Mijn omweg naar het atheïsme

[Think]

Het verhaal van Think:

Mijn verhaal over hoe ik atheïst werd is er een van vallen en opstaan. Ik ben godsdienstig (katholiek) opgevoed, ben na twijfel van mijn geloof gevallen. Maar ik heb later een religieuze beleving gehad die er aanleiding toe gaf om me opnieuw een lange periode in geloof en mystiek te verdiepen voordat ik het geloof opnieuw achter me liet. Vandaar mijn titel voor dit topic: Mijn omweg naar het atheïsme. Dit is mijn verhaal.

Mijn opvoeding was katholiek, maar wel progressief katholiek. De bijbelse verhalen werden eerder symbolisch dan letterlijk opgevat en belangrijker dan de leer waren de progressieve waarden die mijn ouders me meegaven: solidariteit, een open oog voor de noden van de wereld, voor armoede, onrecht en milieuvervuiling, een zeer linkse moraal waar ik nooit afstand van heb genomen en waar ik trots op ben.

Maar ik heb altijd een diepgaande belangstelling gehad voor hoe de wereld in elkaar steekt, niet alleen hoe ze moet zijn, maar ook waarom ze is zoals ze is en of er een zin is voor ons bestaan. Door me te verdiepen in filosofie en theologie kwam ik in aanraking met zeer uiteenlopende visies op de fundamentele vragen en dat bracht me aan het twijfelen: want één visie leek plausibel, dan las ik een andere die me ook plausibel leek en dan een derde die ook overtuigend was, maar allen waren ze met elkaar in tegenspraak. Wat was waar? Wat was de zin van het leven? (daarover meer in het andere topic dat ik wil starten).

Ik raakte aan het twijfelen. Zoveel conflicterende visies brachten me tot de overtuiging dat we niet kunnen weten wat waar is, waarom de wereld bestaat, wat de zin van het leven is. Ik werd agnost, maar een voortwoekerende twijfel aan de zin van het bestaan en wanhopen over het kwaad en onrecht in de wereld brachten mij via atheïsme naar het nihilisme: niets heeft zin, leven is kort, eindig en ellendig. Geen atheïsme om trots op te zijn. Dat kwam later pas. Zie deel 2.

[Rereformed]

Ik ben zeer benieuwd naar deel 2!

[Think]

Een dik decennium geleden was ik niet alleen erg nihilistisch geworden, maar ook erg depressief, het leven moe, vol van malende gedachten. Ik was psychisch kortweg ziek geworden en een opname op de psychiatrische afdeling van het plaatselijke ziekenhuis was noodzakelijk geworden (gelukkig is het bij die ene keer gebleven, daarna trad een langzaam herstel in, waarbij wel bleek dat ik met bepaalde kwetsbaarheden om moest leren gaan en nooit meer taai genoeg werd om de druk van een betaalde baan aan te kunnen, maar wel als vrijwilliger zeer actief ben geworden in de cliëntenbeweging – belangenbehartiging voor mensen met een psychiatrische achtergrond).

Tijdens mijn opname maakte ik een kerkdienst mee op goede vrijdag. Die dag gaat de dienst over het lijden en sterven van Jezus en ik zocht daar troost in. De preek sprak me aan: God kent het lijden, want hij heeft het zelf aan den lijve ondervonden. Ik heb nooit geloofd dat Jezus God was, maar de woorden troosten me en op de terugweg naar de afdeling had ik een religieuze beleving: ik voelde de troostende hand van God op mijn schouder. Althans zo ervoer ik dat. Het was het begin van een lange periode dat ik intensief met geloof bezig was.

Ik wou meer van God ervaren, dus verdiepte ik me in meditatie, in boeken over mystiek (mystiek houd immers een leven gewijd aan het ervaren van God). En als ik mediteerde ervoer ik wel iets van rust en stilte, maar het bleef gevoelsmatig een reiken naar iets of iemand die buiten mijn bereik bleef. Het was vooral het verlangen naar een alles omvattende zin en betekenis die mijn geloof levend hield en het verlangen zo’n alomvattende zin te voelen. Maar mijn verstand moet al die tijd toch wel hebben zitten knagen. Vooral de vraag: als God goed is, als God de oorzaak van het bestaan is, waarom is er dan zoveel kwaad. (zie ook mijn bijdrage bij Met reden geloven). Vooral één antwoord dat ik vaak tegen kwam, maakte me kwaad: het goede komt van God, maar kwaad is het gevolg van de keuzes van mensen. Hij krijgt de lof voor het goede, wíj de schuld van het slechte. Ammehoela!

