Vrije wil / het lot

Serieuze discussies over het menselijk denken en gedrag

Moderator: Moderators

Blues-Bob
Bevlogen
Berichten: 4763
Lid geworden op: 26 aug 2010 07:33
Locatie: Friesland

Re: Vrije wil / het lot

Bericht door Blues-Bob »

Fish schreef:
heeck schreef: determeneutiek
Google weet ook niet wat dat betekend, dus ik ben in goed gezelschap Roeland?
Roeland stelt, naar ik meen, sarcastisch voor om een verzameling te beginnen van atheistische voorschriften in wijzen van omgaan met de gedetermineerde werkelijkheid.

Groet,

Bob
"You can think I'm wrong, but that's no reason to quit thinking." - House
Tiepvauden ondur voorbehauwt.
Gebruikersavatar
Peter van Velzen
Site Admin
Berichten: 21173
Lid geworden op: 02 mei 2010 10:51
Locatie: ampre muang trang thailand

Re: Vrije wil / het lot

Bericht door Peter van Velzen »

heeck schreef:
Peter schreef:Het is ons lot, dat we moeten handelen zodanig dat onze (al dan niet gedetermineerde) wil dat handelen zoveel mogelijk bepaalt en nIet het toeval en niet de omstandigheden buiten ons. Want dat is de manier waarop onze evolutie noodzakelijkerwijs vooruitgang boekt.
Uit welke (kerkelijke) achtergrond kom je tot deze reeks van wederzijdse onverenigbaarheden?

Na een paar keer herkauwen is het netto resultaat nog steeds wat vreemd en gelijk verbluffend eenvoudig:
"Wees tevreden met een gevoel van tevredenheid over jezelf, want dan steun je gelijk de evolutie."
R.
Nee Roeland, waarom doe je zo je best om mij verkeerd te begrijpen?
Je kan blijkbaar niet goed kauwen. Mijn conclusie is juist:
Neem geen genoegen met je lot, maar streef naar beter
Ik wens u alle goeds
Gebruikersavatar
Peter van Velzen
Site Admin
Berichten: 21173
Lid geworden op: 02 mei 2010 10:51
Locatie: ampre muang trang thailand

Re: Vrije wil / het lot

Bericht door Peter van Velzen »

Blues-Bob schreef:
heeck schreef:
Peter schreef:Het is ons lot, dat we moeten handelen zodanig dat onze (al dan niet gedetermineerde) wil dat handelen zoveel mogelijk bepaalt en nIet het toeval en niet de omstandigheden buiten ons. Want dat is de manier waarop onze evolutie noodzakelijkerwijs vooruitgang boekt.
Uit welke (kerkelijke) achtergrond kom je tot deze reeks van wederzijdse onverenigbaarheden?

Na een paar keer herkauwen is het netto resultaat nog steeds wat vreemd en gelijk verbluffend eenvoudig:
"Wees tevreden met een gevoel van tevredenheid over jezelf, want dan steun je gelijk de evolutie."
R.
Volgens mij bedoelt PvV meer te zeggen, dat (ik neem even mijn analogie) de kans dat iemand gaat rennen groter is, als hij / zij de intentie heeft de trein te halen. En dat wij graag willen dat als wij dan gaan rennen, de kans inderdaad groter is dat wij vervolgens de trein gaan halen. En dat we dan dubbel zo hard balen als we de trein niet halen.

