Taede A. Smedes: God en de menselijke maat

[collegavanerik]

mijn samenvatting van Dawkins:

Een god die gebeden verhoort is een waan
een god die geen gebeden verhoort is geen god

[Kochimodo]

De beste benadering die ik kan maken van wat Smedes bedoelt met: "God bestaat" is wat we bedoelen als we zeggen "Sneeuwitje bestaat.".

Nu ja persoonlijk zou ik dat laatste helemaal niet zeggen maar ik kan wel enige betekenis onlenen aan die laatste uitspraak, zoiets als: "Sneeuwitje bestaat als een karakter in een sprookje." Ik betwijfel dat Smedes zelf akkoord zou gaan met deze vergelijking want dat zou er op neer komen dat god (enkel) bestaat als karakter in bepaalde mythologiën of als aanbiddingsfocus in bepaalde religies; maar het is het beste dat ik er kan van maken.

Goeie vergelijking. Ik ben van mening dat je idd het bestaan van 'God' kan verglijken met het bestaan van Sneeuwitje. Beiden zijn karakters de één in een sprookjesboek de ander in een religieus boek. Maar beiden zijn fictief. Alleen is Sneeuwitje minder schadelijk dan 'God'. Maar nu geraak ik geheel off-topic.

[Rereformed]

Voor axxyanus hier de links naar eerdere Freethinkertopics over Taede Smedes:

http://freethinker.nl/forum/viewtopic.p ... 091#128091
http://freethinker.nl/forum/viewtopic.php?t=5409

[axxyanus]

Het vreemde is dat hij in deze bespreking zelf aankomt met de cruciale vraag is, als we aannemen dat God handelt, wat bedoelen we dan met handelen?, maar er totaal geen antwoord op geeft op een vage zinssnede na die ik hierboven in de quote vetgedrukt heb. Ik sta hier volkomen paf van. Of is dit een verkoopstruc om nieuwsgierigen maar zijn boek aan te laten schaffen om het antwoord te krijgen? Kun jij, axxyanus, me vertellen of er in hoofdstuk 7 een concreet antwoord gegeven wordt: wat bedoelt Smedes met Gods handelen?

Niet echt. Mijn indruk is dat hoofdstuk zeven eigenlijk de inleiding is van hoofdstuk 8. Het besluit van hoofdstuk 7 lijkt te zijn dat het niet helemaal mis zijn als we het handelen van god als analoog zien met het handelen van mensen.

In hoofdstuk 8 gaat dit onderwerp verder via de bespreking van Gods voorzienigheid. En dan krijgen we te lezen:

Gods 'buitengewone' of 'speciale' voorzienigheid brengt tot uitdrukking dat binnen de geschiedenis van onze werkelijkheid bepaalde, als buitengewoon gekenmerkte, gebeurtenissen als specifieke uitingen van Gods handelen worden gezien. Gebeurtenissen in onze wereld, waar we normaliter van zouden zeggen dat ze een natuurlijke oorzaak hebben, kunnen hun oorsprong in God hebben, zonder dat de natuurlijke orde doorbroken wordt en zonder dat we het merken.

Dit komt mij alweer voor als onhelder denken. De term 'speciale' of 'buitengewone' voorzienigheid is nu net uitgevonden om onderscheid te kunnen maken met processen die volgens de natuurwetten gaan, gebeurtenissen die een natuurlijke oorzaak en gang hebben. Speciale voorzienigheid -bijvoorbeeld een opstanding van Jezus of zijn omhoogvliegen naar de wolken, de ruimte door vliegen -zonder te stikken- tot aan de hemel - zou dus een concreet godsbewijs kunnen zijn. Nu veegt Smedes dit met taalgegoochel helemaal weg, blijkbaar omdat hij ook wel inziet dat zoiets helemaal niet bestaat, maar tóch laat hij God weer staan, en zet hij eenvoudig God neer aan het uiteinde van natuurlijke processen. Vreemd, vreemd, want wat is zijn reden om nog ergens een God te postuleren? Waarom over God (persoon) spreken en het niet noemen wat meer voor de hand ligt: de Natuur?

