze: iemand kan wel denken het geloof afgelegd te hebben, maar in de structuur van zijn denken nog altijd zeer schatplichtig zijn aan het christendom. Bijvoorbeeld in het onderhouden van de overtuiging dat de geschiedenis van het mensdom een lineair verhaal is, lopend van een al dan niet gelukzalige, primitieve toestand, die via perioden van duisternis en strijd uitloopt op een gelukzalige slotfaze waarin alle menselijke behoeften voorzien worden. En hoe ontkerstend kun je je denken dan eigenlijk noemen?

John Gray geeft daar diverse voorbeelden van, bijv. het communistische en kapitalistische vooruitgangsgeloof. Ander voorbeeld: de manier waarop we onszelf als een klasse apart beschouwen van alle andere levensvormen met bewustzijn, of de morele overtuiging dat dieren, omdat ze ondergeschikt aan ons zijn en ons ter beschikking staan, om daar mee te doen wat we willen. Dat komt regelrecht uit Genesis 1.

Je kunt dus wel volledig ongelovig zijn, maar dat wil niet zeggen dat je er geen mythen op nahoudt, of dat die mythen niet ontleend zijn aan christelijke grondpatronen en motieven.

Daar is geen taktiek of mist bij. Dat is gewoon een zeer scherpzinnige analyse, waar je het verder eens of oneens mee kan zijn, op grond van argumenten.

nb:
Tot nu toe heb ik noch van Devious (*), noch van Plons, noch van jou ook maar iets gehoord waaruit ik kan afleiden dat jullie de sprekers uit de documentaire werkelijk hebben gehoord. Er is geen interactie. Er lijkt een geloof (het geloof dat kerk en staat gescheiden moeten blijven! en/of: het geloof dat de religie teruggedrongen moet worden en ook zal worden!) te worden uitgedaagd, en hop! daar komen de pavlov-reacties. Net zoals je die krijgt van dogmatische religieuze gelovigen.
Devious schreef:Men kan én voorstander zijn van een seculiere staat, én er een persoonlijke religieuze/spirituele overtuiging op na houden. Beide dingen hoeven elkaar geenszins uit te sluiten, zoals sommige mensen suggereren.
* Sommige mensen? Welke mensen zijn dat precies? Heeft dit betrekking op de documentaire? Wie zei dat dan en wat waren zijn/ haar argumenten hierbij?
siger

Bericht door siger »

Theoloog schreef:
siger schreef:Door het woord "seculier" te gebruiken in plaats van "ongeloof", lijkt het of men seculariteit wil definieren als een soort geloof, wat met het woord "ongeloof" natuurlijk niet zo makkelijk is. Op die manier hebben we nu ook al gelovige agnosten. Taktische mist.
.Het lijkt erop dat je de documentaire niet werkelijk tot je hebt genomen.
Dat is waar, maar ik reageerde op de openingspost. Anderzijds ken ik Armstrong, Habermas en Taylor wel een beetje.
Theoloog schreef:Secularisme werd daarin namelijk gedefinieerd als de gedachte dat met de moderniteit, het voortschrijden van wetenschap en technologie, de religie als vanzelf wel teruggedrongen zou worden (Habermas, Taylor), en dat dit ook een goede zaak is, aangezien religie maar voor een hoop problemen zorgt (Gray).
Net wat ik zeg. Waarom zegt men niet eenvoudig "dat ongeloof (gelukkig) toeneemt". Zou het volgende dan nog verdedigbaar zijn:
Theoloog schreef:Dát nu, is wel degelijk een geloof. Het is een vooruitgangsgeloof, dat een mutatie is van het christelijke vooruitgangsgeloof.
En daar hebben we meteen de tweede betekenis van 'seculier', namelijk deze: iemand kan wel denken het geloof afgelegd te hebben, maar in de structuur van zijn denken nog altijd zeer schatplichtig zijn aan het christendom. Bijvoorbeeld in het onderhouden van de overtuiging dat de geschiedenis van het mensdom een lineair verhaal is, lopend van een al dan niet gelukzalige, primitieve toestand, die via perioden van duisternis en strijd uitloopt op een gelukzalige slotfaze waarin alle menselijke behoeften voorzien worden. En hoe ontkerstend kun je je denken dan eigenlijk noemen?
Sorry, maar de religieuze recuperatie van he begrip "secularisme" is toch net waar ik voor vreesde en voor wilde waarschuwen in mijn post? Ik ken John Gray niet, maar de redenering "vooruitgang=christendom" is al gemaakt door Hegel, en onlangs nog eens opgewarmd door David Landes.