Groet,

Bob
Dat wij dubbel zo hard balen was niet bij me opgekomen. Maar inderdaad willen wij dat onze handelingen datgene tot stand brengen wat wij willen. Onze handelingen dienen dus onze wil te dienen. Als dat zo is dan zijn we tevreden over wat we hebben gedaan. We hebben dan vrij en naar onze wil gehandeld. Jammergenoeg zeggen we dat vaak ietsje anders, hetgeen menigten Filosofen, Hersenonderzoekers en ook onze Roeland op het verkeerde been zet. Maar misschien wil Roeland op het verkeerde been staan, want hij legt mijn bewering evengoed verkeerd uit. Ik vermoed dat als ik er aanleiding toe heb gegeven, dat komt door een hier niet geciteerde tekst. (iets over illusie van controle)
Ik wens u alle goeds
Gebruikersavatar
heeck
Ontoombaar
Berichten: 12006
Lid geworden op: 21 aug 2006 14:19
Locatie: Leeuwarden

Re: Vrije wil / het lot

Bericht door heeck »

Peter schreef:Nee Roeland, waarom doe je zo je best om mij verkeerd te begrijpen?
Je kan blijkbaar niet goed kauwen. Mijn conclusie is juist:
Neem geen genoegen met je lot, maar streef naar beter
Peter,
Omdat ik elke mogelijke verwarring weg wil filteren, opdat er overblijft waar het jou om gaat.
Nu je cursief hebt gezet wat je per saldo kwijt wilt vat ik beter dat je een uitstapje hebt genomen naar het omgaan met determinisme.
Zo eentje als onderstaand privémoralisme van me past daar wel bij:
Wie de moeite niet neemt om zijn gemak te zoeken is het niet waard.

Jouw inlas over evolutie blijft me dan nog wel een verwarrend raadsel.

Bob schreef:Roeland stelt, naar ik meen, sarcastisch voor om een verzameling te beginnen van atheistische voorschriften in wijzen van omgaan met de gedetermineerde werkelijkheid.
Yep,
Elders had ik een zootje nonsens gelezen en mijn pissigheid daarover straalde hier onterecht wat door. Vriendelijker/aantrekkelijker verpakken had wel gemogen ja.
Strookt voor de rest met mijn aanbevelen van Derek Pereboom en er zijn er meer die dit punt zien:
http://www.randi.org/site/index.php/swi ... -will.html" onclick="window.open(this.href);return false;

Maar dat is echt iets voor een apart topic, want voor je het beseft heb je daarbij de hele humanistiek op je bord.

Roeland
Begrip is een waan met een warm gevoel. Dus Mijdt Spijt.
Gebruikersavatar
heeck
Ontoombaar
Berichten: 12006
Lid geworden op: 21 aug 2006 14:19
Locatie: Leeuwarden

Re: Vrije wil / het lot

Bericht door heeck »

Fish schreef:
heeck schreef: determeneutiek
Google weet ook niet wat dat betekend, dus ik ben in goed gezelschap Roeland?
Fish,
De effecten van creatieve balorigheid staan niet in google, dat klopt.

Op het verkeerde been zetten en ontwaak-belletjes rinkelen zetten deed ik door:
Hermeneutiek te vervormen tot determeneutiek een nieuw veld van verkennen van alle gevolgen van verschillende interpretatisch van "determinisme".
en
Theodicee's te vervormen tot atheodicee's.

Roeland
Begrip is een waan met een warm gevoel. Dus Mijdt Spijt.
Blues-Bob
Bevlogen
Berichten: 4763
Lid geworden op: 26 aug 2010 07:33
Locatie: Friesland

Re: Vrije wil / het lot

Bericht door Blues-Bob »

heeck schreef:
Bob schreef:Roeland stelt, naar ik meen, sarcastisch voor om een verzameling te beginnen van atheistische voorschriften in wijzen van omgaan met de gedetermineerde werkelijkheid.
Yep,
Elders had ik een zootje nonsens gelezen en mijn pissigheid daarover straalde hier onterecht wat door. Vriendelijker/aantrekkelijker verpakken had wel gemogen ja.
Strookt voor de rest met mijn aanbevelen van Derek Pereboom en er zijn er meer die dit punt zien:
http://www.randi.org/site/index.php/swi ... -will.html" onclick="window.open(this.href);return false;

Maar dat is echt iets voor een apart topic, want voor je het beseft heb je daarbij de hele humanistiek op je bord.

