Ik wil wel nog extra benadrukken, het staat ook al in de tekst, dat onderstaande richtlijnen/tips niet tot het officiële forumreglement behoren (forumreglement http://www.freethinker.nl/forum/viewtopic.php?t=2511 , ik ga wel een verwijzing maken in het reglement naar deze discussie)
Ook wil ik benadrukken dat het niet alleen gelovigen zijn die verkeerde discussietrucs en drogredeneringen gebruiken. Oók ongelovigen maken zich hier (bijna dagelijks) schuldig aan, en ik betrap mezelf er ook vaak genoeg op. Onderstaande is duidelijk geschreven vanuit het standpunt van een atheïst, en daar is natuurlijk niets mis mee, maar toch kan naar mijn mening niet vaak genoeg gezegd worden dat zelfkritiek voor iedereen noodzakelijk is, óók voor de vrijdenker.
Code: Selecteer alles
----- -- - - - -
Auteur: cymric
Dit document is geschreven om nieuwelingen (en wellicht ook een enkele oude rot) duidelijk te maken dat op Freethinker discussies aan bepaalde eisen horen te voldoen. Naast de al vermelde verboden op bijvoorbeeld het gebruik van opruiende taal moet je namelijk ook letten op hoe je je eigen boodschap brengt. Om die ongeschreven regels een te verduidelijken is dit document in het leven geroepen.
Laat ik met het begin beginnen: wij zitten níet op deze site omdat we nou zo nodig anderen onze voor velen radicaal aandoende mening willen opdringen (ook wel 'evangelisatie' genoemd); wij witten wél op deze site omdat wij goede en objectieve discussie belangrijk vinden. Wij sluiten daarom niemand a priori uit: iedereen is welkom om een bijdrage te leveren. De onderwerpen van gesprek zijn redelijk modegevoelig: soms voert religie (als antithese van het vrijdenken) de boventoon; soms zijn politieke en maatschappijgerelateerde onderwerpen 'hot'; en dan zijn het weer wetenschappelijke ontwikkelingen, gezondheid, filosofie, techniek, milieu en dergelijke die de meeste aandacht krijgen. Desondanks worden ze allemaal op dezelfde manier gestructureerd.
Om een zinvolle en vruchtbare discussie te voeren moet je je houden aan een aantal ongeschreven regels. Die regels gelden overigens bij elke discussie, of dat nou een zinderend debat in de Tweede Kamer is, of een vriendelijk gesprek met vriend of vriendin. Omdat je hier, op het Internet, emoties en lichaamstaal van een face-2-face discussie bijna niet kunt weergeven, is het van het grootste belang dat je die regels extra respecteert. Voor velen zal het stevig wennen zijn, omdat ze in de omgang slechte gewoontes hebben opgepikt die hier als not done worden beschouwd. Dat leidt tot onbegrip, wrevel en uiteindelijk ruzie. Als iedereen die regels respecteert, is ruziemaken een stuk moeilijker en onwaarschijnlijker geworden en is de kans dat beide partijen wat van elkaar leren met sprongen gegroeid.
Merk op dat het onderstaande geen officiëel huisregelement is: als je je er niet aan houdt, word je niet automatisch geband. Het is echter wel zo dat je door je er niet aan te houden, je in je eigen vingers snijdt: kwam je hier namelijk om een goede discussie te voeren, of om domweg te trollen of evangeliseren ...? Alhoewel het laatste nooit is uit te sluiten, hopen wij allemaal dat de eerste reden toch het zwaarwegendste argument is geweest om je aan te melden en dat je de adviezen in dit document zoveel mogelijk uit jezelf op zult volgen.
De kardinale grondregel van elke discussie die hier wordt gevoerd is: DENK NA. Denk na over wat je leest. Denk na over wat je schrijft. Denk na over wat je wilt bereiken. Denk na over waarom je iets schrijft. Denk na voor je een antwoord op de site zet. Denk na over een onverwacht emotionele reactie. Enzovoort. We zitten niet voor niets op een vrijDENKers-site! Laten we eens kijken hoe dat uitpakt.
