Finse gedachten

[Peter van Velzen]

Tja maestro, je zult nog 16 jaar door moeten gaan!

[Rereformed]

Tja maestro, je zult nog 16 jaar door moeten gaan!

Tsja, dat filmpje sprak me vast zo aan omdat het me hoop geeft de handdoek nog niet in de ring te hoeven gooien. Ik heb dat vreselijk nodig omdat ik heb opgemerkt dat ik in mijn gedachten vaak het gevoel heb met een laatste krachttoer bezig te zijn, een laatste opporren van het vuur, wetende dat er geen nieuwe houtblokjes meer zijn. Alsof ik alles moet voltooien voordat ik 65 word, waarna het leven enkel nog gevuld kan worden met zitten in de schommelstoel.
Zo was ik een tijdje geleden verwoed bezig met het plaatsen van al mijn oude muziekcomposities op YouTube om uit te kunnen spreken: "Nu kan ik rustig doodgaan". En ik betrapte me erop dat toen ik dat stukje voor mijn kleinkind gemaakt had, ik tegen mijn vrouw zei: "Als ik morgen dood ga dan is niets zo mooi als de gedachte dat dat mijn laatste daad was". Alsof mijn leven nu wel voltooid is en er niets meer aan toegevoegd hoeft te worden.

Dat overdadig bezigzijn met de dood zal wel met de overgang naar gepensioneerd zijn te maken hebben. Op deze leeftijd aangekomen is je omgeving - familie, kennissen, zelfs hier op freethinker - ook bezaaid met ziek worden en doodgaan.

Ik klamp me ook vast aan een herinnering van 29 jaar geleden waar een professor op een cursus voor pianopedagogen ons begroette met: "Gefeliciteerd, pianospelers, met jullie leven, want het is statistisch aangetoond dat pianospelers praktisch nooit dement worden!" Maar ja, dan doemt bij mij meteen de gedachte op dat Sibelius na zijn 65ste niets meer componeerde, of beter gezegd, voortdurend componeerde, maar de opgeschreven muzieknoten in de haard gooide, omdat hij wist dat het niet het niveau had van frissere jaren. De laatste 27 jaar van zijn leven werden gevuld met wat rondlopen in de tuin en het bos rondom zijn huis (met een wandelstok!) en het sigaren roken.
Maar gelukkig komt dan Harrie Kuitert in mijn gedachten weer even om de hoek kijken: Hij schreef op zijn 86/87ste nog een boek dat Taede Smedes een waardige nalatenschap noemt. Misschien moet ik dat boek toch nog eens bestellen en lezen.

En dan is er natuurlijk nog de compositie Metamorphosen van Richard Strauss. Muziek die als thema heeft "In Memoriam" en Beethovens beroemde Eroica-treurmars citeert en door apocalyptiek omgeven is: "The most terrible period of human history is at an end, the twelve year reign of bestiality, ignorance and anti-culture under the greatest criminals, during which Germany's 2,000 years of cultural evolution met its doom".
Ik geloof niet dat iemand anders op zo'n hoge leeftijd een meesterwerk heeft gecomponeerd, maar er zijn dus natuurwonderen.

[Rereformed]

Bedankt R. ben net een beetje aan het rommelen op een pc en ondertussen speel jij op de achtergrond. Dit forum is van alle markten thuis.

Klopt! De noten van één muziekstuk kocht ik op de Finse rommelmarkt.



Maar is het niet ook een grote verrassing voor je mij,- na pakweg 16-17 jaar dat je me kent! -, opeens als musicus tegen te komen?

In mei 1999 maakte ik mijn laatste compositie en bespeelde ik de piano voor het laatst. Daarna kwam de periode dat ik zo ongeveer dag en nacht het christelijk geloof moest overdenken. Daar over te schrijven hield maar niet op. Zo'n zestien jaar lang heeft muziek geen enkele rol meer gespeeld in mijn leven. Zelfs luisteren naar muziek deed ik zelden.

Ik heb ooit in 2008 in drie bijdragen hier, hier en hier, voorbij laten gaan dat ik in het verleden wel ook zoiets gedaan heb. Het voelde toen voor mezelf aan als iets dat onherroepelijk tot het verleden behoort, net zoiets als wanneer ik schrijf dat ik ooit ook in Nederland heb gewoond.
Ik heb in die bijdragen nu de links bijgevoegd waar men die muziek die ik daar bespreek kan beluisteren.

