Ethiek vertoont een 'intelligent evolutionair' proces

[Jan van Lennip]

Aangetoond kan worden dat ethiek een natuurverschijnsel is. Ook buiten de mens om is moraal terug te vinden. Kijk naar het gedrag van apen en olifanten. Deze 'intelligente' dieren hebben reeds tentoongesteld in het bezit te zijn van ethiek. Al wordt hierbij meestal de aanduiding altruïsm gebruikt. Altruisme wordt ookwel ethische doctrine genoemd. Opmerkelijk is dat het altruisme indruist tegen de evolutietheorie, aangezien het de kans op voortplanting verkleint. Ook lijkt het verband tussen alle toeval vanuit natuurlijke selectie en het bestaan van ethiek ver van elkaar verwijderd.

Ethiek heeft een belang binnen religie. De overtuigingen staan bol van de kracht van moraal handelen. Er bestaan wetenschappelijke studies die aantonen dat er een verband bestaat tussen hoger moreel denken en religie. Ik kan herkennen dat het beoefenen van een religie tot gevolg heeft dat men bewuster wordt van de 'sociale' factor in het leven. Goed doen, goed denken, maar ook het volgen van 'een vlekkeloos voorbeeld in ethiek en objectiviteit'. Het belonen van goed gedrag en het straffen van dwalen toont mij een vorm van ethische doctrine. Wie een leven van toewijding leidt zal na zijn sterven opgaan in zaligheid, terwijl een leven van onreden uiteindelijk zal leiden naar een rusteloze dood. Ik neem aan dat de grondslag van religie terug is te vinden binnen het bestaan van ethiek.

Een onderzoek naar ethiek heeft aangetoond dat het moraal bij de mens kan worden beinvloed. Doormiddel van een magneet te houden op de juiste plaats op het lichaam wordt het ethisch denkvermogen aangetast. Een moreel besluit wordt minder strikt zodra een magneet wordt gehouden achter het rechter oor. Hoe dat werkt wordt vanuit het artikel niet duidelijk. Het kan verschillende redenen hebben. Echter is wel duidelijk dat onder bepaalde omstandigheden anders wordt omgegaan met ethische vraagstukken.

Dit komt neer op het volgende:

• 1. Er bestaat een verband tussen ethiek en het gedrag van 'intelligente' dieren. Ik kan hieruit opmaken dat ethiek de basis heeft buiten de mensen om.

• 2. Ik concludeer hierop dat religie niet de basis is voor ethiek, maar dat ethiek de basis is voor religie.

• 3. Er is aangetoont dat ethiek is gerelateerd aan omstandigheden. We kunnen de moralistische besluitvorming beinvloeden.

Conclusie: Ik maak hieruit op dat ethiek een 'intelligent evolutionair' proces vertoont. Er worden keuzes gemaakt met betrekking tot de eigen omstandigheid. Ik weet dat zelfbewustzijn een teken is van intelligentie.

[Peter van Velzen]

Ik denk dat het verband tussen religie en ethiek niet zo groot is als de religieuzen wel denken. Wel is het zo dat veel religisch een ethische component bevatten, maar die is wel erg bepaald door de sociale structuur, en minder natuurlijk. Zo kennen vrijwel alle religies het idee van "collectieve schuld", waarbij iedereen binnen een bevolkingsgroep schuldig wordt geacht voor wat enekelingen doen. Ook is het gedrag dat binnen een religie als immoreel wordt bestempeld, soms volkomen onschuldig.

Denk bijvoorbeeld aan de idiote dominees die beweren dat de VS zullen worden gestraft voor huwelijken tussen homo's en niet voor moordpartijen. Een duidelijk voorbeeld hoe krom het verband tussen religie en moraal wel kan zijn!