Roeland
Een grapjen moet kunnen hoor. Ik kon er wel om lachen in ieder geval. :wink: Dus no hard feelings hier.

Groet,

Bob
"You can think I'm wrong, but that's no reason to quit thinking." - House
Tiepvauden ondur voorbehauwt.
Gebruikersavatar
Peter van Velzen
Site Admin
Berichten: 21173
Lid geworden op: 02 mei 2010 10:51
Locatie: ampre muang trang thailand

Re: Vrije wil / het lot

Bericht door Peter van Velzen »

heeck schreef:
Peter schreef:Nee Roeland, waarom doe je zo je best om mij verkeerd te begrijpen?
Je kan blijkbaar niet goed kauwen. Mijn conclusie is juist:
Neem geen genoegen met je lot, maar streef naar beter
Peter,
Omdat ik elke mogelijke verwarring weg wil filteren, opdat er overblijft waar het jou om gaat.
Nu je cursief hebt gezet wat je per saldo kwijt wilt vat ik beter dat je een uitstapje hebt genomen naar het omgaan met determinisme.
Zo eentje als onderstaand privémoralisme van me past daar wel bij:
Wie de moeite niet neemt om zijn gemak te zoeken is het niet waard.

Jouw inlas over evolutie blijft me dan nog wel een verwarrend raadsel.
Wat is er nu verwarrend aan? De mens heeft de eigenschappen die hij heeft als gevolg van een lang evolutionair proces. Het hebben van een wil, en een modus om die te verwezenlijken zijn daar een onderdeel van. Wij proberen steeds onze wil te verwezenlijken. Om doelen te kunnen bereiken moeten uiteraard de gevolgen van onze handelingen enigzins voorspelbaar zijn ( dus moet de werkelijkheid enigermate gedetermineerd zijn. Alleen als wij vrij zijn om de handeling te kiezen, waarvan de gevolgen de grootste kans hebben met onze wil overeen te stemmen, heeft dit nut. Ergo. een zekere mate van determinsme, het hebben van een wil en een zekere mate van vrijheid zijn alle drie ingredienten van ons evolutionaire succes. Wat is hier raadselachtig aan?
Ik wens u alle goeds
Blues-Bob
Bevlogen
Berichten: 4763
Lid geworden op: 26 aug 2010 07:33
Locatie: Friesland

Re: Vrije wil / het lot

Bericht door Blues-Bob »

Peter van Velzen schreef:
heeck schreef:
Peter schreef:Nee Roeland, waarom doe je zo je best om mij verkeerd te begrijpen?
Je kan blijkbaar niet goed kauwen. Mijn conclusie is juist:
Neem geen genoegen met je lot, maar streef naar beter
Peter,
Omdat ik elke mogelijke verwarring weg wil filteren, opdat er overblijft waar het jou om gaat.
Nu je cursief hebt gezet wat je per saldo kwijt wilt vat ik beter dat je een uitstapje hebt genomen naar het omgaan met determinisme.
Zo eentje als onderstaand privémoralisme van me past daar wel bij:
Wie de moeite niet neemt om zijn gemak te zoeken is het niet waard.

Jouw inlas over evolutie blijft me dan nog wel een verwarrend raadsel.
Wat is er nu verwarrend aan? De mens heeft de eigenschappen die hij heeft als gevolg van een lang evolutionair proces. Het hebben van een wil, en een modus om die te verwezenlijken zijn daar een onderdeel van. Wij proberen steeds onze wil te verwezenlijken. Om doelen te kunnen bereiken moeten uiteraard de gevolgen van onze handelingen enigzins voorspelbaar zijn ( dus moet de werkelijkheid enigermate gedetermineerd zijn. Alleen als wij vrij zijn om de handeling te kiezen, waarvan de gevolgen de grootste kans hebben met onze wil overeen te stemmen, heeft dit nut. Ergo. een zekere mate van determinsme, het hebben van een wil en een zekere mate van vrijheid zijn alle drie ingredienten van ons evolutionaire succes. Wat is hier raadselachtig aan?
[advocaat van de duivel modus]
Dat stel jij nu wel PvV, maar de vraag is of wij altijd ons gedragen om onze wil te bevredigen. Er zijn vele voorbeelden waarbij mensen x willen, maar handelen alsof ze x niet willen.
[/advocaat van de duivel modus]
Nu zul je terecht stellen, dat het de vraag is of deze voorbeelden representatief zijn voor het construct van handelen naar wat je wilt.

