Freethinker.nl

Streng orthodox protestant opgevoed in een enclave met rondom RK mensen was er in mijn jeugd niet alleen een sterk gescheiden leven met alles wat niet gelovig was, maar ook alles wat Katholiek was en wat daaruit op religieus gebied uit voortgekomen was.
Zo ook muziek.
Zelfs ook de oude klassieke muziek.
Voor ons was er Bach en de psalmen, niet ritmisch gezongen en op niet zondagse christelijke feestdagen de gezangen van oa. Johannes de Heer die dan wel ritmisch gezongen mochten worden.
En kinderliedjes uiteraard.
En niet de Gregoriaanse muziek.
Die leerde ik pas kennen op de middelbare school en veel later door mijn nieuwsgierigheid naar alles, waar ik niets van wist maar toch regelmatig tegenkwam in mijn werkomgeving.

Het eerste vrijdenken in mij was denk ik, het kunnen en ook mogen waarderen van dingen, gewoon omdat ik het mooi vond en omdat het me raakte.
Dat heeft een aantal jaren geduurd, voordat ik dat volmondig en zonder gewetensbezwaren, aan toe kon geven.

Maar ook de strijd in mezelf om mijn aangeleerde normen en waarden is op die manier op gang gezet.
Hoe dacht ik vanwege alles wat mij met de paplepel was ingegoten en wat was mijn eigen verstandelijk/emotionele mening over diezelfde dingen?
Die gedachten waren al aan het rijpen en begon ik mezelf toe te staan sinds ik het Ave Maria heb leren waarderen en er een volmondig ja tegen kon zeggen.
Het kunnen scheiden van achtergronden en teksten en het puur genieten van de prachtige muziek.
Het Gregoriaans volgde later in een periode van veel stress en het ervaren va de rust die het me bracht door ernaar te luisteren.
Ik vond het niet erg meer, dat ik uitsluitend deze muziek vanuit de katholieke repertoire kon beluisteren en accepteerde het pure effect van de muziek.

Dit alles komt in mij op nu ik vanochtend las dat Jessye Norman gisteren is overleden.
Hoe is het mogelijk, dat dingen aangeleerd vanuit je jeugd zodat ze een overtuiging zijn geworden, zo'n impact kunnen hebben op het menselijke denken, dat het vaak jaren duurt eer hij dat los van alles puur kan gaan overdenken en tot eigen conclusies kan komen?
Of dat nu eenzelfde conclusie is als die van zijn ouders of een aangepaste of dat die daar helemaal los van staat.

Eén van de mooiste uitvoeringen van Gounod/Bach: Ave Maria - R.I.P.
Jessye Norman

@Maria,
Ik weet niet hoe anderen het ervaren. Ik ken geen opvoeding waar bepaalde liederen niet gezongen mochten worden. Alle muziek religieus of niet mocht geluisterd worden. Mijn ouders hadden niet veel met klassieke muziek, al hield mijn vader van de Parelvissers. Ik vind het jammer dat ik dat niet mee gekregen heb, later toen ik op koren ging het ik het wel leren waarderen, mijn moeder ook die op haar 60ste nog op zangles ging. Vaak heeft vroegere klassieke muziek een religieuse achtergrond.
Het daarom laten liggen als je niet gelovig bent begrijp ik, maar het is ook jammer als je het zo mooi vindt.

Jij schreef;
Het eerste vrijdenken in mij was denk ik, het kunnen en ook mogen waarderen van dingen, gewoon omdat ik het mooi vond en omdat het me raakte.
Dat heeft een aantal jaren geduurd, voordat ik dat volmondig en zonder gewetensbezwaren, aan toe kon geven.

Ja, ik denk ook dat dat zo is, laat je niet in een volgend keurslijf stoppen, mooi vinden zonder schuldgevoel.
Ook Maarten t' Hart en Paul Witteman -beiden niet meer gelovig- luisteren nog graag naar de Matthäus passion.

Da geldt m.i ook voor het kunnen genieten van de architectuur van kathedralen en mooie beelden. Niet rooms-katholiek opgevoed kan ik geen r-k kerk die open is voorbij lopen zonder deze te bewonderen. Maar ik weet niet hoe de meeste atheïsten dat ervaren.

@ Maria: Prachtige muziek en een mooie, en ook herkenbare test over het "leren" om gewoon van iets te kunnen genieten dat niet strookt met aangeleerde normen.

Storm schreef: ↑01 okt 2019 20:19
Da geldt m.i ook voor het kunnen genieten van de architectuur van kathedralen en mooie beelden. Niet rooms-katholiek opgevoed kan ik geen r-k kerk die open is voorbij lopen zonder deze te bewonderen. Maar ik weet niet hoe de meeste atheïsten dat ervaren.

