worteltje schreef:Fascinerend. Dit is het dus. Zo interessant hoe dat gaat in het hoofd van een christen. Het schokt hem niet, en in zekere zin boeit het hem niet. Hoe kan dat ooit zou je zeggen. Er is een soort schild gebouwd. ... Psychische afhankelijkheid van het geloof, maar ook angst voor het onbekende, angst om er alleen voor te staan, is vaak de oorzaak van het (onbewust) opbouwen van een schild tegen rationele argumenten. Wel begrijpelijk.
Terwijl dit dus heel begrijpelijk is voor de niet-gelover, kan de gelovige het zelf niet onder ogen zien. Het is interessant hoe RobbertVeen deze zaak in deze discussie eerst ontwijkt en daarna meerdere malen boos wordt:
RobbertVeen: "Voor een gelovige is God degene die zich aan hem heeft geopenbaard. Die openbaring komt tot ons via het Woord, wordt ontwikkeld in contact met andere gelovigen, krijgt gestalte in catechisatie en studie. Uiteindelijk berust het geloof op de overweldigende ervaring dat God heeft gesproken en door Zijn Geest nog steeds spreekt."
Rereformed: "Bovenstaande maakt duidelijk dat Nietzsche gelijk had: de werkelijke reden van geloof ligt niet in de overtugingskracht van scholastieke redenenaties zoals die van de openingspost, maar is gelegen in de psychische behoefte van de gelover. Bijgevolg heeft zo'n uiteenzetting van de zogenaamde rationele reden voor geloof zoals die we in de topic opener tegenkomen geen waarde. Aangezien ze ondergeschikt is aan de psychische behoefte is ze dus bedacht om ook een air van rationele bevrediging te creëren. Het dient voor de gelovige zelf om zijn kwaad geweten ('godsgeloof berust op psychische behoefte en heeft dus geen enkele objectieve geldigheid') zoveel mogelijk te ontlasten."
RobbertVeen: "Als ik de suggestie die ligt in het woord "psychisch" en "air" even vergeet, is het nog waar ook. Ik heb een persoonlijke behoefte om ook rationeel na te denken over de grond en inhoud van mijn geloof, maar besef ("air") dat dat voor mij niet doorslaggevend is."
HankS: "En dat is nu net
niet wat er bedoeld wordt. Er wordt gesteld dat er een psychische behoefte tot geloven is die gerationaliseerd wordt. De inhoud en de grond van jouw geloof zijn alleen maar een alibi om te kunnen geloven. En daar kun je heel erg binnen een traditie van mensen die jou daarin zijn voorgegaan op voortborduren en speculeren tot in het metafysische tot het helemaal betekenisloos is geworden, je hebt geluk dat er een grote en lange traditie is van hetzelfde gedrag en dat je gesteund wordt doordat er vraag is naar geleid escapisme. Want dat is het eigenlijk, een gecompliceerde manier om je bezig te houden met dat wat juist niet met leven en dood gaan te maken heeft, door er gesublimeerd mee om te gaan.
Maar ik besef ook dat dat nu juist is wat je gelovigen niet af moet pakken, het is misschien ook wel iets waar wij als ongelovige honden een andere manier voor moeten vinden om dat duidelijk te maken. Maar aan de andere kant zijn wij mensen en is het onmogelijk om gedrag te vertonen zonder dat dat ook niet tegelijk een vorm van communicatie is. Dus ik heb ook de neiging om mij uit te willen spreken over iets dat in mijn ogen een vorm van zelfbedrog is, alleen gelovigen hebben dat blijkbaar nodig."
RobbertVeen: "Misschien werkte het bij mij wel zo, dat ik een gebouw heb gevonden dat mij een goede plek geeft om te wonen - intellectueel bedoel ik - en dat ik accepteer dat het stevige fundamenten heeft ook zonder die te kunnen zien. Als de aardbeving komt en het gebouw is verdwenen - d.w.z. mijn geloof is opeens helemaal weg - dan is het anders, dan kan ik, dan moet ik nog van mening veranderen. Maar het staat al een halve eeuw met slechts wat lichte bevinkjes. (Veroorzaakt door de buren.)"
Rereformed: "Dit klinkt mij heel vertrouwd in de oren. Een verslaving van een halve eeuw is moeilijk te doorbreken. Het is alsof er van je gevraagd wordt iemand anders te gaan worden, en zoiets is buitengewoon moeilijk wanneer je al tot over de helft van je leven bent.
Het 'stevige fundamenten' te noemen is overigens een truc waarmee je je eigen psyche om de tuin leidt, want vrijwel alle mensen kunnen wanneer ze tegen de zestig aanlopen hun fundamenten natuurlijk wel stevig noemen."