Op gevaar af Smedes helemaal verkeerd te karakteriseren, het komt op mij allemaal over als één groot doe alsof spel. "gebeurtenissen [die] als specifieke uitingen van Gods handelen worden gezien", lijkt dan ook niet meer te betekenen dan "gebeurtenissen waarvan we kunnen doen alsof god ervoor gezorgd heeft"

Want de constante in heel het boek is toch wel dat wat er in de werkelijkheid ook gebeurt, het kan niet gebruikt worden om het bestaan van god te ondersteunen dan wel af te wijzen. Daarmee betekent "iets kunnen zien als gods handelen", IMO gewoon letterlijk dat mensen dat inderdaad zo kunnen zien, het betekent niet dat er (gegronde) redenen zijn om het zo te zien.

[Rereformed]

Op gevaar af Smedes helemaal verkeerd te karakteriseren, het komt op mij allemaal over als één groot doe alsof spel. "gebeurtenissen [die] als specifieke uitingen van Gods handelen worden gezien", lijkt dan ook niet meer te betekenen dan "gebeurtenissen waarvan we kunnen doen alsof god ervoor gezorgd heeft".

Dit is m.i. de kern van alle modern geloof. Ik noem het het aanhalingstekensgeloof en schreef daar ooit dit over:

"In de bijbel spreekt God tot mensen, tegen moderne gelovigen ‘spreekt’ Hij. In de bijbel worden mensen verlost van inwonende duivels. Moderne mensen kunnen worden verlost van ‘innerlijke duivels’. In de bijbel schenkt God kinderen, aan moderne gelovigen worden babies ‘geschonken’ door God, of in een eerlijke bui slechts ‘met dank aan God ontvangen’. In de bijbel gebeuren wonderen, in het leven van moderne gelovigen gebeuren ‘wonderen’. In de bijbel schept God in zes dagen, in de visie van moderne gelovigen in ‘zes dagen’. Aanhalingstekens plaatsen is dus een begrip zo uitleggen dat het het tegenovergestelde betekent van de betekenis die in een woordenboek gegeven wordt. Stel je een jonge theoloog voor. Hij heeft net alle mooie uitdrukkingen over ‘opstanding’, ‘verlossing’, ‘ingrijpen van God’, ‘medelijden van God’, ‘wonderen’, geleerd met mooie aanhalingstekens uit te spreken. Godsdienst is een bepaalde levenshouding. Uitspraken over God zijn hopeloos antropomorf en een zeer stuntelige poging het religieuze gevoel te bevredigen. En toch moet zo’n theoloog het over God hebben alsof God een ‘hij’ is, pardon: ‘Hij’, ‘een persoon’, ‘een koning’ enz die ‘regeert’, ‘ingrijpt’, ‘verlost’, ‘spreekt’, ‘niet laat varen het werk zijner handen’. Wanneer hij zegt ‘God zorgt voor ons’, dan bedoelt de theoloog in werkelijkheid: “de zon zal echt wel weer opkomen, want zo werken natuurwetten nou eenmaal, en indien je er een bepaalde levenshouding op nahoudt kun je jezelf wijsmaken dat je echt niet bang hoeft te zijn, zelfs niet voor de dood.” Maar zoiets zegt hij natuurlijk niet tegen de stervende, want het is precies het tegendeel van wat de gelovige wil horen. De stervende wil horen dat er heel zeker leven is na de dood, en dat God (heel zeker een letterlijk superwezen, een persoon, een koning) hem de tranen van zijn ogen wist en hem daarna een letterlijk paradijs schenkt waarin hij nooit meer hoeft te werken in het zweet zijns aanschijns, nooit meer gepijnigd te worden door brandend verlangen, nooit meer vergeefs te hopen op het onmogelijke, nooit meer vergeefs te hoeven zwoegen en te huilen; ten hoogste heeft hij als aktiviteit nog zin in meeregeren met Christus: de machtigste, de rijkste te zijn, dáár gaat het zelfs de vroomste mens om, want dát is juist het beeld dat hij stiekem voor zichzelf van het hemelse bestaan verzonnen heeft (Marc. 10: 35-40). Sommige godsdiensten die mensen jong en onverzadigd laten doodgaan, preferen aanliggen met 70 maagden. In ieder geval is hij niet geïnteresseerd in postmodern gegoochel met taal. Hij wil vooral nog horen dat God de Rechter hem vrijspreekt. De theoloog speelt daarom het spel mee, voert een toneelstuk op en doet alsof. Als het even kan moet de theoloog zijn hand nog op het hoofd van de stervende leggen om hem zo ‘de zegen van God’ te geven. De gelovige bedenkt zich niet dat het een vreemde zaak is dat zoiets door een dominee/priester moet worden uitgesproken. Net alsof God niet gewend is om te zegenen of net alsof God het niet kan doen zonder die geestelijke. Maar wanneer je zoiets slims zou opmerken, zou de theoloog weer zijn desbetreffend hoofdstuk met het taalspel voor je in petto hebben om het allemaal weer glad te strijken. Hij zegent niet, maar is slechts het voertuig waarmee de goddelijke vergeving regelrecht vanuit den hoge nederdaalt. Blijkbaar wordt de gelovige door het plechtig uitspreken ervan (het toneelstuk meesterlijk opvoeren) gesterkt in het geloof zoiets te ontvangen. Men ervaart dus vrede door iemand op te laten draven die het klaarspeelt zonder lachen een spelletje te spelen waarin hij het doet voorkomen alsof een letterlijk superwezen letterlijk optreedt in de mensenwereld en ons op dat moment letterlijk vrede schenkt. Het lukt ons niet dit uit onszelf te geloven, want we ontmaskeren onszelf meteen, maar wel als een ander ons imponeert: hij heeft ervoor gestudeerd en gelooft erin, het kan dus tóch waar zijn! En de modern gelovige krijgt zijn innerlijke rust door zó te oefenen op het gebruik van taalgegoochel dat hij zelf de aanhalingstekens (dus het onmogelijke van zijn uitspraken en de afwezigheid van het superwezen) niet meer ziet. En de zegenende dominee treedt op alsof hij God is, maar hij van zijn kant oefent er met theologisch taalgegoochel en buitengewone psychische behendigheid op zijn optreden zó om te buigen dat het helemaal niet meer godslasterlijk lijkt. Het moderne theologische gezelschapsspel wordt door Herman Philipse als volgt gedefiniëerd: "Theologie wordt een multiple choice test waarvan alle antwoorden goed zijn, terwijl ze elkaar toch onderling uitsluiten."

