Finse gedachten

[Rereformed]

Het tweede jaar in Engeland brachten we nog steeds door in de pastorie van de baptistenkerk zonder dominee. Omdat het huis wel drie slaapkamers had kwam Frances G. bij ons wonen. Frances was een vroedvrouw van een jaar of 37 die een korte eenjarige cursus wilde volgen aan het London Bible College. Frances was 15 jaar ouder en wijzer dan wij en diep christelijk. Ze had een zeer positief karakter en was heel goed opgeleid en gecultiveerd. We konden heel goed met elkaar opschieten. Ze sprak ons altijd aan met de term "kiddos". Ze woonde zo tactvol bij ons in dat ze ons huwelijk en samenzijn op geen enkele manier verstoorde. Tezelfdertijd brachten we veel tijd met elkaar door. We aten alle maaltijden samen en dan praatten we vaak urenlang over alle zaken in het leven. In haar bijzijn volgde ik altijd haar taal op de voet om nieuwe woordenschat en nieuwe uitdrukkingen op te doen en de juiste uitspraak te horen. Het voelde voor mij aan alsof ik dagelijks naast mijn personal trainer zat die door en door Engels was. Ze was (zonder dat ze zich daarvan zelf bewust was) niet alleen mijn taallerares, maar ook de persoon die mij alles leerde over het Engels-zijn en de Engelse maatschappij.
Een van de beste kanten van de nieuwe situatie was dat zij een auto had en we elke ochtend altijd samen naar dezelfde plek gingen. Wat een verademing om met de auto naar het college te gaan en weer terug naar huis, en boodschappen te doen met de auto!
We hadden het allemaal reuze naar onze zin en de botsing van drie verschillende culturen werd constant gecultiveerd met een grote dosis humor.

Net als andere goed opgeleide Engelsen bleef ze echter wel zo afstandelijk dat ze nooit over echt intieme dingen kon praten, zoals waarom zij altijd vrijgezel was gebleven. (Ach, waarom hebben wij mensen altijd dezelfde simpele vragen in ons hoofd?) Ze zag er best aantrekkelijk uit. Zou ze voor Engelse mannen te onafhankelijk en te intelligent zijn? Ze aanbad haar bejaarde ouders en haar zus die verpleegster was in Kenia en ook al ongetrouwd. Ik vroeg me af of ze zich eenzaam voelde, maar indien zo, dan verstond ze de kunst om het volledig te verdoezelen. Ik merkte op dat haar wereld wel met honderd of tweehonderd "vrienden en kennissen" gevuld was, maar dat ze nooit een avondje naar iemand anders toeging, of bij ons iemand thuis ontving.

Toen het studiejaar bijna voorbij was verscheen pardoes een goed opgeleide, slimme en humoristische man van ongeveer 40, Don van Spall (volledig Engels, maar naar verluidt afstammeling van een Nederlandse watergeus die in de 16e eeuw leefde) in de Northolt-parochie. Don was gescheiden, had het moeilijk in zijn persoonlijke leven en was tot geloof gekomen nadat hij in één van de twee vliegtuigen had moeten zitten die gewikkeld waren in de beroemde Vliegtuigramp van Tenerife in 1977. Hij werd door een toevalligheid belet om op tijd op het vliegveld aan te komen en miste de noodlottige vlucht en de zekere dood die erop gevolgd zou zijn. Het duurde niet lang voordat de twee verliefd werden. We mochten Don ook graag; hij was heel open en praatzaam. Het scheen me toe dat de twee elkaar heel gelukkig zouden kunnen maken. Ik vond het ook heel leuk om twee geliefden van zo dichtbij te zien. Je zag ze op slag veranderen alsof ze opeens adelaars waren en geen huismusjes. Frances vloog hoog in een wereld waar ze overstroomd werd met geluk. Om haar te helpen verzonnen we vaak op avonden ergens naartoe te gaan, zodat ze met haar Don alleen kon zijn. Frances was dol op klassieke muziek, en een stereoinstallatie en verzameling klassieke platen was juist de enige materiële schat die ik bezat.

Op een zondagavond was Frances in een staat van misnoegen. Ze was in het weekeinde bij haar ouders thuis geweest en had Don aan hen voorgesteld. De heldere hemel betrok met donkere wolken toen Don had verteld dat hij gescheiden was. De vader van Frances kon niet accepteren dat zijn dochter zou trouwen met een gescheiden man met drie kinderen.
Nu begreep ik waarom Don in een oude Volvo stationcar reed, een auto van een lengte waarvoor in Londen bijna onmogelijk een parkeerplaats was. Er was nog een bijkomend, misschien onoverkomelijk, probleem: Don had gezegd dat hij geen kinderen meer zou kunnen krijgen omdat hij zich na het derde kind had laten steriliseren. Frances zou een kind hebben gewild, maar kon die informatie toch wel slikken. Ze was smoorverliefd op Don. Maar ze zei droef en gelaten tegen ons dat haar vader het nooit zal accepteren. Ik zei op mijn vechtersbaasjestoon dat een 37-jarige vrouw het recht heeft om geheel zelf over haar leven te beslissen, en haar vader moet zich daar maar naar schikken. Aan het einde van een lang gesprek ging Frances naar de telefoon, belde haar papa en kwam huilend terug. Het was allemaal voorbij... Ze moest de relatie beëindigen...want de relatie was niet goed... het was verkeerd wat ze deed...

De situatie van Frances wekte innerlijk mijn woede op, maar ik begreep dat het niet mijn zaak was om voor een andere uitkomst te vechten. Mijn woorden zouden zowiezo nutteloos zijn. Zelf vond zij de relatie blijkbaar nu 'fout', en daar was niets tegenin te brengen. En ja, misschien had die vader wel gelijk. Ze wilde dolgraag een kind en daarvoor zou ze een andere man moeten vinden. Maar in mijn innerlijk was ik boos op die vader, die het lef had om in het leven van zijn bijna op middelbare leeftijd aangekomen dochter op te treden als diktator. Ik wist best dat zo'n persoon zich altijd verdedigt door het 'liefdevolle zorg' te noemen, maar dat zag ik als de manier waarop mensen hun geweten sussen om hun machtswellust maar niet onder ogen te hoeven zien. Ik begon me ook af te vragen of bijna alle mannen zo zijn als die diktators die ik altijd maar tegenkom, en of er aan mij wat scheelt omdat ik op ze reageer alsof ik een feminist ben.
Frances bleef ongehuwd, en nog vele jaren kregen we af en toe af ​​en toe een nieuwsbrief die ze van tijd tot tijd naar haar 200 kennissen stuurde. Zo'n onpersoonlijke brief begon altijd met de woorden 'Dear Friends'.

