Over de historiciteit van Jezus

[TIBERIUS CLAUDIUS]

Een historische Jezus lijkt toch een betere verklaring, is het niet veel te ingewikkeld voor een jonge beweging om eerst een mythisch wezen te bedenken en daar dan later een verhaal over een 'echt' persoon omheen te maken?

Dat is niet nodig gewest.
Van veel verhalen/motieven van en rond Jezus bestonden destijds al veel ouder versies.

Mij lijktr het dat het het meest waarschijnlijke is dat de verhalen rond de Bijbelse Jezus daaruit stammen.
Daarnaast kunnen er in die tijd wat proto Jezussen hebben rondgelopen die om de een of andere rede wat bekend waren.

Dat geheel is min of meer gecompileerd met latere toevoegingen, zoals het vreemde gedrag van Pilatus.

[Ronaldus67]

Een historische Jezus lijkt toch een betere verklaring, is het niet veel te ingewikkeld voor een jonge beweging om eerst een mythisch wezen te bedenken en daar dan later een verhaal over een 'echt' persoon omheen te maken?

Wat nu als die jonge beweging met lede ogen heeft moeten toezien dat hun verhaal door andersdenkenden werd gekaapt en er langzaam een nieuw verhaal en dito beweging ontstond die de oorspronkelijke beweging heeft doen verbleken?

En is dat nu niet precies wat mythicisten proberen bloot te leggen? Dat die eerste beweging nooit een homogeen gezelschap is geweest.

[lanier]

Een historische Jezus lijkt toch een betere verklaring, is het niet veel te ingewikkeld voor een jonge beweging om eerst een mythisch wezen te bedenken en daar dan later een verhaal over een 'echt' persoon omheen te maken?

Wat nu als die jonge beweging met lede ogen heeft moeten toezien dat hun verhaal door andersdenkenden werd gekaapt en er langzaam een nieuw verhaal en dito beweging ontstond die de oorspronkelijke beweging heeft doen verbleken?

En is dat nu niet precies wat mythicisten proberen bloot te leggen? Dat die eerste beweging nooit een homogeen gezelschap is geweest.

Dat zien we terug in de brieven die Paulus schreef.

[Rereformed]

Een historische Jezus lijkt toch een betere verklaring, is het niet veel te ingewikkeld voor een jonge beweging om eerst een mythisch wezen te bedenken en daar dan later een verhaal over een 'echt' persoon omheen te maken?

Wat nu als die jonge beweging met lede ogen heeft moeten toezien dat hun verhaal door andersdenkenden werd gekaapt en er langzaam een nieuw verhaal en dito beweging ontstond die de oorspronkelijke beweging heeft doen verbleken?

En is dat nu niet precies wat mythicisten proberen bloot te leggen? Dat die eerste beweging nooit een homogeen gezelschap is geweest.

Dat zien we terug in de brieven die Paulus schreef.

Dat is precies wat ook mijn reaktie was toen ik het voorgaande las.

Het punt van het allergrootste belang is dat de feiten eenvoudig weergeven dat er eerst een geloof in een Christus was die via de kruisdood de machten van het kwaad overwonnen heeft en waardoor er voor alle mensen die de boodschap geloven 'behoudenis' wordt geschonken, via het ontvangen van 'de Geest' (Gal. 3:2) en het 'gedoopt zijn in Christus' (Gal. 3:26), en het geloof dat de mensen die die boodschap niet aannemen 'verloren gaan' (1 Kor. 1:18).
Pas dertig jaar of nog langer later wordt er voor het eerst gesproken over een historische Jezus ergens in Palestina, die dingen doet en onderwijst.
Dat is en blijft een hoogstvreemde zaak.

Mijns inziens is en mythische verklaring niet compleet zolang men niet weet wat er de aanleiding toe was. Mythes zijn pogingen om te verklaren wat men meemaakt. De vraag is niet of de mythe ons helpt om iets te verklaren maar of ze de mensen die toen leefden hielp!

