HenkM schreef:Peter van Velzen schreef:
Er is in het Boeddhismme niemand die je beloont en niemand die je straft. Je bent vrij om je eigen keuzes te maken. JE bent echter niet vrij om de consekwenties los te koppelen van je daden. Er komt geen aanklager, rechter of beul aan te pas. Je doet het allemaal zelf. Wellicht kun je het vrijkomen van neurotransmitters als beloning of straf interpreteren, maar die vormen geen onderdeel van de leer van Siddharta Gautama. Er zijn nu eenmaal gevolgen van je daden (Karma) ongeacht welke leer dan ook. Daar mee rekening houden is slecht rationeel.
Wees toch niet zo bang . . . .
Ik ben niet bang, Peter.
Maar we zijn weer terug op de aloude vraag of, en in hoeverre, je (altijd) zelf je keuzes maakt.
Ben je zelf verantwoordelijke voor je (goede of slechte) daden.
Het 'kardinale' punt is, lijkt mij, de vraag: doe je iets (slechts) uit jezelf niet of omdat het straf oplevert.
Zouden wij. mocht de kans zich voordoen, een koffer met geld vinden, en dat geld 'gewoon' houden.
Zouden wij die verkrachter van onze dochter zelf ombrengen als je zeker weet niet gepakt te zullen worden?
Zouden wij, als in het Trolley-probleem, deze naar de ene bekende sturen, of naar de 5 onbekenden?
Doen wij uit naastenliefde voor de brownie-points? Of is ook goed doen iets dat niet te kiezen valt (wat ik noem: het moeder Teresa-syndroom) ?
In de praktijk doen we allebei Henk. Soms handelen we op grond van de grote of kleine kans om betrapt te worden, soms handelen we op grond van onze morele neigingen.
zowel Christendom als Boeddhisme doen vaak een poging om ons te doen geloven dat moreel handelen ook altijd in het belang van onszelf is. Het Crhistendom gebruikt daartoe de zonde, het Boeddisme het Karma. Het verschil is tweeerlei. Het Karma wordt - volgens de leer - niet alleen beinvloed door onze slechte, maar ook door onze goede daden. De zonder kent alleen aftrekposten. Verder wordt de straf voor de zonde tot uitvoering gebracht door - of in opdracht van - de godheid, terwijl het Karma geen uitvoerders of opdrachtgevers kent.
Beiden hebben zowel gelijk als ongelijk. Uiteraard ondervindt de individuele mens niet altijd nadeel van zijn immorele dadan en niet altijd voordelen van zijn nobele besluiten, maar wie voorbij zijn eigen eindige leven denkt - en dat doen beide levensbeschouwingen - moet ook rekening houden met de wereld die na ons komt. En in die wereld, hebben onze verwanten en onze en hun nakomelingen het vaak wel beter als wij een moreel leven leiden dan wanneer wij immoreel bezig zijn.
Niet altijd uiteraard, de nalatenschap die immoreel is verkregen is, kan nog altijd een zege zijn voor jouw kinderen en kleinkinderen. . . .