Geloof is gevoel

[dikkemick]

Ik heb het eerste stukje gekeken en het is stééds maar weer verbazingwekkend hoe een hooggeleerde wetenschappelijke argumenten om kan draaien en conclusies kan trekken voor er onderbouwingen of redenaties hebben plaatsgevonden: "If god exists, then we have an objective foundation for sound moral values and duty". Het is bijna krankzinnig te noemen.

Zijn redenen om dit aan te nemen zijn natuurlijk omgekeerd-logisch vanaf de conclusie teruggeredeneerd naar de basis, zoals een échte gelovige betaamd! Niets onderzoeken wat er mogelijk is, nee, kijken waar je heen wil, en ver volgens rond dat uitgangspunt een theorie opzetten, of die nu wetenschappelijk is of niet want, zwaartekracht is toch ook maar een theorie??

Het komt me over alsof Craig compleet los staat van zijn gevoel en emotie, en ethiek plat wil beredeneren puur vanuit droge stof, alsof het een of andere psychopaat is... Wat ontzettend walgelijk om te aanschouwen.

Die WL Craig heeft bij mij de meeste verbazing weten los te maken van alle debatteerders bij elkaar. Die man profiteert enkel en alleen van zijn enorme woordenschat/debatteertechnieken. Dit zijn mensen die uren kunnen lullen zonder iets te zeggen, waarbij je in eerste instantie dan ook nog denkt: "Goh...er LIJKT wat in te zitten. Totdat je het tot je laat inwerken!

[Maria]

Ik denk, dat door mensen als Ter Linden, Kuitert en andere vrijzinnige theologen meer mensen het geloof hebben verloren dan door 'brute' godloochenaars als b.v. Dawkins. Wie twijfel wil zaaien moet niet aankomen met hele leugens, zoals 'Er is geen god', maar met halve en vage waarheden.

Ik denk dat je helemaal gelijk hebt.
Een gelovige zal van een godloochenaar niet aannemen, dat er geen god bestaat.
Hij hoort enkel een bevestiging van wat hij allang dacht.

Maar juist van gelovigen, die hij als een autoriteit ziet in de uitleg van de Bijbel, zeker als diens uitleg een aantal moeilijk te geloven passages op een dermate manier uitlegt dat het voor hem veel gemakkelijker te geloven is, zal hij het gelijk aannemen.
Zeker als hij daarmee weer een ontspannen gevoel kan krijgen, en volmondig kan zeggen:
Ik ben christen, want dat wat de Bijbel hier zegt, moet je zo en zo uitleggen.
Zelden hoor je: Kun je zo uitleggen.
Als deze zelfde mensen dan zeggen dat Jezus niet letterlijk is opgestaan, maar alleen in de geest van de gelovigen, dan zal dat heel veel verwarring zaaien, want andere deskundigen zeggen het heel aders.

Tegenstrijdigheden in de Bijbel zijn tot nu altijd nog uitgelegd, overruled en gelden niet voor de gelovige, die wil geloven.

Tegenstellingen opgeroepen door deskundigen heb je de keuze uit 2
Of de deskundige moet aar een eigen kerkje gaan beginnen of de gelovige raakt daadwerkelijk ook aan het twijfelen.
En dat is een heel ongemakkelijk gevoel.

[Karssenberg]

Maar juist van gelovigen, die hij als een autoriteit ziet in de uitleg van de Bijbel, zeker als diens uitleg een aantal moeilijk te geloven passages op een dermate manier uitlegt dat het voor hem veel gemakkelijker te geloven is, zal hij het gelijk aannemen.
Zeker als hij daarmee weer een ontspannen gevoel kan krijgen, en volmondig kan zeggen:
Ik ben christen, want dat wat de Bijbel hier zegt, moet je zo en zo uitleggen.
Zelden hoor je: Kun je zo uitleggen.
Als deze zelfde mensen dan zeggen dat Jezus niet letterlijk is opgestaan, maar alleen in de geest van de gelovigen, dan zal dat heel veel verwarring zaaien, want andere deskundigen zeggen het heel aders.

