Geloven als een kind

[dikkemick]

@HJW
Nu doe je voorkomen alsof ik 100% redelijk ben en geen gevoel heb (wens te hebben). Maar niets is minder waar uiteraard. Ik ben, evenals jij, ook een mens. Een mens dat het moet doen met het brein dat hij/zij heeft. En dat brein is natuurlijk niet altijd logisch. Ik denk ook zeker te weten, als ik mijn regenpak 's morgens vergeet, dat het 100% zeker is, dat het 's middags dan regent.
Logisch gezien bullshit, gevoelsmatig een feit. Wat ik probeerde te zeggen is dat de dieren dit op ons voor hebben. Zij zijn door hun brein-samenstelling/omvang niet beperkt door wensdenken/confirmation bias. Menselijke (geestelijke) ervaringen zijn doorgaans niet ondergedompeld is logica. Onlangs is er bij ons een hondje overreden en overleden en mijn dochter (die dit zag gebeuren) wil nog steeds niet met het andere hondje wandelen. Is dit een logische verstandelijke reden? Uiteraard niet, want het hondje zou nooit meer buiten komen. Wordt ze eigenlijk gehinderd door (nutteloze irrationele) emoties? Ik denk het wel. Begrijp ik haar dan in al mijn rationaliteit niet?
Zeker niet! Ik begrijp dit.

[HJW]

@HJW
Nu doe je voorkomen alsof ik 100% redelijk ben en geen gevoel heb (wens te hebben). Maar niets is minder waar uiteraard.

Ik zou niet durven zoiets te beweren. Wat ik aangeef is dat je, in het zoveel mogelijk kunnen bepalen hoe het universum in elkaar zit en of er een bedoeling achter zit, dat je je dan volledig baseert op rede en logica.
Ik geef aan dat ik ook persoonlijke ervaringen daarin meeneem, met alle risico's vandien (kaf en koren).
Tevens neem ik de "vrouwelijke" kant mee, zoals gevoel en intuitie.

[dikkemick]

Wat ik aangeef is dat je, in het zoveel mogelijk kunnen bepalen hoe het universum in elkaar zit en of er een bedoeling achter zit, dat je je dan volledig baseert op rede en logica.

Mijn intuïtie/gevoel zegt me dat de zon schijnt omdat de plantjes dit nodig hebben en ik het lekker vind om in te zitten. En hoewel plantjes zonlicht nodig hebben en ik het inderdaad fijn vind in de zon te zitten, is de reden dat de zon schijnt niet voor de plantjes of voor mij, maar enkel en alleen omdat ze ooit door accretie ontstaan is. Maar had dit vooraf de reden, de intentie om later plantjes te doen groeien?

[Rereformed]

1) Uit het feit dat de mensheid tot aan de moderne tijd algemeen geloofd heeft dat er een scheppende intelligentie moet zijn die het bestaan geschapen heeft, volgt het bestaan van die intelligentie niet.

Dat klopt op zich. Maar uit het feit dat de mensheid tot en met de moderne tijd (het gaat nog steeds door) dit gelooft, volgt ook niet dat dit allemaal onverantwoord is.

Je bedoelt te zeggen dat het geloof in een scheppende intelligentie niet geheel onverantwoord is, aangezien een scheppende superintelligentie niet uitgesloten kan worden. Maar dat is het punt niet. Het punt is dat je een scheppende intelligentie destilleert uit het feit dat het overgrote deel van de mensheid van alle tijden erin geloofd heeft. Dat is een volkomen vals argument.

Maar het zijn de "hoe" en "wat" vragen waar de wetenschap goed in is, niet in het "waarom".

Hoe zou jij het überhaupt kunnen hebben over het 'waarom' via een intelligent wezen dat het bestaan gecreëerd heeft, voordat je het 'hoe' en 'wat' (bestaan van zo'n opperwezen) hebt aangetoond of aannemelijk gemaakt?
Zelfs al zouden we bewezen hebben dat er een Superintelligentie achter het bestaan zit, hoe zouden we het kunnen hebben over het waarom, de beweegredenen van zo'n Wezen? Kan een met enige intelligentie uitgeruste bacterie in onze buik ook maar iets zinnigs denken over het waarom van een mens?

Persoonlijke ervaring van jou is op geen enkele manier een argument voor het bestaan van een intelligente schepper van het bestaan.