Stel, je hebt een boek gelezen waar je laaiend enthousiast over bent. Iedereen moet dat boek lezen, want het bevat ingrijpende uitspraken waar je het echt helemaal 110% mee eens bent. Je schrijft een berichtje onder de titel Er klopt niets van! met daarin de volgende tekst:
Geweldig boek over de zin en onzin van de evolutietheorie, het weerlegt de evolutietheorie in simpele, heldere taal die eenieder kan begrijpen. Dit boek verwijst vaak naar de website: www.answersingenesis.com , die ook zeker het bekijken waard is!
(Deze tekst is niet verzonnen.) Dit is een schoolvoorbeeld van hoe het niet moet. Wat moet ik hier nu als lezer mee? Er ontbreken allerlei gegevens: naam van de auteur, volledige titel, uitgever, wellicht een linkje naar Amazon, Bol, of Donner. Er wordt verteld dat het een 'geweldig boek' is, maar waarom wordt niet duidelijk. Ja, misschien omdat het in simpele heldere taal is geschreven, maar dat maakt een boek nog niet geweldig. Ik had graag een paar citaten gezien en een samenvatting van de belangrijkste conclusies van het boek. Alleen uit deze zaken blijkt al dat de schrijver van het berichtje niet over zijn lezers heeft nagedacht voordat hij op 'versturen' klikte. Erger is dat hij ook niet heeft nagedacht over wat híj nou wil bereiken. Het klinkt als een advertentie voor wasmiddelenreclame.
Dat brengt ons bij grondregel 2: ONDERBOUW JE MENING MET STEEKHOUDENDE ARGUMENTEN. In privésfeer zijn mensen wellicht bereid je zonder verdere toelichting te geloven, of, beter gezegd, bereid om er vanuit te gaan dat wat je zegt ook klopt. Je kent elkaar al jaren, je kent elkaars stokpaardjes en interesses, enzovoort. Niet hier. Wij zijn volslagen vreemden voor elkaar. Je charmante en ontwapenende glimlach werkt hier niet: we zien 'm namelijk niet. Met andere woorden: als je een uitspraak doet, moet je die desgevraagd kunnen onderbouwen met zinnige argumenten.
We gaan weer even terug naar de boekaanbeveling. Niet zo best, hè? Eigenlijk blijkt nergens uit waarom het boek nou zo geweldig is (behalve de simpele taal). Ten tweede lijkt het erop dat het boek zélf voornamelijk voortborduurt op argumenten van de website 'www.answersingenesis.com'---dat houdt dus in dat het staat of valt met de argumenten die op die site worden gegeven, maar ook daar informeert de schrijver van de aanbeveling ons niet over. Wederom moeten we het maar aannemen.
Merk op dat het opvoeren van onderbouwende argumenten een zaak is van degene die de mening opschrijft. Het is niet aan de lezers om te verzinnen waarom jij die mening bent toegedaan: de lezers kennen jou immers niet en weten dus niet hoe jij denkt en tot bepaalde gevolgtrekkingen komt. Het is ook niet aan de lezers om advocaat van de duivel te spelen en zonder verdere onderbouwing van jouw kant aan te geven waarom jouw argumenten niet voldoen: dit is een zeer laakbare discussietruc die je dient te vermijden. (Hieronder volgt een heel lijstje zodat je erop bedacht bent.) Samenvattend: jouw mening, dus jouw argumenten.
Zie een kort geformuleerd verzoek tot het verschaffen van je argumenten vooral niet als een persoonlijk affront waar je meteen heftig en geëmotioneerd op moet reageren. Dan treed je regel 1 met beide voeten: je hebt namelijk niet nagedacht over wat je schreef, waarom je het schreef, en hoe je lezers erop zouden kunnen reageren. Geen beste beurt, met andere woorden.