En dan kom ik weer op mijn stokpaardje uit, dat de wil vooraf constateerbaar moet zijn, vervolgens een logisch handelen moet plaatsvinden, om te suggereren dat het ene aan het ander gerelateerd moet zijn. Pas dan kunnen we stellen dat iemand in wat volkstaal heet: "uit vrije wil" gehandeld heeft. Maar zelfs dan moet je oppassen, want feitelijk is dat een post hoc ergo propter hoc drogreden. De kracht van herhaaldelijke waarneming moet ook hier dus de kracht van het argument gaan bepalen.

Groet,

Bob
"You can think I'm wrong, but that's no reason to quit thinking." - House
Tiepvauden ondur voorbehauwt.
Gebruikersavatar
heeck
Ontoombaar
Berichten: 12006
Lid geworden op: 21 aug 2006 14:19
Locatie: Leeuwarden

Re: Vrije wil / het lot

Bericht door heeck »

Peter van Velzen schreef: Wat is er nu verwarrend aan? De mens heeft de eigenschappen die hij heeft als gevolg van een lang evolutionair proces. Het hebben van een wil, en een modus om die te verwezenlijken zijn daar een onderdeel van. Wij proberen steeds onze wil te verwezenlijken. Om doelen te kunnen bereiken moeten uiteraard de gevolgen van onze handelingen enigzins voorspelbaar zijn ( dus moet de werkelijkheid enigermate gedetermineerd zijn.


Alleen als wij vrij zijn om de handeling te kiezen, waarvan de gevolgen de grootste kans hebben met onze wil overeen te stemmen, heeft dit nut. Ergo. een zekere mate van determinsme, het hebben van een wil en een zekere mate van vrijheid zijn alle drie ingredienten van ons evolutionaire succes. Wat is hier raadselachtig aan?
Dat komt nu boven water.
Het hebben van intenties is bij veel meer dieren dan de mens van groot belang omdat bijv. het vangen van een prooi èn het bereiken van dat doel van levensbelang is. Het telkens bijstellen van de vangsttaktiek is dan onmisbaar. En inderdaad dan zijn exploiteerbare patronen ook onmisbaar.

En dan schakel je in één handgreep de vrije wil en de kale wil weer aan elkaar gelijk. Iets wat ik nu heb benadrukt door je tekst niet alleen op mensen te laten slaan.
Maar dat is jou manier om te zeggen dat de vrije wil niet bestaat??

Vandaar dat je eerdere zin:
Want dat is de manier waarop onze evolutie noodzakelijkerwijs vooruitgang boekt.
daar voor mij zo vreemd bij leek te passen.

Het evolutionaire aanpassen kent namelijk geen vooruitgang, noch een noodzakelijke vooruitgang.
Omdat je de mens als uitgangspunt had genomen dacht ik een vleugje "kroon der schepping" boven de andere dieren op te snuiven:
http://nl.wikipedia.org/wiki/Pierre_Teilhard_de_Chardin schreef: . . Door de kracht van de verinnerlijking is de soort Homo sapiens volgens Teilhard de Chardin uitgestegen boven het dierlijke niveau. Dat wil zeggen dat de mens als denkend wezen in staat is de kosmos én zichzelf te overstijgen. Maar deze nieuwe levensvorm is niet het einde van het evolutieproces. Volgens Teilhard de Chardins hyperfysische beschouwingen is de mensheid op weg naar een steeds hechter wordende sociale eenheid.. .
Snap je nu waarom ik het niet onbelangrijk vind elkaar zo goed mogelijk af te checken?