Jazeker wel.
Persoonlijke ervaringen kunnen iets zeggen. Probleem is hoe je het kaf van het koren scheidt.
Persoonlijke ervaringen zijn meer geneigd om aan wishful thinking te doen, maar je kunt niet alle persoonlijke ervaringen per definitie afserveren.

Uiteraard ben ik het met je eens dat er kaf en koren is.
Ik heb het over dit specifieke geval. Jij voert persoonlijke ervaring aan als argument voor het bestaan van een Schepper. Zoals de link naar Anecdotal Fallacy aangeeft: "Anecdotal evidence is often unscientific or pseudoscientific because various forms of cognitive bias may affect the collection or presentation of evidence. For instance, someone who claims to have had an encounter with a supernatural being or alien may present a very vivid story, but this is not falsifiable."

Wanneer jij zegt dat er bananen groeien op de exoplaneet Draugr zal niemand dat als een bewijs van die bananen zien, ook niet als je eraan toevoegt dat je in de geest ernaartoe bent vervoerd en het met eigen ogen gezien hebt. Je mag deze persoonlijke ervaring opblazen via dat je het geopenbaard hebt gekregen via de God Bulbasaur, maar dat is dan enkel het bewijs voor jou, voor niemand anders.

Het is hier blijkbaar usance om absurde voorbeelden te gebruiken om main stream geloofsstromen onderuit te halen.

Ik kan het ook zo neerzetten:
"Wanneer jij zegt dat er een Intelligentie is die ons bestaan geschapen heeft, zal niemand dat als bewijs of zelfs maar argument voor een Schepper zien, ook niet wanneer je eraan toevoegt dat deze Schepper zich Persoonlijk aan je geopenbaard heeft."

Het punt wat je aangezegd wordt - en hardnekkig probeert te ontlopen - is dat persoonlijke ervaring wat betreft een zaak als deze een drogreden is.

Zegt eerlijk gezegd iets meer over de steller dan over hetgeen wat de steller onderuit wil halen.
Dit is ongeveer hetzelfde als zeggen: die Kim Jung is een atheist en een klojo. Zie je nou wel: atheïsten zijn klojo's.
Zo werkt argumenteren niet.

Alweer probeer je het punt wat ik maak te ontlopen. Ik beweer niet dat men zich nooit kan beroepen op persoonlijke ervaring of dat persoonlijke ervaring er niet toe doet. Ik stel dat men zich überhaupt, per definitie, niet kan beroepen op persoonlijke ervaring wanneer het om een zaak gaat als het wel of niet bestaan van een superintelligentie die ons bestaan gemaakt heeft. Aangezien zoiets niet falsificeerbaar is kan zoiets niet als argument gelden en is je hierop beroepen een drogreden.

Er is meer dan logica, retoriek en rede.

Ja en? Wie heeft dat ontkend?
Wil je er mee zeggen dat het bestaan van de superintelligentie achter het bestaan iets is wat je kunt aanvoelen? Wil je ermee zeggen dat je met de pet mag gooien naar rationaliteit en logica wanneer je zin hebt ergens in te geloven?

[HJW]

Mijn intuïtie/gevoel zegt me dat de zon schijnt omdat de plantjes dit nodig hebben en ik het lekker vind om in te zitten. En hoewel plantjes zonlicht nodig hebben en ik het inderdaad fijn vind in de zon te zitten, is de reden dat de zon schijnt niet voor de plantjes of voor mij, maar enkel en alleen omdat ze ooit door accretie ontstaan is. Maar had dit vooraf de reden, de intentie om later plantjes te doen groeien?

Omdat niet elke intuitie klopt, klopt geen enkele intuitie ?

[Rereformed]

Mijn intuïtie/gevoel zegt me dat de zon schijnt omdat de plantjes dit nodig hebben en ik het lekker vind om in te zitten. En hoewel plantjes zonlicht nodig hebben en ik het inderdaad fijn vind in de zon te zitten, is de reden dat de zon schijnt niet voor de plantjes of voor mij, maar enkel en alleen omdat ze ooit door accretie ontstaan is. Maar had dit vooraf de reden, de intentie om later plantjes te doen groeien?

Omdat niet elke intuitie klopt, klopt geen enkele intuitie ?