[HierEnNu]

Na mijn moeders dood kreeg ik het weer terug:

Voor_mijn_moeder_9_45.jpg

Mooi man! Wat een geduld en doorzettingsvermogen zal daar voor nodig zijn geweest.
Het doet me denken aan de film 'Dragonfly' die ik warm aanbeveel!

[Rereformed]

Na mijn moeders dood kreeg ik het weer terug:

Voor_mijn_moeder_9_45.jpg

Mooi man! Wat een geduld en doorzettingsvermogen zal daar voor nodig zijn geweest.
Het doet me denken aan de film 'Dragonfly' die ik warm aanbeveel!

Geduld heb ik nooit, maar wel doorzettingsvermogen.

Ik merk op dat ik mijn leven volgens dit motto geleefd heb: Mijn ontspanning is inspanning, mijn inspanning is ontspanning.
De afgelopen weken heb ik gewerkt aan een arrangement van een stukje muziek van Scarlatti. Gisteren kreeg ik het af en zette ik het op YouTube. De Finse Dragonfly die verleden zomer in mijn huis op bezoek kwam heeft in de video ook een plekje gevonden!

Nadat ik opmerkte dat Scarlatti mij altijd vrolijk maakt heeft hij altijd tot de entourage van mijn Finse winters behoord. Moge hij na 300 jaar nog op veel gezichten een glimlach toveren!

Scarlatti heeft wel 555 stukjes voor keyboard spelers gemaakt en om er één uit te kiezen die me wat inspiratie zou geven om er speels mee te gaan ronddollen nam ik mijn toevlucht tot de beproefde methode die het Zweedse meisje mij ooit al aangeraden had, maar die ik toen in jonge zelfoverschatting afwees. Ik heb vier dikke notenboeken met Scarlatti's muziekstukjes. Ik sloot mijn ogen, pakte er één in mijn handen en opende het boek op een willekeurige plaats. Ik kreeg nummer 377 onder ogen. En ja hoor, Scarlatti gaf me juist waar ik naar op zoek was, uitbundige levenslust!

[HierEnNu]

Ik kreeg nummer 377 onder ogen. En ja hoor, Scarlatti gaf me juist waar ik naar op zoek was, uitbundige levenslust!

Bijvoorbaat mijn excuses vanwege mijn gebrek aan muzikaliteit, maar terwijl er zich inderdaad een glimlach vormde moest ik meteen aan Vivaldi's Jaargetijden denken vanwege het gevoel welk Scarlatti bij me opriep. Gelijk maar ff gecheckt en qua muziek vergelijk slaat dat nergens op, dus zulks zal dan wel veroorzaakt worden door de combinatie van muziek en bijpassende beelden van de natuur tijdens het kijkluisteren.

Bij nader inzien heb ik wel recent nog zitten genieten van een klein kwartiertje Concerto Italien van J.S. BACH door Glenn Gould . Dat bezorgde me ook een soortgelijk gevoel van 'ffHappy'. Hoe erg a-muzikaal vind jij het dat ik Concerto Italien, nu ik ook dat ff heb teurggeluisterd, een beetje vind lijken op Scarlatti's k.377 ?

[Rereformed]

Bijvoorbaat mijn excuses vanwege mijn gebrek aan muzikaliteit, maar terwijl er zich inderdaad een glimlach vormde moest ik meteen aan Vivaldi's Jaargetijden denken vanwege het gevoel welk Scarlatti bij me opriep. Gelijk maar ff gecheckt en qua muziek vergelijk slaat dat nergens op...

Nee, juist niet! Je opmerking slaat de spijker juist op z'n kop. Het wordt vooral veroorzaakt door de strijkinstrumenten die ik toevoegde aan de originele klavecimbelnoten van Scarlatti. Toen ik het resultaat beluisterde kreeg ik ook meteen het gevoel "Hé, dat lijkt wel Vivaldi!"

Hoe erg a-muzikaal vind jij het dat ik Concerto Italien, nu ik ook dat ff heb teruggeluisterd, een beetje vind lijken op Scarlatti's k.377 ?

Je laat juist zien muzikaal te zijn; hoogstens heb je je niet zo verdiept in de geschiedenis van klassieke muziek.
De naam van Bachs concert zegt er alles erover: het was speciaal gemaakt in de Italiaanse stijl, oftewel Bachs bedoeling zou mislukt zijn indien je niet zo'n opmerking zou kunnen maken.
De Italiaanse muziek gold in die tijd als de top van de muzikale pyramide. Bach was een fan van Vivaldi en andere Italiaanse meesters en kopieerde zelfs hun muziek om die maar in eigen bezit te hebben en te kunnen spelen. Hoewel Bach de cembalo/pianomuziek van Scarlatti waarschijnlijk nooit gehoord heeft. In 1739 verscheen de enige muziek van Scarlatti, onder de naam "20 oefeningen", dus niet erg aantrekkelijk om open te slaan indien Bach ze op zijn oude dag ergens was tegengekomen. Het schijnt dat zo ongeveer alle andere 500+ stukjes van Scarlatti daarna gecomponeerd werden. Hij scheen ermee door te gaan tot ongeveer zijn dood in 1757. Scarlatti was de leraar van de prinses van Portugal, die later koningin van Spanje werd. Scarlatti verhuisde mee. Hij maakte al zijn stukjes voor die prinses/koningin. Ik heb me altijd voorgesteld dat Scarlatti de taak had om iedere week een nieuw stukje te componeren ter vertier op zaterdagavond. Scarlatti kreeg zijn bijzondere eigen stijl door in zijn muziek allerlei Spaanse ingrediënten op te nemen.
De koningin liet al die stukjes op het eind van zijn leven mooi netjes uitgeschreven in 15 boeken inbinden. Scarlatti's muziek werd na zijn dood nagenoeg vergeten, totdat ze iets meer dan 100 jaar geleden allemaal werden gedrukt en uitgegeven.
Pas in 1953 was er een scholar Kirkpatrick die er een studie van maakte en de stukjes in chronologische volgorde probeerde te krijgen en in de oertekst gedrukt te krijgen. Vandaar dat ze tegenwoordig genummerd zijn met de letter K. ervoor.