Nu opeens, 22 jaar later, heb ik op YouTube 91 eigen muziekcomposities staan! Alsof het voorjaar 2021 direkt volgt op voorjaar 1999. Eigenlijk snap ik mijn eigen leven zelf ook niet, behalve dan dat ik nog steeds verteerd word door die vreemde drang waar ik in bovengenoemde bijdrage uit 2008 gewag van maak: "En mijn drang tot het scheppen van produkten van mijn eigen geest gaat nog steeds onverminderd en onophoudelijk verder. Ik ben sindsdien door mijn eigen geest opgezwiept tot een intens willen beleven van het leven en alles uit mezelf te halen wat er in zit."

Die gedachte vind ik tegenwoordig wel erg benauwend worden. Ik zou zo graag willen leren niets te eisen van mezelf maar eenvoudig gewoon eens te genieten van het leven.

Ik merk ook op dat ik in 2008 al met de gedachte speelde om alles op het internet te zetten wanneer ik met pensioen ben. Maar dat ik er nog nieuwe noten aan toe zou kunnen voegen heb ik me, totdat het me afgelopen februari plotseling overkwam, nooit kunnen indenken.

[Maria]

Je moet het dan ook schrijven als hulp en steun voor twijfelaars en geloofsafvalligen.

Welnee, mensen hebben geen hulp nodig. Iedereen die een wil heeft komt wel op eigen wijze uit het kreupelhout.
Alles wat ik schrijf is enkel om kunstwerkjes te maken, net als ieder stukje muziek dat ik componeer.

Daar zeg je wat. Ja dan.....
Dus ook al die mensen, die schrijven dat door jouw schrijven bij hen het kwartje begon te vallen.
Wat een de illusie moet zo'n gedachte dan weer zijn na zo'n opsteker.

Of is dat weer jouw aangeleerde nederigheid?

Doe het dan maar voor jezelf.
Ook prima.
.

Reactie op bericht in ander topic. viewtopic.php?p=593043#p593043, Maria

[Maria]

Alles wat ik schrijf is enkel om kunstwerkjes te maken, net als ieder stukje muziek dat ik componeer.

Hierop terugkomend.
Vorige week hoorde ik een lezing aan
Ik moest aan jou denken.
Beginnend ca. 5 minuten over componeren.
Ik plaats het in desbetreffend topic.

Mihaly Csikszentmihalyi: Flow, the secret to happiness

[Rereformed]

Welnee, mensen hebben geen hulp nodig. Iedereen die een wil heeft komt wel op eigen wijze uit het kreupelhout.
Alles wat ik schrijf is enkel om kunstwerkjes te maken, net als ieder stukje muziek dat ik componeer.

Daar zeg je wat. Ja dan.....
Dus ook al die mensen, die schrijven dat door jouw schrijven bij hen het kwartje begon te vallen.
Wat een de illusie moet zo'n gedachte dan weer zijn na zo'n opsteker.

Of is dat weer jouw aangeleerde nederigheid?

Doe het dan maar voor jezelf.
Ook prima.

Waarom zo vinnig reageren?
Is het zo moeilijk om te aanvaarden dat een schilder niet schildert om indruk te maken, om een nieuwe stijl uit te vinden, om mensen een plezier te doen, om in de Wikipedia te komen, of om geld te verdienen? Een schilder schildert eenvoudig omdat ze het niet kan laten. Een componist maakt muziek omdat hij het niet kan laten.
Als mensen mij schrijven dat bij hen het kwartje begon te vallen, dan ben ik daar blij mee. Maar indien ik nooit ook maar één reaktie van iemand krijg ben ik net zo blij zijn met wat ik geschreven heb. Ik moest schrijven om mijzelf te worden. Soms, als ik moe ben, spoor ik mezelf aan met de woorden dat ik een taak heb die ik af moet maken. Iets wat ik mezelf natuurlijk maar wijsmaak, maar de gedachte werkt soms om me weer te aktiveren.
Maar ik kan het niet doen met de gedachte dat ik het voor anderen doe. Alsof wat ik doe van zoveel gewicht is. Dat is voor mij een te aanmatigende gedachte. Dat heeft niets met nederigheid te maken, want ik ben juist heel trots wanneer iets wat ik schep af is. Ik weet dan dat het tot in de details overdacht is, mooi is als een geslepen diamant. Ik kwam dat onlangs nog tegen toen ik na 37 jaar voor het eerst mijn Opus one weer onder mijn ogen kreeg. Ik stond er verbaasd over hoe het helemaal niet lijkt op een eerste probeerseltje, maar een geslepen diamant is.

