Veel orthodoxe christenen zijn intolerant. Waarom kunnen zij er niet mee leven dat er mensen zijn die anders zijn? reageert prof. dr. R. Ganzevoort op dr. P. de Vries (RD 15-5).
Mogen klassieke christenen met hun opvattingen buiten het privédomein treden en hun opvattingen maatschappelijk gestalte geven? Die vraag stelt dr. De Vries mij naar aanleiding van een debat bij de SGP-jongeren met dr. Bisschop (RD 12-5).
Een goede vraag met een eenvoudig antwoord: Ja, orthodox-protestantse christenen mogen hun geloof en opvattingen ook maatschappelijk gestalte geven. Evenals iedereen. Maar ieder moet wel rekening houden met andersdenkenden, want we leven in een plurale samenleving.
Volgens De Vries en Bisschop is er sprake van een sluipende tirannisering van de zogenaamde gelijkheidsideologie. Er zou steeds minder ruimte zijn voor orthodoxe gelovigen. Ze wijzen onder meer op de gewetensbewaarde trouwambtenaar en de vrijheid om homoseksuele docenten te ontslaan. Helaas voeden ze zo het beeld dat ze vooral vrijheid willen om anderen (homoseksuelen) uit te sluiten.
Die term ”gelijkheidsideologie” is alleen geliefd bij orthodoxe gelovigen. Wat er gebeurt, is namelijk iets heel anders. Het verfoeide artikel 1 van de Grondwet gaat niet alleen over discriminatie, het zet vooral ook de toon van diversiteit. Mensen mogen verschillend zijn en verschillende keuzes maken. Dat is dus het tegenovergestelde van een gelijkheidsideologie. Het is het erkennen van verschil. En in al die verschillen –etniciteit, geslacht, geloof, geaardheid– hebben alle mensen in Nederland dezelfde rechten. Grondrechten gelden voor iedereen of voor niemand. Je kunt niet voor jezelf vrijheden claimen die je anderen niet gunt.
Artikel 1 bouwt voort op de klassieke grondrechten en maakt ruimte voor iedereen. Orthodoxe christenen hebben dezelfde rechten en ruimte als iedereen. De vrijheid om anders te zijn, ligt hier verankerd. Dat zouden orthodoxe gelovigen als minderheidsgroepering dankbaar moeten verdedigen, maar in plaats daarvan kiezen ze vaak onnodig voor de verongelijkte taal van de verliezer die zich moet verdedigen.
Mogen orthodoxe christenen hun geloof nog maatschappelijk gestalte geven, was de vraag. Het lijkt een vraag uit angst, maar daar is weinig reden voor. Het bijzonder onderwijs heeft een stevige positie, reformatorische kerken wordt geen strobreed in de weg gelegd, de SGP heeft de laatste tijd meer invloed dan je op grond van haar ledental zou verwachten enzovoorts.
Natuurlijk roept hun van de meerderheid afwijkende levensstijl bij sommigen kritiek en weerstand op, maar er is geen enkele serieuze poging om orthodoxe gelovigen te dwingen hun geloof achter de voordeur te houden. En waarom zouden we ook? Hun gemeenschappen brengen de samenleving veel goeds.
Het probleem ontstaat echter bij de intolerantie die ze vaak uitdragen. Dat zit niet alleen bij het thema homoseksualiteit. Waar ze machtig genoeg is, laat de SGP het zwembad op zondag sluiten, verbiedt ze haar onwelgevallige toneelstukken en tentoonstellingen, en geeft ze burgers geen informatie over seksualiteit en abortus. En dan heb ik het nog niet over de onvrijheid die men elkaar in eigen kring oplegt.
Natuurlijk mogen orthodoxe gelovigen kiezen voor zondagsrust of tegen een homoseksuele relatie. Natuurlijk hoeven ze niet naar een blasfemisch toneelstuk. Natuurlijk mogen ze kiezen voor traditionele normen en waarden en ze mogen die ook uitdragen. En natuurlijk mogen ze geloven dat wie anders gelooft, verloren gaat en dat een andere levensstijl moreel verwerpelijk is. Er is niemand die hen dwingt daarin hun overtuiging of hun gedrag te veranderen.
Maar waarom kunnen zij dan niet accepteren dat er in deze samenleving ook anderen zijn die wel op zondag willen zwemmen of winkelen, die wel naar een blasfemische uitvoering willen of een homoseksuele relatie aangaan? Waarom kunnen ze er niet mee leven dat er mensen zijn die anders zijn? Waarom proberen ze hun overtuiging op te leggen aan anderen?
Wij leven in een plurale samenleving en daarom is het de taak van de overheid –nationaal en lokaal– om te garanderen dat alle burgers in hun eigenheid gerespecteerd worden. De overheid is echt wat anders dan de kerk. Dat draag ik als vrijzinnig pluralistisch theoloog en politicus uit en het doet me goed dat de SGP-jongeren over deze kritische vragen blijken te willen nadenken.