Roeland
Begrip is een waan met een warm gevoel. Dus Mijdt Spijt.
Gebruikersavatar
vegan-revolution
Superposter
Berichten: 7362
Lid geworden op: 06 jul 2009 06:43

Re: Vrije wil / het lot

Bericht door vegan-revolution »

Peter van Velzen schreef:het zou vrij onzinnig zijn te denken, dat de wereld in het geheel niet zou veranderen als ik anders zou handelen. Wat ik doe heeft ook enige impact.
Uiteraard heeft wat jij doet enige impact. De kernvraag is echter in hoeverre je kunt sturen wat je doet of denkt (of wat er zich in jouw bovenkamer voltrekt). Uiteindelijk wordt mijns inziens wat je doet of denkt bepaald door een geheel aan kansverdelingen waar je zelf deel van uitmaakt. Die kansverdelingen bepalen dan wat jij doet of denkt zonder dat je daar echt wezenlijk invloed op kan uitoefenen. Dat is mijn opvatting.
Peter van Velzen schreef:Belangrijk is dat we ons bewust zijn, van die waarschijnlijke gevolgen, en daar naar handelen.
Maar of we dat doen en hoe we dat doen hangt vermoed ik uitsluitend af van hoe je geconstrueerd bent en hoe je omgeving je constructie beïnvloedt. De vrije wil is dan ver te zoeken.
Peter van Velzen schreef:Het is ons lot, dat we moeten handelen zodanig dat onze (al dan niet gedetermineerde) wil dat handelen zoveel mogelijk bepaalt en nIet het toeval en niet de omstandigheden buiten ons. Want dat is de manier waarop onze evolutie noodzakelijkerwijs vooruitgang boekt.
Als één chemische stof (bijvoorbeeld een hormoon) onze wil en ons handelen al kan beïnvloeden, dan kan een erfelijk bepaalde overproductie van dat hormoon dit, dan kan een van buitenaf toegediende hoeveelheid hormoon door middel van een injectienaald dit, dan kan een ongelukje (bepaald door toeval?) aan een orgaan dat dit hormoon produceert dit. En zo zijn er nog 1001 of meer zaken die een gecombineerde inwendige en uitwendige oorzaak hebben op iemands gedrag. Erfelijke aanleg, toeval en omstandigheden buiten ons kunnen dan dus wel degelijk bepalen wat iemand wil of doet.
                              Denken "wij zijn (ik ben) beter dan de rest" heeft helaas al veel verpest
Blues-Bob
Bevlogen
Berichten: 4763
Lid geworden op: 26 aug 2010 07:33
Locatie: Friesland

Re: Vrije wil / het lot

Bericht door Blues-Bob »

vegan-revolution schreef:
Peter van Velzen schreef:het zou vrij onzinnig zijn te denken, dat de wereld in het geheel niet zou veranderen als ik anders zou handelen. Wat ik doe heeft ook enige impact.
Uiteraard heeft wat jij doet enige impact. De kernvraag is echter in hoeverre je kunt sturen wat je doet of denkt (of wat er zich in jouw bovenkamer voltrekt). Uiteindelijk wordt mijns inziens wat je doet of denkt bepaald door een geheel aan kansverdelingen waar je zelf deel van uitmaakt. Die kansverdelingen bepalen dan wat jij doet of denkt zonder dat je daar echt wezenlijk invloed op kan uitoefenen. Dat is mijn opvatting.
Dit is onjuist. Die kansverdelingen zijn vooral gerelateerd aan het feit dat er variatie is in waargenomen gedrag, en waardoor uitspraken over verzamelingen van waarnemingen het gewoon lekkerder doen als je gebruik maakt van statistiek.

