Kan de actuele politiek zonder politieke geschiedenis?

[Kitty]

Waarom werd Gijsen trouwens ineens verbannen naar het verre IJsland? Is dat bekend?

[collegavanerik]

Waarom werd Gijsen trouwens ineens verbannen naar het verre IJsland? Is dat bekend?

gezondheidsredenen, er wonen maar 400 katholieken op ijsland.

edit
effe checken...inmiddels 9000, voornameijk oosteurpeanen
http://en.wikipedia.org/wiki/Roman_Cath ... in_Iceland
ten tijde van Gijsen (1996-2007) waren het
1996 2725
1997 3172
1998 3513
1999 3827
2000 4307
2001 4803
2002 5200
2003 5582
2004 5775
2005 6451
2006 7283
2007 7977

http://en.wikipedia.org/wiki/File:Roman ... celand.svg

zie ook
http://nl.wikipedia.org/wiki/Joannes_Gi ... n_Roermond

[Uncle Rat]

Dat is vreselijk, Uncle Rat!

De macht van taal toont zich in zo'n geval onmachtig. Geen vader zijnde kan ik me die pijn niet voorstellen. Van ouders die een kind verloren is telkens weer te horen dat dat één van de vreselijkste dingen is die een mens in zijn/haar leven kan moeten doormaken. Wetend dat ik dit niet weet zegt mijn geweten mij niet te zwijgen: mijn medeleven

Vraag me af wat je destijds dacht en nu denkt over die posting van de Muslims Against Sharia

Voor de goede orde: het ging om een artikel van oktober 2009, nog niet zo lang geleden dus.

Father of 9/11 Victim Fights to Have 'Murdered by Muslim Terrorists' Inscribed on Son's Memorial

Dat artikel had ik een paar dagen na verschijning ge-copy/paste, en op een blog geplaatst.
Op dat blog lieten de Muslims Against Sharia een reactie achter, om hun medeleven met de vader te betonen.

Toen dacht ik: dat is heel netjes van ze. En daar denk ik nu niet anders over.

[Kitty]

Alleen was het beeld van juichende moslims op straat overheersender tijdens de aanslag op 9/11, dan de steunbetuigingen vanuit moslimzijde aan de slachtoffers. En daar heeft de moslimwereld nog een grote weg te gaan.

[fbs33]

Enige decennia geleden speelde (in feite) diezelfde vraag bij de RKK toen een stelletje nieuwlichters in de lage landen een soort 'Verlichting' hier doorvoerde olv een (paar?) ruimdenkende bisschop(pen) maar volgens Rome en de paus teruggedraaid moest worden omdat een 'K' alleen als 'K' beschouwd kon worden als hij/zij de leer van Rome en de paus exact volgde en een oerconservatieve bisschop stuurde (Gijssens?) om er op toe te zien dat dát gebeurde.

Ad Simonis was een conservatieve kapelaan uit Den Haag die van zich deed spreken tijdens het stormachtige Pastoraal Concilie in Noordwijkerhout (1966-1970) Hij maakte zoveel indruk op Rome dat hij prompt in 1970 tot bisschop van Rotterdam werd gekatapulteerd, zeer tegen het been van de lokale gelovigen. In 1983 volgde zijn promotie tot aarstbisschop van Utrecht. De conservatief Jo Gijsen werd in 1972 tot bisschop van Roermond benoemd.

Dat een simpele vergelijking met een ander doel dan het reilen en zeilen v.d. RKK te belichten zó'n ferme duik in de annalen v.d. RKK zou hebben, overtreft mijn stoutste verwachtingen (niets, haha)

[Nietweten en Geweten]

Inderdaad, het wordt niet alleen over het hoofd gezien dat moslimterroristen achter nine eleven zaten maar ook onderdrukt. De regering-Bush onderdrukte dit feit door slechts te spreken van een 'war on terror'. Om die reden kritiseerde Fortuyn deze verbloemende beeldspraak: "De complexiteit van deze botsing van culturen [tussen de moderniteit en de islam], alsmede de omgang daarmee, is wel op een heel dramatische manier over het voetlicht getreden met de aanslagen in de VS op het WTC te New York en het Pentagon te Washington. De Amerikaanse president George W. Bush negeert willens en wetens de zwaar beladen culturele component van deze aanslagen en verengt daardoor zijn strijd tegen het terrorisme tot een gewapende strijd. Naar mijn oordeel een misvatting, die ons nog duur kan komen te staan en die eerder meer dan minder dodelijke slachtoffers zal eisen. Het woord als wapen kan pijnlijk zijn, maar dodelijk is het zelden" (in april 2002 geactualiseerde 'Verantwoording' van «De Verweesde Samenleving»). De regering-Bush volhardde in zijn verbloemende retoriek en stelt in het slot van de «National Security Strategy» (2002) dat de 'war on terror' geen 'clash of the civilizations' is.

Uncle Rat en Kitty en menig ander, ook ik en ook de te weinige meningsuitende liberale moslims wijzen er terecht op dat er in de moslimgemeenschappen te weinig geluiden hoorbaar zijn die nine eleven en fatwa's tegen Rushie ea en moslimterreur scherp veroordelen en op dat punt van de meningsuiting in woord of demonstratie nog het een en ander te leren hebben om ontegenzeggenlijk duidelijk te zijn waar hun loyaliteit ligt. Werk aan de winkel, inderdaad.

In afwachting van je reactie, Uncle Rat, was ik vast begonnen om de ontopic-discussie voort te zetten en te komen tot een productieve(re) kritiek met het woord als wapen op de jihadistische Islam.

De actuele politiek kan niet zonder de geschiedenis van de moderne politiek binnen onze Westerse cultuur en kan, vanwege de benodigde islam(isme)kritiek, ook niet meer zonder enige kennis van de geschiedenis van de Islamitische cultuur waarbinnen uiteenlopende denkstromingen van oudsher van mening verschillen over het antwoord op de vraag 'wat is islam?'

In het actuele islamdebat in Nederland bestaat een meningsverschil (dissensus) over deze vraag tussen de 'islamofiele' tegenstanders en de 'islamofobe' voorstanders van Wilders dat zo wezenlijk en basaal is dat er zelfs geen consensus is over de definitie (=wezensbepaling) van het begrip 'islam'. Dat maakt het debat er niet gemakkelijker en werkt in de hand dat de tegengestelde debatposities langs elkaar heen aan het argumenteren en redeneren zijn. Tenminste als de tegenover elkaar staande debatdeelnemers niet vervallen in elkaar demoniseren en elkaars standpunten weer te geven met behulp van stereotypen en zodoende tot karikatuur te maken. Hoewel geen enkel debat vruchtbaarder of productiever wordt van zulke karikaturen, ligt dit gevaar voor een vruchtbaar en productief debat steeds weer op loer in elke discussie. Er zijn in onze discussierijke cultuurgeschiedenis talloze discussies aan te wijzen waarin de tegenstelde posities elkaars standpunten stereotypisch representeren. Het is blijkbaar moeilijker om de ander's positie in de discussie niet tot karikatuur te reduceren, dan om in alle mogelijke ernst met (stereotype-vrije) openheid te luisteren naar wat de ander werkelijk zegt en diens standpunt in alle mogelijk eerlijkheid en rationaliteit puur zakelijk en geboekstaafd weer te geven. Dit is in het publieke en politieke islamdebat niet anders en zelfs in hoge mate een contraproductiviteits-probleem: er is nauwelijks een vruchtbare bodem van consensuspunten en gedeelde begripsdefinities tussen de voorstanders en de tegenstanders van Wilders.
De on-topic-vraag trapt in feite een open deur in en vraagt naar een punt dat zo van-zelf-sprekend is dat zelfs de voor- en de tegenstanders van Wilders daarover tot overeenstemming kunnen komen: de actuele politiek kan leren van gemaakte ideologische fouten in de politieke geschiedenis (links: stalinisme, communisme; rechts: nazisme, fascisme) en van de moderne ontstaansgeschiedenis van de ideologie van de democratische rechtsstaat en het idee van de mensenrechten.

Wilders-supporter Uncle Rat schreef:

Wilders ontkent natuurlijk niet dat er liberale moslims zijn en dat wil hij ook niet doen. Maar zelfs als hij het zou doen en het zou hem lukken dat idee post te laten vatten, dan ligt dat toch voornamelijk aan de liberale moslims zelf. Die profileren zich onvoldoende. Als er een liberale moslimbeweging van enige omvang zou bestaan die hun bestaan en hun standpunten luidop duidelijk zouden maken dan kan niemand er omheen. Zelfs Wilders niet, als hij dat zou willen. Het lijkt erop dat niet Wilders de liberale moslims met de jihadi's identificeert, maar dat de (supporters van de) liberale moslims dat doen. Ze reduceren de islamkritiek van Wilders tot kritiek op de gewelddadige islam en verwijten hem vervolgens dat hij het verschil tussen 'goede islam' en kwade islam negeert en dat zijn kritiek op de islam ongenuanceerd is. Door het te laten voorkomen dat de 'liberale islam' een belangrijke component van de islam is, betrekken de 'liberale moslims' islamkritiek op zichzelf om vervolgens te trachten islamkritiek gelijk te stellen aan kritiek op 'liberale moslims'. Aan contraproductieve kritiek dus. En contraproductieve kritiek is niet goed en zou achterwege moeten blijven. Kritiek op de islam dus ook. Zo blijft de islam buiten schot.

Dat is de omgekeerde wereld: liberale moslims (en Westerse supporters) die de liberale Islam identificeren met de jihadistische islam? Het verwijt van Wilders-tegenstanders aan Wilders dat hij het verschil negeert tussen 'goede' en 'kwade' Islam kan feitelijk worden geboekstaafd.

Wilders' brief "Genoeg is genoeg: verbied de Koran" in de Volkskrant van 8 augustus 2007 opent met een verwerping van het onderscheid tussen de gematigde of goede (of liberale) Islam en de slechte Islam of het islamofascisme (of het islamisme):

"Ik roep het al jaren: een gematigde islam bestaat niet. Voor wie mij niet wil geloven: lees de speech die de helaas vorig jaar overleden Italiaanse schrijfster Oriana Fallaci op 28 november 2005 hield in New York, toen zij een prijs in ontvangst nam ter ere van haar heldhaftig verzet tegen het islamofascisme en haar strijd voor vrijheid: ‘Een gematigde islam bestaat niet. Het bestaat niet, omdat er geen onderscheid is tussen Goede islam en Slechte islam. Er is islam, en daar houdt het mee op. En islam is de Koran, en niets dan de Koran. En de Koran is het Mein Kampf van een religie die beoogt anderen te elimineren, die die anderen – niet-moslims – ongelovige honden noemt, inferieure wezens. Lees de Koran, dat Mein Kampf, nog eens. In welke versie dan ook, je zult zien dat al het kwade dat de zoons van Allah tegen ons en henzelf begaan, uit dat boek afkomstig is (Oriana Fallaci, The Force of Reason, post-script, pag. 305, februari 2006).’ "

De uitspraak van O.Fallaci die Wilders hier van harte onderschrijft is mijns inziens een niet te ontkennen feit dat de PVV-leidsman het onderscheid tussen gematigde/goede/liberale islam en kwade islam afwijst. Citeer mij de uitspraak waarin Wilders deze afwijzing herroept en zijn jarenlang uitgeroepen stelling van het niet-bestaan van een gematigde islam heeft verwisseld voor de stelling van het onderscheid tussen de wereldreligie Islam en de islamistische ideologie.