Let er ook op dat er geen eenduidige definitie is van het begrip 'steekhoudend argument' behalve een praktische: namelijk datgene waar beide partijen aan de discussie het over eens zijn. De zin omdat ik het zeg zullen de meesten wel herkennen als een non-argument. De zin omdat de bijbel het zegt zal voor velen afdoende zijn, maar op Freethinker is dat nog steeds een non-argument. Dat kan ertoe leiden dat je met ándere argumenten zult moeten onderbouwen waarom jouw oorspronkelijke argumenten zinvol zijn. Hier zit echter een addertje onder het gras, dat tot uitdrukking wordt gebracht in de derde grondregel:
Grondregel 3: ZORG DAT JE BETOOG, INCLUSIEF DE ONDERBOUWING, LOGISCH VERANTWOORD IS. Logica is voor iedereen hetzelfde. Logica stelt ons überhaupt in staat om een zinnig gesprek te voeren omdat het ons op een consistente wijze in staat stelt het verloop van een argument te volgen. Het is de onzichtbare rode draad of de wegwijzer in het betoog. Zonder logica wordt een betoog voor anderen betekenisloos, omdat ze niet kunnen begrijpen waarom bepaalde begrippen wél en andere niet op elkaar volgen, óf ze wel op elkaar volgen. Iedereen denkt er letterlijk het zijne van. Alhoewel dit in de kunsten een geaccepteerde en zelfs zeer geappriciëerde uitingsvorm is, is dit de doodsteek voor een zinvolle discussie die als onderliggende bedoeling het uitwisselen van ideeën en meningen heeft. Je moet elkaar kunnen begrijpen en logica is het instrument daarvoor.
Logica stelt ons in staat om op basis van de axiomatische eigenschappen van woorden als 'niet', 'wel', 'als' en 'dan' de logische waarheid van een uitspraak over een serie aannames (premisses) en stellingen te achterhalen. De logische waarheid vertelt ons uitsluitend of die uitspraak 'haalbaar' is. Dat is wat anders dan de feitelijke waarheid: logica is ongevoelig voor de feitelijke juistheid van de premisses en stellingen; het beschouwt ze simpelweg als gegeven. Het is daardoor mogelijk om een logisch juiste conclusie te trekken uit een betoog dat feitelijk onjuist is. Dit soort curiositeiten bevat echter altijd een premisse of stelling die 'overduidelijk' niet klopt, lees: waar beide partijen het over eens zijn dat het geen steekhoudend argument is.
Belangrijker is echter het geval waarin een logisch gezien onjuiste conclusie wordt getrokken. Op dat moment is de rode draad opgeknoopt en verdwaald en kan niet meer worden verlangd dat anderen de opgezette redenering nog eenduidig en ondubbelzinnig volgen. Ook niet 'op gevoel', want iedereen heeft een ander gevoel. Daarom wordt van iedereen geëist dat het betoog volgens regel 3 logisch goed in elkaar steekt. Het gevolg daarvan is dat als een partij met zijn argumenten (voor het argument voor het argument...) tegen een logische inconsistentie aanloopt, hij zal moeten nagaan in hoeverre dat zijn oorspronkelijke argument verzwakt. Het kan zijn dat een bepaalde redenering zó cruciaal is voor het betoog dat het als een kaartenhuis in elkaar zakt. Anders kan worden volstaan met het verwijderen ervan.