Causaliteit laat zich vangen door 1 op 1 lineaire, meer op 1 lineaire, meer op meer lineaire en / of 1 op meer lineaire samenhang, wat zich zal uiten in effecten bij interventie op de causa (of onafhankelijke variabele / determinant). In relatie tot gedrag is zoveel duidelijk dat er geen 1 op 1 lineaire relatie is tussen bekende noodzakelijke, en niet-noodzakelijke voorwaarden. Een meer op 1 lineair lijkt dus zowiso meer voor de hand te liggen. Echter ook die modellen zijn niet bevredigend. Op dit moment lijkt de case-to-case vergelijking zich het beste te vangen in niet een lineaire relatie, maar een niet-lineaire relatie, wat een wisselwerking veronderstelt tussen noodzakelijke factoren. In ieder geval voor een deel van ons gedrag.
Peter van Velzen schreef: Maar of we dat doen en hoe we dat doen hangt vermoed ik uitsluitend af van hoe je geconstrueerd bent en hoe je omgeving je constructie beïnvloedt. De vrije wil is dan ver te zoeken.
Waarom zouden volgens jou, als contextuele noodzakelijke factoren en persoonsgebonden noodzakelijke factoren een wisselwerking kennen, een vrije keuze van gedragslijnen in de weg staan?
Peter van Velzen schreef: Als één chemische stof (bijvoorbeeld een hormoon) onze wil en ons handelen al kan beïnvloeden, dan kan een erfelijk bepaalde overproductie van dat hormoon dit, dan kan een van buitenaf toegediende hoeveelheid hormoon door middel van een injectienaald dit, dan kan een ongelukje (bepaald door toeval?) aan een orgaan dat dit hormoon produceert dit. En zo zijn er nog 1001 of meer zaken die een gecombineerde inwendige en uitwendige oorzaak hebben op iemands gedrag. Erfelijke aanleg, toeval en omstandigheden buiten ons kunnen dan dus wel degelijk bepalen wat iemand wil of doet.
Maar stel PvV is een compatibilist (of hoe schrijf je dat), dan beweert hij toch juist dat vrije wil niet los staat van hormonen. Wat jij nu doet is stellen dat beweerd wordt dat de persoon (of ander dier inderdaad) in kwestie een niet-stoffelijke component die bestaat los van stoffelijke noodzakelijke factoren.

Groet,

Bob
"You can think I'm wrong, but that's no reason to quit thinking." - House
Tiepvauden ondur voorbehauwt.
Gebruikersavatar
vegan-revolution
Superposter
Berichten: 7362
Lid geworden op: 06 jul 2009 06:43

Re: Vrije wil / het lot

Bericht door vegan-revolution »

Blues-Bob schreef:Dit is onjuist. Die kansverdelingen zijn vooral gerelateerd aan het feit dat er variatie is in waargenomen gedrag, en waardoor uitspraken over verzamelingen van waarnemingen het gewoon lekkerder doen als je gebruik maakt van statistiek.
Het gaat hier niet zozeer om kansverdelingen met betrekking tot hoe iemand zich gedraagt, maar om welke natuurprocessen aan dat gedrag ten grondslag liggen en volgens welke kansverdelingen die natuurprocessen verlopen. De menselijke wil is afhankelijk van hoe die natuurprocessen verlopen (bijvoorbeeld op hoe de neuronen in jouw hoofd reageren) en daarmee is de menselijke wil niet vrij, omdat die wil volledig door die natuurprocessen bepaald wordt.
                              Denken "wij zijn (ik ben) beter dan de rest" heeft helaas al veel verpest
Samsa
Bevlogen
Berichten: 2003
Lid geworden op: 21 mei 2010 13:18

