Freethinker.nl

Rereformed schreef:

RobbertVeen schreef:Snap je wat ik bedoel?

Ik denk dat ongelovigen dit wel begrijpen. Wat de ethiek betreft is het precies wat atheïsten gelovigen altijd proberen duidelijk te maken. Tegen vrijdenkers/atheïsten wordt namelijk veelal vanuit christelijk hoek geopperd dat ze (vanwege het wegvallen van God) geen basis voor ethiek zouden hebben. Terwijl een godloze dan altijd antwoordt dat een autoriteit van buiten juist nooit de basis voor een ethiek kan zijn, omdat een mens ethiek uit zijn eigen lijf naar boven moet halen. Zolang men iets doet uit gehoorzaamheid heeft men van ethiek nog niets begrepen.

Deze godloze houdt vol dat de mens het heel veel langer zonder god(en) heeft geleefd dan met, en ook toen ethiek en moraal hadden. (ze hadden het toen ook 'in zichzelf')

dikkemick schreef: Dan is het heel misschien wenselijk je goed doordachte argumenten en redenen hier kenbaar te maken waarom je, na redeneren, worstelen en overwegen, toch geloof in deze god verkiest. Een rijtje met argumenten waarom geloof in deze god logisch en voor de hand liggend voor u is.
Want ik denk dat een ieder daar wel beniwued naar is. Ik in ieder geval wel.

Ik ook!

Fraaie reactie Robber!

De visie staat vast, nu nog even de tekst zo interpreteren dat ze bij de visie past! Het is evident, dat je dan met Harry Potter op dezelfde visie uitkomt. Met om het even welke tekst dan ook. Maar uiteraard niet met de universele verklaring van de rechten van de mens, want daar kom je niet weg met een “receptiegeschiedenis”. Er zijn er nog te veel <, die weten wat de bedoeling was. Niet alleen de auteur.

Hoe kom je tot “de bijbelse boodschap” die ketters kunnen verdraaien? Weet je dan niet dat jezelf de ketter bent in hun visie? Ik zie veel verschillende boodschappen in de tekst. Sommige die mij bevallen en sommige die mij niet bevallen. Mag ik zomaar herinterpreteren wat mij niet bevalt en overeind houden wat mij wel bevalt?

Het gaat je om JC zeg je, maar wie was JC? Een vredestichter of een zeloot? Een tekstgetrouwe jood of een nieuwlichter? Een mens of toch iets anders? Een timmerman of een visser? De zoon van god, van een romeins soldaat of van de vorst (Achelaus) die zijn moeder(Mariamne) rond 6 BC verstoten had? Een volgeling van de doper, of zijn meerdere? En wat als JC het mis had?

Jij mag dat de tekst gerecontekstualiseerd hebben, anderen lezen nog altijd wat er staat, en ergeren zich soms aan de schrijver. Ik had als kind een grote hekel aan Paulus. Nu ik ouder ben, sta ik er wat genuaceerder tegenover, maar soms maakt hij – of zijn vertaler – er inderdaad een potje van, en lijkt dan inderdaad een arrogante kwast. Op andere momenten is hij weer de deemoed zelve. Het probleem is dat hij – net als jij – soms denkt te weten waar JC voor stond. Ook hij had er misschien een nieuwe context bij verzonnen . . . . .

Terwijl op mijn laptop een virus toesloeg, blijkt iemand een 1 op 1 discussie tussen ons beiden te hebben voorgesteld. Wel grappig, waar ik totaal niet theologisch geschoold ben evenmin filosofie heb gestudeerd, en slechts matig in de religie ben geinteresseerd, schijnt men te denken dat we aan elkaar gewaagd zijn! Misschien is mijn hoge eigendunk ook een besmettelijk virus?

Maar er zit wel iets in. Alhoewel ik soms op een arrogante manier van mijn eigen gelijk overtuigd ben, kan het me juist in dit onderwerp niet zoveel schelen of ik “het debat win”. Ik win volgens mij alleen maar iets als ik iets van onze discussie leer. Als ik alleen maar jouw mening weerleg, heb ik niets gewonnen. Dat is een insteek die jou wellicht wel bevalt.