Maar wat is een betere verklaring voor het evangelie van Marcus dan de ramp van het jaar 70, dat voor velen het hele Joodse geloof ongeloofwaardig maakte? Via een verhaal over een historische Jezus kon de evangelieschrijver ermee bewijzen dat alles door God gepland was en het christendom de ware godsdienst en voortzetting van het Joodse geloof was.

[TIBERIUS CLAUDIUS]

Een historische Jezus lijkt toch een betere verklaring, is het niet veel te ingewikkeld voor een jonge beweging om eerst een mythisch wezen te bedenken en daar dan later een verhaal over een 'echt' persoon omheen te maken?

Wat nu als die jonge beweging met lede ogen heeft moeten toezien dat hun verhaal door andersdenkenden werd gekaapt en er langzaam een nieuw verhaal en dito beweging ontstond die de oorspronkelijke beweging heeft doen verbleken?

En is dat nu niet precies wat mythicisten proberen bloot te leggen? Dat die eerste beweging nooit een homogeen gezelschap is geweest.

Dat zien we terug in de brieven die Paulus schreef.

Nog niet zo lang geleden is aangetoond dat niet al die brieven niet door de zelfde persoon zijn geschreven.
Dus over welke Paulus heb je het?

[TIBERIUS CLAUDIUS]

Maar wat is een betere verklaring voor het evangelie van Marcus dan de ramp van het jaar 70, dat voor velen het hele Joodse geloof ongeloofwaardig maakte?

Als dat waar was dan was het Jodendom als geheel wel verdwenen.

De ramp viel wel mee trouwens:
Jeruzalem was verwoest en er waren aardig wat verliezen te tellen.
Dit komt op het conto van de Zeloten die zich Jeruzalem hadden verschanst en van geen overgave wilde weten.

Vergeet echter niet dat toen al de meeste Joden buiten het gebied woonden (Alexandrië alleen al)
Na deze nederlaag ging alles weer als van ouds, behalve dat de Joden niet meer in Jeruzalem mochten komen.
Ze kregen zelfs toestemming de tempel te herbouwen, zij het niet in Jeruzalem.

[lanier]

Wat nu als die jonge beweging met lede ogen heeft moeten toezien dat hun verhaal door andersdenkenden werd gekaapt en er langzaam een nieuw verhaal en dito beweging ontstond die de oorspronkelijke beweging heeft doen verbleken?

En is dat nu niet precies wat mythicisten proberen bloot te leggen? Dat die eerste beweging nooit een homogeen gezelschap is geweest.

Dat zien we terug in de brieven die Paulus schreef.

Nog niet zo lang geleden is aangetoond dat niet al die brieven niet door de zelfde persoon zijn geschreven.
Dus over welke Paulus heb je het?

Het maakt helemaal niet uit wie het heeft geschreven, het gaat erom wat er is geschreven.

[Rereformed]

Maar wat is een betere verklaring voor het evangelie van Marcus dan de ramp van het jaar 70, dat voor velen het hele Joodse geloof ongeloofwaardig maakte?

Als dat waar was dan was het Jodendom als geheel wel verdwenen.

Natuurlijk niet.
Een ramp heeft gevolgen die in de psyche van velen gevoeld worden en waarop dan een antwoord ontstaat. Dat betekent zelden of nooit dat iedereen zich bij dat antwoord aansluit. Bovendien is Marcus niet voor de Joden geschreven, maar duidelijk voor de heidenen, de godvrezenden onder hen, oftewel zij die door de heilige teksten van het Joodse volk aangesproken worden (dat kan men opmaken uit het feit dat Marcus in zijn verhaal voor zijn lezers Joodse gebruiken uitlegt). Het evangelie bevestigt het christelijk geloof en toont aan (waar alle eerste christenen in geloven) dat het wereldeinde en de komst van Jezus nabij is.
Het is overigens een zeer vaak opgemerkte opinie dat het evangelie van Marcus als antwoord op de ramp van het jaar 70 gegeven is. Dat ligt nogal voor de hand.

