Waarom bestaat godsdienst?

Forum met topics over agnosticisme, atheïsme, humanisme, vrijdenken en andere aanverwante onderwerpen.

Moderator: Moderators

Aart Brouwer
Forum fan
Berichten: 185
Lid geworden op: 01 mei 2009 09:05

Re: Waarom bestaat godsdienst?

Bericht door Aart Brouwer »

siger schreef:
Bijvoorbeeld in dit boek.
Veel pathetischer kan niet. De Khoi dansten vooral bij volle maan. Sjonge, ze zeggen het zelf wel niet, maar dan zullen ze de maan wel aanbidden, en kijk toch eens, de maan, dat is in de Skyyyyyy......
Weer eens niet gelezen? Barnard zegt precies het tegenovergestelde.

Pagina 254: 'Thus, the Moon is not the Khoekhoe God himself, nor in this case does he seem to be regarded as a separate deity.'
There is no such thing as common knowledge any more and each of us is surprised by everybody else's ignorance. (Felipe Fernández-Armesto, Civilizations)
siger

Re: Waarom bestaat godsdienst?

Bericht door siger »

Aart Brouwer schreef:
siger schreef:
Bijvoorbeeld in dit boek.
Veel pathetischer kan niet. De Khoi dansten vooral bij volle maan. Sjonge, ze zeggen het zelf wel niet, maar dan zullen ze de maan wel aanbidden, en kijk toch eens, de maan, dat is in de Skyyyyyy......
Weer eens niet gelezen? Barnard zegt precies het tegenovergestelde.

Pagina 254: 'Thus, the Moon is not the Khoekhoe God himself, nor in this case does he seem to be regarded as a separate deity.'
Er zijn dingen die ik echt niet hoef te lezen, dank je.
Aart Brouwer
Forum fan
Berichten: 185
Lid geworden op: 01 mei 2009 09:05

Re: Waarom bestaat godsdienst?

Bericht door Aart Brouwer »

siger schreef:Er zijn dingen die ik echt niet hoef te lezen, dank je.
Grappig. Je reageert als een fanatieke gelovige.
There is no such thing as common knowledge any more and each of us is surprised by everybody else's ignorance. (Felipe Fernández-Armesto, Civilizations)
siger

Re: Waarom bestaat godsdienst?

Bericht door siger »

Aart Brouwer schreef:
siger schreef:Er zijn dingen die ik echt niet hoef te lezen, dank je.
Grappig. Je reageert als een fanatieke gelovige.
Ai, dat deed pijn!
siger

Re: Waarom bestaat godsdienst?

Bericht door siger »

Aart Brouwer schreef:
siger schreef:
Bijvoorbeeld in dit boek.
Veel pathetischer kan niet. De Khoi dansten vooral bij volle maan. Sjonge, ze zeggen het zelf wel niet, maar dan zullen ze de maan wel aanbidden, en kijk toch eens, de maan, dat is in de Skyyyyyy......
Weer eens niet gelezen? Barnard zegt precies het tegenovergestelde.

Pagina 254: 'Thus, the Moon is not the Khoekhoe God himself, nor in this case does he seem to be regarded as a separate deity.'
En de onmiddellijk volgende zin die je weglaat luidt "He is the visible manifestation of God."

Ik verlies hier echt een hoop tijd die ik beter kan benutten. Salut.
Aart Brouwer
Forum fan
Berichten: 185
Lid geworden op: 01 mei 2009 09:05

Re: Waarom bestaat godsdienst?

Bericht door Aart Brouwer »

siger schreef:En de onmiddellijk volgende zin die je weglaat luidt "He is the visible manifestation of God."

Je bent het toch maar gaan lezen. Dat is fijn.