Hier zijn we feitelijk gekomen tot een helder vraagstuk: is onze vooruitgang aan het christendom te danken? Mijn antwoord is: absoluut niet, het christendom heeft alles gedaan wat in haar macht lag om vooruitgang tegen te houden, en de christelijke mythologie zet nieuwsgierigheid neer als afkeuringswaardig, zelfs als de erfzonde. Internationale projecten als de toren van Babel werden bestraft omdat ze hoogmoedig waren.

Dat de niet-cyclische tijd van het christendom tot vooruitgangsdenken leidde, kan niet onderbouwd worden met historische feiten. Bovendien is deze tijdsopvatting niet exclusief bijbels. Ook bijvoorbeeld zoroastrianisme, boeddhisme, hindoeisme (met name vaishnavisme) en islam hebben een geschiedenis gericht op heilsverwachting.

Dieren werden reeds zonder hartzeer onderworpen door mensen op alle werelddelen duizenden jaren voor er schrift bestond, dus zeker vóór Genesis 1 geschreven werd. Christelijke beschavingen hebben dieren niet méér onderworpen dan anderen.
Theoloog schreef:Je kunt dus wel volledig ongelovig zijn, maar dat wil niet zeggen dat je er geen mythen op nahoudt, of dat die mythen niet ontleend zijn aan christelijke grondpatronen en motieven.
Elk werelddeel draagt zijn cultuurhistorische stempel. Moderniteit komt niet voort uit één godsdienst of één traditie of één ras. Vooruitgang is het gevolg van mondiale uitwisseling, en hoort de mensheid toe.
Gebruikersavatar
Balzer
Forum fan
Berichten: 248
Lid geworden op: 17 apr 2007 14:44
Locatie: Amsterdam

Bericht door Balzer »

Theoloog schreef:John Gray geeft daar diverse voorbeelden van, bijv. het communistische en kapitalistische vooruitgangsgeloof. Ander voorbeeld: de manier waarop we onszelf als een klasse apart beschouwen van alle andere levensvormen met bewustzijn, of de morele overtuiging dat dieren, omdat ze ondergeschikt aan ons zijn en ons ter beschikking staan, om daar mee te doen wat we willen. Dat komt regelrecht uit Genesis 1.

Je kunt dus wel volledig ongelovig zijn, maar dat wil niet zeggen dat je er geen mythen op nahoudt, of dat die mythen niet ontleend zijn aan christelijke grondpatronen en motieven.
Ik kan best aannemen dat een seculiere visie altijd vertroebeld wordt door de culturele achtergrond van de persoon die hem aanneemt. Maar bij het stellen dat het idee dat mensen superieur zijn aan andere levensvormen een overblijfsel is van het christendom op basis van dit voorbeeld vind ik dat John kort door de bocht gaat. Overeenkomsten tussen religie en een seculiere denkwijze betekend niet dat het ene het van het andere overneemt. Correlatie is geen causaliteit.

(Ik heb de documentaire nog niet gezien, en dit voorbeeld zet me ook niet aan om dat alsnog te gaan doen)
Theoloog

Bericht door Theoloog »

siger schreef:Sorry, maar de religieuze recuperatie van he begrip "secularisme" is toch net waar ik voor vreesde en voor wilde waarschuwen in mijn post? Ik ken John Gray niet, maar de redenering "vooruitgang=christendom" is al gemaakt door Hegel, en onlangs nog eens opgewarmd door David Landes.

Hier zijn we feitelijk gekomen tot een helder vraagstuk: is onze vooruitgang aan het christendom te danken? (...)

Dat de niet-cyclische tijd van het christendom tot vooruitgangsdenken leidde...
Je trekt nogal fel van leer. Maar op grond van een misvatting wat het is dat John Gray feitelijk zegt.