[Rereformed]

Dat zien we terug in de brieven die Paulus schreef.

Nog niet zo lang geleden is aangetoond dat niet al die brieven niet door de zelfde persoon zijn geschreven.
Dus over welke Paulus heb je het?

Het maakt helemaal niet uit wie het heeft geschreven, het gaat erom wat er is geschreven.

Het is bovendien al sinds 1807 (Schleiermacher) dat men aantoonde dat niet alle brieven door Paulus geschreven zijn.
Wanneer men in het tegenwoordige debat over "de brieven van Paulus" heeft, dan doelt men op de zeven die algemeen aanvaard worden als authentiek. Zo men iets anders bedoelt dan geeft men dat aan.

[Peter van Velzen]

Mijns inziens is en mythische verklaring niet compleet zolang men niet weet wat er de aanleiding toe was. Mythes zijn pogingen om te verklaren wat men meemaakt. De vraag is niet of de mythe ons helpt om iets te verklaren maar of ze de mensen die toen leefden hielp!

Maar wat is een betere verklaring voor het evangelie van Marcus dan de ramp van het jaar 70, dat voor velen het hele Joodse geloof ongeloofwaardig maakte? Via een verhaal over een historische Jezus kon de evangelieschrijver ermee bewijzen dat alles door God gepland was en het christendom de ware godsdienst en voortzetting van het Joodse geloof was.

Ik zou geen betere weten maar dat was eigenlijk niet wat ik op het oog had. We hebben niet alleen een verklaring voor het ontstaan van de historische visie nodig maar ook een voor de Paulinische. Wie of wat dacht Paulus dat er aan hem verschenen was?

[Rereformed]

Mijns inziens is en mythische verklaring niet compleet zolang men niet weet wat er de aanleiding toe was. Mythes zijn pogingen om te verklaren wat men meemaakt. De vraag is niet of de mythe ons helpt om iets te verklaren maar of ze de mensen die toen leefden hielp!

Maar wat is een betere verklaring voor het evangelie van Marcus dan de ramp van het jaar 70, dat voor velen het hele Joodse geloof ongeloofwaardig maakte? Via een verhaal over een historische Jezus kon de evangelieschrijver ermee bewijzen dat alles door God gepland was en het christendom de ware godsdienst en voortzetting van het Joodse geloof was.

Ik zou geen betere weten maar dat was eigenlijk niet wat ik op het oog had. We hebben niet alleen een verklaring voor het ontstaan van de historische visie nodig maar ook een voor de Paulinische. Wie of wat dacht Paulus dat er aan hem verschenen was?

Nadat ik gisteravond mijn vorige reaktie op je vraagstelling nog eens doorlas schoot het me te binnen dat je dat wellicht bedoelde, maar ik was te moe om op deze vraagstelling in te gaan. Het was voor mij bedtijd.

Het schijnt me toe dat het Paulinische geloof redelijk te verklaren valt via de smeltkroes van het Hellenisme, waar allerlei religieuze stromingen elkaar kruisbestuiven. Hier een korte opsomming van het Perzische Zarathoestra-geloof:

"Ahura Mazda (Ahura = The Lord Creator, Mazda = Supremely Wise) zal uiteindelijk zegevieren over de kwaadaardige Angra Mainyu of Ahriman (de Satan), waarna het universum een ​​kosmische vernieuwing zal ondergaan en de tijd zal eindigen. Bij de laatste vernieuwing zal de hele schepping - zelfs de zielen van de doden die aanvankelijk naar de "duisternis" waren verbannen - worden herenigd in Ahura Mazda en weer tot leven komen in de ondode vorm. Aan het einde der tijden zal een redderfiguur (een Saoshiant) een laatste vernieuwing van de wereld (frashokereti) bewerkstelligen, waarin de doden weer tot leven worden gewekt."