Ja, die Khoikhoi theologie zit ingewikkeld in elkaar. De maan blijkt volgens Hahn slechts een manifestatie van de oppergod te zijn:

It is obvious that the Hottentots believe in a God. They know him and confess it; to him they ascribe the work of creation, and they maintain that he still rules over everything. [..] Because the station of a chief is the highest charge, therefore they call the Lord Gounia, and they call the moon so, as their visible God. But if they mean the Invisible, and intend to give him his true name, they call him Gounia Tiquaa, i.e., the God of all gods.

McCabe's enige bron, die missionaris George McTheal, kom ik in de documentatie over de Khoikhoi nergens tegen. Hij sprak de taal ook niet en leefde niet onder hen, misschien verklaart dat waarom hij vergeten is.

P.S. Over McTheal gesproken, zijn beweringen worden begrijpelijker als je weet dat Victoriaanse missionarissen en koloniale bestuurskundigen een zeer lage dunk hadden van de volken die ze onder hun 'hoede' hadden. Ze wisten niks, konden bijna niks, waren lui en niet in staat tot beschaafde omgang. Bekend is de uitspraak in een Brits bestuurskundig handboek uit 1884 over de Australische aborigines: 'Manners: none. Customs: beastly.' Over de religie: 'Dread of ghosts and demons forms the only religious belief.' Inmiddels weten we beter.
There is no such thing as common knowledge any more and each of us is surprised by everybody else's ignorance. (Felipe Fernández-Armesto, Civilizations)
Gebruikersavatar
LordDragon
Bevlogen
Berichten: 2932
Lid geworden op: 07 aug 2009 18:18

Re: Waarom bestaat godsdienst?

Bericht door LordDragon »

Ze wisten niks, konden bijna niks, waren lui en niet in staat tot beschaafde omgang.
He dat ken ik gelijk ergens van :D

MVG, LD.
I must not fear. Fear is the mind-killer. Fear is the little-death that brings total obliteration. I will face my fear. I will permit it to pass over me and through me. And when it has gone past I will turn the inner eye to see its path. Where the fear has gone there will be nothing. Only I will remain.
Aart Brouwer
Forum fan
Berichten: 185
Lid geworden op: 01 mei 2009 09:05

Re: Waarom bestaat godsdienst?

Bericht door Aart Brouwer »

LordDragon schreef:
Ze wisten niks, konden bijna niks, waren lui en niet in staat tot beschaafde omgang.
He dat ken ik gelijk ergens van :D

MVG, LD.
Waarvan, als ik vragen mag?
There is no such thing as common knowledge any more and each of us is surprised by everybody else's ignorance. (Felipe Fernández-Armesto, Civilizations)
Gebruikersavatar
LordDragon
Bevlogen
Berichten: 2932
Lid geworden op: 07 aug 2009 18:18

Re: Waarom bestaat godsdienst?

Bericht door LordDragon »

o de toestand in china nu waar han chinezen zo ongeveer hetzelfde zeggen over oeigoeren. (gaat ook over godsdiensten)

MVG, LD.
I must not fear. Fear is the mind-killer. Fear is the little-death that brings total obliteration. I will face my fear. I will permit it to pass over me and through me. And when it has gone past I will turn the inner eye to see its path. Where the fear has gone there will be nothing. Only I will remain.
Gebruikersavatar
Devious
Erelid
Berichten: 6467
Lid geworden op: 14 jul 2003 22:17
Locatie: saturn
Contacteer:

Re: Waarom bestaat godsdienst?

Bericht door Devious »

Aart Brouwer schreef:
Devious schreef:Als 'godsdienst' - het geloof in een god - in onze genen vastgelegd zou zijn, dan zouden we overal ongeveer dezelfde verschijnselen waarnemen.
Nee hoor, dat zou helemaal niet vanzelfsprekend zijn. De expressie van genen wordt mede bepaald door allerlei omgevingsfactoren. Het verschil tussen genotype en fenotype is een elementair gegeven in de genetica.
Als God in de genen zit, waarom geloven zoveel mensen dan niet in een god? Waarom vind je dezelfde 'hardnekkigheid' bij aanhangers van godloze theorieën? En we hebben hier verdedigers gehad van pedofilie, tot en met racistische stormfronters, holocaustontkenners, Rulofianen, besnijdenisfetishisten, heksen, homeopaten, en allemaal zijn ze hardnekkig in het verdedigen van hun theorieën, waanideeën, verslavingen en obsessies. Er is helemaal niet iets speciaals aan de hand met het geloof in goden. Het is één van de vele waanideeën die door mensen worden gekoester, meer niet.

