1. Waar komt jouw god vandaan?
De eerste vraag lijkt me een belangrijke vraag. Voor veel gelovigen is het een aanname, die plaatsvindt binnen het ruime begrip geloof. Vanuit deze basis vormt zich een concept vaak met eigenschappen en gevoelens. Echter bestaat er een god buiten de materiële wereld? Kan een god zichzelf scheppen; is de woonplaats van deze god te bepalen; is een god nodig om na te denken over onze oorsprong? Waarom is het in veel culturen een Hem en niet een Haar? Het zijn allemaal waarom vragen; door hierop voort te borduren kunt u ook terug komen op de beginvraag. Ontbreken de antwoorden dan kunt u misschien gaan nadenken of deze god niet bij uzelf vandaan komt. Een mentale constructie die slechts een etiket nodig heeft. En dat het secundaire deel waarin de Bijbel kritisch wordt onderzocht en religieuze standpunten stapsgewijs worden ontleed een andere benadering verdient. In de wetenschap is het trouwens meer hoe dan waarom, de benadering is concreter!! Tot slot nog even dit: "Het aanspreken gebeurt door middel van je, jouw of u. Dit heb ik voor het gemak gedaan om het niet te afstandelijk te maken"! Bent u het ergens niet mee eens, stuur dan een bericht naar dit forum. Ik stel uw positieve- of negatieve opmerkingen zeker op prijs. En verander zo nodig een vraag of antwoord. Nog even dit:" Wilt u de slachtofferrol aannemen, dan gaat u maar uw gang. Een kritische vraag verwarren met een onaardige gesprekspartner en op grond hiervan een discussie beëindigen is de weg van de minste weerstand. De bereidheid om inhoudelijk een mening te geven of een bepaalde aanname te onderzoeken is niet voor iedereen weggelegd".
Er is een kosmologisch argument met de naam Kalam, dit veronderstelt dat elk begin een oorzaak heeft, een soort oneindige regressie. Hume zet hier een kanttekening tegenover onder het motto: "Geldt dit ook voor het universum"? Bertrand Russell zegt het volgende hierover: “ Het universum is er gewoon dat is alles”! Een andere invalshoek is oneindigheid, dus herhaling op herhaling. Niet een goddelijke schepping maar voorgaande universa. Binnen de christelijke definitie zit opmerkelijk genoeg een syllogisme. De redenering kan sluitend zijn maar hoeft niet te kloppen. Verder kom je binnen Kalam het universum tegen als ding, maar het is een verzameling van dingen. Er zit tevens een vreemde analogie in verbakken, Klaas gaat een taart bakken is het equivalent van God gaat een universum maken. Het is een aspect van de menselijk taal maar is het coherent genoeg om het toe te passen op het ontstaan van een universum. Er zit een sterk intuïtieve component in, die verder geen bestaansgrond heeft. Kalam zit tevens vastgeklonken aan een “oerknal”, die begint met een singulariteit waar dus vraagtekens kunnen bij worden gesteld. Het is mogelijk dat er sprake is van een inflatie zonder singulariteit. Het woord oerknal is bedrieglijk, het is geen explosie in de zin van het woord, maar een explosie van ruimte die overal heeft plaatsgevonden zonder een vast beginpunt. Het is trouwens godsdienstfilosofie en geen natuurkunde, je kan het ook een kind laten vragen: “Waar komt deze god dan vandaan’? Om te laten zien dat Kalam in tegenspraak is met zichzelf.
2a. Ben je in staat om deze god nader te definiëren?.
Nader staat er in de vraag. In de reacties die ik heb gekregen, werd het bijna schuddebuikend gezegd: “ Natuurlijk”!! En vervolgens kwam er een geloofsbelijdenis of men sprak over een drie-eenheid. Een enkeling praatte over een mysterieuze kracht. Xenophanes (470vc) stelde dat de paarden en ossen, als ze het konden, zich de goden als paarden en ossen zouden voorstellen. Daarmee gaf hij aan dat onze voorstellingen cultureel bepaald zijn. De gelovige claimt allerlei kennis te hebben. Echter het vloeit voort uit een godsdienstige traditie. Beelden of opmerkingen worden ingevuld rond bepaalde verwachtingen of op grond van dogma's. Om een bestaansinterpretatie in te vullen met vaagheden heeft niets te maken met het begrip nader. Eigenlijk mag je van degene die ergens in gelooft, best een nominale definitie ontvangen. Deze kan dan beoordeeld worden op het reële gehalte. Het vergemakkelijkt een discussie die misschien volgt. Albert Einstein antwoordde op de vraag of hij in een god geloofde als volgt: “Zegt u mij eerst wat u onder een God verstaat; daarna zal ik u zeggen of ik in hem geloof”!
Het lijkt soms dat theïsten als hen gevraagd wordt is er een god dit verwarren met is er een hond. De waarschijnlijkheid dat een hond bestaat is snel gelegd. De intrinsieke waarschijnlijkheid van een god of goden is van een heel andere rangorde.
Montesquieu schrijft in de Perzische brieven: “Als driehoeken een god maakten, zouden ze hem drie zijden geven. En op elke zijde komt een tekst die een bundeling is van mysterium tremenda majestas et fascinans, eros en aanvullende dogmatiek. Om de driehoek in de woorden van Hume absoluut onbegrijpelijk te maken en in intelligentie niet te bevatten. Maar als het de grenzen van de rede op zoekt dan heeft de scepticus gelijk een punt want ze weten niet waarin ze geloven.
2b. Kun je een god aansluiten op de wereld die we waar nemen?
Laten we ons het universum eens voorstellen als een gigantische waagschaal, en ons Melkwegstelsel als een microscopisch stofje aan die waagschaal. Dan zou je ons zonnestelsel kunnen zien als een atoom binnen dat stofje, en de aarde als een elektron die in banen om de zon heen draait als ware het de atoomkern. Welnu: nagenoeg alles aan en binnen die waagschaal is niet alleen dood, maar staat vijandig tegenover het leven. Alleen hier en daar, op een naar verhouding nanoscopisch klein stipje, zoals onze aarde, is er leven mogelijk en floreert dat leven dan ook. Maar dat is geen wenk dat er een goede God is.
Want hoe ziet de biosfeer op die stipjes er uit? Door de inherente schaarste bestaat vrijwel elke levensvorm ten koste van andere levensvormen, hetzij omdat het met die levensvormen concurreert, hetzij omdat het op die levensvormen parasiteert. Dit maakt dat massaal lijden is ingeweven in elke fysiek bestaande biosfeer. Nog afgezien van catastrofes of de weeffouten in ons broze gestel.
Dit is dus de aard van de kosmos: een onvoorstelbaar grote kale, lege, doodse, onherbergzame ruimte, met hier een daar een onbeduidend stipje waar de biosfeer zo in elkaar steekt dat massaal lijden er gegarandeerd is. (Citaat Tjerk Muller -theoloog op forumC -6 januari 2014)
Noot: Een duivel als schepper om een bevredigend theodicee te maken als oplossing voor het geschetste beeld daar mag een christen zijn best voor doen. Evolutie is een andere optie.
3. Kun je bewijzen dat er een ziel aanwezig is, die de dood overleeft? En waar zou deze zich bevinden?
Er wordt gezegd dat de ziel het lichaam verlaat als iemand overlijdt. Is dit een op zichzelf staande grootheid of een restproduct van het (onder) bewustzijn? Na een herseninfarct kan er een situatie ontstaan dat iemands cognitieve functies zo zijn aangetast, dat ze niet meer begrijpen wat er wordt gezegd. Een simpele vraag als: “Hoe heet u”? Kan beantwoord worden met: “Het gaat goed met mij”! Dit is slechts een voorbeeld. Maar hieruit blijkt dat er geen co-piloot aanwezig is die het lichaam overneemt. En het contact met de verkeerstoren (gesprekspartner) hersteld. Als iets kapot is dan ontstaat er dus een probleem. Als alle functies uitvallen ontstaat er nog een groter probleem. Men is dus dood. Speculeren over een hiernamaals is dus ook speculeren over iets wat de dood overleeft. Een ziel of hoe het ook genoemd mag worden.
De ziel is niet iets, wat we los van het lichaam kunnen beschouwen. Want de ziel is eigenlijk niets anders dan het lichaam, beschouwt naar sommige van zijn vermogens en functies. We zouden kunnen zeggen, dat de ziel de mens is in zijn gevoelen, denken en handelen, geconditioneerd door zijn lichaam, zijn eigenschappen en zijn omgeving. Alle verschijnselen, die we aan en in het menselijk lichaam waarnemen, vinden hun verklaring, niet in hypothesen over de één of andere geestelijke substantie, maar in een wetenschappelijk onderzoek van het lichaam zelf. (Le Système de la nature- Paul Henri Thiry, Baron d'Holbach (1723-1789)).
Even een uitstapje naar de Bijbel aan de hand van Thomas Hobbes. In Leviathan geeft hij een filosofische beschouwing over de ziel. Hij ziet religie als het koninkrijk der duisternis, een confederatie van bedriegers die de schrift misbruiken voor hun eigen doeleinden door zaken uit hun verband te trekken. Als voorbeeld noemt hij het geloof in een onsterfelijke ziel. In de bijbel vind je hier nauwelijks steun voor. De menselijke natuur wordt volmondig erkend. Ziel betekent leven in samenhang met het lichaam. Onlichamelijke geesten is een "demonenleer", bedoeld om anderen voor de gek te houden.
Er zijn een aantal structurele problemen met het geloof in een onstoffelijke ziel. Dit stuk komt uit het boek van Braeckman en Boudry met de titel “De ongelovige Thomas heeft een punt (p. 221 en 222)”.
Een cruciaal probleem met het dualisme betreft de interactie tussen lichaam en geest. Als het inderdaad twee gescheiden domeinen uitmaken, hoe kan zoiets onstoffelijks als een gedachte dan een invloed uitoefenen op het materiële lichaam? De gedachte aan het opheffen van onze arm resulteert in een opwaartse armbeweging. Hoe is zoiets mogelijk, als materie en geest wezenlijk van elkaar gescheiden zijn? De vraag geldt ook voor de inwerking van het materiële op het geestelijke. Wie een paddenstoel van een verkeerde soort eet (volgens sommigen van het juiste soort) ervaart al snel een psychedelisch effect op zijn geestelijke processen. Toch is een paddenstoel een louter materieel object. Aan het dualisme hangen nog meer problemen vast. Als iemands persoonlijkheid, zijn geheugen en zijn subjectieve identiteit na de dood kunnen blijven bestaan, onder de vorm van een ziel of een geest, hoe gaat dat dan precies in zijn werk? Hoe houdt de ziel die informatie vast, zonder dat ze aan iets stoffelijks verbonden is? Op welke wijze behoudt de ziel de persoonlijkheid en identiteit van iemand die overlijdt? Als een baby sterft, heeft de ziel dan een babypersoonlijkheid? En wat als iemand dement is en doodgaat? Omwille van de problemen die dergelijke vragen oproepen, hebben meerdere filosofen in het verleden het dualisme en het bestaan van een ziel verworpen. Hedendaagse wetenschappelijke bevindingen ondersteunen dat inzicht.
4. Waarom heeft jouw god de aarde gemaakt? En waarom schiep de god van het Oude Testament niet gelijk een nieuwe aarde?
Als je eenmaal uitgaat van een schepper en een vooropgezet plan, maakt dat de mens tot objecten in een wreed experiment, waarbij we geschapen zijn om ziek te zijn en ons opgedragen wordt om gezond te zijn - Christopher Hitchens-
Kan iemand de vermeende oerknaller in harmonie brengen met een god die op de zevende dag even gaat rusten?
De eindeloze lof van engelenkoren begon ergernis op te wekken, want waren deze aanbiddingen niet gewoon een verdienste. Hij had hen tenslotte eeuwige vreugde gegeven. Zou het niet veel leuker zijn om onverdiende lof te krijgen, afkomstig van wezens die hij martelde? Hij lachte binnensmonds en besloot dat het grote drama moest worden uitgevoerd. (Bertrand Russell, A Free Man’s Worship p.44)
5. Wat is het nut van miljarden melkwegstelsels?
Biljoenen objecten. Het merendeel is onzichtbaar. Slechts een fractie zie je met het blote oog. Er wordt voorzichtig gesuggereerd dat er weleens honderd biljoen exoplaneten in de Melkweg zouden kunnen zijn. Misschien zitten hier veel planeten tussen die lijken op de aarde. In de kraamkamers van het heelal worden nog steeds miljarden sterren geboren en het heelal dijt met een onbekende snelheid uit. Het theocentrische wereldbeeld kent geen ondersteunend bewijs. Dus de behangtheorie die stelt dat het allemaal ter meerdere glorie is gemaakt en dat de mensheid maar goed moet kijken via Hubble om dat te ontdekken, komt weer in de rubriek keukenhoftheologie. Het wordt wel vervelend als een “Coalition for a Christan Universe (CCU)”, waarin republikeinse congresleden zijn vertegenwoordigd, een lobby starten om eventueel nog te ontdekken buitenaards leven te confronteren met de christelijke boodschap. Jezelf belachelijk maken kan op verschillende manieren kies iets wat minder opvalt.
Tsepo Phokeng uit Zuid Afrika bootst hier een gefingeerde ontmoeting tussen een alien en een christen na. Het ruimtewezen valt van de ene verbazing in de andere.
6. Waarom creëerde een omnipotente god met een duidelijk idee, niet direct een universum?
Als je wilt begrijpen hoe het heelal is ontstaan dan is het verhaal rond een god irrelevant. De inbreng die theologen graag doen t.a.v. het “niets” laat tevens het bankroet zien van hun wetenschappelijke pretenties. Moeilijke vragen stellen met een beroep op een god. Zonder deze term te voorzien van een empirische definitie vormt geen tegenwicht tegenover de vooruitgang die de kosmologie en deeltjesfysica laten zien. Vooruitgang die gepaard gaat met onderzoek en de drang om echt te begrijpen hoe zaken hebben plaatsgevonden.
Citaat van Ferry Wissink
"God creëert een universum vanuit het niets, maar heeft een rib nodig om een vrouw te maken."
Je kan tevens nadenken over de uitspraak dat God de mens schiep naar zijn beeld en gelijkenis. De preek zou als titel kunnen hebben: “Waarom zijn wij niet onzichtbaar”?
Fine tuning is een geliefkoosd onderwerp binnen de zogenaamde intelligente ontwerpfabriek, dit verhaal gaat gepaard met kansberekening. Hieronder een paar bezwaren tegen deze suggestie.
Een kans van 1 op 40 miljard zeggen sommige gelovigen die schermen met kansberekening om de onwaarschijnlijkheid van iets aan te duiden. De premisse klopt niet helemaal. Stel je hebt 40 miljard loten en er kan maar 1 persoon winnen, echter na de trekking is de kans voor de winnaar 1. Uiteindelijk zijn wij de winnaars met het winnende lot in handen. Je kan nog even voortborduren over de opvatting dat de kans dat je bestaat 1 op 40 miljard is, echter dat heeft weinig zin, want je bestaat en dat is dus 1. Het is namelijk al gebeurd. Sommige gelovigen hebben moeite met de enorme verlatenheid van de kosmos, hun god moet deze ruimte wel benut hebben. Anders zou deze inefficiënte werkmethode pleiten tegen een "intelligente" ontwerper. Omdat we volgens sommige gelovigen uniek zijn pleit dit weer voor…. En zo gaan ze verder om hun god een plek te geven. Met de achterliggende gedachte dat hun god eencelligen drie miljard jaar hun gang laten gaan alvorens de evolutie goed op gang kwam. (Volkskrant –opinie 28 december 2013 enkele argumenten van Govert Schilling en A. en J. Lubach)
Iets dergelijks schreef Richard Carrier in Why I am Not a Christian.
De oorsprong van het leven. Stel dat er geen god is; als dat het geval is, dan is de oorsprong van het leven een willekeurig ongeval. Christenen wijzen er terecht op dat de verschijning van het eerste levende organisme een schitterend ongeluk is. Zo is het ook met het winnen van loterijen en toch worden loterijen routinematig gewonnen. Waarom ? Omdat de wetten van de waarschijnlijkheid die leiden tot het winnen van een loterij niet alleen afhankelijk zijn van de onwaarschijnlijkheid van de overwinning; bijvoorbeeld een kans van 1 op een miljard – maar ook heeft het te maken met het aantal keren dat het spel gespeeld wordt. Met andere woorden als één miljard mensen het spel spelen is de kans 1 op een miljard. Er is echter reden tot achterdocht als iemand de loterij wint terwijl het spel maar één keer wordt gespeeld en het enige verkochte ticket is van de winnaar. Zou dit zich herhalen dus weer wordt één ticket verkocht en ook dit levert de winnaar op van het enige verkochte ticket, dan is dit opmerkelijke feit niet anders uit te leggen dan dat er ergens is gemanipuleerd.
Daarom is de enige manier waarop het leven is ontstaan te verklaren door een ongeval (dus zonder een god die dit manipuleert). Immers de loterij wordt gespeeld door een miljard mensen en toch slechts één van hen heeft gewonnen, dat is dus toeval en er is geen bewijs van bedrog. Nu gaat de analogie naar het universum, we zien ontelbare pogingen en slechts zelden lukt het, het mengen van chemicaliën duurde 12 miljard jaar in biljoenen sterrenstelsels. Een schitterend ongeluk dus.
Herman Philipse behandelt in “God in the Age of Science” ook op een paar plaatsen fine tuning. Op blz. 187 schrijft hij: “Wetenschap heeft de onmetelijkheid van het heelal aangetoond, in tijd en ruimte. Menselijk leven is pas ontstaan in de laatste microseconde, hun aanwezigheid is in dit licht gezien verwaarloosbaar klein. De meeste planeten zijn niet geschikt voor menselijk leven, we hebben het in dit geval over biljoenen objecten. Door te zeggen dat er in het universum fine-tuning is die afgestemd is op menselijk leven is hetzelfde als de claim die een vlieg kan maken als hij door het paleis van Versailles vliegt en zegt dat dit paleis speciaal ontworpen is voor hem".
1. Fine tuning levert tevens problematische vragen op want als parameters veranderen kun je dan ook de definitie van leven aanpassen of ontstaan er andere voorwaarden voor het bestaan op zich? 2. Zou een god zich druk maken om de massa van een atoom, is dit niet uitstekend bespreekbaar binnen een naturalistisch model? Dat fysieke parameters gebruikt om waarden te toetsen die inherent zijn aan het bestaan van leven. 3. Verandering van uitdijingssnelheid hoeft niet te betekenen dat leven niet meer ontstaat, het kan binnen een veranderende termijn weer op een ander moment ontstaan. 4. Het theïsme brengt nergens een kosmologisch model in. Terwijl er misschien wel tientallen zijn die het waard zijn om te onderzoeken, desalniettemin komen gelovigen met niets aan zetten. Want hun credo is een god laat zich niet onderzoeken. Hiernaast zit er binnen het theïsme een enorme kosmologische leegte die niets te maken heeft met leven dit is beter te verklaren vanuit een naturalistisch model. 5. Het multiversum onderzoek brengt tevens de mogelijkheid in beeld om levensvatbare- en niet levensvatbare modellen te presenteren binnen willekeurige fluctuaties.
6. Naturalisme acht leven een onbelangrijk aspect inherent aan toevalligheden die passen binnen het beeld dat de ongekende mogelijkheden geeft die de kosmologisch geschiedenis laat zien.
7. Hoe kan een alwetende god teleurgesteld zijn over zijn schepping?
Sommige eigenschappen van een bepaald godsbeeld zijn onderling tegenstrijdig, dit wordt logische inconsistentie genoemd. Het godsbeeld van het jodendom, christendom en de islam wordt bijvoorbeeld gekenmerkt door almacht en alwetendheid. Alwetendheid is alles omvattende kennis, dus van zowel het verleden, het nu en de toekomst, op alle mogelijk plekken. Almacht is alles en allen omvattende, onbeperkte macht. Er gaat dus niets buiten zowel de macht als de kennis van God om. Het tegelijk bestaan van deze eigenschappen geeft een conflict.
Zo kan een god die de toekomst al kent, deze niet meer veranderen. Dan zou immers zijn eigen kennis niet meer kloppen. Zijn alwetendheid reduceert zijn almacht volledig. Een almachtige god zou moeten beschikken over een vrije wil. Als dit niet zo zou zijn, betekent dit dat zijn wil belet zou worden door iets, wat hem niet meer almachtig maakt. Om een vrije wil te hebben, moet god in staat zijn om op elk moment tussen twee of meerdere opties kunnen kiezen. Als god alwetend is, zou hij alles moeten weten, dus zowel in de geschiedenis, het nu als in de toekomst. Hieruit volgt dat elk moment, wanneer god wordt geconfronteerd met meerdere keuzemogelijkheden, hij al weet wat hij gaat kiezen. Dus, doordat god geen keus heeft in zijn beslissing, heeft hij geen vrije wil. God kan dus niet alwetend en almachtig tegelijk zijn, deze twee eigenschappen zijn logisch inconsistent. Derhalve kan hij niet bestaan. Een vierkante cirkel kan immers ook niet bestaan.
Tevens sluit Gods alwetendheid de vrije wil van de mens uit, waarvan meestal wordt beweerd door gelovigen dat mensen die hebben. Dit is om dezelfde reden als met de vrije wil van God.
Geschreven door Bart Klink
8. Waarom heeft jouw god mensen nodig om zijn woord te verspreiden, waarom doet hij dit niet zelf?
De god van Jezus leeft alleen zolang hij aanhangers op aarde heeft. Of de aanhang voor een godsdienst toe- of afneemt is volgens mij een sociologisch fenomeen. (Ronald Plasterk).
De reden waarom er toch ‘gereformeerde kinderen’ en ‘moslimkinderen’ lijken te zijn, is dat gelovigen –met hulp van scholen – hun kinderen hetzelfde geloof aanpraten als zijzelf hebben. Die kinderen snappen nog minder van die boeken dan hun ouders, maar het geloof wordt doorgegeven. Het is de wrede natuur die bepaalt dat wij onze huidskleur niet kunnen kiezen; maar dat ook religie meestal erfelijk wordt bepaald, is een volstrekt onnodige, zuiver menselijke wreedheid. (Jonathan van het Reve - Vonk – Volkskrant 7-2-2015)
9a. Hoe kan een liefdevolle god toestaan dat er een hel is voor diegenen die niet in hem geloven? Volgens de christenen is hun god alomtegenwoordig. Dus volgens dit criterium zit deze god ook in de hel. Of valt deze plek buiten de reikwijdte?
De Gehenna van de Joden en de hel van de Christenen werden beide beïnvloed door opvattingen uit het oude Griekenland. In Homerus vernietigt de dood het lichaam en het bewustzijn en daarmee alles wat het leven de moeite waard maakt. Alles wat overblijft is de eidolon of schaduw, een schim die naar het ondergronds gelegen rijk van Hades gaat, de god van de dood, en zijn koningin Persephone. Daar fladderen de gestorvenen rond als kwetterende schimmen en hulpeloze karikaturen van hun vroegere persoon, ver van het zonlicht, de liefde en de lachen en alle warmte en heerlijkheid van het leven. (Visions of heaven and hell –Richard Cavendish)
b.Nu zie ik christenen met veel plezier kinderen krijgen, sommigen gaan door tot de Renault Espace vol zit. Maar ogenschijnlijk zullen er velen in de hel terecht komen en hier eeuwige kwellingen doorstaan, althans als ze in een hel geloven. Zelfs de erfzonde kan in hun optiek nog bestaan. Je zet dus hypothetisch gezien zieke kinderen op aarde die je als opvoeders gezond wil maken om te zorgen dat ze niet door de hemelse mand vallen. Denken gelovigen hier wel eens aan in de keuze voor wel of geen nageslacht in een samenleving die snel seculariseert, of nemen ze dit risico op de koop toe?
10. Als een mens in staat is (volledig bij machte is) een ander mens te redden, maar dit niet doet, keuren wij dit af. Wij noemen zo iemand slecht en onethisch, deze persoon is in sommige gevallen zelfs strafbaar. Waarom keuren wij een god, die volgens vele gelovigen dagelijks in staat is mensen te redden, maar dit niet doet, niet af? Naast ethische normen met betrekking tot het christelijke godsbeeld mis ik ook nog de verzachtende omstandigheden. Hypothetisch gesteld hebben de mensen er niet om gevraagd om geschapen te worden en terecht te komen in deze situatie.
Artikel 450 Wetboek van Strafrecht zegt hierover het volgende:
Hij die, getuige van het ogenblikkelijk levensgevaar waarin een ander verkeert, nalaat deze die hulp te verlenen of te verschaffen die hij hem, zonder gevaar voor zichzelf of anderen redelijkerwijs te kunnen duchten, verlenen of verschaffen kan, wordt, indien de dood van de hulpbehoevende volgt, gestraft met hechtenis van te hoogste drie maanden of geldboete van tweede categorie.
Nog een eenvoudig voorbeeld rond het verhaal Mozes of Sargon I van Akkad.
Een kind te vondeling leggen is echter strafbaar. In art. 423 Sw wordt bepaald dat het verlaten of in behoeftige toestand achterlaten van kinderen of onbekwamen die niet in staat zijn voor zichzelf te zorgen gestraft worden met een gevangenisstraf van een maand tot drie jaar en met een geldboete van zesentwintig tot driehonderd euro.
Met onze huidige wetboeken bij de hand en DSM-classificatie systeem kunnen we de grote meerderheid van de zichtbare en onzichtbare personen in de bijbel langdurig opsluiten. De tribunalen zouden overuren draaien. Het vertelt ons dat we nu in een heel andere tijd leven en dat de normen en waarden zeer sterk zijn verandert.
Nu wordt er soms gewezen naar de vrije wil van de ondergeschikten. Die het commando ontslaat van haar verantwoordelijkheid. Het gegeven dat bijvoorbeeld Stalin zijn ondergeschikten de vrije hand gaf en alle excessen reflecteerde naar de lagere sociale standaarden waar deze groepen mee uitgerust waren. Ontslaat dit de leiding van haar morele verantwoordelijkheid als men weet wat er gebeurd en de mogelijkheden heeft om in te grijpen. Het antwoord hierop gaat naar de motivatie dat het de menselijke logica is die op dit punt tekort schiet. Of het speelt zich af in de richting van de prijs die hier voor betaald moet worden die uiteindelijk de moeite waard is.
11. Wat voor kwaad hadden de planten en dieren gedaan die omkwamen tijdens de vloed? Waarom is er geen afbakening tussen primair en secundair lijden?
Evidentieel zou je nog kunnen stellen dat dieren al lang leden alvorens de eerste hominiden verschenen. Verder is de verspreiding van het kwaad al een reden om er geen goddelijke boodschap aan vast te plakken. Op sommige plaatsen erg veel en elders nagenoeg niets. Het verhaal spirituele groei is tamelijk humoristisch. Door een klein kind te overgieten met kwaad in wat voor vorm dan ook, kan dit levenslange gevolgen hebben, de psychiatrie heeft hier wachtlijsten voor. Er zijn ook personen die zeggen spiritueel te groeien zonder tegenslag in welke vorm dan ook. De vraag die ook gesteld kan worden; waarom kan het goede niet gedijen met wat milde kwaden.
De Griekse filosoof Epicurus (341-270 v.C.):
"Wil God het kwaad voorkomen, maar kan Hij het niet? Dan is Hij niet almachtig.
Kan Hij het wel, maar wil Hij het niet? Dan is Hij kwaadwillig
Kan Hij het wel en wil hij het ook? Waar komt dan het kwaad vandaan?
Kan Hij het niet en wil Hij het niet? Waarom noemen we Hem dan God?"
Je kent de goddelijke natuur niet, ogenschijnlijk snap je niet wat mijn god van plan is. Degene die deze opmerking plaatst weet het ook niet. Maar binnen intellectuele religieuze echelons is dit een lastig te verkopen boodschap. Dus men zoekt een oplossing voor het “probleem van het lijden” en doet dit soms met een waas van postmoderne diepzinnigheid. Of men kiest een apophatische benadering onder het motto; je kunt niets zeggen over een god alleen hetgeen dat niet op deze god betrekking heeft. Voor sommige gelovigen is het dus een uitdaging om hete hangijzers te verklaren. En dan kijk ik even met een scheel oog naar theodicee. Hier zijn al zoveel boeken over geschreven dat de semantische doelpalen aan de beurt zijn. De woordsalade gaat onder de loep om te kijken of bepaalde taaluitingen in de werkelijkheid voorkomen, of iemand achter de volle geldigheid van de uitdrukking staat , of het de stand van zaken van dit moment weerspiegeld. Je kan tevens een hoop moeilijke woorden op een hoop gooien in een combinatie die zelden in het Nederlands voorkomt. Zoals dit rijtje: Het logisch probleem van het kwaad enerzijds en het probabilistisch, evidentieel, epistemisch of inductief probleem van het kwaad anderzijds, omdat hij deze distinctie als artificieel beschouwt. Dit oogt alsof er iets bijzonders aan de hand is. Echter men weet het gewoon niet en om dit probleem toe te dekken wordt er een mist geconstrueerd die bestaat uit allerlei grammaticale constructies om iets onverklaarbaars te gaan oplossen of vergaand te rationaliseren en ondertussen schieten ze hun doel voorbij. Misschien staat hier een tegenstander van hetzelfde kaliber die de bal weer in het veld trapt en het spel kan weer beginnen. Het is mij nog niet duidelijk wat het objectief gezien oplevert.
12. Waarom is jouw god meedogenloos onverschillig als je naar de natuur kijkt? Het is eten of gegeten worden.
"Biologische evolutie is de verandering in de eigenschappen in een populatie van organismen, die uitstijgt boven de levensduur van een individu. De ontogenesis (levensloop van een organisme) van een individu wordt niet beschouwd als evolutie; individuele organismen evolueren niet. De veranderingen in populaties die evolutionair beschouwd worden, zijn degenen die overerfbaar zijn via het genetisch materiaal van de ene generatie op de volgende. Biologische evolutie kan sterk of gering zijn; het omvat alles van kleine veranderingen in de verhouding van verschillende allelen binnen een populatie (zoals degenen die de bloedgroep bepalen), tot de succesvolle veranderingen die geleid hebben van de eerste proto-organismen tot snavels, bijen, giraffen en paardebloemen."
~ Douglas J. Futuyma in Evolutionary Biology, Sinauer Associates 1986
13. Welk lot overkwam de mensen die niet bekend waren met de Bijbel alvorens hij geschreven werd? En hiernaast is er een forse ongelijkheid rond de kans om het evangelie te ontvangen? Miljoenen mensen worden geboren in landen waar men zelden of nooit van Jezus hoort? En wat gebeurt er met mensen die voor Jezus zijn komst stierven? Of nooit van hem gehoord hebben?
Hier ontstaat al een theoretisch probleem want onlangs is de homo gautengensis uitgeroepen tot eerste mensachtige. Het laatste woord is hier nog niet over gezegd. 2 miljoen jaar geleden huppelde deze soort rond op de aarde. De overleveringen die doorgaan voor de Bijbel, stammen tussen 2000 en 3000 jaar geleden. Dit is even ruw neergezet. Er kan nog een paar honderd jaar aan worden toegevoegd, maar dan is de koek echt op. De verhalen spelen zich af in een klein deel van de wereld. Dus we praten over miljarden mensen. Krijgen die dispensatie. Of zullen we de mythe maar even weglaten en wegdromen bij de gedachte dat de mensheid zich heeft kunnen ontwikkelen zonder drempels die voortvloeien uit de koker van een nomadenvolk.
14. Tussen de 10 en 20% van de vrouwen krijgt een miskraam. Is jouw god de grootste aborteur?
Het is evident dat je kunt speculeren over een entiteit die speelt met foetussen. Maar rond missed abortion speelt het verhaal natuurlijke selectie een rol. Er zijn veel oorzaken aan te wijzen. Echter de bovenliggende reden is vaak dat afwijkingen niet door de mallemolen komen.
Uit Langman’s “ medical embryology’ . Een korte vertaalde samenvatting. Het gaat over abnormale zygotes. Ik zal de lezers niet vervelen met allerhande onderzoeken. Maar Hertig en co hebben het verhaal spontane abortus gedeeltelijk in kaart gebracht. 16 procent van de eicellen is niet goed gepenetreerd door spermacellen; de mitose functioneert niet goed, cellulaire degeneratie, blastomeren. Ze komen niet goed door de verschillende stadia als blastula. 16% bezwijkt in de eerste uren daarna verdwijnt 15% in de eerste week. Later komen er nog innestelingproblemen, afwijkingen aan de placenta e.d. bij. Deze intra uterine Holocaust is grotendeels onzichtbaar. Pas in de latere fase van de zwangerschap levert het lichamelijke en psychische problematiek op. Als de zwangere vrouw een foetus verliest in bijvoorbeeld de 10de week van de zwangerschap. Ik zet dit er even bij omdat ik de getallen die hier boven staan aan de magere kant vind. Het zou mij niet verbazen als het niet 20% is maar 50%. Een rond getal dat wel. Slechts om aan te geven dat er soms niet diep genoeg wordt gekeken naar deze materie.
Jaarlijks halen ruw geschat wereldwijd 75 miljoen zygotes, embryo’s en foetussen wereldwijd de streep niet. Los daarvan sterven miljoenen kinderen tijdens de eerste jaren. 85.000 van deze spontane abortussen komen op conto van Nederland. Natuurlijke selectie of de nukken van de stamgod Jahwe die ook wel doorgaat onder de noemer God? En als we dan praten over de invloed van de erfzonde omdat gelovigen ergens tussen de hominiden een Adam en Eva ontwaren, wat is dan het effect van Jezus op deze Endlösung.
15a. Melaatsheid was in de tijd van de Bijbel geen onbekende aandoening. Er waren zelfs rituelen voorhanden die de priesters uitvoerden om de zieke te genezen. In leviticus 13-14 staat uitvoerig omschreven wat de priester moest doen.
De rituelen vereisen twee reine vogels, waarvan er één geslacht wordt en de andere, tezamen met cederhout, scharlaken en hysop gedoopt wordt in het bloed van de geslachte vogel. Dan mag de nog levende vogel wegvliegen en zal de herstelde zieke met het bloedige mengsel zevenmaal besprenkeld worden. Na nog zeven dagen van wassen, haren afscheren en afzondering zal de zieke nog een schaap als schuldoffer door de priester doen slachten. De priester zal hem dan nog bloed aan zijn rechteroorlel strijken, aan zijn rechterduim en aan zijn rechter grote teen.
‘Dan zal de priester zijn rechtervinger dopen in olie die in zijn linkerhand is, en van die olie met zijn vinger zevenmaal sprenkelen voor het aangezicht van Jahweh. Van de rest van de olie zal de priester iets strijken aan de rechteroorlel van hem die gereinigd moet worden, en aan zijn rechterduim en zijn rechter grote teen, boven op het bloed van het schuldoffer. En wat van de olie overblijft zal hij doen op het hoofd van hem die gereinigd moet worden; zo zal de priester over hem verzoening doen voor het aangezicht van Jahweh.’
Wat heeft Jahwe met bloed van vogeltjes en bloed op rechterduimen en rechtertenen? Was het niet gemakkelijker geweest om in plaats van deze primitieve voodoo rituelen een beschrijving te geven van een goedwerkend medicijn?
Deze kwestie komt ook terug op youtube. http://www.youtube.com/watch?feature=pl ... 40g0qmZZ24" onclick="window.open(this.href);return false;
Er staan tientallen bizarre verhalen in de Bijbel. Waar de logica totaal in ontbreekt. Het bakken van gerstekoek op menselijke uitwerpselen is ook een verordening van Jahwe in Ezechiël 4: 12-15. Het slachtoffer protesteert, want het is in zijn ogen onrein en daarna toont Jahwe zijn milde kant en geeft rundermest om het broodje op te bakken. In de film van Ome Willem vroeg Edwin Rutten elke aflevering aan de kinderen: “Lusten jullie nog een broodje poep”? Het collectieve antwoord was: “Nee”! De stamgod Jahwe als Ome Willem.
Na deze interessante behandeling en leuke kookcursus gaan we nog even naar Numeri 5 : 11 – 31. Stel je hebt het vermoeden dat je vrouw vreemd gaat en het ontbreekt je aan de financiën om een detective in te huren. Dan kun je het volgende overwegen. Iets wat de Bijbelse god tegen Mozes heeft verteld. U heeft nodig een priester, gerstemeel en heilig water en een bezweringsformule. Als de rituelen goed worden uitgevoerd dan zal bij overspel haar buik opzwellen en haar schoot verschrompelen. Een goede tip lijkt mij. Zijn er al kaft tot kaft gelovigen die dit hebben geprobeerd?
Het verhaal rond menselijke- en dierlijke uitwerpselen komt trouwens uit de koker van Ezechiel. Een theatrale persoonlijkheid. Een goddelijk visioen ging gepaard met diverse circusacts. Bij de ene openbaring valt hij plat voorover (Ez.1:28) en bij de volgende (2:2) ging hij weer rechtovereind staan. Tenslotte liet de geest (3:1-3) hem een papyrusrol opeten, de geest was nog niet klaar en maakte hem 7 dagen monddood in de tegenwoordigheid van bannelingen. Daarna moest hij 390 dagen op zijn linkerzij liggen en of dat niet genoeg was verordineerde de geest hem nog 40 dagen op zijn rechterzij te liggen. Zijn seksuele frustraties komen aan bod in hoofdstuk 23 waarin hij zich te buiten gaat aan expliciete opmerkingen. Maar goed het is één van de profeten waar de gelovigen het maar mee moeten doen. De Bijbelvorsers zouden dit eens intercollegiaal moeten laten toetsen bij psychiaters.
b. Waarom is Jahwe zo dol op bloed? Is bloed ook in bepaalde gevallen het equivalent van knoflook? Het insmeren van deurposten met bloed schijnt effectief te zijn om je kind te beschermen tegen de bloeddorst van Jahwe.
16. Waarom laat jouw god lot en zijn dochters in leven om ze hierna incest te laten bedrijven? En welke vader geeft zijn dochters aan een op sex beluste meute? En hoe onwaarschijnlijk is het om in een stad geen rechtvaardige zuigelingen of kinderen te vinden. Die niet veroordeeld kunnen worden op grond van sodomie?
Na het aanhoren van argumenten als twee vrouwen met gelijktijdige cycli kunnen op hetzelfde moment zwanger worden. Een man die een keuze moet maken uit twee kwaden en laat zien dat hij ook beïnvloed is door de omgeving. Is het denk ik verstandig om de incestueuze basis van de Moabieten en Ammonieten te laten voor wat het is. Het verhaal gaat over het gegeven dat er steden zijn verwoest . Dit komt vaker voor in de Hebreeuwse overleveringen. Adma en Seboim worden genoemd in Hosea (11:8-9). Later duiken de namen Sodom en Gomorra op bij Amos 4:11 en Jesaja 1:9. In Genesis draait het slechts om 1 stad Gomorra. In de Griekse literatuur circuleert een soortgelijk verhaal. Maar in dit geval draait het om Jupiter en Mercurius die aankloppen bij duizend huizen op zoek naar een slaapplaats( metamorfosen 8. 626-631); de gastvrijheid van Baukis en Filemon wordt beloond. Zij mogen vrijuit gaan in een streek met zondaars. (Marcel Hulspas- En de zee spleet in tweeën- blz.129-133).
Beide steden werden verwoest in een regen van zwavel en vuur. Ter geruststelling de meeste archeologen zijn er niet echt van overtuigd of ze ooit hebben bestaan. Het ging in dit verhaal om sodomie. Vijftig tinten grijs of homoseksuele uitspattingen. Nu zitten we met de vreemde situatie dat een complete bevolking van steden hiervoor gestraft werd. Ook de vrouwen en kinderen. Nu is het nog nooit voorgekomen dat een complete stad homoseksueel is. Uit onderzoeken komt het beeld naar voren dat maximaal 10% van een populatie anders geaard is. Lot zou zichzelf ook de moeite hoeven te besparen om zijn maagdelijke dochters aan te bieden als alle mannen homoseksueel zouden zijn. Andere varianten zijn er ook besproken. De bevolking deed ruimschoots aan overspel, ontucht en had weinig mededogen met de onderkant van de samenleving. Een soort Verenigde Staten dus. Het zijn boeiende verhalen echter de kerk heeft hier lang achter aan gehobbeld en mede door dit soort stukjes is er een standpunt ontwikkeld ten aanzien van homoseksualiteit die eeuwenlang uiterst schadelijk is gebleken en nog steeds is voor laten we zeggen 10% van de wereldbevolking.
17. Waarom werd Jezus niet herkend door de Joden als hun aangekondigde Messias?
Omdat ze niet in een drie-enig god geloven; geen Messias als halfgod accepteren; niet geloven in de wonderen die een Messias te pas en te onpas uit de hoge hoed tovert; nationale openbaringen prefereren, hun god spreekt tot het gehele volk en werkt niet op individuele basis, want persoonlijke openbaringen vormen een zwakke basis; hun Messias eerbiedigt de Thora; de messiaanse profetieën werden niet door Jezus vervuld (tijdperk van vrede, bouw van de derde tempel; terug verzamelen van alle joden etc). En nu kom ik even terecht bij CSI Jezus. Misschien zijn de claims die latere volgelingen maakten, nogal bezijden de waarheid en was de invloed van deze persoon in Palestina minimaal. En werd hij beroemder bij mensen die hem nooit hebben ontmoet en onbevangen een verhaal konden fabriceren zonder belast te zijn met de juiste voorinformatie.
Een summiere samenvatting die uiteraard verder te onderbouwen valt. Chaim Nimsky stuurde mij deze link op. Via teksten uit 2 Samuel 7:12-16, 1 Kronieken 22: 9-10; Jeremia 23:5, 30:9, 33:15, Jesaja 11:1 en Ezechiël 34:23-24, 37: 24-25 werd er gekeken naar welke kwalificaties de Messias moet bezitten en aan welke Bijbelse verwachtingen hij moet correleren. En dan blijkt uit de link die trouwens vetgedrukt is, dat Jezus op grond van de geformuleerde criteria de plank volledig misslaat en geenszins de Messias is die de Joden verwachten.
Wanneer de mythische, allegorische en bovennatuurlijke elementen weg gefilterd worden kan er best een plausibel persoon overblijven. Maar of dit hetzelfde is als de weg naar historiciteit dat is de vraag. Want er liepen nogal wat Yeshua’s (Jezussen) rond die hun antecedenten in de Joodse overleveringen hebben achter gelaten. En mogelijkerwijs inspiratie en kruisbesmetting hebben geboden aan toekomstige schrijvers. Josephus vermeldt er bijna 20 waarvan een deel tijdgenoten waren van de nieuwtestamentisch Jezus . Het was tevens een bekende naam onder hogepriesters, voor degenen die hier meer over willen weten, die kunnen het best Joodse Oudheden open slaan, het inhoudelijke deel volgt vanzelf. Let op namen als Jezus ben Sec, ben Damneus, ben Gamaliel etc. Noemenswaardig zijn Jezus Barabbas, Jezus ben Sirach, Jezus ben Ananias, Jezus ben Pandira, Jezus ben Gamala en Jezus ben Safat. Hun cv is divers maar hier tussen zat een meedogenloze koning, een eindtijdprofeet en opstandelingenleider om een klein beetje achtergrondinfo te verschaffen. Eentje uit deze rij is zeker de moeite waard om bestuderen. Het gaat om Jezus ben Ananias een knotsgekke profeet waar Josephus een keurige bloemlezing over verstrekt. Die op verschillende punten sterk overeenkomt met de Nieuw Testamentische Jezus. Richard Carrier beweert in hoofdstuk 10 van zijn boek “On the historicity of Jesus” dat deze gast de inspiratiebron was van de auteur die doorgaat onder de naam Marcus. Op bladzijde 429 en 430 staan 21 overeenkomsten. Sommigen zijn vrij ruim gesteld maar een aantal komen sterk overeen en zouden het mythotype kunnen zijn om een paasverhaal te reconstrueren. Want in de klassieke oudheid was het niet ongewoon om mythologische geschiedenissen te construeren vaak met een archetype als blauwdruk. Denk maar aan de Ilias prachtige geslachtsregisters omlijsten natuurlijke- en bovennatuurlijke elementen.
18. In de exegese en daarbuiten wordt driftig gespeculeerd. Waar ligt de grens?
Hoeveel fraaie dooddoeners kent u? Mocht u er nog een paar weten, dan ben ik benieuwd. Even goed opletten tijdens de preek of in gesprekken met het christelijke kader of daaronder.
a. Na je dood kun je deze vragen stellen;
b. Gods wegen zijn ondoorgrondelijk;
c. Jezus roept zijn beste vrienden het eerst;
d. Achter elke ramp zit een (goddelijke) boodschap;
e. Je staat er niet open voor;
f. Het is een kastijding of een beproeving;
g. God huilt als eerste na een ongeluk.
19. Waarom mengde jouw god zich in de Bijbel diverse keren in menselijke aangelegenheden. Maar deed hij niets tijdens de Holocaust?
Er is een begrip theodicee wat al eeuwenlang mensen bezig houdt. Primitieve en kinderlijke veronderstellingen vliegen je om de oren als je de discussies hierover naleest. Een optelsom van gevoelens en verlangens, diepgaande wijsheden die een verklaring moeten geven voor het probleem van het lijden. Echter het is doodgewoon speculeren en geeft geen echte antwoorden. Whisfull thinking. Misschien moeten de schrijvers er consequent iets bij zetten. Dat de stamgod Jahwe dol is op het ruiken van dierlijk vet, dat verbrand wordt op een altaar. Als mogelijke reden voor één van de meest afschuwelijk periodes die de mensheid heeft gekend. En verder wens ik ze veel succes met verhalen over tandartsen etc. Het voorbeeld van dierlijk vet heb ik van "the atheist rabbi". Het is een zot argument maar hij laat hiermee zien waar speculeren toe kan leiden.
Een derde factor die het oude geloof heeft verbrijzeld is de georganiseerde wreedheid, de massamoord, zonder dat de kerken daar tegen geprotesteerd hebben, zonder dat God gesproken heeft. Der Stellvertreter (1963) van Rolf Hochnuth irriteerde niet alleen de katholieken maar ook andere theïsten, omdat de auteur doorheen de onverschilligheid van de plaatsvervanger van God, ook het zwijgen van God aanklaagt. Het grote leed van de wereld, de diepe melancholie van massamoord en collectieve krankzinnigheid, hebben het religieuze geloof diep aangetast. Kan iemand nog in God geloven na Auschwitz? De enige weg is de kwade trouw: loochenen dat Auschwitz ooit bestond of doen of er niets is gebeurd. (Hubert Dethier – De geschiedenis van het atheïsme blz.161). Nu zijn er dus mogelijkheden die ik plaats onder een Karamazov beweging met de achterliggende gedachte dat mensen die in God geloven er per definitie uitgaan dat deze entiteit goed is en toch ergens iets deed. Dus vanuit deze invalshoek trekken miljoenen doden aan hun voorbij en ervaren ze zelf ook groot lijden, maar niettegenstaande deze waanzin zijn ze toch bereid om na alle ellende te getuigen dat ze een onuitspreekbare liefde hebben ervaren om daarmee hun geloof en bovenal de buitenwereld te overtuigen dat deze god toch om het hoekje keek en voelbaar was tussen deze niet in woorden te vatten ellende.
Een Holocaustoverlevende (Auschwitz) heeft een boek geschreven in de vorm van een lang parlando gedicht.
“God zat in elke wagen en in elke trein/ die naar Auschwitz reed/ aangezien hij zich met elk van ons bezighoudt/ hij heeft erover gewaakt/ dat de kinderen in de wagons klommen/ hij heeft erover gewaakt/ dat de deuren goed gesloten waren/ hij heeft erover gewaakt/ dat het zyklon b-gas naar behoren zijn werk deed/ dan is hij naar Miami Beach even gaan rusten. (Tobias Schiff – Terug op de plaats die ik nooit heb verlaten-Met dank aan Arnon Grunberg)
20. Christenen hebben het er vaak over dat religie voor hen zingeving is. Ze hebben een unieke relatie met de werkelijkheid? Gebaseerd op geloofskennis. De vraag is derhalve of dit echte kennis is. Lukt het om deze kennis uiteen te zetten. Door middel van de volgende vragen.
a.. wat de structuur van deze geloofskennis is en dat dit een reëel mogelijke structuur is;
b. hoe deze kennis zich verhoudt tot andere gangbare vormen van kennis;
c. dat deze geloofskennis te verantwoorden is?
Mensen die gelukkig zijn stellen zichzelf zelden de vraag of het leven zin heeft. Pas bij tegenslagen komen deze gedachten bovendrijven. Mocht u dit herkennen zoek dan niet naar de zin van dit leven, maar zoek naar manieren om gelukkig te worden.
Het leven moet met regelmaat een duidelijk doel hebben. Voor de gelovige is een god de zin van het leven en deze god maakt dit leven zinvol. In deze redenering zit een probleem. Het is geen zekerheid maar een emotionele behoefte. Het zegt niets over het bestaan van een god of over de eigenschappen van de wereld waar wij wonen. We praten over een uitdrukking van verlangen en niet over een feit. En wie zegt dat deze betekenis de juiste is. Er zijn zoveel keuzemogelijkheden. Voor een boeddhist zou het doel kunnen zijn om te werken aan geleidelijke verlichting en zich te onttrekken aan de oneindige kringloop van wedergeboorte.
Zingeving: Is dit het duiden van debiliteit uit de bronstijd onder leiding van gediplomeerde sprookjesvertellers?
Zingeving: Is dit 7 dagen per week, 365 dagen per jaar, jaar in- jaar uit, jezelf en anderen, waaronder ook kinderen, indoctrineren?
Zingeving: Is dit monologen afsteken tegen een onkenbaar- en onzichtbaar wezen, zonder dat er sprake is van een reactie van de andere partij?
Zingeving: Is dit de dagen vullen met gezwam zonder concrete onderbouwing, oeverloos gezwets en talloze drogredenen die met de kreet intersubjectiviteit rugdekking krijgen?
Zingeving: Is dit steeds maar weer lezen in religieus getinte blaadjes omdat het begrip zingeving heel onduidelijk is en semipermanente aandacht verdient?
Zingeving: Is dit kerkbezoek waar je alle bovenstaande aspecten nog een keer onder je neus gedrukt krijgt?
21. Vaak wordt gewezen op de Bijbel als bron van ethiek. Waarom worden oorlog en slavernij niet verboden?
Slavernij heeft het hart uit Afrika gerukt. Ruwe schattingen spreken van een half miljoen verhandelde slaven door Nederland. Tussen de 10 en 11 miljoen zijn er getransporteerd naar Noord en Zuid Amerika. Onderweg bezweken talloze slaven. Soms moest de helft van de “lading” overboord gegooid worden. Miljoenen slachtoffers en uit elkaar gerukte gezinnen. Ook voor de achterblijvende gemeenschap was het een hard gelag. Nadat men op grond van fysieke kenmerken de sterkste mannen en vrouwen er tussen uit zoch, bleven de kinderen, ouderen en zwakken achter. De handelaren hadden weinig moeite met deze economische bedrijvigheid. Wat het ook voor hen gemakkelijk maakte, was dat de Bijbel zich niet uitdrukkelijk uitsprak tegen slavernij. Veel teksten in het oude en nieuwe testament vormen een alibi om dit soort onmenselijke zaken in stand te houden. Voorstanders konden gemakkelijk putten uit een overvloedige hoeveelheid teksten die het houden van slaven in dit boek legitimeerde. Uit bijvoorbeeld Leviticus 25:44; Exodus 21:20; Exodus 21:6; Exodus 21:32 of uit het Nieuwe Testament Mattheus 25: 14; Lukas 12; 1 Timotheus 6; Titus 2:9; Efeziers 6: 5 en zoek er nog maar een aantal. De Bijbel zegt dus niet dat je slaven als gelijken moet behandelen. Over slaven staat er dat je ze niet met een dikke stok moet slaan. Dat noem ik geen moreel advies maar een economisch advies. Want als je een slaaf doodslaat dan ben je een werknemer kwijt. De Bijbel als economieboek. De stamgod Jahwe als econoom en immorele werkgever. Ook in de 21ste eeuw zijn er nog mensen die menen dat dit werkgevers en werknemers waren. En dat de Bijbel in dit perspectief gezien moet worden. Persoonlijk noem ik het een schande en neem geen genoegen met dit soort onzinnige verklaringen. Het is een zwarte bladzijde waar religieuze teksten mede verantwoordelijk voor zijn.