In de gewone Gereformeerde Kerken, nu opgegaan in de PKN en te onderscheiden van de vrijgemaakte kerken begonnen in de jaren 60 van de vorige eeuw sommige theologen te twijfelen aan de wonderen en genezingen zoals die in de evangeliën worden beschreven. Prof. Dr. Kuitert, hoogleraar aan de VU was één van hen. Zelf was ik in de tijd zo'n 20 jaar en deed belijdenis van mijn geloof. Ik herinner me nog goed, dat Kuitert toen zei: We kunnen vraagtekens zetten bij de wonderen, maar we moeten wel vasthouden aan de letterlijke opstanding van Jezus uit de dood. Want anders is de basis van ons geloof weg. Ik denk dat Kuitert zelf in die tijd ook nog geloofde in de opstanding van Jezus, ik denk niet dat hij er een verborgen agenda op na hield. Zijn uitleg stelde veel mensen in de Gereformeerde Kerken gerust en, hoewel er bedenkingen tegen zijn standpunt werden geuit werd hij niet op zijn uitleg van de bijbel aangesproken. Hij hield immers vast aan de opstanding van Jezus en dat is de kern van het christelijk geloof.
Toch heeft Kuitert later alles losgelaten, wat de bijbel leert en gelooft hij niet meer in het bestaan van een persoonlijke God, noch in een hiernamaals. Bekend geworden is zijn boek: Het algemeen betwijfeld christelijk geloof.
Als Kuitert meteen in de zestiger jaren met deze gedachten was gekomen zou hij vast en zeker geen gevolg hebben gevonden in zijn kerken en waarschijnlijk zijn geschorst. (Nogmaals: ik denk niet dat hij in die tijd al plannen had om het christelijk geloof vaarwel te zeggen,mzijn gedachten hebben zich ontwikkeld).
Het tornen aan wat ik nog steeds geloof de waarheid te zijn gebeurt altijd in kleine stapjes. De bijbel spreekt niet voor niets over 'wolven in schaapskleren'. Geen enkele wolf zal meteen zijn ware aard laten zien.

Ik weet niet of dit soort ontwikkelingen een ontspannen gevoel geven bij gelovigen. Misschien in eerste instantie wel. Ik kan me voorstellen dat het een relaxt gevoel geeft als de strenge dogma's worden gerelativeerd. Een ander voorbeeld is de leer, dat God alles bestuurt en dat alle dingen zowel de goede als de slechte uit Gods hand ons toekomen. Daar kun je het als gelovige erg moeilijk mee hebben, als je verdriet, pijn of rouw mee moet maken. Wat is dat voor een God, die je zulke dingen aandoet? Later zei men: zo moet je dat ook niet zien, God is niet almachtig, Hij lijdt mee met de mensen. Het lijkt alsof zo'n God veel dichter bij ons staat. Toch kom je met zo'n God uiteindelijk ook in de moeilijkheden, lijkt me. Kan God dan het leed niet tegenhouden? En waar komt het lijden dan vandaan? Zijn er dan twee machten werkzaam in deze wereld, b.v. God en de duivel (of het noodlot), waarbij ook God soms het onderspit delft?

Ook het deïsme lijkt aantrekkelijk: God heeft de wereld geschapen als een uurwerk, het opgewonden en daarna loopt het vanzelf en God trekt zich terug. Zo is God niet verantwoordelijk voor alle ellende in deze wereld. Ik zou het juist heel moeilijk hebben met zo'n God, die een wereld schept en zich daarna terugtrekt. Zo ken ik God niet.

Ik heb het geloof, waarvan ik belijdenis heb gedaan gehouden. Dat is absoluut niet mijn verdienste. Maar ik kan meevoelen met mensen (als jij?) die dit geloof niet meer kennen en toch met weemoed en verdriet terugkijken op vroeger.

[writer]

Maar ik kan meevoelen met mensen (als jij?) die dit geloof niet meer kennen en toch met weemoed en verdriet terugkijken op vroeger.

Wat mij betreft, ik vergelijk het geloof van vroeger met de onbezorgde kindertijd, je geloofde nog in sprookjes.
Doornroosje heb ik vrij lang heel mooi gevonden, ze had zich in de toren geprikt en viel toen in slaap totdat een prins op een paard haar wakker kuste, mooie plaatjes erbij......
Met weemoed kan ik dan terugdenken aan de tijd dat ik die sprookjes steeds weer opnieuw wilde lezen, net als de Donald Duck, 1952.
Maar nu?
Ik ben te wijs geworden, slechts leuk voor kinderen bij de kachel.
Ik denk hierbij ook aan het "Groot winterboek" van Margriet meen ik.
Maar die tijd is voorbij.
Zo is het ook met het geloof.
Het is voorbij, het was inbeelding, in stand gehouden door ouders, dominee en je omgeving.
Totdat je wijzer werd, zelf ging nadenken, de stap durfde te zetten.
Een heel klein beetje weemoed dus maar beslist geen verdriet, meer nostalgie aan de tijd dat we met zn zevenen om de beurt "Here we danken u voor deze spijze amen" moesten zeggen.
En mn vader maar werken voor brood op de plank, die heb ik nooit bedankt.

