zeven miljard in 2011

[vegan-revolution]

als ik bij Arcadis een beetje zoek op toepassingen zie ik dat louter in combinatie met NP-bemesting. Hoe kan dat dan.. vraag ik me af?

Het kàn in combinatie met NP-bemesting, maar dat is niet strikt noodzakelijk. Wat de N (stikstof) betreft is het zo dat er planten zijn, zoals bepaalde vlinderbloemigen (bonen, klaver) die stikstof uit de atmosfeer halen. Deze planten kunnen vervolgens weer als meststof dienen. Zie bijvoorbeeld dit artikel en deze informatie. De hierin genoemde Rhizobiumbacteriën zijn tevens in staat tot het produceren van vitamine B12.

[Samsa]

als ik bij Arcadis een beetje zoek op toepassingen zie ik dat louter in combinatie met NP-bemesting. Hoe kan dat dan.. vraag ik me af?

Het kàn in combinatie met NP-bemesting, maar dat is niet strikt noodzakelijk. Wat de N (stikstof) betreft is het zo dat er planten zijn, zoals bepaalde vlinderbloemigen (klaver) die stikstof uit de atmosfeer halen. Deze planten kunnen vervolgens weer als meststof dienen. Zie bijvoorbeeld dit artikel.

Dat weet ik want ik gebruik al 5 jaar groenbemesters om datzelfde te doen. Maar ik ontkom niet aan fosfaat 'importeren' (niet met P-meststoffen in mijn geval maar soit). Wat ik probeer te zeggen is dat ik aan de concentraties van die P in dat steenmeel niet kan zien hoeveel er beschikbaar is voor de plant. Daarom begrijp ik dat voor intensieve landbouw misschien een extra gift noodzakelijk is (maar aangezien ik geen kwantitatieve gegevens erover heb kan ik dat dus niet inschatten).

[sarnian]

Steenmeel heeft niks te maken hiermee, want steenmeel is geen vervanging voor NP-kunstmest.

Inderdaad. Waar het bij kunstmest vooral omgaat is de verhouding tussen fosfor en stikstof. Het fosfor gehalte van steenmeel is onvoldoende om als vervanger van kunstmest te dienen.

... Sarnian schreef terecht dat je de keten moet sluiten of de fosfaat moet terugwinnen. Dat zal moeten komen van nieuwe technieken voor herwinning, want de natuurlijke bronnen gaan niet eeuwig mee (maar voor die tijd kunnen Marokko en de VS er nog aardig aan verdienen).

Waar ik nog het meest verrast van ben is hoeveel fosfaat en andere fosfor verbindingen worden gebruikt in food en non-food producten (alhoewel het meeste fosfaat voor kunstmest productie wordt gebruikt).

[vegan-revolution]

Wat ik probeer te zeggen is dat ik aan de concentraties van die P in dat steenmeel niet kan zien hoeveel er beschikbaar is voor de plant. Daarom begrijp ik dat voor intensieve landbouw misschien een extra gift noodzakelijk is (maar aangezien ik geen kwantitatieve gegevens erover heb kan ik dat dus niet inschatten).

OK. Experimenten waarbij totaal uitgeputte grond met steenmeel wordt verrijkt tonen aan dat gewassen vanaf dan goed gedijen. Dit zou niet mogelijk zijn als er onvoldoende fosfor in steenmeel aanwezig zou zijn. Een teveel aan fosfaten door onnodige overbemesting is een bekend milieuprobleem. Steenmeel is dan geschikter, omdat de mineralen langzamer uit steenmeel vrijkomen dan het geval is met kunstmest.

Fosfor is overigens wel een interessant element in het geheel. Ik zal me er nog eens nader in verdiepen.

Als je kunt aantonen dat er problemen zijn met de fosforvoorziening dan kun je dit toevoegen aan het rijtje problemen met veeteelt. Als je immers naast de mensheid ook nog eens een veevolume dat 7 keer zo groot is als de mensheid moet voeden, dan heeft dit een versnellend effect op de uitputting van de fosforvoorraad (met een factor acht ?).

