De kunst van het zorgvuldig lezen.

[Victor Onrust]

Veel mensen lezen oppervlakkig. Dat is te merken op dit forum en op andere plekken. Of het door te snel lezen komt, door domweg slecht lezen of door vooringenomenheid laat ik even in het midden. Feit is dat er een flink aantal discussianten zijn die op één zin of opmerking springen, die volledig uit zijn verband rukken en daar dan eens lekker op in gaan hakken. Dat er drie regels verderop in diezelfde tekst dan iets gezegd wordt waardoor hun opmerking volledig overbodig wordt ontgaat ze dan. De auteur moet daar dan weer op wijzen. Maar soms is dat niet genoeg. In het hoofd van sommige lezers heeft die ene uit zijn verband gerukte opmerking de plaats ingenomen van de hele tekst en dan is er geen beginnen meer aan. Van discussianten worden het querulanten.

Een aantal voorbeelden.

Als je ergens in een tekst zegt dat "de islam een gevaarlijke ideologie is" dan ben je voor sommigen meteen een racist of op zijn minst iemand die alle moslims in de hoek zet. Ook al zeg je bijvoorbeeld drie regels verder dat je ook wel begrijpt dat het grootste deel van de moslims vredelievend is en dat je hoopt dat zij zich zullen gaan inspannen om de gevaarlijke kanten van hun godsdienst af te slijpen.

Als je ergens in een tekst zegt dat "de vrije wil een nuttige illusie" is. Dan zijn er reaganten die zeggen dat je het bestaan van de vrije wil ontkent. Ook al heb je in diezelfde tekst uitgelegd dat een illusie wel
degelijk bestaat en ook nuttig kan zijn.

Als je ergens in een tekst zegt dat "euthanasie een maatschappelijk probleem is dat te groot is voor een individuele keuze". Dan wordt je uitgemaakt voor fascist, ook al zeg je drie regels verderop dat
maatschappelijke normen, regels en procedures de uitkomst moeten zijn van een democratisch debat.

Voor een beter begrip heb ik hier een aantal passages vertaald uit:
How to Read a Paragraph: The Art of Close Reading door Richard Paul and Linda Elder, Foundation for Critical Thinking, US 2006

Vluchtig lezen

De vluchtige geest werkt associatief, van alinea naar alinea zwervend zonder een duidelijk onderscheid te maken tussen eigen denken en dat van de auteur. Zoals hij zelf gefragmenteerd is, fragmenteert hij ook datgene wat hij leest. Onkritisch neemt hij de zienswijze van de auteur alleen voor waar aan als dat samenvalt met eigen geloof. Misleid door de eigen preoccupaties kan hij zichzelf niet als ongedisciplineerd waarnemen. Star als hij is leert hij niet van wat hij leest.

De kennis die de vluchtige geest absorbeert wordt kritiekloos vermengd met eigen vooroordelen, mythen en stereotypen. Het heeft geen inzicht in hoe betekenis tot stand wordt gebracht en hoe zelfbewuste lezers zichzelf evalueren en corrigeren tijdens het lezen.

Denkend Lezen

De bespiegelende geest zoekt betekenis, houdt van alinea tot alinea in de gaten wat er gezegd wordt, maakt scherp onderscheid tussen het denken van de auteur en het eigen denken. De bespiegelende geest is doelgericht en past zijn lezen doelgericht aan. Functionerend als eenheid relateert hij ideeën die hij tegenkomt aan ideeën die hij al verwerkt heeft. Kritisch functionerend wordt datgene wat hij leest getoetst op helderheid, nauwkeurigheid, relevantie, breedte, diepte, logica en redelijkheid. Openstaand voor nieuwe ideeën weet hij nieuwe ideeën op waarde te schatten en leert van wat hij leest.