[Rereformed]

De bijbel spreekt niet voor niets over 'wolven in schaapskleren'. Geen enkele wolf zal meteen zijn ware aard laten zien.

De rest van je reaktie kon ik goed volgen, maar deze uitspraak is bijzonder stuitend. Een wolf in schaapskleren is iemand die zich bewust als onschuldig en braaf voordoet, maar uit is op schade berokkenen. De mensen waar je het over hebt zijn eenvoudig oprecht bezig geweest in hun leven. Wanneer ze van opvattingen veranderd zijn hebben ze die ommekeer naar beste geweten en inzichten gemaakt. Dit is al de tweede keer dat je je schuldig maakt aan zeer kwalijke propagandistische laster. Ik heb je nog niet je excuses zien maken voor de vorige keer.
Bijbelse uitspraken geven je geen vrijbrief voor het belasteren van andersdenkenden. Dat doe je maar in je kerk.

[Maria]

Maar juist van gelovigen, die hij als een autoriteit ziet in de uitleg van de Bijbel, zeker als diens uitleg een aantal moeilijk te geloven passages op een dermate manier uitlegt dat het voor hem veel gemakkelijker te geloven is, zal hij het gelijk aannemen.
Zeker als hij daarmee weer een ontspannen gevoel kan krijgen, en volmondig kan zeggen:
Ik ben christen, want dat wat de Bijbel hier zegt, moet je zo en zo uitleggen.
Zelden hoor je: Kun je zo uitleggen.
Als deze zelfde mensen dan zeggen dat Jezus niet letterlijk is opgestaan, maar alleen in de geest van de gelovigen, dan zal dat heel veel verwarring zaaien, want andere deskundigen zeggen het heel aders.

Zijn uitleg stelde veel mensen in de Gereformeerde Kerken gerust en, hoewel er bedenkingen tegen zijn standpunt werden geuit werd hij niet op zijn uitleg van de bijbel aangesproken. Hij hield immers vast aan de opstanding van Jezus en dat is de kern van het christelijk geloof.

Toch heeft Kuitert later alles losgelaten, wat de bijbel leert en gelooft hij niet meer in het bestaan van een persoonlijke God, noch in een hiernamaals.

Als Kuitert meteen in de zestiger jaren met deze gedachten was gekomen zou hij vast en zeker geen gevolg hebben gevonden in zijn kerken en waarschijnlijk zijn geschorst. (Nogmaals: ik denk niet dat hij in die tijd al plannen had om het christelijk geloof vaarwel te zeggen,mzijn gedachten hebben zich ontwikkeld).
Het tornen aan wat ik nog steeds geloof de waarheid te zijn gebeurt altijd in kleine stapjes.

Hij is het grote klassieke voorbeeld geworden, van iemand die stukje bij beetje het christelijk geloof heeft losgelaten.
Wij weten dit omdat hij daar eerlijk in was.

Ik weet niet of dit soort ontwikkelingen een ontspannen gevoel geven bij gelovigen. Misschien in eerste instantie wel. Ik kan me voorstellen dat het een relaxt gevoel geeft als de strenge dogma's worden gerelativeerd.

Zo geldt dat voor de toehoorder in de kerk, die niet zelf onderzoekt, maar zich laat leiden door de voorganger.
De meeste mensen dus.

Dat is niet wat ik bedoelde als jezelf bewust gelooft vanuit de bijbel en zelf dingen ziet die je niet kunt geloven.
Het is dan niet zo dat je relaxter wordt omdat anderen relativeren.
Dat kun je nog altijd als een dwaling zien.
Het is de andere uitleg, de nieuw soort vertalingen, de nieuwe voetnoten, die aanspreken.
Maar het meest je eigen uitleg, het eigen inzicht, dat de overtuiging brengt.

Het is het antwoord voor de gelovige twijfelaar, die met de fundamentalistische uitleg geen kant meer op kan.
De nieuwe uitleg kan voor hem het dubbeltje op de goede kant laten vallen.
- Zich toch Christen kunnen blijven noemen, geloven in de zaligmaking van jezelf
of
- de existentiële nood van de gevolgen kennen van ongeloof.
Zolang er geen ontkennen is van God, je jezelf geen atheïst kunt noemen, zal het alternatief toch zijn de straf die op ongeloof staat en de afvalligheid.

