Digit krijgt me ook weer mee door zijn opmerking. Het zit volgens mij in de semantiek, hoe termen altruisme en egoisme gezien worden binnen de gedragswetenschap ligt wat genuanceerder.
Digit schreef:Siger,
Altruïsme is de dag van vandaag een feit (alhoewel ik dat hierna zal nuanceren). Daar heeft niemand moeite mee : we noemen gedrag altruïstisch als het gedaan wordt ten koste of op risico van zichzelf en ten bate van een ander.
Het 'ten koste of op risico van zichzelf en ten bate van een ander' zie ik als zelfopofferingsgedrag, altruisme hoeft niet per sé ten koste van zichzelf of op risico van zichzelf te zijn. Dan volstaat het 'ten bate van een ander zijn' voor het al dan niet altruistisch zijn van gedrag.
Maar het is alleen kunnen ontstaan omdat het destijds de overlevingskansen van de eigen genen bevorderde. Daarom is het in oorsprong voordelig geweest voor de eigen "fitness". En in dat opzicht kan je het egoïstisch noemen.
Laten we zeggen dat de evolutionaire verklaring hout snijdt; gedrag dat mensen vertonen is complex; niet alle gedrag is per sé als zodanig 'geevolueerd' denk ik, maar kan ook bedacht worden omdat wij gaandeweg denkende wezens zijn geworden. Ons gedrag neemt hierdoor op zichzelf een vlucht, los van evolutionaire principes waardoor onze voorvaderen geshaped werden in hun gedragsarsenaal.
Maar ook nu : wanneer iemand een daad stelt, dan wil hij daarmee een doel bereiken, al is dat soms onbewust. Dat doel kan best in het objectieve belang zijn van een ander, uit liefde, empathie, gewetensdruk, ..... . Maar het doel is en blijft het doel van de steller van de daad. In dat opzicht is élke daad ook een beetje egoïstisch, want gesteld met het eigen "doel" voor ogen !
Bij egoisme denkt men meer aan het eigenbelang dan aan het ander belang. Bij altruisme is dat toch anders, daar is het belang van de ander zwaarder wegend. Dat iemand zijn geweten sust of zijn zelfbeeld wat opkrikt is bij altruistisch gedrag van minder gewicht. Is het eigen zelfbeeld belangrijker dan het ten bate doen komen van de ander, dan is het egoisme.
Maar heb jij soms een andere verklaring voor het ontstaan van "altruïsme", zonder dat daar ook maar een vleugje (zelfs indirect) "eigenbelang" bij komt kijken. In dat geval verneem ik dat graag !
Groetjes,
Digit
Uiteindelijk leef je voor jezelf. Maar misschien helpt het om wat ruimer te kijken. Er zijn mensen die de belangen van anderen zwaarder doen wegen dan hun eigen belangen en zich altruistisch gedragen en zich daar beter bij voelen over zichzelf, maar dan netto zichzelf wél benadelen. In die situatie zou ik niet van egoisme spreken maar van altruisme zonder egoisme. Het probleem bij dergelijke mensen is vaak het gebrek aan ego, bijvoorbeeld in de vorm het zichzelf en de eigen behoeften als minderwaardig beleven .
Maar goed, het is duidelijk dat het dan een semantische kwestie is geworden.