Onder invloed van de Franse revolutie waarin het verlichtingsdenken een impuls kreeg, denk maar aan begrippen als feminisering, gelijkheidsdenken en secularisatie, ontstond er ideologische verzwakking onder Franse plantagehouders. Een deel omarmde de revolutie en bekeek slavernij vanuit een ander perspectief. Het bood slaven de ruimte om in opstand te komen. Onder leiding van Voodoo priesters met namen als Francois Mackendal en Boukman Dutty werd op Haiti een opstand gevoerd die honderdduizenden doden kostte maar uiteindelijk leidde tot het einde van de slavernij en de soevereiniteit van Haïti.
Nu komt een andere partij in beeld die voor zichzelf een rol claimt, laat ik voor hun werk een voorbeeld neerleggen, namelijk: Een huis staat in brand en er blijft weinig van over, voor het nablussen verschijnt een extra team dat mee gaat helpen. Als het achter de rug is, rennen ze naar voren om hun rol uit te vergroten.
We kijken even naar de factor tijdgeest, de hele samenleving was gelovig. Het christendom domineerde.
Kerkplanting overzee was binnen het VOC niet ongebruikelijk. Tussen reders en predikanten waren goede contacten. En hier binnen bloeide een levendige en winstgevende slavenhandel.
Tot het verlichtingsdenken ook binnen sommige dissidente christelijke groeperingen zijn intrede deed. Deze abolitionisten en dan met name quakers die met 20.000 leden zelf tot een vervolgde minderheid behoorden, begonnen te morren dat slavernij immoreel was. Engeland liep voorop in het afschaffen en Nederland volgde tergend langzaam omdat de calvinisten het zielenheil van de slaven gewaarborgd zagen want ze waren stuk voor stuk bekeerd tot het christendom. En het humanitaire deel is dan een ondergeschikte bezigheid. Nu is er nog een aspect waar het christendom voor aangeklaagd kan worden. Naast genocide, vrijheidsberoving en koloniale uitbuiting. Namelijk dat ze slaven hun oorspronkelijke geloof afnamen. Ze dwongen hen om het animisme op te geven of ontnamen hen goden die binnen hun stamcultuur gebruikelijk waren. Het christendom gaat prat op het wetsartikel vrijheid van godsdienst, dit lijkt gezien hun zendingsdrift een wassen neus. Het heden en verleden vallen hier samen.
Nu zeggen sommige christenen dat slaven welwillend stonden tegenover een “eeuwig leven” en dat dit het werk is van “de heilige geest”, echter er duikt een groot probleem op slaven worden zelden of nooit geciteerd.
In Slavernij een geschiedenis van Dirk J. Tang staat ook enige info over de rol van christenen met betrekking tot slavernij.
Hij verwijst naar christelijke denkers als Augustinus (354-430) of paus Gregorius de Grote (ca. 540-604).
Dit waren straffe verdedigers van slavernij en riepen slaven op om gehoorzaam te zijn aan hun meesters. Kerken en kloosters maar ook individuele priesters kregen slaven als geschenk of kochten ze. Er was geen anti-slavernij lobby.
Kerkelijke hoogwaardigheidsbekleders waren vertrouwd met slavernij en uit boedelbeschrijvingen blijkt dat slaven regelmatig deel uit maken van hun erfenissen. In kloosters waren soms honderden slaven aan het veelal zware werk , soms kregen ze door schenkingen zoveel slaven dat dit ten koste ging van de marktprijs. De christelijke kerk kende talloze regels en bepalingen die slavernij goedpraten en sanctioneerden. Bijvoorbeeld kinderen van priester werden veroordeeld tot slavernij ook hun vrouwen ondergingen hetzelfde lot.
Thomas van Aquino (1224-1274) verkondigde dat slavernij een straf was, een straf voor de zonden van de mens. En zo werd er eeuwen lang door prominente christenen een cultuur geschapen waarin slavernij kon gedijen. Meer over slavernij vindt u in het bovenstaande boek.
Slavernij, kolonialisme, apartheid, uitbuiting van de natuur, onderdrukking van vrouwen, doodstraf, oorlogsgeweld - ze zijn allemaal met de bijbel in de hand gelegitimeerd. Nog een actueel voorbeeld: De kleinzoon van Aaron, Pinehas vermoordde in Numeri 25 een Israëlitische man die samen met een Midianitische vrouw in een tent verbleef. Deze sexuele (raciale) vermenging stond Jahwe niet toe. Voor zijn daad werd Pinehas uitvoerig geprezen en hij kreeg een verbond van vrede en een eeuwig priesterschap. Er zijn Arische groepen met namen als Church of True Israel. Church of Jesus Christ Christian, Church of the Sons of Yahweh, The Phineas Priesthood (informele groep). Die een beroep doen op deze tekst om hun rassenhaat te onderbouwen
22a. Is de bloeddorstige en wraakzuchtige god in het oude testament te verenigen met de liefdevolle god waarover gepreekt wordt? Een god die kinderen bij bosjes laat uitroeien. Of genocide pleegt. (Midianieten). Een andere invalshoek is deze: "Als je spreekt over een algoede god; hoe rijm je dit met een god die in Jesaja 45:7 zegt dat hij het kwaad heeft gemaakt"?
Kindoffers waren trouwens erg populair. Izaak de enige zoon van Abraham moest geofferd worden. Welk trauma ondergaat een kind? En velen kennen het ontroerende verhaal van Jefta. Hij deed Jahwe de belofte dat hij de eerste die hij tegen kwam zou offeren aan Jahwe. Als de strijd succesvol verliep. De eerste die hij na de oorlog tegen kwam was zijn enigst kind. Zijn dochtertje.
Meer kindoffers zijn hier te vinden. Gen 42:37; Joz. 6: 26; 1 Kon 16:34; 2 Kron. 17:31; 2 Kron. 28:3;2 Kron 23:10 en 20. Jer. 8:30-31; Psalmen 106: 37-38; Ez. 16:20-21; Lev. 20:2.
b. Waarom gebruikt de Bijbelse god vaak mensen met een dubieuze moraal om zijn plannen uit te voeren?
Een zuiplap (Noach), moordenaars (David, Jozua, Gideon, Elia, Elisa enz. Een pooier en iemand die het niet zo nou nam met de huwelijkse moraal (Abraham), kinderprostitutie (Lot) en het lijstje is verder uit te bouwen met mannen als Calvijn, Luther e.v.a.
23. Als de Bijbel het woord van God is, waarom staan er dan zoveel interne tegenstellingen in?
Een mooi voorbeeld is hoe apologeten, die geloven in de onfeilbaarheid van de Bijbel, de discrepantie tussen Matteüs 2:1 (volgens welke Jezus in of vóór 4 v.Chr. is geboren) en Lucas 2:2 (volgens welke Jezus in of na 6 n.Chr. is geboren) proberen op te lossen. Ze proberen onder tegenstellingen uit te komen door middel van het verschuiven van de bewijslast of ad-hoc hypotheses. Dit is maar een enkel voorbeeld. Er zijn ontelbare manieren om maar niet toe te hoeven geven dat er iets scheef zit.
• Apologeet: "Misschien had Quirinius een eerdere termijn in Syria toen Herodes nog leefde, en is Jezus toen geboren." Scepticus: "Daarvoor is geen bewijs, en hij was al gouverneur van Galatia." Apologeet: "Misschien maakten ze een uitzondering voor Quirinius." Scepticus: "In de hele geschiedenis van het Romeinse Rijk is er nog nooit iemand geweest met een dubbel gouverneurschap, en Varus was toen al gouverneur van Syria." Apologeet: "Misschien was Quirinius geen gouverneur maar slechts een beheerder die de volkstelling uitvoerde." Scepticus: "Maar in Lucas 2:2 staat duidelijk "gouverneur" (ἡγεμονεύοντος)." Apologeet: "Misschien bedoelde Lucas eigenlijk "beheerder" toen hij "gouverneur" schreef..." enz. (bron:wiki)
Er zijn ontelbare tegenstellingen of inconsistenties. Het hoeft namelijk niet altijd een tegenstelling te zijn. Echter vanuit de fundamentalistische benadering ligt er een blauwdruk voor een almachtige en perfecte god. Die de Bijbel heeft geïnspireerd. Sommigen zeggen dat ze het woord lezen wat deze god heeft geproclameerd. Echter het ontbreekt aan samenhang, stabiliteit en harmonische uniformiteit. Met de achterliggende gedachte dat de kerkelijke autoriteiten boeken hebben gerangschikt, teksten hebben herschreven en zoveel mogelijk hebben getracht om het geheel te stroomlijnen. Zou een goddelijk kanaal dit soort broddelwerk afleveren? Wat op alle mogelijke manieren valt te gebruiken en te misbruiken.
De linker- en rechterflank. Laat ik maar even bij de laatste beginnen deze lezen 1 Joh.17:17 Uw woord is waarheid, 1 Joh. 4:6 De geest der waarheid en I Thes. 2:3 Ons vermanen komt niet voort uit dwaling. Zij hanteren de uitgangssituatie dat de oorspronkelijke geschriften foutloos waren, nu bestaan deze voor een groot deel niet meer, dus dit valt nauwelijks te controleren! Op de andere zijde zitten mensen toch in hun maag met alle tegenstellingen en met hulp van theologen worden er begrippen op tafel gelegd als organische inspiratie, de dicteer methode, de concept methode en inspirerende schrijvers. Hier worden hele verhandelingen over geschreven die tot doel hebben om kromme zaken recht te slaan. Tussen de stromingen zitten de aanhangers elkaar het loef af te steken en sommigen stellen dat God alle woorden heeft ingeblazen (theopneustos – plenair) en zien geen tegenstellingen dit is grotendeels heiligschennis. En de conceptualisten lezen de verhalen als mythen en zoeken hier de eigenlijke boodschap (kerygma) tussen uit. Ze stellen tevens dat de mensen meer waren dan simpele dicteermachines. Dit lijkt mij zo langzamerhand de grootste stroming aan het worden.
24. Als er zoveel religies zijn, waarvan de beoefenaars allemaal overtuigd zijn van hun gelijk, waarom weet jij zo zeker dat jouw religie de ware is?
De vraag had ik ook anders kunnen formuleren. Waarom gelooft uw kind in Sinterklaas en niet in de Kerstman? Nu word ik door het elitaire genootschap ter bescherming van de religieuze geneugten op de vingers getikt. Want het is ongebruikelijk om het geloof in de goedheilige brenger van cadeaus te vergelijken met Wodan. En het verwachtingspatroon rond Helheim.
Echter het gaat in deze vraag over rivaliserende religies. En een gebrek aan overtuigend bewijs. De leegte wordt opgevuld met sociale bewijskracht. Overgoten met dooddoeners als andere religies hebben verlossers die in hun graf blijven liggen. Gelukkig maar zou ik zeggen. Hoef ik niet te vragen hoe de opstanding precies in zijn werk ging? Desalniettemin gaat het primair om het verdedigen van het eigen territorium. Supporters van een voetbalclub zijn een mooi voorbeeld.
25. Als Adam en Eva alleen drie zonen hadden, waar komen wij dan vandaan?
Hier zaten de gelovigen toch een beetje mee. Broer doet het met zijn zus of de zoon doet het met de moeder. De vader stort zich op de dochters. Kortom een gezellige club “The Adam’s family”. Doet me trouwens denken aan een keversoort (Coccotrypes dactyliperda). Als u hem zoekt, dan kunt u hem vinden in de gaten die hij in dadelpitten graaft. De kinderen paren direct met elkaar als ze uit het eitje kruipen. En nu komt het voor dat sommige vrouwtjes genegeerd worden door de broertjes. Echter ze zijn niet voor één gat te vangen en maken ook een holletje waar ze hun onbevruchte eitjes inleggen. Die ontwikkelen zich allemaal tot mannetjes. Vervolgens paren deze vrouwtjes met de eerste zoon, en eten daarna alle mannetjes (inclusief zoon die ze even nodig hadden) op. Ze gaan opnieuw aan de leg en produceren een overvloed aan dochters en een paar zoons. De wesp (scleroderma immigrans) doet het nog een graadje erger. Verlamt keverlarven en legt hier eitjes op. Het kroost wat uit het eitje komt gedraagt zich als vampiers en zuigen het lichaam leeg. Het vrouwtje paart met haar zoons en kleinzoons. Om inteelt te voorkomen hebben ze een systeem “paternal genome elimination”. En nu kom ik weer bij degenen die in een schepping geloven met een Adam en Eva en een paar zoons. Zou dit systeem hier ook van toepassing zijn? Want het is wel uit de hypothetische ontwerpfabriek gekomen.
26. Is een religie die zegt dat vertrouwen belangrijker is dan het gebruik van verstandelijke vermogens betrouwbaar?
Op tv was er in de jaren tachtig van de vorige eeuw, een politieserie met een inspecteur genaamd Sledge Hammer. Zijn vaste uitspraak was: “Trust me. I know what I'm doing”!. Samen met zijn beste vriend de .44 Magnum toerde hij door de straten van San Francisco. Om een sluipschutter op het dak uit te schakelen blies hij een heel flatgebouw op, inclusief alle bewoners. De collateral damage was buiten alle proporties. Nu zijn het maar verhalen die in de bijbel staan. Echter vaak bekruipt mij het gevoel dat alterego Sledge Hammer en zijn levensmotto een rol spelen in de belevingswereld van gelovigen.
27. Waarom is het aantal atheïsten in gevangenissen verhoudingsgewijs veel kleiner dan je op grond van bevolkingsstatistieken zou mogen verwachten?
Achter deze vraag zit een simpele gedachte. Van den Brink en Ouweneel zijn opponenten van de stelling dat atheïsme neigt naar immoraliteit. En dan druk ik me nog voorzichtig uit. Want het is lastig om in iemands bovenkamer te kijken. Een zeer eenvoudige veldproef dan maar. Als atheïsme immoreel gedrag katalyseert verwacht je het in de sluitpost van de maatschappij, namelijk de gevangenis, terug te zien. En dan blijken er verhoudingsgewijs weinig atheïsten gebruik te maken van deze instelling. Vervolgens kun je nog afvragen waarom dit nu net niet opgaat. Zijn atheïsten hoger opgeleid, verdienen ze meer en hebben ze ondanks hun “ongelovig” zijn toch de juiste mentaliteit om de maatschappij geen onnodige overlast te bezorgen. Neemt niet weg dat er “foute en goede” mensen rondlopen. Die religieus of niet-religieus zijn.
Het volgende citaat wil ik u niet onthouden. "There are good people and bad people in the world but to make a good person do bad things you need religion".
28. Als jij aan een atheïst vraagt of hij bewijs wil leveren tegen het bestaan van de Bijbelse god. Wil jij dan het bewijs leveren tegen Zeus, Odin, Ra etc.
De meeste christenen, joden, moslims en hindoes houden zich niet bezig met duizenden andere goden, zoals Thor, Zeus, Odin, Aphrodite, Ahura-Mazda etc, die bijna allemaal zijn verdwenen omdat ze cultureel zijn gestorven. Maar reken maar dat hun aanhangers overtuigd waren van de buitengewone status die hun goden hadden. We kunnen de vraag ook universeel stellen; waar is het bewijs voor een god of goden. En laat iedere godsdienst met bewijzen komen die een onafhankelijke commissie gaat beoordelen. In Deuteronium 13:7 staat nog een voorschrift uit de oude doos. De oecumenische grondbeginselen zijn van later datum.
"6: Wanneer iemand – uw volle broer, uw zoon of uw dochter, of de vrouw die u bemint, of uw beste vriend – u in het geheim probeert over te halen om andere goden te dienen, goden die u nog niet kende en ook uw voorouders niet, goden van de naburige volken, vlakbij of ver weg of waar ook ter wereld, luister dan niet naar zo iemand en geef niet toe; wees onverbiddelijk, heb geen medelijden met hem en houd hem niet de hand boven het hoofd. U moet hem ter dood brengen; samen met uw volksgenoten moet u hem stenigen tot de dood erop volgt, en zelf moet u de eerste steen werpen".
Er zou een argument aan toegevoegd kunnen worden. Het argument der vergetelheid. Atheïsten in de Griekse oudheid hebben postuum gelijk gekregen met het argument dat goden niet bestaan. Misschien waren er maar weinig, echter een paar duizend jaar later is hun mening universeel. De Griekse goden zijn fantasieobjecten, ondanks de vele tempels en andere gewijde plaatsen waar ze werden vereerd. En dit geldt voor talloze beschavingen waar atheïsten opdoken maar opboksten tegen een meerderheid van gelovigen. De tijd heeft hen gelijk gegeven.
29a. Moeten we ons afkeren van onze familie om goede christenen te zijn (Lucas 14:26). Is dit niet een terugkerend item in veel sekten?
Tussen verdachte groepen met destructieve kenmerken . Waarbij zelfs lichamelijke dwang wordt gebruikt en krachtige psychologische overredingstechnieken worden toegepast om mensen te manipuleren en te vormen. Zit ook nog het schemergebied van bewegingen die gebruik maken van groepsprocessen en met hulp van geschoolde leiding een persoonlijkheidsverschuiving tracht te bewerkstelligen. Het woord sekte daar distantiëren ze zich van. Maar het verblijf binnen deze bewegingen heeft met regelmaat invloed op logische redeneringsprocessen. Om een irrationeel betoog aan te laten slaan ligt de nadruk op toewijding en een krachtig “wij” gevoel. Dit kan bereikt worden door samen te werken, te getuigen, bidden en steeds de nadruk leggen op geestelijke differentiatie. Ideologische richtlijnen worden nauwgezet in de gaten gehouden. De bewegingen worden vaak internationaal aangestuurd. Evangelisatie en bekering van andersdenkenden zijn sleutelwoorden. Paul Schnabel schrijft het volgende: “ Youth for Christ, Navigators en Campus Crusade zijn religieuze bewegingen met sektarische trekken. Er is én spanning in de relatie met de kerken én een al vrij grote spanning in de relatie met de samenleving als geheel. Ten opzichte van het verleden is er, zeker bij Youth for Christ, sprake van een ontwikkeling die van (bijna) kerkelijke beweging tot (bijna) sektarische beweging heeft geleid. Het ziet ernaar uit dat deze ontwikkeling zich nog verder zal voortzetten”. Even voor de duidelijkheid sekte is een benaming, de stromingen noemen zich nooit sekte! Je komt ze tegen onder de noemer kerk bijvoorbeeld Scientology Church , evangelische gemeente of vergadering etc. Aan de naam herken je geen sekte maar wel aan bepaalde karakteristieke patronen. Die er op uit zijn om het individu te transformeren tot het beeld wat in de sekte gewenst is en waar ze zelf profijt van hebben, omdat slechts groei hun eigen positie kan waarborgen of voldoet aan de doelstellingen van de beweging.
Manipulatieve werving staat centraal bij een andere beweging die is komen overwaaien uit de VS. Oorspronkelijk stonden deze kerkplanters bekend als de Boston Movement. In Nederland kennen we een hier op geënte groepering Crossroads. Het rekruteren vindt met regelmaat plaats onder personen met hoger onderwijs. Die ogenschijnlijk beter functioneren in netwerkmarketing en multi level inzetbaar zijn. Wat het rendement van de beweging ten goede komt. De snelle zakenman die strak in het pak zit versus de slonzige caissière. Kenmerkend is “love bombing”. Je wordt omringd door lachende mensen die heel hartelijk en belangstellend zijn. Je krijgt complimentjes over je haar, kledingkeuze en wat ze verder maar kunnen bedenken. Het doel is om je zo snel mogelijk in de groep op te nemen. Zodat de weg terug al moeilijker wordt. Eigenlijk willen ze geen echte relatie. Er zitten voorwaarden aan vast, echte onvoorwaardelijke “love bombing” is niet de bedoeling. Ze willen dat je net als hun wordt en vervolgens hun sektarische opvattingen verder uitdraagt. Binnen het begrip “love bombing” komt al snel nog iets om de hoek kijken, namelijk het regelen van relaties. Beheers je als beweging dit deel, dan versnelt dit de sektarische inburgeringscursus. Deze a la minute geregelde vriendschappen maken op onzekere en sociaal zwakkere personen diepe indruk. Zij ervaren dit als een warm bad en laten eventuele achterdocht snel varen. Uitgenodigd worden bij iemand thuis, mee naar de bioscoop en al heel snel een overvolle agenda met sociale activiteiten. Het bijkomend voordeel van deze netwerken is het geschetste vooruitzicht dat men een enorme sociale terugval zal maken na een vertrek. De dreiging dat je deze "vrienden" zal verliezen remt de persoon in meerdere facetten. De innerlijke klaagzang durft men niet te slijten om geen verstoteling te worden.
Als we verder naar deze beweging kijken zien we een scala van “sociale” evenementen waar mee ze proberen mensen te ronselen. In hun belevingswereld zijn ze discipelen, die zijn getraind om “schapen te drijven”, dit is dus mensen bekeren. Door middel van gesprekken zoeken ze aanknopingspunten. Er worden veel vragen gesteld en zodra men meent dat de persoon zich geeft dan komt er een uitnodiging om kennis te maken met hun groep. Loopt dit naar wens dan gaat het spel beginnen. Vaak krijg je als nieuwkomer een buddy, die je moet volgen en imiteren een autonome rol is niet toegestaan. De Jehova Getuigen kennen dit systeem ook. Uiteindelijk lever je je eigen identiteit in. Een krachtige vorm van socialisatie waar sektes om bekend staan. Iedereen schijnt welkom te zijn in deze beweging, echter onderschrijf je niet de idealen en stel je jezelf kritisch op dan mag je vertrekken. De expansiedrift mag niet in gevaar komen. Want het systeem is opgezet met het doel dat leden op den duur zelf ergens een gemeente gaan opstarten. Deze opdracht kan elk ambitieus lid verwachten. Sommigen kiezen er voor om dit facet mee te laten wegen in de zoektocht naar een nieuw huis en dito woonomgeving. Wat tevens opvalt als je naar de uitvoering kijkt van deze beweging zijn de Jomanda-achtige taferelen, bidden is een vorm van instralen geworden. Handopleggingen zijn schering en inslag; veel theater waar een groepje vorm aan geeft om de schijn te wekken dat hier iets belangrijks gebeurd.
Nog even dit !De vrijheidsmarge van afwijkende meningen geeft een idee in welk sektarisch milieu men bivakkeert. Een ander aspect is het karakter van hun woordkeuze die de mantra’s laat horen van jarenlange indoctrinatie en hun kunstmatig aandoende gelukzaligheid. Dit zijn een paar kenmerken van individuen in dit soort bewegingen. Die soms innerlijk het idee hebben dat ze uitverkoren zijn. De leiders hebben met regel het gevoel dat ze het evangelie in pacht hebben, zij zijn niet in staat om hun visie bij te stellen bij nieuw bewijsmateriaal waarmee hun uitgangspunten worden ondermijnd. Dat laatste interesseert hen hoegenaamd niets en mocht er een spoortje twijfel ontstaan dan is de oplossing nog meer bidden en nog meer praatgroepen om deze gedachten te bestrijden. Opvattingen worden voortdurend in de juiste richting gekanaliseerd. De aanhangers worden actief bij dit gebeuren betrokken. Deze worden aangemoedigd om breed te getuigen van hun geluk. Degenen die met hun in aanraking komen krijgen op existentiële vragen een sluitend antwoord. Geen cynische twijfel maar eenvoudige regels die het toekomstige lid kant en klare verlossing biedt. De wereld heeft hen nodig en daarom prediken zij illusies . De exploitatie van de eigen ik-beleving is geen vrije keuze maar een door manipulatie opgedrongen noodzaak.
Dwepen met een “Heilige Geest” is een probaat middel om succes te verantwoorden in kringen van kerkplanters. Echter bovenstaande bewegingen worden aangestuurd door marketeers, communicatiedeskundigen en sales managers. Methodologische oplossingen, eigentijdse procedures en gelikte marketing apparaten. Hier wordt veel over geschreven en voorgangers twitteren bijgewerkte communicatievaardigheden en eigentijdse procedures in het rond. Hoe bereik je de consument met een potentieel controversiële boodschap. Wat is het juiste aas om een vis te vangen? Is de doelgroep tussen de 18 en 30 jaar dan gebruik je sociale media of lanceer je youtube filmpjes. Of je legt de eis neer dat mensen een niet gelovige meenemen. Het draait om evangelisatiegereedschappen en marketing support. En bovenal om tientallen miljarden euro’s of dollars. Als we de Balkenende norm toepassen op de “Heilige Geest” dan davert het gebouw met een grote klap in elkaar. Als u een evangelist tegenkomt, denk dan eens aan de training en voorbereiding die hij of zij heeft gehad. Om u uiteindelijk te overrompelen met zijn of haar boodschap. En bij succes ligt het aan de “Heilige Geest”. Zouden de mensen van Starbucks dit ook zeggen die volgens dezelfde methode werken.
De Jezus marketeers zijn constant bezig met het in elkaar zetten van een “feel good show”. Het product moet concurrerend zijn. Want er zijn talloze geloofsgemeenschappen die ook uit deze bevolkingsruif willen eten. In “shopping for god” van professor James Twitchell wordt gesproken over het creëren van de perfecte omstandigheden, die mensen het gevoel geven dat ze deze auto (god) ook willen. Mijn buurman heeft een visioen gehad, ik wil er ook één. De marketeers (evangelisten) trachten een behoefte op te wekken. Voor foto’s worden leden gecast. Op basis van etniciteit en uiterlijke kenmerken. Rolmodellen worden eruit gekozen. De ex-drugsverslaafde komt zijn dramatische verhaal vertellen. Voorspelbaar is de magische uitkomst. Dit heeft Jezus gedaan. Geen nadruk op de duizenden mensen die op jaarbasis behandeld worden voor hun drugs, alcohol, gok, porno, game,nicotine of andere verslavingen. Deze enorme populatie boekt succes met behulp van reguliere therapieën of doet het op eigen kracht. Deze ene verslaafde is representatief voor wat men voor ogen heeft. Waarna er soms een lawaaiige aanbidding volgt, die het publiek voert naar een semi-extatische toestand. In het boek”When God Talks Back” van antropoloogTanja Luhrmann wordt een beeld uiteengezet hoe cognitieve technieken een sterke rol spelen om een wereld te creëren waarin een god een rol speelt. De kracht van de verbeelding speelt hierbij een grote rol. De rol van evangelische voorgangers is katafatisch. Een god moet positief bevestigd worden en er wordt gehamerd op een onwrikbare overtuiging. Een negatieve, apofatische, kant van het verhaal is niet gewenst in deze diensten. Het eindresultaat is een welvaartsevangelie, geen boodschap van twijfel, achterdocht of een gebrek aan bevestiging. Dat er geen bewijs is voor een god is aan hen niet besteed.
“What would Jesus do?”: kennen we al, een kreet die de evangelicals nogal eens gebruiken als ze een vijgenboom zien. Een variant is: ‘What would Jesus market? ”. De welvaartsevangelisten zijn op de franchise toer, mac christianity is sterk in opkomst. De inrichting, liederen, preken en kredietfaciliteiten kan de toekomstige christelijke ondernemer overnemen van de grondleggers van bijvoorbeeld een groepering als Hill Song. De volume knop gaat open en de lofprijs- en aanbiddingsteams staan klaar om extravagant hun boodschap te delen met de rest, die worden gestimuleerd om mee te doen en niet te blijven zitten met de armen over elkaar. De opzwepende muziek brengt mensen volgens eigen zeggen dichter bij hun god. Basale voordrachten met gepassioneerde logica binnen de entourage van een rockconcert. Ze schreeuwen dat ze niet trendy en cool willen zijn en glamour is hun vreemd. Maar de hele entourage is hiermee in tegenspraak. Als de stemming euforisch is, gaat de emmer rond om mensen zichtbaar aan te sporen tot vrijgevigheid. Geloof maar in een god en het komt allemaal goed en het beeld van een fastfood religie wordt al heel snel duidelijk. Even een snelle hap op zondagmiddag onder de beats van voorgekookte opwekkingsliederen. Maar op den duur is deze opgefokte positiviteit en vrolijkheid uitgewerkt en daarna komt er weer een ander concept. Of gewoon terug naar de alledaagse realiteit zonder hysterische uitlatingen.
Persoonlijkheidskenmerken bepalen iemands beïnvloedbaarheid. Mensen met een sterke twijfel, zwakke identiteit, die rondlopen met een groot schuldbesef zijn vatbaar. Is er sprake van zwart-wit denken, dan is men verhoogd kwetsbaar voor indoctrinatie. Omdat kinderen nog weinig weerstand kunnen bieden tegen invloeden van buitenaf zijn ze buitengewoon gevoelig voor conditionering. Een krachtige persoonlijkheid met een groot zelfvertrouwen laat zich in de regel niet zomaar iets wijs maken. Mensen die goed zijn voorgelicht over een omgeving of personen die hen trachten te beïnvloeden zijn pas met buitengewoon veel moeite te “brainwashen”. Zijn er factoren aanwezig die het proces versnellen? Controle over de omgeving; een omschreven jargon waarin de groep zich dient uit te drukken; een wij tegen zij gevoel, de niet gelovige wordt bijvoorbeeld gepresenteerd als immoreel, getuigenissen spelen een specifieke rol. De informatie is bruikbaar om je duidelijk te maken waar het aan schort. Je oude “ik” kan je dan verbeteren en achter je laten. Ook kunnen getuigenissen anderen aansporen om een stapje harder te lopen om dit doel ook te bereiken. Herhaling is een sterk punt en er ligt een sterke nadruk op het geweldige karakter van de beweging. In de laatste fase leg je een belijdenis af waarin je voor de hele groep verklaart dat je de ideologie begrepen hebt en dat je veranderd bent.
Kinderen worden geboren zonder enig besef van religie. Uiteindelijk worden het religieuze volwassenen. Een willekeurig voorbeeld waarin het indoctrinatie proces naar voren komt. In dit geval een conservatieve stroming. Herhaling is het toverwoord om een geloof te ontwikkelen. Het begint al na enkele weken. De baby wordt gedoopt of gezegend en opgenomen in de gemeente. Zichtbaar zijn al de omgevingsfactoren. Bidden voor het eten, Bijbel lezen en bidden na het eten. Ouders beginnen met plaatjesboeken waarin Bijbelse verhalen worden afgebeeld. Voor het slapen gaan wordt er met het kind gebeden. Dit herhaalt zich elke dag. Als het kind wat ouder wordt moet het mee naar de kerk. En wordt het gestimuleerd om zelf te bidden. Voor het slapen gaan is het gebruikelijk dat het kind bidt voor een behouden nacht. De schoolkeuze ligt voor de hand. Een school waar de patronen voortgezet worden. Beginnen met gebed, Bijbellezen en met regelmaat godsdienstlessen. Het opgroeiende kind komt in het meest ongunstige geval nooit andersdenkenden tegen. Of vertoeft in een milieu waar godsdienst niet bekritiseerd wordt. De televisie ontbreekt in bepaalde gevallen, tijdschriften zijn religieus getint, de krant heeft een religieuze achtergrond. De herhalingsfactor is ontelbaar geworden. Jeugdverenigingen zijn op de grondslag van de ouders en zorgen voor religieuze input. De wekelijkse zondagsschool levert haar bijdrage. Op 12 jarige leeftijd begint catechisatie. De dominee onderwijst de kinderen en geeft ze soms huiswerk mee. Overdag gaan ze naar een middelbare school die past bij hun achtergrond. Op deze plek zijn de religieuze contouren die ze gewend zijn zichtbaar. Na 18 jaar religieuze inprenting komt er een moment dat ze verder willen studeren. Ze sluiten zich aan bij een studentenvereniging. Waar mensen vertoeven van hun achtergrond. Met hulp van buiten en sociale controle zorgen ze ervoor dat de opvattingen aanwezig blijven en versterkt worden. Ze ontmoeten voortdurend gelijkgestemden. Relaties blijven en er komen weer kinderen. Het proces begint weer van voren af aan. Het bevreemdende is het ontkennende antwoord als er gevraagd wordt naar indoctrinatie. Het is voor hun niet zichtbaar want ze zitten er midden in. Pas bij het loslaten van een geloof, het vertoeven in een seculiere omgeving wordt het sommigen duidelijk dat ze anders zijn. Dat ze slechts terug kunnen vallen op een religieuze overtuiging. Ook al stroomt de informatie over waarin hun manier van denken onderuit wordt gehaald. Een interessante bijkomstigheid is het inwendige stemmetje, wat gevoed is door de stemmen erbuiten. Dit zegt zachtjes: "Wees op je hoede voor degenen die jouw religieuze overtuiging aanvechten. Wil je een sociale verschoppeling worden, het krediet verliezen van je ouders, het gevaar lopen dat je ziel terecht komt in de eeuwige verdoemenis". Geheugenvorming is "littekenvorming". De optelsom van "littekens" als gevolg van tientallen jaren indoctrinatie zitten velen in de weg.
Edward Cohen heeft ooit een boek geschreven met de titel The mind of the Bible Believer. Inmiddels zijn we een tiental jaren verder. En veel boeken dit keer. Leaving the Fold van Winell is een educatieve handleiding voor degenen die het fundamentalisme zoals Cohen het beschrijft achter zich hebben gelaten. Wat Cohen beschrijft is een klassiek en zeer indringend beeld. Hoe de conversie in zijn werk gaat. De indoctrinatie die de lauwe timide gelovige of ongelovige langzaam in zijn greep krijgt. De extravagante claims die ingezet worden door de verkopers van religie. De overkill aan liefde die idiosyncratisch is. Zodra het individu gewonnen is voor het systeem, verandert dit begrip langzaam maar zeker. De coating lost op en een bittere pil blijft achter. Een onvoorwaardelijke gehoorzaamheid aan een god komt er voor in de plaats. Een krachtig spanningsveld rond gezonde menselijke emoties. De echte wereld kan als bedreigend worden ervaren. Langzaam ontstaat een christelijk wereldbeeld. Met verlossing, zonde en een hiernamaals. Er kan uiteindelijk een gedissocieerde toestand ontstaan waarin echte interactie tussen individu en realiteit bijna niet meer mogelijk is. Een verwoestend aspect van dit proces is het in diskrediet brengen van het menselijk vermogen om te redeneren. Dit geeft een verklaring waarom het nagenoeg onmogelijk is om met een toegewijd christen, te praten over existentiële kwesties. Het is een soort psychologische gracht die deze groep om zich heen bouwt. Cognitieve dissonantie is een veel gebruikt woord om dit te omvatten.
Bestaan er disposities die de factor “toeval” even een pas op de plaats laten maken. Er zijn diverse onderzoeken geweest die theoretische modellen hebben opgeleverd. Vaak zijn deze niet toereikend, maar het kan wel een zeker inzicht geven in de achtergrond van degenen die ingaan op de avances van sektarische groepen. Want het komt nogal vaak voor dat er sprake is van een plotselinge bekering. Althans volgens sekten en haar aanhangers. Lofland en Stark (A theory of conversion), Gerlach e.a.(Movements of transformation) hebben getracht om de complexe werkelijkheid in modellen terug te brengen. Wat een bijzondere klus is, want de realiteit is weerbarstig. Echter wat wel opvalt is dat het begrip toeval gebruikt kan worden om de ontmoeting met een lobbyist te omschrijven. Maar of iemand er op in gaat kan redelijk worden voorspeld aan de hand van iemands persoonlijke kenmerken. De meeste bekeerlingen hadden al interesse in dit soort zaken en zochten een religieus houvast. Of zaten in een emotionele crisis doordat ze in een maatschappelijk onaangename situatie zaten (drugs, prostitutie, misdaad) teven kunnen gebrek aan vriendschappen, eenzaamheid als student in de grote stad of een sterfgeval iemand beïnvloedbaar maken. Sommigen noemen deze opvulling van leegte emotioneel geraakt zijn, maar het kan ook de blijdschap zijn dat ze onderdak krijgen en aandacht. Maar dan zitten ze in de sekteruif. Kun je iemand uit een sekte krijgen? Zijn deze personen nog te porren voor een normaal gesprek, kunnen ze los komen van de vastgeroeste dogma’s. Als het gaat om minderjarigen dan kunnen ouders hun kinderen naar een psycholoog sturen. Er zijn therapeuten die hier ervaring mee hebben. Hun methoden zijn verschillend. Wat wel opvalt is; dat ze vaak iemand uit zijn rol trachten te halen door hem of haar uit te laten barsten in woede. Om op deze manier dichter bij het innerlijk van de persoon te komen. En men legt sterk de nadruk op de valsheid van hun ideologische opvattingen. Deconditioneren kost tijd, vaak is dit niet genoeg en gebeurt het pas als er een brede maatschappelijke heroriëntatie plaatsvindt over religie. De weerstand kan heel groot zijn en de naïeve pseudowetenschappelijke denkbeelden zitten stevig verankerd in iemands hoofd. Godsdienstvrijheid maakt het vaak lastig om sekten aan te pakken. Pas bij ernstige excessen wordt er ingegrepen. De sluwe- en subtiele druk staat vaak haaks op de vrijwilligheid waar sekten zichzelf mee etaleren. Mind control valt dan binnen de toegestane bezigheden.
Omtrent de oprechte motieven van bekeerlingen kan best even over worden nagedacht. Dat heeft Susan Jacoby gedaan in “Strange Gods, a Secular History of Conversion” . De oorspronkelijke inzet was om er achter te komen waarom veel van haar Joodse voorouders zich hadden bekeerd tot het christendom. Na een uitvoerige studie kwam ze tot de ontdekking dat mensen zich bekeren op grond van politieke, sociale of financieel-economische redenen. Rationele motieven voeren de boventoon maar worden bedekt door een irrationele saus, want een bekeerling doet het zelden uit vrije wil. Dus bij elke coming-out mogen stevige vraagtekens bij worden gesteld. Wat is iemands drijfveer? Opvallend is de geldingsdrang van bekeerlingen, fanatiek en niet zelden bloeddorstig als je naar de geschiedenis kijkt.
Goed nieuws trouwens voor al diegenen bivakkerend in oude- en nieuwe sekten. De argumenten die u nog tegenkomt zullen u niet van uw overtuiging bevrijden. Feiten die het tegenovergestelde trachten te bewerkstelligen zullen uw geloof versterken. Althans dit kan ook een vastgeroeste overtuiging zijn, bijvoorbeeld een politieke keuze. Zelf heb ik de overtuiging dat meningen gevormd worden na zorgvuldige rationele afwegingen op basis van feiten en ideeën. Dat adviezen vallen binnen de ring van deugdelijkheid en intelligentie. Maar helaas in plaats van dat feiten een overtuiging voeden, is het andersom. De overtuiging voedt de feiten. Slechte informatie die het geloof bijvoorbeeld versterkt heeft voorrang. Dit geeft weer meer vertrouwen dat we gelijk hebben. Het mechanisme heet backfire. Een natuurlijk afweermechanisme om cognitieve dissonantie te vermijden. Dus ga rustig verder met het doorlezen van de vragen met opmerkingen. Aan het eind gekomen kunt u melden dat uw geloof is versterkt. Conform de uitkomst van enkele studies.
Wat opvalt in de nieuwe sekten is het fanatisme, het zijn de achterblijvers, die het harde kern effect bewerkstelligen. De vrijzinnigen zijn nagenoeg verdwenen en het restant graaft zich dogmatisch in en wordt steeds fanatieker. Mede door de opkomst van evangelische stromingen op Amerikaanse leest in Nederland.
b. Hoeveel uur christelijke indoctrinatie heeft u genoten. a. 0 tot 5000 b. 5000 tot 50000 c. meer dan 50000 uur? Vertel eens hoe u aan dit aantal uren bent gekomen?
30. Er zijn talloze mythes rond personen die geboren zijn uit een maagd en bijzondere dingen doen. Waarom is de mythe rond Jezus wel waar en de rest niet?
Na een denkproces wat zich uitstrekt over een paar duizend jaar. Is het dan toch zover. De maagdelijke geboorte wordt ook door theologen als historisch feit verworpen. De volgende is Boeddha. Geen intact maagdenvlies heeft nog een andere strekking. Het komt ergens door. En hoogstwaarschijnlijk niet door de heilige geest. De menselijke factor speelt hier een rol. Of het nu Jozef is of een Romeins legioensoldaat. Dat maakt in principe niet veel uit. Een god moet hier werkloos toekijken. "Waarlijk mens" krijgt er weer een accent erbij; nog een paar en de volwaardige naturen uit Chalcedon zijn niet langer in balans.
31. Is het christelijk geloof gegrond op angst?
Ondanks de liberale wind en de zoetgevooisde geluiden dat er liefde wordt gepredikt. Bestaat het grootste deel van de christelijke geschiedenis in het verkondigen van hel en verdoemenis. Het christendom speelt in op een van de meest elementaire angsten: “De dood”! In tal van leerstellingen en geloofsbelijdenissen wordt de belofte van een eeuwig leven gedaan. Zonder dat hier bewijs voorhanden is. Mensen klampen zich vast aan stroperige definities. Vrezen de dag van het oordeel en richten hun hele leven in om aan het ideaalbeeld te voldoen wat een onzichtbare entiteit graag ziet. Er is ook zichtbare en onzichtbare angst in de richting van atheïsten, agnostici, en scepticisme. Angst die zelfs over kan gaan in vijandigheid. Twijfel kan overgaan in verwarring en angst.
32. Hoe betrouwbaar zijn de vier evangeliën?
1. Alle auteurs kozen ervoor om hun identiteit anoniem te houden;
2. Er is een literaire stilte die tientallen jaren beslaat;
3. Je kan niet vertrouwen op getuigen waarvan geen achtergrond bekend is;
4. Tussen de verhalen zitten grote en kleine verschillen;
5. Er is geen bewijs voorhanden dat men in de eerste eeuw serieus historiografisch te werk ging. Dus onderzoek naar feiten en beweringen die in de evangeliën staan;
6. De perceptie ging via de wegen van de bekeerling. Hiermee wil ik aangeven dat ze niet onafhankelijk waren, ze hadden belang bij het opschrijven van deze getuigenissen. Verder kun je aan deze perceptie nog de lage ontwikkelingsgraad toevoegen van de schrijver in kwestie. Tussen de observaties van een kritisch historicus en de bevlogen aanhanger van een ideologie zit een evident verschil.
7. Vraag-bedelen rond blind dogmatisme is bijvoorbeeld bij Paulus niet onbekend (zie vraag 124 ); zijn zogenaamde feiten onderbouwt hij met een beroep op zijn geloofwaardigheid;
8. De christelijke epistemologie is er op gericht om geloofsbewijsmateriaal te verstrekken;
9. De hoofdpersoon is een karikatuur (zie vraag 49- tweede deel); Ooggetuigen verslagen worden beoordeeld volgens diverse criteria. Historici die de nieuwtestamentische bronnen afwijzen worden met regel sceptici genoemd. Deze historici wijzen naar de triangulatie van het geheel en kunnen op basis van een zogenaamde parthenogenesis, lopen over water, opstaan uit de dood en nog meer vreemde elementen geen onderzoek starten dat geldig zou zijn. In tegenstelling tot bijvoorbeeld ooggetuigen verslagen van overlevenden uit concentratiekampen. Beoordeel je deze verslagen dan ontbreken de bovennatuurlijke elementen. Dit geeft een kwalitatieve basis om gevolgtrekkingen te verrichten.
10. Iets wat in strijd is met hun beweringen wordt door dezelfde onbekende auteurs krachtig bestreden (bijvoorbeeld: 2 Tessalonicenzen 2:11, 1 Timoteus 4:1, Galaten 5:20-26, 2 Timotheus 3:5, 1 Timotheus 6:20-21 etc. Niet luisteren, valse leraren, geen debat, huichelaars, leugenaars, misleidende geesten. Geen argumenten maar ad-hominems om hun verhaal te beschermen;
11. Argumenten en retorische principes worden ingeruild voor openbaringen als bewijsmateriaal, zie bijvoorbeeld Markus 13:11, Lucas 12:11-12, 2 Timotheus 2:7. De anti-empirische Paulus ontmoedigt elke vorm van kritisch onderzoek naar de aangeboden informatie;
12. Bronnen zijn de schrift en de “ heilige geest”, externe bronnen worden niet genoemd;
13. Sceptici en Joden (!) verwierpen de verhalen;
14. De verhalen vertonen sterke parallellen met de hellenistische cultuur (zie vraag 126);
15. Veel geschreven materiaal komt uit handen van tweede of derde generatie christenen;
16. Het auteurschap van bijvoorbeeld brieven die onder de noemer Paulus staan wordt betwist;
17. Niemand van de tijdgenoten van Jezus heeft iets opgeschreven;Wat ook een opvallende constatering is bovenop de literaire stilte van tijdgenoten, is dat het wonder slechts bij zogenaamde intimi bekend werd. Hij dwaalt na zijn zogenaamde opstanding rond maar waarom ging hij niet postuum op bezoek bij het Sanhedrin, of bij de Romeinse procureurs of onderneemt een triomftocht door Jeruzalem om het Joodse volk te overtuigen van zijn herrijzenis om daarmee direct zijn betekenis vast te leggen. Honderden Joodse schrijvers die verhalen van dit gegeven en een historiografisch beeld schetsen waar elke historicus van gaat smullen. Nu zijn het discutabele bronnen van onbekende schrijvers die een verhaal componeren met enkele verwijzingen naar dubieuze en niet te traceren getuigen.
18. Christenen deden massaal aan pseudo-epigrafie;
19. Het gezaghebbende karakter wordt geclaimd door mensen uit de christelijke gemeenschap en komt pas in de tweede eeuw naar voren;
20. Buitengewone beweringen hebben buitengewoon bewijs nodig. Maar zelfs de gewone bewijsvoering ontbreekt. Als hedendaagse claims over wonderen kritisch worden onderzocht dan blijft er vaak niets van over. De mogelijkheden om dit een paar duizend geleden te doen ontbraken. Met onze huidige wetenschappelijke inzichten kunnen we een lichamelijke opstanding afwijzen, ook wonderen die geclaimd worden door rivaliserende religies zijn niet bestand tegen de toets der kritiek. Ook al proberen apologeten en hun aanhangers deze kritiek al 2000 jaar te pareren, maar elke poging is gedoemd te mislukken. De inbreng van een uitzonderingsclausule is prachtig maar dit roept dus weer de vraag op of dit concreet te onderbouwen is.
21. Opdat vervuld zou worden, wat …. gesproken heeft. (Mattheus 1 en 2 en verder). Hun beschrijvingen worden gekoppeld aan Oud Testamentische voorspellingen. Af en toe moeten ze wel opletten welke profeet er aan de beurt is. In Marcus 1 vers 2 heerst er verwarring rond Maleachi en Jesaja. Maar de verhalen zijn veelal gebaseerd op teksten uit het Oude Testament. De rode draad ligt vast. Hoe betrouwbaar is een toekomstig verhaal als de schrijver de blauwdruk al in handen heeft. Is het dan nog authentiek of slechts een invuloefening?
Als argument wordt wel eens gewezen dat zelfopoffering of martelaarschap een ideologie betrouwbaar maakt. In de geschiedenis wordt dit gedrag van christelijke martelaren door kerkleiders massaal goedgekeurd. Een standvastige belijdenis tot in de dood. Echter elke samenleving kent zijn martelaren. Elke religieuze stroming kent zijn martelaren. Maar de achterliggende gedachte is dat het geen betrouwbaarheid biedt. Alleen religieus fanatisme laat zien. Die ook in de 21ste eeuw mensen er toe aanzet om hun eigen leven ondergeschikt te maken aan een doctrine. Als dit een serieuze graadmeter is, dan vloeit hier een zekere logica uit; dat deze betrouwbaarheid zich uitstrekt van de Inca’s tot aan fascistische ideologieën. Over toewijding gesproken, in 1997 pleegden 39 volgelingen van Heaven’s Gate zelfmoord tijdens de passage van de komeet Hale-Bopp omdat ze geloofden dat de aarde zou verdwijnen en ze een veilige plek zouden vinden in een ruimteschip wat zich in de staart van Hale Bopp zat. In dat schip zat Jezus op hun te wachten. Vrij recentelijk nog stierven 19 kapers voor hun geloof of ideologie. Een deel van de wereld prijst hun daad en wenst hun een prettig verblijf tussen 72 maagden. Een niet onaanzienlijk deel verwerpt hun gemotiveerde daad van zelfopoffering en schuift het verhaal over een hiernamaals met hunkerende maagden die wachten op martelaars opzij als een sprookje.
“Qui tacen consentire videtur” oftewel wie zwijgt stemt toe. Ook wel argumentum ex silention genoemd. Een simpel voorbeeld: “De bijbel zegt dat homoseksualiteit zondig is, Jezus zegt hier niets over. Wie zwijgt stemt toe. Het schijnbaar opzettelijke zwijgen van Paulus over tal van zaken is vreemd. Ogenschijnlijk belangrijke details vertelt hij niet. Maar impliciet wordt er door de gelovige een beroep gedaan op het bijzondere karakter van het verhaal. Het zwijgen van Paulus geldt dan als een ondersteuning voor de bewering. De leegte wordt opgevuld met dat wisten ze allemaal al. Hij heeft prioriteiten gesteld en dit heeft hij overgelaten aan anderen. Tevens wordt er door sommigen gesuggereerd dat het antwoord van de tegenbeweging achterwege bleef. Als het niet waar zou zijn, dan had dit snel aan de oppervlakte gekomen. Waar menigeen aan voorbij gaat wordt door Robert L. Wilken, een historicus, als volgt beschreven:"Bijna een eeuw lang werd het christendom niet opgemerkt door de meeste mannen en vrouwen in het Romeinse Rijk .... [Niet-christenen] zagen de christelijke gemeenschap als een kleine, eigenaardige, asociaal, ongodsdienstig sekte (atheïsten!) , met voornamelijk aanhangers uit de onderste lagen van de samenleving . Het weerleggen van buitenissige claims was geen item. Een sceptische beweging brak geen potten. De samenleving was uitzonderlijk bijgelovig.
Ideologische demagogie is een vast onderdeel in de betrouwbaarheidscultus. Of het nu Ouweneel, Graham, Strengholt of anderen zijn, ze bezondigen zich hier met veel plezier aan. Stop eens een teller in je hand en ga voor de aardigheid eens turven als het gaat om het aantal niet onderbouwde beweringen. Of het nu de psychische gesteldheid is van een vermeende entiteit of de gevoelens van onbekende schrijvers die hun geloof uitdragen. Op voorhand zeg ik dat je er best eens een lamme hand van kan krijgen. Stel je neemt als uitgangspunt het aantal getuigen. En dan ga je steevast de vraag stellen: “Hoe komt hij op dit aantal en wie waren het dan” . Ook kreten als die wisten het allemaal. Stel steeds de vraag wie waren dat? Want elke theoloog neemt dit aan. Een bekende kreet, maar is dit gezaghebbend? Iedereen kende veel namen. Wie is iedereen en wie waren dat dan? Het is een vast patroon en op ruime afstand te herkennen. In de volksmond heet dat gewoon de boel belazeren en mensen een rad voor de ogen draaien.