Een bewust gelovige verandert zelden van gelovige direct in atheïst.
Ook Kuitert niet.
Zoals je hem beschreef, en ook zijn ontwikkelingen in de loop van de tijd hebt kunnen volgen is het waarschijnlijk bij de meesten, die bewust willen blijven geloven ondanks de grote twijfels, de praktijk.
Dan verdwijnt er ook stukje bij beetje de essentie van je geloof.

Ik ben er voor 95% van overtuigd, dat hij ook zweefde tussen existentiële nood en een meer ontspannen gevoel als hij een weg vond, hoe hij wel verder kon in zijn christelijke geloof.
Juist door de kleine stapjes is het vaak moeilijk te onderkennen, ook bij jezelf, totdat de schellen van de ogen vallen en je je realiseert dat je eigenlijk allang niet meer gelooft.

Daarom zijn velen hier overtuigd dat vrijzinnigheid een stap is op de weg naar ongeloof.
Ik weet niet of je dat zo zwart wit kunt stellen. Ik denk het niet.
Maar je ziet het wel heel vaak gebeuren.

[Maria]

Even apart.

Ik heb het geloof, waarvan ik belijdenis heb gedaan gehouden. Dat is absoluut niet mijn verdienste. Maar ik kan meevoelen met mensen (als jij?) die dit geloof niet meer kennen en toch met weemoed en verdriet terugkijken op vroeger.

Hier schreef ik dit.
mijn 2e reactie in dit topic.

Geloof wordt gevoed door gevoel.
Rituelen, vooral als ze op jou persoon gericht zijn in het openbaar, sterken het gevoel.
Maar dat kan ook averechts werken.

Herinneringen aan fijne momenten in het verleden, hoeven niet een terugverlangen te zijn.
Wat mij betreft heb ik dat terugverlangen jaren gehad, maar ben het nu al jaren kwijt.
De laatste paar keren dat ik in een kerk ben geweest ervaarde ik een soort allergie.
Ook dat is een gevoel, maar dan een anti-gevoel.

[Karssenberg]

Met weemoed kan ik dan terugdenken aan de tijd dat ik die sprookjes steeds weer opnieuw wilde lezen, net als de Donald Duck, 1952.
Maar nu?
Ik ben te wijs geworden, slechts leuk voor kinderen bij de kachel.
Ik denk hierbij ook aan het "Groot winterboek" van Margriet meen ik.
Maar die tijd is voorbij.
Zo is het ook met het geloof.
Het is voorbij, het was inbeelding, in stand gehouden door ouders, dominee en je omgeving.
Totdat je wijzer werd, zelf ging nadenken, de stap durfde te zetten.
Een heel klein beetje weemoed dus maar beslist geen verdriet.

Je bent ouder dan ik, als je in 1952 als de DD las. Maar ik ben ook geen kind meer.
Jezus stelt soms een kind ten voorbeeld aan de volwassenen. Daarmee bedoelt Hij niet, dat we kinderlijk of kinds moeten worden. Wel, dat we moeten beseffen, dat we afhankelijk en kwetsbaar zijn en ons leven niet in eigen hand hebben. Voor ieder mens komt er een tijd, dat je ook fysiek moet inleveren, (tenzij je al in de kracht van je leven wordt weggenomen).

Steeds weer wordt hier de suggestie gewekt, dat geloven op gespannen voet staat met wijs zijn en nadenken. Ik zou daar tegenover kunnen stellen, dat iemand die denkt dat er nooit een eind aan komt niet nuchter is en niet de werkelijkheid onder ogen wil zien.

[Rereformed]

Een bewust gelovige verandert zelden van gelovige direct in atheïst.
Ook Kuitert niet.
Zoals je hem beschreef, en ook zijn ontwikkelingen in de loop van de tijd hebt kunnen volgen is het waarschijnlijk bij de meesten, die bewust willen blijven geloven ondanks de grote twijfels, de praktijk.
Dan verdwijnt er ook stukje bij beetje de essentie van je geloof.

Ik ben er voor 95% van overtuigd, dat hij ook zweefde tussen existentiële nood en een meer ontspannen gevoel als hij een weg vond, hoe hij wel verder kon in zijn christelijke geloof.
Juist door de kleine stapjes is het vaak moeilijk te onderkennen, ook bij jezelf, totdat de schellen van de ogen vallen en je je realiseert dat je eigenlijk allang niet meer gelooft.