Ondertussen blijft de vraag, wat jij beschouwd als de essentiele boodschap van het evangelie. Wat vind je er nu eigenlijk zo waardevol aan? Wat hoef je niet te recontextualiseren, maar blijft volgens jou overeind staan? Je nieuwe onderwerp “Waarom ik in god geloof” komt mij niet voor als iets wat direct tot JC te herleiden valt, laat staan tot het evangelie. (maar ik heb wel weer wat nieuwe woorden geleerd). Ik hoop het nog ergens te lezen...

RobbertVeen schreef: De grote vragen zijn voor mij wel gebleven, maar het bestaan van God is voor mij geen grote vraag meer [...]. Voor een gelovige of theoloog is de vraag naar het bestaan van God - en dat zul je hem of haar wel verwijten denk ik - niet de grote vraag. Ik bevestig Gods bestaan, maar ik zou die claim kunnen laten vallen als het nodig is. Ik kan alleen de leer en theik van Jezus - zoals ik die begrijp dan tenminste - niet laten vallen.

Ik heb maar één korte vraag Robbert, kan je de idee dat Jezus de enige zoon van god is ook laten vallen als het nodig is?
Ik vind dat belangrijk om weten omdat ik tot hiertoe nog maar van één priester weet dat hij dit zelf een arrogante exclusieve christelijke waarheid vind, ook al is hij totaal geïnspireerd door de figuur van JC.
Als jij die idee ook kan laten vallen kom ik naar je evangelie luisteren.

Peter van Velzen schreef:
Het gaat je om JC zeg je, maar wie was JC? Een vredestichter of een zeloot? Een tekstgetrouwe jood of een nieuwlichter? Een mens of toch iets anders? Een timmerman of een visser? De zoon van god, van een romeins soldaat of van de vorst (Achelaus) die zijn moeder(Mariamne) rond 6 BC verstoten had? Een volgeling van de doper, of zijn meerdere? En wat als JC het mis had?

Grootste vraag: (en eigenlijk al beantwoord) .... heeft deze figuur ooit bestaan?

Beste dominee Robbert,

Ik wil als eerste toegeven, dat u duidelijk in het nadeel bent. Wij zijn voor het merendeel anonieme forumleden en die positie heeft u niet. U speelt dus met de billen bloot. Dat is dapper en ik heb respect voor uw houding. U (s)preekt vanuit een gevestigde positie als werkzaam dominee. Helaas geeft deze combinatie een spagaat, omdat u op ons forum niet van nature op een voetstuk zult staan. Dat is misschien even wennen. Toch wens ik u de kracht toe om u hier te blijven inspannen uw stem te laten horen. Niet omdat ik uw mening deel, maar juist omdat ik dit geheel niet doe.

HenkM schreef:

Peter van Velzen schreef:
Het gaat je om JC zeg je, maar wie was JC? Een vredestichter of een zeloot? Een tekstgetrouwe jood of een nieuwlichter? Een mens of toch iets anders? Een timmerman of een visser? De zoon van god, van een romeins soldaat of van de vorst (Achelaus) die zijn moeder(Mariamne) rond 6 BC verstoten had? Een volgeling van de doper, of zijn meerdere? En wat als JC het mis had?

Grootste vraag: (en eigenlijk al beantwoord) .... heeft deze figuur ooit bestaan?

Mogelijkerwijs is dat voor Robbert niet belangrijk.
Hij kan hem altijd nog recontextualiseren toch?

bonifacius schreef:

RobbertVeen schreef: De grote vragen zijn voor mij wel gebleven, maar het bestaan van God is voor mij geen grote vraag meer [...]. Voor een gelovige of theoloog is de vraag naar het bestaan van God - en dat zul je hem of haar wel verwijten denk ik - niet de grote vraag. Ik bevestig Gods bestaan, maar ik zou die claim kunnen laten vallen als het nodig is. Ik kan alleen de leer en theik van Jezus - zoals ik die begrijp dan tenminste - niet laten vallen.

Ik heb maar één korte vraag Robbert, kan je de idee dat Jezus de enige zoon van god is ook laten vallen als het nodig is?
Ik vind dat belangrijk om weten omdat ik tot hiertoe nog maar van één priester weet dat hij dit zelf een arrogante exclusieve christelijke waarheid vind, ook al is hij totaal geïnspireerd door de figuur van JC.
Als jij die idee ook kan laten vallen kom ik naar je evangelie luisteren.