Wat de theoloog die aan dit spel meedoet in de regel niet opmerkt is dat deze vorm van geloof, het aanhalingstekensgeloof, in wezen ironische distantiëring van het geloof is; het is identiek aan het geloof niet-serieus-nemen. Fundamentalisten begrijpen dat, ze zien dat soort gelovigen daarom veelal als gevaarlijker dan atheïsten, die het geloof juist wél serieus nemen en er daarom zo fel tegen ten strijde trekken, maar het geloof op die manier een dienst bewijzen.

[axxyanus]

Wat de theoloog die aan dit spel meedoet in de regel niet opmerkt is dat deze vorm van geloof, het aanhalingstekensgeloof, in wezen ironische distantiëring van het geloof is; het is identiek aan het geloof niet-serieus-nemen. Fundamentalisten begrijpen dat, ze zien dat soort gelovigen daarom veelal als gevaarlijker dan atheïsten, die het geloof juist wél serieus nemen en er daarom zo fel tegen ten strijde trekken, maar het geloof op die manier een dienst bewijzen.

Ik weet niet of de theoloog zo gevaarlijk is voor de fundamentalisten. De theoloog kan namelijk heel gemakkelijk door de fundamentalisten gebruikt worden. Neem nu een man zoals Hendrikse, vanuit zijn oogpunt kan die zonder problemen stellen dat je gelovig moet zijn om moreel te zijn. Dit is dan perfect door de fundamentalisten op te pikken want die kunnen gewoon negeren dat er een boel aanhalingstekens zouden moeten staan.

[Rereformed]

Wat de theoloog die aan dit spel meedoet in de regel niet opmerkt is dat deze vorm van geloof, het aanhalingstekensgeloof, in wezen ironische distantiëring van het geloof is; het is identiek aan het geloof niet-serieus-nemen. Fundamentalisten begrijpen dat, ze zien dat soort gelovigen daarom veelal als gevaarlijker dan atheïsten, die het geloof juist wél serieus nemen en er daarom zo fel tegen ten strijde trekken, maar het geloof op die manier een dienst bewijzen.

