Moraal zonder God

Moeilijke ethische vraagstukken.

Moderator: Moderators

Gebruikersavatar
lanier
Superposter
Berichten: 6824
Lid geworden op: 14 sep 2004 23:20

Bericht door lanier »

Niet dat ik zo slim en onderlegd ben hoor, maar mensen kunnen toch wel meegaan in een hypothese (ook als meteen duidelijk is dat die volstrekt onhoudbaar is)?
In je openingspost stelde je:
. Zonder God dus geen moraal, daar ben ik het in principe mee eens
Kun je mij verklaren waarom de indianen uit Noord-Amerika (die geen God kenden) wel een (hoogstaande) moraal hadden?

Kun je bewijzen dat religie (wereldwij) altijd al bestaan heeft?
Zo niet, wanneer is religie dan ontstaan volgens jou en was er voor die tijd geen sprake van enig moraal?
Zo ja, waaruit valt dat af te leiden?

Nogmaals: Het begrip moraal (of zeden) geeft de handelingen en gedragingen aan die in een maatschappelijke context als correct en wenselijk worden gezien.
Zie: http://nl.wikipedia.org/wiki/Moraal

Ik zie niet in waarom een God altijd een vinger in de pap moet hebben binnen een gemeenschap wanneer het gaat om bijv. wenselijke handelingen.
Wat het probleem is met religie? De mens. Voor elke heilige lopen er 2 miljoen zondaars rond - Raymond Reddington
Gebruikersavatar
C.M.H.
Forum fan
Berichten: 196
Lid geworden op: 02 dec 2007 20:09

Bericht door C.M.H. »

@ Devious:
Het punt is dat ik het zowel met de koning als met die hypothetische onfeilbare God oneens kan zijn, en dat ik zijn wetten kan overtreden. Derhalve is er geen absolute moraal.
In de optiek van de Christen (voor het gemak) is de moraal niet absoluut in het punt dat je jezelf er niet van kunt onttrekken.. Dat zou inderdaad onhoudbaar zijn. De Christen gelooft echter dat wanneer God zegt dat stelen verkeerd is, dit TEN ALLE TIJDEN strafbaar zal zijn. Ook al gebeurt dit in een maatschappij waar stelen wordt gezien als een deugd.

De leidraad is dus vast, en het feit dat wij daar van afwijken leidt er niet toe dat de leidraad verschuift. We zullen enkel ter verantwoording worden geroepen, is het niet in dit leven dan wel hierna.

M.i. mogen mensen dit best stellen, maar het hele idee staat en valt met de bewijsvoering voor de achterliggende entiteit (God). Hierbuiten is er geen enkele reden iets dergelijks te veronderstellen, aangezien niets in deze werkelijkheid leidt tot een dergelijke conclusie.
siger

Bericht door siger »

lanier schreef::
When Marduk sent me to rule over men, to give the protection of right to the land, I did right and righteousness in ..., and brought about the well-being of the oppressed.
Hammurabi verdedigde zeker wel een moraal, en wel die van Marduk.
Je leest deze zin volgens mij met te moderne ogen.
Je kan "righeousness" niet zomaar vertalen naar het moderne rechtvaardigheidsbegrip. Hammurabi moest Marduk gunstig stemmen, daarom moest hij het juiste doen - wat evengoed kon zijn een offer brengen, een feest organiseren, een oorlog winnen, vrede stichten... fouten op dit gebied zijn alleen daarom al niet moreel, omdat het Marduk het hele rijk zal straffen als Hammurabi hem op de tenen trapt (te begrijpen in omgekeerde volgorde: als het rijk achteruitgaat zal men besluiten dat Marduk de koning heeft laten vallen en die dus best vervangen wordt. Net daarom is het belangrijk voor Hammurabi te onderstrepen dat hij alles juist heeft gedaan).
.
Gebruikersavatar
lanier
Superposter
Berichten: 6824
Lid geworden op: 14 sep 2004 23:20

Bericht door lanier »

@ Siger:

De reden dat de wetten werden opgeschreven was om de bevolking in de hand te houden. Binnen 100 jaar na het publiceren van deze wetten zou Babylon uitgroeien tot een stad van 200.000 inwoners. Er moesten wel morele wetten komen zodat duidelijk was wat de gevolgen konden zijn voor immoreel handelen. Uit naam van Marduk werden die wetten opgesteld, iets wat toen de gewoonste zaak van de wereld was. De vraag is in hoeverre Hammurabi werd geïnspireerd door de geldende religie en wie hem daarin adviseerden.

