Wanneer is men verantwoordelijk?

[Peter van Velzen]

Een thema dat zo nu en dan terugkomt, is dat van de eigen verantwoordelijkheid,Handelt men uit vrije wil, is men toerekeningsvatbaar, voerde men slechts opgedragen taken uit, wist men wel wat men deed. Werd er in een opwelling gehandeld, of met voorbedachte rade?

Ik wil hier de stelling poneren die al deze vragen principiëel ontkent. Ze hebben weliswaar te maken met de manier waarop we iemands daden beoordelen, maar ondermijnen niet wezelijk mijn stelling, dat we diec daden moeten beoordelen, en daarmee de dader.

Stelling: Iedereen is verantwoordelijk voor zijn eigen daden.

Er kunnen misschien verzachtende omstandigheden zijn, waardoor ons oordeel milder uitvalt of de consequenties anders zijn, maar het uitgangspunt van elk oordeel moet de daad zijn. Wij zijn bewust denkende mensen die bewust dienen te handelen, Het vernietigenste oordeel, dat ik kan bedenken is de conclusie dat iemand géén bewust denkend mens is. Daarmee ontnemen we die persoon in zekere zin zijn mensenrechten, aangezien we dan eigenlijk concluderen dat het helemaal geen mens is, maar een zombie. (en geen filosofische zombie maar een herkenbare!)

[BadAssChick]

en wie zou dat moeten/mogen of kunnen beoordelen

iedereen beoordeelt een ander naar z,n eigen visie ,nu zijn er natuurlijk daden die we aan de hand van de wet kunnen beoordelen ,maar niet alle wetten zijn goed..dus zit je daar weer met een probleem

[Peter van Velzen]

en wie zou dat moeten/mogen of kunnen beoordelen

iedereen beoordeelt een ander naar z,n eigen visie ,nu zijn er natuurlijk daden die we aan de hand van de wet kunnen beoordelen ,maar niet alle wetten zijn goed..dus zit je daar weer met een probleem

'

Allereerst moeten we zelf onze eigen! daden beoordelen. Niet op de eerste plaats de ander! Waarom toch altijd die ander?
Als die daden anderen treffen, pas dan dienen ook anderen onze daden te beoordelen. Natuurlijk mag iemand het dom noemen als ik teveel tijd doorbreng met dat domme computerspelletje. Maar dat is slechts een advies aan mij, want verder - dan zijn bekommernis om mij - gaat dat de ander niet aan.
Als die daden volgens iemand - in strijd zijn met een wet - dient men de rechter te vragen ze te beoordelen.
En natuurlijk kunnen we ook onze wetten te beoordelen.
In een democratie kiezen we gezamenlijk de wetgevers, die zouden we moeten beoordelen naar de wetten die ze maken. (doen we helaas maar weinig; we beoordelen vaak alleen hoe mooi ze blaffen(zo luidt mijn oordeel over de doorsnee kiezer en dus ook over mijzelf))

Iedereen kan en mag een oordeel hebben, en soms zijn we daar zelfs moreel toe verplicht.

Bij elke beoordeling blijf ik vooralsnog van mening dat eenieder verantwoordelijk is voor zijn eigen daden.

[siger]

Toch niks mis met mensen verantwoordelijk stellen voor de gevolgen van wat ze doen. Dat is de vormgeving van de sociale norm. Het is ook elementair voor elke emancipatie.

Beoordelen, veroordelen en voorkomen zijn wel dingen waar we in ernstige gevallen specialisten voor hebben, en dat vind ik dan ook weer mooi.

Hiermee heb ik natuurlijk het principe verdedigd, niet de missers.

[erikketik]

In het maken van een ('verkeerde') beslissing speelt een ontelbaar aantal factoren mee.

Met verzachtende omstandigheden wordt rekening gehouden om te helpen bij het maken van een grove bepaling van hoe abnormaal bepaald gedrag is in een gegeven situatie. Hoe verzachtender de omstandigheden, hoe minder verantwoordelijkheid iemand draagt voor zijn/haar acties. Dat heeft weer invloed op de straf die mensen iemand in het algemeen gunnen. Hetgeen samen lijkt te hangen met het idee dat straf een vorm van wraak is.