Leesarbeid
….
Als je leert "lezen" zonder dat je begrijpt wat goed lezen is, word je een slechte lezer. Zo wordt lezen steeds meer een passieve activiteit voor veel studenten. Hun idee van lezen lijkt: "Je beweegt je ogen van links naar rechts over de regels totdat op een of andere onverklaarbare wijze de betekenis vanzelf en zonder inspanning je geest binnenvloeit."


een aantal delen van het boek zijn te vinden op The Foundation for Critical Thinking:

http://www.criticalthinking.org/page.cf ... egoryID=61
http://www.criticalthinking.org/page.cf ... egoryID=61
http://www.criticalthinking.org/page.cf ... egoryID=61

Voor vrijdenkers is het zeker de moeite om van het bestaan van deze organisatie kennis te nemen.

[MNb]

Veel mensen lezen oppervlakkig. Dat is te merken op dit forum en op andere plekken. Of het door te snel lezen komt, door domweg slecht lezen of door vooringenomenheid laat ik even in het midden.

Wat mij betreft alledrie, ik geef het schaamteloos toe.
Maar hoe de vrije wil eerst een illusie kan zijn en hoe vervolgens die illusie wel degelijk bestaat is voor mij, simpele oppervlakkige lezer, inderdaad te moeilijk om te begrijpen. Bestaan heeft voor mij betrekking op de waarneembare werkelijkheid, een illusie op de menselijke verbeelding. Rijst natuurlijk de vraag of het Higgs Boson bestaat dan wel een illusie is, maar dat maakt voor het onderscheid niet uit.
Persoonlijk vind ik het niet erg als mensen mij door wat voor oorzaak dan ook verkeerd begrijpen. Dan probeer ik de volgende keer gewoon scherper te formuleren. Het kost een paar bladzijden en duurt een paar weken - door de week heb ik geen tijd om dit forum door te ploegen - maar tot nu toe ben ik met mijn intellectuele tegenstanders toch al een paar keer aardig tot de kern van het onderwerp doorgedrongen. Dat we het nooit eens worden - ach, niets zo saai als overeenstemming.

[Kiwi]

Je kan niet verwachten dat op een forum zorgvuldig gelezen wordt.

Het medium forum creëert bepaalde verwachtingen bij een gebruiker:
- Snacksize postings
- Zeer open (reageren is heel makkelijk, ook (semi) off-topic)
- Zeer grote diversiteit in kwaliteit van postings

Verder heeft een forum bepaalde eigenschappen
- Het filteren van interessant/oninteressant gebeurt on-the-fly
- Last van het Dunning Kruger effect en het been-there-done-that effect (waardoor reacties van mensen die minder bekend zijn met het onderwerp het aantal van 'de specialisten' overstijgen).
- Grote diversiteit van gebruikers

Leuk is het niet, maar wil je af van nietzeggende of cherry-pickende replies, zal je je posting aan moeten passen aan je publiek. Zelfs op een freethinkers forum.

[Victor Onrust]

Bestaan heeft voor mij betrekking op de waarneembare werkelijkheid, een illusie op de menselijke verbeelding. Rijst natuurlijk de vraag of het Higgs Boson bestaat dan wel een illusie is, maar dat maakt voor het onderscheid niet uit.

Inderdaad: met illusie bedoel ik een bedenksel (misschien nog beter: voortbrengsel) van de menselijke geest. Die bestaan. Ze zijn waarneembaar, zelfs voor anderen. We zeggen bijvoorbeeld dat iemand wilsbekwaam is hetgeen er op duidt dat we hebben waargenomen dat hij wilsbesluiten kan nemen. Het is echter een waarneming binnen het talige systeem en daarmee van een andere orde dan van een waarneming in het visuele systeem. Om nog maar eens een voorbeeld te geven: de tekstverwerker "word 2007" (eveneens een voortbrengsel van de menselijke geest) is als een virtuele machine actief in mijn PC. Hij bestaat.

[Victor Onrust]

Je kan niet verwachten dat op een forum zorgvuldig gelezen wordt.

....

Leuk is het niet, maar wil je af van nietzeggende of cherry-pickende replies, zal je je posting aan moeten passen aan je publiek. Zelfs op een freethinkers forum.

Eens, maar af en toe mag je het toch wel eens verzuchten, vooral als je net weer vijf keer op je handen hebt moeten zitten om op de allergrootste minkukels niet terug te reageren. (zucht).