Weer negeer je de zaak waar het om gaat: het gaat erom of intuïtie een geldig argument is om een geloof op te baseren. Intuïtie is een gereedschap waarmee je onmiddellijk tot een conclusie komt. Intuïtie betekent dat het je zus of zo toeschijnt, zonder dat je er evidentie voor hebt. Vaak kan het een product van ervaring zijn: je hebt soortgelijke scenario's heel vaak gezien en concludeert van daaruit onmiddellijk over een nieuwe situatie.
Intuïtie is geen argument voor het bestaan van een Superintelligentie.

[HJW]

Je bedoelt te zeggen dat het geloof in een scheppende intelligentie niet geheel onverantwoord is, aangezien een scheppende superintelligentie niet uitgesloten kan worden. Maar dat is het punt niet. Het punt is dat je een scheppende intelligentie destilleert uit het feit dat het overgrote deel van de mensheid van alle tijden erin geloofd heeft. Dat is een volkomen vals argument.

Twee dingen:
1. Ik trek geen conclusie
2. Het zou je sieren als je eens ophield met oordelen. Je hebt het christendom dan wel achter je gelaten, maar het oordelen heb je meegenomen in je nieuwe overtuigingen. Het ontsiert telkens je bijdragen.
Waarom heb je die oordelen nodig ?

Hoe zou jij het überhaupt kunnen hebben over het 'waarom' via een intelligent wezen dat het bestaan gecreëerd heeft, voordat je het 'hoe' en 'wat' (bestaan van zo'n opperwezen) hebt aangetoond of aannemelijk gemaakt?

Dat is mijn punt niet. Punt is dat er een reden zou kunnen zijn om op zoek te gaan. Het ontbreken van de "waarom" vraag in de wetenschap en de gedachte dat het niet onlogisch is dat er een "waarom" bestaat (vele zaken hebben een waarom en niet zelden is dat een wezenlijk onderdeel van die zaak) is een reden om een plan in de overwegingen te betrekken.

Zelfs al zouden we bewezen hebben dat er een Superintelligentie achter het bestaan zit, hoe zouden we het kunnen hebben over het waarom, de beweegredenen van zo'n Wezen? Kan een met enige intelligentie uitgeruste bacterie in onze buik ook maar iets zinnigs denken over het waarom van een mens?

Dat is geen goede vergelijking.

Ik heb het over dit specifieke geval. Jij voert persoonlijke ervaring aan als argument voor het bestaan van een Schepper. Zoals de link naar Anecdotal Fallacy aangeeft: "Anecdotal evidence is often unscientific or pseudoscientific because various forms of cognitive bias may affect the collection or presentation of evidence. For instance, someone who claims to have had an encounter with a supernatural being or alien may present a very vivid story, but this is not falsifiable."

Wat je doet is de persoonlijke ervaring direct te onderwerpen aan de wetenschappelijke methode, met als vooropgezet doel de ervaring af te serveren. En dat is nou eenmaal confirmation bias.

"Wanneer jij zegt dat er een Intelligentie is die ons bestaan geschapen heeft, zal niemand dat als bewijs of zelfs maar argument voor een Schepper zien, ook niet wanneer je eraan toevoegt dat deze Schepper zich Persoonlijk aan je geopenbaard heeft."

Dat klopt, dat is geen enkel bewijs. Dat niemand het als argument zal zien is feitelijk onjuist.

Het punt wat je aangezegd wordt - en hardnekkig probeert te ontlopen - is dat persoonlijke ervaring wat betreft een zaak als deze een drogreden is.

Je wilt zo graag dat persoonlijke ervaringen een drogreden zijn. Dat mag, maar dat maakt het nog niet tot waarheid.
Ik ontloop niets, ik neem alleen de vrijheid om het met je oneens te zijn. En daar heb je moeite mee.

Wil je er mee zeggen dat het bestaan van de superintelligentie achter het bestaan iets is wat je kunt aanvoelen? Wil je ermee zeggen dat je met de pet mag gooien naar rationaliteit en logica wanneer je zin hebt ergens in te geloven?

Tja......er zit nog een hele wereld tussen 0% en 100%.
Met de pet gooien naar logica is heel wat anders dan uitsluitend en alleen de logica hanteren.
Dat weet jij ook wel, maar ja........

[HJW]

Weer negeer je de zaak waar het om gaat: het gaat erom of intuïtie een geldig argument is om een geloof op te baseren.