Als beide partijen het op een gegeven moment over de premisses en stellingen eens zijn (om zo bijvoorbeeld de feitelijke juistheid van het betoog te garanderen), maar er voor één van de partijen een logisch onwelgevallige conclusie uit naar voren komt, dan zal deze moeten accepteren dat zijn mening onjuist is en dat hij die moet bijstellen. Daar is simpelweg geen discussie over mogelijk. De enige manier om daar onderuit te komen is óf de premisses en stellingen weer ter discussie te stellen (wederom een laakbare discussietruc die met 'het verschuiven van de doelpalen' wordt aangeduid) óf de logica zelf ter sprake te stellen. In beide gevallen is de originele discussie echter ten einde, hetgeen aanleiding is voor regel 4, de moeilijkste van allemaal:
Grondregel 4: WEES EERLIJK, OOK EN VOORAL TEGEN JEZELF. Niemand is perfect. Niemand heeft absolute kennis in huis. Niemand heeft de waarheid in petto (ook al zijn er die het daarmee oneens zullen zijn). Het is niet erg als je in een discussie tot de slotsom komt dat je blijkbaar toch erg weinig van een onderwerp wist en je op de hoogte zult moeten stellen van bijvoorbeeld nieuwe ontwikkelingen. Het is ook niet erg om dat toe te geven: dat geeft alleen maar aan dat je in staat bent om op een volwassen manier om te gaan met lacunes in je kennis. Velen zullen bereid zijn om je hints en tips te geven waar en waarmee je die lacunes kunt opvullen. Beide partijen hebben zo van de ervaring geleerd.
Wat wel erg is, is in zo'n situatie glashard volharden in je mening. Op dat moment zet je jezelf te kijk als een naïef kind dat stampvoetend om een ijsje of speeltje blijft zeuren. Je bent in die situatie in overtreding van alle vier grondregels: je hebt niet nagedacht over de consequenties van de discussie (namelijk dat je wel eens ongelijk zou kunnen hebben en waarom je eigenlijk wilt discussiëren), je hebt geen steekhoudende argumenten kunnen aandragen (want anders had je geen ongelijk), het schort aan logica (ditto), en ondanks alle discussie geef je jezelf nog steeds gelijk (hetgeen niet sportief is, neerbuigend is tegenover de persoon die de tijd nam om met je discussiëren, en neerkomt op tegen jezelf liegen). Om het heel kort en krachtig te formuleren: op dit forum worden zulke mensen vrijwel genegeerd, of bijzonder koel te woord gestaan. Ook al ben je God of Allah in hoogsteigen persoon: je wordt hier te allen tijde beoordeeld op je argumentatie; als je daar niet tegenkunt, kun je beter niet aan discussies deelnemen.
Het bijstellen van je mening is soms eenvoudig: als het bijvoorbeeld om een historisch onjuist feit gaat, is het snel gebeurd. Echter, dat bijstellen geldt ook voor meningen die je zeer na aan het hart gaan. Je hoeft die niet bij het minste of geringste meteen op te geven, maar er wordt wel van je verlangd dat je ze oprecht en kritisch durft te beschouwen, onafhankelijk van de uitkomst ervan, en dat je je niet vastklampt aan onredelijkheid (als in de vorige paragraaf) om ze, koste wat het kost, te beschermen. Die bereidheid is de kern van wat het betekent een vrijdenker te zijn. Als je denkt dat je daartoe in staat bent, heten we je hartelijk welkom als mede-gesprekspartner op Freethinker; zo niet, zul je een zware en frustrerende tijd tegemoet gaan.
Veel discussieplezier toegewenst!
DISCUSSIETRUCS EN ANDER ONGEDIERTE
Hieronder volgt een kort, maar zeker niet compleet lijstje van laakbare trucs om te verhullen dat je geen argumenten hebt, dat je argumenten waardeloos zijn, om te proberen je tegenstander zwart te maken, enzovoort. Veel mensen passen ze toe; vaak niet eens bewust! Lees ze door en vermijd ze in de toekomst: je betoog wordt een stuk sterker door hun afwezigheid. (En als je ze bewust gebruikt, reken dan niet op onze clementie.)