De negatieve effecten van wraakgevoelens zijn duidelijk genoeg. Mensen verliezen uit het oog dat straffen de functie hebben pijn en lijden in het vervolg te voorkomen. In plaats van een straf (gevangenisstraf bijvoorbeeld) als een leerproces te zien, of een manier om de maatschappij te beschermen, zijn mensen geneigd een straf te zien als iets dat een misdadiger simpelweg 'verdient'. Straffen omdat het lekker is.

Maar wraakgevoelens zijn iets natuurlijks, en ze hebben een functie. Namelijk de functie om de grenzen van normale omgang te bewaken. Diezelfde functie heeft het idee van verantwoordelijkheid. Ook al zal iedereen zijn/haar redenen hebben om een bepaalde slechte keuze te maken, de uitwerkingen van verantwoordelijkheid en consequenties geven onze omgang vorm.


De vraag of we verantwoordelijk zijn voor onze daden heeft alles te maken met de vraag of er iets als keuzevrijheid bestaat.
In de omgang met elkaar is dat niet relevant.

[caius]

Iedereen zal verantwoordelijk worden geacht voor zijn of haar daden. Feiten en omstandigheden zullen daarbij meegewogen worden. Dat is de situatie al en ik zie niet waarom dat veranderd zou moeten worden. Ik onderschrijf dus de stelling.

Verantwoordelijk zijn staat daarin niet gelijk aan straf door vrijheidsontneming of what have you. Het heeft weinig zin een kindsoldaat op te sluiten, die kun je waarschijnlijk slechts ondersteunen bij het dragen van de last. De intentie achter een daad telt. De jongen die per ongeluk de bal door het raam van de buren schiet zal anders worden beoordeeld dan de kwajongen die dat opzettelijk doet.

Deternimisme is leuk om over te filosoferen maar in de praktijk kunnen we op het wat kleinere vlak nog nauwelijks voorspellen wat voor weer het zal worden (hoewel we beter worden). Het kan dus niet gebruikt worden als argument om verantwoordelijkheid te ontlopen. Dat laatste kan dan ook niet, die gevolgen zijn dan immers ook deterministisch.
Indien iemand de deterministische kaart in mijn rechtszaal zou spelen zou ik hem verwijten en slechte kijk op het determinisme te hebben en vervolgens aan de daden die gepleegd zijn een behoorlijk deterministisch oordeel plakken (ga direct naar de gevangenis, u passeert start niet en krijgt geen zakgeld voorlopig).

Dingen die 'uit naam van' worden gepleegd is een heel andere kluif. Gelukkig proberen we met het internationale recht daar een richting aan te geven.

[siger]

Maar wraakgevoelens zijn iets natuurlijks, en ze hebben een functie.

Ik zie het verband met wraakgevoelens niet. Iemand verantwoordeliujk stellen heeft niets te maken met wraakgevoelens.

...Namelijk de functie om de grenzen van normale omgang te bewaken. Diezelfde functie heeft het idee van verantwoordelijkheid.

Dat is inderdaad waar een rechtssysteem voor dient.

De vraag of we verantwoordelijk zijn voor onze daden heeft alles te maken met de vraag of er iets als keuzevrijheid bestaat.

Nee, dat is de vraag doorschuiven naar een maatschappelijk irrelevant podium. Maatschappelijk relevant is de verantwoordelijkheid.

[erikketik]

Maar wraakgevoelens zijn iets natuurlijks, en ze hebben een functie.

Ik zie het verband met wraakgevoelens niet. Iemand verantwoordeliujk stellen heeft niets te maken met wraakgevoelens.

Dat hangt er vanaf met welke motivatie iemand iemand anders verantwoordelijk stelt. Verantwoordelijkheid en wraak hebben veel met elkaar te maken. Weinig mensen gunnen iemand in de eerste plaats een straf omdat de misdadiger daar dan van leert, of omdat de straf ter bescherming van andere mensen dient.

Het inperken van de invloed van wraak lijkt me ook één van de vele voordelen van een goed doordacht rechtssysteem.