[Think]

Een zeer banale gebeurtenis bracht mijn geloof ten val en luidde het atheïsme definitief in: ik was verliefd en zoals dat gaat als je verliefd bent, zie je heel graag tekenen dat ze ook op jou valt. En met mijn mystieke gedweep interpreteerde ik alles wat gunstig leek te verlopen als een voorbestemming: het heeft zo moeten zijn, ‘God wil het’. Maar toen we uiteindelijk een afspraakje hadden bij mij thuis, was de stroeve sfeer een grote desillusie: mijn geloof dat zij ook op mij viel, dat het zo heeft moeten zijn dat het wat zou worden, bleek een waangedachte van mij. Ik liep een blauwtje, het was een voorval van niets, achteraf gezien. Maar dit kleine duwtje bracht het kaartenhuis van het geloof ten val.

In de tijd dat ik met geloof en mystiek bezig was heb ik drie meter aan boeken over geloof, spiritualiteit en mystiek gelezen, op zoek naar bevestiging, op zoek naar de ervaring van God, op zoek naar een overtuigende visie op de vraag waarom de wereld is zoals ze is. Sinds ik atheïst ben heb ik pas een halve meter aan boeken over evolutie, boeken met atheïstische filosofieën en boeken die het geloof vanuit een ongelovig perspectief verklaren gelezen. En dat gaf een veel coherenter en overtuigender beeld van waarom de wereld is zoals ze is.

Om kort te gaan is de materie, zoals die door de fysica beschreven wordt, volgens mij de basis van alles. Ik ben materialist, niet in de alledaagse, maar wel in de filosofische zin van het woord. Zonder materie geen biologisch leven, zonder biologisch leven geen geest, zonder geest geen zin. Er is geen zin die vooraf gegeven is, zin is iets dat we zelf moeten creëren in en voor ons eigen leven. Daarover start ik een apart topic, dat ik in het subforum ‘filosofie’ zal plaatsen.

En nee, er is natuurlijk geen god. Redenen waarom God niet kan bestaan, daar staat het internet vol mee. Zelf grasduin ik onder andere graag in http://www.infidels.org/library/. Zelf kan ik ook wel redenen noemen, maar ik wou het voor nu even laten bij mijn geschiedenis, de (om)weg die ik ben gegaan om bij het atheïsme uit te komen.

[Kitty]

Bedankt voor je openhartige verhaal, zeer interessant om te lezen.

Het valt me altijd op dat mensen net die boeken lezen die bij hun gevoel of overtuiging horen van dat moment. Dit is missschien logisch, maar beperkt iemand toch eigenlijk in het leren kennen van de waarheid, of in ieder geval het leren kennen van verschillende denkbeelden over hetzelfde gegeven.
Zo zou het heel eerlijk en nuttig zijn als gelovigen bijvoorbeeld ook boeken lezen als Het atheïstisch manifest. En creationisten en ID-ers ook de boeken over evolutie buiten dit gedachtegoed. Ik zie dat echter zelden gebeuren. Net alsof men bang is dat hun geloof geschaadt zal worden door zich op de hoogte te stellen van 'alle' invalshoeken die er over dat geloof te vinden zijn.
Het 'onderzoekt alles, en behoudt het goede' lijkt mij een van de nuttige wijsheden uit de Bijbel. Maar ik kom zelden gelovigen tegen die dat daadwerkelijk doen. En doen ze het wel, dan worden ze niet zelden atheïst. Dus lijkt het vasthouden aan het geloof een soort van zelfgekozen toestand waar elke aanval op die toestand vermeden wordt. Uit angst de zin van het leven te verliezen indien men het geloof verliest?
Het is niet intellectueel eerlijk willen zijn, omdat men niet zonder geloof wil zijn.

Alleen diegenen die echt alles onderzoeken en het werkelijk goede behouden en alles eerlijk beschouwen en hierover echt op een eerlijke manier nadenken, kunnen bijna niet gelovig blijven. Je hebt lef nodig om van je geloof af te vallen.

Mijn complimenten Think, dat jij dat lef had.

[Rereformed]

Interessant je verhaal te lezen. Ik herinner me dat je onverwachts op dat forum Met Reden Geloven je bijdrages kwam leveren die ik toen zeer de moeite waard van het lezen vond.

Mag ik je vragen, is er in die drie meter religieuze boeken nou één waarvan je achteraf nog kan zeggen dat het iets moois, waardevols, van hoog niveau was, één die je gratie kan geven?