De liberale of gematigde 'Moslims Tegen de Sharia' formuleren in hun manifest drie doelstellingen:

-Moslims wijzen op de gevaren van de Islamitische religieuze teksten en waarom de Islam moet worden hervormd;
-Niet-Moslims wijzen op de verschillen tussen gematigde Moslims en Islamisten (ook bekend als Islamitische godsdienstfanaten, radicale Moslims, Moslimfundamentalisten, Moslimextremisten of Islamofascisten);
-Zowel Moslims als niet-Moslims erop wijzen dat gematigde Moslims ook doelwit zijn van Islamitische terreur

Moet nu weg, wordt vervolgt.

[Uncle Rat]

De uitspraak van O.Fallaci die Wilders hier van harte onderschrijft is mijns inziens een niet te ontkennen feit dat de PVV-leidsman het onderscheid tussen gematigde/goede/liberale islam en kwade islam afwijst. Citeer mij de uitspraak waarin Wilders deze afwijzing herroept en zijn jarenlang uitgeroepen stelling van het niet-bestaan van een gematigde islam heeft verwisseld voor de stelling van het onderscheid tussen de wereldreligie Islam en de islamistische ideologie.

Nog een keer dan.
Blijkbaar ben ik er niet in geslaagd het duidelijk te maken.

Er is:
- een gewelddadige islam, de jihadi's
- een islam, de grote middengroep
- een liberale islam, verlichte moslims die proberen de islam te veranderen.

De eerste groep kent iedereen, van de aanslagen: al qaeda, de taliban en andere terreurgroepen.
De tweede groep zijn de miljard+ moslims die niet duidelijk bij de eerste of de derde groep ondergebracht kunnen worden.
De derde groep zijn de liberale moslims. Helaas lijden die onder een imago-probleem. Of die groep een substantiële omvang heeft is onbekend. Wat ze precies willen weten we ook niet. En hoe ze het denken te gaan bereiken ook niet.

Welnu:
De eerste groep is de kwade islam. Daar zal iedereen het over eens zijn.

De tweede groep is óók de kwade islam.
De mensenrechtenschendingen die in de islam ingebakken zitten zijn volstrekt onacceptabel.
De positie van de vrouw binnen de islam is volstrekt onacceptabel.
Het religieuze geweld binnen de islam tegen 'ongelovigen' én tussen de islamitische stromingen onderling is volstrekt onacceptabel.
Het feit dat 56 islamitische landen de Universele Mensenrechten afwijzen en daarvoor in de plaats hun eigen 'mensenrechten' volgens de shariawetgeving naar voren schuiven, is volstrekt onacceptabel.
De tweede groep is collectief verantwoordelijk voor het in stand houden van een onmenselijkee ideologie: van de niet-jihadistische maar eveneens kwade islam.

Het is wellicht onmogelijk - en misschien ook niet kies - om leed tegen leed af te wegen, maar het zou best weleens zo kunnen zijn dat het opgetelde leed van de mensen in en rond de tweede groep groter is dan het totale door de eerste groep veroorzaakte leed.

De derde groep, tenslotte, is te marginaal, is relatief te onzichtbaar, om mee te kunnen tellen als factor van belang.

Er dus wél een verschil tussen de gewelddadige, jihadistische, terroristische islam en de mainstream islam. Maar dat is niet het verschil tussen een kwade islam en een gematigde islam. Het zijn beide varianten van de kwade islam.

Er is dus geen gematigde islam, totdat...

Totdat de 'liberale islam' (wat naar mijn mening een islam zonder islam is) een beweging van betekenis geworden is.

Inderdaad: aan het werk!

[fbs33]

Ik probeer t te vertalen in termen op mijn denkspoor. Oorlogen en conflicten maar ook coöperatie en vrede bestaan alleen tussen groepen individuen. Het zijn twee interacties van groepen.

Mijn denkspoor begint bij het individu die zijn belangen persoonlijk verdedigt in een strijd met een ander persoon om de eigen belangen te verdedigen of zich daarmee verenigt onder het motto "Eendracht maakt macht" (aanzet tot groepsvorming!- - - maar beide mogelijkheden op grond van individueel genomen beslissingen die 'de groep' als een goed middel zien daartoe!)
M.a.w. dat de interactie zijn oorsprong vindt tussen individuen die daarna naar de groep grijpen als middel, waarna de interactie tussen groepen plaats gaat vinden.

Het verschil tussen de twee denksporen lijkt marginaal maar is het duidelijk niet zoals af te leiden valt uit het alom opklinkende geschreeuw van politici dat godsdienst niets met politiek te maken heeft!!
Een 'schreeuw' die (m.i.) niet anders dan uit angst hun godsdienst als (politiek) middel neergezet te zien, hetgeen in hun ogen als een degradatie gezien kan worden van Schepper naar (politieke) schep!
Maar ook de angst voor hun achterban die hun blik misschien van boven (waar die allerhoogste zetelt) naar beneden richt waar die 'allerhoogste' zich als scheppend middel (een schep dus)in de handen bevindt van die achterban?
Het zou van een eendrachtig scheppende groep (met een god als leidend beginsel waar gezag aan te ontlenen valt [bij de gratie gods!!] tot scheppende individuen uiteen doen vallen die opnieuw zouden moeten zoeken naar een leidend beginsel om weer een groep te zijn!)

Het zou de liberale moslim tot liberaal doen worden die immuun zou zijn voor koran & profiteurs en de islamist hernieuwd doen zoeken naar de schuldige die hen hun (sociale) onrecht had aangedaan!
Israel en USA zouden die onder hen uitgezaagde poot natuurlijk ook node missen als excuusTruus en zich moeten bezinnen over de vraag aan 'wie' ze dan hun rechten menen te kunnen ontlenen, haha.
(Hun resp. atoom-arsenalen?)

[collegavanerik]

Er dus wél een verschil tussen de gewelddadige, jihadistische, terroristische islam en de mainstream islam. Maar dat is niet het verschil tussen een kwade islam en een gematigde islam. Het zijn beide varianten van de kwade islam.

Er is dus geen gematigde islam, totdat...

Totdat de 'liberale islam' (wat naar mijn mening een islam zonder islam is) een beweging van betekenis geworden is.

Inderdaad: aan het werk!

goeie samenvatting van het probleem

[appelfflap]

goeie samenvatting van het probleem

dus je kunt pas een liberale moslim zijn, of deel uitmaken van dat soort islam, als je lid bent van een beweging/vereniging?
je kunt pas een liberale moslim zijn als de beweging groot genoeg is en als deze beweging zich in hoofdzaak bezig houdt met de strijd tegen de talibaninterpretatie vd koran.
Maw, moslims die geen zin hebben om lid te worden kunnen per definitie geen liberale moslims zijn.

mja, op die manier zullen er inderdaad nooit liberale moslims bestaan

[Kitty]

Nee appelfflap. Bedoeld wordt dat je pas concreet iets kunt zeggen over liberale moslims, als duidelijk is om hoeveel het gaat. Stellen dat er veel liberale moslims zijn, is een loze kreet als je niet weet hoe groot dat aantal is. Indien liberale moslims dus meer aan de weg zouden timmeren, zou dit duidelijker worden. Zolang dit niet gebeurt hebben we niet zo heel veel aan liberale moslims.

[fbs33]

Er is dus geen gematigde islam, totdat...

Totdat de 'liberale islam' (wat naar mijn mening een islam zonder islam is) een beweging van betekenis geworden is.

Er bestaat naar mijn mening ook inderdaad geen liberale islam (noch een gematigde of kwaadaardige!) zolang het basispakket der (heilige) geschriften niet herschreven is en van een goedkeuringszegel door allah persoonlijk voorzien!
Een liberale moslim die krentjes uit dat basispakket ten eigen faveure pikt en/of interpreteert laat dat basispakket onaangetast verder bestaan als fundament voor andere interpretaties!
Hij kan ook niet anders doen dan dat op straffe voor afvalligheid (v.d. islam zoals gepropageerd door allah en zijn profeet Mohammed) en komt daarmee voor de keus te staan slechts een (goed?)-bedoelende moslim te zijn, of verder als (afvallige moslim) slechts als liberaal door het leven te gaan.

Een te labiele basis om daarmee als onderhandelingspartner aan tafel te gaan met mensen die de Europese cultuur als basis in hun bagage hebben zitten .
De onderhandelingen lijken daarmee dezelfde kant op te gaan als in het Isr.-Palest. conflict nl. oeverloos in tijd!
Met één groot verschil; Dáár vliegen tijdens die 'onderhandelingen' kogels terwijl het hier Euro's zijn waarvoor (o.a) doorgewerkt moet worden tot je 67ste!

[Nietweten en Geweten]

Dus ben ik aan het werk gegaan, Uncle Rat, want ook ik ben er kennelijk nog niet in geslaagd duidelijk te zijn. Het probleem met mijn filosofisch perspectief is echter wel dat de religiekritiek ervan veel meer uitleg vereist...

Paul Cliteur droeg bij aan het Fortuynistische boek «Eindstrijd. De finale clash tussen het liberale Westen en een traditionele Islam» (2009) met het artikel "Geen strijd der beschavingen, maar de opkomst van een nieuwe ideologie". De opgekomen ideologie waar de titel naar verwijst noemt hij steevast 'islamisme'. De aard van die nieuwe ideologie, constateert deze filosoof terecht, heeft zeker iets met 'de islam' te maken, namelijk in de zin dat de extremistische aanhangers ervan aansluiting zoeken bij de islam als godsdienst en daar een sterke politieke toespitsing aan geven. Het islamisme is een ideologie die gelijkenis vertoont met andere 'ismen' als (communisme en nazisme) die zich aandienen als politiek alternatief voor de Westerse ideologie van de democratische rechtstaat (liberal democracy). Cliteur maakt in dit artikel een ideaaltypisch onderscheid tussen de twee uiterste posities in het publieke en politieke islamdebat: "Volgens de eerste positie zijn islam en islamisme identiek" en de tweede positie "houdt in dat 'islam' en 'islamisme' niet met elkaar te maken hebben" en scherp zijn onderscheiden (2009, 186).

