Via een commentaar van Richard Carrier, http://www.freethinker.nl/forum/viewtop" onclick="window.open(this.href);return false; ... 522#147522 , had ik een negatieve vooringenomenheid toen ik aan het boek begon. Hoe verder ik echter kwam in het boek, des te meer ik overtuigd raakte dat de cruciale stelling die in dit boek geschilderd wordt -een historische Jezus heeft nooit bestaan- een mogelijkheid is die serieus moet worden genomen.
Het probleem is en blijft het ontbreken van een grotere hoeveelheid duidelijke bronnen die zwart op wit het bewijs leveren voor bepaalde claims. Het vervelende is dat het ontbreken daarvan juist te verwachten is. Het christelijk geloof wordt door Freke en Gandy gezien als een joods-hellenistische versie van de heidense mysteriereligies die overal in het middellandsezeegebied in de mode zijn, vanaf al honderden jaren vóór het ontstaan van het christendom, tot aan de tijd dat ze in de vierde eeuw door wat men nu het orthodox-christelijk geloof noemt op brute wijze wordt uitgeroeid. Tijdens dit proces heeft men juist zijn best gedaan om alle bewijsmateriaal tegen het orthodoxe geloof, -beter gezegd het literalisme- te vernietigen. Hoe zou men dus kunnen verwachten dat alles nog tot in de puntjes is na te gaan?
Een tweede reden waarom bepaald bewijsmateriaal maar moeilijk verkrijgbaar is vloeit voort uit het feit dat mysteriegodsdiensten gebaseerd zijn op een tweedeling: een uiterlijke verschijning (een mythe), voor de buitenstaanders en verse gelovigen, en op een innerlijke, een verborgen leer die men krijgt via initiatie, wanneer een gelovige er geestelijk rijp voor is. Deze tweede diepere laag van leringen en rituelen was strikt geheim en deze leer werd enkel mondeling overgedragen.
Het gaat er in deze kwestie om om zoveel mogelijk kleine puzzelstukjes op hun juiste plaats te leggen en je dan afvragen welk beeld er naar alle waarschijnlijkheid gevormd kan worden om de puzzel zo af te maken that it makes sense. Voor mij ontbreekt aan het letterlijke Jezusverhaal alle redelijkheid en zitten er teveel gaten in om waar zijn. Aan de andere kant vraag ik me steeds af hoe betrouwbaar de beweringen van Freke en Gandy zijn. Een artikel als van de ons bekende en beruchte J.P Holding vind ik wat dat betreft een welkome kritiek: http://tektonics.org/copycat/dionysus.html" onclick="window.open(this.href);return false; Freke en Gandy is eenvoudig niet goed genoeg om de zaak op doorslaggevende wijze te beslissen. Erger is dat ze uitspraken doen die niet altijd nagechecked kunnen worden, aangezien ze soms een verwijzing geven naar een boek waar die bewering ook gedaan wordt, maar op deze manier laat men weer in het duister of er een oorspronkelijke bron aan te wijzen is voor de bewering. Ik vraag me dan weer af waarom naar dat boek verwezen wordt en niet direct naar de bron op grond waarvan dat boek die bewering doet. Ik denk dat dat de reden is waarom Carrier zich zo ergert aan het boek. Zoiets werkt namelijk meer averechts voor de zaak dan dat het goed zou doen.
Toch hebben Freke en Gandy m.i. een interessant boek geschreven, waarin ze hoofdstuk voor hoofdstuk hun case opbouwen dat het Jezusverhaal oorspronkelijk nooit bedoeld was om letterlijk te worden genomen. Wanneer je op het eind komt ziet het er uit als een geloofwaardig gebouw.
De omslag van het boek laat een heel bijzonder voorwerp zien:
Het is een ingekleurde foto van een voorwerp van 14 millimeter lang dat waarschijnlijk deel uitmaakte van een zegelring en dateert uit de derde eeuw. De (zwart-wit) foto is nog te bezien in een academisch boek, het voorwerp zelf is verloren gegaan. Het werd bewaard in een Berlijns museum dat platgebombardeerd is in de tweede wereldoorlog. Maar een gipsafdruk van het oorspronkelijke voorwerp bestaat nog.
Dit voorwerp laat duidelijk een gekruisigd figuur zien die wij onmiddellijk zouden herkennen als Jezus. Boven het kruis is een halve maan en zeven sterren, het kruis eindigt onderaan in een anker, en tot ieders verbazing staat er de tekst bij Orpheus-Bacchus. Bacchus is de romeinse benaming voor Dionysus.
Zie hier voor een inleiding in wat iemand te wachten staat die op zoek gaat naar de verbanden tussen heidendom en het oudste christendom:
http://www.lost-history.com/mysteries5.php" onclick="window.open(this.href);return false;
http://www.darkstar1.co.uk/ds9.html" onclick="window.open(this.href);return false;
http://www.wilsonsalmanac.com/jesus_similar.html" onclick="window.open(this.href);return false;
Het interessante van het boek The Jesus Mysteries is dat het tot dezelfde conclusie komt als Earl Doherty, maar vanuit een geheel andere invalshoek. Doherty is voornamelijk bezig met de bijbelteksten en met het joodse denken, Freke en Gandy nemen een duik in het heidense religieuze denken en het christelijke gnosticisme en de christelijke geschiedenis van de eerste eeuwen om hun stelling te onderbouwen.
Ik zal in de toekomende tijd proberen hoofdstuk voor hoofdstuk een verslag van de inhoud van dit boek te geven.