Een van mijn grote voorbeelden was de Amerikaanse theoloog John Howard Yoder. Die sprak over "middle terms" waarmee hij bedoelde dat er claims zijn die in de praktijk minder zwaar wegen dan de strekking "achter" die claims. In samenwerking met andersdenkenden hoeven niet alle eigen overtuigingen te worden doorgezet. Niet omdat ze voor jou niet van belang zijn, maar omdat datgene wat nodig is voor die samenwerking ook waarde en waarheid in zichzelf heeft. Op het gebied bij voorbeeld van werken aan de vrede, kun je met een Boeddhist prima samenwerken, omdat de "middle terms" vergelijkbaar zijn. Kwesties als reïncarnatie en de status van Jezus als Heer hoeven dan niet te worden uitgewisseld.
Ik denk dat de consequenties van een geloof in God - de afwijzing van menselijke machten en ideologiën als per definitie feilbaar etc., de afwijzing van de Staat als hoogste instantie - in de praktijk belangrijker zijn dan het geïsoleerde geloof in God zelf.
Ik vind het wel "completer" en consequenter, maar kun je zonder dat geloof? Peter van Buren betoogde altid dat het gaat om de zichtbare consequenties van je geloof. Als je stelt dat je gelooft in de opstanding en je leeft alsof de maatstaf van heel je handelen je eigen overleven is, dan demonstreer je je ongeloof in de opstanding. Omgekeerd wie leeft alsof er normen zijn die boven het overleven uitgaan, die demonstreert misschien precies wat bedoeld wordt met een "leven in de kracht van de opstanding."
Ik zit hier nu gewoon hardop na te denken en wil geen positie "verdedigen". Dus, is dit geen reeele mogelijkheid? En het zou de discussie met gelovigen bevrijden van de grote steen des aanstoots: het welles nietes tegenover het geïsoleerde punt van Gods bestaan.
Ik zie Jezus Christus en de Bijbel op dezelfde manier - in het kader van de middle terms. Wat ik geloof is zelfs voor mij niet het belangrijkste, terwijl ik het toch ben die gelooft. Degen in Wie ik geloof en datgene wat de Bijbel aanreikt in mijn geloof is voor mij wel essentieel - maar dat zijn inhouden die ook los van het geloof te overdenken zijn en niet uitslutiend hun waarde aan de Bijbel ontlenen.

RobbertVeen schreef: Ik denk dat de consequenties van een geloof in God - de afwijzing van menselijke machten en ideologiën als per definitie feilbaar etc., de afwijzing van de Staat als hoogste instantie - in de praktijk belangrijker zijn dan het geïsoleerde geloof in God zelf.

Anderen, zien dit mogelijk als een ontwijking van de vraag die Bonifacius stelde, en denken wellicht dat jij je verschuilt, maar ik vind in zekere zin dat je gelijk hebt. Aangezien we toch geen objectieve waarnemingen van een god kunnen doen, is het helemaal niet zo zinvol om te trachten de waarheid ervan te bediscussieren. De consequenties die je uit je geloof trekt kunnen echter wel degelijk objectief waar te nemen gevolgen hebben in je handelen, en zijn dus inderdaad belangrijker. Voor mijn ongeloof geldt feitelijk hetzelfde.

In mijn reactie op je topic “Waarom ik geloof”, stelde ik daarom dan ook dat wezens (jij ik en de anderen) veel wezenlijker zijn. De consequenties van ons denken kunnen best dezelfde zijn. Ook ik zie de staat niet als hoogste instantie – ook niet de statenbond. Ik zie onze moraal als hoogste instantie, en veroordeel daarmee eenieder om zelf mede te moeten oordelen. Niet waar je die moraal op baseert, zal ik in je prijzen of veroordelen, maar wat je feitelijk doet dient mijns inziens de toetssteen te zijn of ik je loven of laken moet, en dat geldt andersom net zo goed.

