Open geloven door Jart Voortman

[PietV.]

Open geloven een verantwoording van het christelijk geloof, aldus de titel geschreven door een gepassioneerde en integere godzoeker (citaat Cliteur). Het boek is geschreven voor degenen die zich willen verdiepen in het christelijke geloof.

Nu ben ik zeker geïnteresseerd in het christelijk geloof, dit ontkennen zou tevens frictie opleveren met de 200 vragen aan christenen en het bijbehorende commentaar dat ik heb geschreven op freethinker. Echter de wegen die ik bewandel lopen niet geheel synchroon met de schrijver!

Er zijn zeker overeenkomsten een deel van zijn kritiek komt overeen met mijn opmerkingen echter bij mij ontbreekt een inductieve theologische methodiek waarbij bepaalde “waarheden” uit de Bijbel worden gehaald. Ook de implementatie van deze kennis op een deductieve wijze ontbreekt. De hermeneutiek die de Bijbel deels beschermt tegen fictie laat ik over aan anderen.

Deze korte intro met een paar fraaie uitdrukkingen is ter verduidelijking dat ik niet behoor tot de groep die hun geloof willen of moeten verantwoorden en hier geschikte literatuur voor zoeken. In tegendeel ik val er volledig buiten. Voor exegeten, catechisanten, leerlingen die Bijbelonderwijs volgen in het voortgezet onderwijs en personen die naast geloven hun algemene ontwikkeling op peil willen brengen is het een interessant boek. In mijn geval is het een kortstondig uitstapje naar de belevingswereld van Jart Voortman e.a. Die ik tevens bedank voor dit gratis exemplaar anders was ik er met veel plezier aan voorbij gelopen. Ik heb trouwens gekozen voor een mild positieve benadering waarbij ik rekening hou met de achtergrond van de persoon en de doelgroep waar dit boek eigenlijk voor bedoeld is.

Het boek start met een natuurwetenschappelijk pleidooi dat een lans breekt voor evolutie. Dit is helder uiteengezet in een neutrale stijl dat in een later deel van zijn boek verder wordt uitgewerkt middels een keurige uiteenzetting van voorbeelden die evolutie onderbouwen. Jart Voortman heeft trouwens een behoorlijke verzameling sceptische schrijvers op de plank staan, dit blijkt uit zijn literatuuropgave en in het hoofdstuk waarin hij diverse schrijvers tevoorschijn trekt die God afwijzen. De zinsnede die ik in dit deel tegen kwam, namelijk: “De kerk heeft niet het monopolie op moraal' stemt me tevreden. Dat hij tussen neus en lippen door stelt dat de dood een pijnpunt is voor atheïsten dat vervolgd wordt door een citaat van Leo Apostel die stelt dat: “Atheïsten net als gelovigen reizigers zijn zonder de zekerheid van een veilige aankomst”. Daar haal ik mijn schouders maar over op. Dit noem ik een zeer twijfelachtige premisse waarin een flink stuk geloof in verworven zit.

Het hoofdstuk “geheimenissen” is deels gevuld met casussen over wonderen. Interessant om te lezen en ondertussen kijk ik met een scheel oog naar het boek “De ongelovige Thomas heeft een punt”. De schrijver brengt tevens verslag uit van een bezoek aan de jaarvergadering van Skepp waar zijn anekdotes over wonderen niet serieus werden genomen. Bij mij ontstond op dit moment het gevoel dat de schrijver dit van te voren had kunnen weten. Misschien wou hij een bevestiging krijgen van zijn eigen vooroordeel? Dat wil niet zeggen dat Jart Voortman kritiekloos tegenover het paranormale staat, want in zijn pleidooi vraagt hij om dingen niet bij voorbaat af te schrijven.

Ik vlieg door het boek heen en voor mijn gevoel doe ik de schrijver te kort want hij heeft veel meer te vertellen dan in deze bespreking inpasbaar is, ook de nuance ontbreekt niet. Gelukkig voor mij dendert hij ook voortvarend door een boek van Finkelstein en Silberman getiteld “De Bijbel als Mythe” en onze conclusies zijn deels gelijk namelijk moderne archeologie heeft de betrouwbaarheid van de Bijbel als historische bron aangetast. Hij pleit aan het eind voor een middenpositie en verwijst naar het werk van Arnold en Hess “Ancient Israels History. Het Nieuwe Testament acht hij betrouwbaarder dan het O.T., dit zet hij tamelijk oppervlakkig uiteen. Tussen de bedrijven staat een tekst van de schrijver van Johannes 1 (Joh 1:4) waarin een getuigenis wordt opgevoerd als voorbeeld dat het niet om fantasie gaat. Dat hij de auteur van Johannes hoog acht komt op een later moment in het boek terug. Op de literatuurlijst mis ik dit keer Price, Carrier, Ehrmann, Bultman, Slavenburg, Ludemann, Doherty en nog enkelen die zich kritisch uitlaten over de canonieke evangeliën.