Daarom zijn velen hier overtuigd dat vrijzinnigheid een stap is op de weg naar ongeloof.
Ik weet niet of je dat zo zwart wit kunt stellen. Ik denk het niet.
Maar je ziet het wel heel vaak gebeuren.

Ik heb zelf ook dit proces doorgemaakt. Een proces dat jaren vergt. Het proces ben ik al schrijvend doorgegaan. Nu achteraf is het soms leuk om te zien hoe ik toen dacht. Tien jaar geleden toen ik nog geen atheïst was schreef ik een commentaar op Kuitert: http://www.kolumbus.fi/volwassengeloof/kuitert.htm" onclick="window.open(this.href);return false;
Ik hield nog lange tijd de laatste restanten van religie in stand in mijn leven. Interessant genoeg lees ik daar dat ik toen ook al tot die conclusie kwam dat geloof enkel drijft op gevoel: "Al moet zo iemand met zijn verstand toegeven dat de wetenschapper best gelijk zal hebben, hij kan niet anders dan zijn gevoelens gehoorzamen. Hij doet het om zich gelukkig te voelen." Religie kon ik toen nog zien als levenskunst. Tegenwoordig is religie voor mij het omgekeerde: de opvattingen van mensen die niet tot het scheppen in staat zijn.

[writer]

Steeds weer wordt hier de suggestie gewekt, dat geloven op gespannen voet staat met wijs zijn en nadenken. Ik zou daar tegenover kunnen stellen, dat iemand die denkt dat er nooit een eind aan komt niet nuchter is en niet de werkelijkheid onder ogen wil zien.

Wat bedoel je hier mee?
Wie zegt dat een ongelovige denkt dat zijn leven nooit zal eindigen?
Een verborgen waarschuwing van je?

ps.
Mijn vader kreeg de DD altijd ongelezen van zijn baas, die had geen kinderen, speciaal een abonnement voor ons.
Zijn baas was ongelovig, maar wiens brood men eet.......dus mochten wij de DD thuis lezen, altijd ruzie wie het eerst.
Ik had ze allemaal zuinig op zolder opgeslagen, ik denk zo'n beetje vanaf de eerste jaargangen.
Toen wij allemaal het huis uit waren dacht mijn moeder "weg ermee", zou nu een aardig bedragje opgebracht hebben. Maar zo zie je maar, geloof en DD, het is allemaal nostalgie en loopt bij mij door elkaar, puur gevoel van vroeger.
Mooi en eerlijk verhaal (18.02) trouwens van je, alleen het laatste zetje mis je nog......
Ik ga nog even "Amazing Grace" spelen, blijft mooi.

[MoreTime]

Steeds weer wordt hier de suggestie gewekt, dat geloven op gespannen voet staat met wijs zijn en nadenken. Ik zou daar tegenover kunnen stellen, dat iemand die denkt dat er nooit een eind aan komt niet nuchter is en niet de werkelijkheid onder ogen wil zien.

Die suggestie is maar al te vaak waar. En daar zit em de kneep. Jij legt legt het allemaal heel goed uit vind ik (geen sarcasme), je haalt de vrijzinnigheid erbij en ook het deïsme. Je weet dus wel waar het om gaat. Punt is dat jij zegt vast te houden aan de belijdenis uit je jeugd. En dat je dat niet zelf doet maar dat je dat gegeven is. Daar maak je een fout. Want daar begint de cognitieve dissonantie, ook aangehaald in dit topic. Je suggereert dat de ex-gelovigen hier dus niet die hulp hebben gehad. Hoe weet je dat? En hoe weet je dat je jezelf niet voor de gek houdt met gevoel, want dat is het, puur gevoel dat de oude belijdenis de juiste is, aangezien er genoeg geschreven is op dit forum dat het tegendeel bewijst (als het gaat om contradicties, historiciteit van de Bijbel, archeologie etc).

Als je werkelijk bereid bent om tot de uiterste consequentie door te denken, dan gaat voor velen de weg via vrijzinnigheid (het nog niet op willen geven van een onredelijk geloof) soms via deïsme of agnosticisme en vaak naar atheïsme.

Stop je halverwege dit proces, dan denk ik dat je nog meer denkwerk te doen hebt en nog niet de tot het uiterste bent gegaan. Niet gezegd dat je een algemeen geloof in iets of een onzichtbare hand helemaal de rug hoeft toe te keren. Dat soort dingen zijn niet te bewijzen dus kun je er voor kiezen er wel of niet in geloven. Vergelijk het met een geloof in het goede van de mens, of het lot. Waar je wel afscheidt van zult nemen zijn de 3 boekgodsdiensten omdat deze in de kern van de zaak niet waar zijn, iets wat je alleen kan zien als je voldoende afstand hebt genomen. Meestal is het niet 1 argument dat de doorslag geeft, maar op een bepaald moment doet de druppel de emmer overlopen. Zo verging het mij en de meesten hier.