Alhoewel de hier genoemde voorbeelden een sterke religieuze ondertoon hebben en allemaal op deze manier in meerdere (zo niet veel) discussies zijn opgedoken, betekent dit zeer zeker niet dat discussies die niet over religie gaan, of door niet-religieuzen worden gevoerd immuun zijn voor hun afwezigheid. Er zit één voorbeeld tussen dat aangeeft hoe makkelijk ook die zich laten verleiden tot een logisch onhoudbare uitspraak. Maak niet de fout te denken dat omdat je jezelf vrijdenker, of atheïst, of christen, of boeddhist, of God, of ... noemt, je boven het onderstaande staat.
1. ARGUMENT VANUIT GETAL
Iemand doet een uitspraak en beweert dat de ondersteuning volgt uit het feit dat 'heel veel mensen' hetzelfde vinden of doen. Het tegenargument: het gaat helemaal niet om wat die mensen vinden of doen, het gaat om waarom ze het doen, en dat volgt er niet uit.
Miljoenen geloven in Jezus als redder van de mensheid. Dus is Jezus onze redder!
2. ARGUMENT VANUIT ONWETENDHEID/ONGELOOF
Iemand beweert dat hij iets niet weet of iets niet gelooft en trekt daar een conclusie uit. Het tegenargument: gebrek aan kennis of geloog is iets persoonlijks en maakt dat nog niet tot een algemeen geldende waarheid.
Ik kan me niet voorstellen hoe het leven zomaar ooit is ontstaan. Dus moet het Allah zijn geweest.
3. ARGUMENT VANUIT GELOOF
Iemand beweert hij iets gelooft en trekt daaruit de conclusie dat het ook feitelijk juist moet zijn. Het tegenargument: er wordt geen argument gegeven, we moeten maar aannemen dat de spreker gelijk heeft. De rode draad in de discussie is nu weg, ergo er is geen discussie meer.
Ik geloof in God, dus bestaat Hij.
4. ARGUMENT VANUIT AUTORITEIT
Iemand beweert dat persoon 'X'---een gerespecteerd en kundig persoon in deze zaken---het ook zegt en trekt daaruit de conclusie dat hij gelijk heeft. Het tegenargument: dat is goed en wel, maar ook persoon 'X' zal zich van steekhoudende argumenten moeten bedienen.
Professor Dekker van de Technische Universiteit Delft heeft meermalen aangegeven dat Intelligent Design een valide wetenschappelijke theorie is.
5. KRINGREDENERING
(Ook wel begging the question genoemd.) Iemand zet een redenering op die neerkomt op: A, want B; B, want A. Het tegenargument: logisch een onhoudbare positie die nergens op uitkomt en letterlijk in een kringetje ronddraait. Verander je premisses of stellingen en probeer het opnieuw.
God bestaat, want dat lees ik in de Bijbel; ook lees ik in de Bijbel dat Hij de ultieme Bron is van dit boek.
6. VALS DILEMMA
Iemand poneert twee mogelijke uitkomsten uit een bepaalde situatie, concludeert dat de ene onacceptabel of onwenselijk is en dat dús de andere mogelijkheid feitelijk juist is. Het tegenargument: wie zegt dat er maar twee mogelijkheden zijn, en in mindere mate, hoe is die onjuistheid vastgesteld?
Als evolutietheorie waar is, zou er geen moraal zijn. Er is een moraal, de christelijke, ons door God gegeven. Dus is evolutietheorie onjuist.
7. POST HOC, ERGO PROPTER HOC
Iemand merkt op dat gebeurtenis A altijd voor gebeurtenis B plaatsvindt, dus A leidt tot B. Het tegenargument: er is geen oorzakelijk verband aangetoond tussen A en B; het zou evengoed een nog onbekende gebeurtenis C kunnen zijn.
Kijk naar die man: eerst zat hij in een rolstoel, toen bad hij met heel zijn hart tot Allah, en nu kan hij weer lopen!