[Think]

Beste Kitty en Rereformed,

Bedankt voor jullie reacties, ik lees jullie bijdragen ook altijd met veel plezier. Over het onderwerp boeken, want daar haken jullie beiden op in:

Ik vind het lastig de vraag van Rereformed te beantwoorden, welk boek in mijn ogen nog steeds waardevol is. Het is een feit dat ik die drie meter aan religieuze en mystieke werken de afgelopen jaren niet meer ingekeken heb en dat illustreert meteen een kritische kanttekening die ik bij Kitty's reactie wil plaatsen:

Het valt me altijd op dat mensen net die boeken lezen die bij hun gevoel of overtuiging horen van dat moment. Dit is missschien logisch, maar beperkt iemand toch eigenlijk in het leren kennen van de waarheid, of in ieder geval het leren kennen van verschillende denkbeelden over hetzelfde gegeven.
Zo zou het heel eerlijk en nuttig zijn als gelovigen bijvoorbeeld ook boeken lezen als Het atheïstisch manifest. En creationisten en ID-ers ook de boeken over evolutie buiten dit gedachtegoed. Ik zie dat echter zelden gebeuren.

Doen wij atheïsten niet hetzelfde? Mijn ervaring bij mezelf en op fora is dat atheïsten gelovige en religieuze boeken alleen lezen om erin te zoeken naar waar ze het niet mee eens zijn en wat zij kunnen verleggen. Atheïsten lezen geen religieuze boeken om de waarheid te leren kennen. Als ikzelf wil weten hoe de wereld in elkaar steekt, dan pak ik een boek over evolutie, of fysica, om maar wat te noemen. Drie meter boeken vol door mensen opgedane ervaring blijft ongelezen in de kast, omdat ze hun ervaringen in religieuze termen vertalen. Laten we niet al te zelfgenoegzaam zijn en denken dat omdat we God hebben verworpen, daarom ook zeker kunnen zijn van wat waar is!

En welk boek na wikken en wegen van mij gratie zou mogen krijgen, is Dag Hammarskjöld's 'Merkstenen'. Omdat het een mystiek boek is, dat zin probeert te geven aan ervaringen van dorheid, eenzaamheid. Omdat het niet makkelijk met het woord God smijt, maar de eigen ervaringen serieus neemt. Omdat het heel poëtisch is en de schoonheid van het noordelijke Scandinavische landschap erin doorklinkt.

En nu ga ik er wat tijd voor uit trekken om Rereformed zijn verhaal te lezen.

[Devious]

Doen wij atheïsten niet hetzelfde? Mijn ervaring bij mezelf en op fora is dat atheïsten gelovige en religieuze boeken alleen lezen om erin te zoeken naar waar ze het niet mee eens zijn en wat zij kunnen verleggen. Atheïsten lezen geen religi euze boeken om de waarheid te leren kennen.

Ik herken mijzelf hier niet in. Als ik een christelijk boek lees, of een boek over Newage oid, en er staan sterke argumenten, dan nuanceer ik onmiddelijk mijn mening, of ik verander van mening. Helaas staan deze geschriften vaak stijf van de drogredeneringen, absurditeiten en tegenstrijdigheden, waardoor het voor mij moeilijk wordt om er waarheid in te zien. Uiteraard ben ik na vele jaren wel wat meer bevooroordeeld geworden. Na het zoveelste boek van professor Ouweneel, Jozef Rulof of Harun Yahya gelezen te hebben, heb je bij een nieuw boek wel bepaalde verwachtingen, die vrijwel altijd bevestigd worden. Maar ik lees nog steeds religieuze boeken.

Laten we niet al te zelfgenoegzaam zijn en denken dat omdat we God hebben verworpen, daarom ook zeker kunnen zijn van wat waar is!

Mijns inziens is het goed om bescheiden te blijven. Aangaande stellingen die ik niet kan bewijzen, neem ik altijd een agnostisch standpunt in.

En welk boek na wikken en wegen van mij gratie zou mogen krijgen, is Dag Hammarskjöld's 'Merkstenen'.

Voor mij 'Brieven uit de hel' van C.S. Lewis, en 'De gebroeders Karamazow' van Dostojewski; Twee meesterlijke en briljant geschreven drogredeneringen. Inhoudelijk is het in mijn ogen verwerpelijk, maar de manier waarop zij het gedaan hebben is zo mooi, sluw en intelligent, dat ze van mij gratie mogen krijgen.

Grtz..

[Kitty]

Voor mij geldt ook dat ik niet alleen 'atheïstische' boeken lees, ik heb nota bene net het dagboek van Andries Knevel uit, puur omdat het mij interesseert hoe hij denkt en hoe hij gelooft. Ook heb ik me verdiept in de standpunten van de creationisten. En als je de evolutietheorie aanvalt moet je toch op zijn minst weten waar je het over hebt? Ik kom zo vaak mensen tegen met een naar hun idee duidelijke stelling over evolutie terwijl je merkt dat ze zich er nul procent in hebben verdiept, ze praten alleen maar na wat ze op creationistische sites en in crea boeken lezen. De andere kant laten ze liggen.
Ik ben gewoon van mening, dat als je iets te zeggen hebt over iets je dan op de hoogte moet zijn van meerdere invalshoeken, en zeker de wetenschap niet moet omzeilen. Als je dat namelijk doet, weet je gewoon niet waar je je tegen verzet en verval je al snel in het nablaten van onzin van anderen. Maar dit is meer een vrijdenkers visie denk ik, dan een gelovige visie. Ik heb het idee dat gelovigen vooral hun gedachtegoed veilig willen stellen en juist daarom zaken mijden die hen aan het twijfelen kunnen brengen.