Wat voor de één moreel verantwoord is, is dat voor een ander zeker niet.
Moraal heeft voor mij alles in de eerste plaats te maken met cultuur en niet zozeer met religie. Het hangt er vanaf hoezeer een religie een prominente plaats inneemt in een cultuur; hoezeer wordt erop gehamerd dat er iets moet gebeuren uit de naam van een God.

Voor de liefhebbers van (im)moreel gedrag van verschillende culturen:
Zondagavond 23:00 National Geographic - het programma Taboo
http://www.ngc.tv/Programmes/Main.aspx?Id=1110
Wat het probleem is met religie? De mens. Voor elke heilige lopen er 2 miljoen zondaars rond - Raymond Reddington
Gebruikersavatar
Locutus
Forum fan
Berichten: 431
Lid geworden op: 08 jan 2008 11:08

Bericht door Locutus »

lanier schreef:Kun je mij verklaren waarom de indianen uit Noord-Amerika (die geen God kenden) wel een (hoogstaande) moraal hadden?
Hoogstaand in jouw optiek! Subjectief dus. Ik had het over een objectieve moraal.
Kun je bewijzen dat religie (wereldwij) altijd al bestaan heeft?
Zo niet, wanneer is religie dan ontstaan volgens jou en was er voor die tijd geen sprake van enig moraal?
Jawel, maar nogmaals, die moraal was, is en blijft altijd subjectief.
Nogmaals: Het begrip moraal (of zeden) geeft de handelingen en gedragingen aan die in een maatschappelijke context als correct en wenselijk worden gezien.
Zie: http://nl.wikipedia.org/wiki/Moraal
Dat is een defenitie, maar je kunt ook zeggen dat het een set van handelingen en gedragingen is waar iedereen zich aan zou moeten houden.

<edit>
C.M.H. heeft het begrepen.
Religion is futile, you will be secularized!!!
Gebruikersavatar
Devious
Erelid
Berichten: 6467
Lid geworden op: 14 jul 2003 22:17
Locatie: saturn
Contacteer:

Bericht door Devious »