Iemand zou kunnen denken dat hier het christelijk geloof wordt beschreven!

Veel van de religieuze kruisbestuiving vanuit het heidendom naar de Joodse religie kan men al opmerken in de bijbel. In het laatste hoofdstuk van het laatstgeschreven oudtestamentische boek, Daniël, kan men opeens voor het eerst lezen over opstanding: "Velen van hen die slapen in het stof der aarde, zullen ontwaken, sommigen tot eeuwig leven, en anderen tot versmading, tot eeuwig afgrijzen. En de verstandigen zullen stralen als de glans van het uitspansel, en zij die velen tot gerechtigheid hebben gebracht als de sterren voor eeuwig en altoos." Dit zal allemaal gebeuren als climax van "een tijd van grote benauwdheid zoals er nooit geweest is sinds er volken bestaan". Slaat men de bladzijde om van het oude naar het nieuwe testament in de christelijke bijbel, dan merkt men op dat Satan en demonen niet alleen uitgevonden zijn, maar een hoofdrol spelen; 'boze wereldmachten' zijn overal om ons heen druk aan het werk, ze kunnen zelfs in ons inwonen. In het late Johannesevangelie wordt Satan door Jezus zelfs "de overste van deze wereld" genoemd. Vanuit de oude Joodse religie zou zo'n uitspraak godslastering genoemd kunnen worden. Het zijn dan ook allemaal zaken die uit de Zarathoestrareligie zijn overgewaaid. Tezelfdertijd was er ook in het Joodse geloof dat uitzien naar de Verlosser.

Paulus kwam uit Tarsus, een niet onbeduidend centrum van de mysteriereligies. Het lijkt me geen grote stap om de Nationale Verlosser die voor het volk Israel zou moeten komen, in het denken van internationale Joden als Paulus, die allang vrede hadden met het Romeinse Rijk en een veel wijdere blik hadden op de wereld dan de Joden in Palestina, omgeturnd werd tot een Verlosser die voor de gehele mensheid zou komen en dat die verlossing een geestelijke verlossing zou zijn: de door God gezonden hemelse Heiland (redder) behaalde via een goddelijke krachttoer (een typisch kenmerk van mysteriegodsdiensten) de overwinning op de duistere machten die de wereld in zijn greep houden. Via geloof in deze Heiland zou iedereen met God verzoend kunnen worden en tot zoon van God aangenomen kunnen worden en de Geest Gods ontvangen. Paulus ziet dit als het voorspel dat aan de komst van de Messias voorafgaat en de wereld op deze komst voorbereidt.

Het christendom in Jeruzalem waar Paulus contact mee had, had veel van dezelfde gedachten, maar was niet internationaal. Het had verlossing voor specifiek het Joodse volk op het oog. Blijkbaar ontstond (nadat de Romeinen het Joodse koninkrijk hadden opgeslokt) de gedachte dat de zonden van Israel zo groot waren dat enkel een soort perfect goddelijk offer de vergeving zou kunnen bewerkstelligen. In de Hebreeënbrief (blijkbaar geschreven in Rome aan christenjoden in Jeruzalem) kan men daar uitvoerig over lezen: Het volmaakte offer wordt in hoofdstuk 10 beschreven. Daar kan men zelfs lezen hoe men op het idee kwam dat zo'n offer geschieden moest. Men vond de teksten ervoor in de heilige Joodse schrift: "Daarom zegt hij bij zijn komst in de wereld: "Slachtoffer en offergave hebt U niet gewild, maar U hebt Mij een lichaam bereid; in brandoffers en zondoffers hebt U geen behagen gehad. Toen zei Ik: zie, hier ben Ik - in de boekrol staat van Mij geschreven - om uw wil te doen, o God." (Ps. 40:7-9) waarop de Hebreeënschrijver het commentaar geeft: "Hij heft het eerste op, om het tweede te laten gelden. Op grond van die wil zijn wij voor eens en altijd geheiligd door het offer van het lichaam van Jezus Christus.
Via visioenen en openbaringen en 'geïnspireerde schriftuitleg' werd men overtuigd dat dit geschied was, en dat werd gezien als teken dat de komst van de Messias nu zeer nabij was: "Want nog een korte, korte tijd, en Hij, die komt, zal er zijn en niet op Zich laten wachten" (Hebr. 10:37).

