Bonjour schreef:
Waarom vind je dat de atheïsten hier begrip voor moeten hebben? Dat wij daar grijstinten voor moeten verzinnen? Volgens mij gaat het christendom op in allerlei grijstinten. In een miljard of 2 individuele do-it-yourself religies. En dat is uiterst merkwaardig. Indien de christenen inspiratie of één of ander contact met God hebben, zouden ze allemaal dezelfde vorm van religie moeten hebben. Dus ze luisteren niet of het 'çontact' laat ze allemaal verschillende dingen doen, in oprechte overtuiging dat ze het juiste doen. In het geval van niet luisteren of het geval dat er geen contact met God is, zijn ze huichelachtig naar hun omgeving. In het andere geval moet er een reden zijn waarom dit 'contact' verschillend is. Nu heb ik wel een idee waarom dit is, maar ik wil graag jou mening daarover horen.
Het gaat niet om de grijstinten van het christelijk geloof. Maar wel om de genuanceerde benadering van het fenomeen godsdienst. Ook een ongelovige zou toch een genuanceerd arsenaal moeten hebben, niet alleen maar van argumenten om elke vorm van geloof te verwerpen, maar wel om de verschillende vormen ervan te begrijpen.
Bijvoorbeeld de verschillende sociologische gedaanten die religie kan aannemen, en de vraag of een bepaalde religie maatschappelijke instituties weerspiegelt of weerspreekt
. En dan zeker nog de historische vraag op welke wijze religieuze overtuigingen de atheïstische wending – met name de zogenaamde antropologische wending uit het midden van de 19e eeuw – hebben overleefd door zich in allerlei culturele gedaanten te vermommen. Of de vraag of bepaalde psychologische mechanismen, die ooit in de context van een religie zijn ontwikkeld en verwoord, ook in de seculiere cultuur nog voortleven – of voortwoekeren zo je wilt.
Dat kan leiden tot de nuancering die ik bedoel.
Bijvoorbeeld, als het waar is dat geloof in God triviaal is, omdat Hij niet bestaat, is het denkbaar dat ondanks deze aanname, in bepaalde religies een cultureel besef aanwezig is dat ook voor niet gelovigen relevant is.
Het heeft weinig zin om alle religies te reduceren tot de aanname dat God bestaat, die aanname te weerleggen, en dan te menen dat alles wat religie heet en doet onzinnig of zelfs absurd en in ieder geval nutteloos is.
Gelovigen ploeteren in dezelfde wereld als waarin atheïsten voortmodderen, en als het verschil alleen maar bestaat in het al dan niet hanteren van een metafysische aanname, of in het al dan niet prefereren van een bepaalde literaire bron voor levensbeschouwingen, dan zou er sprake moeten zijn van 99% overeenstemming - of wellicht wel, van een gezamenlijk leiden aan dezelfde religieuze en onmenselijke fenomenen.
Ik heb daarom eens op dit forum gezegd, dat wat mij betreft alle religies afgeschaft zouden moeten worden. In mijn taaltje is een religie een zuiver menselijke constructie, die alleen maar nuttig is omdat ze een openheid naar een alternatief mogelijk maakt. Omdat ze een menselijk verlangen naar zuiverheid en heelheid kanaliseert en wat principieel individueel is toch tot een gemeenschappelijk beleven verheft.
Voor mij is het interessante aan de christelijke traditie haar kritische oppositie tegenover de vanzelfsprekendheden van de ideologie (inclusief de heersende religie) van de dag en de maatschappelijke instituties – dat maakt mij tot een ketter binnen mijn eigen kerk. Ik ben in wezen een Anabaptist gebleven. Als het evangelie deze meerwaarde tegenover de christelijke religie niet zou hebben, dan zou ik de positie van Rereformed delen – hoewel ik mij toch nog liever op Hegel dan op Nietzsche zou beroepen.
Voor mij was de belangrijkste reden om terug te keren naar het christendom, de ontdekking van dit kritische potentieel dat in de Bijbelse en kerkelijke tradities verborgen ligt. Alleen als de christelijke religie niet samenviel met haar fundamentalistische variant, en een protestbeweging was in de vorm van een religie tegen de religie was ik in staat om te leven vanuit het geloof en binnen de kerk.
Het visioen van God is een morele daad. Deze optiek is een ethiek. - Levinas