Er is natuurlijk wel een verschil. Jij zult wellicht veronderstellen dat er iets niet-menselijks kan zijn dat onfeilbaar is, waar ik alles en iedereen feilbaar acht. Zelfs onze moraal. Maar dat neemt niet weg dat we het met elkaar en met onze eigenschappen zullen moeten doen. Wat al zou er een onfeilbaar wezen bestaan, dan nog kan onze perceptie daarvan falen. Hoe dan ook, mijn vraag is en blijft: Wat heb jij gevonden in het Evangelie dat het waard maakt het te verkondigen? Welke consequenties zijn er uit te trekken? Dat de staat niet de hoogste instantie is, zal elke democraat en elke wetenschappers beamen. Belangrijker is wat moreel juist is en wat feitelijk waar. Om dat standpunt te kunnen beamen heeft – denk ik – niemand een Evangelie nodig. Blijft de vraag prangen: waarvoor denk jij het te kunnen of te moeten gebruiken?

Waar valt dit onder, ik bedoel onder welke " term" van meneer Yoder ? http://en.wikipedia.org/wiki/John_Howar ... xual_Abuse" onclick="window.open(this.href);return false;
Ik kende de man niet dus Wikipedia was weer mijn vriend .

Peter van Velzen schreef:

RobbertVeen schreef: Ik denk dat de consequenties van een geloof in God - de afwijzing van menselijke machten en ideologiën als per definitie feilbaar etc., de afwijzing van de Staat als hoogste instantie - in de praktijk belangrijker zijn dan het geïsoleerde geloof in God zelf.

Anderen, zien dit mogelijk als een ontwijking van de vraag die Bonifacius stelde, en denken wellicht dat jij je verschuilt, maar ik vind in zekere zin dat je gelijk hebt. Aangezien we toch geen objectieve waarnemingen van een god kunnen doen, is het helemaal niet zo zinvol om te trachten de waarheid ervan te bediscussieren. De consequenties die je uit je geloof trekt kunnen echter wel degelijk objectief waar te nemen gevolgen hebben in je handelen, en zijn dus inderdaad belangrijker. Voor mijn ongeloof geldt feitelijk hetzelfde.

In mijn reactie op je topic “Waarom ik geloof”, stelde ik daarom dan ook dat wezens (jij ik en de anderen) veel wezenlijker zijn. De consequenties van ons denken kunnen best dezelfde zijn. Ook ik zie de staat niet als hoogste instantie – ook niet de statenbond. Ik zie onze moraal als hoogste instantie, en veroordeel daarmee eenieder om zelf mede te moeten oordelen. Niet waar je die moraal op baseert, zal ik in je prijzen of veroordelen, maar wat je feitelijk doet dient mijns inziens de toetssteen te zijn of ik je loven of laken moet, en dat geldt andersom net zo goed.

Er is natuurlijk wel een verschil. Jij zult wellicht veronderstellen dat er iets niet-menselijks kan zijn dat onfeilbaar is, waar ik alles en iedereen feilbaar acht. Zelfs onze moraal. Maar dat neemt niet weg dat we het met elkaar en met onze eigenschappen zullen moeten doen. Wat al zou er een onfeilbaar wezen bestaan, dan nog kan onze perceptie daarvan falen. Hoe dan ook, mijn vraag is en blijft: Wat heb jij gevonden in het Evangelie dat het waard maakt het te verkondigen? Welke consequenties zijn er uit te trekken? Dat de staat niet de hoogste instantie is, zal elke democraat en elke wetenschappers beamen. Belangrijker is wat moreel juist is en wat feitelijk waar. Om dat standpunt te kunnen beamen heeft – denk ik – niemand een Evangelie nodig. Blijft de vraag prangen: waarvoor denk jij het te kunnen of te moeten gebruiken?

Die laatste vraag vergt een dissertatie!
Ik denk dat ik met het evangelie - de Bijbel - in ieder geval de bron van een traditie in handen heb, die mijn westers-europese cultuur diepgaand heeft beïnvloed, maar zelf een meerwaarde blijft houden tegenover de voortbrengselen ervan in de cultuur. (Wat elke "klassieke" tekst doet.) Even een simpel voorbeeld: in de cultuur zeggen we: "wat gij niet wilt dat u geschiedt, doe dat ook een ander niet." De bron zegt echter: "wat gij wilt dat de mensen u doen, doe gij hen evenzo." Ik denk dat die bron van onze moraal in dit voorbeeld en vele andere een meerwaarde heeft.
En dat is belangrijk denk ik, omdat onze moraal geen individuele levenskeuze is, maar gevormd wordt door de "zedelijkheid", de gewoonten, vanzelfsprekendheden en instellingen van een cultuur. Moraal is niet los verkrijgbaar. In zekere zin is moraal een individualiserende abstractie uit de zedelijkheid vandaan - een individueel residu van wat de cultuur als geheel als normen en waarden kent.
Het evangelie werkt voor mij als het aanreiken van een alternatieve, contrasterende gemeenschap, waarin morele normen worden ontwikkeld die niet ingeklemd zitten tussen de vooroordelen en neigingen van een bijzondere volkscultuur. Juist het universele, nationaliteit-overstijgende van de evangelische moraal boeit mij - en de sociale component, dat er een gemeenschap is die zichzelf bindt aan die normen en met elkaar overweegt en oefent en met name de houdingen oefent die bij die moraal horen: nederigheid - zonder zelfhaat - openheid - maar geen kleurloosheid - compassie.