[Maria]

Welnee, mensen hebben geen hulp nodig. Iedereen die een wil heeft komt wel op eigen wijze uit het kreupelhout.
Alles wat ik schrijf is enkel om kunstwerkjes te maken, net als ieder stukje muziek dat ik componeer.

Daar zeg je wat. Ja dan.....
Dus ook al die mensen, die schrijven dat door jouw schrijven bij hen het kwartje begon te vallen.
Wat een de illusie moet zo'n gedachte dan weer zijn na zo'n opsteker.

Of is dat weer jouw aangeleerde nederigheid?

Doe het dan maar voor jezelf.
Ook prima.

Waarom zo vinnig reageren?
Is het zo moeilijk om te aanvaarden dat een schilder niet schildert om indruk te maken, om een nieuwe stijl uit te vinden, om mensen een plezier te doen, om in de Wikipedia te komen, of om geld te verdienen? Een schilder schildert eenvoudig omdat ze het niet kan laten. Een componist maakt muziek omdat hij het niet kan laten.
Als mensen mij schrijven dat bij hen het kwartje begon te vallen, dan ben ik daar blij mee. Maar indien ik nooit ook maar één reaktie van iemand krijg ben ik net zo blij zijn met wat ik geschreven heb. Ik moest schrijven om mijzelf te worden. Soms, als ik moe ben, spoor ik mezelf aan met de woorden dat ik een taak heb die ik af moet maken. Iets wat ik mezelf natuurlijk maar wijsmaak, maar de gedachte werkt soms om me weer te aktiveren.
Maar ik kan het niet doen met de gedachte dat ik het voor anderen doe. Alsof wat ik doe van zoveel gewicht is. Dat is voor mij een te aanmatigende gedachte. Dat heeft niets met nederigheid te maken, want ik ben juist heel trots wanneer iets wat ik schep af is. Ik weet dan dat het tot in de details overdacht is, mooi is als een geslepen diamant.

Ik schrik van jouw reactie.
Ik bedoelde het met een knipoog naar waar we het ooit over hebben gehad.
(Mijn eerste zin alleen als reactie op jouw eerste zin.)

En verder precies zoals je nu uitlegt.

Ik dacht aan waar we het ooit over hadden,
Dat het moeilijk is een compliment te aanvaarden als je geïndoctrineerd bent om nederig te zijn en niet je op de borst te kloppen als je iets goed of mooi hebt gedaan.
Dus datgene wat je doet, niet doet voor de ander en om iets bij de ander te bereiken, maar uitsluitend voor jezelf.

Heb je de video beluisterd?
Door deze jou aan te reiken, zal ook blijken dat ik het ook zo bedoelde.

[Rereformed]

Waarom zo vinnig reageren?

Ik schrik van jouw reactie.
Ik bedoelde het met een knipoog naar waar we het ooit over hebben gehad.
(Mijn eerste zin alleen als reactie op jouw eerste zin.)

Oh, fijn. Dan heb ik het helemaal verkeerd begrepen.

Heb je de video beluisterd?
Door deze jou aan te reiken, zal ook blijken dat ik het ook zo bedoelde.

Daar had ik nog geen tijd voor, maar zal het nu doen.