De Barokstijl is blijkbaar kenmerkender voor de muziek dan de verschillen per componist. En voor een musicus vrij gemakkelijk om te imiteren. Zo was het eerste stukje dat ik componeerde een probeerseltje in de barokstijl. En componeerde ik 12 jaar later een stukje zo geslaagd in de stijl van Scarlatti dat ik denk dat een kenner bij het horen van die muziek onmiddellijk zou zeggen dat het Scarlatti is! Hier een stukje van iemand anders die de stijl van Scarlatti zeer goed imiteert!

Hoewel je als kenner natuurlijk wel leert de componisten aan hun eigen manieren en stijl te herkennen, kunnen zelfs de kenners hier gemakkelijk de mist in gaan. Zoals je in deze video geïllustreerd kunt zien. In de video worden Bach en Scarlatti met elkaar vergeleken. Iedere kenner zal doorgaans opmerken dat het heel gemakkelijk is ze uit elkaar te halen, omdat ze zo opvallend verschillen van elkaar. Maar er worden in deze video veel voorbeelden gegeven van passages waar bijna iedere kenner zich zou kunnen vergissen.

[Rereformed]

Zaterdag 22 maart 1980
Nu begint een vijf weken durende 'vakantie'. De vrije tijd die gegeven wordt om de jaarlijkse examens voor te bereiden. Ik vind het fijn om de hele tijd thuis te zijn. Rustig leven, fijn om samen te zijn.
Vandaag hoorden we over de volgende kandidaat voor de domineefunktie in de kerk. De vorige kandidaat-dominee die de Baptistenkerk onlangs koos nam de functie niet aan! Er wordt alweer gesproken met een nieuwe kandidaat. In ieder geval mogen we nog wat langer in ons huis wonen. Als deze nieuwe kandidaat gekozen wordt zal hij vast pas beginnen na de zomervakantie.
Ik voel stress om weer een nieuw appartement te vinden.
We hebben een leuk jaar gehad, dit tweede studiejaar. Alles ging grotendeels goed. De lente is ook al gearriveerd en maakt het leven heerlijk zonnig.
Ik heb een leuke verjaardag gehad. Vorige week belde mijn moeder onverwachts en vroeg of ze langs mocht komen! Gelukkig hadden we net ons essay afgeschreven voordat ze kwam. Maandag kwam er nog een verrassing. Er werd driemaal op de deur geklopt en drie onverwachte gasten kwamen binnen met een grote feesttaart! Ze hadden van mijn verjaardag gehoord.
Van één van hen kreeg ik het meest bizarre cadeau ooit: talkpoeder. Wat moet ik daar nu mee?
Vandaag ben ik begonnen met intensief Grieks te studeren, maar ik moest ermee stoppen vanwege het lawaai van de luide typmachine waar mijn vrouw haar werk mee doet. Dus schrijf ik ertussendoor maar wat in mijn dagboek.
Het is nog onduidelijk wat we na de studie gaan doen. Gelukkig hoeven we pas volgend jaar te beslissen. Op dit moment kan ik niets anders doen dan me concentreren op al die theologische onderwerpen. Soms heb ik het gevoel af en toe wel wat waardevols te leren. Op andere momenten twijfel ik eraan of ik er in mijn leven wat aan heb. Wat moet ik nu met dit studieonderwerp waar een essay over geschreven moest worden: "Has scholarship reached an impasse on critical issues relating to John’s gospel? Give a critical analysis of the handling of such issues in John 6 as exemplified by the commentaries of C. Barrett, R. E. Brown , H. L. Morris and B.Lindar."
Wow, om enkel de vraag te begrijpen is al een veeleisende taak. Maar we zijn erin geslaagd om het onderwerp in 1500-2000 woorden af ​​te ronden.
En ik heb van het geleerde meteen al gebruik gemaakt: Een keer per week geef ik 6 jongeren in ons eigen huis les over de Bijbel en het christelijk leven. Deze jongeren zijn net tot geloof gekomen nadat een Amerikaanse evangelist langs kwam in Northolt. En nu willen ze heel graag over vanalles meer weten. En ik antwoord op al hun vragen. We genieten allemaal van deze avonden, en ik leer er zelf elke keer heel veel van. Ik bereid me altijd de hele dag erop voor. Dit is voor mij ook een leerschool voor lesgeven. Ik merk dat ik ervan geniet en mijn woordje al vloeiend kan doen in het Engels. Mijn liefie helpt me door na iedere avond kritische opmerkingen te maken over de les die ik gaf. Meestal geeft ze de kritiek dat ik me strikt moet gaan houden aan de afgesproken tijd.
Afgelopen weekend moest ik als dominee in de kerkdienst optreden. Volgende week moet ik weer een eredienst leiden, bedoeld voor jongeren. Ik voel me opgelaten. Dit is absoluut niets voor mij, maar het wordt van me verwacht. Nogal wiedes wanneer je in de pastorie woont en theologie studeert.
Mijn vrouw is nog steeds aan het typen. Maar zodra ze ermee ophoudt gaan we samen het bad in. Heel leuk, hoewel wel heel koud in Engeland.

[Rereformed]

Het laatste studiejaar ving aan. We kwamen te wonen in een comfortabel ingericht huis met twee slaapkamers in een ordentelijke wijk Ruislip, dichter bij het College. Onze hospita was de 65-jarige oude vrijster Alberta Stoaling. Deze dame was een paar jaar geleden tot geloof gekomen en leefde daarna met de gedachte dat ze haar hele leven verkeerd had geleefd, omdat ze dat zonder God in haar leven had gedaan. Nu wilde ze dat goedmaken door alles achter te laten en als secretaresse God te dienen ergens op het zendingsveld. Haar visum voor Kuala Lumpur kwam echter maar niet, en voorlopig moesten we het dus samen zien te redden. Ik had voortdurend het gevoel dat het net iets te veel van me vroeg. Ik kon het maar moeilijk verdragen om constant op mijn tenen te lopen en te leven volgens de talloze regels en gewoonten van deze onberispelijke puriteinse vrouw. Alle voorwerpen moesten precies zijn en blijven waar ze waren, en alles moest precies uitgevoerd worden op het moment waarop ze altijd waren gedaan. En talloze dingen konden niet gedaan worden... Tegelijkertijd probeerde ik natuurlijk heel dankbaar te zijn dat we daar mochten wonen, want zo was het tenslotte ook. Alberta was een zeer genereus en eerlijk persoon. Ik probeerde me aan te passen maar werd vaak geïrriteerd.