Uiteindelijk gaat het volgens mij om het verschil tussen orthodox en fundamentalistisch. Ik zie orthodoxie als de keuze om voor zichzelf heel strikt klassieke consequenties te trekken uit het geloof. Fundamentalisme is volgens mij de neiging om die consequenties ook aan anderen op te leggen. Orthodoxie is een persoonlijke keuze met ruimte voor anderen, fundamentalisme is dwang.
Daarom herken ik ook niet wat De Vries mij in de mond legt: „Klassieke christenen zijn met hun waarheidsopvatting een bedreiging voor een echte plurale samenleving.” Geenszins. Maar fundamentalisten zijn dat wel.
De auteur is hoogleraar praktische theologie aan de Vrije Universiteit en senator voor GroenLinks.
Die term ”gelijkheidsideologie” is alleen geliefd bij orthodoxe gelovigen. Wat er gebeurt, is namelijk iets heel anders. Het verfoeide artikel 1 van de Grondwet gaat niet alleen over discriminatie, het zet vooral ook de toon van diversiteit. Mensen mogen verschillend zijn en verschillende keuzes maken. Dat is dus het tegenovergestelde van een gelijkheidsideologie. Het is het erkennen van verschil. En in al die verschillen –etniciteit, geslacht, geloof, geaardheid– hebben alle mensen in Nederland dezelfde rechten. Grondrechten gelden voor iedereen of voor niemand. Je kunt niet voor jezelf vrijheden claimen die je anderen niet gunt.
Goeie definitie :
Orthodoxie is een persoonlijke keuze met ruimte voor anderen, fundamentalisme is dwang.
"Overtuiging is een grotere vijand van de waarheid dan leugens." (Uit het boek Menselijk, al te menselijk, deel 1 §483)
ah toevallig heb ik vandaag het oorspronkelijke stuk gelezen van dhr. De Vries, waar deze meneer dan weer op reageert: http://www.refdag.nl/opinie/seculier_li ... f_1_644566" onclick="window.open(this.href);return false;.
De toonzetting en ook titel van het stuk was dat de seculiere liberale denkwijze ook een geloof is, net als het christendom. Waar ik dan weer een interessante discussie over heb gevoerd met mijn collega. Mijn standpunt was dat we door eeuwenlange gedegen studie van de mens en menselijk gedrag, door eindeloos toetsen aan hoe de mens reageert, een bepaalde manier van denken hebben ontwikkeld waar geloof niet meer dominant is maar waar we kijken naar hoe de mens echt is en van daaruit beleid maken. We zijn er door de wetenschap achter gekomen hoe de mens in elkaar zit en van daaruit hebben we gevonden hoe mensen op elkaar reageren. En is gewoon bewezen dat bijvoorbeeld homoseksualiteit bij de natuur hoort. Bewezen. Met feiten. Getoetst. Dus wetenschap is volstrekt niet gelijk aan geloof!
Maar zij vond wetenschap en de studie van de mens met objectieve hypothesen volstrekt gelijk aan haar waarheid, de bijbel. Vervolgens kwamen we uiteraard ook op die andere theorie, de evolutietheorie. Zij vond wederom dat haar geloof gelijk stond aan het 'geloof' in de evolutietheorie. Hoe leg je sommige mensen de basis van de wetenschap uit? En dan gaat het om hoogopgeleide mensen he. Ik snap er soms geen hout van, echt. Het lijkt bijna op schizofrenie: volstrekt andere criteria om over het geloof na te denken dan de kritische houding die je in het dagelijkse leven aanneemt.
Ik vind overigens dat meneer Ganzevoort een goed stuk heeft geschreven!
biemer schreef:'Volgens De Vries en Bisschop is er sprake van een sluipende tirannisering van de zogenaamde gelijkheidsideologie. Er zou steeds minder ruimte zijn voor orthodoxe gelovigen. Ze wijzen onder meer op de gewetensbewaarde trouwambtenaar en de vrijheid om homoseksuele docenten te ontslaan. Helaas voeden ze zo het beeld dat ze vooral vrijheid willen om anderen (homoseksuelen) uit te sluiten.
Het komt erop neer dat de 'gewetensbezwaarde' trouwambtenaar zich niet aan de afspraak houdt die is gemaakt en wel omdat hij meent dat de mening van de ander er niet toe doet.
biemer schreef:'Volgens De Vries en Bisschop is er sprake van een sluipende tirannisering van de zogenaamde gelijkheidsideologie. Er zou steeds minder ruimte zijn voor orthodoxe gelovigen. Ze wijzen onder meer op de gewetensbewaarde trouwambtenaar en de vrijheid om homoseksuele docenten te ontslaan. Helaas voeden ze zo het beeld dat ze vooral vrijheid willen om anderen (homoseksuelen) uit te sluiten.