De volgende hoofdstukken zijn een stukje verwondering over het heelal waar een psalmist een bijdrage aan mag leveren. Hierna is deels de rode draad BDE waarbij ik zelf bijna dood vaak vertaal als net nog levend. De kritische inbreng die van Woerlee inbrengt tegenover wonderlijke ervaringen vormt een prettig tegenwicht.

Eigenlijk is dit verslag nu voor mij afgelopen want de auteur gaat op de stoel van de dominee zitten. Niet onbekend voor hem want ooit was hij herder en leraar van een gemeente. Maar persoonlijke worstelingen noopten hem om afscheid te nemen. Maar zijn gedrevenheid is er niet minder om geworden. Domineesland berust veelal op geloof en dan ben je meestal snel klaar als buitenstaander. Maar ter afronding ga ik toch maar in sneltreinvaart door preken die draaien om vechten en roeping die door middel van Bijbelteksten worden uitgelegd. Geweldteksten in het Oude Testament worden volgens de schrijver door voortschrijdende openbaring genuanceerd en ook Jezus had naargeestige trekjes maar na zijn opstanding was dit voorbij. Dus het valt allemaal wel mee en de critici moeten volgens Jart Voortman vaker hun hart gebruiken bij de uitleg en minder hun verstand. Vooruit, dit is denk ik wel te onthouden door de catechisanten. Op bladzijde 209 kom ik het antwoord tegen op één van mijn vragen. Namelijk vraag 13:  “En wat gebeurt er met mensen die voor Jezus zijn komst stierven? Of nooit van hem gehoord hebben?” Nu dan, deze vraag is thematisch niet aan de orde in het Nieuwe Testament, aldus Jart Voortman, en de auteur verwijst naar vergaande gevolgtrekkingen waar hij zelf bij uit de buurt blijft.
Daarna komen we terecht bij zonde, dat een tijdgebonden interpretatie is en de intro rond de brede en smalle weg zullen degenen met een reformatorische achtergrond wel kunnen vatten. Vervolgens een hoofdstuk met een pleidooi voor een christelijk geloof met zo weinig mogelijk dogma's. We komen terecht in een beknopte kerkgeschiedenis waarin plotseling Dan Brown ten tonele verschijnt om de gnostiek naar de 21ste eeuw te trekken met de notie dat bepaalde punten uit zijn boek onjuist zijn. Even dacht ik dat ik Tim Keller aan het lezen was, die ook veel werk maakt van Dan Brown.

Het slot bestaat uit gedichten die de opmaat zijn naar een persoonlijke geloofsbelijdenis. De schrijfstijl is gemakkelijk, moeilijke woorden ontbreken of worden didactisch verantwoord uitgelegd. Zoals ik al refereerde om een brug te bouwen met dit boek naar sceptici lijkt mij te hoog gegrepen maar om christenen mee te onderwijzen lijkt het mij een prima keus. Ik zie dat de schrijver op zijn site zijn dagen vult met het geven van lezingen als hij in de buurt is ga ik hem opzoeken en hoop dan alsnog een antwoord te krijgen op kritiekpunten die dusdanig uitgebreid zijn dat ze niet passen in een recensie maar die inmiddels via de elektronische post zijn verstuurd of nog verstuurd gaan worden.

[Fish]

Op ´De Atheïst´ van Bart Klink staat een ingezonden stuk van Jart Voortman.

http://www.deatheist.nl/index.php?optio ... s&Itemid=5" onclick="window.open(this.href);return false;

[PietV.]

@Fish: Het ingezonden stuk staat op zijn eigen site ook de recensie is er inmiddels naar toe gebracht met de link naar freethinker.

http://www.opengeloven.net/" onclick="window.open(this.href);return false;

[Dat beloof ik]

Er staat een hoofdstuk recensies, en daaronder niets, behalve 1 link 'downloaden'.
Als je daar op klikt krijg je inderdaad je recensie.