RobbertVeen schreef:

bonifacius schreef:

RobbertVeen schreef: De grote vragen zijn voor mij wel gebleven, maar het bestaan van God is voor mij geen grote vraag meer [...]. Voor een gelovige of theoloog is de vraag naar het bestaan van God - en dat zul je hem of haar wel verwijten denk ik - niet de grote vraag. Ik bevestig Gods bestaan, maar ik zou die claim kunnen laten vallen als het nodig is. Ik kan alleen de leer en theik van Jezus - zoals ik die begrijp dan tenminste - niet laten vallen.

Ik heb maar één korte vraag Robbert, kan je de idee dat Jezus de enige zoon van god is ook laten vallen als het nodig is?
.

Ik belijd dat Jezus Christus Gods Eniggeboren Zoon is. Dat is mijn geloofsovertuiging, dat predik ik, dat geloof ik. Dat geeft voor mij aan Zijn leer gezag en consistentie. Morele waarden zijn pas morele waarden als ze (in een bepaalde zin) "absoluut" zijn. Voor mij is het zinvol dat die waarden uiteindelijk hun absoluutheid niet ontlenen aan een menselijk gezag - inclusief het mijne - maar aan een gezag dat aan ieders greep onttrokken is. (Ik besef dat ik nu vreemd spreek, maar misschien daarom begrijpelijker: door de waarden te zien "alsof" ze van een goddelijk Persoon afkomstig zijn, wordt in ieder geval ontkend dat ze van een ander menselijk gezag komen, en wordt ontkend dat ze onderhandelbaar zijn - onderhandelbare morele normen zijn relatieve leefregels, die ik breken kan zodra het me uitkomt.
Wat ik kan laten vallen is de overtuiging dat dit het enige en belangrijkste is, dat we met elkaar moeten uitwisselen. Geloof jij dat niet? Jammer, maar verder geen probleem. Dat is tussen jou en God - of tussen jou en Jezelf. Dan is er geen "middle ground". Laten we het dan maar hebben over de oproep tot naastenliefde, de vergeving, het vermijden van elke uiting van haat en minachting die het leven beschadigt, de hypocrisie van de vroomheid, de noodzaak om de houding van een kind aan te nemen in het leven en allen die als "kinderen" zijn te beschermen etc. etc.

RobbertVeen schreef:
Ik belijd dat Jezus Christus Gods Eniggeboren Zoon is. Dat is mijn geloofsovertuiging, dat predik ik, dat geloof ik. Dat geeft voor mij aan Zijn leer gezag en consistentie. Morele waarden zijn pas morele waarden als ze (in een bepaalde zin) "absoluut" zijn. Voor mij is het zinvol dat die waarden uiteindelijk hun absoluutheid niet ontlenen aan een menselijk gezag - inclusief het mijne - maar aan een gezag dat aan ieders greep onttrokken is. (Ik besef dat ik nu vreemd spreek, maar misschien daarom begrijpelijker: door de waarden te zien "alsof" ze van een goddelijk Persoon afkomstig zijn, wordt in ieder geval ontkend dat ze van een ander menselijk gezag komen, en wordt ontkend dat ze onderhandelbaar zijn - onderhandelbare morele normen zijn relatieve leefregels, die ik breken kan zodra het me uitkomt.
Wat ik kan laten vallen is de overtuiging dat dit het enige en belangrijkste is, dat we met elkaar moeten uitwisselen. Geloof jij dat niet? Jammer, maar verder geen probleem. Dat is tussen jou en God - of tussen jou en Jezelf. Dan is er geen "middle ground". Laten we het dan maar hebben over de oproep tot naastenliefde, de vergeving, het vermijden van elke uiting van haat en minachting die het leven beschadigt, de hypocrisie van de vroomheid, de noodzaak om de houding van een kind aan te nemen in het leven en allen die als "kinderen" zijn te beschermen etc. etc.