Het komt erop neer dat de 'gewetensbezwaarde' trouwambtenaar zich niet aan de afspraak houdt die is gemaakt en wel omdat hij meent dat de mening van de ander er niet toe doet.
Mag ik er ook nog eentje in smijten?
Hoe dan met (sommige) geloven die militaire dienst afwijzen? Die de volksgezondheid in gevaar brengen (verhip ... dat is diezelfde club als hierboven). Voor het eerste was wel (enig) begrip maar je ging er wel voor in de gevangenis. Het tweede mag gewoon. Valt toch ook onder vrijheid?
Alle denkende mensen zijn atheïst. (R. Heinlein); The thoughts of the gods are not more unchangeable than those of the men who interpret them. They advance – but they always lag behind the thoughts of men ... The Christian God was once a Jew. Now he is an anti-Semite. (France)
'Volgens De Vries en Bisschop is er sprake van een sluipende tirannisering van de zogenaamde gelijkheidsideologie. Er zou steeds minder ruimte zijn voor orthodoxe gelovigen.
Overigens kan men dit proces ook opmerken binnen in het gelovige wereldje zelf. In de Finse Luterse kerk bijvoorbeeld werd in 1980 toegestaan dat een vrouw als dominee kan functioneren. Dominees die daar bezwaar tegen hadden werden dertig jaar lang getolereerd, maar sinds een aantal jaren niet meer. Mannelijke dominees die weigeren samen te werken met een vrouwelijke collega worden tegenwoordig geschorst en nieuwe dominees worden niet aangesteld vóórdat ze hebben laten weten geen moeite te hebben om samen te werken met vrouwelijke dominees.
In plaats van 'sluipende tirannisering van de gelijkheidsideologie' kan men dit natuurlijk ook noemen 'eindelijk een einde maken aan de tirannisering van een heel kleine minderheid'.
Prof. dr. R. Ganzevoort schreef:Natuurlijk roept hun van de meerderheid afwijkende levensstijl bij sommigen kritiek en weerstand op, maar er is geen enkele serieuze poging om orthodoxe gelovigen te dwingen hun geloof achter de voordeur te houden. En waarom zouden we ook? Hun gemeenschappen brengen de samenleving veel goeds.
Jammer dat Ganzevoort vervolgens geen voorbeelden geeft van dit vele vermeende goeds, dat door orthodoxe gelovigen gebracht wordt. Het lijkt haast een omfloerst excuus voor het artikel, om maar niet alleen negatieve dingen naar voren te brengen: ..."sorry dat ik zo kritisch ben, jullie doen natuurlijk ook heel veel lieve fluffige dingen..."
Dat waag ik dus te betwijfelen. Aan wat voor goede dingen moet ik dan denken? Wat doen zij dat seculiere gemeenschappen/organisaties ook niet al doen voor de samenleving?
"For every subtle and complicated question, there is a perfectly simple and straightforward answer, which is wrong." - H.L. Mencken
'Volgens De Vries en Bisschop is er sprake van een sluipende tirannisering van de zogenaamde gelijkheidsideologie. Er zou steeds minder ruimte zijn voor orthodoxe gelovigen.
Overigens kan men dit proces ook opmerken binnen in het gelovige wereldje zelf. In de Finse Luterse kerk bijvoorbeeld werd in 1980 toegestaan dat een vrouw als dominee kan functioneren. Dominees die daar bezwaar tegen hadden werden dertig jaar lang getolereerd, maar sinds een aantal jaren niet meer. Mannelijke dominees die weigeren samen te werken met een vrouwelijke collega worden tegenwoordig geschorst en nieuwe dominees worden niet aangesteld vóórdat ze hebben laten weten geen moeite te hebben om samen te werken met vrouwelijke dominees.
In plaats van 'sluipende tirannisering van de gelijkheidsideologie' kan men dit natuurlijk ook noemen 'eindelijk een einde maken aan de tirannisering van een heel kleine minderheid'.
Ja.
Op gegeven moment gaan deze orthodoxe = fundamentalistische figuren zelf een religie starten.
Want zo gaat dat.
Vervolgens, nu ja , over 200-300 jaar, mogelijk 2000-3000 jaar, sluipen er weer vrouwen in, want laten we wel zijn: ook orthodoxen houden gezond verstand niet voor altijd tegen en is het cirkeltje weer rond.
Helemaal verlost van dergelijke lui zullen we niet geraken (ook al komen we in een volkomen seculiere wereld). Het zij zo.
Alle denkende mensen zijn atheïst. (R. Heinlein); The thoughts of the gods are not more unchangeable than those of the men who interpret them. They advance – but they always lag behind the thoughts of men ... The Christian God was once a Jew. Now he is an anti-Semite. (France)