Punt is niet dat het christendom vooruitgang heeft gebracht; punt is dat het christendom ons heeft voorzien van een mythisch verhaal waarin de mensheid van punt A via allerlei strijd en doorbraken van het licht gevoerd wordt tot punt Z, waar alle menselijke noden bevredigd zijn.

Dat verhaal nu, die mythe, ziet Gray overgenomen in allerlei seculiere geschiedsopvattingen, zoals die van het marxisme (aan het einde van de geschiedenis wacht een arbeidersparadijs) en het liberalisme (aan het einde van de geschiedenis wacht een consumentenparadijs), en ook in het antitheistisch secularisme (als we nu maar de duistere periode van de religie achter ons laten en ons denken zuiver baseren op wetenschappelijke resultaten, komen we vanzelf in een betere wereld).

Dat, zegt Gray, zijn mutaties van de christelijke mythe over de heilsgeschiedenis. Ze blijven dezelfde structuur hanteren, maar de aanhangers ervan zijn zich niet bewust hoezeer ze in hun denken afhankelijk zijn van die christelijke mythe en de bijbehorende motieven.

Dus ja, ook als je het zo formuleert "dat ongeloof (gelukkig) toeneemt" (omdat de veronderstelling is dat we dan toegroeien naar een betere wereld) dan is dat een geloof in de vooruitgang van de mensheid, in een toekomende wereld waarin we verlost zijn van wat het mensdom hindert (voor de christen is dat ongeloof en heidendom, voor de antitheist is het religie en bijgeloof).
Balzer schreef:Overeenkomsten tussen religie en een seculiere denkwijze betekent niet dat het ene het van het andere overneemt. Correlatie is geen causaliteit.
Inderdaad, en om te weten of hij dat causale verband hard maakt zou je zijn boek 'Zwarte Mis' moeten lezen, waarin hij ingaat op de mythische aard van ideologieën met een optimistisch vooruitgangsgeloof (de mythe waarvan hij door wil prikken). Maar aannemelijk is die causale relatie historisch wel. Het is namelijk vrijwel ondenkbaar dat er na meer dan 1000 jaar dominantie van het Europese christendom geen verband zou zitten tussen geschiedsopvattingen met een vooruitgangsgeloof en de christelijke mythe met dezelfde structuur.
bipolair
Forum fan
Berichten: 420
Lid geworden op: 10 jul 2008 16:19

Bericht door bipolair »

Theoloog schreef:En daar hebben we meteen de tweede betekenis van 'seculier', namelijk deze: iemand kan wel denken het geloof afgelegd te hebben, maar in de structuur van zijn denken nog altijd zeer schatplichtig zijn aan het christendom. Bijvoorbeeld in het onderhouden van de overtuiging dat de geschiedenis van het mensdom een lineair verhaal is, lopend van een al dan niet gelukzalige, primitieve toestand, die via perioden van duisternis en strijd uitloopt op een gelukzalige slotfaze waarin alle menselijke behoeften voorzien worden. En hoe ontkerstend kun je je denken dan eigenlijk noemen?
Persoonlijk denk ik dat Theoloog hier de vinger op de zere plek legt. Ik ga er vanuit dat bijv. filosofen niet alleen invloed uitoefenen op de gedachten van de tijd maar veel vaker de tijdgeest vastleggen en de daarbij behorende gedachten die in die tijd leven. Men kan duidelijk zien dat de filosofen van de renaissance en de verlichting schatplichtig zijn aan het christendom. Het is inderdaad waar dat al deze filosofen een lineair verband zien tussen de ontwikkeling van de ideale samenleving waarbij dieptepunten zoals oorlog, lijden alleen dienen voor verdere ontwikkeling van de maatschappij. De verlichting filosofen vervangen het idee "God" voor het idee van de rede.

"Nou en? " kan men zeggen, "Dat maakt toch niets uit? " Maar het maakt donders veel uit. Neem nu het verschijnsel oorlog. Opvallend is dat veel geschiedenisboeken en geschiedenisleraren een oorlog bijvoorbeeld noodzakelijk zien voor de daaruit voortvloeideinde ontwikkeling. (Iets wat Popper indirect bekritiseert in "The poverty of historicism"). Maar hoe redelijk is dit? Immers, wanneer mensen zich echt zouden laten sturen door de rede zou oorlog geen noodzakelijk kwaad zijn om te komen tot verdere ontwikkeling.

