dikkemick schreef:
Hier heb je het over tijdsbesef en dat is iets anders dan tijd. Wat is tijd in een zwart gat? Hetzelfde als tijd op aarde?
Niet ik begon over tijdsbesef, dat deed Lanier. Maar hij heeft denk ik gelijk dat tijd op de eerste plaats een besef is. Namelijk het besef dat de ene waarneming vooraf gaat aan de andere. (en let op dat een waarneming een gebeurtenis is). Dat er nog een andere begrip tijd is dan dat, is niet zeker.
De tijd in een zwart gat kunnen wij niet waarnemen, tenzij we ons zelf in een zwart gat bevinden. En als dat zo is, is de tijd in een zwart gat, exact dezelfde die wij nu ervaren. Als het waar is dat de tijd in een zwart gat de omgekeerde richting heeft, dan zou men niet denken dat men in het zwarte gat valt, maar juist dat met er uit komt. Het zwarte gat zou dan als “wit gat” ervaren worden en niet te ondescheiden zijn van de big-bang. Maar aangezien de tijd op de waarnemingshorizon stil staat, zou elke waarnemer zichzelf in de hetzelfde moment achten. (namelijk het moment waarop hij de waarnemingshorizon passeert. Alle lichtstralen komen op dat moment uit dezelfde richting.
De logica die hier – mijns inziens - uit voortvloeit is dat elke waarnemer altijd het zwarte gat(= het heelal) waarneemt zoals het zich op elk moment aan elke andere waarnemer voordoet. Dit zou inhouden dat men altijd dezelfde afstand waarneemt tot aan de singulariteit. Als ons heelal een zwart gat is (en dat acht ik niet onmogelijk) dan zou dat heelal zou dus eeuwig 13,7 miljard jaar oud lijken. Dat verschijnsel kun je echter pas na 100 miljoen jaar of zo constateren. Dus voorlopig valt dit niet te controleren. Uiteraard is dit een nogal eigenzinnige theorie, die ik alleen overeind kan houden omdat hij zo extreem moeilijk te falcificeren is. (het duurt nu eenmaal veel te lang). Het zou wel betekenen dat er – universeel gerekend - helemaal geen tijd bestaat. Alleen lokaal kan er tijd worden waargenomen. Misschien is dit weer mysterieus genoeg voor jouw smaak?
De Plancktijd zou de kortste tijd zijn, de Plancklengte de kortste "beweging"? Maar daaronder? Valt tijd dan weg?
De Plancktijd is aanzienlijk korter dan de tijd die nodig is om een waarneming in een herinnering om te zetten, en daarom is de korste tijdsduur die wij kunnen waarnemen véél langer dan dat. De plancktijd bestaan hoogstens in theorie, niet in de directe waarneming.
De vraag is echter in theoretisch opzicht interessant. Is onze wereld continu of discontinu? Omdat wij alleen – lokale – quantumgebeurtenissen kunnen waarnemen, zou ik zeggen dat hij – voor zover we haar waarnemen – discontinu is. Maar in theorie zou er een niet waarneembare continuë wereld kunnen bestaan (waarin de plancktijd dus ook al niet bestaat!).