[fred neerhoff]

Eens, maar af en toe mag je het toch wel eens verzuchten, vooral als je net weer vijf keer op je handen hebt moeten zitten om op de allergrootste minkukels niet terug te reageren. (zucht).

Je spreekt hier met meel in de mond.

[Jagang]

Ik heb het topic even vluchtig doorgenomen.
Maar ik hoef het lezen niet meer te leren hoor, dat heb ik op de basisschool al geleerd.

[Peter van Velzen]

Beste Victor, ik begrijp dat je ook wel eens moe wordt van mensen die het met je oneens denken te zijn, terwijl ze alleen maar niet begrepen hebben wat je zegt, maar om begrepen te worden, moet je altijd met zijn tweeën zijn. De spreker en de luisteraar, de schrijver en de lezer. De kunst van het zorgvuldig lezen wordt een stuk gemakkelijker als de ander de kunst van het zorgvuldig schrijven verstaat.

Jouw stukje ziet er behoorlijk zorgvuldig uit. Beter denk ik dan veruit de meeste openings-stasements op dit forum en ongetwijfeld veel beter dan wat ikzelf er doorgaans van bak. Toch bevat het een voorbeeld dat - mijns inziens - onzorguldig is gekozen. Je wekt de indruk dat als je X een illusie noemt, dat je dan niet beweert dat X niet bestaat. Dat is mijns inziens een illusie. Alhoewel het mogelijk is dat X in een bepaalde context een illusie is, maar in een andere context wel bestaat, kan X geen illusie zijn èn werkelijk bestaan in exact dezelfde context.

Wellicht dat zorgvuldig formuleren net als zorgvuldig lezen, een nuttige illusie. Iets waarna wij wel moeten streven, maar dat we waarschijnlijk nooit volledig zullen beheersen.

Ik hoop van harte dat jouw bericht ertoe zal leiden dat wij het een en het ander nog beter zullen nastreven.

[Rereformed]

Ik kan het in deze goed met je eens zijn Victor. Persoonlijk denk ik niet dat ik er onder lijd, aangezien ik van nature een perfektionist ben (ik denk dat ik op dit forum het record heb aan "bericht X keer gewijzigd") en een heel langzame lezer, en snel lezen nooit geleerd heb, hoewel ik er vroeger wel eens een cursus voor gedaan heb (het werd toen aangeraden als een kwaliteit die men tegenwoordig zou moeten hebben, met het voorbeeld dat een president van Amerika elke dag een stapel van een halve meter hoog aan informatie op z'n bureau krijgt. Ik heb later in het leven geleerd dat ik die stapel in de regel ongelezen kan laten).

Ook stoort het me niet wanneer een ander me verkeerd leest. Dan denk ik meestal dat ik het de eerste keer beter had moeten zeggen. En wanneer ik het dan voor de tweede keer nog eens uitleg komt er vast weer een betere tekst uit de bus.

Maar goed, ik ben dan ook een onderwijzer en heb allang geleerd dat het gros van wat je zegt nooit aankomt. En daar moet je toch maar blij mee zijn, anders word een mens tenslotte maar over het paard getild.

[LordDragon]

reref

Ook stoort het me niet wanneer een ander me verkeerd leest. Dan denk ik meestal dat ik het de eerste keer beter had moeten zeggen. En wanneer ik het dan voor de tweede keer nog eens uitleg komt er vast weer een betere tekst uit de bus.

ben ik het in principe mee eens, maar zoals viktor ergens zegt is het wel niet zo leuk om alles met handen en voeten 5 maal te gaan uitleggen. Aan de andere kant moeten we ook eerlijk zijn, voor zorgvuldig lezen komt zorgvuldig formuleren, en dat is ook niet altijd zo makkelijk, omdat ieder mens woorden op zijn/haar eigen manier interpreteert.

MVG, LD.

[axxyanus]

Beste Victor, ...