Ik ben vrouwelijke intuitie gaan waarderen als bron. Ja, dus ook om te veronderstellen dat er meer is dan alleen rede en logica om te komen tot een blik op de werkelijkheid.

[Rereformed]

Je bedoelt te zeggen dat het geloof in een scheppende intelligentie niet geheel onverantwoord is, aangezien een scheppende superintelligentie niet uitgesloten kan worden. Maar dat is het punt niet. Het punt is dat je een scheppende intelligentie destilleert uit het feit dat het overgrote deel van de mensheid van alle tijden erin geloofd heeft. Dat is een volkomen vals argument.

Twee dingen:
1. Ik trek geen conclusie
2. Het zou je sieren als je eens ophield met oordelen. Je hebt het christendom dan wel achter je gelaten, maar het oordelen heb je meegenomen in je nieuwe overtuigingen. Het ontsiert telkens je bijdragen.
Waarom heb je die oordelen nodig ?

Het is jammer dat je mij voortdurend neerzet als agressief. Daar is geen sprake van. Je hebt dit gedaan in alle gesprekken die ik met je aanga, en eerlijk gezegd vind ik het nu heel irritant aan het worden.
Je veronderstelt een Schepper of vindt een Schepper aannemelijk vanwege het feit dat de overgote meerderheid erin gelooft.
Je aanzeggen dat je met een drogreden aankomt is geen oordelen, noch agressiviteit, maar heel eenvoudig mijn betoog.
En ja, het is en blijft een drogreden.

Hoe zou jij het überhaupt kunnen hebben over het 'waarom' via een intelligent wezen dat het bestaan gecreëerd heeft, voordat je het 'hoe' en 'wat' (bestaan van zo'n opperwezen) hebt aangetoond of aannemelijk gemaakt?

Dat is mijn punt niet. Punt is dat er een reden zou kunnen zijn om op zoek te gaan. Het ontbreken van de "waarom" vraag in de wetenschap en de gedachte dat het niet onlogisch is dat er een "waarom" bestaat (vele zaken hebben een waarom en niet zelden is dat een wezenlijk onderdeel van die zaak) is een reden om een plan in de overwegingen te betrekken.

Je ontwijkt voortdurend alles wat ik naar voren breng. De wetenschap is per definitie op zoek naar het hoe en wat van de gehele werkelijkheid en ook naar alle waaroms. Het is niet waar dat de wetenschap niet geïnteresseerd in 'waarom'. Bij alles wat er gebeurt vraagt de wetenschap zich af 'waarom'.
Jij gebruikt het woordje in een specifiek religieuze zin. Enkel een religieus antwoord op een waarom is voor jou een 'echt' antwoord. Ook dit is een fallacy.

[axxyanus]

Als ik dit rondedansje doe, gaat het misschien weer regenen. Die tendens zit bij de mens ingebakken, bij de dieren niet. Zo scheld ik ook regelmatig op mijn pc, als ware het een levend wezen (wat mij soms het leven dwars wil zitten)...

Dat mag je allemaal doen en jij baseert je dan op waarneming en rede.
Jij diskwalificeert alle menselijke ervaringen omdat er ook zeer vreemde tussen zitten.
Ik maak een andere afweging.

Er is een verschil tussen een ervaring als onvoldoende beoordelen om er een besluit uit te kunnen trekken en een ervaring diskwalificeren. Jij geeft zelf aan dat je een ervaring als onvoldoende beoordeel om een besluit uit te trekken want anders zou je uit alle ervaringen het bijhorende besluit trekken.

Dus komt de vraag: Hoe maak jij onderscheid tussen de verschillende ervaringen?

meer op gevoel gebaseerd is en te maken heeft met ons bewustzijn dan dat er redelijke argumenten voor bestaan.

Gevoel en rede. Jij kiest overduidelijk voor de rede. Anderen kiezen ook voor gevoel.
Dat is ieders goed recht. Het is niet aan de rede om zich superieur te achten aan gevoel en andersom.
Dat is mijn punt.

Maar het is niet eerlijk om het besluit dat men trekt op basis van dat gevoel als logisch te bestempelen. Daarmee geef je namelijk aan dat je besluit door de rede ondersteunt kan worden. Als mensen daar dan problemen mee hebben en om redelijk ondersteuning vragen, dan moet je of dat besluit via de rede proberen te verdedigen of je bewering dat het logisch is, intrekken.