RobbertVeen: "Ik vind jouw voortdurende pogingen om mijn redeneringen psychologisch te verklaren vanuit een verheven psychiatrisch gezichtspunt, wel irritant worden moet ik zeggen. Je bent ofwel met mij in gesprek, of je probeert mij te verklaren – in het laatste geval voel ik mij niet aangesproken en heb geen behoefte om je te antwoorden. Dat is dan je eigen hobby. Ik hoop dat ik het op dit forum heb nagelaten, om op argumenten te antwoorden met de bewering, dat het maar een truc is waarmee iemand zichzelf bedriegt. Zodra ik mij onder jouw behandeling wil plaatsen, zal ik je dat melden.

"
Rereformed: "Dat is heel jammer, want de oorzaak voor je geloof en het onderhouden ervan kan naar mijn mening enkel liggen in een psychische behoefte. Er bestaat voor christelijk geloof namelijk geen enkele reden die het geloof redelijker maakt dan ongeloof.
Je irritatie komt wellicht hieruit voort dat je dat drommels goed begrijpt, maar er alles aan doet om dit voor jezelf te ontkennen. Maar ik begrijp dat ook deze opmerking weer irritatie opwekt."
RobbertVeen: "de tijden dat mijn twijfel zwaar woog en ik in mijn leven geen rekening hield met Gods bestaan, waren voor mij in het geheel geen gelukkige tijden. Dat motiveert mij dan ook niet, om de vraag tot op het bot opnieuw af te kluiven."
Rereformed: "Precies, maar, nogmaals, dan is je godgeloof ten diepste een psychische kwestie. Alles wat je verzint om het godgeloof redelijk te maken is enkel franje en om de tuin leiden van jezelf en anderen. Het wordt bedacht om je maar geen conclusies te hoeven laten trekken uit het feit dat het godgeloof een psychische behoefte voor je is."
RobbertVeen. "En zo gaat eigenlijk deze hele bijdrage op het psychologische spoor.

Ik denk dat je veeleer jouw vroegere ik beschrijft en bestrijdt, dan dat je met mij werkelijk in conversatie bent. Overweeg eens of dat anders kan.

"
Rereformed: "Het zij zo. Dan laat je mij maar links liggen. De zaken die het belangrijkst zijn laten we in ons leven tenslotte altijd het liefst buiten zicht en onberoerd.

"
RobbertVeen: "Wanneer iemand een argument geeft, bedoelt hij het zoals hij het zegt. En psychologische reden aandragen, is een therapeutische benadering, die hier niet door mij gevraagd wordt. Het is onbeleefd die aan mij op te dringen."
Fjedka: "Het concept van een scheppergod is tegenwoordig eenvoudigweg overbodig geworden bij het vormen van een consistent wereldbeeld. Er rest gelovigen enkel nog maar emotionele, psychologische en existentieel behoeftige redenen voor het aannemen zulks. Treur niet RobbertVeen de dominee. Los van indoctrinatie van kinderen zijn en waren dat altijd al de voornaamste redenen tot geloof. Zolang er onwetenden en ongelukkigen zijn, boetedoeners en angstigen, vermeend uitverkorenen en hun meelopers, zijn er gelovigen en dat kan nog wel eens heel lang gaan duren. Gelukkig zijn ze hier in Nederland in ieder geval niet meer zo fanatiek als in de tijden van Menno Simons."
RobbertVeen. "Let een beetje op je toon."
RobbertVeen: "Waar ik niet uit kom is de vraag of die verzoening ook voor mensen als Hitler e.d. zal gelden. Ik weet dat niet. Ik denk soms dat God de hel speciaal bereid heeft voor zo iemand als H. en soms denk ik dat als de genade werkelijk overmachtig en universeel is, dat dan ook deze lui van het oordeel uiteindelijk worden gered. Ik weet het niet!"
Rereformed: "De uitroep "Ik weet het niet!" staat vanzelfsprekend gelijk aan de gedachte: "Ik weet ten diepste dat het allemaal je reinste geloofsonzin is, pure fantasie, en vreselijk kinderlijk allemaal". Maar wanneer een gelovige zo eerlijk zou spreken zou hij geen gelovige meer zijn."
RobbertVeen. "Vanzelfsprekend? Lig ik weer op je psychologische onderzoekstafel, Rereformed? Je zegt hiermee dat ik niet eerlijk ben. Dat mijn geloof alleen overeind blijft, omdat ik oneerlijk ben."
