heeck schreef: ↑20 mar 2023 20:19
Amerauder schreef: ↑20 mar 2023 17:46
heeck schreef: ↑19 mar 2023 15:52
Amerauder,
Ik ben benieuwd of je een nieuwe kerk wil stichten of een politieke partij.
Geef eens een pamflettekst waarin duidelijker wordt hoe in een moderne samenleving mensen zelf beslissingen kunnen/moeten nemen.
Roeland
Leuk, maar dat is een beetje te kleinburgerlijk gedacht. Het komt erop aan de
mogelijkheid te overdenken van een mens die ondanks alles wat we nu zien gebeuren nog mens weet te blijven. Dat zit hem waarschijnlijk meer in een soort houding, een pathos, dan in een concrete fysieke stand van zaken die je zou willen bewerkstelligen door met vlaggetjes te zwaaien.
Wel Amerauder,
Dan nu je tweede kans om antwoord te geven op je nu toch wat verschoven aanbeveling:
Welke soort houding van wie draagt bij aan het door jou als wenselijk geachte:
Niet quota’s, maar mensen moeten beslissingen nemen.
Pathos zet je in, volgens Van Dale welhaast een synoniem van bombast, en holle praat roept vanzelf heel makkelijk een beeld op van los van wat ook zwaaiende vlaggetjes Maar doet nog minder dan vlaggetjes.
Bombast is wat je in retoriek kunt gebruik om bepaalde gevoelens bij je publiek op te wekken. Pathos in de betekenis van deze vorm van retoriek is
vernoemd naar datgene waar ze aanspraak op maakt,
maar valt daar niet mee samen.
(Een beetje zoals de film
Airplane! zelf geen vliegtuig is. Een onoplettende zoektocht naar de betekenis van het woord ‘airplane’ zou tot de tot de conclusie kunnen leiden dat dit woord naar een film verwijst.)
Wanneer ik het heb over pathos in de zin van
houding – als mogelijke manier van mens-blijven – dan gaat het er dus om de gevoelens aan te wenden die reeds in jezelf aanwezig zijn. Die zijn in geen enkele handleiding te vinden.
heeck schreef: ↑20 mar 2023 20:19
Vandaar mijn nu herhaalde vraag aan jou hoe je in een moderne samenleving -zonder die vlaggetjes- van de door jou ongewenste toestand naar de door jou gewenste zal komen.
Je moet toch wat meer in je mars hebben dan een zedenpreek al ziet het er naar uit dat anderen moeten bereiken wat jij wilt. Maar geef dan minstens een handleiding.
Haha wil je een to-do list? Voordat ik die vraag kan beantwoorden eerst even een aantal bedenkingen:
1
Kerk, politieke partij, pamflet, en nu handleiding; dat soort woorden zijn kaders waar implicaties aan kleven, waarmee je aan mij allerlei onuitgesproken bedoelingen toedicht – je verzint ze erbij – waar ik me niet in herken.
Zo ook het woord zedenleer. Is dat louter provocatie van jouw kant? Het zou toch duidelijk moeten zijn dat ik geen moraal aan het prediken ben, maar me daar juist tegen uitspreek. Ik heb het niet over zedelijk zijn, maar over een menswaardig bestaan. Daar streef je naar uit eigenbelang, uit de kracht van je gezondheid, gewoon omdat het aantrekkelijk is, omdat wat mooi is in deze wereld jou daarin de hand reikt, niet omdat het ‘hoort’ of omdat je een ‘beloning’ zult ontvangen of lofzang van de kudde. Wie er sterk genoeg voor is die voelt zich als vanzelf aangetrokken tot het hogere. Niemand hoeft hem dat te vertellen.
2
Bovendien veronderstelt de vraag naar een antwoord, de vraag naar een oplossing – in de vorm van een handleiding nog wel! – al een wil, het veronderstelt reeds de wens om mens te blijven en niet in het allesoverheersende systeem opgenomen te worden.
Het is altijd maar zeer de vraag hoezeer die wens aanwezig is. Het is helemaal niet gezegd dat mensen in een gezonde houding tot de techniek wensen te staan – ze willen zich er juist aan onderwerpen. Iedereen vecht constant tegen de verleiding van de gemakzucht om de verantwoordelijkheid voor het bestaan op onze machines af te schuiven.
Om op dat proces invloed te kunnen hebben moet eerst iets van het gevaar dat daarin schuilt inzichtelijk gemaakt worden.
Zoals Heidegger erop wijst dat het zaak is de vraag naar zin van zijn opnieuw te stellen, zo is het ook hier bovenal zaak om de vraag naar de mogelijkheid van een menswaardig bestaan te leren stellen. Het ontbreekt ons niet alleen aan antwoorden, maar aan de mogelijkheid tot vragen bovendien. We zijn verleerd de dingen in vraag te stellen en denken onze richting reeds gevonden te hebben.
De mogelijkheid tot vragen stellen is een kwestie van willen. Daarom leert Nietzsche ons dat we mensen moeten zijn die
kunnen willen. Willen is niet vanzelfsprekend, en het is niet zomaar iets wat je overkomt. Het is een kunst die zeer veel vaardigheid vereist.
Niet de oplossing, maar de wil is het probleem. Als de wil er eenmaal is dan volgt de oplossing vanzelf, want waar een wil is, is een weg.
3
Dan nog iets over de term handleiding.
Het gevaar waar wij ons mee geconfronteerd vinden is een doorgeslagen mechanistisch denken, een doorgeslagen denken in termen van oorzaak en gevolg. Het is het technische, berekenende denken, dat de wereld aan zich tracht te onderwerpen, en daarbij alleen maar denkt
hoe, en nooit
waarom. Het leest handleidingen en volgt stappenplannen, maar het stelt zich niet de vraag
waar dat voor nodig zou zijn.
Om dus in het aangezicht van dit gevaar te vragen om een ‘oplossing voor het probleem’ is op zijn minst zeer ironisch. De vraag is niet hoe we dit gaan oplossen, als in een soort van stappenplan – die houding is het probleem nu juist! – maar waar we eigenlijk mee bezig zijn.
***
Dus, om op jouw vraag te komen hoe je tot een gewenste situatie kunt komen, dat is door een gezonde relatie tot de technologie te cultiveren.
Zoals uit de drie voorbeelden van de regisseur, de dokter en de leraar duidelijk naar voren treedt is het altijd de keuze van ieder mens om zich te schikken naar opgelegde normen, of om een oordeel te vellen op basis van menselijk inzicht, met alle risico’s van dien. Het eerste lijkt steeds de veilige en gemakkelijke weg – en is dat in veel opzichten ook – maar juist dat laatste zou wel eens het verschil kunnen maken tussen leven en geleefd worden – tussen mens-zijn, en iets dat daar alleen maar voor door gaat.
Als ik dus zeg dat niet quota's, maar mensen beslissingen moeten nemen dan is het dus zaak voor een mens die mens probeert te blijven zich niet volledig door objectieve, dat is, gekwantificeerde en tot object gemaakte gegevens te laten beheersen in het maken van zijn keuzes. Als je dat doet dan ben je immers volledig voorspelbaar en kan de AI jou programmeren als ware je een stukje software.