De Leek schreef:Ik kwam hierop bij het beluisteren van een lezing van Peter Kreeft. In deze video vanaf 5:35 minuut (tot 7:00 minuut) heeft hij het hier zo'n beetje over. Hierin vraagt hij naar de grond van het appèl op intellectuele eerlijkheid.
Is ons oordeel over eerlijkheid slechts het gevolg van blinde evolutie? Waarom zou je er dan een beroep op doen in een rationele discussie? Hebben je ouder vertelt dat je eerlijk moet zijn? Zouden zij het niet mis kunnen hebben dan?
Laten we nog eens even nauwkeurig kijken naar Kreefts argumenten.
Peter Kreeft schreef:Waarom neerbuigen in schaapachtige gehoorzaamheid voor het feit dat dit nu eenmaal is hoe de draadjes in je brein zijn aangelegd? Waarom die draadjes niet beter aanleggen?"
Beter? Wat is zijn criterium? Het brein is zó geprogrammeerd, dat het
overleven op onze planeet zo goed mogelijk maakt als maar kan met het voor handen zijnde materiaal. Het zou handig zijn als we radioactieve straling en de giftigheid van planten en bessen zouden kunnen waarnemen, en beginnende kankers (toch zeker niet teveel gevraagd van een almachtige Schepper?), maar dit is nu eenmaal niet de uitkomst van het evolutionaire proces geweest, dat werkt met 'goed genoeg' en 'net iets handiger voor overleven onder de gegeven omstandigheden'.
Welnu; een belangrijk aspect van dat overleven is dat je de werkelijkheid waarneemt zoals die ook werkelijk is. Als je telkens wanneer je zit te eten wegrent omdat je dénkt dat er een roofdier op je afkomt, terwijl dat niet zo is, mis je waardevolle voedingsstoffen, en blijf je niet lang in leven om je genen door te geven. Als je wanneer er werkelijk een roofdier in de buurt is, denkt dat de kust veilig is, evenmin.
Weten hoe de werkelijkheid werkelijk in elkaar zit, is dus voor ons van levensbelang. Vandaar dat we ook diep voelen dat het van levensbelang is.
Het is helemaal geen probleem als iemand denkt dat er kabouters onder zijn bed wonen, of dat er met bomen gesproken kan worden. Het is echter wel een probleem als ík dat denk terwijl het niet zo is, want dat betekent dat ik tijd en energie ga steken in het communiceren met kabouters en bomen, terwijl dat mij niets oplevert (nu ja, een goed gevoel misschien, maar dat is niet goed genoeg voor me. Tenminste, niet om mijzelf voor het lapje te houden).
Die houding wérkt. Al miljoenen jaren. 'Je brein béter hard-wiren', dr. Kreeft? Beter in welke zin? In de zin dat ik mijzelf voor de gek houdt dat ik in het geloof in Jezus over water kan lopen, of als ik maar hard genoeg geloof, van kanker genezen kan worden? Maar dat is helemaal niet goed voor mijn overleven, en mijn lichaam zit nu eenmaal zo in elkaar dat wat niet goed is voor mijn overleven (verdrinken bijv., of kanker laten voortwoekeren) onprettig aanvoelt.
Dus geef mij maar de waarheid, dank u.
Peter Kreeft schreef:Iedereen doet net alsof we het geweten moeten benaderen alsof het Gods profeet is. Maar als het dat niet is, waarom zou je?
Oké. Merk op dat 'Gods profeet' hier een metafoor is voor 'de ultieme bron van de waarheid' of 'de poort naar een metafysische grond' o.i.d.
Peter Kreeft schreef:Maar het kan Gods profeet niet zijn tenzij er een God is.
Hier is het geen metafoor, maar een ontologische claim. Als je 'het geweten' voor juist aanneemt, dan moet er een theïstische God zijn.
En dat is een cirkelredenering. Peter Kreeft veronderstelt dat er een God moet zijn om 'waarheid' in te funderen, en haalt vervolgens een konijn uit zijn eigen theïstische hoge hoed. Maar zelfs als er een metafysische verankering voor 'waarheid' noodzakelijk is, volgt daar geen theïstische God uit.
En wat het geweten betreft: het geweten kan er naast zitten. Het geweten van een weigerambtenaar van de burgelijke stand zegt namelijk het tegenovergestelde van het geweten van een predikant die - ondanks tegendruk van zijn gemeente - toch overgaat tot het zegenen van een homoseksueel echtpaar. Dat je de stem van je geweten moet volgen zegt dus niets over het waarheidsgehalte van morele claims, maar slechts iets over de deugd van trouw blijven aan jezelf. Maar dan is de mens blijkbaar de maat van de dingen, en niet een metafysische waarheid.
Peter Kreeft schreef:Dostojevski's version of the argument is extremely simple. If God does not exist, then everything is permissible. When I cover Nietzsche in my classes at Boston College I try to get across his very radical challenge to my students.
And one of them is: why is there truth? Why bother with truth? Why truth, why not rather the lie?, he says. And they can't answer that.
But there's another one: why be good, why not be evil? Why not go beyond good and evil? If there is no God, why not be evil? And nobody has ever answered that question. It's an astonishingly simple question. Why not be bad?
Well, because we'll catch you! No you won't, I'm cleverer than you. Well, we'll hate you! So, what, I hate you too! I don't care if you hate me. Oh, but it's not conducive to the good of society! I know! I don't give a damn about society. Why should I? The thoroughgoing immoralist, it's very difficult to refute him... if there's no God.
Wat Peter Kreeft hier over het hoofd ziet - terwijl het toch onvoorstelbaar simpel en voor de hand liggend is - is dat ook op zijn antwoord: 'Because there's a God' de vraag mogelijk is: 'Nou en? Waarom zou het mij wat moeten uitmaken dat er een God is?'
Omdat God de absolute grond van het bestaan vormt! Ja, so what, ik ben een vrije agent, ik kan doen wat ik wil. Ja, maar God zal je te pakken nemen. En dus? Dat is geen beter argument dan dat de politie me zal pakken en een rechter me zal veroordelen.
Voor de 'thoroughgoing immoralist' vormt ook het argument dat er een God is, geen doorslaggevende grond voor een moraal. Herinnert u zich Lucifer niet? Het is een
bogus argument, een zoethoudertje. Zeggen dat er een metafysische grond voor waarheid en moraliteit is, bewijst helemaal niets, net zo min als zeggen dat dit heelal of de complexiteit van een biologisch organisme verklaard wordt door een Intelligente Schepper.