Bij punt 19 komt het zogenaamde gezaghebbende karakter pas later op gang. Maar wie waren die mensen die zich hierover bogen. Een van de eersten was Papias. Die zijn bevindingen opmaakte uit de orale traditie. Onder het motto aan de waard herken je zijn schrijfsels. . Een beschrijving van zijn hand. Judas hing zichzelf op, maar het touw brak. Als levend voorbeeld waartoe goddeloosheid kan leiden, waarde hij daarna rond op aarde. Opgezwollen tot reusachtige proporties zodat de hooiwagen hem niet kon passeren. Wormen stroomden uit zijn lichaam en zijn geslachtsdelen waren ontzettend opgezwollen en misvormd. Na vreselijk lijden en vele straffen, stierf hij op zijn eigen land. En daarom is die plaats nu verlaten en onbewoond tot op de dag van vandaag. Niemand kan die plaats naderen zonder zijn neus dicht te stoppen. Papias zei het volgende over zijn eigen betrouwbaarheid: “Ik zal niet aarzelen om ook voor u toevoegen aan mijn interpretaties wat ik vroeger geleerd met zorg uit de presbyters en hebben zorgvuldig opgeslagen in het geheugen, het geven van zekerheid van de waarheid ervan”. (Bron: Wiki). Nu zijn de verhalen die Papias opschreef tamelijk onsamenhangend en bizar. Maar het vreemde is dat dit soort personen een voorname plek hebben gekregen in de kerkgeschiedenis en als getuige worden opgevoerd door apologeten om hun betoog te onderbouwen.
Sommigen verwijzen naar een Aramese grondtekst, dit zou de betrouwbaarheid vergroten vanwege een vroege datering. Nu kan mythologie al in enkele minuten ontstaan, denk maar aan 9/11 en de vele wilde speculaties die de wereld in gingen. Het kost nog steeds moeite om alle samenzweringstheorieën te ontkrachten. Het Aramees wordt gekoppeld aan het evangelie volgens Markus. De schrijver was een Jood, die ogenschijnlijk bekend was met de Joodse literaire traditie. Een deel van de Talmoed (Gemara) is in het Aramees. Het boek Daniel van hoofdstuk 2 tot hoofdstuk 7. Verder was het de voertaal van miljoenen mensen in een geografisch groot gebied, van Middellandse zee tot aan India. Binnen handelsbetrekkingen werd het veelvuldig gebruikt, gedurende een periode van misschien wel 1000 jaar. Een Joodse schrijver die dit regelmatig gebruikt en misschien zelfs Aramees als voertaal heeft en vervolgens een verhaal in het Grieks neerschrijft kan zichzelf op dit punt maar moeilijk camoufleren. Een Nederlander die een opstel in het Engels maakt, moet ongelooflijk oppassen dat hij of zij de grammatica in de juiste vorm neerzet. (Deze informatie is online te vinden, google maar op Aramees).Iets wat misschien minder opvallend is maar wel wezenlijk belangrijk is het fictieve karakter in Markus. Een voorbeeld is het verhaal van de genezing van de verlamde (Marcus 2:1-12). De schrijver loodst de lezer door het verhaal in de derde persoon. Impliciet en dwingend is de schrijver aanwezig. Hij is psychologisch uitgelijnd met de hoofdpersoon en hij kent de gedachten en gevoelens van de aanwezigen. Hij kiest wat er gezegd en gedaan wordt, verschuift van personage naar personage. Het alwetende gezichtspunt laat zien dat het fictie is en geen ooggetuige verslag. (Norman R. Petersen's "Point of View" in Mark's Narrative (Semeia 12, 1978)
De groei van een beweging schijnt ook een argument te zijn voor haar betrouwbaarheid. Laten we er een ander succesverhaal naast leggen. Een generatie na de dood van Mohammed in 632, had de islam het christendom vervangen in Arabië, Syrië, Palestina en Egypte. Nog een generatie later strekte het gebied zich uit tot het grootste deel van Klein-Azië. Binnen een eeuw was de islamitische hegemonie gegroeid van de Indus naar Spanje. Een succesverhaal, maar maakt dit de Islam nu betrouwbaar. Tevens is het verstandig om de kerkgeschiedenis er naast te leggen. De katholieke kerk kreeg niet de overhand omdat ze het beste verhaal had. Maar door een goede organisatie en door tegenstanders te verslaan en hun religieuze infrastructuur te verwoesten. Ter verduidelijking de montanisten werden in hun eigen bedehuizen verbrand. Op bevel van de christelijke keizer Justinianus.
Wat ook betrouwbaar schijnt te zijn is het aantal getuigen dat genoemd wordt. Zonder dat je een lijst overhandigt met namen. Als tegenargument werd ingebracht dat de nieuwe aanwas dit controleerde. Het waren allemaal Peter R. de Vriesen die op het dossier gingen liggen en het vliegtuig pakten om ter plekke navraag te doen. Beste gelovigen die dit naar voren schoven: “We bevinden ons in de klassieke oudheid. Waar men wel wat gewend was ten aanzien van uitzonderlijke verhalen. Georganiseerde voet- en roeireizen met een tolk die de taal sprak waren niet voorradig. De intimi waren vaak al dood. Het was gevaarlijk en duur. Mensen hadden al moeite om zich in leven te houden. Geen bibliotheek om de hoek. (Analfabetisme). Even naar een brievenbus lopen was er niet bij. En een CAO met vakantiedagen bestond nog niet”. Zelfs heden ten dage is het ongebruikelijk. Een mooi voorbeeld is Elvis. Alcohol - en drugsmisbruik, geweld, mishandeling en niet meer in staat om fatsoenlijk te functioneren. Nu is er in Memphis “Graceland” de plek waar de fans naar toe reizen om hun grote held te vereren. Het motto is “walk in the footsteps of the king of rock and roll”. Legendevorming gaat razendsnel en een selectief geheugen dat is de mensen eigen.
Christofanieen schijnen ook betrouwbaar te zijn. En dan met name als ze op verschillende plaatsen en bij meerdere personen voorkwamen. Nu zijn het geloofsverkondigingen die tevens iemands status kunnen verhogen. Het is namelijk zeer opvallend dat de leidinggevenden hier vooral mee opgezadeld werden. Paulus schept hier nogal over op en later ontstaat er zelfs een onderlinge competitie. Kefas (Petrus) zou het eerder hebben meegemaakt. En als de vermeende broer Jakobus opduikt en hij steeds meer invloed krijgt bij de Joden Christenen. Gaan de aanhangers ook hier met de eer vandoor. Volgens hen had Jakobus het in een vroeger stadium meegemaakt. En zo was het nog lang onrustig bij de Corinthiërs en Galatiërs Het kan ook een uiting zijn van massa hysterie. Een mooi voorbeeld is Oude Pekela. Het gerucht ging dat er clowns rondliepen die ontucht pleegden. 70 meldingen kwamen er binnen. Een groot onderzoek. Het dorp was wereldnieuws. Na anderhalf jaar werd het verhaal gesloten. Geen enkel bewijs. Het spreekt voor zich dat buitengewone gebeurtenissen ondersteund moeten worden door (buiten) gewoon bewijs. Dat er wereldwijd binnen alle religieuze stromingen visioenen plaatsvinden, kan ook psychologisch/neurologisch verklaard worden.
Een ander criterium is dat van de meervoudige attestatie en dan komt er een rijtje “bronnen”, die grotendeels kritiekloos aan de buitenwacht voorbij gaan. Zelden begint men met de zinsnede er is een tijdverloop van enkele tientallen jaren alvorens er adequaat iets werd genoteerd. Het zwarte gat van de biografie. De bronnen zijn geen van allen getuigen van het voorval, of nog erger tijdgenoten, en bepaalde bronnen zijn vervuild door interpolatie, gedurende het tijdsverloop zie je een cumulatief effect ontstaan vanuit één bron (Marcus) die mogelijkerwijs 40 jaar later als niet ooggetuige een blauwdruk formuleerde waar de rest zichzelf creatief mee vermaakte en dit tientallen jaren lang bleef doen. Er zijn geen authentieke handschriften voorhanden en kerkvaders hebben zichzelf bezig gehouden met bronvervuiling gedurende de eerste drie eeuwen. De theologische agenda voerde al vrij snel de boventoon. Kortom de nuance is ver te zoeken in de hang naar “bewijs”.
Een enkeling klampt zich vast aan de niet ooggetuigen en verklaart de getuigenis van iemand die er niet bij is geweest als uiterst betrouwbaar, dit is op zich al vreemd. Kom laat ik er eens een ooggetuige van maken en tal van onderzoeken naar voren schuiven. En wat blijkt dan, dat mensen vrij gemakkelijk in staat zijn om dingen te gelovigen die ze niet hebben gezien. Je kan mensen zo beïnvloeden dat ze overtuigd zijn dat ze bepaalde misdaden hebben begaan. De kracht van een suggestie kan een verkeerde indruk achterlaten. Mensen komen maanden later met een herinnering aanzetten die ze eerst niet hebben gezien. Het is extreem gemakkelijk om valse herinneringen bij iemand achter te laten. Zelfs in die hoedanigheid dat mensen die nooit een oorlog hebben ervaren een posttraumatisch stress syndroom ontwikkelen. Er zijn tal van experts die in belangrijke rechtszaken hun mening over dit verschijnsel hebben gegeven. In Nederland kennen we de inbreng van wijlen professor Wagenaar en in de VS is professor Elisabeth Loftus een veelgevraagd deskundige. Meer over deze materie vindt u hier.
"Het is juist de eerlijke originaliteit, inclusief de verschillen, die het centrale deel van een getuigenis geloofwaardig maakt: “Stelt een gelovige”. Met andere woorden als iets buitenissig is kan het niet gelogen zijn. Is het wel zo origineel als het oude testament een blauwdruk verschaft? Het doet me denken aan de tientallen verhalen over vampiers. Origineel, met verschillen uiteraard, maar in essentie geloofwaardig als ik deze gelovige volg in zijn manier van denken. En zo kunnen we nog een tijdje doorgaan. Een andere slogan van deze gelovige dan maar. “Als in Nederland een rechter getuigen hoort met hetzelfde verhaal gelooft hij ze niet”*. Om de verschillende versies die met een ruime marge na elkaar zijn geschreven en inhoudelijk vaak stevig verschillen een basis te geven. Nu zal een rechter ten eerste kijken naar geloofwaardigheid en betrokkenheid van de getuigen. Wat is hun specifieke achtergrond. Zijn deze getuigen onafhankelijk. Wat is hun relatie tot hetgeen dat ingebracht wordt. Is het geheel deugdelijk onderbouwd. Zijn er concrete bewijsstukken aanwezig. De persoonlijke omstandigheden van een getuige komen aan bod. Of de getuige psychisch gestoord is. Hypothetisch gesteld zijn de getuigenissen ongeloofwaardig en is er geen aanvullend bewijs. Dus een rechter zal het niet eens serieus nemen.
Nog even dit: In het kader van rechtspraak. Het zijn geruchten; dus indirecte informatie van andere mensen. Het is geen gangbare bewijslast. Een rechter zal niet op basis van geruchten een uitspraak doen. Een geruchtencircuit dat zich op honderden misschien duizenden kilometers afstand afspeelt. Elke fantast kan verhalen vertellen over demonen, ufo’s, draken, monsters, geesten slechts van horen zeggen. Volksmythologie is een tamelijk breed uitgewaaierd gebeuren. Vorderingen op deze grond indienen als historisch bewijs is lariekoek. In een grijs verleden maakte Tertullianus een opmerking die veel gelovigen nog steeds toepassen: “Credo quia absurdum”. Ik geloof het omdat het absurd is, daarmee was voor hem de discussie gesloten. Het is voor veel theïsten nog steeds een manier om hun eigen standpunten te beschermen.
*{Zelfs in de klassieke oudheid had men dit al door, bijvoorbeeld Markus 14; 55: De hogepriesters en het hele Sanhedrin probeerden iemand een getuigenverklaring tegen Jezus te laten afleggen op grond waarvan ze hem ter dood konden veroordelen, maar dat lukte hun niet; 56 want hoewel veel mensen een valse verklaring aflegden, waren hun getuigenissen niet eensluidend. 57 Toen kwamen er een paar met de volgende valse verklaring: 58 ‘We hebben hem horen zeggen: “Ik zal die door mensenhanden gemaakte tempel afbreken en in drie dagen een andere opbouwen die niet door mensenhanden gemaakt is.”’ 59 Maar ook op dit punt waren de getuigenverklaringen niet afdoende.}
In de antieke wereld was het getuigenis van vrouwen niets waard en eerder beschamend; de evangelisten zullen dit dus niet verzonnen hebben. Het criterium van verlegenheid, waar ook de meerdere ontkenningen van Petrus onder vallen. Aldus een stoet apologeten met namen als Knevel, Keller, Craig, Wright etc. De getuigenis over het lege graf in verschillende varianten duikt pas vrij laat op. Paulus rept er met geen woord over. Ook het evangelie van Thomas blijft op dit punt stil. Marcus maakt geen meldingen van een kriskras opduikende post mortem Jezus. Het circuleert 40 jaar na dato dus binnen kringen van een deel van de nieuwe christenen. Lage status, geen wettelijke getuigen zijn woorden die William Lane Craig gebruikt als het gaat over vrouwen. Het eerste wat bij mij opkomt; voor welke rechter moeten deze vrouwen een getuigenis zijn. Wie maalt hier om vrouwenrechten? Is het inderdaad ongebruikelijk en wordt het afgewezen. Het blijkt dat er binnen het Jodendom wel degelijk waarde wordt gehecht aan de berichtgeving van vrouwen, maar wel met de vermelding 2 vrouwen tegen 1 man. En geen mannen in de buurt. Meer hierover in algemene zin, is te vinden in Deuteronomium 17:06, 19:15 , Mattheüs 18:16, 26:60 , Johannes 08:17 ; 1 Korintiërs 13:01 ; 1 Timotheüs 5:19 ;Hebreeën 10:28 . Over vrouwelijke getuigen in de rechtszaal, zie: Mishnha, Ketubot 1:6-7, 2:5-6; Yebamot 15:01-16:07; Eduyyot 03:06, en ook: Talmoed, b. Kiddushin 65b, b.Yebamot 88b, b. Sota 31b (en Misjna, Sota 6). Even terug naar het verhaal. Volgens Joods gebruik was het de taak van vrouwen om een dood lichaam te verzorgen en voor te bereiden op de begrafenis. Op de derde dag van overlijden werd het lichaam door vrouwen met oliën en parfums ingesmeerd. Nog een interessante anekdote nadat Jezus was “opgestaan” verscheen hij eerst aan Maria Magdalena, de persoon waar hij zeven demonen uit verdreven had. Nu we het toch over de geloofwaardigheid hebben. Wie heeft ze geteld en is dit vreemde verhaal over exorcisme de graadmeter die hedendaagse gelovigen nodig hebben? Maria Magdalena als demonenpension. Of kan er beter gesproken worden van een demonenkraaklichaam.Een meervoudige persoonlijkheid overgoten met Gilles de la Tourette. Een mengsel van “state dependent retrieval” en de diagnostici in de bronstijd gaan duivels uitdrijven. Verder kom je in het verhaal een rondtrekkende zombie tegen die op zoek gaat naar zijn discipelen. Een reden om even ergens onder te duiken? Misschien wordt het gewoon tijd om een geloofwaardige verklaring neer te zetten. Is het lijk gestolen, heeft de persoon het overleefd of voldoet het verhaal aan de verwachtingen van de lezer. En creëer je op deze wijze een mythe. Als ik naar sommige apologeten kijk, dan neemt een onbestendig gevoel het over. Het lijkt in hun optiek heel belangrijk om een mythe in stand te houden. En hiervoor elk detail in stelling te brengen.
Het criterium van verlegenheid of plaatsvervangende schaamte komt ook weleens in beeld. Men stelt dat het ongebruikelijk is om standpunten te verkondigen die sterk uit de pas lopen van tijdgenoten en dus contraproductief zijn. Doe je dit wel dan verhoogt dit dus de betrouwbaarheid. Zouden de initiatiefnemers hier echt mee hebben gezeten? Is dit spanningsveld van begin af aan zichtbaar of treedt het pas later op? Een hedendaags voorbeeld: De oprichter van Scientology Ron Hubbard onderwees zijn volgelingen het volgende esoterische- en sacrale verhaal. De galactische leider Xenu stuurde 75 miljoen jaar geleden zijn volgelingen hier naar aarde en vernietigde hen op deze plek met waterstofbommen. De overblijfselen zijn Thetans (onsterfelijke geesten) en zo gaat dit verhaal nog eindeloos door. Het geloof in Xenu en Thetans is een vereiste voor een scientoloog om verdere vooruitgang te boeken langs de Brug naar de Totale Vrijheid . Mythologie als kern van een tamelijk moderne beweging die uit de pas loopt met de inzichten die wereldwijd worden gekoesterd. En nu komen de schrijvers uit de bronstijd met een verhaal aanzetten dat elementen in zich herbergt uit de klassieke oudheid, met een paar kleine aanpassingen. Zouden de fictie-schrijvers last hebben gehad van gene en zichzelf hebben gepijnigd met de gedachte of dit wel nuttig was? Het criterium van verlegenheid of plaatsvervangende schaamte werkt alleen als we genoeg weten over de herkomst van een verhaal en dat het werkelijk gênant was voor degene die het schreef.
Het is voor historici nog moeilijker om aan te tonen dat hij niet heeft bestaan, oftewel het bewijs uit het ongerijmde, want hoe verklaar je anders deze beweging. En wie zou dan het initiatief hebben genomen. Aldus een christelijke filosoof die dit in een boek heeft neergezet. In de eerste plaats is het een drogreden die ook bekend staat als reductio ad absurdum. Er is een beweging dus er moet een oprichter zijn geweest. Van Jezus weten we hoegenaamd niets, dit kun je nog hoogstens opwaarderen tot een vagebond die geen tijdgenoot is opgevallen. Maar dan komt er iemand anders tevoorschijn namelijk Paulus die het lijdend onderwerp niet in leven heeft ontmoet maar wel een kennismaking heeft in visioenen. En dan gaan we even ongerijmd verder was Jezus een engel?, was Moroni een engel en heeft deze Joseph Smith gebruikt als intermediair om een beweging op te richten. Was Gabriel een engel die Mohammed gebruikte om een beweging op te starten. Waren de engelen uit de zevende lichtsfeer voldoende om Sonja de Vries te inspireren tot het oprichten van een beweging. Of is Emeget die tot de sjamaan van de Jakoeten spreekt representatief voor de beweging en moet deze de oprichtersstatus maar op zijn conto krijgen? Eigenlijk bewegen historici zich met bewijs uit het ongerijmde naar het beroep van paragnost.
Sommige christenen benadrukken dat Lucas uiterst betrouwbaar is als historicus. De onbekende auteur dus met deze naam. Mogelijkerwijs de metgezel van Paulus. Een niet ooggetuige, die de verhalen van (pro)Marcus heeft bestudeerd en een eigen interpretatie geeft. In beginsel dien je wantrouwig te staan tegenover een “historicus die over wonderen verteld, die een geboorteverhaal neerzet wat doorspekt is van frivoliteiten in een tijdperk waarin "creationisme de voertaal" was. Prof. Hans Conzelmann, hoogleraar aan de Universiteit van het Duitse Göttingen schijnt een expert te zijn op dit veld.
De predikant P.J. van Kampen heeft een paar punten uit dit boek gehaald. Die ik voorlopig gebruik. Tot ik mijn eigen informatie hierover heb.
Citaten van P.J. van Kampen:
Conzelmann heeft ook voortdurend kritische bedenkingen tegen het boek Handelingen, met name t.a.v. de historische betrouwbaarheid van het boek.
Om een indruk te geven van zijn werkwijze en conclusies doe ik een willekeurige greep uit zijn kort, in telegramstijl gehouden, notities.
Bij Handelingen 1:9-11, het relaas van de twee mannen in witte klederen bij de Hemelvaart meldt Conzelmann: „Hieraan ligt een traditie ten grondslag, waarvan men de oorspronkelijke vorm niet meer kan vaststellen. Zugrunde liegt ein Traditionsstück” (27)
2:7: „De inkleding in een gesprek met de betrokkenen is Lukas’ vormgeving (’Lukanische Gestaltung’).”
3:11: „De verbinding met het voorgaande is kunstmatig. De B-Tekst probeert de naad te verstoppen en verraadt daarbij dat hij Lukas’ beeld van de Tempel niet meer begrijpt. Hij heeft met Lukas het misverstand gemeen te denken dat de Zuilenhal van Salomo (aan de Oostelijke scheidsmuur in het voorhof der heidenen; zie Flavius Josephus) zich in de ruimte binnen ’de Schone Poort’ bevond.”
4:1-22: „Dit relaas is moeilijk te begrijpen, als men het als historisch betrouwbaar verslag beschouwt. Het wordt doorzichtig, als men het opvat als redactionele bewerking van een bericht waarvan de oorspronkelijke zetting niet meer te reconstrueren valt.”
4:4: „Lukas beschouwt Annas (Hogepriester van 6-15 AD) ten onrechte als de regerende Hogepriester”.
4:7: „De vraag aan de apostel is gesteld vanuit de bedoeling van de auteur van het boek.”
5:13: „De schijnbare tegenspraak tussen vs.13 en 14 komt louter voort uit het onhistorische karakter van de verteller.”
5:36vv.: „De duiding ’Zoon der Vertroosting’ bij Barnabas’ naam is onjuist. Ze zou passen bij Manaen (Menachen), zie 13:1. (Een vroegere commentator) neemt aan dat een notitie hierover abusievelijk bij de naam Barnabas is terechtgekomen.” Bij het relaas van Ananias en Saffira,
5:1vv.: „Ein historischer Kern is nicht zu gewinnen”.
„Het verhaal is onhistorisch”, is Conzelmanns oordeel over de tekst van 8:13: „Simon is verbijsterd, nadat hij al tot bekering gekomen is. Dat komt hieruit voort dat Lukas bij de overgang naar de episode met de Apostelen een aanknoping, een verbinding (met het motief van vers 18vv.) wil teweeg brengen en hier al wijzen wil op de superioriteit van de christelijke macht over het magische.” Bij Petrus’ bevrijding uit de gevangenis (12:2): „We hebben hier een zeer zuiver voorbeeld van ’realistische’ legende-stijl in het NT met de interesse voor details, die zelf een doel van de vertelling vormen, omdat ze stichtelijk (’erbaulich’) moeten werken.” De ’ausführliche Personallegende’ waarvan Conzelmann spreekt heeft dus een ’einen Erzahlungszweck’: het moet mensen aanspreken.
De gedetailleerde weergave van de kruisiging geeft hem binnen geloofsgemeenschappen een status aparte. Nu was kruisiging een publieke aangelegenheid. Net nog geen “toppers in concert”; maar het volk kreeg alle gelegenheid om het schouwspel mee te maken. De Romeinen waren hier zeer bedreven in. Criminelen, rebellen en piraten konden een kruisdood verwachten. In alle uithoeken van het rijk werd het toegepast. Dus om kennis te verzamelen over het onderwerp. Kon Lucas gewoon even gaan buurten bij de eerstvolgende executie.
Desalniettemin blijft het koffiedikkijken. De tegenstrijdigheden mbt de genealogie, geboorteverhaal en de dood van Judas zijn maar het topje van de ijsberg. Er wordt gesuggereerd dat Lucas het profetisch model uit Eziechiel toepaste (Ez. 21:1-8). Of zwaar leunt op Elisa-Elia en 1 en 2 Koningen. Lucas voegt zeker historische details toe aan de verhalen. Maar dit kan iemand met een redelijk algemene ontwikkeling ook. Verder blijft het verhaal rondhangen binnen de theologische blik van de onbekende schrijver.
33. Hoe is het mogelijk om gelukkig te zijn in een hemel, terwijl jij je ongelovige vrienden en familieleden voor eeuwig hoort kermen in de hel? Is eeuwige verdoemenis niet tamelijk hardvochtig voor aardbewoners die slechts tijdelijk hier bivakkeren en in deze periode ook nog eens een geloof moeten ontdekken. Welk geloof trouwens als je de oude Grieken hierin betrekt?
1. Alle religies kunnen waar zijn, echter de beoefenaars beroepen zich op exclusieve aanspraken;
2. Geen van alle religies is waar;
3. Slechts één van deze religies is waar. Welke? Als er zoveel religies vals zijn dan moet er een sterke neiging zijn om goden en religies te creëren. Deze behoefte kan voortvloeien uit een latente angst voor het onbekende. Als dus één religie waar is dan moeten we met zijn allen geloven dat deze versie van de geopenbaarde waarheid correct is. Voor mij zijn ze allemaal onwaar. Het is een menselijke impuls om vanuit de behoefte dat een god moet bestaan, een reden te vinden om er in te geloven. Echter er is geen overtuigend bewijs voor een god. Dus ook de claim dat er een god is, moet met scepsis worden bekeken. Een ander punt is een vergelijking die wij kunnen maken met de zoektocht naar buitenaardse intelligentie. Als deze buitenaardsen zich bewust zouden zijn van ons bestaan dan zouden ze op een duidelijke manier met ons kunnen communiceren. Goden of een god idem dito. Geen overleveringen uit de bronstijd, die dusdanig onduidelijk zijn opgesteld dat er wordt gesuggereerd dat je meerdere talen moet kennen en bekend moet zijn met de grondtekst om hier uitspraken over te doen. Of via natuurrampen om ons iets duidelijk te maken over homoseksualiteit. Omdat wij te tolerant zijn of iets in deze trant.
34a. In artikel VI van de Nederlandse geloofsbelijdenis worden ze afgewezen. In de Anglicaanse en Lutherse kerken worden ze wel gebruikt. Bijbelvorsers hebben ze hard nodig om de ontwikkeling van het joden- en christendom in kaart te kunnen brengen. Binnen de theologie zijn ze met regelmaat te vinden als referentie. Ik heb het over de deutero-canonieken, pseudo-epigrafen*of apocriefen. Zou het een goed idee zijn om ze in de 21ste eeuw weer in ere te herstellen?
(*Deze uitdrukking kan ook gebruikt worden voor het merendeel van de canonieke boeken. Als het gaat om werken die onder pseudoniem zijn geschreven of ten onrechte de naam krijgen van een ander)
Eigenlijk is er nagenoeg niets bekend over Jezus tot zijn 30ste jaar. Laat ik de apocriefen eens openen en de vlegeljaren van Jezus eens beschrijven.
Evangelie van Tomas (2de eeuw).
Toen Jezus vijf jaar was , speelde hij bij een doorwaadbare plaats van een beek en verzamelde in poelen het water dat langstroomde en maakte het meteen schoon en beval het door zijn mond alleen. Hij maakte zachte klei en boetseerde er twaalf mussen van. En het was sabbat toen hij dat deed en er waren nog andere kinderen die met hem speelden.., En toen Jozef naar de plek kwam en het zag schreeuwde hij naar hem en zei: “Waarom doe jij op de sabbat wat niet gedaan mag worden?” Jezus klapte in zijn handen en riep naar de mussen: “Weg met jullie” En de mussen stegen op en vlogen tjilpend weg. Maar de zoon van de Schriftgeleerde Annas stond bij Jozef en hij nam de tak van een wilg en verspreidde het water dat Jezus had verzameld. Toen Jezus zag wat hij gedaan had, werd hij woedend en zei: “Jij onbeschaamde, goddeloze domoor, wat voor kwaad deden de poelen en het water jou? Ook jij zult nu verschrompelen als een boom en geen bladeren dragen, noch wortels en vruchten. (Intermezzo: Jong geleerd oud gedaan—De vijgeboom vervloeken).
En onmiddellijk verschrompelde die jongen volledig,… De ouders van de jongen namen hem mee, beweenden zijn jeugd, brachten hem naar Jozef en verweten hem: “Wat voor kind heb jij, dat zulke dingen doet”. Hierna liep Jezus weer door het dorp waar een rennend jongetje tegen zijn schouder stootte. Jezus was geïrriteerd en zei tegen hem: “Jij zult je weg niet vervolgen”, en het kind viel onmiddellijk neer en stierf. Maar sommigen die zagen wat er gebeurde, zeiden:”Waar komt dit kind vandaan, want elk woord van hem is een vervulde daad”. En de ouders van het dode kind kwamen naar Jozef en gaven hem de schuld en zeiden: “Omdat jij zo’n kind hebt, kun je niet bij ons blijven wonen, leer hem anders te zegenen en niet te vervloeken. Want hij vermoordt onze kinderen”.
Een ander voorbeeld:
Een van de belangrijkste apocriefe werken is het evangelie van Tomas. Dit is waarschijnlijk ontstaan in Edessa. De denkpatronen vertonen sterke overeenkomsten met twee theologen uit de tweede eeuw Tatianus en Bardesanes. Ze worden later als dissidenten opzij geschoven. Het opvallende in dit uitvoerige evangelie wat zeer dicht op de mogelijke bron zit is, dat Judas Tomas ook Didymus (zie ook Johannes 11:16 en 20:24) genoemd wordt oftewel de tweelingbroer van Jezus. Het geeft een goed beeld van de overtuigingen die in het Syrische deel van de vroege kerk rondwaarden.
De meeste lezers kennen wel het verhaal van Daniel in de leeuwenkuil. Het is een geliefd onderwerp in de kinderbijbel en tevens willen predikanten het weleens gebruiken om er een eindtijdverwachting van te maken waarin God de mensheid komt redden. Echter er bestaat een uiteenzetting die slechts te vinden is voor de intimi. Aanhangselen van de profeet Daniel heten deze geschriften. Hierin speelt de draak Bel een rol van betekenis en tafeltje dekje want Daniel moet natuurlijk eten krijgen in de leeuwenkuil. De goddelijke macht die de leeuwen op afstand hield was niet sterk genoeg om Daniel een week lang te laten vasten. Dus de pap van Habakuk bracht uitkomst, nu was er één probleem Habakuk was niet bekend in Babylon. Gelukkig was er een engel die hem bij zijn haar greep en optilde en hem over Babylon droeg op weg naar de kuil. Na aflevering van de maaltijd bracht de engel Habakuk keurig terug. (Het vierde aanhangsel of 14de hoofdstuk van het boek Daniel).
b. Maar hij is liefde wordt er gebruld als het gaat om de Jezus uit de evangeliën . Op grond van bitter weinig informatie. Nu circuleerden er tientallen verhalen over deze persoon. Hier boven een paar voorbeelden van een jeugdige Jezus die een gevaar was voor de samenleving. Interessante verhalen over de moord op andere kinderen en het verlengen van een plank om zijn vader even te helpen. Nu waren er ontelbare evangeliën in omloop. Met op de achtergrond kerkvaders die verhalen wel of niet goedkeurden. Die achter bepaalde ontwikkelingen aan liepen (welke en waar?). Is er niet sprake van een verkeerde voorstelling van zaken door een deel van de informatie, hoe fictief dan ook, weg te laten?
Hier moet ik een bekentenis doen. Ik heb nooit enige sympathie kunnen opbrengen voor Jezus Christus. Zo juist heb ik voor alle zekerheid het evangelie van Mattheus nog eens gelezen – met enige moeite. De hoofdpersoon uit dat stuk munt uit door een enorme arrogantie. Hij spreekt geen enkel vriendelijk woord, blaft iedereen voortdurend af, geneest zieken niet uit menslievende, maar uit propagandistische overwegingen – een heel bedenkelijk trekje – en doet of hij de wijsheid in pacht heeft. Nochtans hoor je bijna iedereen met vrij grote sympathie over Jezus spreken. Hier zijn denk ik veel mensen het slachtoffer geworden van christelijke propaganda. Je vindt dat ook bij Marx en Lenin, die door hun volgelingen heel lang en heel hardnekkig voor brave mensen en smetteloze altruïsten zijn uitgegeven. Je ziet dan hoe “andersdenkenden” de “leer” van zo'n verlosser (grondlegger in marxistisch jargon) verwerpen, maar zich prijzend uitlaten over zijn morele kwaliteiten. (Karel van het Reve- Het verschijnsel godsdienst – blz29)
35. Hoe kan een goede god mensen straffen alleen omdat ze niet in hem geloven? Wat is het nut van het laten lijden van miljarden mensen, die gedwongen mee moeten doen met een spel rond goed en kwaad?
Volgens de gelovige onderdrukt hun god een opstand. De ongehoorzamen worden na een aards leven verbannen naar een andere plek. Waar ze nog lang en ongelukkig leven. Of ze worden in het Oude Testament direct aangepakt en uitgeroeid. Onze tijdgeest zit een beetje in de maag met het onderdrukken van vrijheid van meningsuiting. Vooral als het uitmondt tot genocide. In artikel II van het Genocideverdrag worden de beschermde groepen geïdentificeerd aan de hand van vier criteria: natie, etniciteit, ras of religie. Met deze criteria in de hand kun je naar het oude testament wandelen. De verovering van Jericho bijvoorbeeld. Alle stadsbewoners (ook dieren) werden door de troepen van Jozua uitgemoord. Een ander voorbeeld vinden we in Deuteronomium, 20:” In de steden van het land dat de Heer, uw God, u als grondgebied zal geven, mag u geen mens in leven laten. Alle Hethieten, Amorieten, Kanaänieten, Perizieten, Chiwwieten en Jebusieten moet u doden, zoals de Heer, uw God, u heeft opgedragen, om te voorkomen dat u de gruwelijke dingen die zij voor hun goeden doen van hen overneemt, waardoor u tegen de Heer, uw God, zou zondigen.”, . De menselijke geschiedenis staat bol van massamoorden. Het is een extreme manier om een bepaalde vorm van verzet uit te schakelen. Vaak hebben deze mensen niets gedaan. Ze behoren tot een ander ras. Hebben een verschillende culturele achtergrond. Echter de meeste mensen zijn het er heden ten dage over eens, dat dit soort zaken moeten worden berecht. Of dat er een zekere mate van afkeuring plaatsvindt. Ook al vinden de verhalen plaats in een mythologisch kader. Ze worden daarentegen wel doorverteld aan kinderen. Vaak met het aureool dat de god waar de ouders in geloven het beste voor heeft met de mensheid. Hoe goed is dus goed???
36. Waarom vervloekte Jezus een vijgenboom omdat hij buiten het oogstseizoen vrucht draagt?In Mattheus staat dat Jezus niet gekomen is om vrede te brengen maar het zwaard; in Lucas staat dat allen die naar het zwaard grijpen ook door het zwaard zullen omkomen. Vanwaar deze tweeslachtige uitspraken van Jezus? Nog een voorbeeld van vreemd gedrag: Jezus gaat als een bezetene te keer met een gesel; waarom keerde hij niet zijn andere wang toe. Conform zijn eerdere uitspraken?
In mijn boek “Het roer kan nog zesmaal om” heb ik, lang voor Van het Reve, ook al gezegd dat het een nare opschepper was. Ja, we hebben het met Jezus slecht getroffen. Hij hield niet van planten (Marcus 11 vers 14); hij hield helemaal niet van dieren (Lucas 8 vers 33), hij gaf niets om meisjes en had ook geen begrip voor mannen die wel van meisjes houden (Mattheus 5 vers 28), hij hield niet van muziek (Mattheus 9 vers 23). Hij zou mijn vader brodeloos gemaakt hebben (Mattheus 8 vers 22). Hij deelde mee dat hij niet kwam om de vrede te brengen, maar het zwaard (Mattheus 10 vers 34). Nou, dat hebben we geweten! En één tekst verderop zegt hij dat hij kwam om tweedracht te zaaien. Klopt ook. Het enige menselijke trekje in hem was dat hij van wijn hield (Mattheus 9 vers 17 en Johannes 2 vers 1-10). Hij noemde zichzelf de Ware Wijnstok. Toe maar! Het meest onaangename in Hem was dat hij de mensheid altijd dwangmatig opdeelt in twee groepen, wijze en dwaze maagden, bozen en goeden, zondaars en rechtvaardigen etc. etc. Als hij de zoon van God was, hoop ik maar dat Hij niet op zijn vader lijkt.
Maarten ’t Hart – (God en Goden; waan en Bhagwaan blz.73 – Het verschijnsel godsdienst)
37. Gijs Dingelmans (2005- Ietsisme) ziet Ietsisme als een antwoord op de secularisatie. Hij vult het begrip vanuit zijn gelovige achtergrond in. Als je zijn verhalen leest dan zijn het spirituele mensen. Die doorlopend met zingevingsvraagstukken bezig zijn. Is Ietsisme derhalve een goede vervanger voor het traditionele geloof in de god van de Bijbel? Of zijn het afvalligen die weer op het rechte spoor gezet moeten worden? Is Ietsisme niet gewoon zwak atheïsme? En moeten ze in de statistieken binnen het atheïsme worden geplaatst?
De gemiddelde ietsist lijkt zich helemaal niet bezig te houden met religie. De meesten vullen gewoon in de enquête het hokje aan dat er misschien wel iets is. Het is trouwens de snelst groeiende stroming in de westerse wereld. Een leven zonder godsdienst waarin ruimte is voor enige speculatie die niet belast wordt met een religieuze identiteit.
38. Waarom maakt jouw God gebruik van leugengeesten en woont hij tussen hen in (1 kronieken 22 vers 19, 2 Kronieken 18:21, 2 Thessalonicenzen vers 11). In 2 koningen 24-25 werden 42 kinderen verscheurd door twee beren omdat ze Elia kale noemden. Waren dit een soort superberen?
Naast de leugengeesten in het oude testament, komen we in het nieuwe testament Paulus tegen, die in zijn circulaires worstelde met zijn eigen leugengeesten. In Romeinen 3:7 staat het volgende: “Maar wanneer door mijn onbetrouwbaarheid Gods trouw alleen maar toeneemt en daardoor ook zijn eer, waarom word ik dan toch nog als een zondaar veroordeeld? Kunnen we niet beter het kwade doen, opdat het goede eruit voortkomt?” Gevolgd door een tekst in Filipenzen 1: 18: “Maar wat doet het er eigenlijk toe! Wat telt is dat Christus verkondigd wordt. Of het nu uit valse of oprechte motieven gebeurt – dát het gebeurt verheugt me”. Zouden gelovigen dit ook zo ervaren, als het nodig is dan lieg je maar een eind weg?
39. Waarom bestaan giftanden, klauwen, virussen, toxoplasmose en al die andere parasieten en ziekmakende bacteriën?
Evolutionair gezien zijn dit uiterst interessante onderzoeksobjecten. Met de opkomst van de astrobiologie gaat het speculeren rustig verder. Maar erfzonde speelt geen rol van betekenis in het stellen van een verantwoorde hypothese.
Het leidt onnodig af en maakt van wetenschap een karikatuur. Omdat ik op dit punt geen onverantwoorde uitspraken wil doen, die volgend jaar weer worden ingehaald. Kijk ik even voorzichtig naar een primitieve biosfeer. Het spilpunt tussen anorganische en organische chemie. De mogelijkheid bestaat dat er single stranded (enkelstrengs klasse 4-6) virussen hebben kunnen bestaan als zelfreplicerende eenheden. RNA moleculen vertonen enzymatische eigenschappen. Dit zou de basis hebben kunnen zijn voor de synthese van celwanden en membranen. Dit is één route. De andere weg is dat bepaalde groepen virussen zijn geëvolueerd uit eukaryotische cellen. Bijvoorbeeld grote DNA-virussen. Die in eerste instantie een symbiose aangingen met een andere cel. Maar langzamerhand de parasitaire kant opgingen en steeds afhankelijker werden van de gastheer. En de mogelijkheid van zelfstandige replicatie ging uiteindelijk verloren. Studies van het Mimi virus wijzen deze kant op.
40. Kun je het dogma “opstanding van het vlees op de jongste dag”, waarbij engelen op bazuinen blazen en de vergane lichamen weer in elkaar worden gezet; inclusief de ziel. Verklaren in het licht van het natuurlijke ontbindingsproces. Dus totale desintegratie waarbij menselijk afval wordt gerecycled in de natuur?
Mark Twain over de dood. “Ik ben niet bang voor de dood, miljarden jaren lang was ik dood voordat ik werd geboren en ik heb er op geen enkele manier onder geleden.
41a. Bidt u voor het ochtend, middag of avondeten. Bidt u voor het slapen gaan. Bidt u voor een nieuwe baan. Bidt u voor zonneschijn. Bidt u voor regen. Bidt u voor een ander huis. Bidt u voor uw relatie. Bidt u voor de relatie van anderen. Bidt u voor de willekeurige voorbijganger om te scoren binnen de groep, bidt u tijdens de inkoop van producten voor de webwinkel, bidt u voor de verandering van de ander, zodat u zelf het oude patroon kunt handhaven. Bidt u tijdens het gebedsavondje en streelt het uw eigen ego door het op internet te zetten. Bidt u als u de Bijbel leest. Bidt u voor een beter salaris. Bidt u voor het terugvinden van verloren sleutels. Bidt u om een bestand terug te vinden op de computer. Bidt u voor Israël. Bidt u voor christelijke televisie. Bidt u als mensen daarom vragen. Bidt u voor een examen. Bidt u voor een nieuw onderkomen met een flexibele indeling voor de samenkomsten. Bidt u voor een vakantie. Bidt u voor een vliegreis. Bidt u voor uw zielenheil. Bidt u voor het koningshuis. Bidt u voor het gewas of arbeid. Bidt u voor atheïsten. Bidt u voor de zending. Bidt u voor uw gezondheid. Bidt u via een app op de EO-jongerendag. Bidt u voor uw baas. Bidt u voor uw collega's. Bidt u voor een vergadering. Bidt u voor de kerkgang. Bidt u voor de overheid. Bidt u voor uw kinderen. Bidt u voor uw huisdier. Bidt u voor vergunningen. Bidt u voor de armen. Bidt u voor de zieken in de gemeente. Bidt u voor de ambtsdragers. Bidt u voor kracht. Bidt u voor een nieuw orgel. Bidt u voor christelijke partijen. Bidt u voor christelijke sporters. Bidt u voor het sporten. Bidt u voor een operatie. Bidt u voor degenen die u gaan opereren. Bent u eigenlijk constant aan het bidden. En grijpt u elke aanleiding aan om te bidden. Bent u niet gewoon egocentrisch ook al denkt u dat u de wereld kunt veranderen? Is het niet een vorm van ijdelheid waarmee u voornamelijk uzelf behaagt? Waar ligt de grens tussen een uit de hand gelopen gewoonte of een verslaving? En waarom zou deze lopende bidband wel werken? Als elders miljoenen mensen bidden om regen en angstig toe moeten kijken hoe ze één voor één bezwijken. Of het jongetje dat verkracht wordt door een priester en smeekt om hulp. Maar ondanks het eindeloze bidden gaat het verkrachten gewoon jarenlang door.
Nu ontzeg ik niemand het recht op dankbaarheid, maar laten we er geen verplichting van maken. Ontevredenheid is misschien wel een net zo goede of betere motor voor creativiteit. En waarom altijd gelukkig zijn?
Dankbaarheid lijkt me een fopspeen die een volwassene in eigen mond stopt om de behoefte aan ontsnappen uit zijn cel tegen te gaan. Dat kan nuttig zijn, maar om intellectuele verloedering te voorkomen is het raadzaam de fopspeen gewoon fopspeen te noemen in plaats van dankbaarheid.
Arnon Grunberg – Volkskrant 12-09-2017.
b. Er zijn gelovigen die er niet voor schromen om onder alle omstandigheden zichtbaar te gaan bidden, bijvoorbeeld op het werk in het zicht van hun ongelovige collega's. Of in het blikveld van overige gasten in een restaurant of hardop in het gezelschap van niet gelovigen die een hapje komen mee-eten. De vraag hierachter is of dit religieuze exhibitionisten zijn die bidden als handelsmerk zien. Die geen rekening willen of kunnen houden met anderen en in vol ornaat hun religieuze belangen gaan uitventen. Op welke gronden verdienen deze mensen respect?
Hoe lang duurt het gebed in een kerkdienst? In sommige gemeenten wel 10 minuten. Op internet (ad-random) staat enige statistische informatie over wat er tijdens deze 10 minuten gebeurd. Misschien een kort moment van overpeinzing waard op het moment dat u bidt voor bijvoorbeeld de ellende in de wereld. Gelijktijdig sterven er 114 kinderen, 23 kinderen worden gedwongen tot slavernij, 15 mensen plegen zelfmoord, 10 mensen worden vermoord en drie personen sterven tijdens een oorlog. Dus als u opgelucht adem haalt en meent dat uw bijdrage het verschil uitmaakt, denk dan nog een keer aan wat er in de tussentijd is gebeurd. En dit proces gaat steeds door. In de tijd dat ik dit artikel heb geschreven is het leed ook aan mij voorbij geschreden. Had het wezenlijk verschil uitgemaakt als ik geen toetsenbord had aangeraakt? Of uit solidariteit had zitten bidden. Zou iemand van die 114 kinderen hier dankbaar voor zijn? Door geld over te maken naar “KIKA”of “War Child” zijn wij met zijn allen veel effectiever bezig.
Kun je een nadere storm met bidden tot stilstand brengen, bestaat er een mogelijkheid om de natuurlijke wetmatigheden met gebed te beïnvloeden. Waarom bidden mensen die een arm zijn kwijtgeraakt niet voor een nieuwe. Omdat dit tegenstrijdige opvattingen bij de persoon teweegbrengt, men beseft dat dit geen effect heeft. Causale wetmatigheden veranderen niet door gebed en om zichzelf niet te teleurstellen en het geloof op de proef te stellen kiest men voor zaken die veelal niet te controleren zijn of waarbij men gemakkelijker een externe oorzaak aan kan wijzen. Je kan bidden voor een baan, stuurt sollicitatiebrieven de deur uit en na een aantal maanden heb je weer werk. Uit religieus oogpunt is een dankwoord in de richting van een hogere macht en een verwijzing naar gebed, een manier om niet voor onverwachte dilemma’s komen te staan een geijkte methode onder religieuzen. Een steen voor je neer leggen en een god vragen of hij de zwaartekracht even tart, dat is het eigen noodlot tarten. Er gebeurt natuurlijk niets. Nu kan het een mentaal effect hebben op de persoon zelf, maar dit is een psychologische kwestie geen goddelijke.
In de catacomben van het stadion Camp Nou in Barcelona is een kapel waar de spelers voor de wedstrijd kunnen bidden. Vaak doen beide ploegen dit om hun god een zegen te vragen over de wedstrijd, waardoor Johan Cruijff het in zijn tijd als trainer maar onzin vond. Als Gods zegen op beide ploegen rustte, zou elke wedstrijd in een gelijkspel moeten eindigen. Het is niet bekend of dit het aantal blessures verminderde. Wat wel voorspelbaar is dat FC Barcelona met Messi in de punt van de aanval, eigenlijk niet hoeft te bidden voor de wedstrijd.
Er wordt al heel lang gekeken naar een correlatie tussen bidden en gezondheid. Gelovigen bidden in de regel voor hun eigen gezondheid, hun naasten en specifieke doelgroepen. Francis Galton keek in 1872 naar de kracht van het gebed. Zijn uitgangspunt was de levensduur van betrokkenen waar semi-permanent voor werd gebeden. De levensverwachting van staatshoofden en bisschoppen bleek keurig binnen het gemiddelde van de gewone burgers. Hier staan een aantal studies. Er ontstaan uiteraard fundamentele problemen in dit soort zaken. Wiens gebeden worden verhoord? Waar wordt ingegrepen en druist dit niet in tegen de behoudwetten zoals bekend uit de natuur- en scheikunde?
Er ligt nog een probleem opgesloten in bidden namelijk voorkennis. Want stel dat de gelovige uit gaat van een almachtige, alwetende en alomtegenwoordige god. Als er dus sprake is van almacht dan zou deze god dingen die in het verleden zijn gebeurd nog kunnen beïnvloeden. Dan zou je deze god kunnen vragen om het leven te sparen van iemand die vorige week is verongelukt. Tevens weet hij tijdens het verongelukken van deze persoon dat er na een week een gebed gaat plaatsvinden waarin gevraagd wordt om deze persoon te sparen en met deze voorkennis kan deze god deze gebeurtenis beïnvloeden. Dus logisch onmogelijke dingen waar maken daar draait het om.
De waarschijnlijkheid dat een gebed wordt verhoord, is naar verhouding even waarschijnlijk als dat gebeurd zonder te bidden.
De psychologische kracht van een gebed mag dan nog soelaas bieden echter uit onderzoeken (helaas voor Templeton Foundation die iets anders had verwacht) is gebleken dat je maar beter niet tegen een hartpatiënt kan vertellen dat je voor hem of haar bidt voor de rest maakt het niets uit.
Maar stel dat een god de volgende mogelijkheden tot zijn beschikking heeft; het antwoord op een gebed is ja, nee of wacht. En dan kan het zijn dat je bidt voor iemand die ziek is en vraagt om genezing. Een cliché waar we niet veel wijzer van worden dus we gaan het eens anders aan pakken. In dit geval vraag je iets aan een pak melk. De goede verstaander zal dan gelijk zeggen de uitkomst is gewoon toevallig het heeft niets met het pak melk te maken. Desalniettemin kun je de proef op de som nemen door aan het pak melk te vragen of “hij” wil zorgen voor een verhoging van je inkomen in het komende half jaar. Je moet nu wachten en er op vertrouwen dat het pak melk het beste met je voor heeft. En de uitkomst is wederom; Ja, nee of wacht. Want er kan best over 5 maanden een onverwachte meevaller in de bus vallen. Bijvoorbeeld een loonsverhoging of teruggave van de belastingdienst. Het kan zelfs over een paar dagen gebeuren en dan is wachten relatief het pak melk neemt actie met een volmondig ja. Of er gebeurt niets en dan heeft het pak melk besloten om het gebed niet te verhoren. Kortom iets vragen kan aan elk object en daarna is het afwachten of er iets verandert.
Nu zijn er tal van voorbeelden te bedenken die de decadentie laten zien van het christelijk geloof.
Nog één dan in het kader van bidden. Voor het slapen gaan, gaat een deel van de populatie op de knieën voor het bed liggen. En vraagt: “Here houdt u deze nacht getrouw de wacht”? Als je in hun huis kijkt dan hangen er verschillende brandmelders, koolmonoxidemelders en er zitten dubbele sloten op de deur. Bij sommige is er een inbraakalarm of men heeft speciaal glas. Ze hebben een buurtapp op de telefoon zitten en een knop waarmee ze snel 112 kunnen bellen. Ze kiezen voor de inrichting brandveilige materialen en zo gaan we nog even door. Ook hun gezondheid valt onder hoogstaande zorg. En als het dan toch niet goed loopt dan zijn er tal van mogelijkheden om jezelf extra in de gaten te houden. Gelukkig kunnen ze na gebed tevreden neervlijen op hun boxspring en gaan zappen langs meer dan 100 kanalen. Elders liggen mensen onder golfplaten, plastic zeil of in de open lucht. Veiligheid is nihil en zelfs het weer kan een bedreiging zijn. En toch denkt de Nederlandse christen dat hij voor het slapen gaan iets moet proberen af te dwingen.