[Rereformed]

@Maria
Ah, nu begrijp ik het dat je het helemaal anders bedoelde. Je had geen beter videootje kunnen aanreiken! Het is alsof de filosoof/psycholoog met de naam die men onmogelijk zonder fouten kan leren schrijven, exact uitlegt hoe mijn leven in elkaar zit! Hij gebruikt als voorbeeld mensen die geruïneerd zijn door de oorlog. En vroeg zich af wat hen hielp om een leven te leiden dat de moeite waard was om te leven. Ik heb gelukkig geen oorlog meegemaakt, maar heb mijn leven ahw. zelf geruïneerd door het zo moeilijk mogelijk te maken. En de manier die men dan vindt (en ik toevallig op mijn weg vond, zie de tekst die ik schreef als begeleiding bij het muziekstukje Opus one op Youtube) wanneer men op letterlijke en/of mentale eenzaamheid is beland is iets te scheppen wat uit die eenzaamheid groeit. Zelf je eigen wereld scheppen waardoor je de wereld van de realiteit om je heen kan ontsnappen. Het enige wat je hebt en waar je wat mee kan doen zijn je eigen gedachten. Het enige dat je overeind houdt is een manier vinden om de wissel van depressieve gedachten om te draaien en uit je gedachten iets te scheppen waarmee je jezelf volkomen positief mee verrast. Ik voelde me in die tijd als een gehandicapte, iemand die enkel kan communiceren op het niveau van een vijfjarige. Kunst scheppen zonder woorden was alsof ik ineens naar het hoogtepunt van geluk werd vervoerd, overstroomd werd door het gevoel "Zie je wel, ik ben helemaal niet zielig, ik kan best wel wat! Ik ben gelukkig!" En toen ik daar mee doorging merkte ik op dat telkens wanneer je creatief bezig bent het begin vreselijk moeilijk is, want je hoort altijd die nooit aflatende innerlijke stem "Jij bent niets, jij kunt niets, wat verbeeld jij je wel, het loopt uit op een mislukking", maar als je dan maar doorbijt komt er een moment dat je opeens beseft dat het wél lukt, waarna er een onbeschrijflijk gevoel komt van wat men flow noemt waarin de kunst zich ahw. uit zichzelf afmaakt. Je ervaart het alsof je er niets voor hoeft te doen, alsof het van buitenaf komt en je het alleen maar hoeft op te vangen. En het vervult je met de hoogste gevoelens van geluk.

Soms, zoals in een muziekcompositie die ik drie maanden geleden maakte Happy Piano Day kan ik zelfs het exacte moment aangeven waarop ik overstelpt werd door de intensiefste gevoelens van geluk die ik in mijn leven ervaar: luister naar hoe de muziek zich op het moment 1'15'' ontpopt alsof een reuzenvogel je meeneemt op zijn rug en je opeens naar boven vliegt en je geconfronteerd wordt met de mooiste vergezichten en wel kan gaan huilen van hoe mooi het leven is. In de video heb ik dat geprobeerd te illustreren met al die bewegende gekleurde balletjes/kristallen, en (wat later) met fladderende vlinders die een sprookjesachtige atmosfeer scheppen. Om die ervaring te vieren laat ik die stroom van geluk op het moment 2'23'' aankomen op een thema "geboren uit puur geluk", dat men op de video kan zien uitgeschreven in muzieknoten. Een poging om iets als souvenir ervan mee te nemen (enkel dat thema kun je later nazingen). Daar staat het Finse woordje "huipentuma" bij, dat "hoogtepunt" betekent. Het hele muziekstukje maakte me onvoorstelbaar dankbaar voor alles wat ik in mijn leven had meegemaakt om tot op dit punt te komen, vanaf het moment dat mijn moeder ooit tegen me zei dat we vandaag naar een pianojuf gaan die mij piano zal leren spelen.

Met schrijven kan die flow je ook overkomen. Ik herinner me nog heel goed dat ik mijn boek De God die ver te zoeken is in zes weken van koortsachtig bezig zijn schreef en hoe het voelde om in hoofdstuk 11 vleugels te hebben en alles als een waterval uit mezelf te zien stromen.

[Maria]

@Maria
Ah, nu begrijp ik het dat je het helemaal anders bedoelde. Je had geen beter videootje kunnen aanreiken! Het is alsof de filosoof/psycholoog met de naam die men onmogelijk zonder fouten kan leren schrijven, exact uitlegt hoe mijn leven in elkaar zit!

Met schrijven kan die flow je ook overkomen. Ik herinner me nog heel goed dat ik mijn boek De God die ver te zoeken is in zes weken van koortsachtig bezig zijn schreef en hoe het voelde om in hoofdstuk 11 vleugels te hebben en alles als een waterval uit mezelf te zien stromen.