Mijn redding was een nieuwe hobby. We hadden van Satu's taxichaufferbroer een draagbare radiocassetterecorder gekregen. In die tijd een wonder van de techniek en voor arme studenten een schitterend geschenk. Ik vond er op het internet zelfs nog een foto van. Iedere week kocht ik een TDK-cassette die precies £ 1 kostte om er klassieke muziek van BBC-radioprogramma's mee op te nemen. Als tiener was ik heel selectief in mijn smaak, maar nu wilde ik kennis maken met alle kunstmuziek die de BBC maar uitzond. Het kon me niet schelen dat ik niet kon genieten van Bartoks vioolkwartetten of Schönbergs muziek. De behoefte om de hele muziekgeschiedenis te begrijpen en te leren kennen overtrof alles. Maar ik kwam onvoorstelbaar veel tegen waar ik van hield. Ik genoot vooral van de lange muziekbeschrijvingen van radiojournalisten, in prachtig Engels uitgesproken, die aan muziekstukken vaak voorafgingen. Die inleidingen nam ik ook op en beluisterde ik later in mijn leven soms nog met een weemoedige nostalgie aan Engeland. Ik kocht ook een dik boek over muziekgeschiedenis en in mijn vrije tijd verslond ik alles over componisten en hun muziek. Ik had dit ook al gedaan toen ik op de middelbare school zat, met behulp van een Nederlands boekje, genaamde de XYZ van muziek. Mijn nieuwe favorieten waren Berlioz' Fantastique, Tsjaikovski's Pathétique, Mahler's Negende, Sibelius' Derde en Vierde en de Kullervo-symfonie, Vaughan-Williams' Fantasia on a theme of Thallis, de symfonieën van Sjostakovitsj en de strijkkwartetten van Debussy en Ravel.
Ik kwam ook één keer in The Royal Albert Hall, waar ik een onvergetelijke uitvoering van Handels Messiah bijwoonde.

[Rereformed]

Kerstvakantie in Finland.


Woensdag 10 December 1980
Eindelijk: de vakantie begint. We gaan naar Finland!
Gisteren heb ik de laatste colleges gevolgd. Ik was zo moe dat ik me er helemaal niet op kon concentreren.
Net op de laatste dag heb ik mijn essay Paul's anthropology afgerond, de grootste klus tot nu toe, 10 getypte pagina's!
Nadat ik terugkwam, liep ik slaperig doelloos en apathisch rond. Ik ben zo doodmoe. Wanneer was de laatste keer dat ik op vakantie ging? Afgelopen zomer werkten we harder dan ooit tevoren in ons leven.
Een kopje koffie heeft me gisteren wat opgevrolijkt. Gelukkig voor mijn vrouw, want ik was al een behoorlijke last voor haar, volkomen futloos, en daarenboven nog depressieve innerlijke influisteringen over "geen toekomstperspectieven".
Sommige andere studenten moeten tijdens de vakantie nog essays schrijven. Godzijdank ben ik vrij.
Ik sliep met tussenpozen. Nog een paar uurtjes en onze reis begint. Satu beweert altijd trots dat ze geen enkele spanning voelt naar haar vaderland te gaan, maar ik geloof er niets van.
Er worden twee grote en twee kleine tassen meegenomen. Het is soms erger geweest. De helft van de artikelen zijn kerstpakketten. Satu is al lang geleden begonnen met de voorbereidingen.
De afgelopen weken heb ik weer wat tijd vrijgemaakt om weer een beetje meer Fins te leren. Nog 4 hoofdstukken, dan heb ik deel twee van mijn serie leerboeken doorgewerkt!
We staan ​​op het punt een uur in een smerige, stinkende Londense underground te zitten die ons naar Heathrow Airport brengt. Dan nog een uurtje wachten bij de paspoortcontrole, en dan eindelijk de lucht in! Helaas schijnt de zon vandaag niet. We vertrekken vanuit de beroemde Londense mist.
The tube was zo tjokvol met reizigers dat we bij het eindstation aangekomen met onze koffers niet door de menigte door de deur naar buiten konden voordat de trein alweer verder reed. Dus stapten we het volgende station uit en gingen met een andere trein weer een station terug.

Eenmaal overgeleverd aan Finnair ziet de wereld er opeens volkomen anders uit. Finnair zorgde voor topservice. In het vliegtuig bladerde ik als voorproefje een brochure door met allerlei wetenswaardigheden over Finland. Finland heeft voor mij iets heel aantrekkelijks. Alles is daar zo mooi rustig en schoon, zo modern, zo ruim, zo anders dan elders.
Heerlijk lekker eten in het vliegtuig. Ik heb in alle jaren Engeland niet zo goed gegeten.
Heerlijk als je soms gewoon van het leven kunt genieten. Alles voelt nu opwindend. Gisteren was ik zo depressief en nu voel ik mij gelukkig.

Helsinki was vol fonkelende elektrische lichtjes in een pikdonkere nacht. Er ligt in ieder geval niet veel sneeuw. Ik zag vanuit het vliegtuig een grote verlichte ijsbaan vol mensen die genoten van het schaatsen.
Wat een frisse lucht toen we uit het vliegtuig stapten! Wanneer je uit Londen komt is het verschil onbeschrijflijk. Op de luchthaven van Vantaa stond een indrukwekkend kunstwerk van koper. We moesten heel lang wachten op onze bagage. En de hele tijd stonden onze Finse familieleden ons maar op te wachten aan de andere kant van de glazen deur. Na een tijdje hoorden we onze namen luid en werden we door de informatie opgeroepen daarheen te gaan. Typisch weer een grapje van broer Pentti! Pentti had weer een gloednieuwe mercedestaxi gekocht, waarmee hij ons naar zijn woning naast het parlamentsgebouw reed. Alles was nog hetzelfde in de Dagmarstraat, behalve zijn talloze elektronische apparaten. Hij heeft ze allemaal weer vernieuwd en heeft nu het duurste van het duurste van het merk Tandberg. Deze apparatuur schijnt zo duur te zijn dat de firma vorig jaar failliet ging.