Behalve de eerste en laatste zin kan ik het grotendeels zelfs met je eens zijn.

Maar is die eniggeboren, is dat het cruciale woord?, zoon is god zelf, toch? Hij liet zichzelf geboren worden, en dus tastbaar worden, en tegelijkertijd het overzicht op het reilen en zeilen van de wereld houden als die almacht. Dit (onderdeel van trinity) dogma werd toch op het concilie van Niceae aangenomen?
(ik moet hier echt van zuchten)

Als allen de houding van een kind aannemen, en beschermd dienen te worden (waartegen?), wie verteld hen dan hoe of wat, wat goed of fout is, wat ze wel of niet (be)hoeven te weten?

RobbertVeen schreef:
Die laatste vraag vergt een dissertatie!
Ik denk dat ik met het evangelie - de Bijbel - in ieder geval de bron van een traditie in handen heb, die mijn westers-europese cultuur diepgaand heeft beïnvloed, maar zelf een meerwaarde blijft houden tegenover de voortbrengselen ervan in de cultuur. (Wat elke "klassieke" tekst doet.) Even een simpel voorbeeld: in de cultuur zeggen we: "wat gij niet wilt dat u geschiedt, doe dat ook een ander niet." De bron zegt echter: "wat gij wilt dat de mensen u doen, doe gij hen evenzo." Ik denk dat die bron van onze moraal in dit voorbeeld en vele andere een meerwaarde heeft.
En dat is belangrijk denk ik, omdat onze moraal geen individuele levenskeuze is, maar gevormd wordt door de "zedelijkheid", de gewoonten, vanzelfsprekendheden en instellingen van een cultuur. Moraal is niet los verkrijgbaar. In zekere zin is moraal een individualiserende abstractie uit de zedelijkheid vandaan - een individueel residu van wat de cultuur als geheel als normen en waarden kent.
Het evangelie werkt voor mij als het aanreiken van een alternatieve, contrasterende gemeenschap, waarin morele normen worden ontwikkeld die niet ingeklemd zitten tussen de vooroordelen en neigingen van een bijzondere volkscultuur. Juist het universele, nationaliteit-overstijgende van de evangelische moraal boeit mij - en de sociale component, dat er een gemeenschap is die zichzelf bindt aan die normen en met elkaar overweegt en oefent en met name de houdingen oefent die bij die moraal horen: nederigheid - zonder zelfhaat - openheid - maar geen kleurloosheid - compassie.

Wel! Daar heb je niets gezegd waar ik feitelijk anders over denk. Alleen heb ik besloten af te zien van het gebruik van het evangelie. Niet alleen omdat ik denk het te kunnen missen, maar omdat ik bevrijd wil zijn van alle tegenstrijdigheden, oudtestamentische, en onwaarschijnlijke ballast die het met zich meedraagt. Voor alles wil ik geen onwaarheden aanhangen.

Niettemin, als ik toch het evangelie zou citeren, dan gebruikte ik nog het liefst de woorden: “Heb uw naaste lief gelijk uzelf”, omdat dit meer de essentie aangeeft van ik denk dat beoogd wordt. Het is niet vanwege mijn eigen voordeel dat ik me om anderen bekommer, maar het is omdat ik dat graag doe. De meeste mensen doen het waarschijnlijk graag. Daar probeer ik iedereen bij elk bericht aan te herinneren. Er zijn er maar weinig die een andere kwaad toewensen. Hoogstens wensen ze het kwaad kwaad toe, en zien ze sommigen voor de verpersoonlijkheid van dat kwaad aan. Zeker ook ik heb er voordeel van als anderen mij goed behandelen, maar niemand hoeft mij te helpen zolang ik dat niet nodig heb, en zolang zal ik anderen slechts aansporen om het te helpen die hen wel nodig hebben.

Het is niet alleen het “gij zult niet” waaruit de moraal is opgebouwd. Ze dient er op die eerste plaats voor om te verzekeren dat wij door samenwerking beter in staat zijn ons samenleven te doen voorduren. Daartoe mogen wij best iets begeren, zolang wij het een ander ook maar gunnen.