[Samsa]

Wat ik probeer te zeggen is dat ik aan de concentraties van die P in dat steenmeel niet kan zien hoeveel er beschikbaar is voor de plant. Daarom begrijp ik dat voor intensieve landbouw misschien een extra gift noodzakelijk is (maar aangezien ik geen kwantitatieve gegevens erover heb kan ik dat dus niet inschatten).

OK. Experimenten waarbij totaal uitgeputte grond met steenmeel wordt verrijkt tonen aan dat gewassen vanaf dan goed gedijen. Dit zou niet mogelijk zijn als er onvoldoende fosfor in steenmeel aanwezig zou zijn. Een teveel aan fosfaten door onnodige overbemesting is een bekend milieuprobleem. Steenmeel is dan geschikter, omdat de mineralen langzamer uit steenmeel vrijkomen dan het geval is met kunstmest.

Fosfor is overigens wel een interessant element in het geheel. Ik zal me er nog eens nader in verdiepen.

Als je kunt aantonen dat er problemen zijn met de fosforvoorziening dan kun je dit toevoegen aan het rijtje problemen met veeteelt. Als je immers naast de mensheid ook nog eens een veevolume dat 7 keer zo groot is als de mensheid moet voeden, dan heeft dit een versnellend effect op de uitputting van de fosforvoorraad (met een factor acht ?).

Ik mis continu het kwantitatieve aspect. Wat is 'goed gedijen', om welke gewassen gaat het? Hoeveel fosfaat zit er in steenmeel en hoe snel komt dat vrij?

Hier een simpel rekensommetje puur voor het inschatten van de ordes van grootte waarover we het hebben:

De opbrengst van graan is 100 kg/ha. De concentratie P in landbouwgewassen schommelt tussen 0.1-0.5%. Laten we conservatief 0.2% kiezen. Dat betekent dat we 2000 mg/m^3 moeten aanvoeren jaarlijks. Een redelijke schatting voor de concentratie P in steenmeel is ergens tussen de 3000-4000 mg/kg. Dan moet je dus al 1 kilo materiaal jaarlijks per vierkante meter gooien. Oftewel, voor 1 hectare grond moet je 10.000 kilo steen aanvoeren. Dat is dan al onvoldoende voor 3 jaar teelt, en dan hebben wij aangenomen dat die steenmeel ook zijn gehele voorraad kan kwijtraken in die periode (en niet over een periode van 10 jaar bijv.).

Ik geef toe dat er heel wat details missen maar ik kan mij toch niet voorstellen dat zo'n intensief gewas erop kan overleven zonder bijgift. Daarnaast heb ik geen idee wat het kost om 10.000 kilo steen per hectare hierheen te verschepen voor wat mais (ik bedoel, voor heel Nederland zou dat toch inhouden dat we 20 miljard kilo steen moeten importeren uiteindelijk).

Corrigeer me svp als ik fouten maak..

[vegan-revolution]

OK, Samsa, reken even met mij mee:

Je gaf:

- 100 kilogram graan per hectare per jaar
- graan bevat 0,2% fosfor
- steenmeel bevat 3 gram fosfor per kilogram steenmeel

Dan volgt daaruit:

100 kilogram graan bevat 0,002 * 100 kilogram fosfor = 0,2 kilogram fosfor = 200 gram fosfor
67 kilogram steenmeel bevat 67 * 3 gram fosfor = 201 gram fosfor.

Voor de fosforvoorziening is 67 kilo steenmeel per hectare per jaar dus voldoende. Stel dat je te conservatief geschat hebt, bijvoorbeeld met een factor 3, dan kom je op 200 kilogram steenmeel per hectare per jaar uit, maar ook niet meer dan dat.

Volgens een hier eerder door mij vermelde link zou 4 ton steenmeel per hectare per jaar voldoende moeten kunnen zijn (in verband met chemische elementen, anders dan fosfor). Dit zou voor heel Nederland dan ongeveer 8,5 miljoen ton steen per jaar zijn. 8,5 miljoen ton steen kan door 17 mammoettankers verscheept worden. Dat moet in 1 jaar tijds te doen zijn.

Overigens is steenmeel nog steeds vele malen goedkoper dan kunstmest, dus aan de prijs zal het niet liggen.