Fijn en heel bijzonder, hoe snel we weer op één lijn zitten.
Ik herken het ook in zekere mate, maar wel weer anders.
Bij mij is het alleen korter durend en zich snel en afwisselend herhalen in de loop van een bepaalde periode, waardoor ik tussendoor praktisch kan blijven functioneren.
Ik ken dat met woorden en ook met op heel diverse (creatief) manieren met mijn stem geluid maken.
Ik ken een paar momenten, waarin mijn gedachten gevoelens compleet op de schop gingen en ik zelfs lichamelijk niet kon functioneren.
Ik ben toen gaan schrijven..........eerst alleen flarden van woorden........volledig onsamenhangend.
Al doorgaande steeds meer op een rij en met meer volledige zinnen en eindigend met een helderend beschrijven en van nieuwe inzichten.
Soms in 15 tot 30 minuten van totale chaos in mijn hoofd naar nieuwe energie, gericht op positief verder te gaan.
Eerst nog even verder gaand in een soort high toestand.

Of zingen, roepen met alleen spontaan ontstaande klanken, met lang gerekte adem.
Dat laatste heb ik de laatste dagen weer opnieuw ontdekt, toen het er eerst uitknalde.
De volledig andere stemming die is ontstaan als ik er uiteindelijk mee stopt.
Als het genoeg is en een diepe innerlijke rust is weergekeerd.

Zeker niet hetzelfde als bij jou, maar wel in de zin van de betekenis en het aanvoelen wat met "flow" wordt bedoeld.
Heel bijzondere en sterkere herinneringen, die zelfs bij de gedachte eraan, weer een stukje daarvan (be)levend kunnen maken.

[Rereformed]

Zeker niet hetzelfde als bij jou, maar wel in de zin van de betekenis en het aanvoelen wat met "flow" wordt bedoeld.
Heel bijzondere en sterkere herinneringen, die zelfs bij de gedachte eraan, weer een stukje daarvan (be)levend kunnen maken.

Ja, en je kunt het niet naar believen oproepen. Het overkomt je. En omdat het zeldzame momenten van grote intensiteit zijn blijven de herinneringen sterk.
En jammergenoeg blijft het scheppingswerk - zoals velen naar voren hebben gebracht - een zaak van 90% perspiratie en 10% inspiratie.

[Maria]

Zeker niet hetzelfde als bij jou, maar wel in de zin van de betekenis en het aanvoelen wat met "flow" wordt bedoeld.
Heel bijzondere en sterkere herinneringen, die zelfs bij de gedachte eraan, weer een stukje daarvan (be)levend kunnen maken.

Ja, en je kunt het niet naar believen oproepen. Het overkomt je. En omdat het zeldzame momenten van grote intensiteit zijn blijven de herinneringen sterk.
En jammergenoeg blijft het scheppingswerk - zoals velen naar voren hebben gebracht - een zaak van 90% perspiratie en 10% inspiratie.

Toch zijn er verklaringen van oorzaken, die de aanzet tot deze flow mede kunnen veroorzaken.
Nl. onze diverse gelukshormonen, die in diverse omstandigheden en op diverse wijze onze stemmingen beïnvloeden en zelfs sturen.
Serotonine, dopamine, endorfine en oxytocine. Het hoe, waarom en wanneer van de werking ervan is op te zoeken.

Inspiratie alleen kunnen velen hebben.
Jouw wil en drang door te gaan en vol te houden met je 90% perspiratie zijn mi. duidelijk.

[Maria]

Alles wat ik schrijf is enkel om kunstwerkjes te maken, net als ieder stukje muziek dat ik componeer.

Hierop terugkomend.
Vorige week hoorde ik een lezing aan
Ik moest aan jou denken.
Beginnend ca. 5 minuten over componeren.
Ik plaats het in desbetreffend topic.