Maar begrijp ik nu goed dat je een recensie over en christelijk boek hebt geschreven, waarin je tot de conclusie komt dat het een prima keus is om christenen mee te onderwijzen ?

[Maria]

Goede recensie P.
Ik hoop dat hij blijft staan.
Quasi objectief duidelijk vernoemend dat je atheïst bent, bepaalde stukken tekst prijzend.
Maar ondertussen..........
Voor de goede lezer en verstaander, al cherrypickend datgene eruit halen en beschrijven wat voor jou van belang is dat het zwart op wit staat hier ter plekke.

Maar begrijp ik nu goed dat je een recensie over en christelijk boek hebt geschreven, waarin je tot de conclusie komt dat het een prima keus is om christenen mee te onderwijzen ?

Voor zover ik het begrepen heb. rekening houdend met Jart Voortman schrijvend vanuit onderwijservaring en doelstelling.

Voor RK onderwijs zie ik niet veel winst tbv. secularisatie.
Voor reformatorisch onderwijs ligt dat anders.
- Als er dan toch fundamentalistische christenen zijn, die onderwezen willen worden of hun kinderen willen laten onderwijzen.
- Als objectief onderwijs geen kans heeft
- Atheïstisch gerichte boeken uit den boze zijn en
- zelfs een seculier objectief boek nooit sec zal worden aangeboden.

Als dit boek ter studiebegeleiding van het vak godsdienst op een Reformatorische middelbare school aangeboden wordt, dan kan ik dat alleen maar toejuichen.
Het lijkt me een goed begin om de fundamentalistische leerregels van de kaft tot kaft gelovigen te helpen ondergraven.

Maar ik geloof er niet in dat dit gebeurt; juist om die reden.

[PietV.]

Maar begrijp ik nu goed dat je een recensie over en christelijk boek hebt geschreven, waarin je tot de conclusie komt dat het een prima keus is om christenen mee te onderwijzen ?

De schrijver zet op de voorpagina "Een verantwoording voor het christelijk geloof". En stuurt het deels op naar atheïsten of andere sceptici en dan wordt er dus door mij een mening gegeven en ik ken persoonlijk redelijk de markt van christelijke boekjes die gebruikt worden in het onderwijs en op andere plaatsen. Het opvallende van dit boek is dat de schrijver geen moeite doet om zaken te verzwijgen en op deze wijze krijg je een beter beeld van de andere kant waar wij dus aardig wat van af weten maar veel gelovigen hebben er geen benul van. Christenen krijgen onderricht op wat voor manier dan ook, geef ze dan zoveel mogelijk informatie met deels een objectieve ondertoon. En dat viel me op bepaalde plaatsen prettig mee. Het is niet het eerste boek voor christenen dat ik in handen heb gehad. Sommigen drijven op subjectiviteit, drogredenen en elke hoofdstuk eindigt met een conclusie die verbakken zit in "Hoe fijn mag het dan wel zijn om christen te zijn". Kortom daar steekt niemand iets van op en als maatschappij kom je deze tegen binnen evangelische stromingen en op andere orthodoxe vleugels. En in de regel hoef je daar geen gesprek mee te beginnen want ze weten niet eens waar je het over hebt.

[PietV.]

Als dit boek ter studiebegeleiding van het vak godsdienst op een Reformatorische middelbare school aangeboden wordt, dan kan ik dat alleen maar toejuichen.
Het lijkt me een goed begin om de fundamentalistische leerregels van de kaft tot kaft gelovigen te helpen ondergraven.

Maar ik geloof er niet in dat dit gebeurt; juist om die reden.

Vanuit deze hoek zal Jart Voortman tegen gas krijgen. Ik ben zelf erg benieuwd naar recensies die in het RD of Nederlands Dagblad verschijnen. Het zou zelfs kunnen voorkomen dat men Jart Voortman te progressief vinden en het verlichte christendom dat hij nastreeft daar huiveren ze voor. Want als je het Jesus Seminar in beeld brengt en er bij zet dat dit gezelschap 80% van de uitspraken van Jezus niet als authentiek beschouwt dan zoeken ze niet naar de bredere context van zijn betoog maar vallen pardoes binnen met de vermelding dat Voortman het beeld van Jezus aantast en dat dit boek niet geschikt is als drager en cultuurbewaker van de stroming waar zij zich mee vereenzelvigen.