8. SPECIAAL PLEIDOOI
Iemand concludeert dat voor een reeks gevallen een bepaalde conclusie geldt; nu zit hij zelf in zo'n geval, maar weigert diezelfde conclusie te trekken omdat dit onprettig is. Het tegenargument: tough luck, buddy! Wie A zegt, moet ook B zeggen.
Ik geloof dat wetenschap een zinvolle bijdrage levert aan het menselijk bestaan en ook dat ze aangewezen manier is om Gods schepping te begrijpen en doorgronden, maar ik geloof niet in evolutietheorie.
9. STROMAN
Iemand heeft het over een bepaalde gebeurtenis, maar vertelt een vertekend beeld ervan. Vervolgens trekt hij van leer tegen dat vertekende beeld, en concludeert dat de gebeurtenis zelf niet correct of juist is geweest. Het tegenargument: is evident, want het betrof niet de gebeurtenis zelf, maar een verkeerde voorstelling ervan.
Evolutietheorie zegt dat wij van de apen afstammen. Ik ben geen aap en heb zeker geen behoefte om eens lekker aan mijn kont te krabben, dus is evolutietheorie onjuist.
10. AD HOMINEM
Iemand valt de boodschapper aan in plaats van de boodschap; de boodschapper kan een reeds lang overleden persoon zijn of iemand die niet direkt aan de discussie meedoet, maar ook de eigen discussiepartner. Het tegenargument: argumenten zijn onafhankelijk van de persoon die ze brengt. Als verder een ad hominem tegen een discussiepartner wordt gebruikt, is het nog maar zeer de vraag of verdere discussie zinvol is.
Darwin heeft daar-en-daar een zeer racistisch stukje tekst opgeschreven. Hoe kan evolutietheorie nou juist zijn als het van zo'n racist afkomstig is?
11. HAASTIGE GENERALISATIE
Op basis van een zeer klein aantal meningen (meestal alleen zijn eigen) doet iemand een uitspraak die hij (snel) generaliseert naar het algemene geval. Het tegenargument: generalisatie ontheft je nog niet van je plicht om met steekhoudende argumenten voor die generalisatie te komen.
Wéér een pedofiele priester opgepakt die jarenlang door de laksheid van het bisdom zijn gang kon gaan! Het is allemaal tuig, religie moet gewoon weg, het is een gevaar voor de mensheid.
12. VERSCHUIVEN VAN DOELPALEN
(Ook wel red herring of smoke screen genoemd.) Iemand doet een uitspraak, doet net alsof een andere uitspraak relevant is voor de eerste, en negeert dan stilletjes de eerste. Het tegenargument: negeren van je eigen ononderbouwde uitspraken is niet bepaald vertrouwenswekkend. Heb je soms geen argumenten meer...?
--- God is een bloeddorstig monster, want Hij slacht zonder pardon kleine kinderen af die Hem niets misdaan hebben.
--- Nee hoor, dat is Hij niet. Predikt Jezus immers niet over de oneindige liefde van de Heer voor Zijn schepsels? Heeft Jezus niet zijn leven voor ons gegeven?
13. VERKEERDE BEWIJSLAST
Iemand doet een uitspraak, maar verzuimt argumenten te vermelden. In plaats daarvan verwacht hij dat de andere partij die aandraagt. Het tegenargument: in enkele gevallen (rechtspraak, bijvoorbeeld) ligt de bewijslast niet bij degene die de uitspraak doet. Dat zijn echter bijzondere uitzonderingen waar een goede en geldige reden voor bestaat. Op Freethinker ligt de bewijslast altijd bij degene die de uitspraak doet.
Je kunt niet bewijzen dat Allah niet bestaat, dus Hij bestaat.
14. NON SEQUITUR
Iemand doet een uitspraak A waaruit hij B concludeert, maar B volgt logischer- en feitelijkerwijze niet uit A. Het tegenargument: de rode draad is weg, ergo, de discussie is ten einde.
Als evolutie waar is, zouden wij allemaal gewetenloze moordenaars zijn.