Atheïsten zijn er in allerlei soorten en maten zoals je weet. Ieder individu zal dit dus op zijn eigen manier ervaren. Ik ben het type atheïst dat vroeger gelovig was. Als gelovige met een evangelische achtergrond, kwam ik net als jij, wanneer ik op bezoek was in een vreemde stad, altijd graag in een willekeurige rooms-katholieke kerk om mijzelf stiekem kortstondig over te geven aan alle pracht en praal. Ik herken dus precies wat je zegt. Eerlijk gezegd heb ik dat ergens nog steeds. Als de deuren openstaan (hetgeen bij de katholieken vrijwel altijd het geval is) loop ik meestal even binnen. Even los van de vraag hoe al die schatten mogelijk verkregen zijn, kan ik mij nog steeds vergapen aan het product van al die menselijke verbeelding. Want dat is wat het is voor mij; eerst waren er mensen, met de menselijke verbeelding ontstonden er goden en al snel daarna kwam de beeldende kunst, muziek en literatuur. Alles heel mooi uitgestald in een groot huis met een puntdak erop.

Nog niet zo heel lang geleden was ik met mijn echtgenote in Trier en liepen we langs de oudste bisschopskerk van Duitsland. Mijn vrouw zag de bui al hangen toen mijn blik viel op het affiche aan de gevel: Heute Abend 20.00 Uhr Orgelkonzert. "Nee hè, daar gaan we weer", moet ze gedacht hebben. En jawel hoor, diezelfde avond zaten we in de kerkbanken samen te genieten (nou ja, ik wel in elk geval ) van het majestueuze geluid afkomstig van het indrukwekkende zwaluwnestorgel. De organist, Josef Still, speelde gevoelige werken van o.a. Bach en Krebs. Voor de goede orde; ik ben geen kenner, maar als iets je overweldigt in een onbeschrijflijke ervaring, zoals in dit geval bij mij met het geluid van een ontzagwekkend kerkorgel, dan valt dit niet te ontkennen. En zo'n ervaring laat ik dan verder voor wat het is .

@Ronaldus67,
Een prachtig verhaal, ook de reactie van je vrouw.

Ronaldus67 schreef: ↑01 okt 2019 23:21 Als gelovige met een evangelische achtergrond, kwam ik net als jij, wanneer ik op bezoek was in een vreemde stad, altijd graag in een willekeurige rooms-katholieke kerk om mijzelf stiekem kortstondig over te geven aan alle pracht en praal. Ik herken dus precies wat je zegt. Eerlijk gezegd heb ik dat ergens nog steeds. Als de deuren openstaan (hetgeen bij de katholieken vrijwel altijd het geval is) loop ik meestal even binnen. Even los van de vraag hoe al die schatten mogelijk verkregen zijn, kan ik mij nog steeds vergapen aan het product van al die menselijke verbeelding. Want dat is wat het is voor mij; eerst waren er mensen, met de menselijke verbeelding ontstonden er goden en al snel daarna kwam de beeldende kunst, muziek en literatuur. Alles heel mooi uitgestald in een groot huis met een puntdak erop..

Ik heb dat ook, in zoverre, dat ik minder naar kunstschatten kijk en er minder door aangetrokken wordt.
Soms zelfs juist niet.
Soms zijn het juist de wat meer primitieve uitingen, gemaakt door de dorpstimmerman of schilder uit vervlogen tijden.
Maar soms ook heel bijzondere kunst, die een kerk uniek maken.
Dure opgeknapte en gerestaureerde beelden of schilderijen of andere voorwerpen zeggen me vaak helemaal niets, ook al kunnen ze nog zo kostbaar uitgevoerd zijn.
Ik ben een echte sfeerproever.
Zo gauw ik een kerk binnen stap voel ik eerder dan ik bedenk, dat ik gewoon achterin op een bankje wil gaan zitten.
En dat terwijl ik normaal gesproken moeilijk met mijn gedachten alleen kan zitten zonder dat iets de gedachten boeit.

Vreemd dat ik dat in Nederland in mijn eigen woonomgeving maar eenmaal heb gedaan.
Toen betrof het een kapel van een voormalige broedergemeeschap, waar meneer pastoor van de betreffende parochie ook een paar maal zitting hield.
Overigens ook met een positief effect.

Aangezien de islam een restrictie kent in het afbeelden van levende wezens (hadith), heeft dit tot gevolg gehad dat islamitische kunstenaars meesters werden in (regelmatige) vlakverdelingen. Dit heeft geleid en leidt tot prachtige mozaïeken. Wanneer wiskundigen het onderwerp symmetrie behandelen, kunnen ze de prachtige islamitische kunstwerken (bijvoorbeeld Alhambra) niet negeren. Een ander gevolg van het verbod is dat men zeer veel aandacht heeft voor kalligrafie. Soms wordt de grens opgezocht en kan men door de opstelling van woorden en letters misschien toch iets herkennen van wat eigenlijk niet afgebeeld zou mogen worden. Dat maakt het natuurlijk spannend.

Islamitische kunst ken ik minder, ook nooit in islamitische landen geweest. Maar vrienden van ons zijn op een reis naar Iran geweest en ik moet zeggen, prachtig!! Alleen vind ik persoonlijk de bekende moskee's te veel bling, bling. Ik vermoed dat het echt is maar de kleding en de stoffen prachtige kleuren. Geweldig de markten je komt ogen te kort.

Ik kwam bij het nasnuffelen van oude berichten dit tegen.
Graag wil ik dat hier nog een keer plaatsen, zo tegen Pasen.

Giovedico delle Fate schreef: ↑25 mar 2018 20:07 Cadeautje voor deze palmzondag. Mooier wordt het echt nooit meer...
Tip: luister niet naar de tekst (die doet er niet toe).