Locutus schreef: Je kunt het met een onfeilbare God niet oneens zijn als je in die specifieke God (incl. de kwalificatie 'onfeilbaar') gelooft!!! En onderdeel van mijn argument is dat iedereen, dus jij ook, daarin gelooft.
Ten eerste vraag ik mij af wat het doel of de zin van zo'n vreemde hypothese is. Waar is hier nog de concrete link met de discussie die gevoerd wordt met een theïst zoals we die vaak tegenkomen? Als, als, als,,,,,,,
Ten tweede is dit argument waarin ik en iedereen in God gelooft, een wending die ik niet in je betoog uit het begin, terug kan vinden.
Ten derde is het zo dat je wel degelijk in een onfeilbare god geloven kunt, en tóch zijn wetten en regels aan je laars kunt lappen. Mensen kunnen boos zijn op God, mensen kunnen jaloers zijn op God, mensen kunnen vinden dat ze benadeeld worden door God. Er kunnen tientallen motieven zijn waardoor mensen ertoe kunnen besluiten om de wetten van God aan hun laarzen te lappen.
Maar het is toch evendent dat je er van overtuigd kunt zijn dat iets moreel gezien goed IS, om je er vervolgens toch niet aan te houden? Dat is toch niet strijdig met elkaar?
Dat je ervan overtuigd bent dat iets goed is, wil niet zeggen dat het ook daadwerkelijk goed is. Goed en kwaad zijn etiketten die we ergens op hebben geplakt. Het zijn afspraken tussen mensen, en voor de duidelijkheid, heel veel van die afspraken ben ik het volkomen mee eens. De universele verklaring van de rechten van de mens vind ik zelf één van de mooiste verklaringen ooit. Maar het blijft een subjectieve mening. Iemand bij wie de aminozuren in de hersenen een graadje de andere kant op wijzen, of iemand die anders is opgevoed, kan daar volkomen verschillend over denken.
Alsof moraal een garantie is voor hoe mensen ZULLEN handelen.
Dat heb je mij niet horen zeggen.
Een voorbeeld dan. Voetbal! De regels van het voetbalspel zijn absoluut (ze zijn wel aan te passen, maar niet tijdens de wedstrijd). Garandeert dat dat de spelers zich er altijd aan houden? Nee toch?
Het zit 'm vast op dat woord 'absoluut'. Jij lijkt dat anders op te vatten dan ik.
Ja, voor mij zijn morele wetten en regels pas absoluut als ze onveranderlijk en onherroepelijk zijn. Over duizend jaar zijn de regels voor het voetbal waarschijnlijk niet meer hetzelfde. Er zweeft niet ergens iets in het heelal dat bepaald dat er maar één goede manier is om voetbal te spelen. Mensen zullen het spelletje veranderen zodra de huidige regels niet meer bevallen.
"Although most atheists accept the importance of morality, this is not conceding that "Morality" exists in the universe, a cosmic object waiting to be discovered. The word "morality" is just a label for a concept, and concepts exist only in minds. If no minds existed, no morality would exist.
Volkomen mee eens.
Stel dat God nu dagelijks bij ons was en alleen maar moreel gedrag zou tonen, en wetten zou geven die bijv. meer overeenstemmen met die van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens dan met die van het Oude Testament, dan waren we toch al wel een heel eind. Ik denk wel dat er manieren zijn (voor God) om zichzelf en zijn onfeilbaarheid bijna net zo aannemelijk te maken als het feit dat de aarde rond is.
Zo'n soort voorbeeld heb ik zelf al proberen te schetsen. Zo'n God zou een grote indruk op mij maken. Maar kan een entiteit zijn/haar eigen volmaakte onfeilbaarheid volkomen helder maken voor een onvolmaakt en feilbaar schepsel? Dat zou hij/zij moeten kunnen, maar dit zou alleen mogelijk maken door de onvolmaakte en feilbare tot zijn/haar eigen niveau te verheffen. En dan zitten we met de vraag of er twee 'volmaakten' naast elkaar kunnen bestaan.
Moraal heeft te maken met hoe mensen zouden moeten handelen. Een morele wet is dus per definitie iets anders dat een een natuurwet. Een morele wet (absoluut of niet) kun je je aan onttrekken, de wet van de zwaartekracht niet.

Voor mij zijn natuurwetten dan ook absoluut, en morele wetten niet. Niemand kan zich daar filosofisch gezien op beroepen. De theïst, noch de atheïst. Absolute wetten zijn deterministisch. Je hebt er mee te dealen, of je het nu leuk vind of niet. Die zwaartekracht is er, en die kun je niet wegdenken. Zolang ik een wezen ben dat zelfstandig kan denken en handelen, is een morele wet niet absoluut. De morele wet wordt absoluut zodra het tot een natuurwet wordt. Indien het DNA van de mens dusdanig wordt geherstructureerd dat het voor een mens onmogelijk wordt om een ander mens met opzet te doden, dan wordt dat een natuurwet, totdat er weer een mutatie optreedt natuurlijk. :wink: In de biologie is dat absolutisme dan toch weer relatief.

Vriendelijke groet.
Laatst gewijzigd door Devious op 23 okt 2008 17:03, 1 keer totaal gewijzigd.
'Bij een discussie die de redelijkheid zoekt heeft hij die het onderspit delft groter voordeel, voor zover hij er iets van opgestoken heeft.’ Epicurus (341-271vc)
Gebruikersavatar
Devious
Erelid
Berichten: 6467
Lid geworden op: 14 jul 2003 22:17
Locatie: saturn
Contacteer:

Bericht door Devious »

Locutus schreef: Ik had het over een objectieve moraal.
Leg dan eens uit wat dat is. En probeer het eens concreet te maken. (met een voorbeeld :D )
'Bij een discussie die de redelijkheid zoekt heeft hij die het onderspit delft groter voordeel, voor zover hij er iets van opgestoken heeft.’ Epicurus (341-271vc)
Gebruikersavatar
lanier
Superposter
Berichten: 6824
Lid geworden op: 14 sep 2004 23:20

Bericht door lanier »

