Wat het tempo betreft lijkt dit verhaal verdraaid veel op dat van mij. Ik schreef er ooit dit over:Der Tolle Mensch schreef:Pas sinds enkele maanden, misschien, noem ik mezelf atheïst.
Zo'n tien voorgaande jaren voelde ik me meer thuis bij een kwalificatie als bijvoorbeeld 'ex-christen'.
Als mensen me vroegen: 'ben je atheïst?', antwoordde ik met kleine monologen in deze trant: 'nee, want dan zeg ik dat ik iets niet ben, waarvan ik zelfs niet denk dat het zinvol is om te zeggen dat ik het niet ben, omdat het niets is. Waarom zou je ontkennen wat nergens over gaat? "God" is maar een woord, minder nog, een klank. Ik zeg ook niet dat ik a-frupsist of a-mblgstvrstist ben.'
Ik doe niet meer zo moeilijk nu. Ik ben voortaan iemand die zegt niet te geloven in iets waar veel anderen wel in zeggen te geloven en waaraan ze de noemer 'god' of equivalenten ervan hebben gekoppeld. Nog altijd moeilijk, ik geef het toe, maar minder moeilijk dan die omhaal van woorden uit de vorige alinea.
Oké, ik ben atheïst.
Ongeveer in dit tempo is mijn uittocht uit de 'voorzeide leer mijner vaderen' verlopen.
Aan dit verhaal ontbreekt nog een gebeurtenis die voor mij de direkte aanleiding was om mij openlijk atheïst te durven noemen. Een paar weken tevoren werd ik vijftig jaar. De plaatselijke krant is gewend om dit te vermelden, met een verhaaltje erbij over desbetreffende persoon. Kort voor mijn verjaardag werd ik onverwachts opgebeld en vroeg een journaliste mij of ze mij zou mogen interviewen. Tijdens dat interview werd de journaliste steeds enthousiaster naarmate ze te horen kreeg waar ik de laatste jaren mee bezig was: hoe ik mijn hele leven vroom christen ben geweest en er zelfs theologie voor heb gestudeerd in Londen, maar na 9/11 daarvan steeds meer afstand heb genomen en het geloof uiteindelijk geheel heb opgegeven, en dat ik daar jarenlang mee bezig bent geweest, en er zelfs (in het Nederlands) een heel boek over heb geschreven.Rereformed schreef:Ik deed er wel vier of vijf jaar over nadat ik mijn christelijk geloof opgaf om het laatste vaarwel te zeggen aan God. Hem uit te bannen was een volslagen onmogelijkheid, zelfs nadat ik het christelijk geloof allang de rug had toegekeerd. Maar ik ervoer uiteindelijk dat ik er niets voor hoefde te doen. Op een gegeven moment had het begrip God eenvoudig geen enkele plaats meer in mijn denken. Het was inelkaar geploft, verdampt, opgelost in het niets. Het overkwam me in de herfst van 2006 tijdens een lange autorit waarbij ik het eerste hoofdstuk van Richard Dawkins' The God Delusion overdacht. Dit hoofdstuk genaamd "a deeply religious non-believer" was als voor mij persoonlijk geschreven; ik had het opnieuw en opnieuw doorgelezen. Ik schoot plotseling in de lach bij het overdenken van mijn -inmiddels al jarenlange- pogingen om maar iets van God te behouden. Ik ontmaskerde het definitief als een spel van mooie gevoelens, hetgeen dienst deed om te beantwoorden aan kunstzinnige behoeften; in een nog diepere zin begrepen: godsgeloof doet enkel dienst om een geestelijk onvolgroeid mens en een geestelijk onvolgroeide mensheid overeind te houden in het leven. Dit laatste is het grootste inzicht dat men over God en godsgeloof maar kan krijgen. Wanneer men het krijgt is een gelovige geestelijk volwassen geworden. Het feit dat ik er nu opeens zo hartelijk om moest lachen en mezelf in mijn hemd zag staan, liet me duidelijk zien dat het religieuze spel