Dit ideaaltypische onderscheid heb ik (dus niet zelf verzonnen en) ingebracht in deze forumdiscussie om het verder te toetsen - aangezien het zich in de vele literatuur over dit onderwerp en de mondelinge uitspraken in het islamdebat staande weet te houden (is mijn voorlopige werkthese). Omdat de punten van consensus tussen de tegengestelde posities in het lopende islamdebat zo zeldzaam zijn, vindt ik niet dat het op voorhand of al te snel moet worden afgewezen maar pas (zonodig) na een uitgebreide toetsing door kritisch onderzoek.

Cliteur maakt in het bovengenoemde artikel nog een volgende stap met het oog op de noodzaak en verdediging van vrije religiekritiek in democratische samenlevingen: een tussenpositie tussen de twee uitersten posities in het islamdebat - enerzijds 'islam=islamisme' en anderzijds 'islam vs islamisme' - die hij 'een dynamisch perspectief' noemt:

Wat naar mijn idee aandacht verdient, is een dynamisch perspectief waarbij men constateert dat islamisme niet alleen een dreiging vormt voor de westerse rechtstaten, maar ook voor 'de islam', een dreiging misschien waarvoor de islam in toenemende mate ontvankelijk blijkt. Mensen die tot deze school behoren hanteren soms de metafoor van de ziekte. De islam, zo zegt men dan, is 'ziek'. Dat wil zeggen: een normaal gezond organisme is aangetast door een van buiten komende factor die de geaardheid van het mechanisme verandert. Wat het 'dynamisch perspectief' (een term die ik zelf bedacht heb, maar is geef hem graag voor een betere) boeiend maakt, is dat men de verwarrende en met emoties belaste discussie over de 'ware aard' van de islam (men zegt ook wel: de 'essentie' van de islam) even ter zijde kan schuiven en zich de volgende vraag kan stellen: hoe groot is de aanhang van het islamisme op het ogenblik in het Midden-Oosten en in Europa? En welke dreiging gaat daarvan uit? Eventueel zou men dan kunnen veronderstellen dat 'de islam' niet identiek is met het islamisme maar, maar dat het wel identiek daaraan kan worden als islamistische predikers aan de winnende hand zijn in de strijd om de 'hearts and minds'.

Dit betekent ook iets voor de stellingen van Huntington (van de 'clash of the civilizations') en van Fukuyama (van 'the end of history'), want in het dynamisch perspectief is, zoals hieruit blijkt, geen sprake van een strijd tussen beschavingen maar van een strijd binnen één beschaving, namelijk de wereld van de islam: een strijd tussen reactionaire en progressieve krachten binnen die islam. Deze benadering vindt men onder andere bij de Franse islamoloog Gilles Kepel. Hij spreekt [in «Fitna. Guerre au coeur de líslam» (2004), NLse vert. 2005] van een oorlog in het hart van de islam (2009, 187)

Ten behoeve van de noodzakelijke religiekritiek binnen democratische rechtstaten en de verdediging van die vrij religiekritiek maakt Cliteur tenslotte binnen de progressieve stroming een onderscheid tussen
de impliciete religiekritiek van 'gematigde moslims', die impliciet is omdat het religie als verschijnsel positief wil blijven benaderen en de «Koran» door progressieve (her)interpretatie bij de tijd te brengen zodat oprechte gelovigen kunnen leven in een democratische rechtstaat - hij noemt enkel Abu El Fadl, maar hiertoe behoren ook Abu Zayd, Soroush en de andere liberale moslimdenkers uit de bovengeciteerde lijst van Wikipedia -, en
de expliciete of radicale religiekritiek van seculiere moslims als Rushdie, Ayaan Hirsi Ali, Taslima Nasreen en Wafa Sultan heeft ook het progressieve einddoel om het mogelijk te maken dat oprechte gelovigen kunnen leven in een democratische rechtstaat maar onderscheidt zich van de impliciete religiekritiek van de gematigde islam door zich uitsluitend te baseren op seculiere noties (en niet op religieuze bronnen). De expliciete religiekritiek van de seculiere islam doelt direct op een autonome (dwz niet-religieuze) legitimatie van de moraal.
De atheistische humanist/rechtsfilosoof probeert om geen keuze te maken tussen deze twee vormen van religiekritiek in de progressieve stroming van moslimdenken, maar heeft moeite zijn voorkeur niet te laten doorschemeren voor de seculiere moslims die zonder omwegen werken aan de autonome moraal waar ook hij op uit is in «Moreel Esperanto» (2007). Van groter belang is zijn dynamische perspectief op de strijd binnen de Islamitische cultuur tussen de progressieve denkstroming van de liberale moslimdenkers en de reactionaire denkstroming van de islamisten om de hearts and minds van de moslimmeerderheid.

Cliteur geeft met zijn dynamische perspectief tevens kritiek op de botsende beschavingentheorie van Huntington - die Fortuyn na nine eleven onderschreef - en deze kritiek heeft opmerkelijk veel weg van de kritiek op de 'botsing van beschavingen' die de regering-Bush gaf in «The National Security Strategy of the United States»:

The war on terrorism is not a clash of civilizations. It does, however, reveal the clash inside a civilization, a battle for the future of the Muslim world. This is a struggle of ideas and this is an area where America must excel (2002, IX, p. 31).

Vanuit het dynamische perspectief onthullen nine eleven en de latere bekende aanslagen van moslimterroristen dat er een botsing gaande is binnen de Islamitische cultuur in moslimse en niet-moslimse samenlevingen tussen de reactionaire jihadbeweging van de islamisten en de progressief-liberale denkstroming van de gematigde en seculiere moslims, een actuele strijd om het verstand en geweten (art 1 vd UVMR) van de individuen binnen de moslimgemeenschappen voor de toekomst van hun cultuur. Dit is een ideeënstrijd of botsing binnen de moderne Westerse cultuur die zich in Nederland afspeelt in publieke en politieke debat tussen 'voorstanders' en 'tegenstanders' van Wilders en waarin ons land nooit zal uitblinken indien de uiterste debatposities in staat van woordenoorlog met elkaar zijn en elkaar vanuit de zelfgegraven loopgraven blijven bestoken met demoniseringen - door expliciete 'silly but extreme political devil' cartooniseringen van de ander, wordt het demoniserende individu dan niet impliciet een 'self made wise ass political angel'?
"De moderniteit heeft een januskop", zei Fortuyn over onze moderne Joods-Christelijk humanistische cultuur, "is engel en duivel tegelijk" («50 Jaar Israël, hfdst. 2 "De strijd tussen moderniteit en fundamentalisme", 2001 (1998), 308). De passage waar de - door een extreemlinkse ecoterreurduivel vermoorde - socioloog-politicus noteerde dat ook de Islamitische cultuur een politieke januskop heeft heb ik tot op heden niet kunnen vinden. In het dynamische perspectief op de botsingen binnen twee januskoppige culturen kan ook het menselijk individu tot uitgangspunt worden genomen met een duiveltje op de ene schouder en een engeltje op de andere schouder die de mens met het aangeboren verstand en geweten via het nabije oor elk tegelijk tegengestelde politieke keuzemogelijkheden influisteren: de duivel krast 'oorlog' en 'wereldverbranding van democratie', de engel koert 'democratische wereldvrede' en 'geest van broederschap' in de mensheidsfamilie.

Uncle Rat gaf zojuist zijn duidelijke perspectief - dat veel weg heeft van een dynamisch perspectief:

Er is:
- een gewelddadige islam, de jihadi's
- een islam, de grote middengroep
- een liberale islam, verlichte moslims die proberen de islam te veranderen.

De eerste groep kent iedereen, van de aanslagen: al qaeda, de taliban en andere terreurgroepen.
De tweede groep zijn de miljard+ moslims die niet duidelijk bij de eerste of de derde groep ondergebracht kunnen worden.
De derde groep zijn de liberale moslims. Helaas lijden die onder een imago-probleem. Of die groep een substantiële omvang heeft is onbekend. Wat ze precies willen weten we ook niet. En hoe ze het denken te gaan bereiken ook niet.

De drie elementen kunnen vrij gemakkelijk worden herkend in het dynamische perspectief van Cliteur op de richtingenstrijd binnen de islamitische cultuur, maar krijgen er een ietwat andere ordening.

(1) !!!

De eerste groep is de reactionaire jihadstroming waarvan de politieke ideologie van de islamistische theocratie in de loop van de zeventiger jaren in Iran is uitgedacht door Shariati en door de revolutie onder geestelijke leiding van diens leerling Khomeini is ingevoerd. De Palestijn Abdullah Azzam - die sterk was beïnvloed door de Egyptische denker S.Qutb - is de belangrijkste inspirator van Osama Bin Laden en zijn bekende terreurgroep. Die Sayyid Qutb (1906-1966), in de vijftiger jaren leider van de Moslimbroederschap waarvan zich in de tachtiger jaren nog radicalere bewegingen afsplitsten (Jama's al-Islaiyya en Egyptische Islamitische Jihad), is een invloedrijk theoreticus van het militante politieke activisme in de groep extremistische moslims, waarvoor de Amerikaanse islamhistoricus Bernard Lewis waarschuwt en met hem en menig ander Westerse feitenboodschapper van 'de wortels van de moslimwraak'.

Daar zullen Wilders-voorstanders en Wilders-tegenstanders het inderdaad wel over eens zijn, Uncle Rat: dat is de kwade islam. De aanhangers van de theocratische ideologie van deze islam mogen vrijuit worden gedemoniseerd als politieke duivels en waar tegenover wij politieke engelen zijn waar we de democratische rechtstaat met het kritische woord als wapen verdedigen tegen hun gevaarlijke woorden en bijpassende terreurdaden.

(Jouw tweede groep verschuift in dit dynamische perspectief naar de derde plek)

(2) !?

De derde groep is de progressief-liberale hervormingsstroming van gematigde en seculiere moslims die het normen- en waardenstelsel van de Islamitische cultuur respectievelijk op religieuze basis en op seculiere basis pogen eigentijds te formuleren voor de huidige en toekomstige generaties moslims. Over dit element van de Islamitische cultuur loopt het verschil van mening tussen de voorstanders en de tegenstanders van WIlders sterk uiteen, vermoed ik, tenminste tussen Uncle Rat en mijzelf - met name over de gematigde liberale moslims:

De derde groep zijn de liberale moslims. Helaas lijden die onder een imago-probleem. Of die groep een substantiële omvang heeft is onbekend. Wat ze precies willen weten we ook niet. En hoe ze het denken te gaan bereiken ook niet.

