http://noorderlicht.vpro.nl/artikelen/41642144/
Een van de eerste artikelen die ik tegenkwam bij het zoeken naar gegevens over de "reli_kwab."
Van hieruit kun je verder.
Ik heb hier en daar wat teksten gemarkeerd, die ik opmerkelijk vond.Religie werd pas mogelijk nadat de noodzakelijke hersengebieden tot ontwikkeling waren gekomen. Religieuze ervaringen spelen zich namelijk af in dezelfde hersengebieden waar we de gevoelens en bedoelingen van andere mensen interpreteren. En die gebieden bestaan nog niet zo lang.
...............
Een groepje Amerikaanse wetenschappers besloot zich niet in die discussie te mengen, maar religie te onderzoeken als menselijk vermogen.
Van iets als het vermogen tot oriëntatie vraag je je tenslotte ook niet af of het ‘waar’ is. Het is een eigenschap die ons in staat stelt te overleven.
Op dezelfde manier kan je ook naar het geloof van mensen kijken.
Dimitrios Kapogiannis heeft samen met een aantal collega’s onderzocht waar in ons hoofd religie zich afspeelt.
Het blijkt zich af te spelen in delen van het brein die pas recent in de evolutie zijn ontstaan, schrijven ze in Proceedings of the National Academy of Sciences.
Denken aan god
De onderzoekers namen een veertigtal vrijwilligers onder de loep, zowel christenen, moslims en joden als atheïsten.
Ze maakten hersenscans van deze mensen terwijl ze reageerden op uitspraken over god. Daarbij onderscheidden de onderzoekers verschillende soorten uitspraken.
De eerste serie uitspraken had te maken met de plaats van god in de wereld, zoals ‘God is verwijderd uit de wereld’ of ‘Het leven heeft geen hoger doel’. De tweede serie ging over de emoties van god, zoals liefde en haat.
Bij al deze uitspraken was er veel activiteit aan de voorkant van de hersenen, in de laterale frontale kwab om precies te zijn. Dat is ook het gebied waar het zogenoemde ‘theory of mind’ vorm krijgt. Dat begrip slaat op ons vermogen om andere mensen intenties, gevoelens en gedachten toe te dichten die verschillen van de intenties, gevoelens en gedachten van onszelf. We snappen kortom dat andere mensen ook een geest hebben.
De derde set uitspraken besloegen abstracte uitspraken over religie en haar verbeelding, zoals ‘God is alomtegenwoordig’ en ‘Religie is een moreel kompas’. Ook bij deze uitspraken lichtte een recent stukje hersenen op, namelijk de temporale gyrus. Dat is de plek waar metaforische betekenissen en abstracties worden ontcijferd.
Al deze hersengebieden zijn pas recent in de evolutie tot ontwikkeling gekomen, en vormen de basis voor vermogens die de mens onderscheidt van de andere dieren.
Reli-kwab
Het onderzoek roept wel wat vragen op.
De proefpersonen reageerden immers alleen op een aantal uitspraken. Maar wat gebeurt er in het hoofd van mensen als ze bidden, of hoop putten uit hun geloof? Daarover zegt dit onderzoek helaas niets.
Maar uit eerder onderzoek is gebleken dat stimulans van de temporaalkwab, waarin zich ook de temporale gyrus bevindt, kan leiden tot religieuze ervaringen. Sindsdien staat de temporaalkwab wel bekend als de reli-kwab.
Ook de uitkomst dat (denken over) religie zich afspeelt in hersendelen die zich pas recent in de evolutie ontwikkelden, is niet echt spectaculair.
Die hersendelen zijn immers altijd nog veel ouder dan religie, dus het onderzoek werpt geen nieuw licht op het ontstaan van religie.
Maar het leuke van dit onderzoek is dat het religie beschouwt als een evolutionaire aanpassing, als een eigenschap die de mensheid blijkbaar een overlevingsvoordeel heeft gebracht.
Religie heeft zich tenslotte in vrij korte tijd over grote delen van de wereldbevolking verspreid.
Volgens evolutiebioloog David Sloan Wilson is dat omdat religie de mens in staat stelt in grote groepen samen te leven, iets wat met de toenemende verstedelijking steeds belangrijker werd.
De schepper geschapen
In een tijd dat een evolutionair bioloog als Richard Dawkins zich voornamelijk bedient van filosofische argumenten tegen religie, is het fijn om te weten dat er ook wetenschappers zijn die religie in een evolutionair perspectief plaatsen.
Wie weet vinden ze op een dag het bewijs dat god een schepping van de mens is, in plaats van andersom.
Bouwe van Straten
Edit:
Ik heb de titel veranderd, daar het eerste woord sec ten onrechte minder serieuse bedoelingen deed vermoeden.
)