[Jan van Lennip]

Ik denk dat het verband tussen religie en ethiek niet zo groot is als de religieuzen wel denken. Wel is het zo dat veel religisch een ethische component bevatten, maar die is wel erg bepaald door de sociale structuur, en minder natuurlijk. Zo kennen vrijwel alle religies het idee van "collectieve schuld", waarbij iedereen binnen een bevolkingsgroep schuldig wordt geacht voor wat enekelingen doen. Ook is het gedrag dat binnen een religie als immoreel wordt bestempeld, soms volkomen onschuldig.

Denk bijvoorbeeld aan de idiote dominees die beweren dat de VS zullen worden gestraft voor huwelijken tussen homo's en niet voor moordpartijen. Een duidelijk voorbeeld hoe krom het verband tussen religie en moraal wel kan zijn!

Ik heb dit niet zelf bedacht. Het staat in divers wetenschappelijk onderzoek.

[axxyanus]

Ethiek heeft een belang binnen religie. De overtuigingen staan bol van de kracht van moraal handelen. Er bestaan wetenschappelijke studies die aantonen dat er een verband bestaat tussen hoger moreel denken en religie. Ik kan herkennen dat het beoefenen van een religie tot gevolg heeft dat men bewuster wordt van de 'sociale' factor in het leven. Goed doen, goed denken, maar ook het volgen van 'een vlekkeloos voorbeeld in ethiek en objectiviteit'. Het belonen van goed gedrag en het straffen van dwalen toont mij een vorm van ethische doctrine. Wie een leven van toewijding leidt zal na zijn sterven opgaan in zaligheid, terwijl een leven van onreden uiteindelijk zal leiden naar een rusteloze dood. Ik neem aan dat de grondslag van religie terug is te vinden binnen het bestaan van ethiek.

Wat was de controle groep in dergelijke studies?

Mijn ervaring is dat dergelijke studies over het algemeen aangeven dat religies beter zijn dan niets. Maar als het er op aankomt dat gelovigen het beter zouden doen dan bv vrijzinnig humanisten, de resultaten helemaal niet duidelijk zijn.

Denk aan iemand die graag zijn favoriete sport in het schoolprogramma wil. Die kan dan ook jongeren die die sport beoefenen tegenover jongeren zetten die geen sport beoefenen en op die manier de "voordelen" van zijn favoriete sport in de verf zetten. Ten minste ten opzichte van jongeren die niet sporten. Als daarentegen de controle groep jongeren zijn die andere sporten beoefenen zijn die voordelen al heel wat minder duidelijk.

Zo is er ooit aangetoond dat mensen die naar de kerk gaan over het algemeen gezonder zijn dan anderen. Maar als je de kerkgangers vergelijkt met mensen die wekelijks een wandeling maken vergelijkbaar met de wandeling van en naar de kerk dan verdween dat verschil in gezondheid. Je kan dus maar beter voorzichtig zijn met de resultaten van dergelijk onderzoek.

[Jan van Lennip]

Wat was de controle groep in dergelijke studies?

Dat weet ik niet hoor.

Mijn ervaring is dat dergelijke studies over het algemeen aangeven dat religies beter zijn dan niets. Maar als het er op aankomt dat gelovigen het beter zouden doen dan bv vrijzinnig humanisten, de resultaten helemaal niet duidelijk zijn.

Ander onderzoek heeft aangetoond dat gelovigen een hoger bedrag doneren aan goede doelen.

Denk aan iemand die graag zijn favoriete sport in het schoolprogramma wil. Die kan dan ook jongeren die die sport beoefenen tegenover jongeren zetten die geen sport beoefenen en op die manier de "voordelen" van zijn favoriete sport in de verf zetten. Ten minste ten opzichte van jongeren die niet sporten. Als daarentegen de controle groep jongeren zijn die andere sporten beoefenen zijn die voordelen al heel wat minder duidelijk.

Okee

Zo is er ooit aangetoond dat mensen die naar de kerk gaan over het algemeen gezonder zijn dan anderen. Maar als je de kerkgangers vergelijkt met mensen die wekelijks een wandeling maken vergelijkbaar met de wandeling van en naar de kerk dan verdween dat verschil in gezondheid. Je kan dus maar beter voorzichtig zijn met de resultaten van dergelijk onderzoek.