42. Wie waren die mythische reuzen uit genesis 6, die ook wel Nefilim genoemd worden?. Waar zijn ze gebleven?
Bijbel a la carte. Aldus Etienne Vermeersch in het boek “Over God”. Wat niemand nog aanvaardt, laten ze vallen. En wat nog aantrekkelijk is beschouwen ze als het authentieke woord van God. De hel wordt afgeschaft, de hemel mag blijven. In het boek pareert hij ook de kritiek dat hij een verouderde visie heeft op het begrip “God”. En zijn zogenaamde onwetendheid van actuele stromingen. In een aantal bladzijden hekelt hij deze stellingname. En noemt een aantal confessies waarin de diverse eigenschappen van de christelijke god naar voren komen. Van de goddelijke eigenschappen laat hij geen spaan heel. Een leerzaam betoog want het komt ook op dit forum steeds weer terug in de argumentatie. De gelovige is de zogenaamde kennisexpert en de atheïst heeft het steevast bij het verkeerde eind. Vermeersch pakt deze invalshoek beet en rekent en passant af met de christelijke god.
43. Hoe liefdevol is een god die opdracht geeft om kindertjes te spietsen en buitgemaakte vrouwen te verkrachten?
Multatuli verwonderde zich vaak over de duistere kant van het geloof en schreef hierover in zijn boeken. Een citaat hieruit: "Agatha vroeg niet naar 't verband tussen haar zonden en Adams val: zy geloofde. Niet over de wyze der verlossing door 't bloed des kruizes: zy geloofde... Noch of 't plezierig was voor de Kananieten, zoo maar altijd-door te worden uitgeroeid..." Zo zijn er meer vromen die niet bestand zyn tegen de minste smart, maar heel kalm aanzien hoe Gods uitverkoren volk huishoudt met de arme drommels die onschuldig waren aan hun onuitverkorenheid..."
44. Een sprekende ezel en slang,een drijvende bijl, een stilstaande zon of een vierkoppig monster. Zijn dit voorbeelden die ons moeten overtuigen van het waarheidsgehalte van de Bijbel?
45. Mattheus 4: 8 Tenslotte nam de duivel Hem (Jezus) mee naar een heel hoge berg, vanwaar hij Hem alle koninkrijken der wereld toonde in hun heerlijkheid. Zoals de meesten weten is de wereld rond. Om de koninkrijken in bijvoorbeeld Zuid Amerika te kunnen zien, moet er toch iets meer gebeuren dan een hoge berg. Moeten we de heren een slecht cijfer geven voor aardrijkskunde.
De wereld zou door een grote hongersnood getroffen worden, dit vond plaats tijdens de regering van Claudius (Handelingen 11:28). In Mattheus 24:14 staat het volgende: En dit Evangelie van het Koninkrijk zal in heel de wereld gepredikt worden tot een getuigenis voor alle volken; en dan zal het einde komen. Irenaeus (125-202 AD), een van de vroegste kerkvaders, schreef in zijn boek (Tegen de ketterijen):Nu is de kerk, verspreid over de hele wereld, zelfs tot aan de einden der aarde, die van de apostelen en hun discipelen haar geloof ... [1.10.1] Paulus sluit zijn brief aan de Romeinen af met de woorden: maar dat nu geopenbaard is en door de profetische Schriften onder alle heidenen bekendgemaakt is, overeenkomstig het bevel van de eeuwige God, om hen tot geloofsgehoorzaamheid te brengen. De hele wereld was het Romeinse rijk. Geen brieven aan de Aboriginals, Indianen, Eskimo’s etc. Dat Jezus als metafoor een berg beklimt om alle koninkrijken te aanschouwen sluit goed aan op de belevingswereld van de schrijvers van de evangeliën. Die het Romeinse rijk zagen als de wereld.
Vraag 73 die te vinden is in deel 2 gaat hier op door. Paulus die zijn rondje Middellandse zee had voltooid en de snelle terugkeer van Jezus aankondigt. Vervolgens werd er op verschillende plaatsen, zoals in Thessaloniki, reikhalzend naar de spoedige wederkomst uitgekeken. Paulus moedigt ze aan om nog even geduld te hebben want de terugkeer laat niet lang meer op zich wachten. Verstand gebruiken en niet in paniek raken aldus Paulus, ogenschijnlijk als reactie op het zichtbare ongenoegen over deze in hun ogen loze belofte, want er kwam niemand en de velen die dit zouden meemaken gingen één voor één dood. Het uitstel ging gepaard met de toezegging dat er pas sprake zou zijn van een terugkomst op het moment dat tallozen hun geloof gingen verliezen (Tes 2, 3). Was dit een afleidingsmanoeuvre om tijd te winnen en mensen op te zadelen met een dilemma? De ontevredenheid was hier niet mee weggenomen, de kopstukken beraden zich en er werd een tweede brief verstuurd. De onbekende schrijver haalde hierin uit naar wat er in de eerste plaats is gezegd en gaf de ultieme boodschap : “Luister niet naar de twijfelaars en blijf volharden”. Om nog meer tijd te winnen brengt deze schrijver het argument “één dag is als duizend jaar voor de heer” in. Dit scenario deed zijn werk en enige tijd na dato bleek in de tweede Petrus brief dat dit gedachtegoed steeds meer zijn intrede deed. Gered door de tijd, de supplementen en de overtuigingskracht van enkele leiders om deze belofte te ontkrachten.
46. Waar kwam al het water van de zondvloed vandaan? En hoe verzamelde Noach al die miljoenen dieren. Hoe kwam Noach aan het voedsel en hoe voorkwam hij dat de dieren elkaar opaten toen ze weer aan land gingen?
Deze passage komt uit het kinderboek van Helge Nyncke “Hoe komen we bij God? vroeg het kleine biggetje”. ISBN 9789067282499.
“Op een dag’” , zei de rabbijn, “was God de Heer zo kwaad geworden over de mensen dat hij besloot alle leven op aarde te vernietigen”. “Al het leven? “ vroeg het biggetje geschrokken. “Alle mensen, babies, alle oma’s en alle dieren? “Ja, alle leven” , antwoordde de rabbijn. “Op een paar van elke soort na. Die bracht Noach, in wie God behagen schiep, op zijn schip, de ark van Noach bijeen. Toen liet God het zo lang regenen tot alle andere mensen en dieren verdronken waren.” Een poosje zwegen het egeltje en het biggetje beteuterd. Zo veel verdronken baby’s , oma’s, biggetjes, egeltjes en cavia’s konden ze zich gewoon niet voorstellen. “Dat vind ik nou echt heel gemeen!”dacht het biggetje en hij nam zich voor die meneer God eens flink op zijn tenen te trappen als hij hem bij toeval tegenkwam. “Wat hebben de mensen dan voor ergs gedaan, dat ze allemaal verdrinken moesten?” wilde het egeltje weten . “Ze hebben andere goden aanbeden!” antwoordde de rabbijn. “O, zijn er dan andere goden?” vroeg het egeltje verbaasd. “Nee!” zei de rabbijn. “Dat verbeeldden de mensen zich maar. In werkelijkheid komen die goden net zo min voor als blauwgroen gestreepte spoken….”Aha, zei het biggetje. Hij dacht even na. “Als de mensen zich goden verbeelden” zei hij langzaam, “hoe weten we dan dat je jouw god niet ook maar verbeeldt”?
Dat was echt een heel goede vraag, biggetje! Maar die beviel de rabbijn helaas volstrekt niet. Hij werd verschrikkelijk kwaad en begon zo hard te schelden en te tieren dat het egeltje en biggetje gauw het hazenpad kozen.
“Ik wed dat hij dat verhaal alleen maar verzonnen heeft om ons bang te maken”hijgde het biggetje terwijl ze wegrenden. “Maar wie is dan ook zo stom dat hij zo’n verhaal gelooft?” Daarom geloof ik echt niet in een god die kleine caviaatjes verdrinkt, alleen omdat een hoop mensen spoken zien!” zei het egeltje.
47. Als er 1500 scheppingsmythen zijn, waarom zou het verhaal van een nomadenvolk uit het Midden Oosten juist zijn?
De waarde van een leven ziet er erg goedkoop uit en evolutionair gezien passend bij een soort die zich het best aanpast. Als er gesproken wordt over een god dan is het een schepper die een omgeving heeft gecreëerd die ons niet echt welgezind is. Orkanen, aardbevingen, vulkanen, droogte, overstromingen, extreme kou en hitte. Hiernaast is er sprake van een micro- en macro ecologisch flora en fauna die constant op de loer liggen om ons te doden. Een parasitaire besmetting kan al te veel zijn. Het eten van een verkeerde plant of paddenstoel is zeer gevaarlijk. Drinkwater kan een bron van besmetting door de ontlasting van dieren. En dan hebben het nog niet over diersoorten die ons op hun menukaart hebben staan. Eigenlijk draait alles om overleven en is het menselijke ras constant bezig met technologische ontwikkelingen die een oplossing bieden voor de vele problemen. De planeet biedt voedsel maar we moeten het in de regel eerst doden en dusdanig bewerken alvorens het geschikt is voor consumptie.
48. Als er geen god bestaat dan heeft het leven geen betekenis . Als er geen god bestaat dan is alles toegestaan . Als er geen god bestaat dan weten we niets. Zomaar willekeurige uitspraken uit de mond van christenen. Waar komt deze wijsheid vandaan ? Heeft u hier concrete voorbeelden van? Die passen bij de gevolgtrekking? Ziet u deze conclusies ook bij mensen die het christendom hebben verlaten?
Personen met een handicap komen er maar bekaaid af in het Oude Testament. Ze worden in de regel afgewezen en bespot. Denk maar Leviticus 21: 17 ev. Een dwerg, bochel, defect oog, beschadigde testikel of een etterende zweer was al een reden om iemand te verbieden om een offer te brengen. Exodus 4:11 is een verwijzing naar Jahwe die iemand stom, doof, blind of ziende maakt. Blindheid als geschenk of beter gezegd straf van Jahwe. In de Halachische literatuur spreekt afwijzing door in de richting van gehandicapten. Een blinde Isaac, een manke Jacob en bijvoorbeeld vrouwen (Rachel) die kinderloos waren worden meewarig omschreven op een ongevoelige manier. Soortgelijke opvattingen kom je ook tegen in het Hindoeïsme en Boeddhisme. Invaliditeit als wraak of vloek van God. Deze gedachte speelt ook een rol in bijvoorbeeld Mattheus 9: 2-7 waarin Jezus een verlamde geneest door zijn zonden te vergeven. Johannes 9: 1-3 komt er een blinde in beeld en Jezus ziet hier de werken van God in. De verklaring voor het probleem vindt niet plaats in medische termen maar zijn ingebed in religieuze thematiek. De sociale vergelijking vindt plaats vanuit het blikveld van de gelovige waarbij tevens de rangorde in beeld komt. Mensen met een vlekje dragen zonden met zich mee waarvan ze dus genezen kunnen worden met als gevolg herstel. Elders heb ik gewezen op demonen die ook een rol kunnen spelen bij een ziektebeeld. Primitieve opvattingen die heel lang en nog steeds de gelaagdheid in een maatschappij kunnen bepalen. Mensen met een afwijking staan onder aan in de hiërarchie.
49a. Waarom is er over de kindermoord van Herodus niets terug te vinden in de geschiedenisboeken?
Het lijkt mij dat we de gestalte van Jezus beter kunnen benaderen als we bevrijd zijn van onze projecties op hem en onze beelden van hem los kunnen laten. Dat is heel moeilijk omdat we geneigd zijn aan beelden te hechten. Als we ze loslaten schijnt het even of er geen zekerheid meer is. Ik denk dat die er ook niet is. De zogenaamde geloofszekerheden zijn schijnzekerheden die door mensen geconstrueerd zijn om een zeker houvast te bieden. Vaak wordt bij kritiek op het aantasten van die schijnzekerheden een cirkelredenering toegepast. Bijvoorbeeld door te wijzen dat het zo geschreven staat. (J.Slavenburg – De logische Jezus; blz 142).
b. Bent u een inclusivist of een exclusivist en kunt u deze keuze onderbouwen?
50. Er leefden tientallen schrijvers tijdens Jezus leven in het gebied waar hij optrad. Waarom heeft niemand iets opgeschreven?
Josephus -- Silius Italicus -- Philo-Judeas -- Statius -- Seneca -- Ptolemy -- Plinius de Oudere -- Appianus -- Arrianus -- Phlegon -- Petronius -- Phaedrus -- Dion Pruseus -- Valerius Maximus -- Paterculus -- Lucianus -- Suetonius -- Pausanias -- Juvenal -- Florus Lucius - Martial -- Quintius Curtius -- Persius -- Aulus Gellius -- Plutarchus -- Dio Chrystosomus -- Plinius de Jongere --Columella -- Valerius Flaccus --Justus van Siberius --Damis --Apollonius -- Favorinus --Quintilian -- Lysias -- Lucanus -- Pomponius Mela -- Epictetus -- Appion van Alexandria -- Hermogonus -- Theon van Smyrna
Als we naar tijd- en streekgenoten kijken van Jezus, dan springen er een paar namen tussen uit. Bijvoorbeeld Philo Judaeus (20 BCE-50CE).Hij geldt als de grootste joodshellenistische filosoof en historicus van deze tijd en woonde in de omgeving van Jeruzalem tijdens het vermeende leven van Jezus. Hij schreef gedetailleerd over gebeurtenissen die zich in deze omgeving hebben plaatsgevonden. Maar niet één keer, in al zijn geschriften, lezen we een verslag over Jezus. Evenmin vinden we een vermelding over Jezus in Seneca's (4 BCE - 65 CE) geschriften, noch in de werken van de Plinius de Oudere (23 -79 CE).
"Wat de Griekse en Romeinse bronnen vertellen over Jezus? Of om de vraag specifieker te maken: Als Jezus leefde en stierf in de eerste eeuw (overlijden rond 30 CE), wat zouden de Griekse en Romeinse bronnen uit zijn eigen tijd tot het einde van de eeuw, zeg het jaar 100, over hem kunnen vertellen? Het antwoord is adembenemend. Ze hebben absoluut niets te zeggen over hem. Hij is nooit besproken, uitgedaagd, aangevallen, belasterd, of welke manier dan ook ten tonele verschenen in deze periode. Er is geen bewijs van zijn geboorte, verslag van zijn proces en dood, bespiegelingen over zijn betekenis, of betwistingen over zijn leer. In feite wordt zijn naam nooit genoemd in een heidense bron. En we hebben veel Griekse en Romeinse bronnen uit deze periode: religieuze geleerden, historici, filosofen, dichters, natuurwetenschappers. We hebben tevens duizenden particuliere brieven, we hebben vermeldingen op gebouwen in de openbare ruimte. Echter in geen eerste-eeuwse Griekse of Romeinse (heidense) bron wordt Jezus genoemd". Uit Jesus interrupted (blz 105)– Prof.Bart Ehrman (nieuwtestamenticus)
Zouden deze geschiedschrijvers het niet de moeite waard hebben gevonden om te schrijven over graven die open gaan en zombies die rondwaren door Jeruzalem. Dat er onder het bewind van Herodes massaal babygenocide is gepleegd. Dit moet toch wel enige indruk hebben gemaakt? Of dat er iemand rondliep die in tegenstelling tot al die nepexorcisten en mensen die zogenaamd wonderen verrichten nu waar voor zijn geld bood. Dus brood vermenigvuldigen, over water lopen of een ontbindend lijk (Lazarus) reanimeren. Wat dus alleen bij de auteur onder de naam Johannes terugkomt. Of schrijven over iemand die zichzelf weer tot leven wekt en een periode hier rondloopt met gaten in de polsen, voeten en een flinke wond in de zij, waar de darmen bijna uitkwamen. Waar de ongelovige Thomas nog even aan mocht zitten. En dan vergeet ik even de zonsverduistering, aardbeving en het scheuren van het voorhangsel. En natuurlijk het opstijgen van Jezus boven Jeruzalem. Dit moet toch wel zijn opgevallen bij het lokale schrijversgilde?
51.a. Bestaat er zoiets als christelijke naastenliefde? Omdat het nogal een vaag begrip is, laat ik het iets meer to the point brengen. Dus: Zijn christenen respectvoller, hebben ze meer aandacht voor het belang van de ander, zijn ze behulpzamer en gemotiveerder. Om maar even een paar punten op te noemen. Want het is bijna opvallend dat ze zich rond dit thema vaak een complimentje geven. Maar zijn ze echt beter dan een seculiere verpleegkundige, bejaardenverzorgster of elk ander persoon die zich op wat voor manier bezig houdt met de naaste.
Ik zie om me heen veel mensen actief als mantelzorger, collectant en verder zie je deze groep functioneren binnen alle gradaties van vrijwilligerswerk etc. Geheel onbaatzuchtig dienen ze tientallen jaren de samenleving. En het vreemde verschijnsel doet zich voor de meesten zijn niet eens religieus. Er zitten mensen tussen die zich het hele jaar inzetten om een wijk leefbaar te houden. Of elke dag naar een ziekenhuis fietsen om daar patiënten wegwijs te maken of om ze met een rolstoel overal naar toe te rijden. En dan kan het dus gebeuren dat een christelijke groepering een dag spendeert aan wieden en rommel opruimen. Er wordt een website gelanceerd, t-shirts gedrukt en de groep gaat aan de slag. En iedereen die in hun richting wandelt, kan tekst en uitleg krijgen. Met de nadruk op: “Wij zijn christenen en doen goede werken”. En de visitekaartjes van hun club hebben ze paraat. Zelfbevrediging of een verkapte marketingstunt met een evangelisch winstdoel?
Christenen zijn vaak erg verguld over hun eigen liefdadigheid. Er zijn personen die zeggen dat ze elke maand 100 euro geven aan goede doelen. Vaak vergeten ze erbij te zeggen dat een deel van dit bedrag naar hun eigen kerk gaat. Bijvoorbeeld in de vorm van salarissen, onderhoud en algehele instandhouding. Of dat een flink deel verdwijnt naar zogenaamde “outreach”. Dus het financieren van projecten die het bekeren van andersdenkenden omvatten. Of die hun standpunten uitbouwen. Dus bijvoorbeeld: “Anti-abortus campagnes, tegen vloeken of het vertalen van Bijbels”. En opvallend genoeg weten ze meestal heel goed dat er zoiets is als een fiscaal voordeel bij schenkingen. En zullen ze het zelden of nooit vergeten in te vullen op hun belastingformulier.
b. Wij leiden een godvruchtig leven. Is dit een meetbaar gegeven of een loze bewering?
Streng gelovigen verrichten goede werken niet uit medeleven maar op grond van doctrinaire beginselen en angst voor reputatieschade. Hier tegenover staan vrijzinnig gelovigen, atheïsten en agnosten die het doen uit medeleven. Dat blijkt uit een experimenteel onderzoek dat staat in het blad Social Psychological and Personality. Dus mocht een persoon iets doen dat valt onder het begrip naastenliefde en het uiteraard opvalt, vraag dan even hoe de persoon in het leven staat. Draait het om het cirkeltje geloof dan weet je welke waarde je moet toekennen aan de sociale activiteit. Is het dus echt medeleven of een morele verplichting die er van jongs af aan in is gestampt en de angst dat ze niet voldoen aan het verwachtingspatroon van de groep en het voucher naar een denkbeeldige hemel dat hypothetisch gesteld bij bewezen lamlendigheid niet wordt verstrekt.
c. Hoe vaak gaat u op visite bij een onzichtbaar wezen dat zich ogenschijnlijk in een gebouw laat vereren? Mocht u uitwonende kinderen hebben, hoe is de bezoekfrequentie naar hun toe? Is dit evenwichtig of bestaat er een enorme discrepantie? Is het weleens bij u opgekomen dat er misschien sprake kan zijn van een dwangneurose, een kerkverslaving, die u elk weekend dwingt om hier aan toe te geven en uw eigen kinderen tot derderangs individuen declasseert.
Onbaatzuchtig is ook niet aan de orde als mensen zeggen dat ze Jezus volgen en dito goede werken verrichten. Steeds hangt de onzichtbare worst voor de neus van een christen. Ze creëren een beeld dat ze dit doen uit liefde, maar het is puur eigenbelang. Mt. 6 is hier een mooi voorbeeld van, bazuin niet rond dat je geld geeft maar hou dit voor jezelf. Maar dan komt de clou, God de vader ziet het wel en zal je ervoor belonen. Op deze manier zijn hele volksstammen uitgegroeid tot huichelaars, die links geven maar rechts denken te ontvangen.
52. Waar was Jezus tussen zijn 18 en 30ste jaar?
Niemand weet het. Ik ga een voorschot nemen. Jezus geloofde, dacht en handelde als een Jood (citaat Kuitert). Het was een man die volgens de paar spaarzame kenmerken niet echt afweek van de gemiddelde man. Zijn secundaire geslachtskenmerken leid ik af aan de baardgroei. En wat doet de gemiddelde Joodse man in deze leeftijdsfase. Hij sticht een gezin. De rest mag Dan Brown vertellen. Hij is tenslotte een fictie-schrijver en ik moet me beperken tot de gangbare logica.
53.Wetenschap kan geen uitspraken doen over de gehele werkelijkheid. Noem een aantal redenen waarin aangegeven wordt dat religie dat wel kan doen? Is het niet veel juister om te zeggen dat religie geen enkele uitspraak doet over de werkelijkheid. Mocht u dit tegenspreken. Op welke existentiële vragen geeft religie dan een antwoord. En zijn dit concrete antwoorden waar onderzoekgegevens aan verbonden zijn? Een voorbeeld waar religie zich mag over uitspreken: "Is er bewijs voorhanden dat er een god leeft buiten de ideeën en opvattingen die mensen in hun hoofd hebben zitten?"
Ruard Ganzevoort heeft een boekje geschreven met de titel: “Spelen met heilig vuur; waarom de theologie haar claim op de waarheid moet opgeven”. Hij stelt dat woorden als zonde, offer en waarheid vallen in de zombie categorie. Begrippen die ooit actueel waren maar dat nu niet langer meer doen. Ze zijn alleen vergeten te sterven.
54. Is een eeuwig leven saai? Een tijdloze "creatie" die geen uitdagingen kent of taken uitvoert. Nergens problemen tegen komt die opgelost moeten worden. Een eeuwigdurende kerkdienst, een eeuwigdurend zingen in een engelenkoor. Een eeuwigdurende kwelling in een hel. Eeuwig wachten op een bus. Eeuwig op visite bij je schoonouders. Ook dingen die we leuk vinden vervelen op den duur. Een eeuwigdurende verveling in een nutteloze situatie die slechts dient om een denkbeeldig opperwezen te behagen en te aanschouwen. Eeuwigheid als iets dat nooit meer ophoudt. Probeer hier eens een aantal minuten een beeld van te maken. Wat voor gevoel roept dat bij een gelovige op?
Nog een interessant aspect van eeuwig leven, er kan geen enkel bewijs worden overhandigd dat deze voorspelling uit komt. Zelfs als zou er ooit iemand kunnen aantonen dat een god het universum heeft gemaakt, dan nog ontbreekt één bewezen geval dat het verhaal over een eeuwig leven klopt. Er wordt zelfs gezegd dat alleen God weet wie er uitverkoren is, maar ook hierin zit een probleemstelling. Misschien zijn het wel de ongelovigen die door mogen naar de volgende ronde. Omdat deze god doet wat hij zelf wil. Volgens christenen verhoogt de aanname van Jezus de kans op een eeuwig leven, maar ook hier ontbreekt elke vorm van bewijs.
Nu kun je een eeuwigheidervaring krijgen door jezelf even uit de tijd te tillen, door bijvoorbeeld een nacht te gaan slapen of met 180 kilometer per uur over de autobahn te rijden. Het vergeten van de tijd oogt dan als een sublieme ervaring. Door jezelf in deze variant te verliezen word je volgens filosofen erg gelukkig, welke graadmeter ze hiervoor hanteren is enigszins onduidelijk. In de variant dood gaan is het hoogtepunt volgens theoretici bereikt. De theologisering van het leven is nog wel te volgen maar de zelfbevreding die sommige theologen na het sterven in kaart brengen is een nare eigenschap die voortvloeit uit de dikke duim en geen verdere onderbouwing kent. Doden zijn helaas geen getuigen om dit post mortem gevoel terug te koppelen naar het leven.
Een waan, meme of een virus. Dit zijn kreten die je zoal tegen komt als je het religieuze geloof tracht te verklaren. Toegankelijker is het woord verslaving. Bovenstaande begrippen zijn volgens mij beter toepasbaar als metafoor. Alhoewel een waan erg verleidelijk is om het in bepaalde gevallen te omschrijven. Marx schreef ooit: “Religie is het opium voor het volk”!. Hij deed een uitspraak die in de 21ste eeuw weleens echt waar zou kunnen zijn. In de context dat er een wetenschappelijke onderbouwing voor is. Alle wegen leiden naar dopamine en de gevoeligheid voor deze stof. Yoga, meditatie en tal van andere manieren induceren deze neurotransmitter. Die ook op synthetische wijze toe te dienen is, in de vorm van L-Dopa (linksdraaiend dus). Je kan er aan verslaafd raken. Mensen hebben doorlopend behoefte aan deze drug. Het geeft een prettig gevoel en zoals met bijna elke drug; negatieve stemmingen kun je hiermee bestrijden. Een uitkomst voor velen. Tijdens erediensten kun je een piek bereiken. Vreugde overvalt je. Je kan verslaafd raken aan God of het equivalent dopamine. En zoals met elke verslaving afkicken is uiterst moeilijk. Opgroeien in een religieus gezin zou je symbolisch kunnen omschrijven als langdurig bivakkeren in een drugspand. En dan is het maar afwachten hoe jouw dopamine D4 receptor (DRD4) reageert onder invloed van de religieuze buitenwacht.
Misschien moet de hang naar zingeving wel veranderd worden in de drang naar dopaminegeving. Naast authentieke gelovigen heeft een deel van de afvalligen het ernstig druk met spiritualiteit en holt van de ene cursus naar de andere. Vandaag zen, morgen yoga en daarna weer bomen knuffelen. En tussendoor op de loopband.
Bestaat er reli-methadon? Je kan gaan sporten in plaats van religie bedrijven. Dit zorgt ook voor een verhoging. Voor mensen die omgaan met religieuzen nog een kleine tip. Als je vertoeft in religieus gezelschap moet je ervoor zorgen dat ze een minimale hoeveelheid aanmaken die aan hun behoefte tegemoet komt. Dus bepaalde rituelen en gebruiken door laten gaan of in aangepaste vorm handhaven. Anders krijgen ze een cold-turkey. En slaat de stemming snel om. Maar zoals gebruikelijk ook hier zijn gradaties. Sommige vrijzinnigen functioneren uitstekend zonder deze aandrang. En hebben het helemaal niet nodig.
55. Waarom doden christenen geen vrouwen conform Deuterononium 22 vers 21, die niet als maagd het huwelijk zijn ingegaan. Maar verzetten ze zich wel tegen het homohuwelijk?
Nog enkele passages waar de gelovige vanaf is gestapt. Hij die overspel pleegt met de vrouw van zijn naaste, moet ter dood gebracht worden, hijzelf en de vrouw waarmee hij overspel mee heeft gepleegd. (Lev:20-10 of Deut 22:22).
Coïtus tijdens de menstruatie. Als een man gemeenschap heeft met een vrouw tijdens de menstruatie en haar schaamte, haar bron van de bloeding ontbloot, en zij stemt daar mee in, dan moeten beiden uit hun volk verwijderd worden (lev 20).
Sommigen schrijven dat een homoseksuele relatie allerminst vruchtbaar is. Of dat het onnatuurlijk is. En dat de Bijbel ons op het juiste spoor brengt. In de natuur zie je vaak dat het gaat om een niet reproductieve kaste die de natuurlijke selectie voordelen biedt. Door niet aan het voortplantingsproces mee te doen blijven er tal van taken over die de gehele groep ten goede komt. Bij de mensen heeft waarschijnlijk een krachtige sociale druk ervoor gezorgd dat homo’s zich toch op het voortplantingsproces hebben gestort. Door een iets genuanceerdere visie is er nu ruimte om weer gewoon te zijn wie je bent. Bij dieren die in groepen leven (dus ook de mens) is het niet ongebruikelijk dat een deel zich voortplant en de rest niet. Denk maar aan termieten, pistoolgarnalen, wolven,molratten etc. Het zou ook vreemd zijn om het huwelijk te beperken tot degenen die zich voortplanten. Als bijkomend voordeel kunnen we het aloude gaat heen en vermenigvuldigt u naar de prullenbak verwijzen. Zinloos in het kader van de overbevolking. En vrouwen die zich slechts nuttig voelen achter het aanrecht met een dikke buik. Die moeten maar wat anders verzinnen. Er zijn meer mogelijkheden aanwezig dan het dienen van een man en het vervullen van Bijbelteksten.
56. Waarom zijn er in Genesis twee scheppingsverhalen die tegenstrijdig zijn?
Allemaal leuk en aardig deze scheppingsverhalen. Waar de mensheid het mee moest doen. Het levert geen fundamentele kennis op. De verhalen draaien ons zelfs een rad voor de ogen. Hoe een ster en planeten ontstaan dat weten we ondertussen wel. Maar waar komen moleculen vandaan. Op dat punt timmert de astrobiologie stevig aan de weg.
Zomaar een paar ontdekkingen:
1. In de nevel van ster(HD 97048) enorme hoeveelheden polycyclische koolwaterstoffen.
2. Op HD 209458b een planeet op 150 lichtjaar afstand in de buitenste lagen atomaire zuurstof en koolstof.
3. De eerste ontdekking van een eenvoudige molecule van koolhydraten. Een aldose (monosacharide met aldehyde groep) gerapporteerd door Jan M. Hollis van NASA. Gevonden in een nevel in het centrum van de melkweg.
4. In het Sackler laboratorium in Leiden zijn tal van baanbrekende onderzoeken gedaan die laten zien dat de synthese van aminozuren in interstellaire wolken plaats kan vinden.
5. Vorming van aminozuren door bestraling van ijzige mengsels bestaande uit water en vaste stof.
6. Elsila e.a. van Stanford melden dichte interstellaire wolken bevatten een grote verscheidenheid aan aromatische moleculen van verschillende afmetingen.
Bijna wekelijks worden nieuwe bevindingen toegevoegd. De kans dat zogenaamde protobionten uit de ruimte komen wordt steeds verder uitgebouwd.
57a. Een vraag van MNB: "Waarom zou een oneindige, almachtige enz. god verlangen naar aanbidding door een wezen dat hij zelf geschapen heeft? Dit wezen, engel of mens, is oneindig nietig in vergelijking met God zelf. Zou enig mens wensen aanbeden te worden door een bacterie? Zou enig mens beledigd zijn indien een bacterie niet in hem/haar geloofde? En dan is het verschil tussen een mens en bacterie weliswaar heel groot, maar eindig. Het verschil tussen God en een mens is oneindig".
Als aanvulling op deze vraag van MNB het volgende: Als het wezen waarover gesproken wordt perfect is, absoluut volmaakt, een wezen dus balancerend op het hoogtepunt van geluk en goedheid dan zou er geen sprake hoeve te zijn van psychologische afhankelijkheid (aanbidding) van een mens. Het weet van zichzelf wel hoe hij op het hoogste niveau van zelfvertrouwen en zelfrespect terecht kan komen. Een god die dreigt met zware straffen lijkt psychologisch onzeker en voldoet eigenlijk niet aan de kwalificaties die mensen aan deze entiteit toedichten.
Gelovigen zien hun god als een partner. Een vaderfiguur die hen bijstaat. Ze extrapoleren hun gevoelens rond deze entiteit. Echter wie voelt zich gelukkig met een god die ongrijpbaar is en volkomen onwillekeurig handelt. En in zekere zin ook nog behoorlijk jaloers is. In het nieuwe testament zegt Jezus: “ Wie zijn vader of moeder liefheeft boven mij, is mij niet waardig”. Een onmenselijke eis. Zouden wij deze eis stellen aan één van de bacteriën op ons lichaam. We hebben er een kilo van. Dus zoek maar een willekeurig exemplaar uit.
b. Gristenhonden of religekkies zijn benamingen die mensen op internet gebruiken om christenen mee aan te duiden. Wat vindt u er van?
58. Hoe kun je een volkstelling houden, die plaatsvindt onder het bewind van Quirinus(???), als er geen burgerlijke stand is. Wat is het nut om terug te gaan naar de plaats waar je voorouders vandaan kwamen in een land wat permanent in een toestand van oorlog verkeerd. Is het kerstverhaal trouwens geloofwaardig?
Het gaat hier eigenlijk om evangelische “historische” theologie. Waarin de schrijver van Johannes al in ontbreekt. Of de auteur met de bijnaam Lukas die slechts rept van Nazareth als woonplaats. Ook dit levert al een probleem op, want over het bestaan van deze plek in het begin van de jaartelling daar zijn ernstige twijfels over. Het gaat dus primair om een volkstelling of belastingaanslag. Een terugkeer naar voorouderlijke woongebieden of huizen. Waarbij een deel van het volk in diaspora leefde. Als er sprake was van significant bezit van onroerend goed in deze streek, staat het in schril contrast met het verhaal dat er sprake was van een berooide status en de geboorte in een stal. En een zware driedaagse reis van een hoogzwangere vrouw. Het bewegen van mensen en complete gezinnen is trouwens onvoorstelbaar. Welk voordeel hier aan vast zit is onduidelijk. Een roekeloos verhaal wat in bezet gebied grote problemen oplevert. Denk maar aan aanslagen. De Romeinen waren pragmatici en de fiscalisten hoefden maar naar Egypte te kijken om hun systeem van deur tot deur colportage over te nemen.
59. Waarom moest Jezus zo nodig volgens de schriften sterven? Er is sprake van een verdediging rond het gegeven dat het allemaal al voorspeld was. Of het nu Daniel 7, psalm 110, Zacharia 13, Jesaja 53 of het verhaal rond edik in psalm 69. De spottende mensen uit psalm 22. Ook de uitspraak: “mij dorst", is in psalm 22 terug te vinden. Justinus Martyr vond dit een belangrijk uitgangspunt voor zijn geloof. Origines beaamde dit en heden ten dage zijn er veel gelovigen die hier aan vasthouden. Echter is het een sterke verdediging? Want als je geen ooggetuige bent ter plekke, dan ben je wel een ooggetuige in het oude testament. Die je natuurlijk goed kent als Jood.
De voornaamste taak van de Messias, die in de volksmond verondersteld werd de afstammeling van koning David te zijn, is het koninkrijk van David weer op te bouwen en te herstellen . Dus de natie Israël weer vorm te geven. Dus, om zichzelf tot Messias uit te roepen ten tijde van de Romeinse bezetting stond gelijk aan een oorlogsverklaring aan Rome.
Mashiach (gezalfde), verbasterd tot Messias in het Grieks vertaald tot Christus. Gelovigen beroepen zich vaak op het octrooirecht van dit begrip. Een uitvinding van een groep christenen ergens in de eerste eeuw, wordt er luidruchtig gefluisterd. Nu liepen er CE en BCE tientallen Messiassen rond met namen als Zerubabbel (Hagai 2 en Zacharia 4), Judas de Galileeër, Theudas (Hand 5 –Joodse Oudheden xx,5-1), Menachem ben Juda, Simon ben Goria, Abus Isa, Ibn Aryeh en nog vele anderen. De Messiassen kwamen in allerhande gedaanten terug binnen een veelheid aan stromingen. Overlappend zien we een bevrijdingsfiguur, vaak gekoppeld aan een eindtijdverwachting. Er is een rijk scala aan messiaanse exegese. Actualiseren, becommentariëren, het vervullen van profetieën en het woord voor woord uitleggen zijn invalshoeken die toegepast werden. Welke verwachtingen er op welk moment gekoesterd werden kun je opmaken uit de volgende geschriften.
Daniel (2de eeuw BCE), Jezus Sirach (3de eeuw BCE), het derde Sybbilijnse orakelboek (163-145 BCE), geschriften van Qumram (1ste eeuw BCE), de evangeliën (1ste en 2de eeuw CE), de Misjna (3de eeuw CE). Dit is een slechts een selectie van de meest bekenden uit de oudheid.Zijn er ook nog moderne Messiasen? Uiteraard duiken ze doorlopend op, onlangs nog in Ethiopië. Haile Selassie (rasta fara) stierf in 1974 en de rastafarianen geloven dat hij de messias is de incarnatie van een god. Een deel van de beweging die uit enkele honderdduizenden aanhangers bestaat weigert te geloven dat hij dood is gegaan en anderen geloven dat zijn dood de vervulling is van een profetie.
60. Waren de schrijvers van de evangeliën creationisten of evolutionisten?
Natuurlijk waren het creationisten. Ze wijzen met veel smaak naar Adam. De letterlijke interpretatie van de bijbel is hun handelsmerk. Ze waren niet bekend met biologie, genetica, geologie, paleo-antropologie, biochemie en andere disciplines die verwerkt zijn binnen de evolutie wetenschappen. Ze hadden geen alternatief. Natuurlijke selectie, gemeenschappelijke afstamming etc. kennen we pas sinds 1860. Echter de vreemde paradox doet zich voor. Hedendaagse gelovigen zijn massaal gevallen voor de evolutie theorie. En lopen hierna terug naar de Bijbel en worden op deze plek onderwezen door creationisten.
61. Waarom is het voor sommige christenen geen probleem om onderwerpen die hun niet welgevallig zijn, bijvoorbeeld Jona in de walvis, te bestempelen als metafoor. En de rest als letterlijk naar voren te brengen? En op welke gronden maakt men dit onderscheid?
In de Schrift betwist van Maarten ’t Hart staat nog een stukje uit de koker van Ruth Hurmence Green: “Stel je had nooit van het christendom gehoord en dat de volgende zondagmorgen een vreemde op een preekstoel je zou vertellen over een boek, honderden jaren geleden geschreven, met daarin bloedstollende legenden van afslachting en intriges en fabels over bovennatuurlijke gebeurtenissen zoals maagdelijke geboortes, duivels die lichamen bewonen en spreken, mensen die oprijzen uit het graf en die levend in de wolken opstijgen, en zonnen die stilstaan. Stel dat hij je vervolgens zou vragen om te geloven in een onopgeleide man die in het boek beschreven wordt, een god die je na je dood naar een eeuwige fantasieplek, hemel genaamd, zou voeren. Zou je als intelligent, redelijk mens ooit maar één moment overwegen om zulke nonsens te lezen, laat staan dat je je hele leven ernaar zou inrichten”? .
62. Hoe is het mogelijk dat een God die alles ziet in Genesis (3:9) Adam vraagt waar hij is?
En ook in deze tekst: “Het geroep over Sodom en Gomorra is groot, en haar zonde is zeer zwaar. Ik wil nederdalen om te zien, of zij inderdaad gedaan hebben naar het geroep, dat tot Mij gekomen is, of niet; Ik wil het weten.” (Gen. 18:20-21)” blijkt dat de Bijbelse god Jahwe er op af moet om te kijken wat er aan de hand is.
Jahwe komt ook met regelmaat naar beneden in een wolk. Een soort camouflage lijkt het wel. In het tijdperk van Mozes was dit niet ongewoon. In de exodus overdag als wolk en ’s-nachts als vuurzuil. Wat mij persoonlijk overbodig lijkt als je 40 jaar heen en weer loopt in een stuk woestijn. Op een gegeven moment weet je het wel. En als de duisternis valt, dan heeft verder lopen weinig zin. Rust is ook belangrijk. Verder kwam Jahwe van tijd tot tijd praten met Mozes in de vermomming wolk. In Exodus 13 en 19 en Numeri 9 en 12 staan een aantal voorbeelden van wolkenwitje. Een mooi voorbeeld uit de Griekse literatuur is trouwens het verhaal van Apollo die als wolk voor de Trojanen uit ging. In Jesaja 40 wordt nog een schatting gemaakt hoe hoog Jahwe in de hemel zit. De mensen lijken vanuit dit gezichtspunt op sprinkhanen. Wat zal het zijn een hoogte tussen de 600 en 800 meter?
63. Uit Hebreen 6: “Wie het weldadig woord van God en de kracht van de komende wereld ervaren heeft en vervolgens afvallig is geworden, kan onmogelijk een tweede maal worden bekeerd”. Waarom nemen gelovigen zoveel moeite om ex-gelovigen te overtuigen? Als deze tekst al duidelijk maakt dat het geen zin heeft.
De “oude Jehova” bereidt zich op zijn sterven voor. Eens stond zijn wieg in het oude Egypte. Tussen goddelijke kalveren en krokodillen, heilige ibissen en katten groeide hij daar op. In Palestina betrok hij zijn tempelpaleis als de god-koning van een klein arm herdersvolk. Later kwam hij in aanraking met de Assyrische en Babylonische beschaving. Dat bracht hem ertoe om zijn al te menselijke hartstochten af te leggen. Nog later emigreerde hij naar Rome. Daar zwoer hij de vooroordelen van een enghartig nationalisme af. Hij proclameerde de hemelse gelijkheid aller volkeren. Tegen de oude Jupiter hield hij zijn oppositie zo lang vol, totdat hij de heerschappij in handen had gekregen. Daarna regeerde hij van het Kapitool uit over stad en wereld, urbem et orbem. Hij ging voort als vader, aller mensen vriend, een alzegenaar, die de wereld het geluk schenkt. Toch bleek hij des ondanks zich niet te kunnen handhaven. Hoor je het klokje luiden? Kniel neer! Het sacrament van de stervende wordt gebracht naar een stervende god.
Heine schrijft dat het einde van het christelijke tijdperk nabij is. (Religion und Philosophie in Deutschland ; Heine –Rudolf Boon)
64. Is een geloofsbelijdenis een middel om de bestaande praktijk te consolideren en deze te beschermen tegen invloeden van buitenaf? Is het eigenlijk een bot instrument die een christelijke werkelijkheid in stand houdt? Waar de gemiddelde gelovige eigenlijk weinig van snapt. Dus dan heb ik het over de hellevaart, een maagdelijke geboorte, een vleselijke opstanding van de doden om maar een paar punten uit de apostolische geloofsbelijdenis te halen.
Er heeft altijd een bittere strijd gewoed rond het zogenaamde apostolocum. Een eeuw geleden werd Christoph Schrempf ontslagen omdat hij deze belijdenis niet kon vereenzelvigen met zijn geweten. Van oorsprong was het een middel, dat onder de noemer gezaghebbende orthodoxie werd ingezet. Aan de ene kant was er Polycarpus die zijn geestverwanten verbood om met de gnostici contact te hebben. Aan de andere zijde was er Irenaeus die een geloofsbelijdenis inzette als conservatief grondbeginsel om de door hem gewenste christelijke werkelijkheid in stand te houden. In deze belijdenis wordt echter gezwegen over de periode tussen de maagdelijke geboorte en de dood van Jezus. Het werd een theoretisch instrument die ook vanuit sociaal-psychologisch oogpunt weinig ruimte bood voor andere opvattingen. Onwrikbaar liggen zaken vast.
65. Het Gilgamesj epos is de oudste bron die een zondvloed verhaal beschrijft; waarom worden de Hebreeërs niet beschuldigd van plagiaat?
Het blijkt dat degenen die zich bezig hebben gehouden met het beantwoorden van deze vragen. De ironische toon niet vatten. Ze verwarren het met auteursrechten. Laten we even verder kijken naar culturele verwantschappen. Griekenland, Ras Sjamra, Anatolie, Egypte, Mesopotamie en Palestina hebben parallelle verhalen. Baumgartner, Wolfson, Dornseiff, Page en Cyrus Gordon zijn maar een paar namen die zich hier tamelijk uitvoerig mee bezig hebben gehouden. Hoe ging deze uitwisseling in zijn werk. Zoals in psalm 8 staat vermeld”: “De paden der zee doorkruisend”. Priestergilden waren tamelijk mobiel. Verder waren er schrijverscholen bijvoorbeeld: Tel el Amarna. Waar Egyptische jongeren les kregen in het Akkadisch. Egeiers werden vaak ingezet als huurling in grote gebieden van de Leviant. Ook gilden van minstrelen speelden een rol. Als alle overeenkomsten genoemd moeten worden dan ben ik voorlopig nog niet klaar. Maar een paar voor de hand liggende voorbeelden zijn gemakkelijk te vinden. Zoals in Od. 22, 297- 309; Ilias 15: 318-322: Verhalen rond het ophouden van aigis; waarmee het verloop van de strijd werd beïnvloed (Athena en Foibos Apolloon) en Mozes strijd bij Amalek. Zo kun je het verhaal van David en Goliath vergelijken met Sinoehe (Mesopotamie). Goden die op bergen wonen (Olympus, Gerizim, Safon, Karmel etc). Hongersnoden van zeven jaar (Anoe, Isjtar en Jozef). Triades officieren (Od. 14, 470-471; 2 Sam.23 en 1 Kron. 11. De amazones (Ilias) versus Jael Barak en Deborah. Ceremonieel reinigen door vuil in de zee te gooien. (Ilias 1-312-317; Micha 7:18-20). Lang haar en helden (Minoische kunst, Mykeense, Achaiers etc). De gevleugelde sfinxen (Mes) versus Kherubim (Cherubijnen). Tumuzi en Enkidu (Mes) en Kain en Abel. En zo kan het nog een hele tijd doorgaan. De vondst van de Oegaritische literatuur (1929) heeft bijgedragen in het zoeken naar samenhang tussen deze verhalen. Hoe de grondslagen van deze cultuur zich heeft kunnen ontwikkelen en hoe verhalen zijn overgenomen en bewerkt. Dit laatste is het lastigste. Dit vergt veel voor taalkundigen.
Job 9:23-24 Complete Jewish Bible (CJB)
23 When disaster brings sudden death,he laughs at the plight of the innocent.
In de Hebreeuwse tekst staat nog een leuk stukje over de vloed. De onschuldigen daar lacht de Hebreeuwse god om. Een mooie tekst voor een preek.
66. Waarom zijn veel Christenen zich niet bewust van de inbreng van Keltische en Germaanse rituelen en gebruiken in hun geloof? Keltisch zijn de feesten, Germaans de heiligen.
Like other gods of vegetation Dionysus was believed to
have died a violent death, but to have been brought to
life again; and his sufferings, death, and resurrection
were enacted in his sacred rites. His tragic story is thus
told by the poet Nonnus. Een klein stukje tekst uit het magnum opus van James Frazer met de titel The Golden Bough.
De filosoof Frits Staal ziet rituelen als grammatica zonder semantiek, het zijn regels zonder betekenis. Een bezweringsformule , een poging om orde en regelmaat in de werkelijkheid aan te brengen. Het zijn doelloze gedragspatronen waar sommige dieren ook mee behept zijn. Als ze gestoord worden tijdens een door instincten gestuurde handeling beginnen ze vaak weer van voren af aan. De dwangneuroticus past hetzelfde toe, met steeds herhaalde handelingen probeert deze zich te beschermen tegen onvoorziene gebeurtenissen. De psycholoog Nico Frijda stelt dat mensen in tijden van emoties sterk regressief gaan denken, bij angst overheerst bijgeloof en neemt de rationaliteit in het gedrag af en de lengte van horoscopen toe. Het stapelen van fylogenetisch oudere structuren zou hier mee samenhangen. Deze stratificatiegedachte kom je ook tegen bij Durkheim. Eldredge stelt dat de evolutie stapelt en integreert, binnen de mens zijn psychische processen autonoom en vervlochten. (Piet Vroon – Tranen van de krokodil)
67. In het oude testament staan talloze verwerpelijke zaken, die de Joden dienden uit te voeren. Waarom worden deze wetten niet meer toegepast als Jezus duidelijk maakt dat hij de wetten niet af schaft, maar respecteert. (Matth 5:17-19 en Lucas 16:19)
Eerst even het nieuwe testament uit Mattheus 15: 4- Want God heeft gezegd: “Toon eerbied voor uw vader en moeder,” en ook: “Wie zijn vader of moeder vervloekt, moet ter dood gebracht worden.” Een van de vele wetten en geboden, dit keer een uitspraak van Jezus. In de brief van Paulus aan de Romeinen is vers 32 een afronding van een betoog. De afvalligen moeten ter dood gebracht worden. Nu op doortocht naar het oude testament. De astrologen mogen ook gaan oppassen in Leviticus 20:27 dezelfde teneur ze dienen ter dood gebracht te worden.
Nog meer voorbeelden; het zijn er nogal wat, honderden als je het even op een rijtje zet. Dus ergens moet je selecteren. Sommigen zeggen ze zijn slechts voor Joden. Je kan ook stellen dat ze slechts voor gelovigen zijn.
11 Draag geen kleren die van twee soorten stof zijn gemaakt; wol en linnen bijvoorbeeld.
12 U moet franjes maken aan de vier hoeken van de mantel die u draagt.
"Als de testikels van een man zijn beschadigd of als zijn mannelijk lid is afgesneden, mag hij de eredienst van de HERE niet bijwonen.
2 Een bastaard mag eveneens de eredienst niet bijwonen en gedurende tien generaties mogen zijn nakomelingen dat ook niet.
19 Vraag geen rente over een lening aan een broeder, een Israëliet, of het nu in de vorm van geld, voedsel of iets anders is.
20 Van een buitenlander mag u wel rente vragen, maar niet van een Israëliet. Want als u rente vraagt van een broeder, zal de HERE, uw God, u niet zegenen bij alles wat u doet, wanneer u in het beloofde land aankomt.
Als een vrouw haar man totaal niet bevalt en er is volgens hem iets schandelijks op haar aan te merken, mag hij een brief schrijven waarin hij verklaart dat hij van haar scheidt; hij geeft haar die brief en mag haar dan wegsturen.
11 Als twee mannen aan het vechten zijn en de vrouw van de ene probeert haar man te helpen door de andere man bij zijn testikels te grijpen,12 zal haar hand zonder medelijden worden afgehakt.
68. Tientallen miljoenen mensen zijn het slachtoffer geworden door personen/groeperingen, die hiervoor teksten gebruikten uit de Bijbel? Is het Christendom een pacifistische beweging?
De vaak goed opgeleide christenen schoten gelijk met vuur in hun antwoorden. Waarbij de logische denkfout (Hasty Generalization of Unwarranted Extrapolation) mij om de oren vloog. Het atheïsme = het niet geloven in een god(en). Dit begrip werd overgoten met communisme,nazisme, marxisme etc. En zo kun je een definitie naar eigen hand zetten. De heren die als argument werden genoemd om te laten zien hoe atheïsten de maatschappij verkrachten, staan ook bekend met de volgende achtergronden. Hitler was Rooms Katholiek, Mussolini was Rooms Katholiek, Stalin heeft op een priesteropleiding gezeten en Pol Pot heeft katholiek onderwijs gehad en mengde zijn ideologie met Theravada Boeddhisme. De laatste zal dicht bij het zuivere atheïsme hebben gezeten. Echter het uitroeien van mensen die een bril dragen heeft weer niets met de definitie te maken. Bovenal zijn het verderfelijke figuren die geestesziek waren. En voor degenen die "Mein Kampf" kennen. Hitler had een vrij intieme band met het christelijke gedachtegoed.