Ik neem laatste als voorbeeld maar zo zijn er nog genoeg voorbeelden te bedenken waarin mensen het lijden als noodzakelijk zien voor verdere ontwikkeling. Dit alles voortvloeiend uit gedachte dat de mens continu aan het ontwikkelen is en dat dit een lineair model is. Daarom wordt bijvoorbeeld oorlog (e.a. lijden) ingepast in dit model en men kan zich terecht afvragen hoe redelijk dit is.


Dan rijst vervolgens bij mij de vraag; "Waar moet ik het otstaan van het seculiere gedachtegoed in Europa plaatsen?". Nou geef ik toe dat het volgende arbitrair is maar ik plaats het bij de opkomst van het protestantisme en de enorme bloedbaden die volgde in de strijd tussen de protestanten en de katholieke kerk. Hierbij denk ik aan bijv. Erasmus die verzoening voorstelde. Ik denk dat deze benadering beter is dan de opkomst van het seculiere gedachtegoed te plaatsen bij de opkomst van bijv. het atheïsme. Het secularisme is misschien ook ten dele schatplichtig aan het christendom al lijkt het in deze tijd (soms) diametraal staan op de belangen van (sommige) christelijke groeperingen.
Gebruikersavatar
CXT
Bevlogen
Berichten: 1889
Lid geworden op: 06 nov 2007 18:03

Bericht door CXT »

Theoloog schreef:Punt is niet dat het christendom vooruitgang heeft gebracht; punt is dat het christendom ons heeft voorzien van een mythisch verhaal waarin de mensheid van punt A via allerlei strijd en doorbraken van het licht gevoerd wordt tot punt Z, waar alle menselijke noden bevredigd zijn.

Dat verhaal nu, die mythe, ziet Gray overgenomen in allerlei seculiere geschiedsopvattingen
Dat hebben we, lijkt mij, niet aan het christendom te danken. Misschien als behoud van dat idee, maar dat lijkt me sterk. Het jodendom kende al het idee van het paradijs (het vrederijk gesticht door de Messias) en in het boeddhisme zie je ook een dergelijk idee, hoewel dat juist immaterieel is. En ik vermoed dat je dat wel in meer religies en levensbeschouwingen terugvindt, simpelweg omdat de mens zich bewust een betere omgeving wil maken en voor zichzelf bepaalt (of door anderen laat bepalen) hoe dit te bereiken is.
Edwards: Why the big secret? People are smart. They can handle it.
Kay: A person is smart. People are dumb, panicky dangerous animals and you know it.
Men in Black
bipolair
Forum fan
Berichten: 420
Lid geworden op: 10 jul 2008 16:19

Bericht door bipolair »

CXT schreef:En ik vermoed dat je dat wel in meer religies en levensbeschouwingen terugvindt, simpelweg omdat de mens zich bewust een betere omgeving wil maken en voor zichzelf bepaalt (of door anderen laat bepalen) hoe dit te bereiken is.
Daartegenover kan je bijvoorbeeld stellen dat in de oudheid de visie op geschiedenis ook vaak circulair was en dat de orde der dingen altijd zou terugkeren op een vaste plaats.

En neem bijvoorbeeld Plato (wiens denken een enorme invloed had op de oudheid) waar juist de conservatie van het systeem werd hoog gehouden om verder verval te voorkomen.

En neem dan het hindoeïsme, confusianisme maar ook het boedhisme...deze leren gaan vooral over de circelgang en behoud van maatschappelijke orde waar vrijwel geen uitspraken worden gedaan over een immer ontwikkelende mensheid en de aanverwante eeuwig ontwikkelende morele ethische kwesties.