Ethiek neemt bijvoorbeeld binnen de Moslimgemeenschap een stevige plaats in. Hierin komen Goede zeden en goede manieren (de basis van elk ethisch systeem) aan bod als onderdeel van één van de vier thema's van de Koran, Gerechtigheid.

Quote:
De Koran stelt: “…Voor het oog van God is de meest edele onder u diegene die het beste gedrag vertoond …” (49:13)

Christelijke ethiek wordt goed samengevat in Kolossenzen 3:1-6:
“Als u nu met Christus uit de dood bent opgewekt, streef dan naar wat boven is, waar Christus zit aan de rechterhand van God. Richt u op wat boven is, niet op wat op aarde is. U bent immers gestorven, en uw leven ligt met Christus verborgen in God. En wanneer Christus, uw leven, verschijnt, zult ook u, samen met hem, in luister verschijnen. Laat dus wat aards in u is afsterven: ontucht, zedeloosheid, hartstocht, lage begeerten en ook hebzucht – hebzucht is afgoderij –, want om deze dingen treft Gods toorn degenen die hem ongehoorzaam zijn”.

Ehtiek binnen het buddisme is weer van een heel andere inslag:
Ethiek die gebaseerd is op iets heel anders, namelijk het onderscheid tussen wat heilzaam en onheizaam is voor het ontwikkelen van onze helderheid van geest en compassie, kortom voor het tot bloei brengen van onze boeddhanatuur.

Dit zijn allen betrekkingen van de intrinsieke waarde van ethiek binnen religie. Ik heb hier maar een greep genomen, ik kan een hele pagina vol quoten die dit onderwerp versterken, maar zo lijkt het mij wel duidelijk.

[axxyanus]

Mijn ervaring is dat dergelijke studies over het algemeen aangeven dat religies beter zijn dan niets. Maar als het er op aankomt dat gelovigen het beter zouden doen dan bv vrijzinnig humanisten, de resultaten helemaal niet duidelijk zijn.

Ander onderzoek heeft aangetoond dat gelovigen een hoger bedrag doneren aan goede doelen.

Ja maar wat telt als goed doel? In de V.S. waar dit soort onderzoek vaak wordt gepleegd, wordt bv het geld dat gelovigen als tiende aan hun kerk afstaan, vaak meegeteld als donatie voor een goed doel. Het gaat dan om geld dat gedeeltelijk de gelovigen zelf ten goede komt.

Ethiek neemt bijvoorbeeld binnen de Moslimgemeenschap een stevige plaats in. Hierin komen Goede zeden en goede manieren (de basis van elk ethisch systeem) aan bod als onderdeel van één van de vier thema's van de Koran, Gerechtigheid.

Het probleem met goede zeden en goede manieren als basis van een ethisch systeem is dat daar heel wat agressie kan onder schuil gaan. Het legt maar al te vaak bv de nadruk op beleefdheid i.p.v. op vriendelijkheid.

[ voorbeelden waar ethiek ter sprake komt in religies ]

Dit zijn allen betrekkingen van de intrinsieke waarde van ethiek binnen religie. Ik heb hier maar een greep genomen, ik kan een hele pagina vol quoten die dit onderwerp versterken, maar zo lijkt het mij wel duidelijk.

Ja de vraag hoe ons te gedragen, neemt over het algemeen een belangrijke plaats in in religies. Dat wil nog niet zeggen dat religies de plaats zijn waar ethische vooruitgang wordt gemaakt. Het christendom heeft zich bv erg laattijdig tegen de slavernij gekeerd.