Zonder God dus geen moraal, daar ben ik het in principe mee eens
Ik neem aan dat je hiermee bedoelt 'Zonder God dus geen objectieve (of absolute) moraal, daar ben ik het in principe mee eens.'; Had je dat gelijk vermeld dan was het voor mij gelijk duidelijk geweest.
Wat het probleem is met religie? De mens. Voor elke heilige lopen er 2 miljoen zondaars rond - Raymond Reddington
Gebruikersavatar
Locutus
Forum fan
Berichten: 431
Lid geworden op: 08 jan 2008 11:08

Bericht door Locutus »

Locutus schreef:Ik had het over een objectieve moraal.
Devious schreef:Leg dan eens uit wat dat is. En probeer het eens concreet te maken. (met een voorbeeld :D )
Waarom moet dat? Ik beweer toch niet dat zoiets bestaat?
Dit is net zoiets als vragen om een perfecte cirkel te tonen. Dat kan ik ook niet, maar je kunt je toch wel een perfecte cirkel voorstellen?
Je lijkt moeite te hebben met abstracte begrippen.
Laatst gewijzigd door Locutus op 23 okt 2008 17:38, 1 keer totaal gewijzigd.
Religion is futile, you will be secularized!!!
Gebruikersavatar
Locutus
Forum fan
Berichten: 431
Lid geworden op: 08 jan 2008 11:08

Bericht door Locutus »

Devious schreef:Ja, voor mij zijn morele wetten en regels pas absoluut als ze onveranderlijk en onherroepelijk zijn. Over duizend jaar zijn de regels voor het voetbal waarschijnlijk niet meer hetzelfde. Er zweeft niet ergens iets in het heelal dat bepaald dat er maar één goede manier is om voetbal te spelen. Mensen zullen het spelletje veranderen zodra de huidige regels niet meer bevallen.
Dit begint te lijken op pure onwil. Ik zei heel nadrukkelijk "tijdens de wedstrijd"!
Het is volstrekt gerechtvaardigd om te stellen dat 'tijdens de wedstrijd' de voetbalregels absoluut zijn, bijvoorbeeld de regel dat je iemand niet moedwillig onderuit mag schoppen. Het zijn regels die 'tijdens de wedstrijd' voor iedereen gelden. Toch kan men zich eraan onttrekken.
Religion is futile, you will be secularized!!!
Gebruikersavatar
Locutus
Forum fan
Berichten: 431
Lid geworden op: 08 jan 2008 11:08

Bericht door Locutus »

lanier schreef:Ik neem aan dat je hiermee bedoelt 'Zonder God dus geen objectieve (of absolute) moraal, daar ben ik het in principe mee eens.'; Had je dat gelijk vermeld dan was het voor mij gelijk duidelijk geweest.
Was dat mijn eerste zin? Nee, mijn eerste zin luidt:
"Moraal is een vast onderdeel in een debat over het bestaan van God. Wat me hierbij opvalt is dat de atheïst zelden of nooit gewoon toegeeft dat er geen objectieve moraal is."

Tweede zin:
"Meestal wijst de atheïst erop dat we sociale dieren zijn en dat atheïsten doorgaans even goed handelen als theïsten, maar dat is geen adequate reactie op de terechte vaststelling van de theïst dat er zonder God geen objectieve moraal is. "

Ik heb het dus de hele tijd over objectieve moraal!

Akkoord, bij punt drie heb ik het woord objectief weggelaten, maar hoe luidt de hele passage:
"3. Zonder God dus geen moraal, daar ben ik het in principe mee eens. Probleem is, we hebben geen God. We hebben alleen het geloof in God. En dat is zo subjectief als het maar kan! Kortom: de vaststelling dat er geen objectieve moraal is zonder God helpt de theïst helemaal niets."