Hitler als atheïst; je zou de retorische vraag stellen of een atheïstische fuhrer zijn manschappen een koppelriem verstrekt met de tekst Gott mit uns. Of dat een atheïstische leider de openbare scholen verplicht om de dag te beginnen met een gebed voor Jezus. Die met klemtoon vraagt aan Goering en Goebbels om in de schoot van de kerk te blijven (Albert Speer heeft dit vastgelegd). Een man die idolaat is van de christen Luther. Die in Mein Kampf met regelmaat refereert naar een actieve god. Hij gelooft dat hij handelt met de wil van de almachtige en gaat tekeer tegen de Joden die zijn god (Jezus) hebben vermoord. (Bron: Onfray, Richard Steigmann-Gall). Als de vraag had geluid was Hitler een christen dan had het antwoord hoogstwaarschijnlijk bevestigend geklonken.
Albert Vollbehr schreef in het boek "Volwassen Geloof" het volgende : "Juist het feit dat de christelijke geschiedenis op vele manieren dezelfde kenmerken vertoont als de 20ste eeuwse politieke areligieuze ideologieën laat zien dat de georganiseerde religie niets te maken heeft met het werk van een zogenaamde geest die van God afkomstig zou zijn, maar eenvoudig op dezelfde manier als ieder a-religieus systeem afspiegelingen zijn van de menselijke geest"!
69. Archeologen hebben getracht Bijbelse verhalen te reconstrueren. Na grondig onderzoek is gebleken dat veel gebeurtenissen nooit hebben plaatsgevonden. Bijvoorbeeld de Exodus. Verandert dit de uitgangssituatie van het christendom.
De exodus heeft nooit plaatsgevonden en zo zijn er dus meer zaken die de archeologen hebben ontdaan van hun glans. De doortocht door de Jordaan waarbij het water dus stroomafwaarts bleef staan is prachtig. Maar voor de gemiddelde toerist moet het ontnuchterend zijn op het moment dat je deze rivier ziet. Met in gedachten onze Rijn.
In de Perzische literatuur kent men het verhaal van Vistauru en het aanroepen van Anahita die het water tegenhield. (Zend Avesta) of Bindumaté die de Ganges kon tegenhouden (Buddhist Legends – Hardy). De Griekse Medea en de Carthaagse priester van Dido (Apalonius – Argonaut; Vergilius 3: 352 en Aeneis 4: 489). In aux rivers du Tanganika (blz 54) staat nog een mooi verhaal over een droge doortocht. De vluchtende koning van de Wafika’s die na een offer een meer zag splitsen. Met dit mirakel kom men aan de vijand ontkomen.
Het morele kompas van de Bijbelse god is in deze kwestie danig van slag. Volgens het verhaal bracht hij alle eerstgeborenen in Egypte om het leven. Met de simpele gedachte om de farao emotioneel te belasten. Het doet me denken aan de bombardementen op bijvoorbeeld Dresden om het moreel van de nazi's aan te tasten. Tienduizenden doden en zware gewonden. De onschuldigen moesten boeten om het moreel van anderen aan te tasten.
In het boek Exodus staan tevens de 10 plagen. Het zou te maken kunnen hebben met een vulkaanuitbarsting op Santorini. Waarbij de gevolgen merkbaar waren in Egypte. Te vergelijken met Krakatau of elke vulkaanuitbarsting die plaatsvindt in gebieden met een behoorlijke bevolkingsconcentratie. Het is een ecologische ramp waar de mensen de gevolgen van merken. Deze ervaringen werden in de oudheid niet opgeschreven vanuit het perspectief van een vulkanoloog. Dus niet de moderne wijze van een bepaald gezichtspunt. Maar naverteld in de vorm van een mythologisch verhaal. Binnen dit verhaal was de farao een instrument van Jahwe. Zijn toegeeflijkheid werd beperkt om de toorn van Jahwe in volle hevigheid aan het Joodse volk te laten zien*. Op de kansel wordt met regelmaat de farao als kwaaddoener aangewezen. Echter het zou beter zijn om de farao hier buiten te laten en slechts te spreken van de wraakzucht van Jahwe.
(*zie ex:7:3: Doch Ik (God) zal Farao's hart verharden)
We zitten ook nog met de vijfde plaag die volgens de Bijbeluitleggers een fatale veepest was, die de lastdragende kamelen, ezels, schapen, klein vee en de trots van Egypte namelijk de paarden vernietigde. Vervolgens gaan de ruiters achter de Joden aan op bevel van de "verharde Farao". Waarop zullen we maar zeggen! Hadden ze nog hobbelpaarden over die door de cavaleristen werden geduwd?
Er is nog iets vreemds aan de hand. Het volk vlucht en het leger inclusief Farao wordt weggevaagd. De agressor verdwijnt. Eindelijk rust en de immigranten kunnen terug naar hun huis en werk. Nee, ze worden doorgestuurd om een ander volk uit te roeien. Geen vreedzame co-existentie of assimilatie maar optrekken en de Endlösung van andere volken en het creëren van een langdurig conflict. Nu is het maar een verhaal maar de finesse van deze gedachte waarin een uitverkoren volk moet wandelen is mij niet geheel duidelijk.
70. De niet ooggetuigen die tientallen jaren later Jezus gingen beschrijven leefden in een cultureel klimaat waarin bijgeloof prominent aanwezig was. Kan dit van invloed zijn op hun interpretatie van overleveringen?
Een belangrijk onderdeel van de christelijke leer, wordt door Dawkins “repellent doctrine” genoemd. In het boek van Paul Cliteur – Monotheistisch dilemma (blz265) staat het volgende hierover: “Hoe kan een mens gestraft worden voor ‘zonden’ die een ander mens zou hebben begaan? Ons rechtssysteem is, net als onze ethiek, gebaseerd op een heel andere doctrine: dat iemand alleen schuldig kan zijn voor zijn eigen daden. Iemand kan ook alleen gestraft worden voor zijn eigen daden. Dat andere mensen plaatsvervangend zouden kunnen worden gestraft voor iets wat je zelf gedaan hebt, is een onmogelijke doctrine. Daarmee zou niemand akkoord gaan. Niet degene die het systeem bedenkt, niet degene die het lijden van de ander op zich neemt, en niet degene voor wie dat plaatsvervangend lijden wordt overgenomen”.
71. “God schiep de mens naar beeld en gelijkenis”. Ons lichaam telt talloze onfunctionele overblijfselen die kenmerkend zijn voor een dierlijke achtergrond.
Pilo-erectiele spieren,naso-vomeraal orgaan, apocriene klieren, wormvormig aanhangsel etc. Hiernaast is het duidelijk geworden dat er een wijd vertakte stamboom is die talloze hominiden herbergt. Was de gelijkenis aapachtig?
Het antwoord van de gelovige stond bij deze vraag op de modus ad hominem. Onbekend maakt onbemind en dat strekt zich ook uit naar de vragensteller. Dus in de richting van mij. Maar het is een intrigerende vraag die miljoenen jaren evolutie weerspiegelt. Laat ik het tamelijk onbekende orgaan van Jacobson (naso vomeraal orgaan) even wat verder uitweiden. Het heeft een belangrijke functie bij veel grazers, knaagdieren en carnivoren. Het ligt voor in de neusholte en is sigaarvormig. Het is een reukorgaan die bedoeld is om niet vluchtige stoffen nader te onderzoeken. Urine wordt opgezogen en de aard en samenstelling wordt geanalyseerd. En geplaatst in de juiste context. Bijvoorbeeld: “Ha lekker, het vrouwtje is bronstig”! Het orgaan is ook tijdens de embryonale ontwikkeling van de mens aanwezig. Na een aantal maanden verdwijnt het weer en rudimentair hebben wij nog een kanaaltje achter de voorste snijtanden. Een leuke anekdote voor de liefhebbers.
72. Hoe lang is de houdbaarheid van een zegen die uitgesproken wordt over een huwelijk, als het echtscheidingspercentage onder christenen hoger is dan onder atheïsten? (bron VS)
Nu scheiden christenen dat het een lieve lust is. De zegen heeft dus weinig effect. Maar wat schetst mijn verbazing. Ze gaan met regelmaat opnieuw een relatie aan en rennen weer naar de burgerlijke stand. Willen een leuke kerkdienst en de zegen komt weer in beeld. Zijn er geen predikanten die zeggen: “Kom je nou alweer de zegen bij mij bietsen, één keer is genoeg. Bij jou slaat het niet aan”!.
De evangelisten roepen met regelmaat tegen de gemeenteleden: “Mensen zullen zien dat jij anders bent, dat jij christen bent”. Na langdurig observeren herken ik gelovigen aan hun kleding. Hoe behoudender; hoe minder uitbundig. Het “ons soort mensen” is categorisch in te delen. Hiernaast heb je een categorie die nogal bedwelmend aanwezig is. Die in gesprekken aan een soort kritiekloze zelfoverschatting lijden. Zijn dit dan de verschillen waar ze het over hebben?
73. Wat is het nut van “Gij zult niet doodslaan". Als Christenen massaal naar oorlogsgebieden afreizen? In veel gemeenten wordt elke zondag geroepen “gedenk de Sabbath”. Is het niet een aanfluiting om hier zonder morren geen gehoor aan te geven?
Een substantieel deel van de gelovigen denkt dat religie goed is voor de opvoeding van kinderen. Misschien zelfs essentieel. Zonder deze opvoeding zouden kinderen veranderen in naargeestige en egocentrische wezens met minder oog voor de behoeften van anderen. De uitkomst van een onderzoek logenstraft dit beeld. De moraal van seculiere kinderen bleek er niet onder te lijden. Integendeel ze scoorden hoger op punten als altruïsme. Ze waren aardiger voor anderen in vergelijking tot de groep religieuze kinderen. Deze studie is geplaatst in Current Biology (16-11-2005).
74a. Religieuze bewegingen zoals de Evangelische Omroep tonen een voorliefde in de richting van marketing strategieën en trucs. Ze manipuleren het beeld van de bijbel in iets cools met een hippe uitstraling. Met een slimme verpakking proberen ze het product aan de man te brengen. Succesverhalen voeren de boventoon. Het handhaven van een positief imago heeft een hogere prioriteit dan het verstrekken van een objectief en betrouwbaar beeld. Ze communiceren met boodschappen die zijn samengesteld door consumentenexperts. Ze haken in op films, popmuziek en zoeken naargeestig naar sporters die gelovig zijn en als idool kunnen fungeren. Is deze schijnwereld niet een vorm van “gij zult geen vals getuigenis afleggen tegen uw naaste”?
Op een zekere dag bedenkt Pipi Langkous een nieuw woord “spunk. Dit is ooit vertaald in het Nederlands met spoenk. Op het moment dat ze dit woord bedenkt, ontstaat er gelijk een probleem. Wat betekent het eigenlijk. Ze gaat naar de stad en vraagt aan de winkeliers wat de betenis kan zijn. Het kan dus van alles zijn, maar het is geen stofzuiger daar zijn de kinderen het snel over eens. Langzaam ontstaat er rond dit woord een optelsom aan eigenschappen. En ook taalkundigen bogen zich later over dit woord. Is het een verbastering uit het Engels of Hongaars. Heeft het een dubbele lading. Onbedoeld creëerde een creatie van Astrid Lindgren een begrip waar later over nagedacht werd. En de wereldwijde zoektocht kon beginnen om de juiste betekenis te vinden. Nu kom ik periodiek op christelijke sites met een ellenlange rij topics over God. In dit geval de christelijke god maar dat behoeft verder geen uitleg. Men is uiterst creatief en elke variant komt in beeld. Alles wat maar bedacht kan worden rond een god wordt tot in den treuren naar de aanwezigen geschoven. En wat ook weer opvalt, dat er niemand zegt waar heb je dat vandaan? Leuke creatieve vondst, maar is het geen spoenk?
Waarom god bestaat, Jezus bestond echt, wonderen bewijzen het bestaan van een god, god is de bron van moraliteit, mensen hebben behoefte om in een god te geloven, zonder een god ontsporen ze, atheïsten kennen niet het verschil tussen goed en fout, veel mensen gelovigen in een god, god is de veroorzaker van het universum, god verhoort gebeden, ik ervaar god en ik heb een persoonlijke relatie met een god, mensen die in een god geloven zijn gelukkiger, de wereld is mooi, slimme mensen geloven in een god of jij bent niet bevoegd om hier iets over te zeggen, het universum is afgestemd op leven, complexiteit bewijst het bestaan van een god, als wetenschap het niet kan verklaren dan komt god in beeld, wetenschap kan geen bovennatuurlijke zaken herkennen, fenomeen X heeft geen fysieke component dus dat bewijst een god, ik kan dingen niet begrijpen zonder de inbreng van een god, er is geen bewijs tegen een god dus geloven is gerechtvaardigd en zit op dezelfde kwalitatieve hoogte als niet geloven, het bewijs dat een god niet bestaat moet geleverd worden door atheïsten, atheïsme vergt geloof is ook een religie, je gaat naar de hel en ik wil hier niet naar toe, ik wil in god geloven, ik wil naar de hemel, gelovigen worden vervolgd door atheïsten, waarom laten atheïsten, theïsten niet met rust, militante atheïsten zijn net zo erg als drammerige gelovigen, atheïsten zijn bekrompen, Jezus was goed, atheïsme leidt tot een slechtere samenleving, atheïsme inspireerde het nazisme en communisme, geloof geeft het leven zin, atheïsme is doelloos, wetenschap verandert voortdurend is niet betrouwbaar, wetenschap vergt geloof dus is een religie en zo zijn er nog een aantal. Ze worden bedacht op universiteiten en aan de keukentafel. Ingebracht door ongeschoolden en hoogleraren. Als u op deze link drukt komt u op een site waar ze worden besproken en weerlegd. Niet dat dit afdoende is, de drogredenen zijn voor velen het middel om te blijven geloven, als onderwerp voor boeken die de tegenpartij moet overtuigen dat ze maar beter op de knietjes kunnen gaan om een gesprek te beginnen met onzichtbare wezens.
74 b. Een strikvraag dit keer wat is het verschil tussen een Alpha-cursus en de verkoopdemonstratie die volgt aan het eind van een all inclusive busreis naar Duitsland voor 20 euro?
De Alpha Cursus nader bekeken.
Alpha voor jeugdigen, senioren, gevangenen, studenten, express Alpha (de snelle hap) en voor elke dag. Er zijn Alpha-conferenties en strategische dagen allemaal met de achterliggende gedachte om de samenleving te re-evangeliseren en te transformeren volgens het evangelie van Nicky Gumbell. De Alpha-marketing zorgt dat kerkleiders toegerust zijn en het team op de juiste wijze is geprepareerd. Er is een groot netwerk van adviseurs dat toekijkt en bijstuurt.
Ze brengen dvd's, boeken en handleidingen uit en versturen het periodieke blad Alpha Nieuws (Alpha News). De werving van nieuwe cursusleden geschiedt op lokaal en nationaal niveau, alle media worden ingezet om de klant te bereiken. Vaak met een slogan als: “Alpha een manier om de betekenis van het leven te doorgronden” .
De organisatie werkt tevens op franchise basis. Mensen met bekeringsdrang kunnen het pakket kant en klaar overnemen en een cursus starten die onder copyright staat. Dingen aanpassen in de syllabus wordt niet toegestaan.Even terug naar de Alpha-conferenties deze duren twee dagen. De opzet is om te leren hoe een cursus moet worden gegeven en het is tevens bedoeld om de professionele Alpha-cultuur aan cursusleiders te laten zien. Vaak bezoekt een team van 8 personen van te voren de plek waar de toekomstige cursus wordt gehouden. Grotendeels om er te filmen en de organisatie in kaart te brengen. Men plaatst de stoelen met militaire precisie en zet deze vast met touwen de onderlinge afstanden spelen een rol binnen het sociale aspect. De van te voren geselecteerde bloemen worden volgens plan geplaatst. Zelfs een band kan de entourage compleet maken. De transformatie moet het beeld oproepen van een toffe omgeving en niet direct aan een kerk. Deze voorbereiding wordt tijdens de cursus teruggekoppeld naar de toekomstige leiders en steevast wordt er geattendeerd dat de noodzakelijke glimlach niet mag ontbreken. Op de seminar wordt niets aan het toeval overgelaten, professionele muzikanten en geschoolde vrijwilligers begeleiden het geheel.
De Alpha-cursus duurt 10 weken, wordt gekenmerkt door 15 lezingen en er zit een weekendmeeting in.
Het idee is dat atheïsten/agnosten/ietsisten of anderszins nieuwsgierige randkerkelijken langzaam assimileren in het christendom. Men gaat er vanuit dat door een groeiend vertrouwen in de cursusleiders er vanzelf een moment komt dat de nieuwelingen zich open gaan stellen of hun achterdocht laten varen.
De resocialisatie begint bij de maaltijd en ontwikkelt zich tijdens het tijdpad van de cursus. De letters in het woord Alpha hebben een symbolische betekenis. De marketeers hebben het over de L van lachen, de P van pasta en de H van elkaar helpen. De maaltijden schijnen de grote motor te zijn achter het project, een goede kok een exquise maaltijd en dit gratis verstrekken. Ook kerkplanters, missiologen of lieden die zichzelf voorzien van de titel evangelist hanteren dit beproefde recept. Dus een gemeenschap opbouwen rond een 3-gangen menu van €3,50, reclame maken in de buurt en via deze ingang langzaam een contact opbouwen en als dit stevig genoeg is; kijken en toeslaan en mensen het geloof in masseren. Eerst de mond en daarna het hoofd.
De Alpha sessies zijn thematisch opgesteld. Men begint bij Jezus en in twee avonden wordt er met beeld en geluid een beeld geschetst rond de betekenis van Jezus, daarna komen er avonden over het geloof, hoe je de Bijbel moet lezen, waarom je moet bidden en hoe. Vervolgens wordt er een heel weekend besteed aan de heilige geest.
Daarna komen lastige zaken aan bod zoals “hoe het kwaad” kan worden weerstaan, hoe vertel ik het anderen en geneest God mensen? ; in hoofdlijnen pak ik snel even de rode draad er tussen uit.
Welke info zit hierachter als we kijken naar bijvoorbeeld het laatste punt geneest God mensen. Het antwoord is dat christenen mensen kunnen genezen, demonen kunnen uitdrijven en doden kunnen opwekken met als onderbouwing citaten van Iraneus, Augustinus en Origines.
Het thema Jezus is opgebouwd rond een slap syllogisme namelijk: Jezus was of een gek, een leugenaar of God- Jezus was geen gek of leugenaar – Jezus was dus God. Het heilige geest weekend is een bijzonder thema, omdat het voor buitenstaanders moeilijk is voor te stellen (noot: ook voor ingewijden!!) wordt er een heel weekend aan gespendeerd. Grotendeels om de onderlinge band te versterken tussen de groepsleden en leiding en dit in een maximale setting uit te spelen tegenover dit onderwerp.
Maximale resocialisatie en groepsdruk zet een deel aan tot een “persoonlijke bekering”. Tot zover een klein inkijkje in de Alpha cursus waar ik het boek van James Heard – Inside Alpha voor heb gebruikt, de regie, omgang met dissidenten laat ik voorlopig even onbesproken.
74c. Is de routine van het modernistische gebaar die gelovigen en niet gelovigen wil verzamelen in een kerk om daarmee de secularisatie om te buigen naïef en zonder pretenties?
Scruton zou dit een surrogaat religie noemen, imitatie kitsch, ingelijste rommel die de opmars is van de desacralisering van het object. Het publiek raakt immuun en het geloof wordt te koop aangeboden. De intrinsieke waarde is snel aan het verdwijnen en de secularisatie krijgt een nieuwe impuls. Ook de top 2000 diensten, de laagdrempelige bijeenkomsten waarin een dominee zich discreet opstelt en probeert om vooral ongelovigen een thuis te bieden werken waarschijnlijk averechts. De psalm is een popsong, de preek draait om een youtube filmpje. De lage drempel werkt aan beide kanten en maakt het de resterende kerkgangers nog gemakkelijker om het pand te verlaten. Daarom zijn pioniersplekken over het algemeen gedoemd te mislukken. Geef atheïsten 10% van het bedrag dat gelovigen uitgeven om niet gelovigen te bereiken. De kans is groot dat de atheïst met hulp van de huidige culturele situatie het omgekeerde effect bereikt.
75. Waarom kun je met astma, eczeem en ms (psychologie van invloed op het ziektebeeld!!) goede resultaten behalen bij een gebedsgenezer.Maar heeft het geen zin om hier met een geamputeerde ledemaat naar binnen te stappen? Waarom bidden gelovigen hier trouwens niet voor? Zijn ze zelf al bij voorbaat overtuigd dat dit een "mission impossible" is? En blijven ze daarom uit de buurt van zaken die hun geloof zouden kunnen ondermijnen.
Een veelal vergeten onderliggende oorzaak van veel ziektebeelden is stress. De vecht- of vlucht reactie is bekend. De verhoogde uitstoot van catecholaminen kan veel lichaamsfuncties beïnvloeden. De negatieve impact op de innerlijke homeostase is een onderzoeksveld binnen de psychoneuroimmunologie. Stressoren kun je met een semipsychologische therapie aanpakken. Iemands hand vasthouden als de persoon bang is, denk maar aan een kind dat niet in de achtbaan durft dit kan heel effectief zijn. De gebedsgenezer doet het in zekere zin ook. Hij reduceert stress door suggestieve beïnvloeding. Deze invloed kan zichtbaar zijn op met name psychosomatische ziektebeelden.
Er zijn nog meer ziektebeelden waar alternatieve geneeswijzen af en toe een succes boeken. De hypnotherapeuten, accupressuristen, reiki-beoefenaren, nlp-therapeuten, allerhande zelfgeschoolde psychotherapeuten, paranormale healers en nog honderden anderen met soms de meest exotische namen behandelen patiënten. Dit zijn vaak mensen die uitbehandeld zijn in het medische circuit. Miljoenen mensen zoeken naar een oplossing en hopen op een wonder. Alleen in Nederland gaan duizenden mensen naar gebedsgenezers. Statistisch gezien kan het voorkomen dat er iemand succes boekt. Is het klein dan hoor je er verder niet meer over. Echter zit er een onverklaarbaar genezingsgeval tussen die mensen aanspreekt dan is het bingo. Of ze nu Janneke of Willeke heten, het resultaat wordt uitgemolken. De god van de steekproeven moet in de spotlights komen. Het lastigste van een deel van deze genezingen is de follow-up; Jan Zijlstra is enkele keren stevig door de mand gevallen. Hier een stukje tekst van Bertus Tichelaar, zelf een gelovige en hoofdredacteur bij de EO. Dus niet stichting Skepsis dit keer.
Wij hebben als EO journalisten zo eerlijk mogelijk bericht. Na de publiciteit over de genezing van Janneke Vlot in een genezingsdienst van De Levensstroom gingen we op zoek naar meer mensen die genezen zijn. De vier mensen die we benaderden, hebben we in de uitzending laten zien. Drie ervan bleken, kortere of langere tijd na de genezingsdienst, niet (meer) genezen te zijn. Het lijkt mij vooral een kwestie van eerlijkheid om die verhalen te laten zien, inclusief de 'wel genezen' verhalen. Het interview met Jan Zijlstra was kritisch, omdat hij tot en met de dag van uitzending in publicaties (website, dvd) stelde dat deze mensen wel genezen waren. Bertus Tichelaar, hoofdredacteur 'Netwerk' (EO). (Bron.ND)
Nu komen we weer terug bij een zeer lastig ziektebeeld reflexdystrofie. In de kliniek is het de groep die met anesthesiologische hulp nagels laat knippen en af en toe een blok krijgt om de overactieve sympathicus tot rust te manen. Binnen de anesthesie zijn het een bepaald soort patiënten, het lijkt of ze het ziektebeeld zelf in stand houden. Waarbij het psychische aspect een dominante rol speelt. Vroeger een blok tegenwoordig een multidisciplinaire aanpak waarbij stress management steeds meer naar voren schuift om de succeskansen te vergroten. Het doorbreken van een patroon dat in het hoofd zit en waardoor de autonome instabiliteit die zich afspeelt in de sympathische tak van het zenuwstelsel opgelost wordt. In de Chinese literatuur wordt een energiestroom door het lichaam omschreven als qi (chi), Via meridianen stroomt het door het lichaam. Door kenners van deze Chinese geneeswijze wordt gezegd dat men een blokkade kan opheffen met hulp van acupunctuur. Hoe dan ook het is interessant om het mechanisme te achterhalen, waardoor er “spontane” genezingen plaatsvinden en om de tienduizenden anderen te helpen. Die misschien ook bidden en hopen op een wonder, maar het niet treffen want hun god is op vakantie.
Zeer interessant om in het licht van bovenstaande het placebo effect te beoordelen. Er zijn steeds meer aanwijzingen ( PET-SPECT-scan) dat het wel degelijk werkt. Er zijn al patiënten populaties die smeken om die ene gekleurde grote capsule waar geen werkzame stof in zit. Omdat ze er na een trial achter zijn gekomen dat ze opzienbarende resultaten hebben geboekt (stat. 30-60%). Maar het vervelende doet zich voor dat die grote capsule met dat opvallende rode kleurtje, dus niet blauw als je in Italië woont want dat roept weer ongewenste effecten op doordat dit geassocieerd wordt met het nationale elftal, niet vrij verkrijgbaar is. Hiernaast wordt het placebo effect versterkt door de houding van de specialist. Ook dit wordt serieus genomen dus even vasthouden, de tijd nemen, de juiste intonatie en zelfverzekerdheid en het ziekteproces kan positief beïnvloed worden. Dus klinisch boekt men vooruitgang en dat fenomeen ontstaat doordat een patiënt zichzelf geneest. Slechts door de suggestie dat er iets gebeurt dat hem of haar helpt te genezen. Er zijn al artikelen met betrekking tot evolutionaire psychologie en de relatie met gebedsgenezingen. (Via de zoekterm placebo controlled studies komt u allerhande artikelen tegen!)
Je bent godsdienstpsycholoog en onderzoekt gebedsgenezing. De uitkomst van de studie is samen te vatten met boerenbedrog. Althans de balans ging deze kant op en dan kun je er om heen praten maar een beetje lezer heeft het ondertussen wel door, vat het dan concreet samen. Dr. Joke van Saane van de VU heeft het geweten, dit soort zaken moet je bedekken met een aantal hoofdstukken waarin je begripvol en ruimdenkend een oordeel gaat vellen. Om de fans van dit soort zaken een plezier mee te doen. Maar wat is er eigenlijk mis met bevindingen als procentueel weinig zieken "genezen"door gebed of de opmerking: "Hoe groter de psychische component in een ziektebeeld des te groter is de kans op genezing". Binnen het onderzoek komt het beeld naar voren van kwetsbare mensen met een diepgeworteld geloof, personen die niet vallen over de context of historische inflatie van de Bijbel. Tamelijk naïeve mensen die een oplossing zoeken voor hun problemen en vaak opgevoed zijn met het idee dat een gebed de oplossing kan zijn voor hun kwalen. Het woord infantiel ligt dan gevoelig maar een kinderlijke naïviteit is geen onbekend verschijnsel binnen de klantenkring van de gebedsgenezers. Voor sommigen is het een geloofsdaad waar het sociale aspect van de geloofsfamilie een rol in speelt. Dat psychologen ook behoorlijk wat successen boeken in de behandeling van psychosomatische ziektebeelden daar hoor je eigenlijk niemand over. Maar een migraine patiënt die verbetering constateert na een uurtje tussen lotgenoten te zitten en ondertussen geniet van de persoonlijke aandacht die al dan niet gepaard gaat met handoplegging of andere rituelen; dat is schijnbaar bewijs genoeg voor veel religieuzen.
De kracht van de suggestie kan iemand aanzetten tot uitzonderlijke prestaties. Het fysieke en met name psychologische welzijn kan hierdoor verbeteren. Een mental coach maakt hier gebruik van. Hij of zij probeert de innerlijke motivatie bij anderen vrij te maken en tracht psychische blokkades te slechten. De gebedsgenezer gebruikt bewust of onbewust deze effectieve technieken die in potentie het doel hebben om mensen in beweging te krijgen. Dystrofie heeft kenmerken van een onderliggend mentaal probleem, anders gezegd: de lichamelijke beperking vloeit voort uit een scala aan psychologische factoren. Belangrijk bij het ontstaan maar ook spelen ze een rol bij het onderhouden van het ziektebeeld. Denk maar aan het verlies van werkgelegenheid en inkomen, verminderd gevoel van eigenwaarde en het vooruitzicht op een verkorte levensduur. Op den duur ontstaat een vicieuze cirkel die soms doorbroken kan worden. Dat kan door een confronterende gebeurtenis, iemand heeft hulp nodig en jij bent de enige die dit kan bewerkstelligen. De knop kan dan om gaan of er vindt een interventie plaats door geschoolde- of ongeschoolde buitenstaanders die met suggestieve technieken de vervelende status quo trachten te doorbreken. Overtuigend zijn is een eerste vereiste. Kijken we naar de gebedsgenezers dan zien we personen die vaak snel praten , zelfverzekerd ogen en ze bouwen tijdens de benadering een competitieve situatie op waarin ze sterk overdrijven en trekken op deze manier de persoon mee in hun verhaal. Vaak zijn ze omringd door verwanten die het betoog (of gebed) op verbale of non-verbale manier ondersteunen. Mensen worden aangespoord om het nieuwe idee te accepteren en toe te passen. In dit geval dus opstaan en bewegen, de suggestieve inwerking doet de rest.
Gebedsgenezers, mediums, hoogleraren met irrationele opvattingen, dominees die aan komen zetten met bovennatuurlijke verklaringen en anderen die te maken krijgen met de kracht van zelfbedrog kunnen het onderstaande boek beter lezen om bij zichzelf te rade te gaan. Een klein stukje tekst over dit onderwerp.
-Welk medium zal het meest succesvol of overtuigend zijn: iemand die doelbewust allerlei vormen van bedrog toepast of iemand die te goeder trouw is? Intuïtief zijn we geneigd te denken dat de oplichter veel doortastender te werk kan gaan, maar zijn oprechte concurrent geniet de voordelen die we net opsomden: door eerst zichzelf te bedriegen, kan hij niet langer door de mand vallen en minimaliseert hij de kans op bestraffing. De belangrijkste indicatie die veel mensen hanteren om de geloofwaardigheid van een bewering in te schatten, is de schijnbare oprechtheid van de persoon die ze verkondigt. De oplichter moet de oprechtheid veinzen, wat van hem een aanzienlijke cognitieve inspanning vergt, maar de zelfbedrieger heeft het voor de wind: hij gelooft zelf in de gave. (De ongelovige Thomas heeft een punt – Johan Braeckman & Maarten Boudry - blz 183,184)-
De volgende uitspraak is wereldberoemd. Maar tevens legt het overduidelijk de vinger op de uitkomst van “wonderbaarlijke genezingen”.
Anatole France, upon seeing the discarded canes and crutches on a visit to Lourdes, said: "What, no wooden legs?"
76a. Steeds duidelijker wordt dat religieuze emoties een anatomische basis hebben en dat het ook gemakkelijk is om “bovennatuurlijke ervaringen” op te wekken. Waarom een zoektocht buiten het hoofd als de verschijnselen op deze wijze zijn te verklaren?
Binnen de natuurwetenschappen is er veel aandacht voor “animal cognition” . Gemiddeld genomen is dit een lastig te omschrijven begrip. Ik vertaal het voor het gemak maar als bewustzijn. Dit roept weer de vraag op: “Wat is bewustzijn”?. En hoe vertaal je dit naar dieren toe? Laat ik het plaatsen tussen ethologie en behaviorisme (v.v. gedragspsychologie). Tevens wordt er gekeken naar de fylogenetische ouderdom van de hersenen. Recent is er een verklaring opgesteld die een moment opname weerspiegeld van de huidige stand van zaken. De Cambridge Verklaring. Waar gaat dit concreet over. Dat dieren net als de mens bewustzijn hebben. Dit lijkt me vanzelfsprekend. Niets nieuws onder de zon!! Met de vermelding dat structuren op pathologisch en biochemisch niveau overeenkomen met de menselijke soort. Ze hebben dezelfde basis en met het voortschrijden van de beschikbare informatie, blijkt dat bewustzijn niet het exclusieve domein is van de mens. En als dierenvriend grijp ik dit tevens aan om te benadrukken dat we onze naaste verwanten serieus moeten nemen!!!
Het VMAT2- gen is de oorzaak dat wij in een god geloven althans als je het verschil van 1% tussen gelovigen en ongelovigen in ogenschouw neemt in de statistieken van Dean Hamer en de afwezigheid van peer reviewed. Zijn vakgenoten moeten het doen met een populair boek en vermoedelijk werkt dit bij hen niet. Het verhaal van Dean Hamer mag wat mij betreft op de grote hoop. Dan is er nog meer in de kwestie van het onze Vader die in de hersenen zijt. Een “god spot” dat niet bestaat, althans een beschadiging van de rechter parietale kwab maakt mensen ontvankelijker voor spirituele ervaringen maar om nu aan de lopende band mensen te mutileren om dit effect te krijgen lijkt mij iets te ver gezocht. Dit waren dus mensen die door hersenletsel in het onderzoek terecht zijn gekomen. Studies hebben aangetoond dat “religieus geloof of bijgeloof” niet gelokaliseerd is op één plek maar een manifestatie is die zich afspeelt in het hele brein en als het gaat om het oplossen van een moraal raadsel gebruiken gelovigen en ongelovigen dezelfde structuren. Bepaalde evolutionair oudere gebieden die hier bij betrokken zijn delen wij met andere primaten. Religie en het geloof in goden stellen onderzoekers zijn slechts een manifestatie van een intrinsiek en biologisch fenomeen dat het menselijk brein zo intelligent en flexibel maakt. Een bij-effect van een algemeen aanvaarde menselijke eigenschap, namelijk de biologisch aangeboren drang om de wereld rond ons te begrijpen en te verklaren. Hun bevindingen ondersteunen de theorie dat de hersenen dankzij de evolutie gevoelig zijn geworden voor elke vorm van geloof die de overlevingskansen vergroot. Dat zou ook de verklaring zijn waarom geloof in het bovennatuurlijke bij de mens wereldwijd verspreid is. Je kan nog nadenken of natuurlijke selectie in het voordeel was voor mensen die hun sociale cohesie versterkten door een gemeenschappelijke factor toe te voegen. Je kan tenslotte samen naar de kerk gaan met Pasen of met zijn allen paaseieren zoeken. Om het even naar de huidige tijd te verplaatsen. Voor een uitgebreider beeld kunt u googlen op TOM.
Ten tweede beginnen we te begrijpen waarom zaken als geest en bewustzijn zijn ontstaan. In den beginne was er geen geest. Een paar miljard jaar waren er op aarde niets dan eencelligen. Pas toen er na een heel lange periode dan toch meercelligen ontstonden en die elkaar begonnen op te eten, ontstond er een wapenwedloop op het gebied van informatieverwerking. Mobiele meercelligen die leefden van andere meercelligen hadden speciale informatie verwervende en verwerkende cellen nodig om hun prooien, partners en vijanden te lokaliseren en hun concurrenten voor te blijven. Uiteindelijk evolueerden geestelijke eigenschappen dus als producten van evolutie - niet als hun oorzaak. De 'geest-eerst'-filosofie keert dus de zaken op zijn kop. Bij de moderne evolutiebiologie past een 'geest-laat'-filosofie. Ik zou zelfs een lans willen breken voor een 'geest-zelden'-filosofie, gezien het moeizame ontstaan en mogelijk relatief snelle vergaan van intelligente roofapen met technologie. (Pouwel Slurink – 2 januari 2015 -Volkskrant; filosoof en auteur van Aap zoekt zin)
B.Gelovigen zijn prima in staat om een evolutionaire verklaring te zoeken voor het gedrag van apen, honden, leeuwen enz. Waarom is dit niet gewoon op de mens van toepassing?
Is er een universele moraal die niet evolutionair verklaarbaar is? Waldo Swijnenburg stelt daar een paar kanttekeningen bij. Hij stelt dat moraal veranderlijk is en beïnvloedbaar. Hij verwijst in “Schoonheid en de troost van een wereldbeeld zonder god”, naar intermenselijke omgangsvormen die sterk zijn veranderd. Moreel gedrag zit deels vast aan conventies maar is heel flexibel, zoals blijkt uit experimenten met namen als Good Samaritan, Milgram en Stanford. De conclusie is dat menselijk gedrag heel gemakkelijk te manipuleren valt en sterk afhankelijk is van de situatie. Gezien al het leed dat mensen elkaar aandoen is het verhaal overkoepelende moraal zeer discutabel.
Biologie leert ons heel veel over onszelf en ons moreel gedrag. Dit is een heel korte samenvatting uit het bovenstaande boek. De rest zult u zelf moeten lezen.
77. Waarom neemt religie het initiatief voor een moraal pleidooi? Terwijl godsdienst mensen eeuwen lang heeft tegengewerkt en belemmert in hun vrijheden. Sinds de verlichting is de positie van veel groepen structureel verbeterd.
Vilaine legde de klemtoon als volgt: "De moraal van theïsten (in Nederland) is merkwaardig genoeg gebaseerd op atheïstische moraal.
Zo kennen we "Gij zult niet doden", een gebod, dat in vele samenlevingen gold en geldt. Zo ook in Nederland. Zelfs de doodstraf hebben we niet meer. Enige uitzondering is nog extreem noodweer exces.
Als je de Nederlandse Moraal op de Bijbel zou berusten, dan zou je krijgen: "Gij zult niet doden", met uitzondering van overspeligen, homo's, opstandige zonen, werkenden op de sabbath, wie zijn ouders slaat of vervloekt, paranormalen, man en vrouw die elkaar bloot zien tijdens haar menstruatie en nog zo het een en ander".
Het morele argument schijnt tegenwoordig weer in de mode te raken. Bertrand Russell kwam het ooit tegen en gaf de volgende toelichting op de universele morele wet die een argument voor het bestaan van een god zou kunnen zijn. “Deze wet is niet absoluut, maar altijd aan het veranderen. Vroeger dacht men dat de onderdrukking van vrouwen, slavernij, kannibalisme etc. een soort plicht was. Kijken we heden ten dage naar dit aspect dan zien we dat het geweten van mensen op deze wereld niet alleen plaats maar ook tijdsgebonden is. Er is geen transcendente wetgever maar wij zijn het die zaken door veranderende inzichten aanpassen. Dat kan door verzet van de slachtoffers, invloed van andere culturen of bijvoorbeeld de inzet van politieke leiders zijn”. Russell had ook een mening over religieuze ervaringen. “Een klok ervaren we allemaal hetzelfde, religieuze ervaringen zijn zo divers dat het niet meer dan een privéovertuiging is. Hij heeft tevens moeite met de scheppingsgedachte, want wie heeft dit waargenomen en kan het ook maar enigszins herleiden tot een schepper.
Misschien is het verstandig als mensen die geloven dat een god ons een moreel geweten heeft gegeven, waardoor wij weten wat goed en kwaad is, dat ze een lijst maken met dingen waarin dit intuïtieve programma naar voren komt. Gemakshalve met een koppeling naar deze god. En dan gelijk even de inconsequenties in de bijbel aanpakken. Dus problemen rond verkrachting, slavernij, genocide etc. Dus niet blijven hangen rond een paar teksten in het nieuwe testament maar een beschouwing die zich uitstrekt over de hele bijbel.
Harris: Welke rol heeft religie gespeeld in onze morele vooruitgang?
Shermer: Ik citeer graag Winston Churchill in zijn beschrijving van de Amerikanen: “ U kunt altijd rekenen op religie om het juiste te doen ... nadat ze alles hebben geprobeerd”! Het is waar dat de afschaffing van slavernij werd verdedigd door de Quakers en Mennonieten, dat de burgerrechtenbeweging werd geleid door een Baptistenprediker genaamd Martin Luther King Jr., en dat de rechten van homoseksuelen en het homohuwelijk al vroeg werden gesteund door enkele Episcopale ministers. Maar dat zijn de uitzonderingen, de overgrote meerderheid verzette zich tegen deze afschaffing, verzette zich tegen burgerrechten en het homohuwelijk . In één van mijn debatten met Dinesh D'Souza, houdt hij William Wilberforce verantwoordelijk voor de Britse afschaffing van de slavernij. In zijn optiek is dit een voorbeeld hoe religie onze morele vooruitgang drijft. Maar toen ik een zorgvuldige blik wierp op dit stukje geschiedenis, bleek dat de tegenstanders zijn medechristenen waren, zij rechtvaardigen de slavernij met Bijbelse argumenten. Verder bleken de “religieuze motieven” van Wilberforce erg gecompliceerd, het bleek een opdringerige man die onophoudelijk moraliserende betogen afstak over vrijwel elk aspect van het leven. Het hedendaagse verzet tegen homo-rechten is een studie op zich waard. Gelijke rechten worden voornamelijk gepromoot door liberale gelovigen en niet gelovigen. --- Dit is een klein stukje uit een interview van Harris met Shermer naar aanleiding van zijn laatste boek ”The Moral Arc”.
78. Wat is het probleem als BDE (bijna dood ervaring) wordt veranderd in net nog levend. En alle argumenten die duiden op een natuurlijke oorzaak van deze gebeurtenis voorrang krijgen?
Een paar punten dan maar. Niet elke link hoeft geopend te worden.
Het is cultureel bepaald. Dus als iemand zijn hele leven tussen kabouters heeft gezeten, bestaat er dus een kans om kabouters te zien tijdens de BDE. Een simpel voorbeeld om aan te geven dat voorkennis medebepalend is.
Beschadigingen van de visuele cortex (blinden) geeft een tunnel met een gebrekkige structuur of geen tunnel. De fysieke component lijkt hier een rol te spelen.
Zuurstoftekort geeft een ruisachtige storing van de visuele cortex. Je ziet een helder licht in het centrum. Dit is niet gerelateerd aan het kijken met de ogen.
Er komen endorfinen vrij die geven een aangenaam gevoel. Deze stoffen geven een verhoogde kans op elektrische storingen in de temporaal kwab (epilepsie).
Epileptische aanvallen kunnen uittredingservaringen teweeg brengen.
In de studie van Van Lommel waar het gereanimeerde hartpatiënten bedroeg was de BDE incidentie 18%. Dus het is geen wetmatigheid. Hierbij is het niveau van de anoxie niet in kaart gebracht. Het is moeilijk om dan een conclusie te trekken.
Een vlak EEG zegt weinig over diepe subcorticale hersenstructuren.
Herinneringen wijzen er op dat de geheugenstructuren intact waren. En dat geldt ook voor valse herinneringen.
Er zijn veel studies op de markt verschenen over BDE die niet allemaal even accuraat zijn uitgevoerd en waar kanttekeningen bij de uitslagen kunnen worden gezet. Deze verhandeling kan voor de echt geïnteresseerden een houvast bieden in het enorme woud van publicaties.
79. Hoe lukte het Mozes om zijn eigen dood te beschrijven?
Als jonge student was ik bij het college ‘Inleiding op het Oude Testament’, dat werd gegeven door een beroemde liberale deskundige op het gebied van het Oude Testament. Daar leerde ik op een goede dag, dat het zogenaamde vijfde boek van Mozes, het Deuteronomium, helemaal niet door Mozes was geschreven, hoewel het boek zelf verklaart dat het door Mozes is gezegd en zelfs neergeschreven. Het was daarentegen pas zeven eeuwen later opgesteld, met een nauw omschreven doel. Ik kwam uit een streng lutherse familie en was diep bewogen door wat ik had gehoord, want het had me overtuigd. Daarom bezocht ik nog dezelfde dag het spreekuur van mijn leraar, waar ik mij in verband met de oorsprong van Deuteronomium liet ontvallen: Daar staat het vijfde Boek van Mozes, dat een vervalsing wordt genoemd? Het antwoord luidde: “In Godsnaam! Dat kan wel zo zijn, maar zoiets kan men niet zeggen!” (Freidrich Delitz 1920: 5f – Gerd Lüdemann – Ketters blz 136)
80. Op verschillende plaatsen zijn tijdens opgravingen inscripties gevonden die Jahwe koppelen aan een vrouwelijke metgezel Asjerah. Waarom wordt hier niet serieus naar gekeken en blijft het verhaal beperkt tot eenzijdig monotheïsme?
81. In de biologie zie je sociale structuren met een basaal rechtvaardigheidgevoel. Zelfs onderlinge hulp en opoffering kom je tegen bij diverse soorten. Liggen hier niet onze wortels van onze menselijke moraal?
Morele intuïties kunnen ook door een geloof ontregeld worden. Christopher Hitchens beschrijft Moeder Teresa als volgt. Zij was geen vriendin van de armen. Ze was een vriendin van de armoede. Ze zei dat lijden een geschenk van God was. Haar hele leven heeft ze zich verzet tegen de enige remedie tegen armoede die we kennen, namelijk het mondig maken van vrouwen en hen bevrijden uit hun positie als fokvee dat tot voortplanting verplicht wordt. (Mommie dearest –Hitchens 2003).
In haar toespraak bij het aanvaarden van de Nobelprijs zei ze: “De grootste vernietiger van de vrede is abortus”…. “Want als een moeder haar eigen kind kan doden- wat verhindert dan nog dat ik u dood en u mij doodt-niets staat dat nog in de weg”.
Dat het weghalen van een foetus de diagnose is voor de grote problemen waarmee de samenleving mee worstelt, is buiten de realiteit. Echter dit soort uitspraken veroorzaken tweedracht en zadelen vrouwen op met lichamelijke- en geestelijke problemen. Denk maar aan illegale abortussen op plaatsen waar vrouwen belemmerd worden in hun keuze. 20% van de zwangerschappen mondt trouwens uit in een spontane abortus. Misschien moet moeder Theresa eens nadenken over "de grootste aborteur". Als ze dit ook als een ingreep ziet van een opperwezen. Dit laatste is slechts hypothetisch, want ze leeft niet meer!
Er gaan ook geruchten dat ze in de bres is gesprongen voor een priester die aangeklaagd werd voor grootschalig kindermisbruik. En grote sommen geld heeft aangenomen van personen die het niet zo nauw namen met de mensenrechten. Bijvoorbeeld de Duvaliers uit Haïti. ( The missionary Position: Mother Teresa in Theory and Practice- Christopher Hitchens)
We nemen duidelijk vaak impulsieve, diepgevoelde morele besluiten. Onze emoties beslissen, waarna onze verstandelijke vermogens achteraf een draai aan het besluit geven en met plausibele rechtvaardigingen komen. Deze bres in het primaat van de menselijke logica heeft de prekantiaanse benadering van de moraal weer actueel gemaakt. Die verankert de moraal in de zogenoemde “sentimenten”, een visie die goed aansluit op de evolutietheorie, de moderne neurowetenschap en het gedrag van onze naaste verwanten [i.e.mensapen]. (Frans de Waal- Een tijd voor empathie p.18)
Moraal kun je dus uitstekend biologisch benaderen . Frans de Waal stelt op bladzijde 44 van “ De aap in ons” : Mijn doel is om de dezelfde vergelijkingen te maken met betrekking tot het sociale leven , en aan te tonen dat er niet één neiging is die wij niet gemeen hebben met die harige figuren waarmee wij zo graag de draak steken”. Desmond Morris koos in de “Naakte Aap” een soortgelijke benadering. Vanuit de beschikbare informatie over apen en mensapen keek hij naar de duidelijke overeenkomsten tussen voeden, verzorgen, slapen, vechten, paren en zorg voor de jongen. Voor hem was het de kunst om de mens te confronteren met deze nagenoeg identieke parallellen van andere primaten. Op bladzijde 12 schrijft hij het volgende: “ Ik realiseer me dat ik bij de behandeling van deze problemen het risico loop een aantal mensen te beledigen. Er zijn een aantal die zich zelf liever niet als dieren zullen beschouwen”. En dan maken we een klein sprongetje in de tijd en komen we uit in de VU. Matthijs van Veelen promoveerde in 2004 op Survival of the fair. Een proefschrift dat evolutietheorie en speltheorie samenbrengt in een onderzoek naar onze moraal. Een paar mensen die zijn dissertatie moesten beoordelen waren niet gecharmeerd over de biologische benadering van de moraal. Dit ondermijnde de christelijke identiteit van de universiteit en liet niets heel van hun opvattingen over een zondeval. De moraal komt dus voort uit de natuur en ligt geworteld in conflictbeheersing en samenwerking (Edward O Wilson). Om dit te begrijpen is de speltheorie een handig hulpmiddel om de coöperatieve evolutie te begrijpen en te analyseren. Tit for Tat is een begrip dat hiermee te maken heeft, het prisoners dilemma is weer een variant binnen de speltheorie evenals het vlooidilemma. Robert Trivers kwam met de term wederkerig altruïsme aanzetten (reciprocal altruism). Strategische coöperatie als onderdeel van de speltheorie. Verwantschapselectie (kin selection) is ook een bekende term als het gaat om altruïsme en welke personen worden bevoordeeld. Een uitstekende verhandeling over de relatie tussen speltheorie en moraal is geschreven door Matt Ridley.
Een citaat van Bonjour:
"Wat zegt het over je moraal als je het aanvaardbaar vindt dat het wezen dat je aanbidt, anderen eeuwig martelt"?
82. Religieuze bewegingen staan altijd vooraan als het gaat om zaken die te maken hebben met leven en dood (onsterfelijkheid). Terwijl men over het laatste geen enkel concreet bewijs kan leveren. Zijn het betrouwbare gesprekspartners?
Sensorische deprivatie kan een reden zijn waardoor mensen bovennatuurlijke zaken menen mee te maken. Je bevindt jezelf in een situatie met zo weinig mogelijk prikkels. Een stille kerk, een donker steegje of een verlaten kerkhof. Mensen gaan prikkels produceren. Oftewel hallucineren. Wat weer versterkt wordt als je bijvoorbeeld in geesten gelooft. Stap een oud landhuis binnen. Gekraak door je eigen gewicht, wat zich verplaatst door het huis. Tocht wat zich langs je hoofd beweegt en een overmatige hoeveelheid sensorische prikkels die mensen zelf produceren. Alle combinaties zijn aanwezig om waandenkbeelden te creëren. En conclusies te trekken dat er een leven na de dood is. Een ander facet is bijvoorbeeld fantoompijn of het gevoel te hebben dat een geamputeerd ledemaat er nog is. Het hersengebied dat oorspronkelijk correspondeerde met het geamputeerde lichaamsdeel is in dit geval nog steeds actief. We slaan informatie op. In dit geval gegevens over ons been. Dat doen we eigenlijk met alles. Ook met geuren. Een bepaalde geur kan een jeugdherinnering oproepen. Draagt een naaste steevast een bepaald parfum dan wordt dit opgeslagen in ons geheugen. Op den duur wordt deze constante prikkel in ons geheugen naar de achtergrond verdreven. Na het verlies van deze persoon komt het soms voor dat deze geur weer naar de voorgrond treedt. Als een soort fantoomgeur*. Levende herinneringen zoals in de volksmond weleens wordt gezegd. (*Dit is een persoonlijk geassocieerd gegeven)
Van de verlaten landhuizen naar het ziekenhuis. Volgens een EO coryfee kom je hier ook geesten tegen. De persoon die ik maar voor het gemak Tijs noem, was erg gespannen voor een grote operatie. En uit een zekere gewoonte bad hij om deze angst tegen te gaan. Na een tijdje begon het te helpen er kwam een aangename rust over hem en er verscheen een persoon in het wit aan het bed. Die hem vertelde dat er goed voor hem gezorgd zou worden. Volgens hem was dit een geest. Nu is dit een prachtig verhaal dat hem vast een periodiek heeft opgeleverd bij de EO. Maar met het kliniekboek anesthesie onder handbereik (Frans ten Have) snapt menigeen wel waar ik naar toe wil. Op bladzijde 18 staat een mooi rijtje wat onder de noemer premedicatie valt. De patiënt moet natuurlijk niet als een stresskip naar de ingreep worden gereden en daar doen de medewerkers in de zorg iets aan. Hier bovenop leveren de verpleegkundigen een krachtige bijdrage door iemand gerust te stellen en laten deze dames en heren nu eens in het wit zijn. Er is slechts één bijzondere bijwerking, de medicatie benevelt mensen enigszins en sommigen gaan hallucineren, maar dat is geen verhaal voor de Visie.