De vraag of we verantwoordelijk zijn voor onze daden heeft alles te maken met de vraag of er iets als keuzevrijheid bestaat.

Nee, dat is de vraag doorschuiven naar een maatschappelijk irrelevant podium. Maatschappelijk relevant is de verantwoordelijkheid.

Ik zei dus eigenlijk dit:

De vraag of we verantwoordelijk zijn voor onze daden heeft alles te maken met de vraag of er iets als keuzevrijheid bestaat.
In de omgang met elkaar is dat niet relevant.

Dat zei ik om de hele filosofische (en inderdaad maatschappelijk irrelevante) discussie te omzeilen.

[Blues-Bob]

Stelling: Iedereen is verantwoordelijk voor zijn eigen daden.

Stelling: Ieder is verantwoordelijk voor zijn eigen daden
Stelling: Niet iedereen kan verantwoordelijk gehouden worden voor alle gevolgen van zijn daden
Stelling: Of iemand de verplichting heeft zich naar zijn verantwoordelijkheid te gedragen is afhankelijk van de trias politica.

Groet,

Bob

[Peter van Velzen]

Principiëel lijken de respondenten het met mijn stelling eens te zijn, maar in hoeverre we iemand ook daadwerkelijk ter verantwoording roepen is een vraag die niet zo direct beanwoord kon worden.
Ik lees in de reactie tot nu toe drie saillante onderwerpen die in dit verband worden aangedragen: Intentie, keuzevrijheid en wraak. Tot mijn verassing bleek, dat mijn overwegingen bij wraak tevens meer helderheid leken te verschaffen omtrent de beide andere facetten. Daarom zal ik die eerst behandelen (ik was oorspronkelijk andersom begonnen) Natuurlijk put ik hier uit wat ik van anderen had geleerd, toen ik de vraag stelde: “Wat is het doel van het sdtrafrecht” (http://www.freethinker.nl/forum/viewtop ... =12&t=9107" onclick="window.open(this.href);return false;)

Wraak

Maar wraakgevoelens zijn iets natuurlijks, en ze hebben een functie.

Ongetwijfeld, maar welke functie?
Ik zie al snel drie goede kandidaten:

1 = Uitroeien van “het kwaad”.
Als de gevolgen ernstig genoeg zijn, dan moet de oorzaak bestreden worden.
Een van de manieren om de oorzaak te bestrijden, is geweld tegen de veroorzaker. Zelfs beschermde diersoorten zullen worden gedood, als zij echte menseneters zijn geworden. Is dit een mogelijke functie van wraak?
Het met wraak samenhangende fenomeen haat, dat in diepste zin een neiging is om te doden, maakt dit niet onwaarschijnlijk.

2 = voorkomen van “het kwaad”.
De misdaad moet niet lonen. Als iemand voordeel haalt uit zijn misdragingen – al bestaat dat voordeel slechts uit lekker kunnen doen wat je wilt – dan is het nuttig om dat voordeel minstens te niet te doen, en zo mogelijk in nadeel te doen verkeren. Als potentiële daders, op wraak kunnen rekenen, zullen ze hun daad vaak niet tot uitvoering brengen. Is dit een mogelijke functie van wraak?
Dit lijkt cognitief een logischer functie van wraak, maar is mogelijkerwijs niet de evolutionaire basis. Natuurlijk gedrag is zelden cognitief logisch.
Wel is het zo dat deze overweging een rol speelt in het strafrecht, en bij de beslissing om de daad wel of niet te plegen.

3 = compenseren van “het kwaad”.
Wie door een daad benadeeld wordt, wil graag genoegdoening. In principe moet het nadeel natuurlijk door voordelen worden gecompenseerd, maar gevoelsmatig is men vaak ook tevreden als er een minstens zo groot nadeel voor de dader wordt bereikt, Is dit een mogelijke functie van wraak?
Ook deze denkwijze is niet zozeer logisch, als wel natuurlijk. Het verklaart uitstekend waarom en wanneer straffen als recht worden ervaren,

Keuzevrijheid

De vraag of we verantwoordelijk zijn voor onze daden heeft alles te maken met de vraag of er iets als keuzevrijheid bestaat. In de omgang met elkaar is dat niet relevant.