Ik weet niet of de theoloog zo gevaarlijk is voor de fundamentalisten. De theoloog kan namelijk heel gemakkelijk door de fundamentalisten gebruikt worden. Neem nu een man zoals Hendrikse, vanuit zijn oogpunt kan die zonder problemen stellen dat je gelovig moet zijn om moreel te zijn. Dit is dan perfect door de fundamentalisten op te pikken want die kunnen gewoon negeren dat er een boel aanhalingstekens zouden moeten staan.

OK, je hebt gelijk, er is dus ook een andere kant van de medaille. Zo is het bekend dat de fundamentalisten graag Einstein erbij halen als argument voor religie, ondanks dat de opvatting van Einstein over religie geen aanrakingspunten heeft met wat een orthodoxe christen daaronder verstaat.

Maar het is duidelijk dat zulke uitzonderlijk vrijzinnige christenen tegen bijna alles ingaan wat men in het christelijk geloof altijd voor waar heeft gehouden. Dit levert in de regel uitzonderlijk felle reakties op bij gelovigen.
Smedes is zich hiervan bewust en doet m.i. opzettelijk zijn best om deze kritiek van gelovigen te omzeilen. In hoofdstuk 9 van zijn boek geeft Smedes bijvoorbeeld zijn gedachten over wonderen:

De 'klassieke' opvatting van een wonder meent dat God de natuurlijke orde tijdelijk buiten werking stelt. Ik meen echter dat die wonder-opvatting theologisch inadequaat is. Vervolgens ga ik in op de idee dat wonderen tekens zijn, een idee wat ik als erg vruchtbaar beschouw en wat bovendien bijbelse wortels heeft. Wonderen zijn gebeurtenissen die Gods heil communiceren aan hen die 'ogen hebben om te zien'. Met andere woorden: een wonder hoeft geen onverklaarbare gebeurtenis te zijn, maar het is een gebeurtenis die door degene die de gebeurtenis overkomt of aanschouwt geduid vanuit zijn/haar geloof.

Het is voor mij duidelijk dat er voor Smedes helemaal geen wonderen bestaan, al zegt hij dat bewust niet expliciet, om de wind uit de zeilen van eventuele christelijke aanvallen te halen. Dit soort gelovige blijft dus dezelfde taal gebruiken, maar heeft de betekenis omgetoverd tot exact het tegendeel van wat het ooit betekende. Juist deze ironische distanciëring van geloof levert bij vele gelovigen felle reakties van irritatie op, zoals men in de NT brieven al het meest overhoop lag met ketters die het christelijke spel wilden spelen maar er een heel andere wending aan gaven (Lees 2 Petrus of Judas, Johannes introduceerde zelfs de term Antichrist voor ze). Ook op mij heeft dit soort redenaties fellere reakties tot gevolg dan wanneer ik met fundamentalisme geconfronteerd word. Wél het intellect hebben om het traditionele geloof te ontmaskeren als vals, maar in plaats van ermee te breken weer een nieuwe naieve manier van geloven scheppen en daarmee verder gaan, is iets waarvoor ik geen begrip kan opbrengen, temeer omdat men de traditionele taal wel blijft spreken. Dat laatste is nu echt een wolf in schaapskleren, als je het mij vraagt. Terecht noemt Smedes mij een 'fundamentalistische atheïst', in de zin dat ik net zo denk als fundamentalistische gelovigen. Ik zie in hen nog iets van helder denken. Als je met de bijbel wil spelen moet je het doen zoals de schrijvers van die teksten het deden. En als je dat niet kunt moet je geheel ophouden met dat gepraat over God.

[Rereformed]

,,Al ons spreken over God is menselijke spreken. Het is niet letterlijk waar, dus niet 100% betrouwbaar. Je kunt God een vader noemen, maar hij is geen vader in biologische zin. Je kunt God een persoon noemen, maar hij is dat ongetwijfeld niet op de manier waarop wij een persoon zijn. God is echt anders dan wij, Hij is transcendent. Als je dat goed beseft, kan je dat ervoor behoeden hem per se in de natuurlijke werkelijkheid aan het werk te zien. Want dan zeg je eigenlijk dat God een oorzaak onder andere oorzaken is, dat Hij een van de vele factoren is die werkzaam zijn in de wereld. Ik denk dat zo’n denkbeeld tekort doet aan Gods aanbiddenswaardigheid. Kunnen we een God aanbidden die eigenlijk een onderdeel is van ons werkelijkheid? Ik denk het niet, want dan staat God op hetzelfde niveau als wij.”

http://www.godendemenselijkemaat.tasmed ... iew_FD.htm

Het is overigens opnieuw en opnieuw diezelfde boodschap. En telkens dezelfde denkfouten.