Overigens is hier op het forum ook gebleken dat het bijna onmogelijk is om een ongelovige te bekeren (of te wederbekeren). 'Hardnekkigheid' is dus niet het alleenrecht van de theïstische gelovige. :wink:
Het begrip 'religie' is zo vaag dat je er in de wetenschap bijna niets mee kunt beginnen. Ik heb het hier dan ook over godsdienst, zoals ik al schreef, en wel gedefinieerd als: het geloof in een bovennatuurlijk wezen dat met een wil is begiftigd en zich met de mens bemoeit. Zo definieert Dennett het ook. Ik verwijs niet voor niets naar zijn boek.
Ja, en wat ik daar dus op aan te merken heb is dat een zeer groot deel van de mens niet op die manier gelooft.
En ik herken er zelf niets in. Ik ben zelf zeer diep gelovig geweest. Denk aan de ergste 'einde-der-tijden' en 'schepping-in-zeg-dagen' theologie. Daar geloofde ik in. Als god in de genen zit, hoe kan het dan dat ik niet meer in god geloof, en daar ook geen behoefte meer aan heb? (en ik sta hierin zeker niet alleen).
Intelligentie is daarvoor een voorwaarde, maar het is niet de grondslag zoals jij stelt. Als dat zo was, dan zou de godsdienst in grote delen van de (moderne) wereld allang zijn uitgestorven.
Oh dear, over hardnekkigheid gesproken [-X
Voor de zoveelste keer, ik heb niet gesproken van intelligentie alleen. Ik ga mezelf niet herhalen!
Dat is-ie niet. En het geloof dat het een kwestie van tijd is voordat de godsdienst verdwijnt, deel ik al helemaal niet. Ik ben bang dat degenen die er zo over denken zwaar teleurgesteld zullen worden.
Ik geloof dat ook niet. De mens in zijn totaliteit zal waarschijnlijk altijd, of in ieder geval gedeeltelijk, naar het irrationele worden gedreven. Dat kunnen godsdiensten zijn, maar ook andere vormen van bijgeloof.
Ik heb niet zo'n groot vertrouwen in de menselijke soort.
Wel, daarover zijn we het wel eens.

Groetjes,
Marcel.
'Bij een discussie die de redelijkheid zoekt heeft hij die het onderspit delft groter voordeel, voor zover hij er iets van opgestoken heeft.’ Epicurus (341-271vc)
Gebruikersavatar
LordDragon
Bevlogen
Berichten: 2932
Lid geworden op: 07 aug 2009 18:18

Re: Waarom bestaat godsdienst?

Bericht door LordDragon »

Aart Brouwer schreef:

Devious schreef:Als 'godsdienst' - het geloof in een god - in onze genen vastgelegd zou zijn, dan zouden we overal ongeveer dezelfde verschijnselen waarnemen.


Nee hoor, dat zou helemaal niet vanzelfsprekend zijn. De expressie van genen wordt mede bepaald door allerlei omgevingsfactoren. Het verschil tussen genotype en fenotype is een elementair gegeven in de genetica.
Aart, heb je dan over een soort godsgen? Een gen dat de schepper in de mens gestopt heeft zodat hij er zeker van is dat we hem willen aanbidden?

http://en.wikipedia.org/wiki/God_gene

MVG, LD.
I must not fear. Fear is the mind-killer. Fear is the little-death that brings total obliteration. I will face my fear. I will permit it to pass over me and through me. And when it has gone past I will turn the inner eye to see its path. Where the fear has gone there will be nothing. Only I will remain.
Aart Brouwer
Forum fan
Berichten: 185
Lid geworden op: 01 mei 2009 09:05

Re: Waarom bestaat godsdienst?