Rereformed: "Je hebt je ooit eerder zeer geïrriteerd aan dat ik jouw geloof psychologisch uitleg. En om je een plezier te doen beloofde ik het niet meer te doen, maar nu doe ik het volgens jou weer. Ik merk dan eerst op dat het niet mijn bedoeling, dus niet opzettelijk was. Bovendien is de conclusie dat je dus (intellectueel) oneerlijk bent door
jou getrokken. Je mag zeggen dat mijn redenering het impliceerde, maar toch ben jij het zelf geweest die zo scherp was het op te merken, ikzelf heb het niet opgemerkt. Mijn persoonlijke ervaring is dat de gelover zelf zich er niet van bewust is, of er op een andere manier naar kijkt. Ik reken het hem of haar dan ook niet aan. Ik ben zelf net zo'n gelovige geweest en ik had er ook geen idee van. Een gelovige beheerst de kunst van het om de tuin leiden van zijn eigen psyche. Anders gezegd, cognitieve dissonantie wordt op ingenieuze manieren door de psyche van de mens opgeheven. Ook hierover is in de psychologie heel veel geschreven"
RobbertVeen. "Maar ik zou nu bijna aan een preek beginnen dus hou ik maar even op."
Rereformed: "Hoezo bijna preken? Je kunt geen verhaal neerzetten zonder te preken. Het preken is je leven geworden. Je probeert het te verdoezelen door als een filosoof bijdragen te leveren, maar het is een preek, een tekst die eigenlijk alleen tot gelovigen spreekt."
RobbertVeen: " ik heb geen zin op een forum te zitten, waar iemand zit te wachten tot hij me weer eens onderuit kan halen met een serie felle beweringen. Die in het geheel niet ingaan op wat ik zeg, maar alleen verdenkingen opperen over mijn integriteit en de motivatie van wat ik zeg. Dat domme gepsychologiseer van je wordt langzamerhand mateloos irritant, en is een demonstratie in mijn ogen van jouw onwil om een open en vriendelijke conversatie te voeren. En voor iets anders dan dat heb ik geen tijd."
Rereformed: ""Waarom ik in God geloof" staat voor jou gelijk aan het uitdragen van een ideologie, waarvoor je de ingrediënten uit de bijbel haalt. Die ingrediënten kook je eerst nog in je eigen pan, aangezien het je niet gaat om de oorspronkelijke betekenis die de teksten hadden. Wanneer ik je in je gezicht zou zeggen dat jouw "God heeft gesproken" eigenlijk betekent "Robbert Veen (via Lévinas/ Agamben/Trigano) heeft gesproken" dan zou je weer heel boos worden op mij. Maar het blijft wat mij betreft nog steeds een feit.
De filosofische inleiding van je topic was enkel het smokescreen. Je probeerde het zó voor te doen komen dat je geloof op een basis van een logische redenering staat. In werkelijkheid is het de franje die je achteraf bovenop je geloof vastplakt, omdat je het steviger wil laten staan dan enkel op de basis van bepaalde ideologische waarden die je aanspreken."
Dat mijn analyse to the point is laat een tekst zien die RobbertVeen even later schrijft:
RobbertVeen: "Gelovigen ploeteren in dezelfde wereld als waarin atheïsten voortmodderen, en als het verschil alleen maar bestaat in het al dan niet hanteren van een metafysische aanname, of in het al dan niet prefereren van een bepaalde literaire bron voor levensbeschouwingen, dan zou er sprake moeten zijn van 99% overeenstemming - of wellicht wel, van een gezamenlijk leiden aan dezelfde religieuze en onmenselijke fenomenen.
Ik heb daarom eens op dit forum gezegd, dat wat mij betreft alle religies afgeschaft zouden moeten worden. In mijn taaltje is een religie een zuiver menselijke constructie, die alleen maar nuttig is omdat ze een openheid naar een alternatief mogelijk maakt. Omdat ze een menselijk verlangen naar zuiverheid en heelheid kanaliseert en wat principieel individueel is toch tot een gemeenschappelijk beleven verheft."
Naar mijn mening laat dit overduidelijk zien dat Robbert ten diepste niet in God gelooft, laat staan in de bijbelse, maar dat 'het geloof' voor hem de sfeer creëert voor het bevredigen van diepe menselijke behoeften.
Hoewel hij het hele topic door de 'psychologisering van zijn geloof' afwijst, beklinkt hij het met bovenstaande woorden nota bene zelf, en wel zo dat het niemand meer kan ontgaan dat dát de motivatie is achter zijn geloof. Dat de inleiding dus enkel het toneelstuk is dat erbij hoort is uiteraard een conclusie van een atheïst. Ik kan me goed voorstellen dat hij er boos om wordt wanneer ik de eerste onderbouwingen van zijn topictitel zo noem, of betitel met 'smokescreen'. Maar ik kijk naar zijn geloof als een atheïst, vanaf de buitenkant. Uiteraard moet hij -gelovige- er op een andere manier naar kijken, want wanneer een gelovige zichzelf zou ontmaskeren als niet helemaal intellectueel eerlijk, dan zou hij ex-gelovige zijn.