Sinds ik een reeks filosofiecolleges volgde over democratie, mensenrechten en Islam waarvan het leeuwendeel in de teksten dook van zulke liberale moslimfilosofen, waaronder de Iraanse filosoof A.Soroush, hebben ze bij mij geen imagoprobleem. Toen ben ik wel het een en ander te weten gekomen over wat ze willen, bijvoorbeeld de moderne scheiding van religie en politiek omdat de democratische rechtstaat de vrije religiebeoefening van het moslimindividu het best kan beschermen tegen de in dogmabrokken voorgekauwde staatsreligie van de 'terugkeer naar de gouden tijd van de zuivere islam' onder islamistisch bewind waarvan de dagelijkse praktijk, die ze in hun land ervoeren, de maatschappelijke problemen niet oploste maar vergrootte. Hoe ze dat willen bereiken? Het zijn moslimdenkers, progressieve intelligentia, die (in tegenstelling tot de kwade islam die cultureel 'zuiver' wil blijven) die constructief open staat voor en gebruik wil maken van de geestelijke vruchten van de Westerse filosofie en sociaal-politieke wetenschap, waarop geen eigendomsrecht ligt. Soroush (geb. 1942) hanteert in dit opzicht de slogan: "what our hearts and minds are willing to accept, belongs to us". Culturen zijn altijd al smeltkroezen, dus waarom niet het beste van elkaar overnemen. Deze liberale moslimfilosoof vond in zijn studietijd in Engeland bijvoorbeeld de sociaal-politieke filosofie van Popper - de tijdens de koude oorlog klassiek geworden verdediging van de 'open samenleving' en de wetenschappelijke rationaliteit tegen hun irrationele vijanden. Het zijn moslimdenkers die hun doel willen bereiken door begrippelijke hervorming of reformatie van de islamitische religie voor individuele moslims in een democratische rechtstaat.

Seculiere moslims

Cliteur wijst er nadrkkelijk op in zijn dynamische perspectief dat de ideologie van het islamisme een speciale belangstelling voor schrijvers vertoont die in 1989 eerst manifest werd toen Khomeini zich een geeste(szieke)lijk ayatollah betuigde in zijn fatwa-oproep om de seculiere Britse schrijver Salman Rushdie en de uitgevers van zijn expliciete religiekritische/godslasterlijke «Satanic Verses» te vermoorden, zodat het de taak werd van elke rechtsgeaarde modelmoslim om te moorden. In Nederland werd deze speciale belangstelling van het islamisme manifest door de moord op film- en opiniemaker Theo van Gogh door een islamist, die achteraf verklaarde iedereen de 'kop eraf' te willen hakken die Allah of de Profeet beledigt. Het geweld en de dreiging van het islamisme dat zich hartstochtelijk verzet tegen expliciet islamkritische schrijvers, is de uiterst harde ontmoediging van het vrije kritische islamdebat. Het 'cultuurrelativisme' is voor Cliteur de uiterst softe ontmoediging (2009, 185, 191).
Het werk aan het kritiseren van religie moet nu eenmaal gedaan worden in een democratische rechtsstaat wanneer religieuzen, niet-religieun (atheïsten, agnosten, apathisten) en anti-religieuzen in vrede met elkaar willen blijven samenleven. Uiterst harde ontmoediging vernietigt en uiterst zachte veronachtzaamt het onderhoudswerk van het kritische proces van inkapseling van opkomende fundamentalistische/politiserende vormen van religie als het islamisme en wedergeboorte van andere gevaarlijke ideologieën, waar een goed werkende democratie om vraagt.

De expliciete religiekritiek van Hirsi Ali achter het eerste islamkritische filmpje met Theo van Gogh dat een Nederlandse coproductie zoekt aansluiting bij de Westerse Verlichtingskritek op zijn twee religies, zo legde ze uit drie dagen voor de moord in 2004 door een religiekritiekhatende islamist in de Volkskrant van zaterdag 30 oktober:

“In de geschiedenis van de Joodse en Christelijke zoektocht naar verlichting door zelfreflectie zijn er vast ook wel mensen geweest die zeiden dat de strategie van het ontleden van heilige teksten, om te laten zien hoe belachelijk, wreed of onrechtvaardig die zijn, averechts werkte. Ik heb mijn strategie afgekeken van de Joods-Christelijke kritiek op het op geloof gebaseerde absolutisme. Submission part 1 moet in dat licht gezien worden. Hoe effectief de door mij gekozen strategie is, weet iedereen die de geschiedenis van de Westerse religiekritiek kent”

In haar laatste boek schrijft Hirsi Ali brieven aan de vrouwen van haar vorige locale nomadengeneratie en van haar toekomstige seculiere wereldburgernomaden-generatie - en voegt daar een aanbeveling van afvalligheid aan toe. Hoe dat met jou zit, Uncle Rat, weet ik nog niet, maar ik respecteer haar denkonderneming en heb haar hoog zitten. Ook al ben ik t vaak genoeg niet met haar eens, Hirsi Ali zet mensen wel aan het denken met haar focus op het feministische gebied waar de botsing plaatsvindt tussen de principieel onverenigbare stelsels van oude Islamitische normen en -waarden en de seculiere normen en -waarden van het moderne Westen. Haar post-Ria-zitting in de neoconservatieve denktank American Enterprise Institute, dat één van de denktanks was achter de regering-Bush en er de vorige Amerikaanse president converseert, leek in Pauw & Witteman laatst ook een uitwerking te hebben nagelaten in een kortvertoond moment van specialisatie in preventief oorlogsdenken tegen moslimterreur in termen van veiligheidbewaking en geheime diensten etc. Die kaas voor rechtse fijnproevers smaakt me niet zo goed.

Gematigde moslims of liberale Islamhervormers

Uncle Rat schrijft:

"De derde groep ... is te marginaal, is relatief te onzichtbaar, om mee te kunnen tellen als factor van belang. Er dus wél een verschil tussen de gewelddadige, jihadistische, terroristische islam en de mainstream islam. Maar dat is niet het verschil tussen een kwade islam en een gematigde islam. Het zijn beide varianten van de kwade islam. Er is dus geen gematigde islam, totdat...Totdat de 'liberale islam' (wat naar mijn mening een islam zonder islam is) een beweging van betekenis geworden is."

en schreef:

Dat de Moetazilieten hebben bestaan is een historisch feit. Dat die koranschool onder hevig vuur lag, ook. Het gedachtegoed van de Moetazilieten leefde in allerlei varianten voort tot op de dag van vandaag. Dat er momenteel liberale moslimdenkers zijn is ook een feit. Van een coherente groep van liberale moslimdenkers, een beweging, van enige betekenis is echter geen sprake.
Vragen over het specifieke karakter van een dergelijke beweging blijven dan ook onbeantwoord

De vraag naar het wezenskarakter van het gedachtengoed van de gematigde of liberale moslims heb ik hierboven eigenlijk al beantwoordt, want dat is de open interpretatie-poort van de idjtihad van het persoonlijke initiatief tot de «Koran» en andere spilteksten van de Islamistische religie en cultuur. Dat is niet slechts het wezenlijke kenmerk van de oude deelnemers van de rationalistische denktroming van de Moetazilieten die binnen de Islamitische cultuur in de eerste eeuwen na Mohammed ontstond naast de irrationele en opstandige traditie van de Charidjieten met de gesloten interpretatie-poort en daarmee in de geschiedenis regelmatig in conflict is geweest. De openstaande interpretatie-poort is in de actualiteit het typische kenmerk van de rationele moslimhervormers van de liberale Islam die in binnencultureel conflict komen met de islamistische ideologen, machthebbers en bewegingen. Deze moslimdenkers (m/v) werken tegen de islamismestroom in aan hun hermeneutische herinterpretatie van de spilteksten van de religie en cultuur van Islam met behulp van Westerse hermeneutiek en laten zich bij hun eigentijdse herinterpretatie inspireren door oude voorlopers in de rationele uitlegtraditie van de Moetazilieten - die dus geen deel uit maakt van de heilsgeschiedenis rond Mohammed, waarop Wilders zich uit persoonlijk initiatief maar zonder hulp van een uitlegtraditie en zichtbare uitlegkunde beroept in zijn koranverbodsbrief - en ook in zijn anti-islamfilm, bij zijn oproep op de haatzaaiende passages in de «Koran» persoonlijk te lezen, niet wijst op de geëikte werkwijze van in het Westerse humanisme ontwikkelde en geestes- of cultuurwetenschappelijk geworden filosofische uitlegkunde der hermeneutiek, waarmee tot een begrijpende uitleg van een tekst(passage) kan worden gekomen op basis van ware veronderstellingen waarbij zoveel mogelijke de onware veronderstellingen (sinds de Verlichting heten ze: 'vooroordelen') zijn uitgeschakeld om misverstaan van de betekenis van de ander te voorkomen. Het is namelijk mogelijk om met een tekst, van een historische ander ook uit een andere cultuurtraditie, steeds dieper 'in gesprek' te komen en geleidelijk aan steeds minder overstemd door ongecontroleerde vooroordelen te gaan horen wat de historische ander zegt. Het is heel wat gemakkelijker om eigen vooroordelen al vast te hebben gesteld voor je een tekst gaat lezen om die vooroordelen bevestigd te zien, dan te proberen ze onder controle te krijgen en te elimineren.