Kierkegaard is er van overtuigd dat er op ieder mens, zonder uitzondering, een appèl wordt gedaan om eerlijk tegen zichzelf te worden. Dwars door de angst heen, want die is onvermijdelijk.

[writer]

https://www.youtube.com/watch?v=O0WzW7BiKk8" onclick="window.open(this.href);return false;
Ik weet niet of deze fluitist aan de christelijke tekst denkt, in elk geval met veel gevoel gespeeld, dat kan in beide gevallen.

[Demiurg]

Je bent nog steeds te gast op een atheïstisch forum.

Begrijp ik nu goed dat je hier in de hoedanigheid van moderator verklaart dat er eerste- en tweederangs forum-deelnemers zijn? Op grond van wat?

[Rereformed]

@Karssenberg:
Je inbreng is niet on-topic en levert enkel off-topic discussies op.
Vervolgdiscussie met Mariakat verplaatst naar topic Karssenberg.

[HankS]

Met weemoed kan ik dan terugdenken aan de tijd dat ik die sprookjes steeds weer opnieuw wilde lezen, net als de Donald Duck, 1952.
Maar nu?
Ik ben te wijs geworden, slechts leuk voor kinderen bij de kachel.
Ik denk hierbij ook aan het "Groot winterboek" van Margriet meen ik.
Maar die tijd is voorbij.
Zo is het ook met het geloof.
Het is voorbij, het was inbeelding, in stand gehouden door ouders, dominee en je omgeving.
Totdat je wijzer werd, zelf ging nadenken, de stap durfde te zetten.
Een heel klein beetje weemoed dus maar beslist geen verdriet.

Je bent ouder dan ik, als je in 1952 als de DD las. Maar ik ben ook geen kind meer.
Jezus stelt soms een kind ten voorbeeld aan de volwassenen. Daarmee bedoelt Hij niet, dat we kinderlijk of kinds moeten worden. Wel, dat we moeten beseffen, dat we afhankelijk en kwetsbaar zijn en ons leven niet in eigen hand hebben. Voor ieder mens komt er een tijd, dat je ook fysiek moet inleveren, (tenzij je al in de kracht van je leven wordt weggenomen).

Steeds weer wordt hier de suggestie gewekt, dat geloven op gespannen voet staat met wijs zijn en nadenken. Ik zou daar tegenover kunnen stellen, dat iemand die denkt dat er nooit een eind aan komt niet nuchter is en niet de werkelijkheid onder ogen wil zien.

Dan heb je slecht begrepen dat dat nu de kern van het probleem is. Geloof staat als mentale handeling op gespannen voet met iedere vorm van rationaliteit. Geloof is een vorm van mentale slordigheid, wijs zijn en echt nadenken is een aantal categorieen te ver gegrepen als het aankomt op om kunnen gaan met het reeele leven. Er wordt geen suggestie gewekt, dat is ook al een misverstand. Het is zeer duidelijk dat geloof geheel en al drijft op sentimenten die gevoed worden door traditie en kinderlijk wensdenken.
Vandaar dat het ook bij nu nog steeds zelfs bij ongelovige geworden gelovigen zoveel herinneringen aan hoe het was kan geven. En die worden nu gecontroleeerd door de ratio misschien wel op dezelfde manier als het ooit ook in stand gehouden werd door diezelfde rationele argumenten die toen veel minder doorleefd waren.
Het valt me namelijk op hoe doorwrocht de reactie nu is van mensen die ooit geloofd hebben op de flarden sentiment van hoe ze vroeger hun geloof ervaarden. En hoe weinig oorspronkelijk de reactie van gelovigen daar op is .
Ik ben nooit gelovig geweest, ik kan er alleen maar invoelend vanaf de zijljn naar kijken, maar dat is wel wat mij opvalt .
Gelovig zijn immuniseert zichzelf door een gesloten overtuiging, de mensen die ooit gelovig zijn kunnen terugkijken en heel introspectief zijn naar hun eigen beleving, terwijl de gelovige vervalt in gemeenplaatsen en voorbeelden buiten zichzelf.
Het heeft alleen maar de air van wijsheid, het is niet echt.