uitgespeeld was; ik had het eenvoudig niet meer nodig. Ik was atheïst, dat was de eerlijke waarheid over mezelf, en ik voelde me er opperbest bij....Ik proefde het woord 'atheïst' voor het eerst in m'n mond, en allemachtig, wat was dat voor iemand die 50 jaar lang met God in zijn gedachten heeft rondgelopen moeilijk om uit te speken! Ik oefende er van tijd tot tijd op, "ik ben gewoon atheïst...", zei ik af en toe hardop, en ik kon er nooit iets tegenin brengen...maar het duurde nog wel een half jaar voordat ik het voor het eerst tegen anderen openlijk uit kon spreken. En dat gebeurde pas toen ik op het Freethinker forum een opmerking van iemand anders kreeg: hij had opgemerkt dat ik me anders uitdrukte dan voorheen. Ik werd daardoor gedwongen definitief uit de kast te komen en antwoordde hem: "Ik ben nu in het stadium dat het nog steeds moeilijk is om het uit te spreken, maar de Jehova-getuige die toevallig vanmorgen aan mijn deur kwam wekte zoveel ergernis bij me op dat ik het haar om van haar af te komen meteen en zonder omwegen zei (het hielp overigens niet). Ik ben volkomen ondergedompeld geweest in de gelovige wereld, en zeggen dat ik atheïst ben is voor mij zoiets als ademen op de maan." Het was er nu uit, en vanaf die tijd begon ik eraan te wennen.
Er kwam uiteindelijk een pagina-lang artikel over mij in de krant. Het waren eigenlijk twee artikelen. Het eerste een algemeen verhaal over mij, waar zoals men ziet ook mijn beroemde hond Asterix een hoofdrol speelt (klik op de hond voor vergroting), het tweede het verhaal over mij en de religie, waarin voor de plaatselijke bevolking ook wat obscure personen (Nietzsche, Dawkins, Hitchens, Harris en Hirsi-Ali) genoemd werden.
Net voordat de krant uitkwam kreeg ik van de journaliste de tekst te lezen en schrok ik. De titel van het eerste artikel was leuk "Stadsmens ontmoet in Rauravaara de rand van de wereld". Maar boven het tweede artikel stond met grote letters "Volwassenheid mondde uit in atheïsme". In het artikel werd ik nog tweemaal bestempeld als atheïst. Ik schreef de journaliste meteen aan, liet weten dat het een prachtpagina is geworden, maar vroeg of ze de term 'atheïst' zou kunnen veranderen in 'vrijdenker'. Dat wekt geen gefronsde wenkbrouwen op.
De volgende dag beschuldigde mijn geweten me op de felst mogelijke wijze. Ik was duidelijk een hypocriet, hoezeer ik me ook verdedigde door tegen mezelf te zeggen dat ik het woord 'atheïst' tenslotte met zekerheid niet gebruikt had, en lesgeef in een kleine plaats waar iedereen elkaar kent en het onnodig is om zaken op de spits te drijven en een stempel op je gedrukt te krijgen.
Ik besloot dat het me nooit weer zou overkomen. De volgende keer dat ik erover gevraagd zou worden zou ik doodeenvoudig eerlijk zeggen dat ik atheïst ben.
In een recente video waar Richard Dawkins zich laat zien als very well alive and kicking (en uitspreekt 'tot het einde' door te gaan!), wordt hij geïntroduceerd als de persoon die er de oorzaak voor is geweest dat er in Amerika nu eindelijk een groep mensen is gekomen die zich atheïst durft te noemen. En dat is geen kleine prestatie, aangezien het woord 'atheist' in Amerika een dirty word is, dat via het mccarthyisme gelijk staat aan communist en zo ongeveer alles wat verwerpelijk is.
Dawkins pleit ervoor niet te zwichten voor deze bijklank, maar het publiek eenvoudig de ware betekenis van het woord te leren (luister vanaf 3'00'').