Ik was voor nine eleven al aanhanger van de hermeneutische godsdienstfilosofie en wilde onderzoek gaan doen naar de teksten uit de klassieke Oudheid onze Avondlandse cultuurgeschienis waarin de Westerse religiekritiek haar beginvorm aannam binnen de Griekse cultuur in de filosofische mythekritiek van (Xenophanes,) Socrates en Plato. Na nine eleven maar ook naar aanleiding van de Fortuyn-revolte ben me gaan verdiepen in de weerbarstige problematiek rond de moderne ideologie van de democratische rechtstaat en mensenrechten en de plotseling prominent geworden vorm van religiekritiek in de actualiteit: de publieke en politieke islamkritiek in het Nederlandse debat maar ook de Amerikaanse connectie. Cliteur is een van de weinigen in dit debat die de Griekse religiekritiek van Socrates en Plato betrekt in zijn filosofische kritiek op de islamitische religie. Hij stelt zelfs voor om Socrates' religiekritiek in Plato's vroege dialoog «Euthypro» tot onderdeel te maken van de integratie van nieuwkomers in onze multiculturele samenleving («Tegen de Decadentie» (2004, 4, 92). In de politieke islamkritiek is deze premoderne religiekritiek niet te vinden of wel erg ver (en veel verder) zoeken. Of wordt het zielsdeel genaamd 'thumos' in Plato's vorming van de aangeboren natuur bedoeld in de nieuw-realistische visie van Wilders (die hij niet zelf schreef): "Cultuur is, in de meest oorspronkelijke zin, het bewerken van de natuur. Wie alleen maar in vrijheid en zelfontplooiing gelooft, erkent niet de noodzaak om de menselijke natuur te vormen: slechte eigenschappen te besnoeien, goede te stimuleren, en de gedisciplineerde grootmoedigheid (thymos) bij te brengen die de bron van alle deugden is"? Dat filosofische gedachten uit die Griekse religiekritiek twee eeuwen na Mohammed ingang vonden bij de Moetazilieten en door 'falasifa' (Arabisch voor 'philosophoi', 'filosofen') werden aangewend de rationele idjtihad-traditie van het individuele initiatief binnen de Islamitische cultuur, is echter door Cliteur niet speciaal opgenomen in het voorgestelde onderdeel 'religiekritiek' van een inburgeringscursus voor nieuwkomende moslimnederlanders. Religiekritische gedachten van Socrates en Plato en het mensbeeld en de deugdethiek ook van Aristoteles behoren evenwel tot het eerste Westerse denken dat op vruchtbare bodem viel in de rationele idjtihad-traditie en aansloeg bij Al-Kindi (de eerste 'filosoof van de Arabieren', ca 8e eeuw CE) en de daaropvolgende reeks falasifa. De irrationeel-opstandige koran- en hadiethtraditie van de Charidjiten verwierp dergelijke 'vervuiling' van de 'zuivere islam' en sloot al tijdens Kindi's leven de poort van de idjtihad en bestempelde rationele moslimdenkers een eigentijdse koran- en hadiethinterpretatie als 'afvalligen van de islam'.

Het dynamische perspectief op de botsing of strijd tussen de progressief-rationele idjtihadstroming en irrationeel-reactionaire jihadstroming binnen de Islamitische cultuur is niet alleen van filosofische betekenis voor een hermeneutische uitleg van de islamitische filosofen binnen de rationele traditie van het moslimdenken in hun historische context ten tijde van onze vroege Middeleeuwen. Het is een perspectief op de dynamiek van twee denkstromingen met aan elkaar tegengestelde koran- en hadiethscholen die de geschiedenis van de islamitische cultuur na Mohammed kenmerkt en waarvan de onderlinge machtsverhouding het tijdsbeeld in verschillende perioden in hoge mate meebepaalt. De Marokkaanse socioloog en feministische moslima Fatima Mernissi stelt zo dat het vermogen nieuwe ideeën te assimileren en gebruiken - dat haar rationele idjithad-stroming kenmerkt - en de reactie van het afdoen van culturele uitwisseling en verrijking als 'vervuiling' - door de irrationele jihad-stroming van de 'zuivere islam' - precies de dynamiek van elke cultuur constitueert: naar binnen gekeerde machtspolitici, die universele waarden in culturele zuiverheid zoeken, censureren naar buiten gekeerde intellectuelen, die deze waarden zoeken in interculturele synthese van humanistische tradities (Islam en Democratie. De angst voor het moderne, 1993, 41). Het islamitische filosoferen over de Grieks-Romeinse filosofie in neoplatoonse synthese vormt vanaf Al-Kindi een ononderbroken draad (via Al-Ghazali en Avicenna) in het weefgetouw van de moslimcultuur die uitkwam tot het teruggeven van Griekse filosofieteksten aan het Westen, dat er het contact grotendeels mee was verloren gedurende de Christelijke Middeleeuwen, en zo in hoge mate bijdroeg aan de Renaissance in Italië, de wedergeboorte van de Griekse Oudheid waarmee het Westerse humanisme aanving. Met andere woorden, Uncle Rat, in mijn dynamische perspectief op de 'goed vs kwaad'-januskop van de interpretatietraditie met de «Koran» als primaire spiltekst van de Islamitische cultuur na Mohammed speelt de progressief-rationele idjtihaad-traditie geen marginale rol in de premoderne geschiedenis maar is de 'goede' islam van meet af een centrale meebepalende factor geweest in de binnenculturele dynamiek naast de factor van de 'kwade' islam van de terugkeer naar de zuivere bronnen in de irrationeel-reactionaire jihad-traditie van de Charidjieten: tenminste het moslimfilosoferen dat de Griekse filosofietraditie op eigen wijze voortzette en teruggaf aan de Westerse cultuur toont aan dat de rationalistische traditie met typisch geopende idjtihad-poort voor moslimindividuen geen onzichtbare maar een denkbeweging van betekenis is geweest in de premoderne geschiedenis CE. Dus als de 'goede' of 'liberale' islam tegenwoordig nagenoeg on-zchtbaar is, dan is de rationele traditie van idjtihad-hervormers historisch gezien in de dynamiek met de irrationele jihad-traditie van aanvankelijk betekenisvol door de eeuwen heen tot heden marginaal geworden en is er bij toenemend aanwezigheidsvertoon van de liberale stroming heden sprake van opnieuw voornaam en vooraanstaand worden van de rationele traditie, waar de persoonlijk interpretatiepoort tot de religie en cultuur van de islam open staat en tevens de openheid insluit voor nieuwe ideeën uit vreemde culturen. De rationele traditie sinds Al-Kindi niet altijd al geweest, om nu pas zichtbaar te worden.

Het scherpe onderscheid tussen de religie islam en de islamistische ideologie dat ideaaltypisch is voor 'Wilders-tegenstanders' of het 'politiek correcte cultuurrelativisme' wortelt binnen de Islamitische cultuurtraditie in de aan elkaar tegengestelde denkstromingen met onafhankelijke koranscholen die zich in de eeuwen na Mohammed van elkaar onderscheiden aan de hand van de open of de gesloten interpretatiepoort van de idjtihaad en sindsdien in het kloppende hart van de islam onophoudelijk (ofwel coëxisteerden in vrede ofwel) in strijd of ''fitna' verkeerden. Cliteur's beschermvrouwe van deze uiterste positie in het islamdebat is Karen Armstrong, die de eerste historische ontwikkeling van de islam na het begin bij Mohammed en de «Koran» verdeelt in de eerste famillie-fitna (Ali vs Moeawiija), de tweede politieke fitna (Charidjitische rebellen vs Omajjaden) en de derde theologische fitna (Charidjieten vs Moetazilieten) waar de rationele Griekse filosofie instroomt in de rationalistische denkstroming van falasifa en soefi's (Islam. Geschiedenis van een wereldgodsdienst, 2007, 92-145; 173f). Het onderscheid tussen de rationalistisch-humanistische idjitihadtraditie der Moetazilieten, filosofen en soefi's en de irrationeel-opstandige jihadtraditie der Charidjiten trekt F.Mernissi nog scherper (1993, 33f). Over dit scherpe onderscheid in de geschiedenis van de religie en cultuur van de islam bestaat heden overeenstemming tussen liberale moslimgeleerden en wat Cliteur Westerse 'Armstrongianen' noemt aan het ene uiterste positie van het islamdebat.

Eén Gezicht van de liberale hervormingsbeweging in Nederland

Fortuyn hield de naam van Abu Zayd en diens hermeneutische hervormingswerk buiten beschouwing in zijn beknopte weergave van de binnenculturele botsing in Egypte, waarvan de liberale humanistische islamvernieuwer (en zijn moslimvrouw) het middelpunt vormde(n), om zijn aandacht zo enkel te richten op de kracht en macht van het moslimfundamentalisme:

: “De islam erkent de seculiere staat … ook in zijn meest liberale variant niet, het islamitisch recht is daarvan het ultieme voorbeeld. Zelfs in een seculiere staat als Egypte is het mogelijk een islamitische geleerde te vonnisen door een seculiere rechtbank op grond van zijn interpretatieve opvattingen inzake de Koran. Die opvattingen kwam hem niet alleen te staan op een veroordeling, maar op basis daarvan ook op een nietigverklaring van zijn wettig gesloten huwelijk. Dat huwelijk werd ontbonden verklaard en de voortzetting daarvan door de echtelieden riep over beide naar islamitisch recht automatisch het doodvonnis af. Er zat niet veel anders op dan te vluchten naar Leiden, alwaar de Egyptische hoogleraar zijn tijd mag beiden aan de Rijksuniversiteit aldaar. Een zeldzaam staaltje van religieuze legalisatie. De Egyptische president en met hem de Egyptische staat waren niet sterk genoeg om een gerespecteerd staatsburger eigenhandig te beschermen tegen deze islamitische haarkloverij die van hem een paria maakte. Ernstiger dan dit persoonlijke leed is evenwel dat het de kracht toont van het fundamentalisme in Egypte. De officiële staatsapparaten kiezen ervoor, ter vermijding van groter onheil, om dit onrecht te accepteren” (Islamisering van Onze Cultuur, 2002, 2, 39).