Mihaly Csikszentmihalyi: Flow, the secret to happiness

Opnieuw moest ik aan jou denken.
Liefde voor muziek en het zelf beoefenen, koste wat kost.
Hier te midden van en tegen alle verdrukking in.

https://imgur.com/a/FZLWvle

[Rereformed]

De Fin op dit forum heeft natuurlijk allang geconstateerd dat 19 augustus in Nederland geen betekenis heeft, ook niet als het ditmaal juist 30 jaar geleden is dat deze voor veel Finnen grootste gebeurtenis van hun leven plaatsvond: de Sowjet-Unie hield op te bestaan. Men kan natuurlijk een andere datum pakken, maar dit is de dag dat Jeltsin op de tank klom en daarmee voor eeuwig het aura van heldendom verkreeg, en het voor iedereen duidelijk werd dat de Sowjet-Unie niet meer te redden valt.
Te danken aan de wodka overigens: de personen (Janajev) die de macht hadden gegrepen hadden weliswaar de opdracht gegeven om Jeltsin te arresteren, maar dit werd tot de volgende dag uitgesteld omdat de beste man stomdronken was (er zijn ook andere uitleggingen voor gegeven.)

In Finland staat men er nu natuurlijk uitgebreid bij stil. Het uiteenvallen van de Sowjet-Unie betekende voor iedere Fin dat je vanaf die tijd je leven in tweeën kon delen: ervoor en erna. Alles veranderde.

Ik kwam zelf in Finland wonen in 1981, toen Leonid Breznjev nog rondliep, zij het half dement. Het einde van de Sowjet-Unie verwachtte helemaal niemand in Finland. Ik herinner me uit 1986 dat een collega van me vroeg of ik het beter snapte wat er nu gebeurt in de Sowjet-Unie, met die nieuwe Gorbatchev. "Hij komt over alsof hij menselijk is, sterker nog, zelfs het beste voor heeft met zijn volk, maar dat is toch eigenlijk niet mogelijk daar". Ik kon mijn gesprekspartner niet helpen, er enkel zelf ook verbaasd om zijn.

Vaak werd ik in Nederland gevraagd hoe het nu zat met die "Finlandisierung". Wel, dat zat zo: na de tweede wereldoorlog kon Finland zijn onafhankelijkheid behouden door een zogenaamd "Vriendschaps- en wederzijdse bijstandverdrag" te sluiten met de Sowjet-Unie. De meerderheid van het volk wilde daar niets van weten, maar iedereen begreep dat men geen andere keus had. Officieel gedroeg men zich dus voorbeeldig. Dit hield oa. in dat men geen enkele kritiek op de Sowjet-Unie uitte. Het was ook één van de eerste dingen die ik leerde: de Sowjet-Unie is taboe, daar kun je geen gesprek over voeren, daarover ben je stil. Ik leerde er ook meteen bij dat dat niet betekent dat Finnen vrienden van de Sowjet-Unie waren, iedereen die de oorlog had meegemaakt haatte de Russen veel erger nog dan ik gewend was te horen van oudere Nederlanders over de Duitsers. Er niet over praten was de prijs die men betaalde om in vrijheid te mogen blijven leven.
In 1987 was ik zover gekomen dat ik de Finse nationaliteit wilde krijgen. Eén voorwaarde was dat ik het Fins behoorlijk onder de knie moest hebben, hetgeen me gelukt was, maar van een andere voorwaarde wist ik helemaal niets. Onverwacht kreeg ik een brief waarin mij gevraagd werd om te verschijnen om door de geheime politie geïnterviewd te worden. Ik ging naar de hoofdstad van de provincie naar een adres wat een leegstaande flat in het centrum bleek te zijn. Toen ik binnenkwam werd ik begroet in het kille appartement door een paar mannen. In het hele lege huis stond een oude tafel met aan weerszijden een krakkemikkige stoel. Boven de tafel ging er vanaf het plafond een stroomkabeltje naar beneden die eindigde in een gloeilampje. Op één van de stoelen zat een man met een sigaar in zijn mond en zijn voeten op de tafel, die hij naar beneden hijste toen ik binnenkwam. Ik begreep het meteen: ik was in de wereld van Kafka beland. Het verhoor begon: "Jouw vader was bij de vakbond en heeft ook bij stakingen een rol gespeeld. Wat waren zijn politieke overtuigingen?" Ik was met stomheid geslagen. Hoe weten zij van mijn vader? Die is nota bene allang met pensioen! Ik begreep ook dat ik moest oppassen met wat ik antwoordde. Ik gaf als antwoord: "Wel, het was een christelijke vakbond. In Nederland heb je zoiets, dat is niet politiek maar christelijk." Het antwoord scheen te lukken, want ze gingen meteen over op de volgende vraag: En je hebt een broer die op de west-bank van Israel werkt. Wat zijn zijn politieke overtuigingen?" Ik dacht het spelletje maar verder te spelen en antwoordde dat hij daar christelijk werk doet. De opvang en zorg voor Palestijnse geestelijk gehandicapte kinderen. En dat het niets met politiek te maken had, maar, alweer, christelijk. Ook dat scheen een goed antwoord te zijn. Het verhoor werd vervolgd met de hamvraag: "En hoe denk jij over de Sowjet-Unie?" Het zweet begon me nu uit te breken, maar ik speelde hetzelfde spelletje weer een rondje verder: "Ik ben musicus, en houd me niet bezig met politiek." Maar daarop werd de sigaarrokende man heftig. Hij zei nu dat ik naar waarheid moest antwoorden en niet om de zaak heendraaien. "Wat zijn je eerlijke gedachten!" zei hij met stemverheffing. Ik begon me nu benauwd te voelen. De hamvraag was: Wat willen ze horen? En het antwoord is: Ik mag me niet uiten als vijandig, maar ook niet als vriend van de Sowjet-Unie. Na een pauze waar vanalles door me heenging antwoordde ik: "Wel, ik ben nooit in de Sowjet-Unie geweest, maar ik weet welhaast zeker dat ik liever aan deze kant van de grens woon." Meteen klaarde het gezicht van de geheime dienst vertegenwoordiger op, en ik meende zelfs een glimlach te zien. Ik had duidelijk begrepen hoe ik me als Fin moest gedragen.
En ja hoor, na een paar maanden kreeg ik een oorkonde met de handtekening van de Finse president Mauno Koivisto dat ervan getuigde dat ik van nu af Fin ben. Die handtekening kostte wel 750 marken, maar ja, een handtekening van de president heeft niet iedereen.