Lees de brief van Jacobus. Hij heeft werkelijk geen enkel idee van een historische Jezus waar hij in gelooft, maar zijn geloof is door en door Joods, met op het eind de toevoeging: "Hebt dus geduld, broeders, tot de komst des Heren. Zie, de boer wacht op de kostelijke oogst en heeft geduld, totdat de vroege en late regen erop gevallen is. Oefent ook u geduld, en sterkt uw harten, want de komst van de Heer is nabij. Heb geen onenigheid met elkaar, opdat u niet onder het oordeel valt. Zie, de Rechter staat voor de deur!"

Precies hetzelfde geldt voor Petrus. Lees de eerste brief van Petrus. Deze man heeft geen enkel idee van een historische Jezus waar hij mee is opgetrokken. Hij gelooft in een Christus, "een onberispelijk en vlekkeloos lam, die al vóór de grondlegging der wereld door God uitverkoren werd, maar nu, aan het einde van de tijd geopenbaard is ter wille van u". "Door de opstanding van Jezus Christus uit de doden heeft God ons wedergeboren doen worden tot een levende hoop, tot een onvergankelijke erfenis, die in de hemelen in weggelegd".
De schrijver heeft wel weet van een Christus die "na zijn opstanding uit de dood ging prediken aan de geesten in de gevangenis die ooit ongehoorzaam waren in de tijd van Noach". Voorts heeft ook hij weer de boodschap: "Het einde van alle dingen is nabij gekomen!"

Lees de Apocalyps van Johannes. Vroeger als christen verbaasde ik me er altijd over hoe het mogelijk is dat dit boek een volkomen tegengesteld beeld geeft van de Jezus van de evangeliën. Deze Jezus wordt weliswaar omschreven als "hij die ons liefheeft" en er wordt een "bruiloftsfeest van het Lam" voor de gelovigen in het vooruitzicht gesteld, maar men ziet hem in dat boek enkel als wreker. En als Hij iets te zeggen heeft aan zeven christelijke gemeenten is het niets wat te maken heeft met zoals we Jezus uit de evangeliën kennen. Hij beschrijft de tijd die al in Daniel verzonnen werd als "de toorn van het Lam". "En de overigen werden gedood met het zwaard, dat uit Zijn mond kwam". Het probleem lost zich onmiddellijk op wanneer men beseft dat de schrijver nog nooit gehoord heeft over een historische Jezus uit de evangeliën. Net zoals alle andere schrijvers in het nieuwe testament eindigt hij niet met de bede dat Jezus spoedig terug moge komen, maar eenvoudig met "Kom!" Ze hebben geen van allen weet van een wederkomst.

[TIBERIUS CLAUDIUS]

Natuurlijk niet.
Een ramp heeft gevolgen die in de psyche van velen gevoeld worden en waarop dan een antwoord ontstaat. Dat betekent zelden of nooit dat iedereen zich bij dat antwoord aansluit. Bovendien is Marcus niet voor de Joden geschreven, maar duidelijk voor de heidenen, de godvrezenden onder hen, oftewel zij die door de heilige teksten van het Joodse volk aangesproken worden (dat kan men opmaken uit het feit dat Marcus in zijn verhaal voor zijn lezers Joodse gebruiken uitlegt). Het evangelie bevestigt het christelijk geloof en toont aan (waar alle eerste christenen in geloven) dat het wereldeinde en de komst van Jezus nabij is.
Het is overigens een zeer vaak opgemerkte opinie dat het evangelie van Marcus als antwoord op de ramp van het jaar 70 gegeven is. Dat ligt nogal voor de hand.

