De vrouw in de bijbel

lanier · Bericht door **lanier** » 07 jul 2005 21:40

In Genesis wordt de vrouw allereerst als een hulp voor de man beschreven. We lezen ook dat de man vanwege de zondeval over de vrouw heersen zal. De vrouw sprak haar man dan ook aan met het woord ‘heer’ (=ba’al, meester, eigenaar), zoals men ook sprak over een ‘heer des huizes’, ‘heer van een akker’. Zij is letterlijk ‘het bezit’ van de man (Gen. 20:3, Dt. 22: 22). ‘Huwen’ betekent letterlijk ‘eigenaar worden van’. Men moest een vrouw dan ook kopen van haar vader. De gemiddelde prijs voor een vrouw was ongeveer dezelfde als voor een os of een slaaf (ongeveer 30 sikkels zilver).

Al ver voordat Paulus de bekende redeneringen over de vrouw opschrijft hebben de Joodse rabbis al veel uitgewijd over deze ondergeschikte positie van de vrouw. Het apocriefe boek van Jezus Sirach, hetwelk we in katholieke bijbels kunnen lezen, staat vol met uitspraken die de vrouw bijna behandelen alsof erover de hond gesproken wordt:

"Een vrouw neemt iedere man aan, maar de ene dochter is schoner dan de andere." "Zie niet op de schoonheid van enig mens, en zit niet in het midden der vrouwen, want van de klederen komt de mot voort, en van de vrouw de boosheid der vrouw. De boosheid van een man is beter dan een goeddadige vrouw, namelijk een vrouw die beschaamd maakt tot versmaadheid."

Tekenend voor wat ze erover zeiden is het dankgebed van de vrome Joodse man, waarin hij God dankt dat Hij hem man gemaakt heeft.

De vrouw kon bijvoorbeeld niets erven van het bezit van haar man na diens overlijden, noch een dochter van haar vader, behalve wanneer de man geen mannelijke nakomeling had. In Numeri 30 leren we dat een vrouw ook heilige beloften kan doen of een eed kan zweren, maar haar vader of man moet dan altijd nagaan of deze uitspraken wel verantwoord zijn. Zo niet, dan verklaart hij ze gewoon ongeldig, en zal niets van wat ze ‘in haar onbezonnenheid’ gezegd heeft van kracht zijn, en de Here zal het haar vergeven!

Om kort te zijn: in het Oude Testament heeft God tegen de vrouw weinig of niets te zeggen. Alleen de mannen zijn de dragers van het verbond met God. De gehele mozaïsche wet wordt aan de man gegeven; het teken van het verbond met God is de besnijdenis van mannen; het offeren aan God wordt gedaan door de man en slechts van de man wordt verwacht dat hij verschijnt voor God (in de tempel). De vrouw hoort erbij via de man, als zijn dochter of als zijn echtgenote. In de tempel was er een 'voorhof' tot waar de vrouwen mochten komen voor het geval ze meekwamen.

Een detail dat goed laat zien hoezeer we in de bijbel in een mannenmaatschappij zitten, is te lezen in Deuteronomium 25:11,12:
‘Wanneer mannen met elkaar vechten en de vrouw van de een komt tussenbeide om haar man te bevrijden uit de handen van degene die hem slaat, en zij steekt haar hand uit en grijpt hem bij zijn schaamdelen, dan zult gij haar hand afkappen; gij zult haar niet ontzien.’

Alleen in een obcessieve mannencultuur zou zo iets voorgeschreven kunnen worden als zijnde Gods wetten. Een ander detail dat de heersende cultuur kenschetst lezen we in Richteren 19. Het is een verhaal van een man en zijn bijvrouw op reis, wanneer ze te gast zijn bij iemand.

