"Het zijn net mensen"- Joris Luyendijk

[The Prophet]

http://www.jorisluyendijk.nl/boek3.htm

Vijf jaar lang was Joris Luyendijk correspondent voor de Arabische wereld. Hij liep vluchtelingenkampen af en sloppenwijken, joodse nederzettingen en fundamentalistische bolwerken. Hij sprak met terroristen en bezetters, met slachtoffers, daders en hun familie. Hij doorstond beschietingen en bombardementen, doodsbedreigingen en zelfmoordaanslagen, bezetting, terreur en oorlog… Hoe meer hij zelf meemaakte, hoe meer het begon te knagen. Want wat gaapte er een kloof tussen wat hij als correspondent met eigen ogen zag, en wat hij daarvan kon laten zien op radio, tv en in de krant. In "Het zijn net mensen" probeert Luyendijk iets van die kloof te dichten. Met pakkende voorbeelden en vol humor legt hij uit waarom het zo moeilijk is om iets van het Midden-Oosten te begrijpen, en welke rol de massamedia daarin spelen.

Dit is een zeer verhelderend boek over het Midden Oosten en de rol van de media daarin. Ik ga in deze draad een paar citaten uit het boek plaatsen.

[The Prophet]

Uit hoofdstuk 6 - "11september en de witte plekken van de dictatuur".

[Mijn perspectief] was gevormd in dat jaar als student in Egypte, toen ik leeftijdgenoten quasi-terloops ondervroeg of de islam samenging met democratie en mensenrechten.

Hun antwoorden waren alle kanten op gesprongen: gaat niet samen, want de islam is oosters en democratie westers. Gaat wel samen, want de islam is de hoogste vorm van democratie. Gaat niet samen, want jullie hebben jullie mensenrechten en wij de onze. Gaat wel samen, want islam is een ander woord voor democratie en mensenrechten.

Iedereen had zijn eigen interpretatie en kon die onderbouwen met een eigen mix van Koranverzen, uitspraken van de profeet en voorbeelden uit de geschiedenis. Wie had gelijk? Bij antropologie kreeg je in die tijd de hoogste cijfers voor het antwoord: niemand. Tenzij je geloofde dat een van die interpretaties de Wil van God belichaamde (maar hoe ging je dat bij God controleren?), moest je vaststellen dat 'de islam' niet bestond. Er waren alleen interpretaties en het ging erom wie de macht had om zijn interpretatie aan anderen op te leggen als de Ware Leer.

[The Prophet]

Uit datzelfde hoofdstuk, over Bin Laden en hoe de media met 11 september zijn omgesprongen.

Maar Bin Ladens verhaal had een derde dimensie [de eerste was het beeld in de westerse media, de tweede zijn videoboodschappen - TP] en die haalde nauwelijks de westerse media. Westerse regeringen steunden al decennialang met geld, wapens en inlichtingen de belangrijkste Arabische dictaturen, met name Saudi-Arabie en de Golfstaten, Egypte, Jordanie, Tunesie en Algerije. Naar die westerse inmenging verwees Bin Laden in iedere video en zijn boodschap was samen te vatten in twee woorden: rot op.

Er was ook een langere versie en die ging ongeveer zo: moslims zijn arm en zwak omdat wij worden onderdrukt en uitgebuit door dictators. Jullie westerlingen steunen die dictators. Als we jullie aanvallen, drijven we een wig tussen de dictators en jullie. In ieder geval vestigen we de aandacht van gewone moslims op de steun die hun onderdrukkers uit het Westen krijgen. Dan komen de dictators ten val en kunnen wij beginnen aan de wederopbouw van ons gebied.

Prominenten in het Westen noemen de aanslagen van 11 september vaak 'een frontale aanval op de westerse beschaving'. Maar wie kijkt naar Bin Ladens verhaal, ziet dat hij zijn programma juist presenteert als zelfverdediging. En het Westen - of beter Amerika - mocht een dreun hebben gekregen, Al Qaida's pijlen zijn gericht op het Saudische koningshuis, het regime in Cairo en de andere Arabische dictators. Volgens Bin Laden zit de islamitische wereld in een burgeroorlog, Amerika steunt in die oorlog zijn tegenstander en daarom kreeg Amerika een klap. Maar Al-Qaida wil niet de baas worden in New York of Londen. Mekka, dat is de hoofdprijs.