En nu was het dan 19 augustus 1991. In tijd van drie maanden (!) werd het onmogelijke bewerkstelligd voor Finland: Finland zegde het "Vriendschaps- en wederzijdse bijstandsverdrag" met de Sowjet-Unie op en de regering maakte tezelfdertijd het besluit dat ze zich wil aansluiten bij de Europese Gemeenschap. Het eerste is niet helemaal correct: op de dag dat de minister van buitenlandse zaken naar Moskou zou vliegen omwege dit verdrag hoorde hij net voor vertrek dat de Sowjet-Unie niet meer bestaat. Het werd uiteindelijk met Rusland overeengekomen. Het was zo chaotisch dat de Russen zeiden dat de Finnen zelf de bewoording van het nieuwe verdrag met Rusland mogen verzinnen. Hun enige voorwaarde was dat de Finnen de naoorlogse grenzen eerbiedigen en niet de afgestane gebieden aan de Sowjet-Unie terug eisen.

Het einde van de Sowjet-Unie luidde in Finland ook een enorme economische crisis in. Twintig procent van de economie was handel met Rusland. Die was voor lange tijd op slag veranderd in nul komma nul, of nog erger: veel Finse bedrijven leverden nog lange tijd goederen, waar uit Rusland nooit meer betaling voor kwam. En voor goederen uit Rusland kon men vanaf die tijd wachten zoals men wacht op de wederkomst van Christus. In tijd van drie maanden steeg de werkloosheid van 3½% naar 20%. Ook mijn persoonlijk leven nam daardoor een wending.
Vandaar die snelle beslissing om zich bij de EG aan te sluiten.
Dat Finland uit die benarde positie kwam en het tien jaar later had omgezet in een sprookachtig economisch wonder scheelde ook maar een haar: in de herfst van 1991 zou de Finse firma Nokia, die ook in de malaise kwam, aan de zweedse firma Ericsson verkocht worden. Iemand heeft daar een stokje voor gestoken en het ging op het nippertje niet door. Via Nokia groeide Finland na tien jaar uit tot een rijk land. Nokia's winst ging van negatief in 1991 naar $1 miljard in 1995, bijna $4 miljard in 1999. In 1999 had het 30% procent van de wereldmarkt mobiele telefoons. Het inkomen van verkochte telefoons ging van 6½ miljard dollar in 1996 naar 31 miljard dollar in 2001. Ik geloof dat Nokia ongeveer 5-10% van het brutto nationaal product van Finland was gedurende het begin van deze eeuw.

