Speculeren over de oorsprong van religie en over wat er eerst was; religie of cultuur, blijft speculeren.
De evolutietheorie er met de haren overal bij slepen verandert daar weinig aan.
Er werd een tijdstip 4,5 miljard jaar terug in het verleden genoemd, toen de aarde als een kluit hete materie zijn rondjes om de zon draaide.
Te heet voor iedere vorm van leven, laat staan een religieus leven of cultuur (of het zou de cultuur van bv. elektronen moeten zijn geweest die als vorm van die cultuur, keurig hun rondjes om de kern v.h. atoom [waartoe zij behoorden] draaiden) als een soort rituele handeling?
Of anders (dichter bij ons in de tijd) die eerste levende cel die handelde (hij bewoog misschien of deed iets anders? maar
handelde in ieder geval!
Is de vraag, "Was er sprake van individuele religieuze rituelen van die cel(len)"?
Handelingen bedrijven=cultuur! (er zitten richtlijnen achter handelingen die het verschil maken tussen leven of niet-leven die je goddelijk zou kunnen noemen maar ook eeuwige en bepalende natuurwetten kunt noemen.
Dan- - -om het nog wat ingewikkelder te maken!- - -Bundelingen van cellen in één lichaam- - -met verschillende taken (als culturele uitingen binnen dat ene lichaam als interne symbiose!

) Dat geldt voor iedere 'bundeling'! (van muis tot olifant, of van een eikenboom tot mens)
Er zijn inderdaad regels en wetten die de 'bundeling' laat leven! (je kunt ze zelfs dienen door bv. voldoende te bewegen en/of te rusten etc. etc. en natuurlijk van evenwichtige voeding voorzien om die bundeling zo lang en zo goed mogelijk in het leven te houden.
Dat roept de vraag op, "Is je lichaam die 'god' die jij aanbidt volgens de regels die het lichaam stelt?" (aan Job c.s.)
Zó- -al wandelende door de evolutie (zoals ik hem zie!haha) komen we op het voorlopige eindpunt- - -'de groep/meute/kudde/maatschappij (de flora verder buiten beschouwing gelaten) als bundeling der bundelingen der cellen (die een bundeling van atomen zijn als bundeling van luonen-protonen-neutronen etc.)
De (mensen)-maatschappij waar individuele bundelingen dus (hierboven beschreven)'regels' kennen die tot (langer/gezonder)bestaan leiden, maar door schaarste aan bv. 'evenwichtige voeding' (of de kennis wat evenwichtige voeding is!) tot verdringing van elkaar leidt.
Niet meer dat gelazer van alfa-mannetjes (want daar vallen slachtoffers bij die de groep verzwakken (en daarmee de positie van die ene individuele bundeling óók verzwakken!)
Niet meer het recht v.d. sterkste, maar een beknotting die tot gelijkheid der individuele bundelingen moet leiden!(als een fase in regel-vinding en regelgeving
Met (opnieuw) regels en wetten, maar nú tot heil v.d. groep!
Met vallen en opstaan kregen die regels en wetten hun beslag in de duizenden jaren van ervaren van de resultaten- - -het bijsturen, en wéér ervaren. (een proces dat nog steeds aan de gang is!)
Daarmee is/wordt een cultuur geboren vóór dat ontdekt werd dat het handhaven ervan een gezag benodigde dat de sterfelijkheid van 'handhavers' oversteeg, maar óók een bestendigheid van regels en wetten door de diversiteit van inzichten (van handhavers),ongeschonden heen kon leiden!
Het is (voor mij) volkomen boven iedere twijfel verheven, dat je éérst iets moet hebben (een cultuur dus)om je pas daarna zorgen te maken over het behoud ervan!
Als nadenkend mens tijdens die 'zorgen', kwam de abstractie 'god' bovendrijven als uiterst geschikt fenomeen om van een à-religieuze cultuur een cultuur te maken die zijn afronding en bestendiging kreeg d.m.v. de bedachte abstractie die men tegenwoordig 'god' noemt.
Beschouwelijk en concluderend:
Religie bestendigt (als kwaliteit), maar sluit daarmee progressie/evolutie af (hetgeen m.i. misdadig genoemd mag worden! )
De mensheid zou dus beter af zijn zonder religie in zijn huidige vorm!
Maar welk gezag is overtuigend genoeg om de flexibiliteit toe te laten die nodig is voor de progressie v.d. mens zónder aan gezag in te boeten?