Het gaat in Fortuyn's fundamentalismekritische perspectief op dit binnenculturele conflict in Egype om te wijzen op de macht en kracht van het islamisme in de moslimstaat die als 'seculier' bekend staat. En dat is inderdaad een onterechte kwalificatie zolang in het land van de Nijl de regering bezwijkt onder de druk van het islamisme.
De moslimcultuur in Egypte kent met name sinds S.Qutb (zie boven) een broedplaats van het islamisme, maar heeft ook Abu Zayd voortgebracht. Hij is geboren in 1943 en getogen in de Nijldelta tussen Caïro en Alexandrië, waar hij op een Christelijke basisschool zat met een koptische directeur en met ook islamitische leraren. Op zijn achtste kende hij de «Koran» van buiten. Omdat zijn vader hem, tegen zijn zin, naar een technische vakschool stuurde en als hij als 17-jarige met zijn diploma radiotelegrafie daarna aan het werk moest (telegraaf bij het Ministerie van Binnenlandse Zaken), duurde het tot 1967 voor hij eerst op de avondschool kwam op de universiteit van Caïro. Op zijn intellectuele ontdekkingsreis aldaar ontdekte hij het meeste interesse te hebben in literatuur, inclusief de «Koran», maar ook dat de koranexegese op de universiteit behoorde tot de 'oude' of 'klassieke' wetenschappen en in handen was van traditionalistische geleerden die vernieuwing afwezen. Hij wilde echter werken aan koranexegese zonder academische vrijheid op te geven. Zo werd hem gezegd dat retorica zijn vakgebied was, daar kon hij de traditionalistische professoren ontlopen. Als thema van zijn masterscriptie koos hij: 'de koranmetafoor bij de Moetazilieten'. Zijn onderzoeksvragen richtten zich, enerzijds, op het metafoorbegrip dat deze rationalistische theologen op de voorgrond plaatsten om tegenstellingen tussen de korantekst en de verworvenheden van de rede op te lossen en, anderzijds, op de relatie tussen betekenaar (woord) en betekende (betekenis) in de taalkunde. Hij wilde, in het verlengde van de interpretatietheorieën van de Moetazilieten, een methodiek van de koraninterpretatie vinden die aan de eisen van de moderne tijd voldoet. Dat is taboe in de orthodoxe koranexegese waar de traditionalistische uitleggers zichzelf niet zien als uitleggers en de «Koran» niet als een uit te leggen tekst maar als het eeuwige woord van God. Van oudsher onderscheidden zich de Moetazilieten van deze orthodoxe exegese van de letterlijke eeuwigheid door de «Koran» te zien als door God in het Arabisch geschapen tekst voor de mensen - let wel: geschapen en dus in de tijd, de interpretatie is geen zuiver goddelijke aangelegenheid in de eeuwigheid maar van historische mensen voor historische mensen. Sinds de orthodoxe theoloog Ibn Hanbal en de kalief al-Moettoewakkil die zijn zijde koos in 849 is in de Islamitische geschiedenis het dogma, dat de «Koran» het eeuwige en ongeschapen woord is, steeds dominanter geworden en leefde de rationalistische koraninterpretatie vooral voort in de (soefi)poëzie dat steeds meer een schuilplaats werd, omdat degenen die openlijk poogden een interpretatietheorie van de «Koran» als in de tijd geschapen tekst te vinden werden bestreden en met de dood bedreigd en (zoals Taha in Sudan nog in 1985) terechtgesteld. Abu Zayd slaagde met zijn masterscriptie, die goed was ontvangen, maar had daardoor ook ontdekt dat de «Koran» het toneel was van politieke en maatschappelijke strijd die werd gestreden met de theologische wapens van begrippen, definities en dogma's. Hij wilde naar het buitenland, vooral om beter Engels te leren maar ook om de verslechterde omstandigheden in zijn land een tijdje te ontvluchten en literatuurwetenschappelijk beter toegerust op de universiteit terug te keren, en kreeg de kans om te gaan studeren op de universiteit in Pennsylvania. Hij zou er twee jaar blijven en er de Westerse hermeneutiek ontdekken - equivalent van het Arabische woord 'ta'wiel' voor het interpretatiewerk van moetazilietische en andere niet-orthodoxe koranexegeten. Bij terugkomst in Caïro in 1980 leverde hij zijn proefschrift (over de soefi-koranhermeneutiek van Ibn Arabi) in en ging weer onderwijzen. Het eerste boek van Abu Zayd, voor hem nog altijd zijn belangrijkste, heet «Het begrip van de tekst» en is een onderzoek naar wat voor een tekst de «Koran» is, die niet als één doorlopende tekst is 'geboren' maar in 22 jaar is ontstaan - koranvers 25:32 vraagt: "Had de Koran niet als één geheel tot hem neergezonden kunnen worden?" -, en als wat voor een soort tekst hij is behandeld (veel te vaak als één tekstgeheel, wat ook problematisch is omdat de edities geen weergave zijn van de chronologische volgorde van ontstaan). Hij had in Amerika ook kennisgemaakt met de Japanse islamgeleerde T.Izutsu en heeft ook vier jaar in Japan gewerkt tot 1989. Terug in Caïro had hij inmiddels de rang 'associate professor' gekregen en kreeg de leiding over zijn vakgebied koran- en hadiethwetenschap in de afdeling Arabisch van de faculteit der geesteswetenschappen van de universiteit.
De problemen begonnen in 1993 toen de universiteit van Cairo weigerde Abu Zayd tot gewoon hoogleraar te benoemen nadat hij in een rapport was beschuldigd van ketterij, terwijl twee andere rapporten zijn promotie steunden. Daarna kreeg de pers lucht van deze zaak, vooral nadat hij in een vrijdagspreek van een iman in de grootste moskee 'een communistische en atheïstische professor' en bij naam werd genoemd. Er verschenen kwaadaardige karikaturen in de pers, waarop de eerste dreigbrieven kwamen en de zaak begon te escaleren. Abu Zayd moest sindsdien lesgeven aan steeds minder leerlingen onder politiebewaking en zou geleidelijk ook steeds minder academische vrijheid krijgen. Aan het einde van dat jaar is de 'afvallige van de islam' verklaarde volop verwikkeld in een jurische echtscheidingsprocedure van zijn 'gelovige' vrouw op basis van het hisba-principe dat het huwelijk van een moslim met een afvallig ontbonden moet worden. De uitnodiging van Fred Leemhuis, de directeur van het Nederlandse onderzoeksinstituut in Cairo, om in deze tijd van crisis een paar jaar gasthoogleraar in Leiden te zijn, sloeg hij aanvankelijk af om het overwaaien van de crisis rond zijn persoon af te wachten maar werd door hem uiteindelijk toch geaccepteerd omdat de dreiging alsmaar bleef toenemen. Verschillende islamistische groeperingen hadden al te kennen gegeven dat afvalligen de doodstraf verdienen en ze niet voor moord terugdeinsden. Het moslimechtpaar vluchtte in 1995, via Spanje, naar Nederland. De beschrijving van F.Leemhuis van "Een geval van academische vrijheid. Geloof en wetenschap in Egypte" is te vinden als inleiding in: N.Abu Zayd, Vernieuwing in het Islamitisch denken, een door F. en R. Leemhuis uit het Arabisch vertaalde bloemlezing van zijn werk. Abu Zayd's eigen beschrijving is te vinden in het indrukwekkende boek «Mijn leven met de islam" (2001 oorspr. in het Duits, 2002) - hieruit is de bovenstaande beschrijving gehaald. In juni 2002 kreeg hij een Roosevelt Freedom Award, namelijk de Freedom of Worschip Award.

In het kort over Abu Zayd in Nederland:
-behalve Leids hoogleraar bezette hij sinds 2004 ook de Ibn Rushdie-leerstoel aan de Universiteit voor Humanistiek te Utrecht. Zijn inaugurale rede ter acceptatie daarvan op 27 mei is in uitgebreide versie verschenen als «Rethinking the Qu'ran: Towards a Humanistic Hermeneutics» (2004, SWP, Utrecht);
-op uitnodiging van de Wetenschappelijke Raad voor Regeringsbeleid schreef hij het rapport «Reformation of Islamic Thought. A critical historical analysis» (2006, Amsterdam), dat een basistekst is van met name het tweede hoofdstuk van het gelijktijdig verschenen WRR-rapport «Dynamiek in Islamitisch Avtivisme»;
-hij is één van de acht 'grote denkers van deze tijd' in de IKON-tvprogrammareeks van LUX en zijn bijdrage is te zien op uitzending gemist en de tekst ervan, (inclusief biografie) te lezen op de volgende link: http://www.luxmagazine.nl/generalinfo.a ... tityId=568
-zijn ONM-'brief aan God' tijdens de ramadam is gericht aan medemensen en pleit voor communicatie tussen moslims en niet-moslims: http://player.omroep.nl/?aflid=5461001& ... d=00:06:28

Uncle Rat,
is de (gematigde) Islam van de liberale moslimdenker Abu Zayd die de oude rationele koraninterpretatie-traditie van de Moetazilieten voortzet en vernieuwt echt 'een islam zonder islam' ?
is de liberale hervormingsbeweging waarvan hij een vooraanstaande vertegenwoordiger is 'zonder enige betekenis' ?

Mijn antwoord op deze vragen is: nee!

Hopelijk is nu ook duidelijk waarom er niet één Islam is in de zin van één ondeelbare monolitische religie of cultuur. Dat was slechts zo in de begintijd toen Mohammed in Mekka en Medina leefde. Maar na zijn dood is er al geen ondeelbaar geheel meer zichtbaar en volgen (om met K.Armstrong te spreken) drie fitna's waar twee koranexegetische scholen of theologische stromingen tegenover elkaar komen te staan:
de «Koran» is
(a) voor de ene coherente groep orthodoxe theologen het eeuwige en ongeschapen woord van Allah aan de Profeet dat letterlijk moet worden genomen; zij sloten de interpretatie-poort van de idjtihad en hielden en houden die gesloten voor de meerderheid moslims; de orthodoxe uitleg van de letterlijk genomen koran is met eeuwigheidsbesef en zonder 'uitlegger';
en (b) voor de andere coherente groep rationalistische theologen het door Allah in het Arabisch en in de tijd geschapen woord aan de Profeet voor de mensen; zij pogen om de interpretatie-poort van de idjtihad te openen en open te houden en eisen het recht op om uit persoonlijk initiatief te komen tot een rationele uitleg van de betekenis voor moslims in hun tijd vanuit het historisch besef van uitlegger en uitgelegde.

DIT, zo houdt ik vol met K.Armstrong, F.Mernissi, Soroush, Abu Zayd en alle andere moslim-vrijdenkers van de gematigde of liberale Islam met de kenmerkende open idjtihadpoort èn met alle andere 'Armstrongiaanse' geestes- of cultuurwetenschappers in de Westerse wereld, waaronder de WRR in Nederland - het wetenschappelijk instituut dat door Wilders-aanhangers meestal wordt beschimpt als 'multi-culti' en 'cultuurrelativistisch' wensdenken van islamofielen -, waar deze 'goede' Islam voor alle vrijdenkers scherp wordt onderscheiden van de 'slechte' Islam van uitverkoren orthodoxe islamisten. Wat Fortuyn zei over onze Westerse cultuur van de moderniteit, dat deze een duivel-engel-januskop heeft - bijvoorbeeld: Hitler vs Anne Frank -, geldt ook voor de Islamitische cultuur - bijvoorbeeld in Iran: Khomeini vs Soroush; en in Egypte: S.Qutb vs N.Abu Zayd; en in Nederland: Mohammed B. vs Hirsi Ali/Abu Zayd - en eigenlijk voor elke levende cultuur van mensen op de wereld. De zin 'er is één Islam' betekent dan: de religie en cultuur van de Islam heeft één januskop, één 'hoofd met dubbel aangezicht' (=betekenis van 'januskop' volgens Kramers).