Al ons spreken over God is menselijke spreken. Ja, en? Al ons spreken over wat dan ook in het leven is menselijk spreken. Hieruit volgt helemaal niet het is niet letterlijk waar, dus niet 100% betrouwbaar. Dat veel ervan niet letterlijk waar is is altijd al duidelijk geweest. Je kunt God een vader noemen, maar hij is geen vader in biologische zin. Wel, nooit heeft iemand dat dan ook beweerd. Iedereen heeft altijd al begrepen dat het een metafoor is. Maar als metafoor is nog steeds volstrekt duidelijk. Je kunt God een persoon noemen, maar hij is dat ongetwijfeld niet op de manier waarop wij een persoon zijn. Dat is weer geheel wat anders, want 'persoon' als metafoor opvatten is onmogelijk. Indien God ongetwijfeld geen persoon is in de betekenis die ons woordenboek eraan geeft, dan zie ik niet in waarom we 'hem' nog een persoon mogen noemen, dan kunnen we niet meer zeggen dat we met een helder begrip te maken hebben. Ik zie in dat geval geen andere conclusie dan volledig te breken met alles wat de bijbel ons over God zegt. Of beter gezegd, het woord God was door die bijbel bepaald. Indien je het niet kunt onderschrijven moet je een ander woord verzinnen waarover je het wil hebben. Als het geen persoon is moet je een term verzinnen waarmee je 'iets' aanduidt. En als je het over X wil hebben dat buiten onze werkelijkheid bestaat, hetgeen dus volledig onze taal en ons denken overstijgt, dan moet je geheel ophouden met het spelletje er toch wat over proberen te zeggen.
Hij is transcendent. Als je dat goed beseft... Maar beseft Smedes het zelf wel? Hoe in vredesnaam kan hij wat zeggen over wat transcendent is? Het transcendente is voor ons mensen gelijk aan het niets, het ligt buiten de horizon van ons denken. Hoe in vredesnaam kan hij het over een 'Hij' hebben terwijl hij net gezegd heeft dat God geen persoon is? Kunnen we een God aanbidden die eigenlijk een onderdeel is van ons werkelijkheid? Uiteraard kunnen we dat, de mensheid heeft nooit wat anders gedaan! Maar de vraag die gesteld moet worden is juist andersom: Kunnen we een God aanbidden die geen onderdeel is van ons werkelijkheid? Want er valt totaal niets over zo'n God te zeggen, noch valt er iets aan te aanbidden. Alweer komt Smedes ogenschijnlijk op voor een 'hogere theologische visie', maar houdt zijn zienswijze in werkelijkheid het omgekeerde in, het wegstrepen en uitwissen van God naar het niets. Om deze reden beschuldigde ik hem ervan diep gevallen te zijn in troebelheid van denken.

[axxyanus]

Maar het is duidelijk dat zulke uitzonderlijk vrijzinnige christenen tegen bijna alles ingaan wat men in het christelijk geloof altijd voor waar heeft gehouden.

Ja dat is ook mijn indruk, het verworndert me dan ook steeds opnieuw dat dit soort christenen op een of andere manier hun geloof als het oorspronkelijk geloof proberen voor te stellen. Vaak heb ik de indruk dat die uitzonderlijk vrijzinnige christenen de indruk proberen te wekken dat hun geloof het oorspronkelijke geloof is en dat de mensen met het letterlijk geloof de mensen zijn die van het rechte pad zijn afgeweken. Taedes heeft het bv vaak over hoe de gelovige over God spreekt of wat de gelovige bedoelt als hij het over God heeft, maar wat mij betreft lijkt het dan bijna enkel te gaan over hoe Taedes de zaken ziet.

[Rereformed]

Maar het is duidelijk dat zulke uitzonderlijk vrijzinnige christenen tegen bijna alles ingaan wat men in het christelijk geloof altijd voor waar heeft gehouden.