Daarna naar Satu's oudste zus Anu in Espoo. Opeens daalde de temperatuur tot 18 graden onder nul! Het was moeilijk om bij haar binnen te komen. In Finland zijn de voordeuren van flatgebouwen 's avonds op slot. En er was geen telefooncel in de buurt om haar op te bellen. We belden bij een wildvreemd rijtjeshuis aan en vroegen permissie om kort te telefoneren. Toen de voordeur van het vreemde huis openging, zag ik hetzelfde tafereel als overal in Finse huizen: de hele gang is bezaaid met schoenen, alsof je een schoenenwinkel binnenstapt.
Anu gaf ons haar tweepersoonsbed om in te slapen. Heerlijk om in te slapen, maar ik werd na een tijdje wakker vanwege de bovenmatige warmte. Finse huizen zijn wel 25 graden ofzo, en alle kamers zijn even warm. Blijkbaar kun je alleen in Finland met het raam open bij 15 graden onder nul nog steeds last hebben van warmte. Ik werd vroeg in de ochtend wakker toen ik enorme sneeuwschuivers hoorde voorbijgaan.

Donderdag 11.12
We bezochten eindeloos broers en zusters en ooms en tantes.
Ik voelde me ineens ellendig. Ik bevond me weer in de situatie waarin ik me in Finland altijd bevind: helemaal alleen. Iedereen praat maar, en ik versta er geen woord van. Uren zat ik in een vacuüm. Het enige wat ik begrijp is dat de gesprekken toch niets van belang bevatten, het is allemaal geklets zonder inhoud.
Ik zonk steeds dieper weg in depressie. Ik ken dit gevoel inmiddels al heel goed. Ik heb het nu zo vaak meegemaakt.
En nog steeds heb ik niet geleerd om daar wijzer mee om te gaan. Ik kan me niet over die gevoelens heenzetten. Ik kan er niets aan doen dat het deprimerend is om in het buitenland rond te lopen met op ieder moment de gedachte dat je helemaal niets bent, een nietsnut, een nul.
En daarenboven vergrootte ik het gevoel een nul te zijn door me constant te schamen voor mijn negatieve gedachten.
We gingen bij zus Helena slapen. Helena woont in een kleine éénkamerflat waarin net genoeg ruimte is voor een gigantisch tweepersoonsbed. Ik vond het moeilijk om daar te zijn. Er is geeneens ruimte om er te lopen. Bovendien is alles er vies en rookt ze voortdurend.
Daar aangekomen begon weer een vele uren durende spraakmarathon. Om me wat te vermaken pakte ik een tijdschrift op en bladerde het wat door. Het hielp niet. Ik belandde op een sensationeel verhaal over hoe een 18-jarige idioot zichzelf in brand stak met benzine nadat zijn vriendin hem had laten vallen. De jongen overleefde het, maar zijn lichaam is voor het leven beschadigd. Hopelijk is dit niet "typisch Fins".

Tenslotte kreeg ik tranen in mijn ogen. Ik voelde me zo ellendig, zo alleen. Mijn vrouw probeerde me op te vrolijken in de badkamer. Ze is liefdevol, maar ik kon niet op haar liefde reageren. Ik kon niet anders dan huilen, maar probeerde ook dat tegen te houden. Haar zus zou er niets van begrijpen. We gingen zwijgend slapen.
Nadat het licht uitging, huilde ik in stilte.
"Het voelt zo verschrikkelijk moeilijk."
"Wel, Finland zal je woonplaats nooit worden, zoveel is duidelijk."
"Begrijp je mijn gevoelens dan helemaal niet?"
"Natuurlijk wel. Ik heb hetzelfde meegemaakt. Jou zo te zien is ook moeilijk voor mij.
Nu moet je kiezen tussen twee opties: of je vecht of je geeft het op."
Daarna barstte ze ook in tranen uit.

Mijn angst heeft altijd als onderwerp angst voor de toekomst: wat zal er later van mij worden? Wat voor baan zou ik kunnen krijgen? En in mijn hart hoor ik altijd hetzelfde duivelse antwoord: er is helemaal geen toekomst voor jou, je bent nergens goed voor.
Maar Satu's woorden hielpen me. Het was inderdaad een kwestie van kiezen tussen twee opties. En ik geef het niet zomaar op! Ik ga vechten!
"OK. Ik heb mijn keuze gemaakt. Ik ga vechten omdat ik van je hou." En glimlachte.

[Rereformed]

Het laatste jaar in Engeland genoot ik met volle teugen van de studie. Constant kreeg ik interessante boeken voorgeschoteld en alle vakken vond ik relevant. Ik hield zeer veel van dogmatiek, d.w.z. "Theologische leringen betreffende moeilijke zaken en hoe ze veranderen doorheen de geschiedenis". Ook hield ik van de vakken psychologie en sociologie. Van Freud en Jung had ik al veel gehoord, maar dat vak sociologie opende mijn ogen op manieren die ik nooit eerder overdacht had. Een boek van Peter Berger, A rumour of Angels, las ik opnieuw en opnieuw en opnieuw, alsof het een openbaring was. Uiteraard was ook nieuwtestamentische theologie voor mij interessant, al was het alleen maar omdat Dr. Donald Guthrie en Dr. John F. Balchin de docenten waren. Ik merkte zelf op hoe ik de tekst van het Nieuwe Testament in de originele Griekse taal vrij goed kon volgen.
Ik raakte het meest enthousiast toen ik op de studie van tekstkritiek belandde, d.w.z. de vergelijkende en interpretatieve wetenschap van de oudste originele manuscripten, en was er ontevreden over dat het niet diepgaand genoeg behandeld werd. Maar in de grote bibliotheek van het college vond ik boeken die me er veel meer over informeerden en ik verslond ze enkel uit persoonlijke interesse.