De discussie na Uncle Rat's duidelijke samenvatting van de Islam met drie componenten tussen Appelflap en Kitty over het bestaan van een beweging of vereniginig van liberale moslims die aan de weg timmeren, een bestaan dat volgens de laatste door cijfermateriaal in plaats van ongefundeerde beweringen moet worden bevestigd - wat wel zou helpen ja!, focust zich op de actuele situatie en eist eigenlijk van liberale moslims dat ze leren ons hollands/Westers talent om hun inspanningen in democratische instituten/verenigen te bundelen. Dat is een mogelijke kwantitatieve maatstaf om een actuele 'beweging' van liberale moslims te meten en lekker controleerbaar. In het bovenstaande is de 'liberale moslimbeweging' echter opgevat als de rationele theologische denkbeweging in de geschiedenis van de religie en cultuur van de Islam na Mohammed, waar individuele moslims vrij zijn om zelf hoogstpersoonlijk de «Koran» te interpreteren, en is dus gemeten met de maatstaf van de vrije koraninterpretatie en godsdienstbeoefening van het rationele moslimindividu of 'de poort van de idjtihad'. De actualiteit kan wat dat betreft leren van de Islamitische geschiedenis om deze kwalitatieve maatstaf te gebruiken in het spreken over liberale moslims die historisch is gefundeerd. Controleer het anders zelf in de teksten van Soroush, Abu Zayd of andere liberale moslimdenkers; ik zeg: u zult ontdekken dat zij bewust aanknopen bij de rationalistische theologietraditie waar de idjtihad-poort open staat om de Islam te hervormen/reformeren in hun werk aan een democratisch-mensenrechtelijk humanistische hermeneutiek. Op grond daarvan kan ik niets met Uncle Rat's typering van de gematigde of liberale Islam als een 'islam zonder islam', het is eerder een islam zonder islamisme of een open islam zonder gesloten islam of een menselijke islam zonder onmenselijke islam of een in de tijd van democratie en mensenrechten vrij hervorm(en)de islam zonder de eeuwige islam van jihadistische terreur tegen niet-moslims en afvalligen... of ...

U R's vraag naar de betekenis schuift door naar de derde component van dit dynamische islamperspectief

(3)

Het dynamische perspectief van Cliteur op de strijd/clash binnen de Islamitische cultuur tussen de progressieve denkbeweging van gematigde en seculiere moslims met religiekritiek en de reactionaire denkbeweging van islamisten met gewelddadige religiekritiekontmoediging gaat om de 'hearts and minds' in de moslimgemeenschappen op de wereld. De neoconservatieve rechtsfilosoof, ethicus en atheïstisch humanist brengt zijn dynamische perspectief naar voren om de discussie over de 'ware aard' en de 'ware geschiedschrijving' van de Islam even tussen haakjes te zetten, zodat de aandacht zich kan richten op het beantwoorden van de vraag hoe groot de aanhang van het islamisme is in het Midden-Oosten en in Europa. Die kwantitatieve vraag naar hoeveel moslims de letterlijke koranlezing van de orthodoxe islamisten volgen en de zuivere en eeuwige Islam aanhangen zou ik ook graag beantwoord zien - liefst op basis van een gedegen onderzoek door een samenwerkingsverband van geheime diensten en gerenomeerde wetenschappers - wie? - en gepresenteerd in overzichtelijke tabellen per moslimland in het Midden-Oosten en per Europees land met een moslimgemeenschap per jaar, die openbaar toegankelijk worden gesteld voor de geinteresseerde internetgebruiker en daarna minstens jaarlijks worden ge-update-d. Hirsi Ali zou (gezien haar islamkritische visie en in Amerika opgedane kennis over geheime diensten) niet misstaan in een dergelijke internationale onderzoekscommissie. Mijn bijzondere interesse als islamismofoob zou in elk geval uitgaan naar de gepresenteerde islamistengetallen van Nederland. Maar als dan toch zo'n onderzoek wordt ingesteld maak er geen half werk van: geef mij dan meteen maar ook een antwoord op de kwantitatieve vraag hoe klein de aanhang dan wel is van de liberaal hervormende Islam. Is de bewering dat de liberale islam van moslims, die de «Koran» niet letterlijk nemen maar er betekenis aan ontlenen voor hun private en openbare leven in de actuele tijd, zonder enige betekenis is immers niet even ongefundeerd? Feiten graag, dat geldt zowel voor de verondersteld hoge aantallen islamisten als de verondersteld lage aantallen liberale moslims.

Cliteur houdt in zijn dynamische perspectief op de binnenculturele denkkrachtenstrijd van de Islam rekening met de mogelijkheid dat onderscheid tussen de reactionaire-religiekritiekvernietigende islamistenbeweging en de progressief-religiekritische beweging van gematigde en seculiere moslims in de toekomst zou verdwijnen doordat de 'heart's and minds' van de individuen in de moslimsgemeenschappen definitief zijn veroverd door de islamisten en zich in het Midden-Oosten en in Europa (of wereldwijd?) een beslissende overwinning heeft afgetekend van de reactionaire over de progressieve beweging (vergelijkbaar met de beslissing van de ideologische strijd in 1989, denk ik dan, die wereldwijd van het beeldscherm geproefd kan worden in een of andere symbolische gebeurtenis). Zijn tussenperspectief in het isladebat tussen de ene uiterste islamofielen-positie van "islam vs islamisme" en de andere uiterste islamofoben-positie van "islam=islamisme" lijkt uiteindelijk toch te neigen naar de laatstgenoemde debatpositie van Fortuyn, Wilders en hun aanhangers die onophoudelijk waarschuwen voor de eeuwige politieke Islam van orthodoxe islamisten, salafisten, jihadisten of hoe men de letterlijk-koranlezende politieke duivels ook wil noemen en vrij denkend mag demoniseren. Het kritiseren van deze gevaarlijke, verderfelijke en angstwekkend shariapolitiserende islam van de utopische terugkeer naar de letterlijk brontekst van de zuivere eeuwige waarheid heeft de hoogste prioriteit bij islamofoben en daaraan lijkt de expliciete religiekritiek van seculiere moslims als Hirsi Ali en Rushdie ondergeschikt gemaakt als hulpmiddel waarmee nogmaals het gevaar van de 'zuivere' islam kan worden geadstrueerd met voorbeelden van islamistisch geweld in woord, cartoon en/of daad tegen zulke kritische 'afvalligen' - zoals Fortuyn hierboven het geweld tegen een gematigde moslimgeleerde met 'impliciete religiekritiek' gebruikte in zijn dynamische perspectief op de binnenculturele krachtenstrijd in Egypte om de macht en kracht van het fundamentalisme in de moslimgemeenschap te adstrueren. Indien dat zo is lijkt de expliciete religiekritiek van Hirsi Ali en andere seculiere moslims op zichzelf secundair, net als Fortuyn de interpretatieve koranopvattingen van Abu Zayd op het tweede plan zette en uiteindelijk buiten zijn islamkritisch betoog liet.

Is dit niet ook het dynamische perspectief van de islamkritiek van Uncle Rat en van de andere deelnemers aan dit forumdebat die zijn duidelijke samenvatting onderschreven? Hij vatte de grote tussengroep van een miljard+ moslims wereldwijd als volgt samen:

De tweede groep is óók de kwade islam.
De mensenrechtenschendingen die in de islam ingebakken zitten zijn volstrekt onacceptabel.
De positie van de vrouw binnen de islam is volstrekt onacceptabel.
Het religieuze geweld binnen de islam tegen 'ongelovigen' én tussen de islamitische stromingen onderling is volstrekt onacceptabel.
Het feit dat 56 islamitische landen de Universele Mensenrechten afwijzen en daarvoor in de plaats hun eigen 'mensenrechten' volgens de shariawetgeving naar voren schuiven, is volstrekt onacceptabel.
De tweede groep is collectief verantwoordelijk voor het in stand houden van een onmenselijke ideologie: van de niet-jihadistische maar eveneens kwade islam.

Beginnend met mijn nietwetende gissing in vraagvorm aan Uncle Rat volgen meer vragen:
de 'muslims against sharia' behoren niet tot deze tweede kwade islam maar tot de derde groep liberale moslims met een diffuus imago van nette mensen die de 'islam zonder islam' aanhangen die binnen hun cultuur als (drievoudig) geheel nagenoeg zonder betekenis is? Deze moslims accepteren op hun website toch niet wat hierboven terecht als 'onacceptabel' wordt aangekaart? Door de naam waarmee zij zich presenteren lijkt het evident dat ze de islamistische shariaversie van de mensenrechtenverklaring verwerpen: maar is het wel zo dat de shariabestrijdende moslims daarmee dan ook de ingebakken mensenrechtenschende 'zuivere essentie' van de ontmenselijkte Islam verwerpen en zo geen essentiële islam meer overhouden? Is dat niet slechts mogelijk wanneer de «Koran» door de 'muslims against sharia' zouden vasthouden aan de orthodoxe lezing en theologisch interpretatie van het letterlijke woord van Allah's eeuwige waarheid? Is die 'goddelijke' orthodoxe interpretatie-mogelijkheid niet juist door hun verwerping van het essentieel jihadkwaadwillende islamisme in plaats van meer eerder MINDER waarschijnlijk dan de door rationele theologen daarvan onderscheiden 'menselijke' interpretatie van de geschapen korantekst met bij de tijd te brengen 'essentiële' betekenis voor goedwillende moslims met de Westerse versie van de universele mensenrechten in hun menselijk verstand en geweten?

Wilders zet in zijn volkskrantbrief (met het Fallaci-citaat) en in «Fitna» aan tot een kritische studie van de haatzaaiende passages in de «Koran» en in het bijzonder tot een tekstvergelijking van deze jihadzaaiende koranpassages uit de ideologische beginsituatie van de Islam ten tijde van onze vroege Middeleeuwen met de jodenhaatzaaiende tekstpassages in Hitler's «Mein Kampf» uit de ideologische situatie van de 20e-eeuwse periode tussen de twee wereldoorlogen. Deze vergelijking van betekenende teksten uit verschillende historische situaties binnen onderscheiden culturen zou wellicht verder kunnen worden uitgewerkt met de grote groep of massa-mensen of het gewone burgervolk voor wie de tekst eigentijdse betekenis: is het niet-ingrijpen in nazi-Duitsland of het passief toelaten en niet-protesterend accepteren van Hitler's onacceptabele politieke bewind door het Duitse volk, dat de Duits-Joodse filosofe Hannah Ahrendt (die bijtijds naar Amerika vertrok) de 'banaliteit van het kwaad' noemt die mede-verantwoordelijk maakt maar niet mede-schuldig aan het daadwerkelijke holocaustgeweld, vergelijkbaar met het 'banale'' moslimkwaad van de niet-ingrijpende moslimmassa in de actuele situatie en de reden waarom Uncle Rat deze massale tussengroep 'ook de kwade Islam' noemt en de 'niet-jihadistische maar eveneens kwade Islam'?