En ik weet ook zeker dat hier vrijdenkers zijn die zeer goed op de hoogte zijn van de inhoud van de Bijbel, vaak beter dan menig standaard gelovige.

Nogmaals een van de goede quotes uit de Bijbel is: onderzoek alles en behoudt het goede.

[viking84]

Is dit een nieuw subforum? Ben het nog niet eerder tegengekomen op Freethinker. Mooie verhalen staan hier. Mogelijk zal ik ook ooit mijn getuigenis hier kunnen posten, maar nu nog niet . Daar ben ik nu nog niet klaar voor.

De opmerking van Kitty is wel waar in mijn geval. Ik heb in de periode nadat ik het christendom waarmee ik was opgevoed verworpen had alleen maar atheïstische boeken gelezen. Ik wist dat ik op die manier een eenzijdige visie kreeg op de materie, maar ik was bang dat ik weer teruggezogen zou worden naar de God waar ik mee opgegroeid ben en waar ik zo'n hekel aan had. Ik was nog niet kritisch en onderlegd genoeg om met 100 % zekerheid te kunnen zeggen: Die God bestaat niet. Daarna had ik een periode dat ik het nut van het lezen van religieuze werken niet in zag en nu krabbel ik langzaam een beetje op. Waar mijn zoektocht zal uitmonden weet ik niet, maar ik vind het allemaal zeer spannend en leerzaam .

[Kitty]

Is dit een nieuw subforum? Ben het nog niet eerder tegengekomen op Freethinker.

Dit forum bestaat al sinds augustus 2006, maar de laatste tijd hebben veel mensen hier hun verhaal neergezet. Dan is zo'n forum ineens weer in de picture

[Sebastiaan]

Tijdens mijn opname maakte ik een kerkdienst mee op goede vrijdag. Die dag gaat de dienst over het lijden en sterven van Jezus en ik zocht daar troost in. De preek sprak me aan: God kent het lijden, want hij heeft het zelf aan den lijve ondervonden. Ik heb nooit geloofd dat Jezus God was, maar de woorden troosten me en op de terugweg naar de afdeling had ik een religieuze beleving: ik voelde de troostende hand van God op mijn schouder. Althans zo ervoer ik dat. Het was het begin van een lange periode dat ik intensief met geloof bezig was.

Ik ben zelf nooit verder gekomen dan het ietsisme maar de redenatie dat god het lijden kent omdat hij zijn zoon heeft gestuurd heb ik altijd krom gevonden. Waarom moet de Almachtige god op zo'n omslachtige manier er achter komen wat lijden is? Is hij niet al wetent? een ook al heeft hij het pas toen ervaren, wat heet met dit nieuwe inzicht gedaan? Hij hij de mensheid geholpen? Nee, god heeft net zoals altijd geen poot uitgestoken! De mensheid blijft onverminderd lijden en doet er nog een schepje bovenop door nieuwe oorlog en ziektes te versprijden. Toffe peer die god!

[Kitty]

De meest logische conclusie hiervan is dan ook dat er niet zoiets bestaat als een god die kan ingrijpen in ons mensellijk leed. Dat leidt dan weer tot de conclusie dat er helemaal niet zoiets bestaat als god of goden.

[Sebastiaan]

De meest logische conclusie hiervan is dan ook dat er niet zoiets bestaat als een god die kan ingrijpen in ons mensellijk leed. Dat leidt dan weer tot de conclusie dat er helemaal niet zoiets bestaat als god of goden.

Hoewel ik je gevoelsmatig gelijk geef, is dit op zijn hoogst een bewijs dat de christelijke God, onzin is. Echter omdat je dit voor elke god in de geschiedenis kunt doen, hebben we naar mijn mening genoeg Circumstantial evidence om tot de conclusie te komen dat er geen god bestaat.

[Rereformed]

Waar mijn zoektocht zal uitmonden weet ik niet, maar ik vind het allemaal zeer spannend en leerzaam .

Hallo Viking84, na lange tijd weer eens! Je worsteling duurt verschrikkelijk lang, het doet me veel aan mijn eigen tocht denken.
Maar de zin waarmee je je verhaal besluit laat wel zien dat je gelukkig al in veel rustiger vaarwater zit dan vier jaar geleden.
Veel sterkte toegewenst op je spannende zoektocht.