Bericht door Aart Brouwer »

LordDragon schreef:Aart, heb je dan over een soort godsgen? Een gen dat de schepper in de mens gestopt heeft zodat hij er zeker van is dat we hem willen aanbidden?
Nee, dat zou te simpel zijn. Genen corresponderen niet een op een met complexe menselijke eigenschappen of gedragingen. Er is per slot van rekening ook geen taal-gen, emotie-gen of cognitie-gen.

Maar omdat er een genetische basis is voor onze taal, instincten, emoties en cognitieve vermogens vermoed ik dat er voor godsdienst een vergelijkbare genetische basis is. Ik heb in eerdere posts in deze draad al geschetst dat ik het begrip 'agency' een interessante optie vind.

Als er zo'n genetische basis voor godsdienst is, wil dat dus niet zeggen dat godsdienst altijd of altijd op dezelfde wijze tot uiting komt. Je moet het benaderen als een complex verschijnsel zoals taal of emotie.
There is no such thing as common knowledge any more and each of us is surprised by everybody else's ignorance. (Felipe Fernández-Armesto, Civilizations)
Aart Brouwer
Forum fan
Berichten: 185
Lid geworden op: 01 mei 2009 09:05

Re: Waarom bestaat godsdienst?

Bericht door Aart Brouwer »

Devious schreef:Als God in de genen zit, waarom geloven zoveel mensen dan niet in een god?
Als agressie in de genen zit, waarom zijn dan zoveel mensen vredelievend? Als voortplanting in de genen zit, waarom zijn dan zoveel mensen kinderloos? Enzovoort, en zo verder. Als je zo doorredeneert, ontken je de hele materialistische wereldbeschouwing inclusief de wetenschap en de genetica.

Het feit dat iets 'in onze genen zit' wil niet zeggen dat we er willoos slachtoffer van zijn, of dat die kenmerken bij elk exemplaar van de soort altijd en op identieke wijze tot expressie komen. Dawkins schrijft daar in The Selfish Gene behartenswaardige dingen over: dat mensen 'overlevingsapparaten' zijn voor hun genen betekent volgens hem niet dat ze aan hun 'zelfzuchtige replicatoren' zijn uitgeleverd, ze kunnen er wellicht zelfs de baas over worden.
Devious schreef:Waarom vind je dezelfde 'hardnekkigheid' bij aanhangers van godloze theorieën? En we hebben hier verdedigers gehad van pedofilie, tot en met racistische stormfronters, holocaustontkenners, Rulofianen, besnijdenisfetishisten, heksen, homeopaten, en allemaal zijn ze hardnekkig in het verdedigen van hun theorieën, waanideeën, verslavingen en obsessies. Er is helemaal niet iets speciaals aan de hand met het geloof in goden.
Jawel, het geloof in goden is veel wijder verspreid en heeft een veel langere voorgeschiedenis en grotere maatschappelijke invloed dan die andere denkbeelden. Of kun jij me een organisatie aanwijzen van twee miljard pedofielen, gelijk de Katholieke Kerk? Een beschavingskring van meer dan een miljard homeopathen verspreid over tientallen landen, gelijk de islamitische? [Ik moet er niet aan denken trouwens, maar dat terzijde]
Devious schreef:Voor de zoveelste keer[/b][/u], ik heb niet gesproken van intelligentie alleen.
Nee, maar je noemde intelligentie 'de grondslag'. Jij kent aan die term waarschijnlijk andere betekenis toe dan ik. Zo ontstaan de misverstanden. Geen ramp, dunkt me, mits je misverstanden maar uitpraat.
Devious schreef:De mens in zijn totaliteit zal waarschijnlijk altijd, of in ieder geval gedeeltelijk, naar het irrationele worden gedreven. Dat kunnen godsdiensten zijn, maar ook andere vormen van bijgeloof.
Als de mensheid voor die 'drift naar het irrationele' geen enkele aanleg heeft, waarom is die drift er dan volgens jou? Kun je me dat uitleggen voordat we weer een misverstand krijgen? Zoals ik dit nu lees, lijkt het veel op mijn eigen constatering dat de mens kennelijk een aanleg heeft die hem ertoe brengt irrationeel te denken. Alleen maak ik dan een uitzondering voor een bijzonder soort irrationaliteit, namelijk het toekennen van menselijke vermogens (wil, intelligentie, creativiteit) aan een bovennatuurlijk wezen.
There is no such thing as common knowledge any more and each of us is surprised by everybody else's ignorance. (Felipe Fernández-Armesto, Civilizations)
Gebruikersavatar
LordDragon
Bevlogen
Berichten: 2932
Lid geworden op: 07 aug 2009 18:18