En de rede kan zich met recht superieur achten aan het gevoel. Wetenschappers hebben namelijk aangetoond dat intuïtie (of gevoel), ons over het algemeen geen betrouwbare kijk op de werkelijkheid geeft.

[HJW]

Het is jammer dat je mij voortdurend neerzet als agressief. Daar is geen sprake van.

Misschien is het een idee om gewoon niet meer verbaal agressief te zijn. Ook al zie je het zelf niet, je doet het wel.
Blijkbaar heb je zelf niet door wat je doet.
Op een gegeven moment begint dat te storen en dan neem ik de vrijheid er iets van te zeggen. Zal ik ook blijven doen.

Je hebt dit gedaan in aslle gesprekken die ik met je aanga, en eerlijk gezegd vind ik het nu heel irritant aan het worden.

Hoe zou dat komen dat dat in alle gesprekken naar voren komt ?
Inderdaad........

Je aanzeggen dat je met een drogreden aankomt is geen oordelen, maar heel eenvoudig mijn betoog.

Een vals argument is dat wel.

Je ontwijkt voortdurend alles wat ik naar voren breng. De wetenschap is per definitie op zoek naar hoe en wat en ook naar alle waaroms. Het is niet waar dat de wetenschap niet geïnteresseerd in 'waarom'. Bij alles wat er gebeurt vraagt de wetenschap zich af 'waarom'.

Is dat zo ? Wat is dan het waarom antwoord op het bestaan van de mens ? Waarom is de mens er ?
En dan geen hoe of wat, maar waarom.
Waarom is het universum er ? Waarom zijn er planeten en zonnestelsels ? Waarom is er zwaartekracht ? Waarom is er een atmosfeer ?

[HJW]

Jij gebruikt het woordje in een specifiek religieuze zin. Enkel een religieus antwoord op een waarom is voor jou een 'echt' antwoord. Ook dit is een fallacy.

Pure onzin en bevooroordeeldheid.
Kom dan maar met antwoorden. Ik heb in de vorige post er enkele gesteld.
Waarom is er leven ? Waarom is er water ?
Het lijstje is best lang te maken.

Als jij met wetenschappelijke antwoorden komt, ben ik oprecht zeer geinteresseerd.

[HJW]

Dus komt de vraag: Hoe maak jij onderscheid tussen de verschillende ervaringen?

Wat mij wel en niet aanspreekt. Kijken of ik iets kan achterhalen over de oprechtheid van de mens. Komt de ervaring vaak voor. Zijn er andere verklaringen te geven.
Deels objectief en deels subjectief. Daar ontkom je niet aan.

Maar het is niet eerlijk om het besluit dat men trekt op basis van dat gevoel als logisch te bestempelen.

Daar zit ook niet altijd een verband tussen.
Ik heb meerdere zaken aangegeven die voor mij aanleiding zijn te veronderstellen dat er meer is en dat er over het universum nagedacht is.
Voor een deel doe ik dat ook op basis van ervaringen van anderen.
Deels op logica, deels op rede, deels op gevoel, deels op de "waarom" vraag.

Als mensen daar dan problemen mee hebben en om redelijk ondersteuning vragen, dan moet je of dat besluit via de rede proberen te verdedigen of je bewering dat het logisch is, intrekken.

Nee hoor. Als mensen een probleem hebben met gevoel/intuitie, dan moet de ander maar voldaan aan de wens van de ander om het op basis van rede te doen. Omdat die ander het gevoel en de intuitie niet aan kan.
Wat zou jouw antwoord zijn als het andersom gebeurde ? Stel dat iemand zegt dat zijn/haar gevoel iets heel anders zegt dan jouw rede, ga je je dan verdedigen met gevoel, en anders je antwoord op basis van de rede intrekken ?
Lijkt mij niet.
Je stelt jouw voorwaarde (rede) en daar moet de ander aan voldoen.

[axxyanus]

Gevoel en rede. Jij kiest overduidelijk voor de rede. Anderen kiezen ook voor gevoel.
Dat is ieders goed recht. Het is niet aan de rede om zich superieur te achten aan gevoel en andersom.
Dat is mijn punt.