[Sibrandi]

Ik denk dat conclusie twee uit de topic juist is. Eerst was er ethiek en dan veel later religie. Ethiek ontstond al onder de grotbewoners waar de mens het simpele verschil moest leren tussen goed en kwaad, de primitieve vorm van ethiek dus normen en waarden. Er ontstonden leefregels, wat kon wel en wat niet. Toen families zich via samenwoning ontwikkelden tot stammen zette dat proces zich voort. Later, zeer veel later, hebben de kerkvaders het eigendomsrecht van de heersende ethische normen en waarden geclaimd en de vreemdgangers met hel en verdoemenis onder controle kunnen houden. In de afgelopen eeuw hebben socialisten dat gedaan hebben met executie pelotons en Goelag archipels. De kerken hebben dat eigendomsrecht niet permanent kunnen waarmaken want de ethiek werd progressief terwijl de kerk conservatief bleef. Interessant is te zien waar ethiek heden ten dage ontstaat. Ik krijg sterk het gevoel dat nieuwe ethische richtingen ontstaan vanuit de jongere leeftijdscategorie, de dertigers, mannen,vrouwen. Goed opgeleid, HBO, progressief denkend, actief, alert in de samenleving staand, welbespraakt, dat alles in een vrije wereld.

[Jan van Lennip]

Ja maar wat telt als goed doel? In de V.S. waar dit soort onderzoek vaak wordt gepleegd, wordt bv het geld dat gelovigen als tiende aan hun kerk afstaan, vaak meegeteld als donatie voor een goed doel. Het gaat dan om geld dat gedeeltelijk de gelovigen zelf ten goede komt.

Een goed doel is een goed doel.

Het probleem met goede zeden en goede manieren als basis van een ethisch systeem is dat daar heel wat agressie kan onder schuil gaan. Het legt maar al te vaak bv de nadruk op beleefdheid i.p.v. op vriendelijkheid.

Geen probleem toch?

Ja de vraag hoe ons te gedragen, neemt over het algemeen een belangrijke plaats in in religies. Dat wil nog niet zeggen dat religies de plaats zijn waar ethische vooruitgang wordt gemaakt. Het christendom heeft zich bv erg laattijdig tegen de slavernij gekeerd.

Hierin wordt juist ethische voortgang bereik. De volgelingen worden via ethische doctrine verplicht zich naar bepaalde maatstaven te gedragen. Deze voortgang geschiedt aan de hand van morele verplichting.

[Jan van Lennip]

Ik krijg sterk het gevoel dat nieuwe ethische richtingen ontstaan vanuit de jongere leeftijdscategorie, de dertigers, mannen,vrouwen. Goed opgeleid, HBO, progressief denkend, actief, alert in de samenleving staand, welbespraakt, dat alles in een vrije wereld.

Kun je daarvan een voorbeeld geven?

[Peter van Velzen]

Ik heb dit niet zelf bedacht. Het staat in divers wetenschappelijk onderzoek.

Als je mijn reactie goed leest, dan zul je beseffen dat ik slechts jouw conclusie betwijfel of religie op ethiek is gebaseerd. Dat is niet altijd en nooit geheel het geval. Veel religieuze praktijken hebben niets met ethiek van doen.

Er is niets ethisch aan het geloven in een hemel of in reincarnatie. Er is wel iets ethisch aan het idee dat wij onszelf benadelen door onethisch te handelen, ook al is het braaf zijn teneinde in de hemel te komen helemaal niet etisch maar denkbeeldig eigenbelang. Onethisch gedrag benadeelt namelijk altijd meer mensen dan het baat.

Er is niets ethisch aan het vieren van de sabath (van vrijdag 18 uur tot zaterdag 18 uur) of de zondag (30 uur later). Er is wel iets ethisch aan het respecteren van ouderlijk gezag. Daarmee leren de kinderen enige ethiek). Epathie tonen voor de mensen die zich ook om ons bekommeren is dan juist weer wel zuivere moraal, en dus zeer etisch. Jammergenoeg is de religie daar niet echt op gebaseerd. Zelfs bij Jezus is dat slechts het tweede gebod. Het eerste is slechts verafgoding van een machtige (zei het denkbeeldig) Tiran.