Er is religiekritisch werk aan de winkel voor de 'liberale moslims' - zeg maar voor de 'Hannah Ahrendt's' in de Islamitische cultuur die van binnenuit kritisch protesteren tegen wat onacceptabel is. Hirsi Ali verwoordde aan het begin van haar «Submission pt. 1»-uitleg in 2004, drie dagen voor Theo van Gogh werd vermoord door een religiekritiekbestrijdende islamist, haar aanzet tot dit urgente werk voor moslims dat voldoet aan de 'actuele behoefte aan kritische reflectie op de opvoeding binnen de Islam':

In een geloofsgemeenschap van meer dan 1,2 miljard mensen valt niet de kennis, vooruitgang en voorspoed op, maar armoede, geweld en achteruitgang. Om daar verandering in te brengen, is het noodzakelijk de morele kaders te veranderen waarin moslimouders hun kinderen opvoeden.
Het is niet alleen voor het welzijn van de moslims zelf noodzakelijk dat ze kritisch leren kijken naar de Islam, maar het is ook urgent voor alle andere wereldbewoners, omdat moslims betrokken zijn bij bijna alle hedendaagse oorlogen in de wereld. De meeste moslims leven in ellende: honger, ziektes, overbevolking, werkloosheid. In hun landen van herkomst zijn moslims het slachtoffer van al dan niet op de sharia gebaseerde onderdrukkende regimes. De meeste moslims hebben geen toegang tot behoorlijk onderwijs en vaak zijn ze analfabeet. Het valt niet langer te ontkennen dat moslims zelf vaak (volstrekt onbedoeld) verantwoordelijk zijn voor deze ellende. Een grondige analyse van de Islam en het herzien van een heleboel dogma’s in dat geloof, die gelovigen gevangenhouden in een cirkel van geweld en armoede, biedt moslims de mogelijkheid af te rekenen met de onderdrukking van het individu en te komen tot een seksuele moraal waarin mannen en vrouwen, hetero’s en homo’s gelijkwaardig zijn. Deze kritiek moet van binnenuit komen, dus van mensen die opgevoed zijn met de Islam en voor wie de moedervlekken van de eigen cultuur zichtbaar zijn, mensen die wèl onderwijs hebben genoten, die wèl in contact zijn gekomen met niet-moslims. Die hun individuele geluk hebben nagestreefd en weten hoe zwaar het is de innerlijke drang naar vrijheid te volgen en tegelijkertijd een goede moslim te zijn. Zij die in een vrij land leven en daarom niet acuut voor hun leven hoeven te vrezen wanneer ze hun gedachten publiekelijk uiten. Deze critici van de Islam moeten wel bedenken dat een eeuwenoude cultuur die geen zelfreflectie kent, hen niet hartelijk zal verwelkomen. Ze zullen worden gezien als verraders, nestbevuilers en afvalligen.
Hoe moet die zelfreflectie er precies uitzien? Ik denk dat alles geoorloofd is, behalve fysiek en verbaal geweld. Gebruik kan worden gemaakt van woord (romans, non-fictie, poëzie, strips), beeld (film, cartoons, (schilder)kunst, etc.) en geluid.”

Is de innerlijke drang naar vrijheid van religiekritische moslims die Hirsi Ali noemt en die in de machtige reactionair-orthodoxe denkbeweging zullen worden ontvangen met traditionele stempels als 'afvalligen' van de eeuwig-zuivere religie en 'vervuilers' van de zuivere cultuur niet precies wat Cliteur over het hoofd ziet in zijn dynamische perspectief op de binnenculturele krachtenstrijd die eindigt met de beslissende overwinning van het zuivere islamisme? Kan het innerlijke vrijheidsstreven van seculiere moslimvrijdenkers als Rushdie, Ayaan Hirsi Ali en de actuele tijdgenoten die Cliteur noemt dan in de toekomst ooit in een permanente eindtoestand van definitieve onderdrukking door het vrijheidsberovende islamisme vastraken waar geen moslimvrijdenker zich ooit meer uit losrukt?

Er is religiekritisch werk aan de winkel voor vrijdenkers is het islamdebat binnen de Westerse cultuur in multiculturele samenlevingen sinds nine eleven met een moslimgemeenschap, zo is op dit forum maar weer eens gebleken: ook in het Nederlandse islamdebat waarin 'islamofoben' en 'islamofielen' in de hoedanigheid van voorstanders en tegenstanders van Wilders tegenover elkaar staan en moeite hebben om gedeelde consensus-punten te vinden.

De 'islamofobe' vrijdenker Uncle Rat hanteert in zijn religiekritiek een dynamisch perspectief op de islam met drie culturele componenten: (1) de kwade islam van de moslimterroristen of 'politieke duivels' die zich schuldig maakten aan nine eleven, etc.; (2) een liberale islam waar aan wordt gewerkt door verlichte moslims of 'politieke engelen', zoals de 'muslims against sharia', maar die nog geen meebepalende factor van cultureel belang is; en (3) de 1.2+ miljard moslims wereldwijd van de banaler kwade islam die mede-verantwoordelijk zijn door niet-ingrijpen tegen wat onacceptabel is. Hij besluit:

"Er dus wél een verschil tussen de gewelddadige, jihadistische, terroristische islam en de mainstream islam. Maar dat is niet het verschil tussen een kwade islam en een gematigde islam. Het zijn beide varianten van de kwade islam. Er is dus geen gematigde islam, totdat...Totdat de 'liberale islam' (wat naar mijn mening een islam zonder islam is) een beweging van betekenis geworden is. Inderdaad: aan het werk! "

De 'islamofobe' rechtsfilosoof/ethicus en atheïstisch-humanistische vrijdenker Paul Cliteur gebruikt in zijn dynamische perspectief op de binnenculturele strijd binnen de Islam tussen (1) de reactionaire krachten van de islamistische hoofdstroom met gewelddadig verzet tegen islamkritische schrijvers en (2) de progressieve krachten van de gematigde moslims met impliciete islamkritiek en de seculiere moslims als Rushdie en Hirsi Ali met expliciete islamkritiek om (3) de 'hearts and minds' van de nationale moslimgemeenschappen in de internationale wereld. Hij houdt er in hoge mate rekening mee dat de binnenculturele strijd tussen (1) en (2) in de toekomst een eindstrijd zal worden met het eindresultaat dat de kwade islam van islamisten er de beslissende slag om de moslimharten en -hoofden winnen die de liberale islam van gematigde en seculiere moslims nooit meer te boven komt. Zal er bij welke vorm van vrijheidsonderdrukking ook in een bepaald individueel mens echter niet ooit ergens weer het ingeboren vrijheidsstreven losbreken uit de boeien en het geboorterecht van het vrije verstand en geweten van zichzelf en andere mensen opeisen?

Het 'islamismofobe' èn 'islamofiele', humanistische vrijdenkersperspectief van de hermeneutische religiefilosofie wendt in de eigen dialectische of dialogische religiekritiek het dynamische perspectief aan op de binnenculturele strijd binnen de van oudsher januskoppige Islam tussen (1) de orthodoxe theologie van de zuivere Islam die het eeuwige woord van Allah letterlijk neemt en (3) de rationalistische theologie die de betekenis van het in het Arabisch geschapen woord van Allah voor de mensen eigentijds en met openheid voor andere culturen interpreteert en door de orthodoxe islamisten wordt bestempeld als 'afvallige' en 'vervuiler' om (2) het verstand en geweten van individuele moslims in nationale geloofsgemeenschappen in de internationale wereld. Het onderscheid tussen (1) en (3) kan volgens dit perspectief niet verdwijnen omdat de januskop van de islamitische cultuur ligt ingebakken in de geschiedenis van de binnenculturele dynamiek van (1) de gesloten interpretatie van de naar binnen en naar het verleden gekeerde zuivere goddelijke waarheid en (3) de open interpretiepoort van de IDJTIHAD van de naar buiten en naar heden & toekomst gekeerde humanistische smelkroeswaarheid; èn omdat het steunt op de ingeboren natuur van het menselijk individu dat een duivel op de ene schouder heeft en een engel op de andere en dat de vrijheid heeft om te kiezen voor het in het ene oor ingekraste kwade of het in het andere oor toegekoerde goede. De gesloten orthodox-theologische traditie van de zuivere islamitische waarheid van de Charidjitische 'duivels' uit het verleden kreeg een nieuwe ideologische vorm in de twintigste eeuw sinds Shariati en Khomeini in Iran en Qutb in Egypte. De open rationeel-theologische traditie van de eigentijdse islamitische waarheid is in de twintigste-eeuwse tijd van Westerse democratie, mensenrechten en geesteswetenschappelijke hermeneutiek voortgezet en vernieuwd in Iran door oa Soroush en in Egypte door Abu Zayd. Het eeuwenoude mechanisme van de binnenculturele dynamiek/strijd tussen gesloten 'zuivere' orthodoxen en open 'afvallige'/'vervuilende' rationele vrijdenkers trad in Iran in werking, werd uitzonderlijk zichtbaar in Egypte rond Abu Zayd's geesteswetenschappelijke werk aan een open democratische humanistische koranhermeneutiek en stelt in principe elk individu in elke moslimgemeenschap voor de traditionele grondkeuze (3: )
voor (1: ) de orthodoxe richting van de 'kwade' Islam van onmenselijkte islamisten of
voor (2: ) de rationele richting van de 'goede' islam van humanistische moslimvrijdenkers.

De dialectische of dialogische religiekritiek van de hermeneutische religiefilosofie binnen de Westerse cultuur in multiculturele samenlevingen met een moslimgemeenschap zoekt het gesprek met de seculiere en hermeneutische moslimvrijdenkers, verdiept zich in hun expliciete en dialogische kritiek op de 'kwade' Islam van orthodoxe islamisten en werkt aan de onbekendheid en imago-schade van de 'goede' Islam van religiekritische moslims om de tekortschietende communicatie tussen Westerse en Islamietische vrijdenkers in het communicatietijdperk en het wederzijds begrip van elkanders religiekritiek en cultuur te verbeteren.


(De terugkoppeling van mijn dynamische perspectief als hermeneutische religiefilosoof naar de Nederlandse religiekritiek is hierboven nog niet eens besproken...)

Ben benieuwd naar de reacties van Uncle Rat en de andere forumvrijdenkers ( )

[Uncle Rat]

Dus ben ik aan het werk gegaan, Uncle Rat,
...

Ik zie het , ja.
Je denkt toch niet dat ik dit allemaal ga lezen?
Wie zich in details wil verliezen moet dat vooral doen, maar ik ben meer van het grote plaatje.

Cliteurs onderscheid tussen islam en 'islamisme' heb ik overigens al onderuit gehaald.
Dat kan mogelijk met met logica weerlegd worden. Niet met nóg meer Cliteur.

[Nietweten en Geweten]

Ik ben van een ander groot plaatje, dat historisch is gefundeerd.

Het onderscheid islamitische religie-islamistische ideologie duikt in de islamkritische literatuur telkens weer op. Dat is niet met een paar zinnetjes opzij te schuiven.

Daarbij is het onderscheid bij Cliteur het vertrekpunt van een dynamisch tussenperspectief tussen de uitersten "islam vs islamisme" en "islam=islamisme".

Bovendien distantieer ik mij van dat dynamische perspectief, dus niet 'meer Cliteur' maar kritische uiteenzetting met hem, en vervang het door een ander met een andere basisfilosofie.