Natuurlijk wel.

De toestand die je beschrijft slaat veel meer op die nadat de opstand van Mesias Bar Kochba werd neergeslagen.
De straf maatregelen waren veel zwaarder als die van de vorige opstand.

De schrik zat er bij de Romeinen dik in:
Een compleet legioen totaal vernietigd.
Wat andere legioenen gedecimeerd.

Hadrianus liet zijn best aanvoerder Sextus Julius Severus terug roepen uit Brittannië (die dit als een degradatie zag) om de opstand te bedwingen.
Uit het hel Rijk werden er troepen naar het gebied gestuurd.

Hadrianus heeft toen geprobeerd het Jodendom uit te roeien.

Het lijkt me logischer dat juist toen de christenen afscheid namen van het jodendom,
want als het om Messiassen waren de Romeinen er als de kippen bij om keihard in te grijpen.

Waarschijnlijk hebben de christenen toen hun geschriften toen grondig aangepast om vooral niet met deze opstand geassocieerd te worden.

De scheiding van Jood en Christen was toen volledig.
(ook had Bar Kochba alle christenen Jood of geen Jood in zijn gebied omgebracht want hij dule geen ander Messias naast hem)

De opmerking:
"Mijn Koninkrijk is niet van deze wereld."
Lijkt met nu net iets wat of toen is ingevoerd of anders juist toen sterk werd benadrukt.

Doordat er zo veel msteriaal verloren is gegaan, kan er slecht van het meest waarschijnlijke worden gesproken.

https://nl.wikipedia.org/wiki/Bar_Kochba-opstand

PS.
Ten onrechte zien veel mensen de opstand die door Vespasianus/Titus werd neergeslagen als de grote opstand.

[Rereformed]

De toestand die je beschrijft slaat veel meer op die nadat de opstand van Mesias Bar Kochba werd neergeslagen.
De straf maatregelen waren veel zwaarder als die van de vorige opstand.

De schrik zat er bij de Romeinen dik in:
Een compleet legioen totaal vernietigd.
Wat andere legioenen gedecimeerd.

Hadrianus liet zijn best aanvoerder Sextus Julius Severus terug roepen uit Brittannië (die dit als een degradatie zag) om de opstand te bedwingen.
Uit het hel Rijk werden er troepen naar het gebied gestuurd.

Hadrianus heeft toen geprobeerd het Jodendom uit te roeien.

Het lijkt me logischer dat juist toen de christenen afscheid namen van het jodendom,
want als het om Messiassen waren de Romeinen er als de kippen bij om keihard in te grijpen.

Waarschijnlijk hebben de christenen toen hun geschriften toen grondig aangepast om vooral niet met deze opstand geassocieerd te worden.

Dit ben ik inderdaad tegengekomen in de geschriften van Hermann Detering en Robert M. Price. Hun argumentatie is dat de Rede over de laatste dingen, hoofdstuk 13 in het evangelie van Marcus, eruit ziet als een zelfstandig rondgaand tractaat dat beter past in het scenario van het jaar 136. Ook de verwijzing naar de oprichting van een heidens heiligdom op de plaats van de tempel (13:14) zou wijzen op de Bar Kochba-tijd. De schrijver van Marcus zou die tekst dan hebben opgenomen in zijn evangelie en dus nog iets later geschreven moeten zijn. Een ander argument zou zijn dat Marcus spreekt over synagoges in Galilea, terwijl die in de tijd vóór 70 enkel in Judea zouden voorkomen. Pas na het jaar 70 zouden de farizeeën en schriftgeleerden zijn uitgeweken naar Galilea en daar synagogen hebben opgericht. Weer een ander argument zou zijn dat Marcus Jezus de titel "rabbi" geeft, en deze titel pas aan het eind van de eerste eeuw in algemeen gebruik zijn geraakt. En de voortdurende afschildering van de 12 discipelen van Jezus als domoren die maar niets begrijpen en nergens goed voor zijn, zou het Marcionisme (ca. 144) verraden. Zelfs de naam Marcus zou op Marcion kunnen wijzen. Bijgevolg moeten de andere evangeliën dan nóg later gedateerd worden, hetgeen behoorlijke moeilijkheden oplevert.