[Samsa]

Excuus, de opbrengst van 1 hectare graan is niet 100 kilo maar tussen de 5000 - 10.000 kilo. Je berekening is verder goed, behalve dat dus de benodigde hoeveelheid een factor 50-100 groter moet zijn. De opbrengst is daarnaast een onderschatting omdat het niet de totale geproduceerde biomassa betreft (maar slechts het gewicht van de granen).

Wat overigens totaal niet wegneemt dat het interessant spul is.

[sarnian]

Eerder stelde ik :

Waar ik nog het meest verrast van ben is hoeveel fosfaat en andere fosfor verbindingen worden gebruikt in food en non-food producten (alhoewel het meeste fosfaat voor kunstmest productie wordt gebruikt).

Een paar toepassingen van fosfor verbindingen (zoals fosfaat) in andere producten dan kunstmest :

plastic (zeer brede toepassing), glas, vuurwerk, roest verwijdering, frisdranken, medicijnen, lijm, lak, elektrolyt, schoonheid en huid-zorg producten, anti-klont middel, emulgator, vochtbinder, tandpasta, staal, corrosie bescherming, pesticiden, detergentia, waterontharder, en diverse militaire producten.

Kunstmest versus steen meel :

De mengverhoudingen in meststoffen is zeer belangrijk. Vandaar dat de N-P-K verhouding op iedere zak kunstmest staat vermeld. N-stikstof voor bladgroei, P-fosfor voor bloem en vruchtvorming, en K-kalium voor wortel en knolvorming.
Steen meel is prima geschikt als toevoeging op verarmde gronden, omdat het de bodemvruchtbaarheid op peil brengt met een natuurlijke mix van essentiële mineralen. Door het (te) lage fosfor gehalte in steen meel t.o.v. de aanwezige stikstof verbindingen is het vaak minder geschikt als kunstmest vervanger. Op zeer arme gronden moet bij gebruik van steen meel dan ook extra fosfor (zuur) verbindingen worden toegevoegd, zoals beschikbaar in beendermeel en natuurlijke mest.

In eigen tuin kan je het best organische meststoffen als compost en mest gebruiken. In de landbouw is een correcte pre-mixed N-P-K kunstmest een stuk handiger. Bij andere vormen van bemesting moet de totale N-P-K verhouding goed in het oog worden gehouden, en waar nodig worden aangepast.
Dat laatste is het geval bij gebruik van steen meel. Het kan wel, maar is (vaak) een stuk onhandiger voor de boer, omdat er lokaal bijgevoegd moet worden, met allerlei mogelijke problemen van dien.

[vegan-revolution]

Door het (te) lage fosfor gehalte in steen meel t.o.v. de aanwezige stikstof verbindingen is het vaak minder geschikt als kunstmest vervanger.

Vaak, dus niet altijd?

Op zeer arme gronden moet bij gebruik van steen meel dan ook extra fosfor (zuur) verbindingen worden toegevoegd, zoals beschikbaar in beendermeel en natuurlijke mest.

Met natuurlijke mest bedoel je neem ik aan stront? Bedenk trouwens dat alles wat van dieren afkomstig is uiteindelijk via via via uit steen komt, dus dan is het efficienter om fosfor direct uit steen te betrekken dan via dieren.

In de landbouw is een correcte pre-mixed N-P-K kunstmest een stuk handiger.

Kun je de bronvermelding er nog even bij geven?

[vegan-revolution]

Excuus, de opbrengst van 1 hectare graan is niet 100 kilo maar tussen de 5000 - 10.000 kilo. Je berekening is verder goed, behalve dat dus de benodigde hoeveelheid een factor 50-100 groter moet zijn. De opbrengst is daarnaast een onderschatting omdat het niet de totale geproduceerde biomassa betreft (maar slechts het gewicht van de granen).

Wat overigens totaal niet wegneemt dat het interessant spul is.

OK. Als we dan uitgaan van van een factor 75, dan kom je uit op 75 * 67 kilogram steenmeel per hectare per jaar = 5 ton steenmeel per hectare per jaar. Dat komt dicht in de buurt van de 4 ton steenmeel per hectare per jaar waar ik eerder al naar verwees.