[PietV.]

Er zijn enkele recensies bij gekomen. Voor de liefhebbers.

http://www.opengeloven.net/files/boekop ... ensies.pdf" onclick="window.open(this.href);return false;

[Rereformed]

Deze kenschetsing die Wolter Huttinga schrijft springt eruit:

"Het boek had ook als ondertitel kunnen hebben: 'Duizend redenen om niet te geloven en een paar vage kreten over waarom ik dat toch doe'. "

[wietzebaron]

Ontluikende vrijzinnigheid in het Evangelische kamp
9 november 2015
Voortman kaart in dit boek allerlei wetenschappelijke, historische, ethische en theologische zaken aan die een acceptatie van de Bijbel als gezaghebbend op die gebieden in de weg staan. Daarbij is het eerste hoofdstuk “Weten” het meest uitgewerkt en zeker interessant wat betreft de beschrijving van wetenschappelijke ontwikkelingen, kijk op atheïsme, geloof in wonderen, schepping en/of evolutie, astronomie en bijna dood ervaringen.
“Open Geloven”, lijkt dan uiteindelijk ook neer te komen op Evangelisch geloven met het eerlijk in de ogen zien van bepaalde onacceptabele Bijbelse noties.
Het houdt daarna ook een beetje op en het lijkt wel of er gezegd wordt: “Er klopt wel heel veel niet, maar we blijven er toch in geloven.” Waarom en wat dan wel? Het antwoord dat je bij een “verantwoording” en helemaal bij een “apologie “ van het christelijke geloof in een moderne tijd had mogen verwachten, kom je niet tegen. In plaats daarvan vervalt de rest in vrij standaard, maar ook vaak wel mooi geschreven, evangelisch gepreek, met daarin aanwijzingen van een ontluikende vrijzinnigheid in het evangelische kamp. Een duidelijke structuur is in het werk verder moeilijk te ontdekken.
De vrijzinnigheid is hier nog ontluikend en botst uiteraard al direct tegen de vraag aan wat wel en wat niet als “Waar en van Boven geïnspireerd” te zien. Het Nieuwe Testament wordt gezien als (vrij?) betrouwbaar en met name de beschrijving van de Opstanding van Jezus moet kloppen omdat dit het hart is van het evangelisch christelijke geloof.
Hier geeft Voortman dan ook in de typisch evangelische en orthodoxe traditie toe aan de noodzaak om te harmoniseren. In zijn beschrijving van de Opstanding is niets te merken van de enorme verschillen die er zitten in de vier overgeleverde verhalen. In Marcus vinden drie vrouwen het graf leeg en zien daar een jongeman. De vrouwen gaan dan zeer geschrokken terug en vertellen niemand iets. Volgens Mattheus zagen diezelfde vrouwen geen zittende jongeman, maar een neerdalende Engel die eruit zag als de bliksem. Zij gaan geschrokken, maar vol blijdschap terug om het dus wel te vertellen. De discipelen krijgen hier de opdracht naar Galilea te gaan om Jezus daar te ontmoeten. In Lucas komen we dan dezelfde vrouwen weer tegen die hier door twee mannen worden begroet in blinkende gewaden. Bij Lucas krijgen de discipelen de opdracht in Jeruzalem te blijven. Bij Lucas noch de Handelingen enige melding van Galilea verschijningen zoals in Mattheus. Iedereen blijft in Jeruzalem.
De verslagen in Lucas en Mattheus van zowel de gebeurtenissen rond de geboorte van Jezus als zijn sterven en veronderstelde “opstanding” zijn zo onverenigbaar, dat je hier wel één van de sterkste aanwijzingen hebt dat je ook het Nieuwe Testament met de nodig historische terughoudendheid moet lezen. Zover durft Voortman niet te gaan, logisch want met de zekerheid van een opgestane Jezus Christus vervalt ook de basis van het orthodox/evangelische geloof.
Het boek is zeker ook interessant voor wie de ontwikkelingen bij de evangelische kinderen van god wil bijhouden.

[Maria]

Mooie analyse wietzebaron
Die ontluikende vrijzinnigen hebben het toch maar moeilijk.

Welkom.
Misschien kun je in het voorstelforum wat vertellen over hoe en waarom je hier verzeild bent geraakt?