Ik zie deze zienswijze nooit door theologen/geschiedkundigen becommentarieerd worden. Blijkbaar is deze opvatting te zeldzaam om zelfs maar op het internet te vinden.

Het lijkt mij dat deze theorie al bij Marcus 13:1 definitief uit de lucht geschoten wordt: Marcus 13 is overduidelijk een commentaar op de gebeurtenissen die samenhangen met de verwoesting van de tempel.

[TIBERIUS CLAUDIUS]

Ik zie deze zienswijze nooit door theologen/geschiedkundigen becommentarieerd worden. Blijkbaar is deze opvatting te zeldzaam om zelfs maar op het internet te vinden.

Het lijkt mij dat deze theorie al bij Marcus 13:1 definitief uit de lucht geschoten wordt: Marcus 13 is overduidelijk een commentaar op de gebeurtenissen die samenhangen met de verwoesting van de tempel.

Dat het niet veel aandacht krijgt lijkt me logisch.
Op de meeste scholen wordt de opstand van Bar Kochba en zijn gevolgen niet eens genoemd.
Sterker nog veel van de gevolgen worden aan de vorige opstand gekoppeld zoals de deportatie van grote hoeveelheden mensen.

Ook zijn de meeste die zich hier mee bezighouden christenen en willen graag alles zo dicht mogelijk na de kruisiging plaatsen.
Er zijn er zelfs nog die volhouden dat de schrijvers van de vier evangeliën daadwerkelijk de discipelen van Jezus waren.


Dat er eerdere gebeurtenissen in de evangeliën worden vermeld zegt niet zo veel.
Het betekent hooguit dat de oerversies veel eerder zijn geschreven, want dat we nu niet meer over de 1^ste drukken 'maar slechts over bewerkte versies beschikken' daar is nagenoeg een ieder het wel over eens.

Oh ja!
Zo'n commentaar kan natuurlijk ook veel later zijn geschreven.

[B.S.]

Even: is er in 'mythicistisch' scenario sprake van een bovennatuurlijk wezen die in 'niet-aardse' sfeer zijn lijden ondergaat en daar 'verrijst', maar komt dit wezen wel naar de Aarde om daar een eindtijd en laatse oordeel in te luiden? Heb ik dat zo goed begrepen?

Dat de evangeliën tot ver in de tweede eeuw n. Chr..mogelijk herhaaldelijk redacties hebben gekend kom je vaker tegen, zoals op de Jesusneverexisted website van Kenneth Humphries en het gaat zelfs terug op niemand minder van Bruno Bauer kwam ik onlangs tegen.
Bij 'mainstream' theologen en bijbelgeleerden is het niet zo populair begrijp ik. Maar dateringen van evangeliën, vooral Marcus, springen alle kanten op, er schijnen zelfs optimisten te zijn die het in 50. n. Chr. willen plaatsen (een opmerking die ik tegenkwam in Dominion van auteur Tom Holland). Een 'eerste eeuwse Marcus(fragment)' , mocht het ooit gevonden worden, geldt als de heilige graal van het onderzoek naar het Nieuwe Testament, want nog dichter bij de historische' Jezus. Terwijl het niet zo veel oplost, want zelfs als een fragment ondubbelzinnig op bijvoorbeeld 75. n Chr. gedateerd kan worden zit het nog steeds met decennia verwijderd zijn van de gebeurtenissen die het zou beschrijven.