83. El zit in psalm 82 temidden van goden. Wie waren deze goden en wat was hun functie tijdens de vergadering?
E.B Tylor (Primitive Culture, Researches into the Development of Mythologie, Philosophy, Religion, Art and customs uit 1872) beschrijft het monotheïsme als volgt; 1. Een van de polytheïstische goden wordt tot oppergod verheven. 2. Er wordt een soort pantheon gevormd naar het voorbeeld van een aardse politieke constitutie. 3. Men komt tot een leer, die het hele universum bezield ziet door een grote allesdoordringende godheid (anima mundi). Paul Schebesta –Oorsprong van de godsdienst -218)
Naast Genesis 6:2 en 6:4 waar gesproken wordt over zonen van goden, laat Psalm 82: 1-6 een stukje zien van de belevingswereld van een schrijver die aan de aandacht van de monotheïsten is ontstapt. Nu is het polytheïsme in deze vorm niet onbekend. In Mesopotamie stond Anoe bovenaan. Zijn vervanger was Enlil. De Amorieten kenden als hoogste god, de zonnegod Sjamasj, en hieronder speelde de maangod Sin een belangrijke rol. Zeus was bij de Grieken de belangrijkste god. Binnen de Kanaanitische mythologie stond de groep onder leiding van El. Binnen deze rangorde was Baal de uitvoerder (de dondergod). Jam, Haddad, Asjera, Anat, Sjapash e.a. behoorden ook tot deze groep. In navolging van de verering van Aton (Egypte) is het polytheïsme van de Hebreeërs langzaam verandert in het huidige monotheïsme. Met dien verstande dat de Jahwe 1 partij korte metten maakte met mensen die het polytheïsme niet opzij konden zetten.
“Bereshit bara Elohim et HaShamayim ve'et ha'arets”: Aldus de Hebreeuwse grondtekst. Die door moet gaan voor het origineel. Het interessante is het derde woord wat in het meervoud staat. Dit patroon herhaalt zich. Het betekent concreet goden. Echter hoeveel mensen zijn zich hiervan bewust als ze in hun Bijbel lezen” "In het begin schiep God de hemel en de aarde".
84. Waarom zette jouw god mensen op aarde; terwijl hij de terroristische engelen hier naar toe had gezonden. Hij wist toch dat dit fout zou lopen en de mensen beïnvloed zouden worden door Satan. Je zet toch ook geen kinderen in een kuil met slangen.
Stel dat de hemel volgens gelovigen een perfecte plek is waar geen kwaad aanwezig is. Bestaat hier de vrije wil ? Zo ja, dan is er toch ook een mogelijkheid om te zondigen in deze plek. Zo niet, dan is het dus een ongerepte wereld vol robots. Je kan tevens gaan nadenken over het aspect dat hier wel een vrije wil is, maar de aanwezigen zondigen niet. Binnen dit laatste scenario had deze god ook een wereld kunnen creëren waar dit het geval is. In dit licht gezien is deze god verantwoordelijk voor het kwaad in deze wereld.
85. Gelijkheidbeginselen bijvoorbeeld tussen man en vrouw staan onder druk bij verschillende religies. Zijn boekgodsdiensten niet een bron van discriminatie?
Wanneer een vrouw een kind krijgt; en het is een jongen dan is zij zeven dagen onrein. Heeft zij een meisje ter wereld gebracht; dan is zij veertien dagen onrein (lev. 12)
De waarde van man en vrouw omgezet in geld (zilveren sikkels). Bijvoorbeeld tussen de 20 en 60 jaar. De verhouding was 50-30. (Lev. 27)
Een gelofte aan Jahwe; als zij gehuwd was, dan was een annulering het privilege van de man (Num 30). De link geeft nog meer voorbeelden.
Nog een anekdote die hierop aansluit in het kader van"What would Jesus do?"
Uit het evangelie van Thomas-114:
Simon Petrus zei tot hem: "Laat Maria van ons weggaan, want de vrouwen zijn het Leven niet waardig." Jezus sprak: "Ziet, ik zal haar leiden en haar tot man maken, opdat zij ook een levende geest worde, gelijk u mannen. Want iedere vrouw die zichzelf mannelijk zal maken zal het Koninkrijk der Hemelen ingaan."
Jezus kiest hier voor een praktische oplossing. Waar de gemiddelde vrouw niet aan moet denken.
Nu wordt deze tekst niet door christenen erkent. Apocriefe overleveringen vallen buiten het “goede nieuws” waar de gelovigen zo op hameren. Een vreemd criterium. Het is een verzameling spreuken zonder verrijzenis uit de dood, dag des oordeels of eeuwig leven. Jezus is ook geen zoon van een god . Sommigen zeggen dat dit een authentiek relaas is. Wat uit handen is gebleven van groeperingen die hun fantasie niet konden bedwingen.
Jezus had ogenschijnlijk een liberaal karakter als het gaat om de behandeling van vrouwen. Niet dat hij beticht kan worden van positieve discriminatie tijdens de wervingscampagne van discipelen, maar er mogen vrouwen in zijn omgeving vertoeven en deze worden enkele malen genoemd. Dat de Bijbel verder geschreven is door mannen die weinig affiniteit hadden met vrouwen, in het algemeen, dat kan hier opgezocht worden. Nu kan er gemakkelijk iets over het hoofd worden gezien, onder het motto: “Iedereen is liberaal als je deze naast Paulus zet”! In de Hellenistische cultuur was men toch iets progressiever, Epicurus liet vrouwen toe in zijn school en het was niet ongebruikelijk onder intelligentsia om vrouwelijke studenten te selecteren. Plato en Seneca beklemtoonden dat vrouwen een goede opleiding moesten krijgen. Er circuleren namen van vrouwelijke dichters, historici en filosofen uit het pre-christelijke tijdperk. Echter het gebrek aan respect voor vrouwen door middeleeuwse filosofen, waarschijnlijk geïnspireerd door kerkelijke instanties, heeft veel materiaal gekost. In “heidense” godsdiensten waren vrouwen prominent aanwezig, godinnen te kust en te keur. Het priesterambt stond open voor alle geslachten. Wat Jezus nu expliciet gedaan heeft om de rol van de vrouw te verbeteren dat is me dus niet geheel duidelijk.
86. Hij vertelt zijn volgelingen dat hij op aarde klaar is en hij stijgt op naar de hemel. ‘Toen hij dit gezegd had, werd hij voor hun ogen omhoog geheven en opgenomen in een wolk, zodat ze hem niet meer zagen”. Zit de hemel boven ons? Of ging Jezus in een Ufo?
Tempelberg, olijfberg, rotskoepel enz. Mohammed stijgt samen met zijn wonderpaard Boeraaq op naar de hemel. De deuk die het paard heeft veroorzaakt, valt nog ergens te bezichtigen. Maria stijgt op samen met een groepje engelen. Elia steeg op in een storm. Jezus stijgt ook omhoog naar de wolken. Gelukkig gingen ze niet allemaal tegelijk om botsingen te voorkomen. Maar of ze nu met paardenkracht gingen of met hulp van hulp(engel)raketten of op eigen kracht het blijven vreemde verhalen. Nu ben ik zelf gecharmeerd van de Griekse mythologie. Denk eens aan Selene met de prachtige witte paarden en zilveren wagen die door het hemelgewelf reed. Daar steken de opstijgende personen in Israël schraal bij af.
87. Cognitieve dissonantie is een psychologische term voor de onaangename spanning die ontstaat bij het in kennis nemen van feiten of opvattingen die strijdig zijn met een eigen overtuiging of mening, of bij gedrag dat strijdig is met iemands overtuiging. Deze ervaren onvrede leidt ertoe dat men één of meer meningen of attituden onbewust herziet om ze meer met elkaar in overeenstemming te brengen, consonant te maken. Gewoonlijk merken anderen zo'n verandering van mening of attitude eerder op dan de persoon zelf. Is dit van toepassing op de onwrikbaarheid van een religieuze overtuiging. Ook al zijn er voldoende argumenten voorhanden die het tegendeel bewijzen?
Cognitieve dissonantie gekoppeld aan de gelovige. In het persoonlijke leven, op het werk, studie of in tal van bezigheden maakt een christen gebruik van kritisch denken. Als iemand aan de deur komt met het verhaal dat hij blikken verkoopt met gezonde lucht uit de Ardennen. Zal scepsis opborrelen en hoogstwaarschijnlijk wordt het verhaal niet serieus genomen. Deze eigenschap zullen ze ook toepassen om hun geloof te bestuderen. Echter nu ontstaat de vreemde situatie als de Bijbelse onfeilbaarheid, opstanding, wonderen of andere doctrines onderuit worden gehaald. Dan verliezen ze plotsklaps hun interesse in kritisch denken. Ze keren vrijwel direct terug naar hun geloof. En argumenteren dat dit goed is en dat bewijs hiertegen niet relevant is. Ze negeren het bewijs om de cognitieve dissonantie op te heffen. Vaak heeft verder praten geen zin. Ze sluiten zich af. Je praat tegen dovemansoren. Een mogelijkheid om deze situatie te veranderen is door hen te vragen:" Wat een tijdgenoot van Jezus hiervan zou vinden"? Hiermee kun je soms de blokkade weer open breken gaan en verder gaan met je betoog. Je projecteert namelijk je eigen standpunten in de buurt van Jezus. En vaak laten ze dan de cognitieve dissonantie weer los.(Ross, Lelkes et al)
Binnen balanstheorieën ligt de nadruk dat groepen een sterke invloed hebben op het gedrag van een individu. Festinger (A theory of cognitive disonance) stelt dat mensen streven naar een situatie waarin hun gedrag en cognities in harmonie zijn met hun omgeving. En uiteraard dat het gedrag overeenstemt met de overtuiging.
Het komt regelmatig voor dat de zaak in onbalans is.(cognitieve dissonantie). Festinger stelt dat mensen er naar streven om dit weer in balans te brengen. Hier zijn diverse mogelijkheden voor; bijvoorbeeld door elementen in het cognitieve systeem aan te passen door het als positief uit te leggen. De roker betaalt bijvoorbeeld veel accijns. Of door het gedrag aan te passen dus stoppen met roken. Of door het verzinnen van kronkelredeneringen. Die deels gevoed worden door extra informatie of men sluit zich af voor extra informatie. Dissonante gevoelens kun je ook bestrijden door selectief te zijn in de keuze van je sociale omgeving. De christelijke student kan er voor kiezen om in een leefgemeenschap te vertoeven met andere christenen. Binnen deze groep is in de regel sprake van interculturele communicatie, men spreekt behoudens de bruggenbouwers niet met andere groepen maar vormt zich daar een beeld van. Op dit forum komen regelmatig gelovigen communiceren, gemakshalve dus mensen met een totaal verschillend interpretatiekader. Het is uitermate lastig om een goede communicatiestrategie te bedenken wanneer je te maken krijgt met cognitieve dissonantie.
88. Jezus zegt in diverse teksten dat mensen hun bezittingen moeten weggeven en in armoede moeten leven. Waarom doen christenen dit niet? Wordt religie dan een kwestie van ontberingen lijden en is dit teveel gevraagd?
Naar inkomen en welvaartsniveau gekeken. Behoren de christelijke lezers van deze vragen bij de bovenste 5% van deze planeet. Rijdt u auto, bezit u een eigen huis, gaat u op wintersport, draagt u merkkleding. Op grond van de Bijbelse jurisdictie bent u de klos. Ook al kijkt u vroom en bent u doorlopend bezig om uw geloof in de etalage te zetten.
Mattheüs 6:19 Verzamel op aarde geen kostbaarheden, want die vergaan of worden gestolen.
Lucas 18:22. "Toch is er iets wat u nog niet hebt gedaan", zei Jezus. "Verkoop alles wat u hebt en geef het geld aan de armen. Daardoor krijgt u een schat in de hemel. Kom daarna terug en ga met Mij mee.
Mattheüs 19:24: “Wederom zeg Ik u, het is gemakkelijker, dat een kameel gaat door het oog van een naald dan dat een rijke het Koninkrijk Gods binnengaat”.
Jezus verzoekt dus om je bezittingen te verkopen en het geld aan de armen te geven. Ook voor de christen geldt het motto: “Bij twijfel kies je de weg van de minste weerstand”. Ook voor hen zijn in situaties die er echt op aan komen God en Jezus denkbeeldige figuren.
89. Is het wenselijk om kinderen religieus te trainen? En dit zeven dagen per week uit te voeren gedurende vele jaren. Wat is het verschil met de indoctrinatie die de communisten bedachten om het volk te plooien naar de opvattingen van de partij?
Intermezzo in het kader van geïndoctrineerde personen.
Alexander van Eenennaam maakte een verslag van een persconferentie van de Noord Koreaanse ploeg tijdens de Olympische spelen in Londen.
Rim Jong Sim (goud bij de vrouwen tot 69 kilo) kun je vertellen wat deze gouden medaille voor jou betekent?
“Ik heb onze grote leider, Kim Jong-un vreugde gebracht, dat is mij alles waard”.
Wat voelde je toen je de laatste halter omhoog hield?
“Alleen maar dankbaarheid voor onze gerespecteerde leider”
Vorig jaar tilde je 30 kilo minder dan nu, hoe komt het dat je zo vooruit bent gegaan?
“Ik heb tijdens de training gedacht aan de leider Kim Jong-un. Dat gaf mij kracht”.
Wat is jouw verklaring voor de sterke prestaties van jouw land?
“Dat we trainen en sporten voor onze leider Kim Jong-un, daardoor zijn we sterk”
Waar train je precies?
“Onder de vleugels van onze leider Kim Jong-un. Daar komen wij tot bloei. Ik zou nu het liefst naar hem toe rennen om de medaille te tonen”.
Kim Un Guk (kampioen bij de mannen tot 62 kilo), beschrijf je gevoel eens?
Ik had een rugblessure, maar dankzij onze leider Kim Jong-un was ik in staat die te overwinnen.
Om Yun-Chol (winnaar bij de mannen tot 56 kilo). Jij bent de eerste gewichtheffer die vanuit de B-groep Olympisch goud haalt. Hoe voelt dat?
Ik ben erg gelukkig en ben onze leider Kim Jong-un dankbaar dat hij mij de kracht geeft om zoveel te tillen.
Een klein stukje uit een interview om de lezer ergens op te attenderen. Regelmatig wordt er door religieuzen gewezen naar Noord Korea als een atheïstische dictatuur dat immorele trekjes kent. Volgens mij is het eerder religieus communisme. Een staatsreligie waarin de persoonsverheerlijking lijkt op de christelijke verheerlijking van Jezus inclusief de bijbehorende uitingsvormen. De achterliggende gedachte binnen dit systeem gaat nog een stukje verder: Een ideologie of religie (Juche) die streeft naar de totale onafhankelijkheid van de mensheid en uiteindelijk een aards paradijs. Na vervolmaking zullen volgelingen (zeg maar discipelen) het systeem over de hele wereld brengen en ook de buitenwereld zal op den duur de Grote Leider loven en prijzen en genieten van deze heilstaat. Deze Juche religie is de op vijf na grootste religieuze stroming. Voor de mensen die het leuk vinden om atheïsme aan deze cultus te koppelen is het handig om in een woordenboek even de betekenis van atheïsme op te zoeken. En dan nog een keer kijken naar bijvoorbeeld Kim Jung Il die als zoon van christelijke ouders een persoonsverheerlijking in werking stelde die hem en zijn familie vergoddelijkte. Er wordt zelfs gesuggereerd dat hij hier een christelijke blauwdruk voor gebruikte. De onzichtbare literaire hemelse familie kreeg een equivalent op aarde.
De christenen die in staat zijn om zich een voorstelling te maken van het bovenstaande interview en zelfs nog verder gaan door het te reflecteren op zichzelf mogen er nog iets aan toevoegen.
Namelijk de Noord Koreaanse opwekkingsbundel met teksten die gaan over de liefde, het warme hart, zoete glimlach, vaderlijke gevoelens van en voor de familie Kim. Een bekende groepering is de Moranbong Band die onstuimig laat blijken dat de goddelijke familie alles is. Kortom niets wereldvreemds zit er bij, vermoedelijk zouden ze niet misstaan in een evangelische groepering. Ze hoeven alleen een naam te veranderen in de tekst.
90. Komt het de samenleving ten goede als kinderen in allerlei zuilen worden gestopt. En elke religieuze vleugel haar eigen scholen kan stichten waar kinderen worden afgezonderd en slechts horen wat een kerk als belangrijk ziet?
Stel je hebt slechts één perspectief tot je beschikking want je hebt geen televisie, bent omringd door christelijke lectuur en zeven dagen per week ontvang je geselecteerde informatiestromen. Dan kun je jezelf als een gevangene beschouwen en er kan een afweerreactie ontstaan tegen deze situatie. Je wilt ontsnappen en genieten van de vrijheid. Aan de andere kant kun je ook empathie ontwikkelen en een positief gevoel om hier het hoofd aan te bieden en je omarmt de cultuur en ideologie. Het gaat zelfs zo ver dat dit krachtig wordt verdedigd. Er is een fenomeen dat heet het Stockholm syndroom waarbij de gijzelaars sympathie krijgen voor de gijzelnemers en zich uiteindelijk vergaand met hun gaan identificeren en er een paradoxale situatie ontstaat dat het slachtoffer zich conformeert aan de beweging en haar leerstellingen. Dit fenomeen zou je kunnen toepassen op een geloof of de mentale gevangenis waarin sommige kinderen opgroeien.
Het gezag van de kerk werd in 1806 overgeheveld naar het onderwijs, het spanningsveld werd snel zichtbaar de protestanten en katholieken stonden tegenover de Maatschappij tot Nut van ’t Algemeen en het Nederlands Onderwijzersgenootschap. Het christelijk beginsel moest de grondslag zijn van het opvoedend onderwijs op school. Dit kon de gemengde school volgens de tegenstanders niet geven. De strijd werd hard gevoerd door met name Groen die zichzelf een evangelie belijder noemde en geen staatsman. Deze strijd duurde jaren binnen en buiten de politieke arena tot er in 1889 de eerste subsidies werden verstrekt aan het bijzonder onderwijs, mede vanwege het uitblijven van een goede onderwijswet . Deze lacune werd gebruikt door de christelijke partijen die op dat moment de meerderheid in het parlement hadden. Pas in 1917 kwam er een wetswijziging die openbaar en bijzonder onderwijs gelijk stelde door een ruilvariant, namelijk de confessionelen gaven hun verzet tegen het algemeen kiesrecht op en als tegenprestatie accepteerden de liberalen de financiering van het bijzonder onderwijs. Een korte intro die een klein beetje inzicht geeft hoe het bijzonder onderwijs tot stand is gekomen. Nu praten we in de praktijk over neutraal bijzonder onderwijs (Dalton, Montessori) en confessioneel bijzonder onderwijs. Het tweede aspect is een aantasting van de geestelijke vrijheid van het kind. Er zit namelijk een groot verschil tussen godsdienst- of levens beschouwend onderwijs en godsdienstig onderwijs. In het laatste geval strekt de godsdienstige opvoeding zich uit tot het onderwijs en is er sprake van indoctrinatie. De school kiest voor het kind en meet het kind een god aan. Dat kan dus Allah, Brahma, Jahwe etc. zijn. Deze denkbeelden zijn tevens strijdig met wetenschappelijk georiënteerd onderwijs. Er is op dit punt geen sprake van wetenschappelijke vorming maar ideologisch gekleurde vorming die niet openstaat voor inzichten uit de wetenschap. Terwijl dit laatste de hoeksteen zou moeten zijn van het onderwijs. Verder leidt het tot segregatie waarbij de kenmerkende verzuiling in veel gemeenschappen de norm wordt. Eén dorp, twee scholen en de tweedeling begint al op kleuterleeftijd en zet zich voort tot de dood. Afschaffing van artikel 23 zou de maatschappij verlossen van een erfenis en het onderwijs bevrijden uit de greep van ouders die hun kinderen zeven dagen per week willen belasten met hun onbewezen ideologisch gekleurde aannames.
Maar als we toch de wet veranderen, is het misschien zinniger om iets te doen aan religieus onderwijs. Waarom zouden kinderen op school over God moeten leren? Is het niet beter om juist een nuchter, wetenschappelijk verhaal tegenover de particuliere gedachten van ouders te stellen? Ieder kind zou harde feiten en tegenargumenten tot zich moeten nemen, zodat het zelf een afweging kan maken. (Alinea uit een column van Jonathan van het Reve- Volkskrant 5 december 2015)
Een paar willekeurige punten die de vereniging openbaar onderwijs inbrengt binnen de discussie over de toekomstvisie van het onderwijsbestel. Het is een ruwe selectie een aantal punten overlappen elkaar:
1. Een onverzuild onderwijsbestel vergroot de keuzevrijheid van ouders. Scholen zullen zich meer dan nu moeten profileren op hun kwaliteit en op hun onderwijskundige concept.
2.Door de ontmoeting met de ander leert men welke gebruiken, met daaronder vanzelfsprekende waarden en normen, voor hem of haar van belang zijn.
3.Van oudsher worden waarden en normen en opvattingen over wat goed en kwaad is, geassocieerd met godsdiensten. School! vormt kinderen, maar niet vanuit één tot in detail vastgelegde visie op mens en samenleving. Ieder kind krijgt de ruimte eigen waarden en normen in contact met anderen te ontwikkelen. De school voedt en begeleidt dit
4.Het is tijd om boven de denominaties uit te stijgen. Alleen zo verdwijnt de formele scheiding tussen de zuilen. Er zijn nog diverse gebieden in Nederland waar in een dorp twee kleine scholen met een verschillende denominatie naast elkaar bestaan. Soms zelfs in eenzelfde gebouw. Er zijn plekken waar leerlingen door een andere voordeur hetzelfde gebouw binnengaan. Dat belemmert ze om te leren van en met elkaar. Een dergelijk onderscheid is niet meer van deze tijd en sluit niet aan bij de huidige samenleving.
5.Deze samenleving kenmerkt zich door een diversiteit aan culturen en achtergronden. Een samenleving waarin dit vanzelfsprekend geaccepteerd wordt, waarin mensen nieuwsgierig zijn naar elkaars gebruiken, heeft de school nodig. Immers, wanneer kinderen van jongs af aan als vanzelfsprekend in contact komen met andere culturen, religies en achtergronden is dat de mooiste bijdrage die onderwijs kan leveren aan een tolerante samenleving.
6.Jonge kinderen doen van nature alles met elkaar samen en verbinden geen oordeel aan de verschillen die zij bemerken. Het is de omgeving waarin kinderen opgroeien die deze onbevooroordeelde houding beïnvloedt.
7.Een democratische school wil functioneren als democratische gemeenschap waarin, net als in de grote wereld, verschillen zichtbaar zijn en manieren moeten worden gevonden om op een humane en democratische wijze om te gaan met deze verschillen. In plaats van het nastreven van een eenheidsworst, worden verschillen juist positief gewaardeerd. De samenleving en de school worden gezien als een dynamische ontmoeting van verschillen en een dialoog tussen verschillen.
8.Nu kinderen niet meer als vanzelfsprekend opgroeien in een zuil met een bijbehorend vastomlijnd gedachtegoed, is het aan de school om kinderen meer te leren over dat gedachtegoed in al zijn verscheidenheid.
91a.Een vraag van Aton: "Waar is er in de Bijbel sprake van een hel ?"
In het jodendom kent men de Gehinnom (Hebreeuws: גהנום). De naam is afgeleid van de Gehennavallei die de Oude Stad van Jeruzalem, tezamen met een andere vallei, omringt. Het is een voorbode van de Olam Haba (de toekomstige wereld, vgl. hemel) waar men slechts tijdelijk (hooguit 12 maanden) verblijft en waar de ziel gezuiverd wordt van de zonden. Het betreft hier een spirituele zuivering: de duivel en fysieke pijn en lijden komen dan ook in het jodendom niet voor. ( wiki. )
Ook de evangelisten spreken enkel van de Gehenna en verwijst dus enkel naar het joodse begrip. Niks hel. (Bron: Aton)
91b. Wat is trouwens voor een gelovige beangstigender; het vooruitzicht om in een hel terecht te komen of het grote niets?
Het verhaal hel is lastig te definiëren. Bij de profeten was God een terugkerende voorstelling van een brandend vuur dat zijn vijanden als hout en stoppelen verteerd. In teksten komt dit beeld beter naar voren. “In zijn beeld zal hij hen verslinden, en het vuur zal hem verteren (ps21:10). En wanneer iemand niet bevonden werd geschreven te zijn in het boek des levens, werd hij geworpen in de poel des vuurs (openb. 20:15). Meer van dit soort teksten staan in Jes. 10:16; Jer. 7:31, Nah 1: 10 en Zach. 12:6. (J.van Delden- De tale Kanaäns – blz 79)
92. Waarom is er zoveel adoratie voor hervormers. Terwijl het antisemieten zijn (Luther) of onverschillige moordenaars (Calvijn). Regelmatig kom je de kreet tegen dat ze vervuld waren van de heilige geest. Is de “heilige geest van God losgeslagen?
Het felle antisemitisme van de zestiende eeuwse kerkhervormer Maarten Luther was mede bepalend voor het klimaat waarin de nazi's 6 miljoen Joden vermoordden, aldus René Süss in zijn recente studie "Luthers theologisch testament".(1) Luthers Jodenhaat vormde geen uitglijder, maar behoorde tot de kern van zijn reactionaire geloofsleer. Toch beschouwen velen hem ook nu nog als een van de grootste Duitse en christelijke helden aller tijden.
93. In Mattheus 27:51-53 kwamen heiligen uit hun graf tevoorschijn. Deze levende zombies werden door velen gezien. Tientallen jaren later neemt een niet ooggetuige de moeite om hier aandacht aan te schenken. Waar zijn ze trouwens gebleven? Zijn ze voor de tweede keer dood gegaan?
In de klassieke oudheid was het niet ongebruikelijk dat er na het overlijden van een markante persoonlijkheid allerhande bovennatuurlijke zaken plaatsvonden. Of het nu na de dood van Krisjna, Boeddha, Mohammed of anderen is, aardbevingen waren met regelmaat aanwezig in de beschrijvingen. Geen lange lijsten met opsommingen. Eentje schuif ik naar voren.
Julius Ceasar leefde van 100 - 44 v.c. In zijn boek "metamorfosen" beschrijft Ovidius (43 v.-17n.c.) de dramatische gebeurtenissen bij de dood van Ceasar. Lawaai van wapens en trompetten in de lucht, donkere wolken, regen die een mengeling was van water en bloed, wenende beelden, huilende honden, aardschokken in de stad en overal sombere schaduwen van de overledenen die begonnen rond te waren.
Ovidius - Metamorphosen XV, 680 - 804
Vergilius - Georgia I, 466 en vlg. en bij Tibilius - Elegieeen: 5, 73.
94. Een stukje tekst uit de Statenvertaling: "En de HEERE God gebood den mens, zeggende: Van allen boom dezes hofs zult gij vrijelijk eten;Maar van den boom der kennis des goeds en des kwaads, daarvan zult gij niet eten; want ten dage, als gij daarvan eet, zult gij den dood sterven".
a. Maar hoe moesten zij weten wat verkeerd was zolang ze niet van die boom gegeten hadden, terwijl de een zei er niet van te eten (God) en de ander (de Duivel) zei dat ze er wél van moesten eten?Omdat ze het verschil tussen goed en kwaad niet kenden - ze hadden nog niet van de boom gegeten - konden ze ook niet weten wie van de twee - de eerste spreker of de tweede spreker - de waarheid sprak, ze wisten niet eens wat waarheid was. De schrijver van Genesis wist dat wel, maar hij vergat even dat Adam en Eva dat niet zouden kunnen weten zonder eerst van de 'Boom des Levens' gegeten te hebben. Er was dus geen sprake van een keuze voor Adam en Eva; ze waren gedoemd om het verkeerde te doen vanaf het moment dat God de boom des levens daar neerzette. Hoe praat een christen dit recht? (Dit deel van de vraag is van Fish)
b. De achterliggende gedachte is zonde en redding. Lijden en pijn als onderdeel van het plan van de christelijke god. De eerste mens zou eeuwig leven en verloor dit recht na het zondigen. En de hele natuur ging hier in mee. Dus alle planten en dieren gaan ook dood. Verpest de mens het voor iedereen of verpest hij het voor zichzelf. Hoe staan de erfzonde aanhangers hierin. Is het een god die gewoon alles kapot maakt of werkt hij selectief. Er wordt door gelovigen ook gewezen dat we meer lijden als gevolg van de erfzonde. Ik zou graag willen weten waar dit in te herkennen is.
De val in de zonde is begonnen bij Adam en Eva. Deze vervloeking is voor een deel opgelost door de komst van Jezus. Het resterende deel ligt in de aanname van Jezus. Kort samengevat de erfzonde. Zoals beschreven in de Hebreeuwse mythologie en verder uitgewerkt door Paulus, die een supplement schreef aan de hand van hallucinaties. Het cruciale onderdeel is het lijden van Jezus. Niet sterven van ouderdom omringd door verwanten na een lang leven van evangelie verkondiging. Maar een abrupt einde gepaard met een kortstondige lijdensweg. Een executie en snelle terugkeer in het land van de levenden. Atlas tilde de wereld en Jezus droeg de zonden. Wat wegen zonden eigenlijk en wat zijn de neven effecten? Nu komen we nog bij de factor heldenmoed. Ben je echt een held als je voor anderen sterft, met voorbedachten rade en weet dat dit eigenlijk een toneelstuk is, wat geregisseerd is door je “vader”. Of door je jezelf als onderdeel van een drie-eenheid. En na het draaien van de film staat de acteur Jezus weer op en gaat naar huis.
95. Is het dogma rond de drie-eenheid in overeenstemming te brengen met de Bijbel? Waar staan de teksten? Dat hier drie in één zijn. Een vader, zoon en heilige geest kun je nog spreken van monotheïsme?
Bij dit soort vragen denk ik dus, waar ben ik eigenlijk aan begonnen. De gelovigen kunnen dit veel beter. Want het is tenslotte voor sommigen hun brood en hiernamaals. Ogenschijnlijk zitten ze met gekromde tenen toe te kijken hoe een buitenstaander er van door gaat met één van hun speerpunten. En bekende zondagse mantra. Het bekende vuurwerk bleef uit. Dus dan maar verder met de onderbouwing van mijn kant. Een paar punten die ik heb gevonden. Twaalf leken mij voorlopig wel genoeg. Het moet wel leuk blijven om de hobby van anderen te bekritiseren.
1. Hoor, Israël: de Here is onze God; de Here is één (Deuteronium 6);
2. Het woord drie-eenheid komt niet in de Bijbel voor;
3. Het trinitarisch dogma is een voortvloeisel uit controversen;
4. Er wordt geen persoonlijke naam voor de heilige geest gebruikt;
5. Mattheus 26. Als er niet twee onderscheiden personen zouden zijn zou dit gebed zinloos zijn;
6. Johannes 8:17. Jezus getuigt hier over twee aparte personen;
7. Mattheus 12:31 de H.Geest wordt hier boven de zoon geplaatst;
8. Joh. 14:28 de Vader is meer dan ik;
9. 1 Kor 8:5 één God de vader, en één Here Jezus.
10. Jesaja 43:11. Buiten Mij is er geen verlosser;
11. Titus 1: 3-4, God onze Heiland …..God den Vader en ….. Jezus onzen Heiland.
12. Jesaja 43:10 Voor mij is er geen god geformeerd en na Mij zal er geen zijn.
Voor de marathonlopers; nog een paar. 95 stellingen was de oorspronkelijke insteek om te correleren met de 95 stellingen tegen evolutie of de stellingen van Maarten Luther. Het getal is symbolisch en vergemakkelijkt het zoeken. Of het biedt aanknopingspunten om de juiste doelgroep te bereiken.
96.Een kleine rondwandeling door de Bijbel. Overleveringen uit de bronstijd. Geschiedkundig is het slechts een likje verf op de top van de Eiffeltoren. Een atheïst bekijkt dit geheel van een afstand en beantwoord de vragen met een zeker gemak. Het is voor hem/haar slechts bijgeloof. De antwoorden maken een vloeiende beweging richting mythologie. Waarom is een gelovige er zo op gebrand om met een kromme stok zaken recht te slaan?
Gespräch von Anno 33 von Schopenhauer:(vertaald)
AK: Heb je het laatste nieuws al gehoord?
TP: Nee, wat dan?
AK: De wereld is verlost!
TP: Wat zeg je me nou!
AK: Ja, onze lieve Heer is mens geworden en heeft zich in Jeruzalem laten kruisigen, en daardoor is de wereld verlost en de duivel gefopt.
TP: Nou dat is leuk zeg!
97.Uit onderzoek is gebleken dat bidden geen enkel effect heeft op patiënten. Het kan zelfs een negatief effect hebben als bijwerking. Is het daarom verstandig om het gebed niet aan de grote klok te hangen?
Epicurus: God verhoort geen gebeden, zou hij dit wel doen dan was de mensheid al lang te gronde gegaan. Want mensen wensen elkaar voortdurend het ergste toe in gebeden.
Bidden heeft geen waarneembaar effect. Dit kan verschillende oorzaken hebben.
1. God bestaat niet;
2. God bestaat, maar werkt selectief;
3. God bestaat, maar het is interesseert deze entiteit geen barst;
4. God bestaat, maar beantwoordt geen gebeden;
5. God bestaat, maar heeft niet de mogelijkheden om in te grijpen;
6. God bestaat, maar heeft hogere prioriteiten.
Laten we het scheermes van Ockham zijn werk doen. Dan kiezen we voor de meest voor de hand liggende verklaring. Namelijk God bestaat niet.
Hoe lossen de apologeten dit soort zaken op, het probleem van de onverhoorde gebeden. De eerste insteek is pragmatisch en wordt meestal geopperd door de intellectueel onder de theologen. De inbreng van de optie: “ God bestaat niet”! In deze uitspraak zit tevens het dilemma”: “ Stop maar met bidden het heeft geen zin”. Dit staat niet in hun functieomschrijving dus het accent wordt verschoven naar god bestaat niet in de waarneembare werkelijkheid. Hij laat zich niet objectief omschrijven. De eerste klip hebben ze omzeild. De volgende horde doemt op: “Als je niet krijgt wat je vraagt dan is dat omdat het zo werkt”! Dan gaat de koers snel de andere kant op in de richting van de gelovige, deze heeft in hun ogen het beeld van een gereserveerde en onverschillige god; een god die 10.000 keer nee zegt en daarna weer ja. Men werpt zich onverschrokken voor dit in hun ogen bekrompen godsbeeld en de mogelijke inflatie die achter deze claim ligt. En er komt een optelsom aan redenen te voorschijn: “De gebruikte gebeden zijn onnozel, kortzichtig, zelfzuchtig en de gelovige gedraagt zich als een zeurkous, een huilebalk, en er is een gebrek aan volharding. Als laatste kan er nog een praktische tip komen om de gelovige nog een beetje te plezieren. Wanneer moet je nu stoppen? Ja, daar hebben de apologeten het moeilijk mee, dus men kiest voor een voorzichtige benadering. Ik kwam een voorbeeld tegen van de ongewenst kinderloze vrouw in de menopauze. Deze mocht wel stoppen met de vraag om zwanger te worden. En dan zijn er toch nog geestelijken die zeggen: Maar in de bijbel werden hoogbejaarde besjes zwanger! Dus blijven doorgaan tot je baarmoeder op de snijtafel ligt.
98.Hij was de middelaar tussen hemel en aarde, tussen god en mens. Uit de hemel afgedaald, bij zijn geboorte aanbeden door herders, die hem eerstelingen uit de kudde en vruchten brachten. Later is hij ten hemel gevaren en door de zonnegod op de troon verheven; diens almacht deelachtig geworden. Men geloofde dat hij eens terug zou keren om de doden op te wekken en de wereld te richten. De persoon was al drie eeuwen v.C. bekend in Egypte. Later verbreidde de cultuur zich razendsnel over delen van Afrika en West-Europa. De zondag en kerstfeest hebben we hier aan te danken. De cultus vertakte zich ook over het Romeinse rijk. Kende zeven sacramenten waaronder doop, bevestiging en communie. Op zondag werd door de celebrant heilige woorden uitgesproken over brood en water. Ze geloofden in de onsterfelijkheid van de ziel en opstanding des vleses. Uiteindelijk viel deze stroming onder het verbod van de katholieke keizers. Opmerkelijke parallellen die je ook tegenkomt bij Asklepios, Herakles en Dionysos. Het bovenstaande is niet van toepassing op Jezus maar op Mithras. Christenen wijzen vaak op het autonome karakter van hun verhalen. Maar waar komt dit verhaal dan vandaan en waarom zou een bestaande cultus elementen overnemen uit een religie in opkomst? Die ook nog in haar begintijd vervolgd werd. Ligt het niet meer voor de hand dat christenen leentjebuur speelden bij iets wat ze al kenden. Inclusief de verhalen waar ze in dit geval alleen een naam in hoefden te veranderen.
Waar liggen de wortels van Mithras. In 1907 werden in Boghazkoy, de voormalige hoofdstad van het Rijk der Hittieten, kleitabletten gevonden met de naam Mithra. Hij wordt tezamen met de hemelgod aangeroepen als de beschermer van een verdrag tussen de Chatti (de Hittieten) en een naburige stam de Mitanni. Deze tabletten zijn gedateerd op de 14de eeuw BCE. De laatste blijk van verering stamt uit de 5de eeuw CE. We treffen de verering van Mithras tevens aan in India en Iran. In de Vedische geschriften heet hij Mitra. En in Avesta (Perzen) is het Mithra. In Iran schaart Mithra zich naast Ahura Mazda als yazata (helper) tegen het kwaad, namelijk de machten van Ahriman, de god van de duisternis. Hij is een lichtgod, die in India reeds als de zon wordt opgevat. In de Homerische Helios ziet hij alles. En is hier een wreker van het onrecht en belichaamt het goede. In de tijd van Zarathustra (6de eeuw BCE) werd de invloed van Mithras minder. Het veelgodendom werd omgevormd tot monotheïsme. Volgens Plutarchus (1ste eeuw CE) maakten de Romeinen kennis met Mithras door zeerovers uit Cilicie. Een provincie uit Klein Azie. Hier zijn nog overblijfselen gevonden. Onder andere een altaar. We weten aan de hand van munten uit Tarsus (Gordianus III) dat Mithras hier ook werd vereerd. Volgens de overleveringen komt Paulus hier ook vandaan. (Franz Cumont-The Mysteries of Mithra; Vermaseren- Mithras- De geheimzinnige god).
99.De grootste zondaar, misdadiger kan op het allerlaatste moment om genade smeken en in de hemel terechtkomen. Zie de moordenaar aan het kruis. Dus Adolf Hitler, Stalin en Pol Pot kunnen met de juiste timing naar binnen wandelen. Echter de atheïst die zijn hele leven keihard werkt om het lot van anderen te verbeteren heeft geen kans. Is jouw god tamelijk hypocriet en meer met zichzelf bezig dan met onbaatzuchtige naastenliefde zonder geloof.
De Vlaamse hoogleraar filosofie Leo Apostel: "Het passend voorwerp van verering zou een opperste en absolute waarde moeten bezitten: geen enkele perfectie zou eraan mogen ontbreken. Het zou alle perfecties moeten bezitten in een oneindige graad. Op logische gronden bestaat dit object van verering niet omdat er kan geen passend voorwerp van verering kan bestaan”.
100.Het geluid dat Genesis gezien moet worden als een metafoor klinkt steeds harder. Aan evolutie valt niet te ontkomen zeggen inmiddels veel christenen. Ook de katholieke kerk heeft dit bevestigd. Het natuurlijke proces; waarbij gemeenschappelijke afstamming een sleutelrol speelt is inmiddels bewezen. Ook al zal de bewijslast bij sommigen geen ingang vinden. Echter het geeft wel een onoverkomelijk probleem. Als het verhaal rond Adam en Eva een symbolische waarde heeft, wat blijft er dan nog over van de erfzonde?
De band tussen nieuwe en oude testament is duidelijk. Denk maar aan Romeinen 5: 12-18. Waarin duidelijk gesteld wordt dat de zonde in de wereld is gekomen door één mens. En één mens lost dit weer op. Je kan hier een allegorie van maken door het probleem van de erfzonde evolutionair gezien wat bij te stellen. De theologische restschade moet dan met een ellenlang betoog terug gebracht worden. Waarin de genealogie van Genesis 5 ook een plaats moet vinden. De lijst met nakomelingen van Adam. Kan een metaforische man afstammelingen krijgen? Echter even terug naar af; de menselijke natuur komt voor uit de natuur. Dat er zoiets banaals is als een mens(achtige) die ooit een fout heeft gemaakt. Waardoor de mensheid belast wordt met een erfzonde is uiterst triviaal. Een darwinist die zich tevens christen noemt en bekend is met de natuurwetenschappen zou zich ernstig zorgen moeten maken om dit gegeven.
101.In vraag 37 wordt er al een link gelegd in de tegenstrijdigheid die Jezus omtrent geweld laat zien.
Nu geef ik drie voorbeelden. Waarbij het gaat om betrouwbaarheid. Het cijfer 0 is onbetrouwbaar en het cijfer 10 is zeer betrouwbaar. Alle tussenliggende mogelijkheden mogen natuurlijk ook gegeven worden.
Het eerste voorbeeld: Jezus roept om zwaarden als het uur U aanbreekt; op het moment dat zij de vijand tegemoet treden is hij ineens principieel tegen geweld. De confrontatie vindt plaats en Petrus slaat het oor van Malchus af. Jezus geneest dit en wordt gevangenen genomen. Petrus rent vervolgens de beulsknechten achterna en gaat op zijn gemak de discussie aan over deze gevangenneming. Stel dat jij een pistool afschiet tijdens de gevangenneming van een vriend. Hoe geloofwaardig is het gegeven dat jij als dader even later bij het arrestatieteam een pleidooi kan afsteken.
Wat ook bevreemdend is dat de degenen die zich verzetten tegen de arrestatie van Jezus vrijuit gaan.
Het tweede voorbeeld: Jezus maakt een zweep van touw en stormde het tempelplein op. De wachters deden niets. Alle kooplieden sloegen op de vlucht en hij liet niet toe dat iemand vat kreeg op het tempelplein. De volgende dag wandelde Jezus hier nog steeds rustig rond. De vergelijking kan gemaakt worden met een eenmansactie op de Amsterdamse Albert Cuyp. Hoe ver kom je met een zweep tegen waarschijnlijk stadswachten, beveiliging en honderden kooplieden. En zou het jou nog lukken om dit bezet te houden tot de volgende dag. En het gaat even niet om de ideologisch kwestie. Een al honderden jaren bestaande traditie. Die noodzakelijk was voor degenen die van ver kwamen en offerandes moesten aanschaffen.
Het derde voorbeeld: Volgens de evangeliën was Jezus in Jeruzalem welbekend, hij predikte er dagelijks in het openbaar. Ineens is hij zo onbekend dat er aanwijzingen van Judas (een kus) nodig zijn, om hem terug te vinden tussen zijn aanhangers. Het zou hetzelfde zijn als Pim Fortuin in Rotterdam een sticker opplakken om er zeker van te zijn dat de goede gearresteerd zou worden.
Nog één van de vele tientallen die mogelijk zijn die te maken hebben betrouwbaarheid. Mattheus verhaalt over de oproep van Herodus om alle jongetjes onder de twee te vermoorden en het verzoek van de engel om te vluchten naar Egypte. In Lucas gaan de herdertjes overal het blijde nieuws verkondigen dat Jezus is geboren. En ondertussen ging Jozef nog even belasting betalen of langs bij de volkstelling. En iets dat wezenlijk belangrijk is en primair voorop staat in de Joodse cultuur en dan heb ik het over de besnijdenis blijkt niet belangrijk genoeg te zijn om te vermelden. Wie, wat, waar dat blijft onbekend.
“Apologetische en polemische doelstellingen winnen het van de geschiedenis:. Aldus hoogleraar godsdienstwetenschappen John Dominic Crossan in “Wie vermoordde Jezus”. En in navolging van bovenstaande voorbeelden wijst hij in hoofdstuk 3 hoe de schrijver met alterego Petrus de plank volledig misslaat. Petrus schetste een christelijke ervaring en creëerde een scenario waarin niet de Romeinen maar de Joden volledig verantwoordelijk waren voor de kruisiging. Hij geeft diverse voorbeelden waarin blijkt dat de schrijver er volledig naast zit en uiteindelijk stelt hij dat de graden van waarschijnlijkheid bij de verschillende auteurs zwaar onder druk staan door theologische overwegingen en dat de verhalen niet waarheidsgetrouw zijn.
(In legends of the Jews –blz 187 staat de Joodse legende over de sterrenwichelaars van Nimrod die ontdekten dat er weldra een kind geboren zou worden dat zou opstaan tegen de koning. Nimrod gaf het bevel om alle jongetjes af te maken, 70.000 werden gedood. Emtelai ontsprong de dans haar zoontje Abraham werd in een grot geboren in een afgelegen vallei. God stuurde vervolgens de engel Gabriel om het jongetje melk te geven en deze bijzondere drank zorgde ervoor dat het jongetje na 10 dagen de grot verliet en met God ging praten)
Van idealisme naar gewelddadigheid is een accent die we tegenwoordig kennen bij veel bewegingen. Of het nu RAF, Rode Brigades of RaRa is, het zijn kenmerkende patronen. Er wordt gesuggereerd dat de beweging rond ene Yeshua hier ook op afstevende (Vergeer, Verhoeven, Reza). Een deel zocht zijn toevlucht in keihard geweld, vervreemde zich van de rest en kwam in aanraking met de machthebbers. Josephus vertelt hoe een extremistische vleugel van de Zeloten, de Sicarii behoorlijk tekeer gingen in Cyrene. (Jos War , VII 437 vv.) Er wordt gesuggereerd dat er zeloten aanwezig waren in de groep rond Jezus. Simon wordt de Kananaios genoemd een vreemde titel die volgens sommigen vertaald zou kunnen worden met zeloot. (S. G. F. Brandon, Jesus and the Zealots). Er is weinig aanvullende informatie over dit aspect, dat een groot deel van het vermeende leven van Jezus ontbreekt maakt het ook niet gemakkelijk. Als er 12 jaar missen (18-30ste jaar) dan kun je speculeren wat er in deze jaren heeft plaatsgevonden. Of dit misschien het tijdperk was van gewapend verzet wat uitmondde in een bezetting van het tempelcomplex in een garnizoensstad. Gevolgd door een arrestatiebevel en beloning die uiteindelijk opgeëist werd door de pacifistische vleugel van de beweging. Waarna de gebruikelijke executie methode voor extremisten werd toegepast de kruisiging. En er een zoektocht begon naar de overige personen die betrokken waren bij de gewelddadige opstand. Met als mogelijk vervolg het Stockholm syndroom (Paulus) of noem het maar Tanja-effect de beweging waar je mee in aanraking komt daar krijg je sympathie voor en je wordt er een onderdeel van. En je schrijft mee aan de persoonlijkheidscultus. Che Guevara is tenslotte ook beroemder geworden dan zijn strijdmakers die meer mededogen kenden.
102.We moeten het doen met het christologisch concept van Paulus. Echter waarom heeft Jezus geen concrete zaken aangepakt. Een echte vernieuwer. Niet in herhaling vallen met uitspraken die Boeddha al uit ten treure heeft verkondigd. Dus een uitspraak als: “ Stop de slavernij”. Vrouwen zijn gelijkwaardig aan mannen met enkele vrouwelijke discipelen als levend voorbeeld. Stel dat de beschreven persoon had gezegd: “Het volk moet haar leiders kiezen, deze moeten dienstbaar zijn aan het volk”. Dus de basis voor democratie. Geen onzinnige bewering dat je alles moet weggeven aan de armen. Onpraktisch en het creëert weer nieuwe armen. Nee, even een stukje maatschappelijk inzicht. Dus geef elk jaar 5% van je bezittingen aan mensen die het minder hebben.
Nog een timmerman dit keer met de naam Mozi, geboren in het jaar 470 BCE. Voor de goede verstaanders bijna 500 jaar voordat de verhalen rond Jezus op papier werden gezet. Ondanks zijn gebrekkige afkomst werd hij de grootste held van Henan. Zijn verdiensten waren onder andere het opkomen voor de zwakkeren, hij geloofde in liefde voor de hele mensheid. Als pacifist liep van hij de ene crisis na de andere en overtuigde diverse strijdende partijen om te stoppen met oorlog voeren. In zijn morele lessen benadrukte Mozi zelfreflectie en authenticiteit in plaats van gehoorzaamheid aan rituelen. Van mislukkingen en successen kon je leren en verder komen in het leven. Hij riep op tot zelfbeheersing en afstand te doen van zowel materiële en geestelijke extravagantie.
Na 11 hoofdstukken met 600 geboden of zaken die er op lijken komt er in Exodus 34 en Deuteronomium 10 ineens de kreet 10 geboden. De intro past in een totalitaire heilstaat waar de dictator op de eerste plek staat en de onderdanen zich moeten schikken aan zijn nukken. Het liefhebbende karakter waar de gelovigen weleens over beginnen, is geenszins van toepassing. De rest van de geboden is tamelijk gedateerd en er zijn maar weinig gelovigen die zich hier nog mee kunnen vereenzelvigen. Ze spreken weleens in termen als goed en fout, maar zijn deze geboden niet gewoon fout en is het beoordelen van elke situatie op zich veel beter. Ze heten trouwens geboden en geen richtlijnen. Er staat ook nergens uitzonderingen daargelaten. Zijn ook gelovigen beter af zonder deze geboden? Want zou een christen gaan moorden als er geen gebod tegen zou zijn?
103.Vind je dit portret aangenaam? Dit is een meer authentieke afbeelding van iemand uit deze contreien. In 1 Korintiërs 11 staat dat het voor een man een oneer is om lang haar te dragen. Paulus had zijn christologisch tractaat hier vast niet mee opgezadeld als hij had geweten dat Jezus eruit zag als een hippie. Ook de huidskleur op de iconen is die van een blanke man. Een getinte versie is meer op zijn plaats. Want Jezus viel niet echt op in de zongebruinde massa. Volgens de niet-ooggetuigen moest hij nota bene aangewezen worden. Op basis van deze elementen en met huidige computergestuurde technieken voor aangezichtsreconstructie kwam dit naar voren als het meest voor de hand liggend beeld van een man uit deze omgeving. En mogen de gelovigen weleens gaan nadenken over een ander plaatje. Waar ze elke dag naar zitten te kijken.
Drie menselijke cubieten, volgens Harris (On the stature of our lord) kom je dan uit op 135 centimeter. Deze auteur refereert ook nog naar een andere bron die op 150 centimeter komt. Diverse beschrijvingen geven het beeld van een kleine, lelijke en misvormde man. Wederom niet de lange rijzige blanke verschijning die opduikt op afbeeldingen. Misschien was “the passion” het meest accuraat met Danny de Munck. Nu is dit geen lelijke en misvormde man. Hij is klein maar groter dan de nieuwtestamentische Jezus.