Re: Waarom bestaat godsdienst?

Bericht door LordDragon »

aart schreef
Maar omdat er een genetische basis is voor onze taal, instincten, emoties en cognitieve vermogens vermoed ik dat er voor godsdienst een vergelijkbare genetische basis is. Ik heb in eerdere posts in deze draad al geschetst dat ik het begrip 'agency' een interessante optie vind.


Als er zo'n genetische basis voor godsdienst is, wil dat dus niet zeggen dat godsdienst altijd of altijd op dezelfde wijze tot uiting komt. Je moet het benaderen als een complex verschijnsel zoals taal of emotie.
een agency is dat enigsinds vergelijkbaar met een agent, zoals bij AI?

http://en.wikipedia.org/wiki/Intelligent_agent

Maar dan een soort hyper-groeps agent of zoiets, ik probeer het maar te begrijpen.
Het feit dat iets 'in onze genen zit' wil niet zeggen dat we er willoos slachtoffer van zijn, of dat die kenmerken bij elk exemplaar van de soort altijd en op identieke wijze tot expressie komen. Dawkins schrijft daar in The Selfish Gene behartenswaardige dingen over: dat mensen 'overlevingsapparaten' zijn voor hun genen betekent volgens hem niet dat ze aan hun 'zelfzuchtige replicatoren' zijn uitgeleverd, ze kunnen er wellicht zelfs de baas over worden.
Je kan je genen de baas worden door wil? Hoe zie jij die wil? In de zin van ik heb zin in sex (wil) en ga dus die meid verkrachten, of ik heb kennis van een aantal zaken ivm een misdaad en ga die misdaad trachten voorkomen (wil) met mijn kennis. ? (let op de plaatsing van het woord wil)
Of kun jij me een organisatie aanwijzen van twee miljard pedofielen, gelijk de Katholieke Kerk? Een beschavingskring van meer dan een miljard homeopathen verspreid over tientallen landen, gelijk de islamitische?
Je heb wel humor. :lol:
Alleen maak ik dan een uitzondering voor een bijzonder soort irrationaliteit, namelijk het toekennen van menselijke vermogens (wil, intelligentie, creativiteit) aan een bovennatuurlijk wezen.
Waarom een uitzondering maken voor een bovennnatuurlijk wezen? En bestaat dat wel "bovennatuurlijk", in welk opzicht dan ook?

MVG, LD.
I must not fear. Fear is the mind-killer. Fear is the little-death that brings total obliteration. I will face my fear. I will permit it to pass over me and through me. And when it has gone past I will turn the inner eye to see its path. Where the fear has gone there will be nothing. Only I will remain.
Aart Brouwer
Forum fan
Berichten: 185
Lid geworden op: 01 mei 2009 09:05

Re: Waarom bestaat godsdienst?