Jouw stukje ziet er behoorlijk zorgvuldig uit. Beter denk ik dan veruit de meeste openings-stasements op dit forum en ongetwijfeld veel beter dan wat ikzelf er doorgaans van bak. Toch bevat het een voorbeeld dat - mijns inziens - onzorguldig is gekozen. Je wekt de indruk dat als je X een illusie noemt, dat je dan niet beweert dat X niet bestaat. Dat is mijns inziens een illusie. Alhoewel het mogelijk is dat X in een bepaalde context een illusie is, maar in een andere context wel bestaat, kan X geen illusie zijn èn werkelijk bestaan in exact dezelfde context.

Dat laatste is niet correct. Binnen de psychologie is een illusie een denkbeeld waarvoor de persoon in kwestie onvoldoende ondersteuning heeft om het rationeel te onderschrijven. Het is namelijk mogelijk dat tussen de vele illusies die iemand koestert er een tussen zit die zuiver per toeval blijkt te kloppen, ook al kan de persoon in kwestie dat niet weten.[/quote]

[Ali]

Beste Victor, ...

Jouw stukje ziet er behoorlijk zorgvuldig uit. Beter denk ik dan veruit de meeste openings-stasements op dit forum en ongetwijfeld veel beter dan wat ikzelf er doorgaans van bak. Toch bevat het een voorbeeld dat - mijns inziens - onzorguldig is gekozen. Je wekt de indruk dat als je X een illusie noemt, dat je dan niet beweert dat X niet bestaat. Dat is mijns inziens een illusie. Alhoewel het mogelijk is dat X in een bepaalde context een illusie is, maar in een andere context wel bestaat, kan X geen illusie zijn èn werkelijk bestaan in exact dezelfde context.

Dat laatste is niet correct. Binnen de psychologie is een illusie een denkbeeld waarvoor de persoon in kwestie onvoldoende ondersteuning heeft om het rationeel te onderschrijven. Het is namelijk mogelijk dat tussen de vele illusies die iemand koestert er een tussen zit die zuiver per toeval blijkt te kloppen, ook al kan de persoon in kwestie dat niet weten.

Wat is dan de parameter voor het vaststellen of je al dan niet in een illusie leeft, Axxyanus?

[JanC]

[…] Wat is dan de parameter voor het vaststellen of je al dan niet in een illusie leeft, Axxyanus?

Welke pil heb jij laatst geslikt? Misschien moet jij maar lekker voortleven in je hoogstpersoonlijke matrix.

[MNb]

Stelt Ali een keer een serieuze vraag zonder zijn gebruikelijke spot, die ik overigens goed kan waarderen, krijgt-ie dit weer aan de broek geplakt.

[axxyanus]

Beste Victor, ...

Jouw stukje ziet er behoorlijk zorgvuldig uit. Beter denk ik dan veruit de meeste openings-stasements op dit forum en ongetwijfeld veel beter dan wat ikzelf er doorgaans van bak. Toch bevat het een voorbeeld dat - mijns inziens - onzorguldig is gekozen. Je wekt de indruk dat als je X een illusie noemt, dat je dan niet beweert dat X niet bestaat. Dat is mijns inziens een illusie. Alhoewel het mogelijk is dat X in een bepaalde context een illusie is, maar in een andere context wel bestaat, kan X geen illusie zijn èn werkelijk bestaan in exact dezelfde context.

Dat laatste is niet correct. Binnen de psychologie is een illusie een denkbeeld waarvoor de persoon in kwestie onvoldoende ondersteuning heeft om het rationeel te onderschrijven. Het is namelijk mogelijk dat tussen de vele illusies die iemand koestert er een tussen zit die zuiver per toeval blijkt te kloppen, ook al kan de persoon in kwestie dat niet weten.

Wat is dan de parameter voor het vaststellen of je al dan niet in een illusie leeft, Axxyanus?

Ik begrijp je vraag niet goed? Je vraag lijkt me even zinnig als de vraag wat de parameter is voor het vaststellen of je gezond bent of niet. Een dergelijke eenduidige parameter bestaat niet. Niet om vast te stellen of iemand gezond is of niet. Ook niet om vast te stellen of iemand goede redenen heeft om iets te geloven of niet (en dus niet of wel in een illusie leeft)