‘Terwijl zij zich te goed deden, omsingelden de mannen der stad, nietswaardigen, het huis, bonsden op de deur en zeiden tot de oude man, de heer des huizes: Breng de man, die in uw huis gekomen is, naar buiten, opdat wij gemeenschap met hem hebben. Toen ging de man, de heer des huizes, naar hen toe, buiten en zei tot hen: Nee, mijn broeders, doet toch geen kwaad; nu deze man in mijn huis gekomen is, moet gij deze schandelijke dwaasheid niet begaan. Zie, mijn dochter, die een maagd is, en zijn bijvrouw wil ik wel naar buiten brengen; verkracht haar en doet met haar wat gij wilt, maar met deze man moet gij deze schandelijke dwaasheid niet begaan. Maar de mannen wilden naar hem niet luisteren. Toen greep de gast zijn bijvrouw en bracht haar bij hen buiten, waarop zij gemeenschap met haar hadden en de gehele nacht met haar bezig waren tot de morgen toe. Bij het aanbreken van de dag lieten zij haar gaan.’
Het gruwelverhaal heeft nog zijn vervolg, maar wie heeft zin deze weerzinwekkende literatuur te lezen? Op dezelfde brandstapel als waar Harry Potter in gegooid wordt, zou men het boek Richteren moeten gooien. Om dit Gods woord te noemen is godslasterlijk. In feite is het gehele boek Richteren een volslagen dieptepunt in de bijbel. God, die van tijd tot tijd heel aktief is om oordeel te vellen is op andere tijden, zoals in dit verhaal, volledig afwezig. Zoals God ook volkomen afwezig is wanneer Jefta zijn dochter ten brandoffer voor de Here offert, terwijl Hij toch zelfs twee maanden de tijd had om in te grijpen (Richt. 11:30-). In feite is Hij dan ook niet afwezig, maar geeft Hij de overwinning aan Jefta op de vijand. En juist dit is het sterkste bewijs van Zijn instemming (zie hoofdstuk 6). Moet ik er nog op wijzen dat de bijbel zelfs geen moralistische veroordeling uitspreekt over Jefta? Integendeel, hij wordt in het Oude Testament een dapper held genoemd, en zijn barbaarse gelofte –‘Toen deed Jefta Jahweh een gelofte en zei: Indien Gij de Ammonieten in mijn macht geeft, dan zal hetgeen mij uit de deur van mijn huis tegemoet komt, wanneer ik behouden van de Ammonieten terugkeer, Jahweh toebehoren, en ik zal het ten brandoffer brengen.’- staat één vers verder dan de uitspraak: ‘Toen kwam de Geest des Heren over Jefta’ (Richt. 11: 29-30). In het volgende boek herinnert Samuël het volk eraan hoe de Here Jefta schonk als leider. En in het Nieuwe Testament wordt Jefta, net als de barbaar Simson, ons als geloofsheld voorgesteld (Hebr. 11).

Nu zullen er meteen gelovigen opstaan om ons te vertellen dat dit alles in de bijbel staat om ons te laten zien hoe volslagen verdorven de mens is, ook mensen die door God gebruikt worden. Maar de eerlijkheid zal ons gebieden dat we dat er nu juist helemaal niet in kunnen lezen, want er wordt met geen woord op gezinspeeld. Het gaat hier juist om de verrichtingen van een man die de Geest Gods over zich krijgt. Voor een modern lezer is het volkomen onbegrijpelijk en volslagen vreemd dat Gods Geest niet tot iets beschaafder in staat is te inspireren! Aan de andere kant, als het zou gaan om de moralistische strekking van verhalen: alsof we dit soort bijbelverhalen ervoor nodig hebben om te leren dat zoiets als wat hier beschreven staat zondig is! Geen cultuur op aarde, van Adam tot de toekomstige wereld van gekloonde mensen, zul je ooit zoiets behoeven uit te leggen. Maar welk een cultuur zegt ‘raak niet deze man aan, maar neem toch mijn dochter en zijn bijvrouw, doet met hun wat gij wilt’? (en dit is al de tweede keer dat zoiets gezegd wordt in de bijbel! De eerste keer werd iets soortgelijks gezegd door een man die, zoals we lazen, Petrus later ‘rechtvaardig’ noemt.) En welke cultuur laat een man zien die zonder schroom een bezoekje aflegt aan een hoer, en even later, wanneer een vrouw beschuldigd wordt van hoererij, haar veroordeling tot de verbrandingsdood eist? (Gen. 38) Juist de cultuur van het Midden-oosten, die de vrouw ziet als mannelijk bezit, de cultuur van de bijbel die tot op de dag van vandaag door velen in ere gehouden wordt.

Leviticus 12 laat horen dat wanneer een vrouw moeder wordt van een mannelijk kind, zij zeven dagen onrein zal zijn. Indien zij echter een kind van het vrouwelijk geslacht baart, zal zij twee weken onrein blijven. Zo denkt God over de vrouw.

lanier · Bericht door **lanier** » 07 jul 2005 22:33

Genesis 30:
http://www.biblija.net/biblija.cgi?m=Ge ... 10&lang=nl

Sirach:
http://www.biblija.net/biblija.cgi?m=Si ... 10&lang=nl
http://www.biblija.net/biblija.cgi?m=Si ... 10&lang=nl
http://www.biblija.net/biblija.cgi?m=Si ... 10&lang=nl
http://www.biblija.net/biblija.cgi?m=Si ... 10&lang=nl
http://www.biblija.net/biblija.cgi?m=Si ... 10&lang=nl
http://www.biblija.net/biblija.cgi?m=Si ... 10&lang=nl
http://www.biblija.net/biblija.cgi?m=Si ... 10&lang=nl
http://www.biblija.net/biblija.cgi?m=Si ... 10&lang=nl

Numeri 30:
http://www.biblija.net/biblija.cgi?m=Nu ... 10&lang=nl

Deuteronomium 25:
http://www.biblija.net/biblija.cgi?m=De ... 10&lang=nl

Richteren 19:
http://www.biblija.net/biblija.cgi?m=Re ... 10&lang=nl

Richteren 11:
http://www.biblija.net/biblija.cgi?m=Re ... 10&lang=nl

Hebreeen 11:
http://www.biblija.net/biblija.cgi?m=He ... 10&lang=nl

Genesis 38:
http://www.biblija.net/biblija.cgi?m=Ge ... 10&lang=nl

Leviticus 12:
http://www.biblija.net/biblija.cgi?m=Le ... 10&lang=nl