Ik ervoer ook voor het eerst hoe mijn eigen gedachten zich ontwikkelden en hoe ik zienswijzen die ik er eerder op nahield soms verwierp. In de dogmatiek vond ik het interessant te zien hoe gelovigen, ook evangelicalen en fundamentalisten de evolutietheorie probeerden te verbinden aan het bijbelgeloof. Op mij kwam het over als nogal grappig omdat het overduidelijk onmogelijk was. Hoe de gelovige voor zichzelf de gedachte kon scheppen het geloofwaardig te kunnen doen was mij een volkomen raadsel, en interesseerde me veertig jaar later nog steeds zoveel dat ik een commentaar schreef op de zoveelste ludieke christelijke poging.
Ik merkte via theologie ook op hoe mensen duidelijk tegengestelde overtuigingen tegelijkertijd in hun gedachten kunnen combineren. Sindsdien heb ik in het leven geleerd dat het in plaats van uitwassen eigenlijk voor misschien wel de meeste mensen een dagelijkse bezigheid is; ik merkte het ook bij mijzelf op. Blijkbaar kan een mens er alleen in slagen om zijn aardse reis tot het einde voort te zetten indien hij zich dagelijks oefent in mentale goocheltrucs en behendig fietsen in de lucht. Twijfel en tegenstrijdigheden opmerken is meestal ondraaglijk en moeten ze dus, zodra ze de kop opsteken, de grond worden ingeslagen. Ook moet men vooral voor alles een 'happy end' bedenken of in ieder geval een verklaring die de situatie voor jezelf zo rooskleurig mogelijk eruit doet zien.
Via de theologiestudie deed ik afstand van het eindtijdchristendom. Vreemd misschien, aangezien het de reden was geweest waarom ik überhaupt een christen werd. Ik leerde de theologische feiten en begon de eindtijdpredikers te mijden, en daarmee zo ongeveer alle predikers die optreden alsof ze een direkte telefoonverbinding met God hebben.
Op een dag hoorde ik in het voorbijlopen een medestudent op de vleugel van de chapel de eerste etude van Chopin oefenen. Wanneer je zoiets hoort weet je dat je aan een superbegaafd persoon voorbij gaat. Ik ging dus de chapel in om hem te bewonderen. Toen ik een praatje met hem maakte liet hij zijn hoofd vallen, en zei hij op droeve toon "Nu durf ik weer te trainen, maar nu zijn mijn beste jaren jammergenoeg voorbij". Ooit was hij een veelbelovende pianostudent geweest, maar toen hij tot geloof kwam, kreeg hij te horen dat de komst van Christus voor de deur stond en dat hij niet langer door moest gaan met het dagelijks leven. Nu was het tijd om mensen wakker te schudden en hen voor te bereiden op de komst van Jezus. Het was een zonde om je leven te geven aan geld verdienen of een leven waarin je je overgeeft aan genot van muziek. Ik luisterde in stilte naar zijn verhaal en werd boos op predikers van verwrongen en schadelijke religie. En realiseerde me hoe gemakkelijk ik er zelf voor viel en hoe gemakkelijk ik alles wilde opgeven om God maar te dienen. Waarschijnlijk waren die predikanten hetzelfde type als ikzelf was. Hopeloos naïeve en simpele personen. We willen zo graag dat God tot ons spreekt... Op hetzelfde moment kwam een grote opstand in mij op en beloofde ik vanaf nu altijd mijn eigen verstand te gebruiken, en vooral kritisch te denken.

[Rereformed]

Ik leerde Jonathan T. kennen, samen met zijn zus de enige Italianen op het protestantse college. Hij sprak perfect Amerikaans Engels. In zijn gezelschap voelde ik me altijd op mijn gelukkigst. Hij was een uiterst sensitief, zacht en wijs persoon. En ik vond hem er zo mooi en knap uitzien, net als Michelangelo's David. Wel, hij was Jonathan, dus misschien was ik wel David en hield ik van hem zoals David van Jonathan hield.

Jonathan werd depressief en somber wanneer hij de glorieuze geschiedenis van zijn vaderland overdacht en het vergeleek met de bedroevende stand van zaken in het tegenwoordige Italië. Hij mijmerde: er zijn nu alleen nog ruïnes en het wordt aangevuld met chaos, corruptie, criminaliteit en armoede. In Engeland heerste ook zo'n gevoel van apathie.

Eenmaal liet ik hem kennis maken met Finse muziek, een begrip in de wereld van vandaag. Na even na te denken dacht ik maar te beginnen met Sibelius, en dan natuurlijk met een bekend en gemakkelijk toegankelijk werk: Finlandia. Dit was ook het allereerste Finse cultuurgoed waar ik kennis mee maakte in de tienertijd, in de Utrechtse concertzaal die toen nog Tivoli heette, als opwarmertje. Ik herinner me nog sterk wat een geweldige invloed dat stukje muziek op me maakte. Het was buitengewoon statig, plechtig en ernstig, en dan op het eind, na alle dramatische stormen en uitbarstingen, zo eindeloos volmaakt en verheven. Mijn vader die nooit zoveel met klassieke muziek op had, maar omwille van mijn moeder meeging was ook helemaal verrukt over deze muziek. Hij had het na afloop alleen maar over de machtige trompetten. De climax, de schitterende hymne ontging hem blijkbaar, - hoe was dat mogelijk?

Ik zette de plaat op en Jonathan beluisterde de eerste donkere klanken die opwelden uit een eindeloze diepe zwarte nacht. Na een halve minuut zei hij: hou maar op, dit is zo zwaarmoedig, daar kan ik absoluut niet tegen. Hij vroeg me van alles over Finland en had er zeer grote twijfels over dat ik het daar uit zou kunnen houden, dat daar überhaupt ook maar iemand gelukkig zou kunnen zijn.