Ik vraag me direct af wat er met keuzevrijheid bedoeld wordt.
Ademhalen is nauwelijks een keuze te noemen, dat doen we allemaal, en als we onze adem trachten in te houden, zullen we bij langdurig succes ons bewustzijn verliezen, waarop de ademhaling automatisch wordt hervat.
Vegelijk echter: compenseren van “het kwaad”. Dat blijft vantoepassing

Compulsief gedrag is wat anders. Niet iedereen vertoont dat. Blijkbaar is ander gedrag dus wel mogelijk. Een compulsieve massamoordenaar, kunnen we niet vrij laten rondlopen. In dat geval is de keuzevrijheid inderdaad niet relevant, maar met iemand met het syndroom van Tourette valt waarschijnlijk wel te leven. Bepalend voor de vraag of en hoe bepaald gedrag bestreden moet worden, hangt – vermoed ik – op de eerste plaats af van de gevolgen. Zijn die ernstig genoeg, dan is het fenomeen keuzevrijheid nauwelijks relevant, zijn de gevolgen verwaarloosbaar, dan zullen we altijd met die keuzevrijheid rekening houden.
Vergelijk: Uitroeien van “het kwaad”

is er nog de dwang van buitenaf. Die vermindert natuurlijk de verantwoordelijkheid aanzienlijk. Al was het maar omdat ook de afdwinger dan verantwoordelijkheid draagt. Desalniettemin, zijn er ook mensen geweest, die aan zulke dwang niet hebben toegegeven. Ook wie onder dwang handelt, draagt dus altijd – enige – verantwoordelijkheid voor de daden die onder dwang begaan zijn. Wederom tellen de gevolgen zwaar mee. Nu niet alleen de gevolgen van de daad, maar ook de gevolgen van het niet toegeven aan de dwang.
Vergelijk: voorkomen van “het kwaad”

Intentie

De intentie achter een daad telt.

De intentie telt zeker mee, want de intentie is op zich een oorzaak. Het is zelfs zo dat als de intentie er is, maar het gevolg blijft uit, dat wij nog steeds vinden dat iemand met kwade bedoelingen ter verantwoording moet worden geroepen.
Vegelijk: Uitroeien van “het kwaad”

Maar ook voor wie de gevolgen van de daad geen reden zijn om hem uit te voeren, kan de verantwoording zwaar wegen. Wie redelijkerwijs de gevolgen van een daad had kunnen verwachten – ook al waren die gevolgen niet de bedoeling – is in principe even verantwoordelijk voor die gevolgen als iemand die ze beoogde. Als je het van te voren kon verwachten, dan had je er ook voor kunnen kiezen het te voorkomen.
Vergelijk: voorkomen van “het kwaad”.

Maar ook als de gevolgen onverwacht zijn, neigen wij er vaak toe de dader ter verantwoording te roepen. We willen dan vaak toch een schadevergoeding, en wraakgevoelens blijven vaak aanwezig
Vergelijk: compenseren van “het kwaad”.

Het doel van het strafrecht

Ook met betrekking hiertoe, heb ik weer iets geleerd. (al meen ik dat iemand mij er al eerder op attent heeft gemaakt) doordat Erikketik de wraak te sprake bracht.
Wraak roept namelijk weerwraak op. Het strafrecht dient mogelijkerwijs als een plaatsvervanger van de persoonlijke wraak. Persoonlijke of familie- wraak, leidt namelijk snel tot weerwraak en mogelijk een blijvende vete. Door de wraak aan een derde (de rechter) over te laten, wordt deze vicieuse cirkel voorkomen.