Ja dat is ook mijn indruk, het verwondert me dan ook steeds opnieuw dat dit soort christenen op een of andere manier hun geloof als het oorspronkelijk geloof proberen voor te stellen. Vaak heb ik de indruk dat die uitzonderlijk vrijzinnige christenen de indruk proberen te wekken dat hun geloof het oorspronkelijke geloof is en dat de mensen met het letterlijk geloof de mensen zijn die van het rechte pad zijn afgeweken. Taedes heeft het bv vaak over hoe de gelovige over God spreekt of wat de gelovige bedoelt als hij het over God heeft, maar wat mij betreft lijkt het dan bijna enkel te gaan over hoe Taedes de zaken ziet.

Inderdaad zet hij zich steeds af tegen de fundamentalistische gelovige, maar aan de andere kant let op: nergens zegt hij (voor zover ik betreffende websites heb doorgelezen) zelf christen te zijn, en nergens is hij met de bijbel bezig. Het schijnt mij toe dat hij zich slechts op een filosofische manier als religieus beschouwt, maar zich helemaal niet zozeer als christen ziet. In een artikel spreekt hij een kostelijk zin uit:

Ik ben een (min of meer) gelovige die de evolutietheorie voluit accepteert.

De frase 'min of meer' is hier de kern van de zaak; ze spreekt boekdelen. Hij is dus eigenlijk een wetenschapper met een eigenaardige hobby religie, iets wat op hemzelf eigenlijk ook een beetje vreemd overkomt. Zoals ik op TV eens een beroemde wetenschapper zag met een punkhoofd. Dan zit je bij jezelf te denken hoe de twee aan elkaar gerijmd zijn bij zo'n persoon, en hoelang die man met zo'n punkhoofd blijft rondlopen, vooral wanneer hij zich bijna verontschuldigt wanneer je hem ernaar vraagt.

Wellicht zal hij van huis uit een bepaalde band hebben met het christelijk geloof, maar ik denk niet dat hij daar iets over wil zeggen; de bijbel of het christelijk geloof is voor hem wellicht een te problematische zaak. Uiteraard is dat voor hem een problematische zaak, want hij kan zich enkel religieus noemen bij gratie van het geheel overhevelen van God naar een transcendent rijk, een gebied buiten bereik van de wetenschap, terwijl de bijbel nu juist een antropomorfe God laat zien die de hele tijd hier op aarde aan het rommelen is. Smedes moet zich daarom zo ver mogelijk houden van de bijbel om niet in contradicties te vervallen.
Wat er voor zo'n persoon die zijn God helemaal naar het Niets heeft overgeheveld wel overblijft in religie zijn nu juist de gevoelens waaraan men gehecht is, net zoiets als bij verliefdheid of gevoelens die mooie muziek je schenken. Men kan zijn godsdienst dan geheel boetseren naar eigen gerief, maar aangezien dit alles slechts subjectieve gevoelens zijn laat men zich hierover niet openlijk uit.

[axxyanus]

Inderdaad zet hij zich steeds af tegen de fundamentalistische gelovige, maar aan de andere kant let op: nergens zegt hij (voor zover ik betreffende websites heb doorgelezen) zelf christen te zijn, en nergens is hij met de bijbel bezig. Het schijnt mij toe dat hij zich slechts op een filosofische manier als religieus beschouwt, maar zich helemaal niet zozeer als christen ziet.

Dit schrijft hij over zichzelf in het boek

Wanneer ik in het vervolg over godsdienst of religie spreek, dan heb ik het over het christendom, tenzij anders aangegeven. De reden hiervoor is allereerst dat ik mezelf plaats in de traditie van het christendom en dan vooral de Westerse, protestantse variant ervan.

Hij verwijst op een bepaald moment zeer nadrukkelijk naar Jezus zoals ik in mijn oorspronkelijk bijdrage al heb aangehaald en ook naar Genesis waarvoor blijkbaar sterke aanwijzingen zijn om te spreken van een schepping uit chaos i.p.v. een schepping uit niets.

Smedes kiest uiteindeliijk dan toch maar voor een schepping uit niets omdat dat een meer aanbiddelijk god oplevert.