Vanaf die tijd achtervolgden die angstaanjagende woorden van hem mij altijd. Ik dacht toen dat ik in Finland kan wonen en het daar uit zal kunnen houden omdat ik altijd wist dat ik de muziek van Sibelius begrijp en het me geweldig aangrijpt en het mooi vind. De meeslepende finale van de tweede en vijde symfonie zijn zeldzame schatten van de mensheid. Altijd wanneer ik de finale hoor van de tweede symfonie wil ik er mijn leven in horen. Een onrustig haperend begin, het lijkt nergens op, allemaal losse onsamenhangende motiefjes, het wordt steeds stormachtiger, allemaal flarden, onrust, rusteloosheid waar je niet uit wijs wordt, maar dan klaart het onverwachts op en groeit het opeens uit tot iets buitengewoon moois, een machtige meeslepende golf van klanken. Alsof degene die het ondergaat er van schrikt, sterft de muziek weer uit tot bijna stilte; maar dit is slechts om de triomf voor de tweede maal te laten verschijnen en dan te laten groeien tot een overweldigend ongeëvenaard hoogtepunt, tot een oceaan van sublieme klanken waar niets anders meer bestaat dan overwinning, harmonie, volmaaktheid, lichtheid, zon.
In die tijd hield ik het meest van de tere en sobere derde symfonie. Later toen ik in Finland kwam te wonen werd het de vierde. Dat is misschien wel de diepzinnigste symfonie in de hele muziekgeschiedenis, muziek die de diepste existentiële pijn die een mens maar kan ervaren weergeeft. Muziek die je alleen begrijpt indien je bereid bent existentiële pijn tot op het diepst te voelen. Maar als je goed luistert hoor je dat je pijn naar overwinning leidt. Je kan ook overwinnen terwijl je alleen maar tranen in je ogen hebt.
Ik voel sterk hoe de muziek van Sibelius welhaast meer dan enige andere klassieke muziek zo sterk verbonden is aan het land Finland en ik houd van allebei, hoewel de adjektieven om ze te beschrijven altijd van dezelfde soort zijn: bar, droefgeestig, eenzaam, donker, plechtstatig, getuigend van de oernatuur.
Ik hoor er nooit depressiviteit in, of misschien af en toe wel, maar het is depressiviteit waar je nooit voor wegvlucht, maar recht in het gezicht kijkt, waarmee je net zolang vecht tot je overwint; ik hoor er daarom altijd veel meer diepzinnigheid in, de bereidwillendheid om de diepste zaken van het leven onder ogen te durven zien en ermee te worstelen net zo lang als het maar nodig is voor een mens om alles te kunnen aanvaarden en er niet meer bang voor hoeven te zijn. Het is het verhaal van het heldhaftig standhouden van de mens in het leven onder welke barre omstandigheden dan ook. De Finnen noemen dat "SISU".

Ik wil in m'n leven leren wat SISU betekent. Ik heb een oerscandinavische geest, in de originele betekenis, die je tegenwoordig alleen nog maar in het afgelegen Finland tegenkomt, niet meer in Zweden. Net zoals Sibelius zou ik ook alleen naar Italië gaan om er even uit te gaan en wat meer zon en zorgeloosheid te zien. Maar Vivaldi en de Italiaanse opera's, nee, ze raken me nooit echt diep, hoewel ik m'n best deed ze tegen Jonathan flink te prijzen om hem wat op te fleuren.

[HierEnNu]

Maar tezelfdertijd weet ik me machteloos, volkomen machteloos. Ik weet dat ik geen baat heb bij opstandige gevoelens en dromerijen die je nooit verder brengen. Er is maar één weg die ieder mens moet gaan: je bij de feiten van het leven neerleggen en alles aanvaarden en moedig altijd maar doorgaan; met Finse sisu doorzetten tot het einde.

Doet me denken aan mijn voorstel topic.

'Dat wat is' accepteren zo zoals het is, is een soort van leerproces waar ik in verstrengeld ben geraakt, met name doordat het voor mij vooralsnog[!] van levensbelang bleek te zijn dat ik mezelf leer te accepteren zo zoals ik ben.

Ik heb als Limburger dan wel een flnke portie 'knirs' in mijn donder, maar die Finse Sisu zou ik ook verwelkomen: zijn daar cursussen/opleidingen voor om zulks te verwerven?
Hoe heb jij zelf die Finse Sisu verworven?

[Rereformed]

Maar tezelfdertijd weet ik me machteloos, volkomen machteloos. Ik weet dat ik geen baat heb bij opstandige gevoelens en dromerijen die je nooit verder brengen. Er is maar één weg die ieder mens moet gaan: je bij de feiten van het leven neerleggen en alles aanvaarden en moedig altijd maar doorgaan; met Finse sisu doorzetten tot het einde.

Ik heb als Limburger dan wel een flinke portie 'knirs' in mijn donder, maar die Finse Sisu zou ik ook verwelkomen: zijn daar cursussen/opleidingen voor om zulks te verwerven?
Hoe heb jij zelf die Finse Sisu verworven?

Daar vraag je me wat!
Het eerste wat ik erover zou zeggen is dat sisu niet Fins is, maar een algemeen aangetroffen menselijke eigenschap: de houding van nooit opgeven, doorzetten en doorgaan ook als je weet dat het geen nut meer heeft.
Wanneer men ziet dat het aangetroffen wordt bij bijvoorbeeld de Duitsers in 1945 of de Isisstrijders die tot het bittere eind doorvechten dan ziet men onmiddellijk in dat hoewel doorzettingsvermogen op zich als deugd beschouwd kan worden, de extreme vorm ervan ook kan grenzen aan fanatisme of domheid.

Wanneer je een Fin vraagt wat die sisu is dan antwoordt die waarschijnlijk: altijd maar door blijven ploeteren, werk doen waar je nauwelijks baat van zal hebben en je al je krachten aan verspilt terwijl je verbeten salvo's van vloekwoorden uitroept: Suomalainen sisu. En wanneer je dan vraagt: "Maar waarom doe je dat dan?" is het antwoord: Omdat dat ploeteren nu eenmaal het leven is dat aan de mens gegeven is. Het moet nu eenmaal.

Daar zit iets in van berusten in het lot, ook van accepteren van het lot. Maar vooral: je concentreert je op roeien met de riemen die je hebt, en daarmee sluit je uit het bij de pakken gaan neerzitten, het gaan zitten klagen, of je leven te verdoen met dagdromen, of er een eind aan maken.

Ik heb het zelf verworven omdat ik op mijn 16e de kritiek van mijn moeder kreeg: "Jij begint altijd iets, maar maakt nooit wat af!". Nóg pijnlijker was haar opmerking: "Opeens wil je vurig een hond, maar vier jaar later ben je te lui om ervoor te zorgen en moeten anderen dat doen!"

De terechte kritiek sneed zo diep in me dat ik vanaf die tijd mijn gehele leven lang de drang had om het tegenovergestelde te bewijzen.