[lanier]

Ik zag nog niet zolang geleden een documentaire op DC over het kweken van gewassen bovenop flatgebouwen. Die gewassen hingen eigenlijk met de wortels in de open lucht, dus waren niet gepoot in de grond. Het schijnt allemaal nogal experimenteel te zijn maar men verwacht er wel vrij veel van, zeker in stedelijk gebied.

[Samsa]

Vaak, dus niet altijd?

Lastige vraag lijkt me, want steenmeel bevat helemaal geen nitraat. Dus dit hangt af van zowel de bodem als de snelheid waarmee de P vrijkomt. Inderdaad kan het zo zijn dat de bodem de juiste concentratie N bevat en het steenmeel in de juiste hoeveelheid aanwezig is dat deze de goede verhouding opleveren.

Met natuurlijke mest bedoel je neem ik aan stront? Bedenk trouwens dat alles wat van dieren afkomstig is uiteindelijk via via via uit steen komt, dus dan is het efficienter om fosfor direct uit steen te betrekken dan via dieren.

Nou dat is wel erg ver terug in de keten. Inderdaad kan het uit dieren komen, en dus indirect uit fosfaten die ooit in de landbouw zijn toegevoegd aan gewassen. Maar we kunnen dus ook de cyclus 'sluiten' (dwz. ons plantaardig materiaal weer recyclen, net als onze uitwerpselen). Dat minimaliseert de benodigde 'netto' instroom in ieder geval.

Kun je de bronvermelding er nog even bij geven?

Ik heb natuurlijk de bron niet maar ik kan dit wel uit persoonlijke ervaring beamen: de verhouding NPK is erg belangrijk bij de tomatenteelt (zelf gedaan) en zelfs zo dat je in veschillende periodes die verhouding nog moet aanpassen. In de beginperiode is relatief meer N nodig zodat de plant voldoende groeit en blad ontwikkelt, zodat ze in het hoogseizoen de meeste vruchten kan zetten (daarvoor is dan weer een hogere P nodig tov N, en ook een hogere K). Die verhoudingen liggen soms best nauw: teveel stikstof bijvoorbeeld kan een weelderige plant opleveren met enorm veel blad en stengel maar betrekkelijk weinig inflorescenties. Niet zo'n ramp bij boerenkool maar bij tomaten dus wel (het blad verkoopt namelijk niet zo goed).

Enfin, zelfs een combinatie van steenmeel en NP-bemesting is nog gunstiger dan alleen NP-bemesting natuurlijk dus ik zie hier ook wel een aardige toekomst in.

[Samsa]

Ik zag nog niet zolang geleden een documentaire op DC over het kweken van gewassen bovenop flatgebouwen. Die gewassen hingen eigenlijk met de wortels in de open lucht, dus waren niet gepoot in de grond. Het schijnt allemaal nogal experimenteel te zijn maar men verwacht er wel vrij veel van, zeker in stedelijk gebied.

Interessant, je hebt zeker geen idee meer hoe dat programma heette? (Hingen ze in de lucht of zoals bij hydropooncultuur in een ruimte met verstuivingsinstallaties bijv). Ik teel zelf nog klassiek met aarde op het dak maar je begrijpt dat het niet ideaal is :P

[Samsa]

OK. Als we dan uitgaan van van een factor 75, dan kom je uit op 75 * 67 kilogram steenmeel per hectare per jaar = 5 ton steenmeel per hectare per jaar. Dat komt dicht in de buurt van de 4 ton steenmeel per hectare per jaar waar ik eerder al naar verwees.

Godzijdank, ik wou m'n diploma fysica al ritueel gaan verbranden In ieder geval, zeker een interessante optie dus. Alhoewel mijn belangstelling dan ook zou uitgaan naar het terugwinnen van fosfaat uit bijv. onze riolering e.d.

Misschien dat die blauwalg waar we elke zomer zo'n last van hebben dus nog iets nuttigs kan doen voor ons

[Jinny]

Kun je de bronvermelding er nog even bij geven?

De eerste de beste plaatselijke kunstmesthandelaar kan je uit ervaring met de grondsoorten erbij inlichten.