Re: Vrije wil / het lot

Bericht door Samsa »

vegan-revolution schreef: De menselijke wil is afhankelijk van hoe die natuurprocessen verlopen (bijvoorbeeld op hoe de neuronen in jouw hoofd reageren) en daarmee is de menselijke wil niet vrij, omdat die wil volledig door die natuurprocessen bepaald wordt.
Nogal een dooddoener dit argument en ik vraag mij af of het wel zo geldig is (alhoewel ik me niet in de discussie meng totdat iemand ook daadwerkelijk iets zegt wat te verifiëren valt). Enfin, er zijn genoeg emergente eigenschappen van (macroscopische) systemen die zich heel moeilijk of totaal niet laten herleiden uit 'simpelere' onderliggende processen. Zoals Philip Anderson eens schreef "psychology is not applied biology, nor is biology applied chemistry'.
Gebruikersavatar
vegan-revolution
Superposter
Berichten: 7362
Lid geworden op: 06 jul 2009 06:43

Re: Vrije wil / het lot

Bericht door vegan-revolution »

Deze uitspraak van Philip Anderson kun je net zo goed als dooddoener beschouwen. Het feit dat allerlei zaken lastig afleidbaar zijn en dat er veel is dat wij nog niet weten wil uiteraard niet zeggen dat het psychologische niet op de een of andere manier (zonder dat we precies hoeven te weten hoe) uit het biologische, biochemische, chemische, en zo verder, voortkomt. Het lijkt mij dat je hoe dan ook uiteindelijk behoorlijk in de problemen komt als je vol wilt blijven houden dat een deel van de menselijke wil volledig onafhankelijk bepaald wordt van welk natuurproces dan ook zonder in een geloof in het bovennatuurlijke te vervallen. En blind geloof is nou juist iets wat volkomen strijdig is met het vrijdenken.
                              Denken "wij zijn (ik ben) beter dan de rest" heeft helaas al veel verpest
Samsa
Bevlogen
Berichten: 2003
Lid geworden op: 21 mei 2010 13:18

Re: Vrije wil / het lot

Bericht door Samsa »

vegan-revolution schreef:Het feit dat allerlei zaken lastig afleidbaar zijn en dat er veel is dat wij nog niet weten wil uiteraard niet zeggen dat het psychologische niet op de een of andere manier (zonder dat we precies hoeven te weten hoe) uit het biologische, biochemische, chemische, en zo verder, voortkomt.
Dat ontkent ook niemand, maar aangezien we geen idee hebben hoe deze emergente complexiteit vaak voortkomt uit deze systemen is het ook nogal voorbarig om te spreken dat deze processen de mogelijkheden zouden beperken.. lijkt mij. Waarom zou het niet binnen de gegeven mogelijkheden kunnen bestaan? Of je moet dit érg concreet kunnen maken hoor (mij lukt dat niet). Over welke natuurprocessen heb je het hier nou precies? En in welk opzicht beperken deze de vrije wil? (Hoe je dat ook wil vaststellen en voor zover dat begrip uberhaupt duidelijk omkaderd is hier).

Het lijkt mij dat je hoe dan ook uiteindelijk behoorlijk in de problemen komt als je vol wilt blijven houden dat een deel van de menselijke wil volledig onafhankelijk bepaald wordt van welk natuurproces dan ook zonder in een geloof in het bovennatuurlijke te vervallen. En blind geloof is nou juist iets wat volkomen strijdig is met het vrijdenken.
Dat was niet mijn bedoeling en heb ik Anderson ook nooit zien schrijven hoor. Ik snap het beroep op natuurprocessen gewoon niet. Daarmee bedoel ik niet dat zeg een basketbal opeens niet meer algemene relativiteit of quantum mechanica volgt, enkel dat het gedrag op die schaal erg moeilijk zo niet onmogelijk valt af te leiden uit die onderliggende theorie en de wetten op die schaal ook niet noodzakelijk (goed, met een basketbal kom je nog een eind, maar ik noemde niet voor niks Anderson.. lees zijn nobelprijs lezing voor de specifieke details).
Plaats reactie