Nu is het maar een profetie, die binnen exegetische kringen waardevol wordt geacht, maar het zou een mooie tekst kunnen zijn voor een preek. En dan heb ik het over Jes.53:2: onopvallend was zijn uiterlijk, hij miste iedere schoonheid, zijn aanblik kon ons niet bekoren. Maar vermoedelijk kan men daar geen DVD mee slijten, dus dan maar iemand die bekend is in glamourland.
104.Deze vraag stamt uit een boekje van Jehova Getuigen. Hierin wordt gesteld dat de wijzen uit het oosten astrologen waren (Matth. 2:1-2). De beoefening wordt in de Bijbel ten zeerste afgekeurd (Deut 18:10-12). Hun vraag is: (zonder antwoord)”Zou God personen die dingen beoefenden, welke hij veroordeelde naar de pasgeboren Jezus hebben geleid”?
In openbaringen laat de auteur zijn fantasie even de vrije loop. Sommige science fiction schrijvers hebben dit concept volgens mij gebruikt in hun boeken. Even een interessante anekdote rond sprinkhanen zo groot als paarden die op de aarde 5 maanden oorlog gaan voeren.
En de gedaanten der sprinkhanen waren de paarden gelijk, die tot de oorlog bereid zijn; en op hun hoofden waren als kronen, het goud gelijk, en hun aangezichten als aangezichten van mensen.
8 En zij hadden haar als haar der vrouwen, en hun tanden waren als tanden der leeuwen.
9 En zij hadden borstwapenen als ijzeren borstwapenen; en het gedruis van hun vleugels was als een gedruis der wagens, wanneer vele paarden naar de strijd lopen.
10 En zij hadden staarten de schorpioenen gelijk, en er waren angels in hun staarten; en hun macht was de mensen te beschadigen vijf maanden.
Maarten 't Hart besefte na het lezen van “Geschichte der Leben Jesu Forschung” van Albert Schweitzer dat het allemaal nep is.(citaat Adieu God). Gelukkig hebben de meesten het zonder uitvoerige studie al snel door dat het een mythe is die drijft op een berg onzin.
Het aangehaalde boek is een verzameling van rake en minder rake bevindingen. Waar ook astrologie niet in ontbreekt. Op bladzijde 488 tot 451 wordt verwezen naar Drews, Fuhrmann, Niemojewsky en Morosow. Een facet dat bij deze schrijvers terugkomt is de zogenaamde astrale duiding. Ze zien in bijvoorbeeld psalm 22, de dierenriem terugkomen en het sterrenbeeld Orion.
Stier,hond, leeuw, tweelingen enz. De cultus van Jezus zou binnen hun bevindingen duiden op een oorsprong die te maken heeft met sterrenbeelden. Met zijdelings de kreet dat deze astrologische verwijzingen ook terug zijn te voeren op Attis, Marsyas, Osiris, Odin en er zullen vast nog meer zijn.
105.Noem enkele voorbeelden waarin duidelijk wordt, dat er in de Bijbel sprake is van moderne wetenschap? Het kan zijn dat moderne christenen geen moderne wetenschap in de Bijbel zien. Een goede zaak. Deze vraag blijft dan liggen voor degenen die ooit het boekje hebben gekocht. En menen dat dit wel het geval is.
Onderstaande punten zijn van Tjerk Muller (oudtestamenticus) over Moderne Wetenschap in de Bijbel. Het veelbesproken boek van plagiator Ben Hobrink. De serie zou uitgebreid kunnen worden met Islamitische wetenschap. Het oude Egypte en hygiëne. Chinese geneeskunde, techniek en landbouwkunde in de oudheid. Maar Hobrink beperkt zich tot een klein deel van de wereld.
Hobrink stelt dat de Bijbel de wetenschap 3.500 jaar vooruit is. Zijn argument hiervoor is dat de bijbel regels bevat inzake voeding, hygiëne en quarantaine, die de wetenschap pas duizenden jaren later heeft ontdekt.
1. Voorbeeld van zo’n anachronistische interpretatie: volgens Hobrink mag je het vet van een dier niet eten omdat dit hart en vaatziekten veroorzaakt. Maar dat is niet wat de bijbel erover zegt. Daar is het ‘vette’ juist het beste deel van het dier (Gen. 41:2; 45:18; 49:20; Ez. 34:3). Jesaja 25:6 “Op deze berg richt de HEER (…) een feestmaal aan .. rijk aan merg en vet” is toch echt een aankondiging van zegen. Het vette deel moest als beste stuk dan ook aan de HEER worden gewijd (Lev. 3:16). We mogen toch aannemen dat de Bijbelschrijvers hun God geen hart- en vaatziekten toewensten.
2. Volgens Hobrink waren hazen en konijnen onrein omdat ze vreselijke ziekten konden overbrengen. Maar de bijbeltekst zegt heel iets anders: “Ook de haas, omdat die wel herkauwt, maar geen gespleten hoeven heeft; onrein zal die voor u zijn” (Lev. 11:6). Probleem is volgens de bijbel niet dat het diertje ziekten overbrengt, maar dat hij ‘niet uit één stuk’ is, net zoals het veld dat met tweeërlei zaad ingezaaid is en de jas uit twee verschillende soorten materialen dat niet zijn. Dat druist in tegen het zuiverheidideaal van de Levitische wetgeving.
Een kritische geest had Hobrink hiervoor kunnen behoeden. Wat moet je met een quarantainewet die volkomen ongevaarlijke psioriasispatiënten uitstoot (Lev. 13), maar tubercoloselijders niet?
3.Wat moet je met een hygiënewetgeving die het aanraken van een dode of een zaadlozing/geslachtsziekte tot taboe verklaart, maar niets zegt over het wassen van je handen wanneer je in contact komt met het bloed of braaksel van een patiënt? En nee, “enige vloeiing uit het vlees” (Lev. 15) omvat niet ook zweet, pus, braaksel, bloed en traanvocht, aangezien “vlees” hier een eufemisme is voor penis/ schede.
Het gaat om taboewetgeving waarin een magisch ontzag tot uitdrukking komt voor zaken die met leven en dood, voortplanting en sterven te maken hebben; niet om medische regels. Vandaar de ‘onreinheid’ bij menstruatie, geslachtsverkeer, zaadlozingen en uitscheidingen. Wat is bijvoorbeeld de medische reden dat een vrouw als ze een zoon baart zeven dagen onrein is, en als ze een dochter ter wereld brengt, veertien dagen? (Lev. 12:1-5).
Een beetje kritische geest zou de volgende vraag toch stellen: als het eenvoudig wassen van de handen voldoende was in het ziekenhuis van Semmelweis om de kraamsterfte uit te bannen; waarom dan een quarantaine van zeven dagen als je een dode muis hebt verwijderd? De uitvaartbranche kan wel stoppen als we de Levitische wetgeving gaan toepassen, evenals de milieudienst en het ziekenhuis. En als de bijbel de wetenschap werkelijk duizenden jaren vooruit is, waarom dan niet het recept voor zeep erin vermeld, en de kennis hoe je antibiotica maakt? Dat had werkelijk miljoenen doden gescheeld.
4. Maar feit is dat we in de bijbel helemaal geen medische wetenschap aantreffen: geen aanwijzingen hoe je zalfjes moet maken, hoe je een been spalkt, hoe je ziektebeelden moet herkennen en hoe je operaties moet uitvoeren. Wel vinden we in de bijbel wetten over huiduitslag, uitscheiding uit het geslachtsdeel en de lakmoesproef om een overspelige vrouw te herkennen: men neme wat stof van de vloer van het heiligdom; menge dat met water, en geve dat de vrouw te drinken. Als dan haar buik opzwelt is ze vreemdgegaan (Num. 5). Dat is het niveau van de ‘medische kennis’ van de bijbel.
Naast deze paar aanmerkingen van Tjerk Muller kun je jezelf nog afvragen waar de Bijbel echt iets laat zien wat in de 21ste eeuw tot technologische verbazing leidt. Dus niet mythologische verdwazing. En dan denk ik aan DNA, deeltjesversnellers, kwantumfysica, kosmologie etc. Nee met onze huidige kennis kunnen we beter geen dingen vergelijken die een nomadenvolk naar voren schoof. Het meeste is intussen achterhaald. Voor de geïnteresseerden; 25 claims die apologeten zoal gebruiken om de “geavanceerde wetenschappelijke principes” uit de Bijbel te onderbouwen worden op deze site onderuitgehaald.
106.Een paar Yec-vragen. (Young Earth Creationist tevens zondvloedaanhangers)
A. Het fossielen bestand bevindt zich in goed gesorteerde aardlagen, waarbij de primitieve soorten onderin liggen, dus geen slecht gesorteerde mengelmoes. Hoe verklaart de creationist dit?
B. Hoe verklaar je zoutafzettingen tussen de verschillende lagen;
C. Even een kleine intermezzo. Wat vind je trouwens van een recent onderzoek bij de Zwarte zee?
D. Er wordt vaak gesproken van een grote vloed (zondvloedtheorie); jaarringen van bomen gaan 10.000 jaar terug. Maar laten geen bewijs zien. Waarom niet?
E. Afzettingslagen van sneeuwval (warven) gaan 50.000 jaar terug maar ook hier kom je deze catastrofe niet tegen. Waarom niet?
F. In oude culturen (bv. Egypte) zijn geen sporen van een overstroming. De piramiden hebben nooit onder water gestaan. Waarom ontbreekt hier het bewijs?
G. Waarom hebben sommige walvissoorten een bekken en overblijfselen van achterpoten. Worden de jongen behaard geboren en zie je soms snorharen.
H. Wat is de functie van pilo-erectiele spieren, vomero-nasaal orgaan en apocriene klieren rond de anus?
I. Waarom zien we geen isotopen op aarde met een halfwaarde tijd van onder de 16 miljoen jaar?
Isotoop: Halfwaarde tijd: Komt het op aarde voor?
Vanadium 50 6,000,000,000,000,000 jaar Ja
Neodymium 144 2,400,000,000,000,000 jaar Ja
Hafnium 174 2,000,000,000,000,000 Jaar Ja
Platinum 192 1,000,000,000,000,000 Jaar Ja
Indium 115 600,000,000,000,000 Jaar Ja
Gadolinium 152 110,000,000,000,000 Jaar Ja
Tellurium 123 12,000,000,000,000 Jaar Ja
Platinum 190 690,000,000,000 Jaar Ja
Lanthanum 138 112,000,000,000 Jaar Ja
Samarium 147 106,000,000,000 Jaar Ja
Rubidium 87 48,800,000,000 Jaar Ja
Rhenium 187 43,000,000,000 Jaar Ja
Lutetium 176 35,000,000,000 Jaar Ja
Thorium 232 14,000,000,000 Jaar Ja
Uranium 238 4,470,000,000 Jaar Ja
Potassium 40 1,250,000,000 Jaar Ja
Uranium 235 704,000,000 Jaar Ja
Samarium 146 103,000,000 Jaar Ja
Curium 247 16,000,000 Jaar Nee
Lood 205 15,000,000 Jaar Nee
Hafnium 182 9,000,000 Jaar Nee
Palladium 107 7,000,000 Jaar Nee
Cesium 135 3,000,000 Jaar Nee
Technetium 97 3,000,000 Jaar Nee
Gadolinium 150 2,000,000 Jaar Nee
Zirconium 93 2,000,000 Jaar Nee
Technetium 98 2,000,000 Jaar Nee
Dysprosium 154 1,000,000 Jaar Nee
Nog een paar vragen voor de fans van Noach. Met dank aan Fish, Biemer, doctorwho en lostandnotfoundyet!.
1.Is er bewijs voorhanden dat een houten schip van deze afmetingen bestand is tegen de enorme druk; die een watermassa uitoefent tijdens een lange periode.
2.Veel diersoorten hebben een bepaald dieet nodig. Bijvoorbeeld een miereneter, koala of bamboebeer. Of eten uitsluitend nectar. Om maar een paar voorbeelden te noemen. Hoe werd dit geregeld?
3.Laat zien dat er een genetische bottleneck is geweest gedurende deze periode?
4.Hoe kwamen soorten uit bijvoorbeeld het amazone gebied, Madagaskar of Australië op de ark terecht;
5.En hoe vermijd je dat aaseters zich na afloop direct het resterende deel van de populatie gingen storten. Het opbouwen van een gezonde kudde duurt jaren. Wat aten de leeuwen ondertussen? Wat aten de herkauwers nadat ze uit de boot kwamen, er was geen vegetatie meer, alle bomen, struiken en planten waren dood na een jaar onder water, bijen (als ze al op de boot waren) zouden uitsterven omdat het op zijn minst maanden zou duren voordat er weer nectar gevende bloemen zouden zijn?
Veel zaden zouden een jaar in het water niet overleven en zouden dus niet meer mogen bestaan (hoe verklaren we het feit dat ze er nog steeds zijn)?
6. Laat zien dat de Chinezen een terugval hadden in ontwikkeling. Op welk moment hadden de soemeriers een terugval in ontwikkeling. Laat dit zien dmv archeologische bewijs?
7.Hoe is het mogelijk dat grote bouwwerken bij de Azteken, Maya’s en in Egypte geen sporen vertonen van onderdompeling. Of hoe zat het met de arbeiders die allemaal verdronken. Waar vertoont de geschiedenis langdurige stagnatie. En moet er ondertussen weer een populatie worden opgebouwd.
8.Sommige diersoorten eten alleen vers voedsel; hoe werd dit bewaard;
9.Hoe kregen ze lichaamsbeweging tijdens deze lange periode;
10.Ventilatie en mestproblematiek; hoe werd dit opgelost;
11.Hoe kun je met 8 ongetrainde mensen een dierentuin met deze diversiteit runnen.
12.Hoe kan er zoveel water geweest zijn dat de hoogste bergen onderliepen. Meer water dan er op aarde is.
13.Hoeveel dagen regen zijn nodig om de aarde met meer dan acht kilometer diep water te bedekken? Waar is dit water vervolgens gebleven.
14. De familie Noach en beestenboel hebben het overleeft. Dit lijkt mij niet goed voor de genenpool qua inteelt en zo. Hoe kan het dat dit in het genetisch materiaal nu niet te vinden is?15.Waarom grijpt een oppermachtige god naar zo een omslachtig middel als regen terwijl een gedachte genoeg moet zijn om de toestand zo te laten zijn zo als het opperwezen het wenst. Desnoods compleet met herinnering aan een wereldwijde overstroming.
16.Waarom creëerde God een zondvloed om de hele mensheid op 8 na uit te roeien, terwijl hij wist dat de mensheid in dezelfde "verdorven" toestand weer terug zou komen? God is toch alwetendheid!! En Noach en zijn kinderen waren toch als "zondige" mensen geschapen, dus niet zo als Adam en Eva! God begaat zijn fout gewoon voor de tweede keer! Hoe kun je dan een almachtige en alwetende God zijn?
17. Volgens orthodoxe gelovigen heeft hier de grootste genocide plaatsgevonden. Die met vrolijke plaatjes in de kinderbijbel, leuke playmobiel poppetjes en regenboog tekeningen aan kinderen wordt uitgelegd. Er zijn zelfs mensen die een ark bouwen en vol stoppen met knuffels om het educatieve aspect verder uit te dragen. De massamoord als toeristische trekpleister Een mythe voor de buitenstaander. Als ouders hun kinderen een doos met bouwsteentjes voor een concentratiekamp geven dan vrees ik dat de samenleving een punt maakt. Wat ook bevreemdend aan het verhaal is dat een god zijn zoon stuurt om ons te redden, maar een paar bladzijden terug eerst iedereen verzoop.
107.Waarom blijven creationisten toch zo tegendraads. Op talk.origins waren de antwoorden op de 95 stellingen tegen evolutie op voorhand al te vinden. Ze zijn hier te lezen. En wat vind je van de slotconclusie die de makers van het blog maken? Waarom proberen creationisten de evolutieleer wetenschappelijk te weerleggen, terwijl de creationistische theorie op geen enkel punt wetenschappelijk verklaard kan worden. Valt dit niet onder de categorie meten met 2 maten en is het derhalve intellectueel oneerlijk.
Blueflame van skepp bracht nog een sterk staaltje creationistische bewijsvoering naar voren. Middels een ACE programma vertelt men aan jongeren dat dinosauriërs en mensen samen aanwezig waren. Dat Japanners onlangs een dinosauriër hebben gevangen en dat het monster van Loch Ness bestaat. Het ontbreekt aan bewijs, maar dat weerhoudt de creationisten er niet van om deze onjuiste informatie te verspreiden. Hier staat het!
108. Satan wordt in christelijke kringen vaak voorgesteld als een sluwe vos. Hij heeft ondertussen tijd genoeg gekregen om de openbaringen te lezen. En ziet miljarden mensen in zijn hel verschijnen. De meerderheid van de wereldbevolking. Wat belet deze slimmerik om deze enorme aantallen in te zetten voor de eindstrijd. Na een zware training is het toch een peulenschil om de softies uit de hemel voorgoed uit te schakelen. Dus is de uitkomst wel van tevoren bepaald?
Een opmerking van Daantje als aanvulling op deze vraag. “De angst om de hel snap ik sowieso niet. Want als de duivel in de hel zit. En de duivel vertegenwoordigd al het kwaad. Als je dan zoveel kwaad gedaan hebt in je leven en je gaat dood, dan zou de duivel toch blij met je moeten zijn. Ik bedoel, waarom zou hij je laten branden voor altijd en eeuwig? Hij zou je dan toch met open armen ontvangen? Een klopje op de schouder en een eeuwig leven in de meest geweldige zonden die je kunt bedenken”.
Wat mij nogal intrigeert is het volgende. Volgens een deel van de christenen krijg je er in de hel flink van langs. Vastgebonden worden en het hellekooksel over je heen gestort krijgen is nog maar het begin. Geslagen worden door demonen met brandende knuppels, je tong doorboort met gloeiende spijkers en lopen over gloeiende plavuizen is maar een klein inkijkje in de visioenen van degenen die zichzelf Helloloog mogen noemen. Maar aan de andere kant is de hel in theorie ook een plek van gelijkgestemden. Waar komen al die collaborateurs dan vandaan?
109. Ook op ons forum wemelt het van de morosofen die geloven in hemel en hel. En vanuit dit geloof hun opponenten bestoken met argumenten die de tegenstander moet overtuigen dat hij/zij maar beter een gelovige kan worden. Maar laten we één facet van deze denkbeeldige plaatsen eruit lichten. De temperatuur; waar is het nu heter?
Dit is een stukje satire. Wat laat zien dat je de Bijbel diepgaand kunt onderzoeken. Sommigen besteden hun hele leven aan een stukje tekst. Zonder dat het ook maar iets oplevert. Je kan er ook een aantal natuurkundigen op los laten. En dan krijg je dus interessante berekeningen. De resultaten vliegen je om de oren. Christenen vinden dit belachelijk. Liever een predikant die drie gedachten neerzet over een zin. En hier een uur over staat te orakelen. Dan kan het dus voorkomen dat de man thuis komt bij zijn afvallige vrouw. Die vraagt geïnteresseerd: “Waar ging de preek over”?. De man antwoordt: “Over de zonde”! De vrouw vraagt vervolgens: “En wat zei de dominee er over”? De man antwoordt: “Hij was er tegen”!
110.a. Jozua 23: 1-14. Na het uitroeien van vele volkeren kwam er nog een verheugend bericht. Geen gemengde relaties met diegenen die het hadden overleefd. Eigen volk eerst. Het nationalisme in volle glorie onder leiding van Jozua. Wat vind je van deze politiek? Zijn er overeenkomsten met het apartheidsbewind wat ooit de toon zette in Zuid-Afrika?
b. Een vraag van @Vuurdoorn: "Waarom hebben christenen het altijd over de Vaderliefde, het Vaderhart, dat ze kinderen van God zijn, als in de bijbel zo duidelijk staat dat die Vader zijn eigen zoon laat martelen en kruisigen. Wat kun je van zo'n vader verwachten"?
De verzoeningsleer is gebaseerd op het primitieve systeem van offergaven, waarin de goden moesten worden behaagd door middel van het offeren van een kind of een dier. Het is irrationeel en getuigd van een laaghartige moraal.
111. De binnenkerkelijke secularisatie laat de kerkgebouwen staan, houdt de kerkelijke kaartenbakken gevuld, laat gebruiken (bidden, Bijbellezen, kerkgang) voortleven, laat het etiket 'hervormd’ bestaan, kortom laat de buitenkant intact. (citaat: Piet van der Ploeg) Maar ondertussen stelt het inhoudelijk steeds minder voor. De uitstroom van de levende inboedel heeft kenmerken van een exodus. Exacte cijfers zijn er niet. Tussen de 50 en 100 kerkgebouwen worden er op jaarbasis gesloten. Er zijn schattingen dat er ongeveer 600 jongeren per maand de deuren achter zich dicht trekken. Het aantal volwassenen is het tienvoudige. Zoals ik al beaamde er zijn geen nauwkeurige cijfers. Slechts lege gebouwen. Wat is de onderliggende oorzaak; hoeveel redenen zijn er te verzinnen? Bovenop de reden dat het menigeen niets meer interesseert.
Nu weten gelovigen heel goed waarom een kerk niet groeit. Of leegloopt. Te weinig Jezus, te weinig evangeliseren, het draait om insiders, Feike ter Velde heeft het over een bevallige vrouw, oubollig taalgebruik en nog meer dingen en zoals vaker op christelijke sites; het is kritiek voor gelijkgestemden. Die hier de handen voor op elkaar brengen. Zoals een onderwerp hierover op het CIP bevestigde.
Maarten heeft een snelle analyse gemaakt en zijn visie gegeven als ongelovige en ex-kerkganger. Als gezond tegenwicht op al die liefhebbende discipelanekdotes. Die het wereldvreemde karakter tentoonstellen.
7 redenen voor kerkverlating volgens Maarten.
1. Jouw kerk is hopeloos oubollig. Dit is de reden waarom veel PKN-kerken in Nederland leeglopen. De psalmen zijn langdradig, dominees dragen nog toga's, de preken zijn pittig saai en het dankgebed duurt eindeloos. Dit is de reden dat kinderen het vaak verschrikkelijk vinden om naar de kerk te gaan, en ook voor veel volwassenen is dit de reden dat mensen de kerk verlaten.
2. Jouw kerk is te vrijzinnig geworden. Veel vrijzinnige dominees vertellen een zoetsappig verhaaltje over aardig zijn voor elkaar en hebben het nooit meer over de hel. En laat die hel nou net de stok achter de deur zijn voor mogelijke kerkverlaters. Tja, denken mensen, als er toch geen hel bestaat, waarom zou ik dan nog naar de kerk gaan? En gelijk hebben ze.
3. De boodschap die jouw kerk verspreidt is te simpel. Dit is de reden dat veel evangelische kerken na een overdonderend succes soms al snel weer leeglopen. De eerste paar weken "Jezus die je redt van je zonden" is nog best leuk, maar dat begint na verloop van tijd te vervelen. Veel evangelische kerken preken nooit uit het oude testament en concentreren zich op een paar nieuwtestamentische teksten die eindeloos worden herhaald.
4. De boodschap die jouw kerk verspreidt is gruwelijk. Wat veel christenen niet inzien is dat de "goede boodschap" die hun kerk verspreidt in werkelijkheid afschuwelijk is. In onze moderne tijd gaan mensen steeds meer inzien dat een God die 90 procent van alle mensen die ooit geleefd hebben naar de hel stuurt, nergens op slaat. Vroeger slikten mensen dit soort boodschappen voor zoete koek, maar tegenwoordig worden we steeds mondiger en gaan we steeds meer zelf nadenken. Voor sommigen is die stap te groot, maar het aantal mensen dat de stap durft te nemen wordt steeds groter.
5. In jouw kerk zitten veel betweters die het allemaal net iets te goed weten. Een aantal beweren bijvoorbeeld dat alleen de volwassendoop bijbels is, iedereen in tongen kan praten en je door geloof alleen gered wordt. Dit botst met andere kerkgangers die ook allemaal precies weten dat de kinderdoop wel degelijk bijbels is, of dat in tongen praten alleen voor een select groepje is, of dat je gered wordt door geloof én de werken. En zo ontstaan ruzies en neemt de helft weer de benen.
6. De mensen in jouw kerk snappen ongelovigen niet. Het inlevingsvermogen van gelovigen is vaak nul. Veel mensen kunnen zich eenvoudigweg niet voorstellen dat er geen God is. Ook met het leed wat mensen overkomen is wordt vaak onvoldoende rekening gehouden en kritische vragen worden verkeerd begrepen. Dit levert veel irritaties over en weer op en zorgt ervoor dat ongelovigen een afkeer krijgen van de kerk.
7. De boodschap die jouw kerk verspreidt is eigenlijk gewoon onzin. Veel christenen lijken zich niet te realiseren dat de bijbel die zij als onfeilbaar zien in feite allang door alle soorten wetenschap is ontmanteld. Zo kan ik natuurlijk wijzen op alle tegenstrijdigheden, onwetenschappelijkheden, en immoraliteiten die er in staan. Maar veel christenen zullen toch echt zelf op onderzoek moeten gaan om tot de conclusie te komen dat Jezus niet zal terugkomen, de bijbel niet de basis is voor moraliteit en evolutie wel degelijk een feit is.
Een interessant boekje is Ooit Evangelisch. De achterdeur in beeld van de evangelische beweging. De vertrekkers vertellen hun redenen aan medechristenen. Een enquête moest verdere helderheid verschaffen. Een deel hiervan heeft de dag dat ze bekeerd werden opgeschreven en de verblijfsduur binnen een evangelische groepering. Minimaal 2 jaar was de vereiste om in aanmerking te komen voor de statistieken. Dit om te benadrukken dat het geen eendagsvliegen waren, maar echte gelovigen met een langdurige band met de beweging. De schrijvers brengen op bladzijde 110 een aantal evangelische mythen naar voren die gaan over deze afvalligen. Die ze dus ontkrachten met een verwijzing naar een onderzoek van Ruth Tucker (Great is Thy Faithfulness, Some reflections on the Loss of Faith -2008).
Een top 5 van vooroordelen over deze vertrekkers:
1. Ze zijn rebels en boos;
2. Ze kunnen door argumenten teruggewonnen worden;
3. Degenen met ernstige twijfel moeten naar een Bijbelschool of theologische opleiding;
4. Degenen die van hun geloof vallen doen dat omdat ze een zondig leven lijden;
5. Degenen die van hun geloof vallen waren nooit echte christenen.
Een terugkoppeling vindt plaats en dan blijkt dat het verlies geleidelijk gaat. Dit proces duurt bij velen anderhalf jaar. (Jamieson - A churchless faith 2002). Ook deze groep komt tijdens het rond gooien van allerhande claims in aanraking met de weerbarstige werkelijkheid. Rationeel denken levert een spanningsveld op en claims die gaan over de kracht van gebed en het netto effect wat mensen ervaren doet de rest. Een aantal voelt zich niet op hun gemak als ze omringd worden door allerlei exoten die niets anders doen dan getuigen wat er allemaal voor leuks in hun leven gebeurd met een ferme nadruk op hun geloof. Zij keren op den duur deze bewegingen de rug toe. En het is jammer voor degenen die een stilzwijgende mythe koesteren dat er geen achterdeur is en dat de ex-evangelicals niet wat prominenter vertellen over hun afvalligheid. Het taboe is groot en velen durven het niet.
112. 40 jaar om een stuk woestijn over te steken?
De afstand op het land tussen Caïro en Jeruzalem is 424 kilometer. Met de auto doe je hier 5 uur over. Met een vliegtuig een uur en als wandelaar met een gemiddelde afstand van 8 kilometer per dag; 53 dagen. Het kostte de Israëlieten veertig jaar, dat is 14.600 dagen om dit stuk te lopen. Dus de afstand die ze elke dag overbrugden besloeg enkele tientallen meters. Liepen ze in cirkels rond? Er duikt nog een stevige hobbel op; er wordt gesuggereerd dat het een volk van 2 miljoen was. Echter waar zijn de archeologische stukken die dit verhaal moeten bevestigen?
113.De biologische bevruchting van Jozef werd overgenomen door de Heilige Geest. De rol van de vader is dus uitgespeeld. Echter hoe kan Jezus dan een nakomeling van David zijn? (@Mattheus). Zijn er adoptiepapieren getekend? In Markus 6 staat geschreven dat Maria nog 6 kinderen heeft gebaard, zijn deze ook door de Heilige Geest verwekt. In het proto-evangelie van Jacobus staat dat Salomé haar vinger bij Maria naar binnen bracht om de gesteldheid te controleren. Kan iemand dit dogmatisch probleem oplossen?
Hoe ging het verder. De vroedvrouw bracht haar vinger naar binnen. Om een eind te maken aan het meningsverschil, rond de maagdelijkheid. Ze slaakte vervolgens een luide gil en riep dat haar hand verteerd werd door vuur. De hand viel eraf. Een engel verscheen en vertelde dat ze met haar hand Jezus aan moest raken en genezing zou haar ten deel zou vallen. Een kerststal met special effects zou dit mooi kunnen uitbeelden. Er zijn diverse kindsheidvertellingen. Zo is er een Arabische (oud Syrische) vertelling waarin Jozef en Maria in de woestijn werden overvallen. Door Titus en Dumachus. Het bleken best vriendelijke lui te zijn en ze lieten het gezin gaan, nadat ze hun onderlinge problemen hadden besproken. Het nawoord van de driejarige Jezus was:" Deze rovers zullen over dertig jaar samen met mij worden gekruisigd, Titus rechts van mij en Dumachus links".
114. Heeft de god Jahwe die door de christenen vaak genoemd wordt als de schepper een sterke voorkeur voor kevers? Want inmiddels zijn er 350.000 soorten bekend.
Schepping en evolutie bijten elkaar. De proclamatie van het Vaticaan in 1996 dat de evolutieleer niet in conflict is met de katholieke geloofsleer moet dan met een korreltje zout worden genomen. Het Vaticaan snoept namelijk van twee walletjes. Paus Johannes Paulus II stelt dat het menselijk lichaam best door een natuurlijk proces uit eerdere levensvormen kan zijn geëvolueerd, maar dat de menselijke ziel rechtstreeks in ons is geplant door God. Afgezien van de netelige kwestie wat de ziel precies is, heeft deze dubbele visie meer problemen. Het roept bijvoorbeeld de vraag wanneer onze voorouders precies een ziel kregen. De evolutie verloopt immers gradueel en er is geen plotselinge overgang van aapmensen naar mensen aan te wijzen. Elke keuze voor een bepaald tijdstip van zielinplanting wordt dan arbitrair. Het scheermes van Ockham schrijft voor dat we zo zuinig mogelijk moeten zijn in onze ontologie. Omdat we van het postulaat dat God zielen inplant wetenschappelijk gezien niets wijzer worden, moet de aanname worden weggeschoren. In een poging het beste van twee werelden te verenigen maakt de Kerk van Rome er een rommeltje van. God heeft dus niets van doen met de evolutie gehad, maar wellicht heeft de evolutie wel tot God geleid. Biologisch gezien is evolutie helemaal niet zo vreemd. Sociale primaten leven in complexe hiërarchische verbanden, zij hebben leiderschapsfiguren nodig, individuen die de groep onder de hoede nemen en de rangorde bepalen. Godsdienst is wellicht de ultieme invulling van deze behoefte aan sturing en leiderschap. Religie kweekt saamhorigheid en solidariteit met geloofsgenoten. Daarnaast is de mens het enige wezen op deze planeet dat zich bewust is van zijn eigen sterfelijkheid. Religie biedt troost door de belofte van een hiernamaals, een leven na de dood of een wedergeboorte. ………. Bovendien konden onze voorouders met een beroep doen op het bovennatuurlijke het onbegrijpelijke begrijpelijk te maken. Angstaanjagende natuurfenomenen zoals donder en bliksem, aardbevingen en zonsverduisteringen kon men aan de toorn van geesten en goden wijten.
(Uit Evolutionair denken - blz 192-193 – Chris Buskes)
115. Er wordt weleens geroepen dat er sprake is van een intelligent ontwerp. Laat ik bij het begin starten. We hebben een staart, kieuwen en een complete vacht als embryo. Deze verdwijnen al spoedig. Uit evolutionair oogpunt goed te verklaren. Kijkt u maar om uw heen. De verwantschap is zichtbaar. Maar dan komt het punt intelligent ontwerp. Een paar zaken die terug moeten naar de tekentafel. Er is trouwens een ruwe schatting dat 90% van de oorspronkelijke soorten is uitgestorven. Een enorme verspilling die niet direct verwijst naar een intelligente ontwerper. Maar eerder naar een proces van trial and error.
Uit het water, in de bomen naar de savanne. De aanloop naar het primaten lichaam wat wij bezitten is lang, maar niet lang genoeg geweest. Als iemand bijvoorbeeld het leerboek chirurgie doorwandelt. Dan heeft eigenlijk elk specialisme evolutionaire problemen. En dan heb ik het niet over de bacterioloog c.q. viroloog die er in bezwijken. Ik loop een paar specialismen langs. Wat betekent het voor ons lichaam om rechtop te lopen. Wat zijn de consequenties? De orthopeed krijgt personen met lage rugklachten, slijtage aan de heupen, knieën en enkels. De neurochirurg heeft een wachtlijst met betrekking tot hernia operaties. De chirurg vult de helft van zijn programma met liesbreuken, aambeien, spataderen en rectum prolaps. De gynaecoloog kan met regelmaat zich bekommeren aan vaginale prolapsen. De cardioloog heeft het druk met mensen die bekend zijn met orthostatische hypotensie. De verticale houding heeft een domino effect op skelet en bloedsomloop. Het hart moet meer inspanning leveren en onze endocriene organen draaien met regelmaat op topsnelheid om te zorgen dat ons lichaam zich aanpast aan de tweebenigheid.
Neil Shubin is de auteur van: “De vis in ons” . Hij verwijst naar hernia’s in de hoedanigheid dat wij van vis tot zoogdier zijn geëvolueerd. Geslachtsklieren van vissen zitten hoog in het lichaam. Bijvoorbeeld bij de haaien zitten ze in de buurt van de lever. Embryonaal beginnen ze ook bij de primaten op deze plek. En dalen langzaam af. En komen uiteindelijk via een opening in de buikwand in het scrotum terecht. Op deze plek kan een uitwendige- of inwendige hernia ontstaan. Hier hebben vrouwen een duidelijk voordeel. Volgens het leerboek Chirurgie (blz.701) is de man 10 x zo vaak de klos. En komt de mediale breuk nagenoeg niet bij vrouwen voor.
ID komt soms met voorbeelden aanzetten die onder de noemer stroman mogen worden geplaatst. Bijvoorbeeld dat evolutionisten hondenrassen aanvoeren als bewijs voor macro-evolutie. Helaas dat is gemiddeld genomen helemaal niet het geval het is namelijk micro-evolutie. Het is wel een bewijs van de morfologische flexibiliteit en het gebruik van mutaties. Hiermee kun je in korte tijd een grote variatie binnen een soort krijgen. Het evolutionaire werkingsmechanisme gebruiken wij om kunstmatige selectie te bewerkstelligen. We gaan tevens een symbiose met een soort aan tot vaak wederzijds genoegen. Dat rasveredeling tevens verzwakking kan betekenen dat nemen we dan op de koop toe. Mutatie + selectie, misschien onnatuurlijke selectie. Maar het mechanisme is zichtbaar en dat in een flits. De natuur heeft miljarden jaren nodig gehad om de fylogenetische boom te vullen.
116.Johannes 20:27 ... 'en daarna richtte hij zich tot Thomas: 'Leg je vingers hier en kijk naar mijn handen en leg je hand in mijn zij'. In dit verhaal probeert Jezus de ongelovige Thomas te overtuigen. Jezus kan na zijn "dood" dus aangeraakt worden. Een zombie of een spook met bovenmenselijke eigenschappen? Nu zitten we met nog een merkwaardig probleem. Dit kan te maken hebben met een verkeerde vertaling? Het lichaamsgewicht is te groot voor de handwortelbeentjes en de nagel werd tussen radius en ulna geplaatst. Crossan voegt in Jesus: A Revolutionary Biography nog een paar aspecten toe. De vele duizenden gekruisigden werden meestal in massagraven gegooid. Een andere bijkomendheid waren de talloze honden die zich tegoed deden aan de lijken. Dat een persoon in shock nog 7 kruiswoorden kan uitspreken; die een gelikte kopie zijn van psalm 22. Dat mag zeer bijzonder heten. Een vreemde optelsom. Of is Jezus de uitzondering op de enorme aantallen, die op deze wijze werden geëxecuteerd?
Gerd Ludemann en Alf Özen behoren beide tot de stroming liberale theologen. Ontevreden over de klassieke uitleg rond de opstanding van Jezus hebben zij een boek geschreven met de opzienbarende titel “ De opstanding van Jezus”. Men kiest voor een historische benadering. Nu is het deels een theologisch pamflet waarbij men tekst na tekst analyseert. Desalniettemin zitten er interessante stukjes in die bruggen slaan naar andere disciplines. Een mooi voorbeeld staat op bladzijde 130 e.v. waarbij men refereert naar een onderzoek aan de Harvard universiteit. Het gaat over rouwprocessen en factoren die dit bemoeilijken. Namelijk 1. een plotselinge dood; 2. een relatie tot de overledene, die gekenmerkt wordt door dubbelheid; 3. een relatie van afhankelijkheid. Ze verwijzen naar de plotselinge kruisiging, schuldgevoelens door het verloochenen en afhankelijkheid; ze hebben hun beroep en woonplaats achter zich gelaten. Deze werd mogelijkerwijs nog vergroot doordat ze tot een kleine religieuze sekte behoorden die zich deels van de buitenwereld had afgeschermd. De bemoeilijkte rouwverwerking gaf nieuwe invulling aan de historiciteit en herinneringen werden getheologiseerd. Het begrip cognitieve dissonantie mis ik en de rest van het verhaal is in mijn ogen mager en leunt teveel op de theologische achtergrond van de betrokkenen. Een Kuiteriaans beeld treedt op waarbij men heel omzichtig manoeuvreert om een punt te maken. Het kost mij moeite om de aandacht vast te houden als auteurs hun standpunten inbedden om uiteindelijk tot de conclusie te komen dat je volmondig ja kan antwoorden op de vraag of je nog christen kan zijn.
117. De hele wereld kwam naar Jozef om voedsel te kopen? (gen 41:57) > waar/niet waar
Staat de aarde vast? (Psalm 93:1 en 96:10) > waar/niet waar
Uit de voorraadschuren komt regen en sneeuw? (job38:22 en Jeremia 51:16) > waar/niet waar
Het land naderde het schip? (Handelingen 27:27) > waar/niet waar
Sterft graan als het op land valt? ( Joh. 12:24; 1 Kor. 15:36). > waar/niet waar
Allegorie, metafoor of tijdgebonden inzichten. Een beperkt wereldbeeld etc. Zoeken naar de primaire bedoeling van de auteur. Om hogere waarheden te achterhalen. Wordt vaak door exegeten gesuggereerd. Bij deze vraag kun je dus gaan nadenken of hier sprake is van een beeldspraak of een beperkt wereldbeeld. Als u voor de eerste variant kiest. Dan is het natuurlijk prettig dat u even aangeeft waar de grens ligt? En op welke gronden u deze keuze maakt? Dat de paus in de 21ste eeuw verkondigt dat een kerststal met een ezel en een os flauwekul is. Dat wisten de vrijdenkers al vanaf het begin. Dus wat snelheid betreft is deze groep niet te evenaren.
118a.Siger stelde de volgende vragen aan een katholiek. Het antwoord bleef afwezig.
Mocht er nog een rechtgeaarde katholiek meelezen en een goede onderbouwing weten,
dan stelt de maker dit zeker op prijs.
Bewijs de heilige Drievuldigheid.
Bewijs de onbevlekte ontvangenis.
Bewijs de maagdelijke geboorte van Jezus Christus.
Bewijs het lichamelijk naar de hemel vliegen van de moeder van Jezus.
Bewijs het lichamelijk naar de hemel vliegen van Jezus.
Als aanvulling op de vragen van Siger.
b. Maria wordt in katholieke kringen voorgedragen als co-redemptrix, medeverlosser, waar is dit op gebaseerd?
c. Het buitengewoon magisterium komt bijeen op het moment dat er sprake is van ex cathedra, dus de paus kondigt een nieuw dogma aan. Zijn er nog katholieken die dit geloofwaardig achten en hier voetstoots gehoor aan geven?
Met andere woorden, mensen geloven omdat ze niet in staat zijn (of vergeten, of geen tijd hebben,of niet bereid zijn) om ondeugdelijke of ongerechtvaardigde gedachten te censureren. Dat geloof zou in rook opgaan als mensen meer degelijkheid zouden vertonen bij het toepassen van een paar zinnige principes op het gebied van mentale hygiëne, zoals het volgende:
1. Laat alleen heldere en nauwkeurige gedachten tot je geest toe.
2. Laat alleen samenhangende gedachten toe.
3. Overweeg het waarheidsgehalte van een bewering alvorens deze aan te nemen.
4. Neem alleen weerlegbare beweringen in aanmerking.
(Uit Godsdienst verklaard van Pascal Boyer p. 388).
119a. Kannibalisme lijkt in de 21ste eeuw verdwenen. Op een paar excessen na is het uitgebannen. Echter het ritueel blijkt echter levendig aanwezig in de katholieke kerk. Wel onder de noemer transsubstantiatie, waarbij brood en wijn veranderen in het lichaam en bloed van hun heiland. De verlichte versies zoals transsignificatie- en transfinalisatie zijn ketterijen volgens de officiële leer. Dicht bij de bron blijven zegt de katholieke kerk. Hoe staat een katholiek tegenover de gedachte dat hij iets moet doen wat geassocieerd kan worden met kannibalisme?
Jarenlang heb ik brood en wijn in het lichaam en bloed van Christus veranderd tot ik de absurde onzin van deze gedachte ontdekte, waarmee ik geïndoctrineerd was. (Anton Mullink – Van priester tot atheïst – blz 124)
b. Ex opere operantis, dat wil zeggen dat het sacrament pas werkzaam is als het wordt toegepast door een gewijde priester of bevestigde voorganger. Is deze werkzaamheid te onderbouwen of op een bepaalde manier te constateren?
120. Gezegend zijn, een zegen uitspreken het lijkt wel of dit ritueel steeds meer een massa-product aan het worden is, een relatiegeschenk van een god en een interactie tussen mensen onderling. Het moet uiting geven aan de werkzame tegenwoordigheid van God. Maar is het veelvuldige gebruik niet een signaal dat rituelen aan inflatie onderhevig zijn?
“Gezegend zijn” is tegenwoordig sterk gepopulariseerd door met name welvaarts-evangelisten. Een beladen begrip dat verschillende categorieën doet vervagen. Is het een gift of een beloning als je spreekt over gezegend zijn, heb je het verdiend omdat je het juiste geloof hebt of wordt het je in de schoot geworpen. Je ziet dat in de gebeden van welvaartsgelovigen veel aandacht is voor woorden die armoede en ziekte moeten voorkomen. En als het dan voorspoedig loopt dan komt al snel de term gezegend tevoorschijn. Als graadmeter voor de geschenken die je hebt mogen ontvangen en die in de ogen van de gelovige bereikt zijn door gebed en het “goede” werk dat je hebt uitgevoerd. Het afdwingen van een situatie die je graag voor ogen hebt door een god hier om te vragen en hem plezierig trachten te stemmen. Vaak aangemoedigd door evangelisten die welvaart prediken en een beloning in het vooruitzicht stellen als je bepaalde regels volgt. Hier zit tevens de valkuil want als de tegenwind groter wordt door persoonlijke drama's dan loopt de religieuze buurman met het woordje gezegend rond en de armlastige gelovige ontbeert een beloning en gaat twijfelen aan zijn aard en een pijnlijke periode van onzekerheid en persoonlijke worstelingen kunnen volgen. Want waar blijven nu al die zegeningen?
121. Een gelovige die worstelt met een eeuwenoud dilemma. Maar liever niet bij naam wil worden genoemd. Kwam met de volgende vragen.
a. Waar komt Satan vandaan?
Ik heb hier eigenlijk nooit een goed antwoord op gekregen. Satan wordt uitgelegd als een gevallen engel, maar op grond van een OT tekst die over de koning van Babylon spreekt (Jesaja 14), dat is volgens mij niet pluis.
Ik heb nooit zo kunnen geloven in 1) dat Satan een letterlijke persoonlijkheid is en 2) dat hij hier op aarde de dienst uitmaakt.
b. Waaruit bestaat Satan?
Als ik het goed begrijp wordt Satan door de meeste christenen als een gevallen engel beschouwd. In ieder geval een geschapen schepsel. Hoe kan het dan dat hij toch enkel maar een geest is en als alomtegenwoordig wordt beschouwd? Hoe kan een gevallen engel nu 'de overste van de wereld' zijn? En zoveel macht hebben dat God het licht uitdoet op aarde? Dat lijkt voor mij teveel op aan Satan goddelijkheid te geven, en hem meer macht geven dan God heeft, want die zet je op de achtergrond. Het 'tijdelijk' komt op mij over als een uitvlucht voor God. En dat 'de wereld Hem niet wil kennen' komt op mij over als opeens weer de mens de schuld geven van het kwade, terwijl je net een zin ervoor hebt gezegd dat Satan allemaal gruwelijkheden veroorzaakt.
c. Welk geslacht heeft Satan?
Aangezien Satan een schepsel is moet hij ofwel seksloos zijn of anders is hij mannelijk.
Beide alternatieven vind ik eigenlijk te zot om te overdenken.
Kan hier iemand wat mee?
d.Waarom heeft de Satan de aarde tot zijn plaats gemaakt?
Ik heb nooit kunnen begrijpen wat Satan denkt dat het nut zou kunnen zijn om eeuwig tegenstander van God te zijn. Hoe kan een schepsel dat weet heeft van de almacht van God nu zoiets in zijn hoofd halen? Wetend dat hij tot in eeuwigheid verliest. En alsof er voor een engel iets te winnen zou zijn via het overhalen van mensen.
e. Waarom heeft Satan geen mensen nodig om zijn woord te verspreiden, waarom kan hij alles zelf? Komt op mij alweer over alsof hij machtiger is dan God.
Ik heb nog geprobeerd om 'Satan' te substitueren voor 'God', zoals je adviseerde te doen om 'gemakkelijk alle vragen te kunnen beantwoorden', maar dat lukte me niet.
Ik zit erg met die Satan in de knoop.
Waar komt de verbasterde Hebreeuwse sawtawn, wat opponent betekent eigenlijk vandaan. Vermoedelijk is het afkomstig uit het zoroastrisme. Waarin het dualisme een grote rol speelt. Voor de liefhebber is er een online boek namelijk “Über den Einfluss des Parsismus auf das Judentum “(1898) vanaf blz. 198 wordt hier meer aandacht aan geschonken. Het jodendom/christendom hebben waarschijnlijk leentjebuur gespeeld en zijn er met deze gast vandoor gegaan. Die trouwens in afbeeldingen als een sater wordt voorgesteld. De losbandige halfgoden uit de Griekse mythologie. Dus van alles wat en dan heb je dus een duivel waar je de gemeenteleden bang mee kan maken.
122. In legends of the Jews (Ginzberg) wordt even naar de Talmud gerefereerd. De eerste vrouw van Adam was niet Eva maar Lilit. Lilit wou gelijkwaardig zijn aan Adam en dat pikte Adam niet. Ze vluchtte weg, verzwond in de lucht en werd een demon. Adam beklaagde zich bij God en deze stuurde drie engelen om haar te vangen. Sanoi, Samsanoi en Samnaglof. Ze vonden haar in de rode zee. De volgende keuze kreeg zij voorgelegd: "Terug naar Adam of er sterven dagelijks honderd van je demonische kinderen"!. Lilit verkoos deze straf en Adam bleef alleen in het paradijs. Waarna Eva werd geschapen om hem weer een nieuwe metgezel te geven. Lilit werd baldadig veranderde zichzelf in een slang en verleidde Eva. Ze verleidde Adam tot nieuwe geslachtsgemeenschappen en baarde een overvloed aan duivels. In Babylon werd zij de opvolger van Lamastu, de gevreesde duivelin. Ik laat dit verhaaltje maar even zien om de plek van de duivel in de Hebreeuwse context te plaatsen. Iets wat vaak ontbreekt in de verhalen. Moeten we Satan dus beschouwen als het equivalent van de geëmancipeerde vrouw? En zijn de Dolle Mina’s uit het Oude Testament de oorzaak van de inzet van Jezus?
123. Paulus (alias Saulus) is de grondlegger van het Christendom. De oprichter in kwestie heeft brieven geschreven, waarvan een aantal (Timotheus en Titus) als onecht worden beschouwd. Eichhorn constateerde dit al in 1812. Ik stel een paar punten op, om deze reserve-apostel in een andere context te plaatsen. Mocht u het hier niet mee eens zijn, dan ben ik benieuwd naar uw motivatie?
1. De naam Judas ontbreekt in zijn brieven;
2. Geen enkel evangelie heeft hij gelezen;
3. Een cultuurhater die zich sterk afzet tegen filosofen;
4. Over de hemelvaart wordt niet gesproken;
5. Geen rechtstreekse informatie over Jezus; hij negeerde de historische Jezus;
6. Paulus schrijft zelf niets over zijn wonderlijke bekering;
7. Hij noemt het aantal van 500 getuigen; maar geen enkele naam;
8. Hij heeft zijn informatie uit visioenen (Gal. 1-11) en noemt God als zijn getuige.
2 Korintiërs 12: Ik ken een volgeling van Christus die veertien jaar geleden tot in de derde hemel werd weggevoerd ; aldus Paulus om een voorbeeld van zijn visioenen in beeld te brengen. Nu zijn er andere visioenen waar de gelovige liever niet naar verwijst, bijvoorbeeld in de Apocalyps van Petrus. Petrus mag even kijken aan de overkant. Hij ziet een plek waar overspelige vrouwen aan hun haren boven kokend vuil hangen, vrouwen die abortus hebben gepleegd komen in een meer met uitwerpselen, homoseksuelen worden steeds opnieuw van een steile rotswand gegooid. Meisjes die niet als maagd het huwelijk in zijn gegaan worden tot bloedens toe geslagen. En degenen die smeken om genade worden door de engel Tartaruchus nog harder aangepakt. Terwijl hij hen meedeelt dat de tijd van berouw al lang voorbij is. Dit voorbeeld doe ik erbij om het fenomeen visioenen uit de glans van de Plotinus te halen. Wat wel opvalt als je de mythes erbij pakt zijn de projecties die een versterkte voortzetting zijn van het leven op aarde. Inclusief veelvouden van kamers en hiernamaalsen. De hindoehel kent 7 hoofdafdelingen, de boeddhisten 8 grote die onderverdeeld zijn 16 segmenten, dus totaal 128 kleinere helletjes. Er zijn meerdere Hindoehemelen die gegroepeerd zijn rond de berg Meru, die midden in het universum ligt. Het Keltische hiernamaals wordt bevolkt door feeën, geen plek van oordeel en straf. Altijd feest en overvloed. Er circuleren veel verhalen en uiteraard komen die terug in dromen of visioenen. Het begrip vele kamers komt tevens terug in het Nieuwe Testament. Het leende zich lang voor een geloof in rangen en standen in de hemel.
9. Een oppervlakkige diagnose vertoont het beeld van een epilepticus. Zou dit verhaal rond TLE aan de basis kunnen liggen van zijn transformatie?
