chromis schreef: ↑13 dec 2022 09:56
Dit is volgens mij analoog aan een idee in de (evolutie-)biologie, als verklaring waarom veel dieren eenzelfde eigenschappen hebben (b.v. twee ogen, bilateraal symmetrisch zijn, ...): 'evolutie' "zoekt" de
optimalere oplossingen in een "probleemruimte"... en modellen die wij fabriceren en gebruiken om de wereld om ons heen te manipuleren (strikt genomen is dit aan de orde) zijn in die geest ook te zien als oplossingen in die(zelfde) "probleemruimte". Technologie is te zien als een 'extensie' van "individuele organismen"?
Inderdaad, modellen worden beoordeeld op hoe bruikbaar ze zijn in het manipuleren van de buitenwereld. Daarvoor hoeven ze niet ‘waar’ te zijn! Integendeel. Daarom herinnert Botkin ons dan ook aan het gezegde: “alle modellen zijn fout, sommige modellen zijn nuttig.”
chromis schreef: ↑13 dec 2022 09:56
Ware het niet dat deze "modellering" niet "de werkelijkheid" is, maar wel de werkelijkheid
benadert: zulke optimalisatie/efficientie heeft echter als doel om te "
overleven". Mijn conversatie met Tiberius ging (wat mij betreft eigenlijk) om "het nut van een model" en "bewezen waarheid"... maar vanuit dit perspectief is "het nut" gekoppeld aan "overleven", dat is wat anders dan "
zoeken naar de waarheid". Volgens mij doen we dat namelijk in deze context niet.
Oké, maar schept het woord ‘benaderen’ dan geen valse verwachtingen, vraag ik me af, is het niet misleidend? De werkelijkheid benaderen... Waarom niet gewoon ‘de werkelijkheid beschrijven’? Dat is toch veel eerlijker en accurater? Ook dan kunnen we succesvolle en minder succesvolle beschrijvingen van elkaar onderscheiden, en je komt dan niet in de verwarring te denken dat de meest succesvolle beschrijvingen ook de meest accurate zouden zijn – zoals in de formulering ‘de werkelijkheid benaderen’ het geval lijkt te zijn – want het tegendeel is waar.
chromis schreef: ↑13 dec 2022 09:56
We hebben a) De fysieke verschijning, en b) de abstractie van die fysieke verschijning.
Welke kwam eerder? Welke veroorzaakt de andere? Welke is primair?
Vanuit mijn
persoonlijke perspectief lijken beiden niet primair. De wereld verschijnt
aan mij en in die verschijning construeer ik modellen van die verschijning die inderdaad soms
te serieus genomen worden... om begrijpelijke redenen: want die bus gaat mij of jij plat rijden, ondanks wat wij er van denken. Vanuit dat perspectief is het idee dat "ik" primair ben te ondermijnen vanuit een overlevingsdrang.
Soms te serieus genomen, inderdaad, dat lijkt me wat er aan de hand is.
Het is nog maar de vraag echter of de wereld en de verschijning op deze manier van elkaar te scheiden zijn. Zou het kunnen dat de wereld de verschijning
is? De wereld verschijnt aan ons, is dan dubbelop – een andere manier van zijn kent het niet, iets anders dan
een verschijning kan het niet zijn.
Als we de wereld zien als verschijning – en dus niet als dualistisch-cartesiaans construct, met aan de ene kant de wereld en aan de andere de verschijning van die wereld, alsof dat twee verschillende dingen zouden zijn – dan zien we van daaruit ook dat modellen altijd
na de ervaring komen, als afgeleide van de ervaring, als een beschrijving, als een soort samenvatting van wat we in de ervaring meemaken.
Niet het mentale beeld van de bus is dan de abstractie – dat is immers de werkelijkheid zelf – maar de woorden die wij gebruiken om dit gebeuren te beschrijven.
Ja, in wezen is dit alles een stuk complexer nog dan dit, want abstracties spelen ook in de ervaring zelf reeds een rol, abstracties beïnvloeden de ervaring, tekenen de wereld, maar om dit alles overzichtelijk te houden kun je stellen dat over het algemeen abstracties tot stand komen op basis van de ervaring, naar aanleiding van wat de ervaring leert.
Zo beschouwd zijn abstracties te zien als een poging om de grenzeloze volheid waar we in de directe ervaring zo van onder de indruk zijn te reduceren tot rechtlijnige, overzichtelijke kenbaarheden, om zo de schijn op te werpen van een beheersbare wereld, onderworpen aan menselijk gezag – een maakbare samenleving.
Dat brengt me terug bij het eerdere punt van axxyanus waar ik nog niet aan toe was gekomen:
axxyanus schreef: ↑02 dec 2022 16:03
Als ik seffens LSD slik, is wat ik dan waarneem de buitenwereld? Voor zover ik je tot nu toe begrijp is het antwoord: "ja". Mijn hallucinaties zijn op dat moment wat ik direct waarneem. Wat direct waargenomen wordt, is volgens jou de buitenwereld.
Je zou kunnen denken: Als je LSD gebruikt wordt de werkelijkheid vervormd, maar als je nuchter bent zie je de werkelijkheid zoals die ‘echt’ is.
Maar dat is natuurlijk nog maar het halve inzicht. Dan blijf je steken in een naïef-kinderlijk realisme dat al ontelbare malen is weerlegd, en moeilijk nog serieus genomen kan worden.
Het diepere, hogere inzicht dat uit dit voorbeeld naar voren treedt is dat ook in de normale, nuchtere toestand de werkelijkheid in de ervaring wordt gekleurd, dat aan dit kleuren algeheel niet te ontsnappen valt.
Ik herhaal het nog maar eens: de wereld, ‘zoals God die zou zien’ is voor ons fundamenteel afgesloten. Een ‘view from nowhere’ is onmogelijk.
Dat dit zo is, brengt veel onzekerheid met zich mee. Wat een chaos! Het geloof aan abstracties nu, is een poging om aan deze onzekerheid het hoofd te bieden. Abstracties immers, zijn altijd hetzelfde, altijd rechtlijnig, kenbaar en eenduidig. Of je nu nuchter bent of dronken, vrolijk of verdrietig, abstracties zijn altijd simpel en voorspelbaar, 1+1 is altijd 2, daar heeft die schimmige en altijd maar veranderende werkelijkheid helemaal niets over te zeggen. En dat is nu juist precies wat zo’n stelling zo veilig maakt, zo zeker en zo
autoritair – waarom men er zoveel
troost uit put.