[caius]

Ik ben het in grote lijnen met je eens, toch een paar opmerkingen.
Over de uitroeing van het kwaad: Ik denk dat elke poging 'het kwaad' uit te roeien, het kwaad is. Weer zo'n vreemde lus.
Wraak heeft een afschrikkingsfunctie, ik weet waar ik toe in staat ben en daaruit kan ik extrapoleren waar jij toe in staat bent, zodoende ga ik niet over tot misdragingen tegenover jou en als het goed is jij niet tegenover mij (ik gebruik hier jij en ik als algemene aanduiding, niet als persoonlijke aanspreektitel). Dit werkt ook op grote schaal, de hele koude oorlog met zijn wederzijdse vernietigingsdreiging is een goed voorbeeld, een ander (minder duidelijk) is de huidige houdgreep waarin de chinese en amerikaanse economien gewikkeld zijn.
Het strafrecht is een soort 'all-to-all' niet-aanvals-verdrag, waar niet iedereen zich aan houdt.
Het strafrecht kan ook fout werken (althans in mijn ogen) zoals het three-strikes-you're-out beleid in sommige amerikaanse staten, waar je voor het 3e redelijk ernstige misdraging (bijvoorbeeld roofoverval) gelijk een enorme straf krijgt. Iemand die twee-strikes heeft en op het punt staat om gepakt te worden voor het derde heeft goede redenen om een nog ernstiger vergrijp te begaan omdat zijn vrijheid hem liever is dan zijn sociale status. Straf moet dus de redelijkheid niet uit het oog verliezen.

Over keuzevrijheid: ook ademhalen is een keuze, je kunt ermee stoppen (alleen niet door je adem in te houden) maar daarmee stopt alles. Het is een soort verslaving die je keuzevrijheid lijkt te verminderen (gelijk aan drinken en eten, ook daar kun je mee stoppen als je dat wilt). Vergelijk ook alcoholisme of drugsverslaving waardoor de keuzevrijheid ook inboet.

[pallieter]

Betekent verantwoordelijk zijn voor je daden, ook dat je per definitie hoeft te beschikken over vrije wil?

Ik ben er, zoals ook de meeste neurologen, van overtuigd dat vrije wil een fabeltje is. Wat wij doen wordt bepaald door dna en omgeving. Vergelijk het met een computer die, afhankelijk van zijn programmatie maar consequent reageert op commando's of impulsen. Het brein werkt niet op quantumniveau waar wel verschillende uitkomsten mogenlijk zijn bij een en hetzelfde experiment.

Voor iedereen hier nu reageert met de cafeboutade: het is dus allemaal hun schuld niet en straffen wordt dan onnodig:
Door verantwoordelijkheid voor iemands daden weg te nemen uit onze samenleving, verander je de omgeving en dus ook de "output" van ieders brein.

Nu wordt het wat onduidelijk en ingewikkeld:

Dus neen, iemand is per se niet verantwoordelijk voor hoe hij zich gedraagt, maar de samenleving heeft wel de verantwoordelijkheid (evolutionair verkregen) om te zorgen dat de groep leefbaar blijft en de leden ervan zich aan bepaalde voorschriften houden. Bekijk het dus vanuit de groep, en zie dat een maatschappij waar situaties waar geweldadige impulsen worden vermeden (door bijvoorbeeld te straffen) zich succesvoller zal ontwikkelen dan een maatschappij waar wettenloosheid heerst.
Verantwoordelijkheid nemen voor je daden is dus ook maar een programma dat spijtig genoeg bij de meeste mensen enkel werkt in een maatschappij dat dit stimuleert en beloont.
Er zijn inderdaad mensen die in geen enkele situatie geweld zullen gebruiken, maar ook dit is geen teken van het bestaan van vrije wil. Integendeel, dit ondersteunt juist de stelling dat elke mens vanuit zijn programmatie (dna én omgeving) zal reageren. Bij die programmatie zal bij sommigen dna primeren, bij anderen omgeving.

[Blues-Bob]

Betekent verantwoordelijk zijn voor je daden, ook dat je per definitie hoeft te beschikken over vrije wil?

Ik ben er, zoals ook de meeste neurologen, van overtuigd dat vrije wil een fabeltje is. Wat wij doen wordt bepaald door dna en omgeving. Vergelijk het met een computer die, afhankelijk van zijn programmatie maar consequent reageert op commando's of impulsen. Het brein werkt niet op quantumniveau waar wel verschillende uitkomsten mogenlijk zijn bij een en hetzelfde experiment.

