Freethinker.nl

Stephen Fry (1957), acteur, regisseur, comedian en documentairemaker, is vóór alles schrijver. Zijn verliefdheid op de taal, zijn drang om te verleiden met woordgrappen, anekdotes, idiote uitweidingen en bijtende ironie, is de basis van al zijn talenten. Dat blijkt uit het weergaloze Moab is My Washpot – een bijbelse verwijzing naar ‘schoonwassen’ –, Fry’s memoires over de eerste twintig jaar van zijn leven. Je hóórt zijn fraaie, hyper-Britse stemgeluid (Blackadder!), maar ook zonder stem is elke zin, vierhonderd bladzijden lang, een genot.

‘Anders zijn’
Of het nu baldadigheid was, het gemis van zijn ouders, aandachttrekkerij, verlangen naar straf of de worsteling met zijn ‘anders zijn’ – pas als puber snapt hij dat hij homo is –, dat weet zijn volwassen versie nog steeds niet precies. Maar dat de jongen lelijk ontspoort, is zeker. Het begint met het jatten van snoep of boeken, dan geld uit de jassen van zijn vriendjes en het eindigt met sluwe creditcardfraude.

Een tijdlang zwerft de verbannen scholier van hotel naar hotel, copieus dinerend in mooie pakken, onderweg stelend. Fry schrijft het op met plezier én gloeiend van schaamte: ‘Een van de schandelijkste van de vele schanddaden die zouden volgen, was dat ik uit de tas van de oma van de organisator van de Paradox-party haar pensioengeld ontvreemdde. Een erger vergrijp bestaat nauwelijks.’
Tot hij tegen de lamp loopt en in een jeugdgevangenis belandt. Hij raakt in een depressie en doet een zelfmoordpoging. Dat is het keerpunt.

Fry, zowel de jonge als de oude, komt overal mee weg. Je kunt het charme noemen, of wit, maar het is vooral genadeloze zelfkennis die dit boek zo onweerstaanbaar maakt. Het enige nadeel is dat alles wat je erna leest ineens zo verschrikkelijk saai geschreven is.