Hiermee beweer jij eigenlijk dat kennis onmogelijk is.

De wetenschap (rede) stelt dat vaccinatie mensen op een veilige manier beschermt tegen ziektes. Er zijn een heleboel mensen wiens intuítie/gevoel zegt dat vaccinatie gevaarlijk is en autisme veroorzaakt.

Aangezien de rede niet superieur is aan het gevoel, is er geen rede om de wetenschap te geloven.

De wetenschap (rede) heeft een heel mooie onderbouwde theorie over hoe het leven evolueerde. Er zijn een heleboel mensen wiens intuïtie/gevoel zegt dat het leven geschapen is.

Aangezien de rede niet superieur is aan het gevoel, is er geen rede om de wetenschap te geloven.

Onze maatschappij zit vol experten wiens kennis opgebouwd is via de wetenschap/rede. Waarom zouden we een expert raadplegen als het gevoel evenwaardig is?

Als de rede niet superieur is aan het gevoel, waarom zouden wij dan nog wetenschap beoefenen? Laten we gewoon afgaan op het gevoel van de mensen, veel goedkoper en blijkbaar evenwaardig.

De wetenschap is er net gekomen omdat mensen tot de vaststelling kwamen dat intuïtie/gevoel maar al te vaak tot een verkeerde kijk op de werkelijkheid leidde. Als de wetenschap (rede) geen betere resultaten opleverde dan intuïtie/gevoel dan was er geen enkele reden om er mee door te gaan.

Dus als het erop aan komt om een klare kijk op de werkelijkheid te verkrijgen dan denk ik dat de wetenschap/rede zich met alle recht superieur kan achten aan intuïtie/gevoel.

[Rereformed]

Is dat zo ? Wat is dan het waarom antwoord op het bestaan van de mens ? Waarom is de mens er ?
En dan geen hoe of wat, maar waarom.
Waarom is het universum er ? Waarom zijn er planeten en zonnestelsels ? Waarom is er zwaartekracht ? Waarom is er een atmosfeer ?

Wetenschap geeft antwoorden in de trant van "Een universum is er omdat er een Big Bang plaatsvond." "De mens is er omdat leven via natuurlijke selectie kan uitgroeien tot mens". "Een planeten zijn er omdat gasnevels zich kunnen verdichten tot een dunne schijf met een proto-ster in het centrum, hetgeen vanwege de zwaartekracht geleidelijk aan meer gruis en allerlei partikels aantrekt en op een gegeven moment in elkaar klapt." Je kunt daar neerbuigend over doen, alsof het antwoorden zijn die geen waarde hebben, maar het zijn wel degelijk antwoorden.
Wil je antwoorden hebben die nog verder teruggaan, waarom is er een Big Bang geweest, waarom bestaat er überhaupt iets? dan staan we zoals al vele malen is opgemerkt voor een raadsel.

Religie heeft ook hierop antwoorden willen geven, maar zinnige antwoorden heeft de religie nooit kunnen geven.

Waarom is de mens er?
-Wel, om Mij bezig te houden natuurlijk en om Mij te lofprijzen.
-Het is inderdaad een vergissing, maar uiteindelijk zul je van het bestaan verlost worden.

-Waarom zijn er planeten en zonnestelsels?
Wel, om jullie licht te geven en laten zien hoe Geweldig Ik ben.

Waarom zijn er zoveel sterrenstelsels?
Omdat ik dat nu eenmaal kan en Ik nu eenmaal zo groots ben.

Waarom is er zwaartekracht?
Wel, Ik had ook iets anders kunnen scheppen. Ik wilde jullie stevig op de grond zetten.

-Waarom is er atmosfeer?
Wel, ik heb zoiets niet nodig, en daarom leek het me leuk om eens te kijken hoe het bestaan ervaren wordt in een atmosfeer.

Waarom zijn er parasieten, mijnwormen, aardbevingen?
Omdat ik een tegenstander heb. Of misschien wil ik jullie op de proef stellen. Misschien wil ik jullie straffen.
Verzinnen jullie maar wat. Alles is goed zolang jullie maar geloven dat Ik Goed en Geweldig ben.

En dat is de religieuze zoektocht: zoeken naar verzinsels die je wel aardig toeschijnen. Het is de bezigheid van de mens die zichzelf heeft opgeblazen tot iets waar het hele universum om moet draaien.