[Rereformed]

Dit schrijft hij over zichzelf in het boek

Wanneer ik in het vervolg over godsdienst of religie spreek, dan heb ik het over het christendom, tenzij anders aangegeven. De reden hiervoor is allereerst dat ik mezelf plaats in de traditie van het christendom en dan vooral de Westerse, protestantse variant ervan.

Hij verwijst op een bepaald moment zeer nadrukkelijk naar Jezus zoals ik in mijn oorspronkelijk bijdrage al heb aangehaald en ook naar Genesis waarvoor blijkbaar sterke aanwijzingen zijn om te spreken van een schepping uit chaos i.p.v. een schepping uit niets.

Smedes kiest uiteindeliijk dan toch maar voor een schepping uit niets omdat dat een meer aanbiddelijk god oplevert.

Die eenzame verwijzing naar een uitspraak van Jezus is inderdaad interessant. Smedes kiest dus blijkbaar toch voor het christendom. Hij ziet zich inderdaad ook nog als lopend in de voetstappen van de traditie, en hij kan het zelfs nog nauwkeuriger omschrijven als de traditie van het protestantisme. Wel, indien hij ooit hierheen komt om het een en ander op te helderen, dan is dat voor mij punt 1, want voorlopig komt zijn christelijk geloof op mij over als iets waar je naar moet zoeken als naar een speld in een hooiberg.

Zijn argument dat het te doen zou zijn om een God op te leveren die meer aanbiddingswaard zou zijn gaat namelijk niet op. Zoals gezegd is het overhevelen van God naar een transcendent rijk voor de mens hetzelfde als Hem volledig buiten spel (buiten de gedachtenhorizon) plaatsen, zodat er niets meer te aanbidden valt. Wil Smedes God via een verhaal van Jezus toch weer op aarde laten komen en laten handelen, dan valt zijn God meteen weer binnen het bereik van de wetenschap, oftewel binnen de menselijke maat, en valt die God door de mand en zijn betoog in duigen.

[The Prophet]

Gezien deze tekst is Smedes in feite een deist, die dicht tegen het atheisme aanzit. Hij heeft alleen niet het lef om de laatste stap te zetten. Cognitieve dissonantie, denk ik.

[collegavanerik]

Gezien deze tekst is Smedes in feite een deist, die dicht tegen het atheisme aanzit. Hij heeft alleen niet het lef om de laatste stap te zetten. Cognitieve dissonantie, denk ik.

Gelooft Smedes in een hiernamaals? Dan lijkt me dat de laatste strohalm: geen god geen eeuwig leven.

[Rereformed]

Gezien deze tekst is Smedes in feite een deist, die dicht tegen het atheisme aanzit.

Gezien vele teksten. Maar gezien die ene tekst over Jezus opeens weer niet: ... Want wat zou bidden dan in feite nog verschillen van een conversatie met jezelf? Bovendien zou Jezus dan feitelijk onwaarheid spreken, wanneer hij (in Johannes 15:16) stelt: 'Wat je de Vader ook vraagt in mijn naam, Hij zal het je geven'. Een beetje meer context van deze tekst zou nuttig zijn, maar ik maak uit deze enkele woorden op dat hij de lezer wil voorhouden dat bidden dus niet enkel een conversatie met jezelf is, maar hij wil geloven dat je persoonlijke verzoeken kunt richten tot God die ook ingewilligd worden door God.

Hij heeft alleen niet het lef om de laatste stap te zetten. Cognitieve dissonantie, denk ik.

Het lijkt mij ook moeilijk om tot een andere conclusie te komen.

Gelooft Smedes in een hiernamaals? Dan lijkt me dat de laatste strohalm: geen god geen eeuwig leven.

Maar op al dat soort vragen krijgen we nergens een antwoord. Het lijkt mij duidelijk dat Smedes bewust het zwijgen tot al dit soort zaken doet. Het zijn voor hem wellicht allemaal zaken waarop een mens wel in geloof en hoop wat ten antwoord kan geven, maar die antwoorden hebben geen kracht van argumentatie, enkel de kracht van gevoelens en hoop. Ik snap alleen niet dat hij niet inziet dat het hele godsbegrip hiervan niet verschilt, en ook helemaal geen kracht van argumentatie heeft. Van begin tot eind is het enkel een axioma. En hoe verder je God weg zet in het transcendente, des te minder reden je hebt om zo'n God te veronderstellen.