Voor iedereen hier nu reageert met de cafeboutade: het is dus allemaal hun schuld niet en straffen wordt dan onnodig:
Door verantwoordelijkheid voor iemands daden weg te nemen uit onze samenleving, verander je de omgeving en dus ook de "output" van ieders brein.

Nu wordt het wat onduidelijk en ingewikkeld:

Dus neen, iemand is per se niet verantwoordelijk voor hoe hij zich gedraagt, maar de samenleving heeft wel de verantwoordelijkheid (evolutionair verkregen) om te zorgen dat de groep leefbaar blijft en de leden ervan zich aan bepaalde voorschriften houden. Bekijk het dus vanuit de groep, en zie dat een maatschappij waar situaties waar geweldadige impulsen worden vermeden (door bijvoorbeeld te straffen) zich succesvoller zal ontwikkelen dan een maatschappij waar wettenloosheid heerst.
Verantwoordelijkheid nemen voor je daden is dus ook maar een programma dat spijtig genoeg bij de meeste mensen enkel werkt in een maatschappij dat dit stimuleert en beloont.
Er zijn inderdaad mensen die in geen enkele situatie geweld zullen gebruiken, maar ook dit is geen teken van het bestaan van vrije wil. Integendeel, dit ondersteunt juist de stelling dat elke mens vanuit zijn programmatie (dna én omgeving) zal reageren. Bij die programmatie zal bij sommigen dna primeren, bij anderen omgeving.

Tel je de drogredenen mee? De discussie over vrije wil, is zoals je zelf zegt geen reden om verantwoordelijkheid te laten bestaan, en is juist het feit dat het brein niet in een quantumwereld geevolueerd is, een reden waarom verantwoordelijkheid genomen en verwacht mag worden?

Laat me verduidelijken:
1. Doordat er een zeer beperkt aantal mogelijkheden is, en de bezitter van een gezond menselijkbrein deze logischerwijs kan beredeneren, is risicoperceptie en langere termijn visie zeer goed ontwikkeld. Hierdoor mag men verwachten dat men de gevolgen van handelen kan overzien, zowel gunstige als minder gunstige.
2. De maatschappij stelt duidelijke eisen aan het individu. Het individu kan de consequenties doorgaans overzien als niet aan die eisen voldaan wordt. Dit is slechts 1 vorm van verantwoordelijkheid nemen. Ook kan men verantwoordelijkheid nemen en de maatschappij benadelen. Denk aan om hulp vragen als je dit nodig hebt, terwijl je hier de maatschappij tot last kunt zijn. Dat is eveneens verantwoordelijkheid nemen in eigen ellende. Of hulp aanbieden, ookal gaat dat ten koste van de maatschappij...

Ik heb het idee dat je halverwege doorkreeg dat het begin van je betoog een beetje warrig was, en niet echt met het onderwerp te maken had. Vandaaruit begon je maar over de overtuiging dat straffen een belangrijke maatregel van de omgeving is om het individu te beteugelen. Daarbij vergis je jezelf, dat het om verantwoordelijkheid gaat en niet om straffen of een andere juridisch probleem.

Groet,

Bob

[caius]

Betekent verantwoordelijk zijn voor je daden, ook dat je per definitie hoeft te beschikken over vrije wil?

Nee, maar als de misdaadpleger geen vrije wil heeft heeft de strafoplegger die ook niet. Doorredeneren volgens deze trant leidt, volgens mij, tot een soort defaitistisch nihilisme

Ik ben er, zoals ook de meeste neurologen, van overtuigd dat vrije wil een fabeltje is. Wat wij doen wordt bepaald door dna en omgeving. Vergelijk het met een computer die, afhankelijk van zijn programmatie maar consequent reageert op commando's of impulsen. Het brein werkt niet op quantumniveau waar wel verschillende uitkomsten mogenlijk zijn bij een en hetzelfde experiment.