Toen ik nota bene later ook nog in het land van sisu terechtkwam werd deze drang enkel maar versterkt. Finland is de leerschool van sisu, omdat alles daar met moeite bereikt wordt, zelfs een zonnige dag.
En voor een buitenlander is dubbel zoveel sisu vereist om het te overleven in Finland! Sisu werd al gauw voor mij zo belangrijk dat het mijn trots werd in deze zaak Finser te zijn dan Finnen. Zo kreeg ik mijn eerste vaste baan als muziekleraar in Rautavaara, de armste gemeente van Finland op een heel afgelegen plaats. Finnen die hoorden dat ik daar naartoe ging zeiden dat geen Fin daar naartoe zou gaan, omdat het daar niet om uit te houden is, en één persoon in het bestuur dat mij aannam zei dat ze verwacht dat ik het maar hooguit 6 maanden volhoud. Men hoeft deze opmerking maar te maken of er komt automatisch bij mij de drang op om te bewijzen dat deze persoon ongelijk heeft. Ik hield het tien jaar vol, waarna er niets meer te bewijzen viel en ik weg kon gaan.

'Dat wat is' accepteren zo zoals het is, is een soort van leerproces waar ik in verstrengeld ben geraakt, met name doordat het voor mij vooralsnog[!] van levensbelang bleek te zijn dat ik mezelf leer te accepteren zo zoals ik ben.

Precies. En mooi gezegd. 'Dat wat is' accepteren zo zoals het is, een soort van leerproces.
Accepteren zoals je bent is ook een heel belangrijke zaak in het leven. En ook een leerproces.

[B.S.]

Er is een Nederlandse graphic novel over Simo Häyhä, de legendarische (maar wel echte) Finse scherpschutter uit de Winteroorlog van 1939-40, de 'Witte Dood' zoals de Sovjets hem noemden, verschenen, onder die titel:
https://www.menlu.nl/producten/categorie/de-witte-dood
Tekst Willem Ritsier Tekenaar Fred de Heij (in zwart wit) Uitgeverij Menlu.

Het leek me hier de beste plek voor dit boek signalement. De internationale situatie sinds 2022 heeft Finland ook in Nederland blijkbaar onder de aandacht gebracht, al kan dit album natuurlijk heel goed al eerder zijn voorbereid.

[Rereformed]

Hier is een Finse documentaire over Häyhä (spreek uit: huiha) met Engelse ondertiteling. Hij woonde oorspronkelijk aan de Fins-Russische grens, en de boerderij waar hij geboren en opgegroeid was behoorde na de Vervolgoorlog tot het gebied dat Finland aan de Sovjet-unie moest afstaan.
In 2017 werd in een bureaulade zijn kleine dagboekje gevonden waarin hij een paar aantekeningen had gemaakt tijdens de Winteroorlog.
Hier kan men de tekst in het Engels lezen, met uitgebreide uitleg van allerlei zaken die in de tekst van Häyhä voorbij komen en aan de Winteroorlog verbonden waren.

Hier een stukje krantenartikel waar verteld wordt over een tentoonstelling die vanaf maart 2020 in Petersburg te zien was over de Winteroorlog:

"De legende over Finnen die door de Winteroorlog is ontstaan, gaat nog steeds rond in Rusland als een horrorverhaal
De tentoonstelling over de winteroorlog die in Sint-Petersburg te zien is, vertelt over de "angst voor Finnen" van de Sovjetsoldaten, die neerkwam op een hardnekkig geloof over Finse sluipschutters die in bomen klimmen. De Winteroorlog, waar een heel klein Fins leger in de meest barre omstandigheden stand hield tegen een enorme overmacht blijft een legendarische gebeurtenis waar altijd maar opnieuw en opnieuw naar verwezen wordt. De tentoonstellingsteksten leggen uit dat het tijdens de winteroorlog (november 13 1939 – 13 maart 1940) vaak 30 graden, soms zelfs 40 graden vroor. De sneeuwhoogte was 110 centimeter en op sommige plaatsen zelfs 125 centimeter.
Sovjetsoldaten hadden onpraktische en koude kleding. Lange jassen waren onhandig in de sneeuw en donkere kleding viel goed op in de sneeuw.
Bovendien had het Sovjetleger de strijdkracht van de Finnen onderschat. De Russen wordt verteld dat veel Finse soldaten van het platteland kwamen, aan de winter gewend waren en op jonge leeftijd leerden omgaan met een wapen."

De Finse oorlogspropaganda gebruikte Häyhä om onder de Russen grote angst en paniek uit te zaaien. Dat lukte blijkbaar goed, want in Rusland ontstond de zogenaamde koekoeklegende die nog steeds tot op de dag van vandaag in Rusland rondgaat. De tentoonstelling laat weten: "Sovjetpropagandisten die zich later de winteroorlog herinnerden, beschreven met kleurrijke uitdrukkingen hoe de Finse sluipschutters hun posities in de boomtoppen innamen. Ze verstopten zich achter de takken en ze praatten met elkaar door de geluiden van koekoeken te imiteren." Wellicht is deze onzin afkomstig van de Finse propagandaverhalen, waarmee de vijand om de tuin geleid werd. In de winter zijn er helemaal geen koekoeksgeluiden te horen en hoog in een boom gaan zitten is de beste manier om van jezelf een schietschijf te maken. Maar ook de beste manier om de vijand nooit te laten kijken naar waar ze naar móeten kijken.


Deze oorlog schiep ook voor alle generaties Finnen daarna de diepgevoelde gedachte dat Finland niet kan rekenen op hulp van enig buitenlands land en het land voor zijn verdediging er altijd alleen voorstaat. Tijdens de winteroorlog was de enige manier in Finland voor invoer uit het buitenland via de Noordelijke IJszee en de eenzame weg door Petsamo, de smalle verbinding die Finland toen nog had met de IJszee in het uiterste noorden, omdat Duitsland, dat in een geheime overeenkomst met de Sovjet-Unie Finland aan Stalin had uitgeleverd, de zeeroutes door de Oostzee voor vervoer naar Finland had afgesloten, en Zweden, aan de andere kant, om neutraal te blijven, het transport van wapens via Zweden naar Finland verboden had. Er waren dus ook niet genoeg wapens: ze werden niet verkocht aan Finland of ze konden niet op tijd daarheen vervoerd worden. Dit is de reden dat Finland zo zijn best deed vorig jaar om Zweden ook te laten besluiten zich bij NAVO aan te sluiten.

[B.S.]

Youtube geschiedenisleraar Stefan Rops heeft een video gemaakt over de Finse Burgeroorlog van 1918 https://youtu.be/NxinTZ8FbFo
Roden tegen Witten, de laatsten hebben uiteraard gewonnen.
Maar het grootste deel van de Finse 'Roden' bestond uit Sociaal-Democraten, niet uit Bolsjewiki. Hoe heeft het zo mis kunnen gaan...?