kan de mensheid haar moreel vermogen verbeteren

[Blues-Bob]

Bob,

Als de vraag was "leven we in het paradijs" dan zou ik dat met klem ontkennen, en ik zou mijn protest illustreren met ongeveer dezelfde punten als die jij opsomt. Maar als het er om gaat een evolutie na te gaan is het mi. beter, zoals Peter doet, telbare variabelen te gebruiken.

Net onze kritiek op de huidige samenleving kan men opvatten als een bewijs dat ons moreel vermogen verbeterbaar is. Waarbij de uitkomst inderdaad niet gegarandeerd is.

Ik denk dat we het in dat opzicht aardig eensch zijn.

[Peter van Velzen]

Veranderende omstandigheden stellen andere eisen aan ons moreel vermogen. Het is verstandig de omstandigheden proberen niet te veel te laten veranderen als onze morele vermogens dat niet aankunnen, echter als we onze morele potentie kunnen vergroten, is het verstandig dat te doen, zodat we de omstandigheden in een modernisatie proces niet onnodig lang duren of zelfs tegen gehouden dienen te worden.

In zekere zin is ons moreel vermogen groot genoeg. Als we de twee problemen die ik naar aanleiding van Kluuk-Kluuk's terechte opmerking aankaartte weten te tackelen, zijn we voldoende in staat morele oordelen te vellen. Het grootste deel van de verbeteringen die ik in de laatste 2000 jaar heb gevonden, bestaat slechts daarin, dat we de groep waarop onze moraal van toepassing is, steeds hebben uitgebreid. (met slaven, vrouwen, kinderen. andersdenkenden, dieren) en fictieve personen (goden, geesten, overledenen, hersendoden, foetussen) geen of minder belang zijn gaan toekennen (minder maar toch enig, omdat fictieve personen in de beleving van onszelf en onze niet fictieve medemensen, niet geheel onbestaand zijn).

De veranderde omstandigheden, vereisen enerzijds nieuwe kennis. en veroorzaken anderszijds een gewijzigde samenstelling van de groep betrokken medemensen. (Er is gee wezenlijk andere moraal voor nodig!) Dat de wetgeving niet altijd spoort met de moraal, komt omdat de wetgeving slechts van toepassing kan zijn binnen haar jurisdictie, terwijl de moraal uiteraard die grenzen moet overschreiden. Ik zou bijvoorbeeld graag alle buitenlanders in Nederland dezelfde rechten geven als de Nederlanders. Helaas bereik ik daarmee niet dat Nederlanders in het buitenland ook dezelfde rechten krijgen als de bevolking daar. (vervang "Neder" door "Thai" en dezelfde redenatie gaat op). Terecht zullen velen daarom een voorstel om de Nederlandse wetgeving eenzijdig aan te passen, als min-of-meer oneerlijk bestempelen. In multilateraal verband is zoiets wel mogelijk, maar ook daarvoor zijn velen huiverig (zowel hier als daar).
Er is - voor elke defintie van "de vertrouwde omgeving" duidelijk een groep mensen die (nog) niet in staat zijn, buiten die omgeving te denken. En daarin heb jij Bob, wel gelijk. We kunnen - in de politiek - geen stappen maken, waarvoor deze groep te groot is.

Tenslotte is er ook voor moreel denkende mensen. altijd nog een plaats weggelegd voor een zekere mate van egoisme. Het kan niet zo zijn dat de beloning voor elke inspanning die wij leveren gelijk verdeeld wordt over alle mensen in de wereld. Zo zit het beestje (homo sapiens sapiens) nu ook weer niet in elkaar. Dit zal betekenen, dat wij altijd aan onszelf, aan onze naaste familie en naaste kennissen een groter deel van onze vermogens zullen blijven besteden, dan aan hen die ons minder na staan. In alle handelingen waarin anderen minder betrokken zijn. zullen wij de belangen van die anderen, minder zwaar laten wegen.

[Blues-Bob]

Volgens mij ben ik het met eerdere posts eens. Volgende gedachtenklodder van mij:

Wat mij fascineerd is dat in tijden van slechte(re) welvaart de groep "naasten" te groot is voor de (financiele / materiele) draagkracht. Slechts weinigen voegen de daad bij het woord als het gaat om "iedereen evenveel welzijn inleveren". Volgens mij is welvaart dus onderdeel van het morele vermogen. Belangrijk om te realiseren omdat welvaart een variabel gegeven is, die gemiddeld afgelopen 2000 jaar gemiddeld flink gegroeid is, volgens mij gemiddeld gelijker verdeeld is en beter toegankelijk is geraakt. (Ik spreek even vanuit mijn westerse leefwereld, en heb niet direct kennis geput uit cijfertjes)

MAW. Slavernij is afgeschaft omdat we het eerlijker vonden en we het konden betalen. Ontwikkelingshulp is gekomen omdat we het eerlijker vonden konden betalen. We vinden ontwikkelingshulp nog altijd eerlijk, maar we kunnen het niet meer / minder makkelijk betalen. Interessant om dan de nieuwe argumenten daarvoor te volgen, zie het volgende voorbeeld:
"Er kan minder geld heen, want het wordt inefficient besteed"
Geen geldig argument: immers je kunt beleid ook zo opstellen dat hetzelfde geld efficienter besteed wordt. Verkapt vals dilemma, immers het besteedde bedrag aanpassen is geen interventie om meer efficientere besteding te krijgen.