De ethiek vormt dus hoogstens een deel van de religie. Bij de ene religie wellicht een groter deel dan bij de andere, en vaak zitten er ook puur onetische zaken tussen.

[Jan van Lennip]

De ethiek vormt dus hoogstens een deel van de religie.

Zoals bij elk bouwwerk wordt deze nooit op 1 pilaar gebouwd.

Bij de ene religie wellicht een groter deel dan bij de andere, en vaak zitten er ook puur onetische zaken tussen.

Ik ga hierop in de vorige post in. Ik doel hierin op het principe waardoor de onethische aangelegenheden van een religie veelal als ethisch worden gedogmatiseerd. Er wordt de volgeling een morele plicht voorgeschoteld. Ik zie hierin een vorm van training in ethisch gedrag. Ik weet ook wel dat het voor de wereld eromheen overkomt als immoreel en dus niet kan worden gerechtvaardigd in de zin van objectief ethisch, maar juist wel als ik dit vergelijk met het wetenschappelijk onderzoek waarin de proefpersoon wordt blootgesteld aan een magneet achter het rechter oor.

In dit onderzoek blijkt namelijk dat de morele vraagstukken heel anders, vaak minder ethisch in het genoemde, worden behandeld. Het morele denken wordt aangetast door middel van de omstandigheden waarin de proefpersoon zich bevindt. Op het moment dat deze wordt blootgesteld aan het magnetisch veld, wordt het oordeel omtrent bepaalde discutabele situaties opeens veel milder. Om reden van 'er is toch niets gebeurt' kan plotseling veel meer door de beugel.

Zo ook binnen de situatie die jij aankaart bij de religie. In de omstandigheid waarin de volgeling zich bevindt wordt zijn besluit beïnvloed. Ineens lijk het objectieve onethische gedrag voor hem/haar heel normaal over te komen.

[Fish]

Ander onderzoek heeft aangetoond dat gelovigen een hoger bedrag doneren aan goede doelen.

Maar dat doen ze misschien om er uiteindelijk zelf voordeel van te hebben, ze denken immers dat hun god ze in de gaten houd?

[axxyanus]

Ja maar wat telt als goed doel? In de V.S. waar dit soort onderzoek vaak wordt gepleegd, wordt bv het geld dat gelovigen als tiende aan hun kerk afstaan, vaak meegeteld als donatie voor een goed doel. Het gaat dan om geld dat gedeeltelijk de gelovigen zelf ten goede komt.

Een goed doel is een goed doel.

Sorry maar met donaties aan een goed doel, worden over het algemeen giften bedoeld waarmee men aan dringende en/of belangrijke noodsituaties wil verhelpen.

Geld dat gaat naar het loon van de congregatie voorganger, naar het onderhoud van het kerkgebouw en de organisatorische structuur van de geloofsgemeenschap vallen daar normaal gezien niet onder.

Anders kan ik mijn lidgeld voor de fietsersbond ook beginnen meetellen als donatie voor een goed doel of het lidgeld voor de fitness.

[Jan van Lennip]

Maar dat doen ze misschien om er uiteindelijk zelf voordeel van te hebben, ze denken immers dat hun god ze in de gaten houd?

Idd, typisch een voorbeeld van Ethische doctine.

[Jan van Lennip]

Sorry maar met donaties aan een goed doel, worden over het algemeen giften bedoeld waarmee men aan dringende en/of belangrijke noodsituaties wil verhelpen.

Geld dat gaat naar het loon van de congregatie voorganger, naar het onderhoud van het kerkgebouw en de organisatorische structuur van de geloofsgemeenschap vallen daar normaal gezien niet onder.

De belastingdienst denk daar heel anders over.

Anders kan ik mijn lidgeld voor de fietsersbond ook beginnen meetellen als donatie voor een goed doel of het lidgeld voor de fitness.

Nee axxyanus, dat is niet waar. Donaties geschieden op vrijwillige basis. Een lidmaatschap is een vooraf betaald bedrag voor het gebruik van de faciliteiten. Dit is echt heel iets anders.