[Rereformed]

Opnieuw moest ik aan jou denken.
Liefde voor muziek en het zelf beoefenen, koste wat kost.

Het is bij mij geen "koste wat kost" kwestie, muziek spelen en luisteren is bijvoorbeeld 17 jaar in mijn leven volkomen afwezig geweest. Maar muziek componeren is voor mij wel een heel diep existentiële zaak. Het achtervolgt me altijd.
Ik heb mijn hele leven geleefd via de twee ervaringen in mijn vroegste jeugd die mij vertelden dat ik al tweemaal dood had geweest moeten/kunnen zijn (op 2- en 5-jarige leeftijd verongelukte ik ernstig). Van kinds af aan zat ik daarom altijd te piekeren "waarom God wil dat ik leef", of later in mijn leven: "Wat doe ik met mijn leven". Antwoorden als "je leeft voor iemand die je liefhebt" was een vanzelfsprekendheid, ik kon er zo mijn moedertaal of vaderland voor opgeven. Maar het was geen antwoord erop: ik mocht al blij zijn mijn hoofd boven water te houden vanwege alle stress die zoiets met zich meebrengt. Een carrière opbouwen kon ik (in een vreemd land) als taalgehandicapte ook wel vergeten. Voor mij werd het daarom muziek componeren, het enige waarvan ik vanaf de eerste compositie die ontstond wist dat ik het om de één of andere reden zonder opleiding ervoor met bekwaamheid kon. En wanneer ik het af en toe overdacht besefte ik ook altijd dat het het enige is dat mijn leven overleeft. Al het andere wat ik doe vervliegt in de wind.
Ik werd er bijzonder sterk weer aan herinnerd toen ik bezig was mijn ooit gecomponeerde muziek op YouTube te zetten. Ik kwam tot mijn eigen verrassing een compositie tegen uit 1988. Wanneer ik terugdenk aan dat jaar zie ik enkel een enorme berg zorgen en benauwdheid voor me: ik had sinds een jaar voor het eerst een vaste baan. Als muziekleraar moest ik elke dag laten zien dat ik het aankan en bekwaamheid heb. Ik moest zelfs een koor leiden en een Kantele en dwarsfluit kunnen bespelen. Wat? Hoe? Ik? Op een plaats ergens waar de wereld ophoudt en elanden en muggen zich vermaken, waar winters 7 maanden duren en vorst tot 40 graden onder nul kan oplopen. Ik had jarenlang op het Fins gestudeerd, maar de mensen daar spraken een dialect dat ik nauwelijks kon verstaan. Het voelde aan alsof ik weer opnieuw moest beginnen. Thuis waren er nog drie kleine kinderen om op te voeden en het huis zat midden in de renovatie waarvan ik het merendeel moest doen, omdat het laten doen te duur was. Een soort overlevingskamp dat ik zou willen vergeten.

En dan opeens kwam die compositie tevoorschijn. Er staat op aangegeven: 14 februari 1988. Blijkbaar in hartje winter gemaakt. Daarna nooit meer gespeeld, nooit ergens uitgevoerd. Ja, ik dwong me in februari 1990 nog om het stukje vanaf maat 70 eindelijk af te maken!
Daarna vergeten tot aan juni 2021. Opeens kwamen die noten voor mijn ogen. Ik speelde ze in, zette die op YouTube, en kreeg reakties "Wack a Mole, gevolgd door een vlooiencirkus en een stroomversnelling, Leuk!" en "Tsjonge! Prokoffiev zou zijn hoed hebben afgenomen! Wat is de achtergrond van dit verrukkelijke stukje??"

Ik liet het drie maanden bezinken en luisterde er vanmorgen nog eens naar. Verrukkelijk stukje!? Blijdschap, kracht, humor! Ja, dat is wat er overbleef van dat jaar! En het is meer waard dan al het andere. Over vijfhonderd jaar kan iemand er nog plezier aan hebben. Dít is wat ik wil met mijn leven. Dat is wat componeren voor mij betekent.