Dus mijn stelling:
De welvaart is onderdeel van het morele vermogen, bij veranderende welvaart is een ethische discussie noodzakelijk op grond van geldige argumenten. Zo houden we het morele vermorele vermogen optimaal benut. De personen die de ethische discussie moeten voeren zijn afhankelijk van de situatie. Binnen een bedrijf een sponsorloop organiseren voor Roemenie is wat anders dan subsidies verstrekken.

Groet,

Bob

[couw]

Beste Siger,

De mensheid, als bijzondere aftakking van de groepsdierfamilie der mensapen, heeft al moreel vermogen in haar genoombagage. Ik hoef jou hiervoor niet te verwijzen naar de boeken van Frans de Waal.
In haar lange prehistorie als Vroege Mensen (zeker 2 miljoen jaar) : leefgroepjes van rond twintig individuen (twee tot drie hutten), van naburige leefgroepjes afhankelijk voor uitwisseling van partners, kennis en logiesmogelijkheid bij hongersnood in het eigen territoir, was het overleven zo hachelijk dat anders dan in harmonie met elkaar en de overige leefgroepjes leven, tot nadeel of zelfs ondergang zou leiden. De mensheid heeft daar een onuitroeibare hang naar volstrekte harmonie in het samenleven aan overgehouden. Dat verlangen leeft nog steeds in ieder van ons (nou ja, op mensen met een psychische afwijking na dan). Ten bewijze voer ik aan dat wij van slag raken bij elke verstoring ervan; hetgeen anders zou zijn wanneer wij van nature tot gewelddadigheid geneigd zouden zijn. Nog steeds voelen wij intuïtief dat harmonie het meest leefbaar is.
Waarom gaan wij onze hele geschiedenis lang dan al zo rottig met elkaar om?
Daarvoor verwijs ik in eerste instantie naar onze naaste familieleden de chimpansees. Die leven, anders dan de bonobo’s die veel aardiger met elkaar omgaan en bij wie de vrouwen de dominante sekse zijn, in een overpopulatie-situatie. Op voet van oorlog met naburige leefgroepen. Oorlog maakt mannen belangrijk, zoals het statement van antropoloog Marvin Harris luidt.
Onze soort, de Anatomisch Moderne Mensen (AMM’s) is pas ‘recentelijk’ in overpopulatie-situatie geraakt. Dat begon al in hun ‘land van herkomst’: Afrika. Bewijs: alle AMM-populaties kennen mannelijke dominantie. In lichte vorm waar ze in vrede leven, in ernstige vorm waar ze in permanente stammenoorlogen verwikkeld zijn. Het is deze onomkeerbare overpopulatie-situatie die onze aangeboren hang naar harmonie gefrustreerd heeft. Natuurlijk heeft deze situatie ook tot een stormachtige en onstuitbare ontwikkeling op technologisch en ander wetenschappelijk gebied geleid: le salaire de la peur. Onze geschiedenis (i.t.t. de prehistorie) bijvoorbeeld is het product van de ergste aantasting van onze neiging tot harmonie: van de IJzertijd. Een tijd van massamoorden, slavernij en andere vormen van uitbuiting. Maar die heeft o.m. het schrift opgeleverd, waarmee de geschiedenis officieel een aanvang neemt.
Onze hang naar harmonie is een zwakke kracht. Zoals kurk. Maar komt boventjoepen waar het maar de kans krijgt. Nu terug naar je vraag: “kan de mensheid haar moreel vermogen verbeteren?”
Natuurlijk kan dat. Onze hang naar harmonie heeft van de aanvang af al tot het zoeken naar en het tot stand brengen van middelen ertoe geleid. De wetten van Hamurabi zijn de oudst bekende. Steven Pinker laat in zijn recente The Better Angels of Our Nature. Why Violence Has Declined zien dat sindsdien de oorlogvoering alleen maar afgenomen is. Vandaag zijn we met de enorm gegroeide menswetenschappen in staat om ons inzicht in de menselijke natuur te vergroten, en daarmee ons inzicht in waar geluk in zit. Omdat de academische filosofie nog steeds in zo’n armelijke staat is, schiet dat nog niet echt op. Maar de informatie is overvloedig genoeg ervoor.