'wil' is hier natuurlijk een vaag woord, wordt omschreven met 'het vermogen om met bewustzijn te streven; beschikking'. Discussies over vrije wil zullen daardoor, wederom volgens mij, altijd verzanden in vaagheden.
Onze huidige kijk op het determinisme is te vergelijken gas in een vat, we kunnen het geheel beschouwen en tot vrij absolute stellingen komen wat er gebeurt als we het samenpersen of verwarmen maar we kunnen het gedrag van de individuele moleculen (nog) niet vaststellen (naar Asimov).
Ik denk dat tegen de tijd dat we het determinsme volledig doorgrond hebben we ook de mogelijkheid gecreerd hebben om het te wijzigen, zodoende blijft het begrip vrije wil volgens mij bestaan (en ja dat is wederom een rare lus).
Ons brein/lichaam mag dan een computer zijn, maar het heeft geen Intel 386 processor en de algoritmes zijn niet zo eenvoudig als het zoeken naar fibonacci nummers: F(n) = F(n-1) + F(n-2).

[pallieter]

Ik heb het idee dat je halverwege doorkreeg dat het begin van je betoog een beetje warrig was

Ik zou het meer genuanceerd dan warrig noemen.

en niet echt met het onderwerp te maken had. Vandaaruit begon je maar over de overtuiging dat straffen een belangrijke maatregel van de omgeving is om het individu te beteugelen. Daarbij vergis je jezelf, dat het om verantwoordelijkheid gaat en niet om straffen of een andere juridisch probleem.

Qué?

Ten eerste lees je beter de tekst nogmaals even voor je mij in de plaats van de reactie begint te analiseren.
Ten tweede kan je de laatste zin alleen maar zeer warrig noemen.

Laat me verduidelijken:
1. Doordat er een zeer beperkt aantal mogelijkheden is, en de bezitter van een gezond menselijkbrein deze logischerwijs kan beredeneren, is risicoperceptie en langere termijn visie zeer goed ontwikkeld. Hierdoor mag men verwachten dat men de gevolgen van handelen kan overzien, zowel gunstige als minder gunstige.
2. De maatschappij stelt duidelijke eisen aan het individu. Het individu kan de consequenties doorgaans overzien als niet aan die eisen voldaan wordt. Dit is slechts 1 vorm van verantwoordelijkheid nemen. Ook kan men verantwoordelijkheid nemen en de maatschappij benadelen. Denk aan om hulp vragen als je dit nodig hebt, terwijl je hier de maatschappij tot last kunt zijn. Dat is eveneens verantwoordelijkheid nemen in eigen ellende. Of hulp aanbieden, ookal gaat dat ten koste van de maatschappij...

1. Het betekent niet dat wij een onwikkeld brein hebben dat gevolgen kan incalculeren, dat we de keuze hebben om dit mechanisme uit te schakkelen, of juist aan te zetten. Zoals je zelf zegt: men kan verwachten hoe iemand zal reageren.
2. Hulp aanbieden is op langere termijn ook interessant voor het de maatschappij, alsook hulp vragen. Dit zijn antropologisch perfect aanvaarde mechanismes. Gelieve dan ook peer to peer wetenschappelijk onderzoek aan te brengen dat mijn stelling over altruïsme en vrije wil tegenspreekt. Wij zijn geëvolueerd als kuddedier en dragen in onszelf mee hoe we in een groep kunnen functioneren.

Tel je de drogredenen mee? De discussie over vrije wil, is zoals je zelf zegt geen reden om verantwoordelijkheid te laten bestaan, en is juist het feit dat het brein niet in een quantumwereld geevolueerd is, een reden waarom verantwoordelijkheid genomen en verwacht mag worden?

Inderdaad. Verantwoordelijkheid nemen is iets wat we dankzij onze evolutie hebben verkregen, maar meer op het niveau van de maatschappij dan van het individu. Daarmee bedoel ik dat idealen onder juiste omstandigheden zeer snel kunnen verdwijnen: oorlogen, holocaust, verkrachtingen, ...

Dus nogmaals, verantwoordelijkheid voor iemands daden dient vanuit de maatschappij gestimuleerd te worden, maar dit wil niet zeggen dat je over vrije wil beschikt of zelfs maar over een keuze beschikt om die verantwoordelijkheid al dan niet te nemen.