Bericht door Aart Brouwer »

LordDragon schreef: een agency is dat enigsinds vergelijkbaar met een agent, zoals bij AI?
Dat heb ik eerder in de draad uitgelegd. Het is een begrip uit de cognitiewetenschap. 'Agency' betekent zoveel als 'het vermogen tot zelfstandig denken en handelen'.

Vanaf een bepaalde leeftijd kennen mensen dat vermogen toe aan andere levende wezens, maar ook aan levenloze objecten en verschijnselen. Naarmate ze opgroeien, leren ze beter onderscheid maken tussen entiteiten die werkelijk agency hebben en entiteiten die dat niet hebben. Het verschil tussen de een vogelverschrikker en de vogel, zeg maar. Evolutionair is dat een bijzonder belangrijke eigenschap, want om te overleven moeten mensen leren wat ze van andere wezens moeten hopen of duchten

Nu beschouw ik het geloof in een god of goden als het toekennen van 'agency' aan levenloze entiteiten. Een historisch vroege variant van zulk geloof kan het toekennen van 'agency' aan het vuur zijn geweest. De vroege mens beschouwde het vuur volgens sommige deskundigen als een zelfstandig wezen, en heel bijzonder dier dat dan ook ene heel bijzondere behandeling verdiende.

Ik weet niet zoveel van artificiele intelligentie dat ik je vraag goed kan beantwoorden. Maar als wikipedia (ik moest het opzoeken) gelijk heeft, komt het AI begrip een heel eind in de richtig: '[..] an autonomous entity which observes and acts upon an environment (i.e. it is an agent) and directs its activity towards achieving goals (i.e. it is rational).
LordDragon schreef:Je kan je genen de baas worden door wil? Hoe zie jij die wil?
Ik bedoel het precies zo als Dawkins het zegt in zijn elfde hoofdstuk:
One unique feature of man, which may or may not have evolved memically, is his capacity for conscious foresight. Selfish genes (and, if you alllow the speculation of this chapter, memes too) have no foresight. They are unconscious, blind, replicators. The fact that they replicate, together with certain further conditions means, willy nilly, that they will tend towards the evolution of qualities which, in the special sense of this book, can be called selfish. A simple replicator, whether gene or meme, cannot be expected to forgo short-term selfish advantage even if it would really pay it, in the long term, to do so. We saw this in the chapter on aggression. Even though a `conspiracy of doves' would be better for every single individual than the evolutionarily stable strategy [=ESS], natural selection is bound to favour the ESS.

It is possible that yet another unique quality of man is a capacity for genuine, desinterested, true altruism. I hope so, but I am not going to argue the case one way or another, nor to speculate over its possible memic evolution. The point I am making now is that, even if we look on the dark side and assume that individual man is fundamentally selfish, our conscious foresight -- our capacity to simulate the future in imagination -- could save us from the worst selfish excesses of the blind replicators. We have at least the mental equipment to foster our long-term selfish interests rather than merely our short-term selfish interests. We can see the long-term benefits of participating in a `conspiracy of doves', and we can sit down together to discuss ways of making the conspiracy work. We have the power to defy the selfish genes of our birth and, if necessary, the selfish memes of our indoctrination. We can even discuss ways of deliberately cultivating and nurturing pure, disinterested altruism -- something that has no place in nature, something that has never existed before in the whole history of the world. We are built as gene machines and cultured as meme machines, but we have the power to turn against our own creators. We, alone on earth, can rebel against the tyranny of the selfish replicators.
P.S. Trouwens, zoveel Katholieken zijn er (gelukkig) niet. Ik vergiste me; er zijn meer dan 2 miljard christenen van allerlei gezindten. Christians all sorts, zeg maar, net als die dropjes.
There is no such thing as common knowledge any more and each of us is surprised by everybody else's ignorance. (Felipe Fernández-Armesto, Civilizations)
Plaats reactie