Ligt het nu echt aan mij dat jij niet begrijpt dat ik het hier OOK had over objectieve moraal? De HELE openingspost gaat erover!!! :roll:
Religion is futile, you will be secularized!!!
siger

Bericht door siger »

Locutus schreef:
siger schreef:de "tien geboden" bijvoorbeeld bestaan in hun algemeenheid ook bij de dieren, terwijl "behandel je naaste zoals je zelf behandeld wil worden" - de gulden regel- zo oud is als de beschaving. Alleen is het begrip "naaste" werd uitgebreid naargelang meer mensen met verschillende achtergronden met elkaar moesten omgaan.
Altruisme is, zoals Dawkins het volgens mij terecht verwoordt, a misfiring of the brain. Het is een ver doorgevoerde vorm van het voor-wat-hoort-wat principe. Uiteindelijk bleek het nuttig om gewoon altijd bereid te zijn om iets voor anderen te doen (ook als dat geen direct voordeel opleverde), want op een later tijdstip kun jij profeit hebben van altruistisch gedrag van anderen. De afwezigheid echter van het directe voordeel werd uiteindelijk gecompenseerd door een 'goed gevoel'. In die zin is altruisme dus altijd relatief (of anderszins irrationeel).
Deze diskussie lijdt wat onder het door elkaar gebruiken van begrippen als 'absoluut', 'objectief', 'moraal' en 'altruisme'.

Indien je bedoelt wat ik denk dat je bedoelt, ben ik het wel met je eens. Spijtig dat 'misfiring' weer op de proppen komt, want ik denk, zoals eerder gezegd, dat Dawkins daar fout is (en Gould en Lewontin veel meer terzake).

Ik heb het al proberen te zeggen: de moraal van de moderne mens is hoogwaardiger dan alles wat godsdiensten hebben voorgebracht. Dat is niet relatief, althans niet in de zin van omwisselbaar.

edit: ik heb hierboven Hawkins geciteerd om aan te tonen dat hij het met 'misfiring' over religie had. Kan jij een citaat geven waar hij hetzelfde woord gebruikt voor moraal of altruisme?
Gebruikersavatar
lanier
Superposter
Berichten: 6824
Lid geworden op: 14 sep 2004 23:20

Bericht door lanier »

Ligt het nu echt aan mij dat jij niet begrijpt dat ik het hier OOK had over objectieve moraal? De HELE openingspost gaat erover!!!
Ach joh, je bent betrekkelijk nieuw hier op het forum, soms plagen we een beetje. :wink:
Wat het probleem is met religie? De mens. Voor elke heilige lopen er 2 miljoen zondaars rond - Raymond Reddington
Gebruikersavatar
Locutus
Forum fan
Berichten: 431
Lid geworden op: 08 jan 2008 11:08

Bericht door Locutus »

lanier schreef:Ach joh, je bent betrekkelijk nieuw hier op het forum, soms plagen we een beetje. :wink:
Ok, dan is het goed. :lol:
Religion is futile, you will be secularized!!!
Gebruikersavatar
Locutus
Forum fan
Berichten: 431
Lid geworden op: 08 jan 2008 11:08

Bericht door Locutus »

siger schreef:ik heb hierboven Hawkins geciteerd om aan te tonen dat hij het met 'misfiring' over religie had. Kan jij een citaat geven waar hij hetzelfde woord gebruikt voor moraal of altruisme?
Hij heeft het in ieder geval over misfiring m.b.t. altruisme in het volgende citaat uit The Selfish Gene - 30 Anniversary Edition (pag.100):
"In a species whose members do not move around much, or whose members move around in small groups, the chances may be good that any random individual you come across is fairly close kin to you. In this case the rule 'Be nice to any member of the species whom you meet' could have positive survival value, in the sense that a gene predisposing its possessors to obey the rule might become more numerous in the gene pool. This may be why altruistic behaviour is so frequently reported in troops of monkeys and schools of whales. Whales and dolphins drown if they are not allowed to breathe air. Baby whales, and injured individuals who cannot swim to the surface have been seen to be rescued and held up by companions in the school. It is not known whether whales have ways of knowing who their close relatives are, but it is possible that it does not matter. It may be that the overall probability that a random member of the school is a relation is so high that the altruism is worth the cost. Incidentally, there is at least one well-authenticated story of a drowning human swimmer being rescued by a wild dolphin. This could be regarded as a misfiring of the rule for saving drowning members of the school. The rule's 'definition' of a member of the school who is drowning might be something like: 'A long thing thrashing about and choking near the surface.'"

<edit>
Als je daar de pdf van wilt hebben, dan moet je me in een pm maar even je email-adres sturen.
Laatst gewijzigd door Locutus op 24 okt 2008 13:25, 5 keer totaal gewijzigd.
Religion is futile, you will be secularized!!!
Plaats reactie