En dat is belangrijk denk ik, omdat onze moraal geen individuele levenskeuze is, maar gevormd wordt door de "zedelijkheid", de gewoonten, vanzelfsprekendheden en instellingen van een cultuur. Moraal is niet los verkrijgbaar. In zekere zin is moraal een individualiserende abstractie uit de zedelijkheid vandaan - een individueel residu van wat de cultuur als geheel als normen en waarden kent.

En is cultuur niet gewoon de opeenstapeling van gewoontes en gedrag van mensen, de ironie is dat het eigenlijk tegenover natuur staat, terwijl ik denk dat alle facetten van menselijk gedrag in onze natuur staat. Dat we het cultuur noemen heeft te maken met de poging van mensen om patronen te herkennen en ze te benoemen als een geheel. Hetzelfde geldt voor moraal, er is De Gulden regel die je als een gemeenschappelijke regel die je in alle mogelijke culturen archetypisch terugvind. De varianten zijn niet los verkrijgbaar maar de basis is universeel .
Sterker nog het is geen individuele levenskeuze omdat het een voorwaarde is om te overleven, veel meer natuur dan cultuur dan we waarschijnlijk door de tralies van de ethiek kunnen zien en vooral toegeven.
Geef mij maar dat wat zo dicht mogelijk bij de natuurlijke staat bevind, al is dat schier onmogelijk, ik denk dat ongeloof er nog het dichtste bij komt . Al het andere is attributie met al de attributiefouten die daarbij komen kijken.
Geloven is net als vreemdgaan, je moet veel te veel onthouden om niet als een hypocriet door de mand te vallen. Ik kan trouw zijn aan mijn semi-natuurlijke staat by proxy en ik hoef alleen maar rekening te houden met waar ik toch al rekening mee hield niet omdat dat een persoonlijke individuele mening is maar omdat ik de regels toch al in huis had .
Al die andere zaken zijn overbodige ballast, ik denk ook dat ik een apatheist blijk te zijn in hart en nieren zonder dat ik me daar druk over hoef te maken.
Ik sta voor een groot gedeelte achter Peter van Velzen, al ben ik het niet vaak eens met de manier waarop hij spelt .

Cultuur is steeds lastiger te definieeren omdat tradities niet meer zo belangrijk geacht worden te zijn, ik denk ook dat het vasthouden aan tradities een gesofisticeerde van primitief animisme is .
Waarom zou je iets veranderen wat je al jaren doet en waarbij je lekker voelt, zelfs al weet je op onbewaakte momenten dat het veel beter zou zijn als het anders zou doen en denken. Maar daar komt de natuur weer om de hoek piepen, mensen hebben een mentaal systeem dat ze hanteren alsof het onfeilbaar is , dat vertrouwen moet er zijn omdat anders helemaal niets meer zeker is voor het gevoel . En dat laatste is pas echt lastig, we moeten vertrouwen op de grond waarop we lopen, moeten er zeker van zijn dat het lichtje in de ijskast uitgaat en we moeten er zeker van zijn dat we niet voor lul op de wereld gezet zijn . Zinloosheid kan niet want dat dissoneert met dat wat cultuur ons onder de neus wrijft en wat juist ook als recursief eigenlijk de reden is van cultuur.
Culturen die weinig vrije tijd hebben omdat ze jagers/ verzamelaars zijn staan dichter bij de natuur en hebben veel minder cultuur omdat ze daar nu eenmaal geen tijd voor hebben.

Ik heb geen tijd om me te verdiepen in overbodige cultuuruitingen omdat het nogal wat is en ik veel liever naar de bron ga, ik ben gefascineerd door het verschijnsel geloof omdat daar alle feilbaarheid van het menselijke mentale systeem geconcentreerd aanwezig is .
De mens als soort doet het goed omdat we de Gulden regel zo gevarieerd mogelijk weten toe te passen en het doet het zo slecht omdat we veel te veel aandacht besteden aan ruis die door diezelfde veroorzaakt wordt.
En ruis is ook de betekenis en waarde die we hechten aan alle culturele verschillen. Er worden oorlogen over gevoerd , terwijl het eigenlijk terug te voeren is tot wat we ontkennen te zijn.
Misschien wel juist vanwege het laatste .