Ik denk dat het punt dat Theoloog aanbrengt zeker waar is in het idee van het westers denkgoed.
siger

Bericht door siger »

Theoloog schreef:Je trekt nogal fel van leer. Maar op grond van een misvatting wat het is dat John Gray feitelijk zegt.
Het was niet mijn bedoeling hard van leer te trekken, maar we hebben het hier over onderstromingen die wel degelijk een belangrijke invloed uitoefenen op ons dagelijks bewustzijn en op de gebeurtenissen in onze tijd.
Theoloog schreef:Punt is dat het christendom ons heeft voorzien van een mythisch verhaal waarin de mensheid van punt A via allerlei strijd en doorbraken van het licht gevoerd wordt tot punt Z, waar alle menselijke noden bevredigd zijn.
Er bestaat geen godsdienst of ideologie die niet een mythisch verhaal aanbiedt waarin de mensheid gevoerd wordt naar punt Z, waar haar noden gelenigd zijn. Zoiets opeisen voor één ideologie is fout, en is het begin van het tegengestelde (!).

Laat ons Gray er buiten laten, en diskussieren met mensen die hier inloggen.
bipolair schreef:Daartegenover kan je bijvoorbeeld stellen dat in de oudheid de visie op geschiedenis ook vaak circulair was en dat de orde der dingen altijd zou terugkeren op een vaste plaats.
Voor elke op landbouw gesteunde samenleving is de tijd (de seizoenen) circulair. Ook voor christenen keert de verrijzenis en het feest van de doden jaarlijks terug. Als iemand kennis heeft van landbouwers die dachten: "het heeft geen zin te zaaien in de lente, want het is toch elk jaar hetzelfde" zou ik dat graag vernemen.

Elke kalender gesteund op gevorderde astronomie is circulair, omdat de hemellichamen steeds terugkeren. Ik geloof niet dat er ooit een Maya gezegd heeft: "we moeten ons lot niet trachten te verbeteren, want binnen 5000 jaar verandert het eerste cijfer van onze jaartelling toch weer."
bipolair schreef:En neem bijvoorbeeld Plato (wiens denken een enorme invloed had op de oudheid) waar juist de conservatie van het systeem werd hoog gehouden om verder verval te voorkomen.
Waar past dit in je betoog? Net de conservatieve Plato was de grondslag van het Europese christendom.
bipolair schreef:En neem dan het hindoeïsme, confucianisme maar ook het boeddhisme...deze leren gaan vooral over de circelgang en behoud van maatschappelijke orde waar vrijwel geen uitspraken worden gedaan over een immer ontwikkelende mensheid en de aanverwante eeuwig ontwikkelende morele ethische kwesties.
Confucianisme en boeddhisme zijn beide begonnen als protestbewegingen tegen de heersende toestand van hun tijd.

Het confucianisme was een ethische beweging voor goed bestuur, dus zeer begaan met verbetering van de samenleving. Deze verbetering werd verwacht van mensen, niet van goden, waardoor confucianisme mij moderner voorkomt dan het christendom. Als iemand kan aantonen dat het confucianisme ergens een cirkelgang vooropstelde, zou ik dat graag vernemen.

Het boeddhisme begon eveneens als protestbeweging en verkondigt eveneens een heilsverwachting: de Maitreya is de laatste Boeddha, die de mensheid zal verlichten en zo een nieuwe wereld openen.

In het hindoeisme zal Kalaki de tiende avatar van Vishnu zijn. Kalaki komt met een vlammend zwaard een eind maken aan de huidige tijd van duisternis en vergankelijkheid.

Andere godsdiensten die een heilsverwachting koesteren (er zullen er nog wel andere zijn):

Jodendom: de Messias ("gezalfde") is een toekomstige koning uit het geslacht van David, die de overwinning/vrede aan de Joden brengt.
Zionisme: het messiaanse rijk is Israel.
Christendom: Christus (grieks voor "messias") zal terugkeren om de wereld te zuiveren van de slechten en de goeden uit het graf te wekken, hun lichaam te herstellen en hun ziel terug te geven.
Zoroastrianisme: de wereld is een negenduizend jaar durend gevecht tussen goed en kwaad. Dertig jaar voor de eindstrijd zal de Saoshyant geboren worden om het goede te laten zegevieren.
Islam (Shiietisch): de twaalfde Imam zal terugkeren, maar ook al-Qa'imul-Mahdi, die vrede en gerechtigheid op aarde zal brengen.
Islam (Soennietisch): Mohammed heeft Jezus als de echte Messias aangeduid, maar een aantal Soennieten gelooft zoals de Shiieten in de komst van de Mahdi.
Plaats reactie