Een mooie beschrijving van temporale kwab epilepsie is hier voorhanden. Wat denkt u van een overtuigd atheïst die tijdens een epileptische aanval een hallucinatie kreeg waarin hij dood gaat en naar de hel vertrekt. Hij is niet religieus geworden, maar onderkent wel dat zijn ziektebeeld bepaalde bijwerkingen heeft. Een ander persoon genaamd Rudi, die een vrome katholiek is, kreeg tijdens haar bevalling een epileptische aanval. Ze dacht dat ze Maria was, haar man Jozef en het kind Jezus. Een vreemde aandoening maar het geeft wel een beeld hoe visies van mystici mogelijkerwijs zijn ontstaan.
De heiden apostel moest de visionaire ervaringen met veel pijn bekopen. Dus het beeld dat sommigen hebben van een ranke persoonlijkheid die droomt en een hippie ziet opduiken die zegt: “ En waar waren we gebleven?”; kan bijgesteld worden in een kleine kale man met kromme benen en ernstige gezondheidsklachten. In 2011 is iemand gepromoveerd op dit thema: „Doorn in zijn vlees” (2 Kor. 12:7b-10) namelijk J. P. de Vries in Kampen. De bredere context waar deze doctor op doelt, mondt uiteindelijk uit in een engel van satan die hem met vuisten slaat. Een les in genade levert het onderzoek op. En de bul kan in ontvangst worden genomen. En zo kun je op dit soort teksten een graad behalen. Even terug naar Paulus, die kampt met een terugkerend patroon. Hij bidt meerdere keren dat hij verlost wordt van “deze engel” die hem zoveel pijn bezorgd. Een klassiek patroon die ook nu nog terugkomt bij veel gelovigen. De ziekte en de kwellingen zijn van satan en de genezing komt door Jahwe. De skolops (doorn, staak) vertegenwoordigt een ziektebeeld waar deze persoon onder lijdt. Echter de kennis ontbrak over dit onderwerp en men drukte zich uit in metaforen. Naas TLE kan men in dit geval denken aan een trigeminus neuralgie. De lichtflitsen, fotofobie, steken en pulserende hoofdpijn passen uitstekend bij de beschrijving. Maar deze verklaring zal wel te simpel zijn voor de exegeten.
10. Het masochisme 1 maal gestenigd in lystra; drie schipbreuken; een adderbeet; vijf geselingen (39 slagen per keer);gevangenschap; ballingschap; ontsnappingen. Een sterke zelfhaat en een voorliefde voor vernederingen. Een lofzang aan bevel en autoriteit. Het vleien van de Romeinen en de keizer. Een sterke minachting voor vrouwen. Is deze persoon betrouwbaar genoeg om een religieuze beweging te beginnen? Paulinisme zou het moeten heten. Maar het gaat de geschiedenis in als christendom.
De dramatisering van een mogelijkerwijs denkbeeldig persoon zit bij deze hysterische en conservatieve jood wel goed. Sommigen noemen Paulus een erotomaan, vrouwenhater en masochist. Tevens iemand die een hekel heeft aan de intelligentsia, met een lofzang op onderdanigheid ten aanzien van de machthebbers. Hij toont een kant die het judaïsme in diskrediet brengt. Goldhagen bracht het aantal antisemitische passages in kaart. Veertig bij Marcus, tachtig bij Matteus, honderddertig bij Johannes, honderdveertig in handelingen. Jezus zegt bijvoorbeeld tegen de Joden “uw vader is de duivel” (Johannes 8:44). Dit waren dus niet zijn naasten waar hij elders over sprak. (Bron atheologie – Onfray).
Nu ga ik zelf wel uit van een historisch personage die Saulus heet en uit Tarsus komt. Een tentenmaker van beroep. Maar er zijn ook personen die hier niet direct van uitgaan. Detering en Kenneth Humpreys zijn bijvoorbeeld extreem kritisch en gaan hier niet voetstoots vanuit. Het is een peulenschil om de 10 argumenten die hierboven staan met hun bijdragen verder uit te breiden. Echter dat mag u doen.
Nu zijn er ook positieve verhalen rond Paulus. Rechtstreeks uit de fanmail komt de volgende. Het stamt uit de tweede eeuw (apocriefe handelingen van Paulus). Paulus gaat met de weduwe Lemma en haar dochter Amnia naar Fenicië. Onderweg komen ze een leeuw tegen. Het beest dreigt hen aan te vallen en Paulus begint te bidden. De leeuw werpt zich vervolgens neder en begint te praten. Na dit gesprek gaat de leeuw mee naar de rivier en wordt daar drie keer door Paulus gedoopt. In een volgende episode wordt Paulus veroordeeld in Efeze tot een gevecht in de arena. En komt hier de leeuw weer tegen en samen weten ze te ontsnappen.
Eigenlijk hadden Paulus en de persoon die door moet gaan voor de apostel Johannes iemand moeten ontmoeten zoals Lidia de Cadaqués. Salvador Dali was namelijk paranoïde. Zij bracht hem in aanraking met psycho analyse en hij ontwikkelt zijn eigen paranoïde-kritische methode, 'een spontane methode van irrationele kennis', die gebaseerd is op 'kritisch-interpretatieve associatie van waanvoorstellingen'. (Art Salon) Het resultaat mag er zijn. Hij zet zijn droomvoorstellingen om in prachtige surrealistische meesterwerken. Nu zitten we met de neurotische denkbeelden van Paulus opgescheept met alle kwalijke gevolgen van dien. Geen kunst maar demagogische pamfletten.
Paulus was een fanatieke vervolger van christenen. Zijn agressieve houding kan tevens duiden op een gevecht met zijn eigen principes waarin een zekere aantrekkingskracht is ten aanzien van het christelijke gedachtegoed. Denk maar aan een deel van de potenrammers die dit uitvoeren om hun eigen gevoelens te onderdrukken. Het innerlijke conflict kan hem uiteindelijk de das hebben omgedaan en het haten van anderen keerde zich tegen hem en bracht hem tot de rand van zijn eigen waanzin waarna hij breekt en hij met hetzelfde fanatisme zich aansluit bij de beweging die hij eerst vervolgd. Dus geen religieus model doorspekt onder de noemer bekering, maar een psychodynamisch model dat herkenbaar is op andere terreinen.
124. De ethiek van os en ezel in het boek van Maarten ’t Hart “De schrift betwist” gaat over de 10 geboden. De schrijver laat zijn kritische geest hier over heen gaan. Sam Harris schrijft er ook een stuk over in “Brief aan een christelijke natie”. Sam Harris: “Als u meent dat het onmogelijk is om de formulering van de moraal te verbeteren, bent u het aan uzelf verplicht ook een paar andere boeken te lezen. Ook nu hoeven we niet verder te zoeken dan de jainisten: Mahariva, de grondlegger van het jainisme, overtrof de moraal van de Bijbel in één enkele zin: ‘Verwond, misbruik, onderdruk, knecht, beledig, treiter, martel of dood geen enkel schepsel of levend wezen’. Stel u voor hoe anders onze wereld eruit zou zien wanneer dit als centraal voorschrift in de Bijbel zou staan. Christenen hebben eeuwenlang mensen misbruikt, onderdrukt, geknecht, beledigd, getreiterd, gemarteld en gedood in de naam van hun god, op grond van een theologische en verdedigbare interpretatie van de Bijbel”. Hoe kunt u volhouden dat de Bijbel de duidelijkste formulering van de moraal verschaft die de wereld ooit heeft gekend?
De 10 geboden staan op gespannen voet met de Bijbel. Het gebod niet te doden wordt gevolgd door de legitimatie voor het uitroeien van een heel volk. Leon Trotzki brengt nog een ander argument naar voren in zijn boek: "Hun moraal en de onze". De 10 geboden zijn een lokale, sektarische variant. Tussen de regels door staat er: “Jij Jood pleegt geen moord op een andere Jood”. Jahwe spreekt tot zijn volk en heeft geen respect voor andere volken. Wat in het bovenstaande voorbeeld al duidelijk wordt.
125. De wonderen van Jezus. Zijn deze historisch betrouwbaar of niet? Mocht het antwoord ja zijn, dan zou ik graag willen weten op welke gronden.
Joh 1. Water veranderd in wijn.
Commentaar: Jezus had ook kunnen zeggen, dan gaat men maar water drinken. Genoeg is genoeg. Tientallen getuigen echter slechts beschreven door één van de synoptici.
Klassiekers:
Ellis (3de eeuw v.C) door pseudo-Aristoteles;
Teos (90- 20 v.C) door Diodorus van Sicilie
Talloze wijnwonderen van Dionysus
Het vermenigvuldigen van brood(alle evangelisten in verschillende varianten)
Motieven: Psalm 104; 2 Kon 4, 32-44. Evangelische broodvermenigvuldigingen waarvan Elisa de bekendste is. Beide verhalen vertonen treffende overeenkomsten.
Klassiekers:
Talmud de verhalen rond rabbi Jehuda, rabbi Simon, rabbi Rad. Het ging over de vermenigvuldiging van komkommers, graan, vijgen, brood etc.
Perdikas (7de eeuw v.C) de koek die grote proporties aannam;
Boeddha; diverse verhalen, de verhalen rond de koopman Maccharokosiya en de bruiloft in Dzjamboenada zijn het bekendst.
Mohammed; huwelijksfeest met Zainab, voedselschaarste in Medina etc
Eulogiewonderen binnen de katholieke kerk; teveel om op te noemen.
De overvloedige visvangst
Duikt bij Lucas op, waarna Johannes er nog een schepje boven op deed en met het bijzondere getal 153 aan kwam zetten. Waarom niet afgerond 100, 120 of 150?
Het vreemde is dat dit kerygma pas later opduikt. De “ontzetting die zich meester maakte” volgens Lucas; was niet groot genoeg om direct op te duiken in de eerste verhalen.
Rond Pythagoras schijnt ook een legende over een visvangst te zijn. Pythagoros aanschouwt vissers die een net binnen halen. Plotseling noemt hij het aantal vissen. De vissers lachen hem uit en zeggen: “Als het klopt, dan gooien we de vissen terug”. Het getal klopte en dit verhaal kwam terecht in de prediking rond Pythagoras. (529 v.C)
Vis met inhoud.
Over de wonderbaarlijke visvangst bleef het tientallen jaren stil. Echter Matheus kwam al snel met het volgende verhaal. In Matheus 17 geeft Jezus instructies om te vissen. Als Simon de eerste vis vangt moet hij de bek openen en met het muntstuk kan hij de tempelbelasting betalen.
Iets vinden in een vis was niet ongewoon in de oudheid. In de Babylonische talmud kent men het verhaal van de parel van Jozef die hij terug vond in een vis. De ring van Polycrates en Salomo werden terug gevonden in een vis. Parels, ringen en geld zijn geliefkoosde onderwerpen in de ingewanden van vissen. Vele “heiligen” hebben dit meegemaakt. (Ambrosius, Atillanus, Egwin etc).
Over water lopen
Jahwe liep in Job 9 vers 8 al over de golven en in psalm 77 doet hij het nog eens dunnetjes over. De verhalen van Jezus zijn watermanagement begonnen al bij Marcus en breiden zich uit bij Mattheus. Nu zit er een spanningsveld tussen alle verhalen de één stuurt de boot naar Kafernaum en de ander naar Betsaida.
In de boeddhistische literatuur zijn vele voorbeelden van het lopen over water te vinden. Denk maar aan Bhagavata of de boeddhistische heilige Sura Acharya. In de Rig Veda (1500 v. C.) staat het verhaal rond Bharata. Koning Dilipa en Vainya.
In Egypte kennen we de god Khnoem. Die op sandalen over water loopt. De lijst is nog langer te maken. Maar deze voorbeelden lijken mij genoeg.
Het gat in het dak
Waarschijnlijk kent iedereen het verhaal van de man die op vrijdagmiddag door het raam zijn huis betreedt, omdat het weekend voor de deur staat. Nu bestaat er dus een oud Indiaas exorcisme ritueel. De exorcist zit in een huis te wachten op het slachtoffer. Er wordt een gat in het dak gemaakt en de baar met de bezeten patiënt laat men zakken. De exorcist drijft de demon uit. Deze vlucht via het dak naar buiten en men maakt het gat weer dicht. De weg is afgesloten. Zou de demon via de voordeur vluchten, dan kwam hij weer terug. De evangelisten brengen dit "gat in het dak" verhaal in meerdere varianten. (Math 9, Lucas 5 en Marcus 2). Voor hun was dit een oplossing om de mensen menigte te omzeilen. Het dak was onderling verschillend. In dit geval vlechtwerk of pannen. Een Palestijns of Grieks-Romeins dak. Matteus weet trouwens niets van een gat. (Hedvig Jahnow – Bultman – Verhoeven verwijzen naar Hiranyakeshin Grhyasutra en Apastamba Ghryasutra).
Jezus en speeksel
Het wonder in Effata (Marcus 7 : 32-35) hier speelde speeksel een rol. Vervolgens naar Betsaida waar een blinde met speeksel werd genezen (Marcus 8, 22-25) en de blinde die speeksel op zijn ogen kreeg en zich daarna moest wassen in de vijver bij Siloam (joh. 9).
Dit maal een uitstapje naar de Inca’s . Waar Virococha met speeksel wonderen verrichte. In Griekenland gebruikte Epidaurus speeksel van heilige honden en slangen. Het wonder van Lysion van Hermione waar een blinde jongen weer kon zien met speeksel van een heilige hond. En Aegina genas iemand van een gezwel met speeksel. Rudolf Herzog heeft een boek geschreven over deze wonderbaarlijke genezingen van Epidaurus. Tibullus schreef dat Vespasianus met speeksel een blinde in Alexandrië weer liet zien. En Plinius was dol op speeksel. In Naturalis Historia VII, 2 en 13 promoot hij speeksel voor tal van aandoeningen. En in elke uithoek is speekseltherapie bekend. Mohammed schijnt het ook veelvuldig te hebben gebruikt. In Khaibar genas hij zijn neef met speeksel van een oogontsteking.
Jezus en duivels
Paul Verhoeven wijst al naar het vermeende exorcisme in de Bijbel. De apostelen waren hier erg actief in. In Handelingen is het lopende band werk. Onder het motto 10 duivels halen 1 betalen. Paulus, Philippus en Stephanus waren goed op dreef. In de apocriefen gaat het nog een tijdje door. En ook heden ten dage schijnt het nog in de katholieke kerk te gebeuren. In de Talmud is Hanina ben Dosa de grote exorcist. Jezus staat vooral bekend om een kudde zwijnen met dit probleem (duivels) op te zadelen.
In de Joodse oorlog (Flavius Josephus) is het Rabbi Eleazar die met een magische ring duivels te lijf ging. In de Griekse literatuur is het Apollonius van Tyrana die gevreesd werd onder de duivels. En zo heeft elke streek wel een exorcist. Die duivels of djinns (Mohamed) kon bestrijden.
Nu zitten we met een probleem. Duivels werden vaak gekoppeld aan ziektebeelden of lichamelijke aandoeningen. Iemand met epilepsie wordt tegenwoordig niet doorgestuurd naar een exorcist, maar krijgt medicatie om het probleem te verhelpen. Vaak is dit voldoende. In de oudheid had men over het algemeen geen benul over de achtergrond van aandoeningen.
Dus men zocht het elders.
Naam van de Duivel Kwaal Beschrijving (voornamelijk Talmud)
Ruah Tezazit krankzinnigheid Pesik; Parah 40
Ruah Zeradah spierstoornissen Pesik 111b, Hul, 105 b, Git 68 b.
Beth Horin blindheid Bek. 44b, Schab 109 a
De lijsten zijn lang. Volgens Strack Billerbeck was Rabbi Hillel goed onderlegd in de kennis van Duivels en de bijbehorende ziektebeelden. Iets dat in de oudheid zonder een geneeskunde faculteit onontbeerlijk was om het gebrek aan kennis te compenseren. Bijgeloof dus als geneesmiddel.
De informatie over exorcisme en geneeskunde komt van Dr. Ernest Maes.
Jezus daalt neder ter helle oftewel bezoek aan de onderwereld.
Wie deden dat ook.
Osiris , Dionysus, Heracles, Hermes, Adonis, Orpheus, Persephone, Odysseus, Gilgamesj, Baldr, Hermod , Helreið Brynhildar etc.
Tussen alle dubieuze en minder dubieuze overleveringen zat nog deze:
Zalmoxis ( Salmoxis of Gebele’izis) de Thracische god is begraven, opgewekt en vergoddelijkt. Hij vertelde aan zijn volgelingen dat hij zou worden opgewekt in drie jaar. Woonde al die tijd in een verborgen woning. Zijn onvermijdelijke opstanding leidde tot zijn vergoddelijking en het ontstaan van een religie. Hij preekt hemelse onsterfelijkheid. (5de de eeuw BCE door Herodotus 4, 94-96 en de 4de eeuw BCE door Plato in Charmides (156D-158B). Ik zet deze erbij om slechts aan te geven dat het fictieve begrip opstanding iemands imago fors kon verbeteren. Ook al zit je gewoon een paar jaar te wachten om de hoek tot het moment daar is.
In Mattheüs 4 staat een stuk over het verblijf van Jezus in de woestijn. Binnen dit verhaal wordt hij naar een berg geleid om alle heerlijkheden van deze wereld te aanschouwen. De essentie rond het testen van de hoofdpersoon komt terug in Lucas 4 waarin de verzoekingen in verschillende volgorde beschreven worden. Markus 1:13 geldt als de basis van deze literaire constructie. Het komt terug in de literatuur van het Midden Oosten en voornamelijk binnen het thema de goede koning. Deze krijgt een passende biografie aangemeten waarin dit element een rol speelt. Door te overleven in afzondering en onder barre omstandigheden wordt hij geschikt geacht om de lang verwachte troon op zich te nemen. Nu zijn er verschillende verhalen in omloop waarin de held de wildernis of specifieker de woestijn betreedt om zich in afzondering te meten met de elementen en opduikende tegenstanders al dan niet met bovennatuurlijke elementen in het verhaal. In “Mesha and questions of historicity” van Thompson worden er 4 uitgelicht die een toekomstige koning hebben die getest wordt in de woestijn en de degens moet kruizen met een formidabele tegenstander. Het gaat in dit geval om Idrimi of Alakh, Panamuwa uit Y,di, Esarhaddon van Assyrie en Nabonidus van Babylon. Nog verder in de geschiedschrijving komen we nog de Egyptische variant rond Sinuhe tegen en in het Gilgamesj epos waarin Enkidu geconfronteerd wordt met Humbaba. Na zijn beproevingen is er sprake van een spirituele transformatie.
Wordt vervolgd.
Nb. De klassieke gelovige staat grotendeels centraal. De veelal zelfbenoemde “kaft tot kaft gelovige”. Post-theïsten die na de zondagse kerkgang hun godsbeeld in een dikke mist optrekken. En onduidelijke stellingen poneren rond zingeving en transcendente mysteries komen minder aan bod. Voor deze doelgroep komen nieuwe vragen.(t.p-2010)
Vragen aan gelovigen die een rationele blik werpen op de Bijbel en een theologisch traktaat schrijven dat voldoet aan hun persoonlijke behoeften.
1. Hominiden; het hoofdstuk “becoming human”. Er zijn gelovigen die veronderstellen dat er binnen de menselijke stamboom een adam is geweest. Die de eerste aanzet is geweest tot datgene wat nu in de Bijbel staat. Het gaat nu dus niet over de speculatieve vraag: “Wanneer dit dan heeft plaatsgevonden”?. Maar om de hypothese “fine tuning”. Waarom is de homo religiosis, als ik hem zo mag noemen. Zo richtingloos en ligt de focus niet eendimensionaal op het christendom. Wat duidelijk zou maken dat religie een duidelijk joods-christelijke stroming is. En evolutionair te traceren is in een voortgaande lijn die uitmondt in de Bijbel.
Homo religiosis is een veelgehoorde uitspraak, die ik maar overgenomen heb. Het zou gemakshalve ook homo mythologis kunnen zijn. De geschiedenis van de mensheid laat een bepaald patroon zien. Vooroudercultus en de angst voor geesten en demonen spelen hier een belangrijke rol in. In samenhang met natuurgodsdiensten. Geloofsystemen zijn zichtbaar in rituelen en mythes. Om religie te doorgronden is het verstandig om naar de natuurgodsdiensten te kijken. De oorsprong van godsdienst bevindt zich niet ergens in het Midden Oosten. Maar in de rituelen van de primitieve mens en zijn wereld.
“En God zei: Laat Ons mensen maken naar ons beeld, als onze gelijkenis, opdat zij heersen over de vissen in de zee en over het gevogelte aan de hemel en over het vee en over de gehele aarde en over al het kruipende gedierte dat op de aardbodem kruipt. En God schiep de mens naar zijn beeld; naar Gods beeld schiep Hij hem.(Genesis 1:26) . Je zou met deze tekst in de hand al verontrust zijn over de vermeende maker. En al zappend langs honderden tv-kanalen kunnen we beter stellen dat we ons trachten te gedragen als tamelijk ontwikkelde apen, maar ondertussen liggen onze oerinstincten onder handbereik. Als dieren verdedigen we ons territorium, ontmenselijken we de tegenstander, overheerst de mannelijke dominantie en passen we bruut geweld toe. Het beeld en gelijkenis vinden we in de natuur en misschien geeft dit ook een zekere bescheidenheid. Want waarom zouden wij heersen over andere dieren als we het zelf ook zijn?
2a. Als religie evolueert volgens de uitgangspunten van sommige christenen. Die de mens steeds dichter bij een god zien komen. Waarom zien we dan het omgekeerde gebeuren. De ontmanteling van heilige boeken. Door de archeologie, tekstkritisch onderzoek en binnen de natuurwetenschappen. Er is een vaak onzichtbare trend die wijst op atheïsme.
b.Hebreeën 11 geeft een verhandeling over geloof. Talloze aspecten komen aan de orde. De doortocht door de rode zee, de ark van Noach, de zwangerschap van Sarah etc. Alles valt of staat met het geloof . Is dit hele hoofdstuk te vereenzelvigen met iemand die metaforisch denkt. Staat het niet op gespannen voet met bijvoorbeeld inzichten uit de archeologie.
De uittocht (Een bijdrage van Fish)
Toen David Ben Goerion in 1948 de baas werd in Israël, gaf hij archeologen opdracht om, met de Bijbel als historisch document, bewijzen te vinden voor de joodse claim op Israël.
Nu 60 jaar later moeten die wetenschappers toegeven dat dit niet mogelijk is,
Om bij de uittocht te blijven, uitgebreid en intensief zoeken met de bijbel in de hand op die plaatsen waar het joodse volk langere tijd verbleven zou hebben tijdens de veertigjarige tocht door de woestijn leverde wel wat op maar niet wat men had verwacht.
Wat wel werd gevonden waren overblijfselen van kleine groepjes rondtrekkende herders en reizigers van lang voor tot lang na de tijd van de uittocht, maar niets dat wees op een heel volk. Het is wishful thinking om te denken dat de duidelijke sporen die er zouden moeten zijn door de wetenschappers (vooral Joodse) over het hoofd gezien zijn.
Ook in Egypte werd geen enkele aanwijzing gevonden voor plagen of voor de uittocht van een heel volk. Dat alleen is al vreemd omdat de Egyptenaren verder alles beschreven.
Ook zou het verdwijnen van meer dan 2 miljoen mensen met hun dieren op een geschat inwonertal van tussen de 4 en de 6 miljoen de economie van dat land doen instorten en ook daarvan is geen spoor van een bewijs te vinden.
Verder zijn er restanten van Egyptische forten gevonden langs de handelswegen waarlangs het joodse volk getrokken zou zijn, van die forten zijn verslagen, maar geen verslag wijst op een grote uittocht.
Prof Zev Herzog, een archeoloog verbonden aan de Universiteit van Tel Aviv, publiceerde in november 1999 een artikel in de Maariv, waarin hij schreef dat vijftig jaar onderzoek in Israël geen bewijs heeft opgeleverd dat de verhalen in de Bijbel ondersteunt. Hij meent dat Abraham, Izaäk en Ismaël als legendarische figuren moeten worden opgevat.
Ook de verhalen over Abraham en de Filistijnen zijn aantoonbaar onjuist omdat bewezen is dat de Filistijnen pas eeuwen later in het gebied aankwamen. De schrijvers van de bijbel verhalen (+/- 600 vc) konden dat natuurlijk niet weten, er was toen nog geen archeologie.
Lees ook 'De bijbel als Mythe' van de joodse geleerden Finkelstein & Silberman.
Bart Klink schrijft: “ Wat volgens mij voor de verdedigers van de traditioneel-christelijke overtuigingen nog het meest problematisch is, is dat ze in de desbetreffende vakgebieden niet of nauwelijks serieus genomen worden. Als het kosmologische en het finetuningsargument werkelijk zo sterk zijn (geworden), waarom zijn de experts (kosmologen/astrofysici) dan niet onder de indruk? Het substantiedualisme, dat bijvoorbeeld nog door Swinburne wordt verdedigd, is vrijwel uitgestorven onder de experts (neurowetenschappers en philosophers of mind). Plantinga's idee van een sensus divinitatis speelt in de psychologie geen enkele rol. In de biologie is het idee van (speciale) schepping al een tijd afgedaan en het idee van Bijbelse archeologie is in de mainstream archeologie ook al een tijd opgegeven.
In strik logische zin zou je dit kunnen opvatten als een drogreden (argumentum ad populum), maar als zo veel expertise uit zulke verschillende vakgebieden tot dezelfde conclusie komen, heb je wel wat uit te leggen als je deze opvattingen blijft huldigen in intellectuele kringen. Het is deze optelsom die volgens mij het grootste probleem is voor een ieder die het traditionele christendom nog intellectueel wil verdedigen.”
3. Degenen die de macht uitoefenen door middel van de verspreiding van een geloof hebben weinig tot geen tolerantie voor degenen die twijfelen, vooral als die twijfel in het openbaar wordt uitgedrukt in de vorm van sceptische vraagstellingen. Is de comfortabele gedachte van religie in overeenstemming te brengen met de grondgedachte van elke wetenschapper dat hij dingen toetst en onderzoekt. Ook als de uitkomsten tegenvallen.
Er bestaan hoogleraren wiskunde die in de Drie-eenheid geloven, zoals er ook medische wetenschappers zijn die belijden dat Jezus uit de doden is opgestaan, en zoals sommige natuurkundigen de transsubstantiatie voor waar houden. Voltaire zinspeelde nog op een Arabier, die een betrouwbaar astronoom en geleerd scheikundige was, die desondanks gelooft dat Mohammed de helft van de maan in zijn mouw heeft gestopt. Op basis van een legende. Ieder mens betrapt zich er weleens op dat hij of zij tegen beter weten in ergens in gelooft of ergens op hoopt. Deze tijdelijke zwakheid is bij hen niet meer dan een vlekje op hun intelligentie dat zij onmiddellijk proberen weg te poetsen als zij het opmerken. Anderen wier hersenen even goed functioneren, verkiezen de roes van een prettig waanidee boven de inspanning die het verwerven van reëel aards geluk vergt. Wat als een vlek is begonnen, loopt bij hen uit tot een lange ader van irrationalisme in het marmer van hun intelligentie. Uit dit verschijnsel blijkt dat karakter de werking van het verstand beïnvloedt, iets wat nooit openlijk wordt toegegeven, maar soms wel omwonden. Wie zegt ‘angst is een slechte raadgever’ deelt eigenlijk mee dat angst tot krom denken kan leiden. Hoe ongelukkiger een mens is, hoe groter zijn neiging in een hiernamaals te geloven, waar hij alsnog gelukkig wordt. (Samenvatting uit "praktisch verstand" - Theo Kars)
4. Is een samenleving die doordrongen is van twijfel over geloof en geloven niet de beste waarborg tegen de negatieve aspecten van een geloof? Is een geloof wat drijft op een verlangen niet intrinsiek een illusie? Een door menselijke behoeften voortgedreven opvatting die verpakt wordt in een droom maar de noodzakelijke kennis ontbreekt. Is het niet verstandiger om dingen te wantrouwen die in de richting gaan van wat gehoopt wordt?
Nu zijn er verschillende vormen van twijfel die apologeten menen te herkennen. De afvallige krijgt dan een etiket die triviaal, enigmatisch, rancuneus of rationeel in zich herbergt. (Houtepen 1997- God een open vraag). De onverschillige ongelovige die wel wat beters te doen heeft, daar hebben ze een broertje dood aan, door en door geseculariseerd en zijn religieuze antenne is helemaal weg. Rancune lijkt voor hen ook een lastige hobbel te zijn. Mensen die geen trek hebben om weer een kerkelijk harnas te dragen en zich te onderwerpen aan een denkbeeldige god, daar kun je maar beter geen tijd aan spenderen. Wat overblijft zijn de rationele- en enigmatische ongelovigen. Deze twee categorieën kun je nog manipuleren. Door het klassieke godsbeeld en de bijbehorende antwoorden weg te laten aldus sommige apologeten. Veel boeken zijn ook geschreven voor deze doelgroepen. De inhoud is pan(en)theïstisch en lijkt ver verwijderd van wat ze zelf geloven. Men hoopt dat dit de aanzet geeft tot een nieuwe vorm van geloven. Het is altijd beter dan niet geloven, althans dat proef ik in hun visie. Of dat ook echt het geval is of dat er slechts sprake is van een versterking van hun eigen positie daar heb ik zo mijn twijfels bij.
Feitelijk bestaat er geen verschil tussen geloof en bijgeloof: alle geloof is bijgeloof. Het enige onderscheid is dat het woord ‘bijgeloof’ voor apocriefe opvattingen wordt gebruikt, en met ‘geloof’ officieel aanvaarde onzinnige ideeën worden aangeduid. Dit onderscheid is ook nog betrekkelijk en verschilt van cultuur tot cultuur. Zo worden in het Westen voodoopraktijken als bijgeloof gezien, terwijl ze op bepaalde Caribische eilanden algemeen aanvaarde godsdienstige gebruiken zijn. (Theo Kars- Praktisch verstand – blz 70).
In 1947 publiceerde de psychiater Skinner een dier experimenteel onderzoek. Hij ontwikkelde een apparaat dat op volstrekt onwillekeurige momenten een graankorrel liet vallen voor een duif. De dieren trachtten dit te beïnvloeden door allerhande rituele handelingen toe te passen. Dus de ene duif draaide steeds zijn hoofd links om, de ander boog het hoofd op en neer etc. Dit patroon herhaalden ze constant tot er weer een korrel viel. Een soortgelijk gedrag zie je in animistische culturen, bij langdurige droogte gaat men rituelen uitvoeren, bijvoorbeeld een regendans, om te trachten invloed te krijgen op de gebeurtenis. Terugkomend op Skinner; wordt er een vast interval toegepast bij het toedienen van het voer dan verdwijnt dit bijgelovige gedrag weer. Dus als er geen koppeling gemaakt kan worden en het gebeuren is onvoorspelbaar dan versterkt dit de bijgelovigheid. Dit kan deels religieus bijgeloof verklaren en het persisterende karakter er van.
Stephen Law heeft een boek geschreven met de titel Believing Bullshit. Het is eigenlijk een verkorte handleiding om onzin te herkennen zodat je niet terecht komt in een intellectueel zwart gat. Maar de bullshit-detector bestaat dus echt, althans verspreidt over bepaalde hersendelen, religieuze informatie wordt minder zorgvuldig gescreend. Dit betekent concreet dat overtuigingen die hier op gebaseerd zijn gemakkelijker stand kunnen houden. Aan je Nederlandse familie vertellen dat Ome Jan terug gekomen is als zombie zal niet echt serieus worden genomen. Maar een god die zichzelf aan zichzelf offert, geboren is uit een maagd en zit te oordelen over de levenden en de doden slaat opvallend genoeg goed aan in de westerse wereld. Een verklaring voor het culturele succes van religie is terug te vinden in de MCI hypothese (minimaal contra-intuïtief) . Deze is empirisch getest en het bleek dat religieuze ideeën minder goed worden gedetecteerd en sneller door het “filter” heen schieten. Het desbetreffende onderzoek is hier te vinden.
5. Kan een pluralistische seculiere maatschappij niet de beste uitgangspositie zijn voor elk individu? In plaats van een samenleving met een overwegend religieuze ondergrond?
Hoewel geloofsfanatici het niet toegeven, en nooit zullen toegeven, worden zij verteerd door afgunst en onzekerheid. Zij ergeren zich aan de aardse genietingen van degenen die niet geloven, en laten zich denigrerend over deze genoegens uit. Zij noemen ze “ijdel” en “onbevredigend” wat op schelden neerkomt. Als door een samenloop van omstandigheden in een land het aantal officiële aanhangers van een godsdienst zo sterk groeit dat het politiek de overhand krijgt, tonen de fanatici hun ware gezicht. Zij nemen de leiding en leggen zich erop toe om hun opvattingen wettelijk voor te schrijven aan anderen; iedereen moet dan leven zoals zij wensen. Als zij daarin slagen, hebben zij minder reden tot afgunst en valt het hun gemakkelijker in de juistheid van hun eigen speculatieve verwachtingen te geloven. Zij stoppen andersdenkenden een prop in de mond en vleien zich vervolgens met de illusie dat hun opvattingen onaanvechtbaar zijn omdat ze niet worden aangevochten. (Theo Kars –Praktisch verstand – blz. 106).
6. Er is een strijd tussen de “geest” van vrij onderzoek en de “geest” van fundamentalistisch denken. Welke stroming heeft de voorkeur en zou je er mee kunnen leven dat eerstgenoemde religie ontmanteld?
Een van de meest verbazingwekkende en verwarrende kenmerken die opvallen bij de belangrijkste groeperingen uit het christendom, is dat theologie studenten leren om de historisch-kritische methode te gebruiken. Ze leren over de verschillen en tegenstellingen, ze ontdekken historische fouten en vergissingen. Ze komen erachter dat het moeilijk is om te weten of Mozes echt bestond of wat Jezus werkelijk zei en deed. Dat veel boeken onder pseudoniem zijn geschreven, dus in naam van een apostel. Dat er andere boeken zijn die op een bepaald moment opzij werden gezet omdat ze niet aan een bepaald verwachtingspatroon voldeden. Dat we geen originele boeken hebben, maar slechts kopieën die eeuwen later zijn gemaakt. Ze leren dit alles en nog meer kritische zaken. Maar op het moment dat ze predikant worden, dan leggen ze dit allemaal terug op de plank. (Aangepaste vertaling uit Jesus Interrupted van prof. Bart Ehrman)
De volgende generalisatie kom je een enkele keer tegen. Namelijk dat de opkomst van de wetenschap werd bereikt door christelijke geleerden. Als we naar de middeleeuwen kijken dan zien we een effectieve theocratie, alle wetenschappers waren christenen. Het is van hetzelfde genre als de stelling dat alle wetenschappers waren mannen omdat vrouwen in de middeleeuwen niet mochten studeren. Een leestip in dit geval is het boek van Freeman –The Closing of the Western Mind: The Rise of Faith and the Fall of Reason. 2500 jaar geleden creëerden Griekse filosofen een nieuwe manier van kijken naar de wereld gebaseerd op observatie, logica en het zoeken naar een rationele verklaring, zonder toevlucht te nemen tot goden of geesten. Deze nieuwe visie was een significante sprong van de gewichtige bijgeloof van hun voorgangers en zorgde voor een enorme vooruitgang in de wetenschap in de daaropvolgende eeuwen. Denk maar aan mensen als Aristoteles , Eudoxos , Epicurus, Galen , Euclides , Ptolemaeus , Hero en Archimedes. Het christendom kwam in beeld en deze immense vooruitgang stagneerde en kwam pas in de renaissance weer in een versnelling. De “seculiere’ verlichting gaf een extra impuls om de menselijke geest weer open te stellen voor de wijze die Griekse filosofen ooit hadden bedacht. Dit is een summiere weergave van het boek.
7. Teleologische godsbewijzen blijven uit. De onderzoeksresultaten vertonen een significant autonoom karakter. Autokatalyse, zelfreplicatie en symbiogenese. Maar er komen ook steeds meer bewijzen dat de invloed van geïntegreerde virussen groter is dan verwacht. Bestaat er in het paradigma nog ruimte voor een inbreng van een onzichtbare entiteit. (noot: empirische wetenschap staat centraal)
Steven Weinberg theoretisch fysicus en Nobelprijswinnaar deed de volgende uitspraak.
Wetenschap maakt het niet zozeer onmogelijk om te geloven in God; wetenschap maakt het mogelijk om niet meer te geloven in God.
Wetenschap kan niet altijd beslissende uitspraken doen maar over veel zaken is goed nagedacht. Onder de noemer sciëntisme kan wetenschap uitsluitsel geven en het voortouw nemen in waarheidsvragen. Al was het maar vanwege de wirwar aan overtuigingen die mensen hebben, waar ze vaak inhoudelijk niet eens goed over hebben nagedacht. En waar de verschillende levensbeschouwelijke stromingen elkaar het licht in de ogen niet eens over gunnen. In dat geval is het prettig om een objectieve en tamelijk onafhankelijke derde partij uitsluitsel te laten geven. En uitspraken die volgens sommigen een verbinteniskarakter dragen en ook zouden moeten gelden als argument. Daar kun je vragen bij stellen. Het kan de waan van de dag zijn, de waarde die iemand koppelt aan dit soort uitspraken kan van moment tot moment verschillen. Het wijst slechts op een bepaalde stand van zaken die door voortschrijdend inzicht achterhaald kan worden.
Een niet gelovige overtuigen met argumenten waar geen bewijs achter zit, lijkt mij een onbegonnen zaak. Het kan een worstelende gelovige wat meer steun geven en deze misschien wat langer laten twijfelen. Echter het vreemde is dat er vaak wordt geroepen dat ze bedoeld zijn voor atheïsten. Is dit het spek dat moet zorgen dat de religieuzen zich verzamelen rond deze boodschap?
8. Omschrijf je godsbeeld en geef in duidelijke taal weer, dat het meer is dan een gevoelskwestie.
Een god met een lange witte baard die in een hemel woont en zit op een troon. Daar moet je niet mee aankomen bij de moderne gelovige. Want hun god heeft geen stoffelijk lichaam en zit niet in een Jan des Bouvrie- achtige omgeving te luisteren naar een eeuwigdurend koor. De atheïst speelt met een achterhaalde karikatuur. Via de google zoekfunctie heb ik god ingevoerd en gekeken naar afbeeldingen. En het opvallende is dat de baard prominent aanwezig. In de belevingswereld van christelijke kunstenaars uit heden en verleden. Echter wat is er eigenlijk mis met de equivalent van Sinterklaas en de Kerstman. Geneert men zich voor een almachtige baarddrager. Wil men graag voor vol worden aangezien?
389 maatschappijen bestuderen en willekeurig twee derde er tussen uit vissen. Deze deelverzameling analyseren en de conclusie trekken dat moraliserende (strenge) goden het best gedijen in barre omstandigheden. Weinig voedsel en een bar klimaat. In de woestijn floreren goden zoals de Bijbelse Jahwe. Met een ecologische blauwdruk kan het karakter van een god voorspeld worden. Klimatologische omstandigheden leveren dus een bijdrage aan een godsbeeld.
9. Entia non sunt multiplicanda praeter necessitatem (Ockham's scheermes). Een belangrijk filosofisch criterium. Wat gebeurd er als we dit analogon toepassen op de Bijbel?
Een paar citaten van Bas Haring uit God of noppes.
Het mooie van God is immers dat hij niet bestaat. Dat is een hele slimme truc. Als je op zoek bent naar een externe objectiviteitwaarborg, naar de verpersoonlijking van iets dat eeuwig en altijd waar is, dan is het heel handig dat God niet bestaat, want dan kun je immers ook nooit weerleggen dat hij bestaat. ,,,,,,,,, De truc van de goden is juist dat ze onaantoonbaar zijn. Dat is ook de reden waarom mensen er zo lang in blijven geloven. Als ze wel aantoonbaar zouden zijn, zou je er snel niet meer in geloven.
Nog zo’n claim van godsdiensten is het eeuwige leven. In hoeverre is die geloofwaardig?
Het spijt me voor de mensen die hierop vertrouwen, maar je bent echt wel heel erg dom als je hierin gelooft. Dat gaat vele malen verder dan de beloften van mensen die je een verkeerde hypotheek verkopen. Het is een heel slimme truc omdat je iets belooft dat onmogelijk weerlegd kan worden. Het tegendeel kan nooit bewezen worden. Je zou meer hebben aan de concrete belofte dat je heel je leven voldoende te eten zult hebben als je maar gelooft. Maar dan heb je wel een probleem als je erachter komt dat het een loze belofte is. Dan val je van je geloof.
10. Bertrand Russell schreef: “Er is iets zwaks en verachtelijks aan een mens die niet opgewassen is tegen de gevaren van het leven zonder de hulp van troostrijke mythen". Hoe sta jij tegenover deze bewering?
Ik ben niet uit op vernietiging van religie:; iedereen mag natuurlijk hoop putten waaruit hij maar wil. Ik ben wel uit op vernietiging van het irrationele dat zo gemakkelijk uit religie voortkomt. Irrationaliteit is gevaarlijk en contraproductief. Alleen het wetenschappelijke wereldbeeld kan tot een betere wereld leiden. Je moet mensen desnoods provoceren om ze zich dat te laten realiseren. -Lawrence Kraus-
11.Hoe sta je tegenover de logoi spermatikoi? Als dit positief is, kun je dan ook uitleggen waar dit filosofisch concept zijn invloed voor het eerst laat gelden en op welke wijze. Is de beweerde oorspronkelijkheid hiermee gered?
Komt oorspronkelijk uit de stoïcijnse school. Een theologische interpretatie hoe soorten tot expressie komen. Inmiddels achterhaald door de evolutie theorie. Persoonlijk vind ik de moderne tegenhanger leuker. Epigenetische inprinting. En het verhaal rond TET eiwitten en de omzetting van de gemethyleerde vorm van cytosine. Je kan hiermee een gen weer aanzetten. De ontwikkelingsbiologie is in opkomst.
12.Is het Oude Testament noodlottig voor het christendom? De verhalen van ongehoorde wreedheid soms gepaard gaande met obsceniteiten. Is de tegenstelling dusdanig groot dat men deze verhalen gemakshalve maar overslaat? Past de wrekende god wel bij het liefhebben van vijanden. Staat de blijde boodschap niet op gespannen voet met de wraakzuchtige joodse god.
Sommige gelovigen opteren de uitspraak: “De Bijbel is een liefdesverklaring”. Wat is hier liefdevol aan:
1 Sam 27. Telkens wanneer David het land overviel liet hij man nog vrouw in leven;
Mooi verbeeld in het verhaal rond de bevolking van Rabba; hij legde de bevolking onder zagen, ijzeren bijlen en ijzeren pinnen; ook liet hij hen overbrengen naar de tichelwerken.
(Hitlers methoden?)
Voor degenen die smullen van dit soort verhalen. Die vaak ontbreken op de kansel. Is het altijd mogelijk om deze link te openen. U bent gewaarschuwd.
13. Uitspraak Ralf Bodelier: "Nu ben ik niet alleen atheïst ik ben ook theoloog al zeg ik liever: ik studéérde theologie. Bovendien doceerde ik het jarenlang aan een hogeschool. Vrijwel wekelijks mocht ik de vraag van studenten en collega’s beantwoorden hoe een theoloog in godsnaam atheïst kan zijn. Mijn antwoord was onbeschoft en van retorische aard, hoewel ik nog steeds denk de spijker op zijn kop te treffen. Het luidde ongeveer als volgt:
‘Dat je dat verbaast! Je hoeft toch ook niet aan kanker te lijden om oncoloog te worden? Er valt zelfs veel voor te zeggen om bijzonder sceptisch te staan tegenover theologen die in God geloven. Zoals een oncoloog niet meer in staat is om nuchtere diagnoses te stellen als hij wordt getergd door helse pijnen, kun je van een theoloog geen afgewogen oordeel verwachten als hij zijn denken laat vertroebelen door religieuze mist".
Aldus Ralf Bodelier kun je jezelf iets voorstellen bij dit antwoord?
Het aantal atheïstische theologen zou snel moeten toenemen. Misschien wordt het tijd voor positieve discriminatie. Elders toegepast om vrouwen en minderheden meer kansen te bieden. Nu hangt er een waas van pseudo-wetenschap rond theologie. Kennis experts die je iets kunnen vertellen over een onzichtbare entiteit. Maar gemiddeld genomen geen enkel bewijs hebben voor bovennatuurlijke zaken. Een enkele keer doen ze geloofsuitspraken die begeleid worden met een academische titel. Dit is onwetenschappelijk en zit in dezelfde hoek als een arts die beweerd dat homeopathie echt werkt. Maar verder geen deugdelijke argumenten kan overleggen. Het is het overschrijden van een denkbeeldige grens. Die ideologisch gekleurd is. Maar niets te maken heeft met het universitaire karakter van deze richting. Meer atheïstische theologen zou het onafhankelijke karakter van deze studie kunnen versterken.
Een paar citaten van Tjerk Muller, die theoloog is en er niet voor terugdeinst om de vinger op de zere plek te leggen. Iemand die de beroepsgroep niet vertroetelt, om daarmee de theologische cohesie in stand te houden.
Kortom, het enige waar theologen het over eens zijn, zijn voorgegeven geloofswaarheden waar geen controverse over is binnen de christelijke geloofsgemeenschap. God is goed, Jezus is toppiejoppie, dopen hoort erbij, etcetera. Maar zodra er een dispuut ontstaat over een geloofskwestie, dan zijn theologen helemaal niet in staat om de waarheid aan het licht te brengen. Een deel van hen besluit in de regel gewoon dat het zus of zo zit, en dan wordt iedereen die er anders over denkt voor ketter verklaard.
Theologie (en dan heb ik het over theologie in eigenlijke zin, niet over allerlei subdisciplines die onder letteren en geschiedenis vallen) daarentegen verklaart niks. De uitgangspunten zijn speculatief, over de methoden is geen overeenstemming, en de conclusies zijn sterk afhankelijk van de persoonlijke voorkeuren van de desbetreffende theoloog.
14. Een vliegtuig stort neer en van de 450 inzittenden overleeft slechts één persoon. “Een wonder wordt er door bepaalde personen geroepen met als slotwoord de kreet dankt de heer”. Wat doen we met de overige 449 personen.
Het bovenstaande zou ik persoonlijk een gelukkige toevalstreffer noemen. Opmerkelijk dat christenen hier spelen met een machtige en onzichtbare hand. Het is trouwens een dilemma voor hen. Want sluit je dit uit, dan verdwijnt de uitspraak dat elk haar op ons hoofd geteld is, en dat er geen mus van het dak valt zonder dat hun god dat wil? En is het leven gebaseerd op kansberekening. Of botweg toeval. Namelijk mensen komen vaak in situaties terecht waar ze niet om hebben gevraagd. Dus de 11 jarige jongen heeft niet gevraagd om verkracht te worden door een priester. De kinderen in Ethiopië zijn ongevraagd slachtoffer van droogte. De kwaliteit van het wonder laat trouwens ernstig te wensen over. Honderden mensen moeten sterven, duizenden nabestaanden geslachtofferd om er een eerbetoon aan een opperwezen uit te halen. Even een hemelse prioriteit stellen om iets duidelijk te maken. En het is mij nog steeds niet duidelijk. Maar ogenschijnlijk sta ik hier niet open voor.
15. De factor taal in religie. Woorden kunnen waar, onwaar of onzinnig zijn. Is taal van wezenlijk belang voor religie? Gebeurt er iets na het gebruik van woorden? Wordt de functie van taal niet zwaar overdreven?
Georganiseerde gelovigen hebben vaak een specifiek soort taalgebruik. Geheimzinnig en vroom aan de orthodoxe zijde. De Tale Kanaäns is hier een bekende uitingsvorm van. Heere met twee e’s. Jezus is het borgje. Verkleinwoordjes spelen een belangrijke rol. Onareren is masturberen, Egypteland, heirscharen, gerechtigheid en genade, het dierbare bloed, het zoenoffer, kwam te, tot bekering komen etc. Wollig, ouderwets, sentimenteel en tamelijk afstandelijk. Nu lopen de meningen over de Tale Kanaäns uiteen. Er zitten veel kunstmatige elementen in dit taalgebruik die niets met de oorspronkelijke taal te maken hebben. De evangelische stromingen hebben een euforische vorm van uitdrukken. Jezus maak me blij, Jezus kom in mij en allerhande toespelingen op Jezus. Vervang Jezus door de naam Herman en organiseer dan eens dezelfde dienst. Het effect merk je direct. Een kleffe, hysterische en nogal onsmakelijke manier van uitdrukken. Woorden als vrucht dragen is het equivalent van anderen bekeren, rentmeesterschap is aandacht voor het milieu. Er zijn ook stopwoordjes zoals bemoediging of vertroosting deze kunnen bijna overal achter geplakt worden. Op internet kwam ik een omschrijving tegen die het taalgebruik en timbre van voorgangers omschreef binnen evangelische bewegingen. “Charismatische geilheid”. De manier van presenteren en het megalomane karakter van deze personen zijn hypnotiserend en legt sterk de aandacht op hun eigen ego. Het publiek vindt dit vaak prachtig. Een echte show met een goede acteur. Die anderen opzweept om ook mee te doen.
De coulissen vertonen een hippe show. Een gelikte preek, volgens de voorganger, afgewisseld met band en koor. Als het publiek geraakt wordt, dan is het doel bereikt. De voor de hand liggende conclusie kan dan uit de bureaula getrokken worden. “Onze god was er vandaag weer bij”. Nu is het nogal ontnuchterend om te weten dat de specifieke hormonen die hier een rol bij spelen; tevens aanwezig zijn bij een goede film, theatervoorstelling, het ontslag van Aad de Mos (Spartafans) en op elke andere plaats waar gespeeld wordt met de menselijke emotie.
Ik begon met de tale Kanaäns en zoals gebruikelijk zijn hier ook boeken over geschreven. J. van Delden heeft een lexicografisch overzicht gemaakt die gaat over de invloed van de Statenvertaling op de grammatica en stijl van ons taalgebruik. De titel zal u niet verbazen namelijk tale Kanaäns.
Het stukje geschiedenis laat ik voorlopig voor wat het is en beperk mijzelf tot een paar onbekende uitdrukkingen. Die eigenlijk in ere moeten worden hersteld, bijvoorbeeld een begrip dat gebruikt kan worden op het forum. Hij is een verachte fakkel; iemand wiens verdiensten niet worden erkend. Een gallio; een onverschillig iemand. Een Moab; een gemene vent een treiteraar. Een uriasbrief, een brief die de brenger ervan onheil bezorgt. Misschien handig voor de moderatie als keuzemogelijkheid. Drekgod een valse god ook leuk voor christenen om onderscheid te maken. Zijn tong in toom houden; niet alles zeggen wat men denkt. En zo zijn er rond de 1000 uitspraken die in ons taalgebruik bivakkeren, sommigen prominent en anderen zijn veelal vergeten.
Een enkele keer duikt Tillich op die de antropomorfe theologie verwerpt omdat God niet ervaren kan worden en dat de traditionele theologie te dicht bij de wereld staat. Zijn beschrijvingen zijn een soort speciale psychologische beweringen die onderdeel zijn van de transcendente metafysica. Deze god is niet daarginds maar veel verder weg om daarginds te zijn. Deze god is de grond van de ontologische structuur van het zijn, zonder zelf onderworpen te zijn aan die structuur etc. De aanhangers van Tillich lopen weg met zijn beeldende associaties en expressieve betekenissen. Het zijn geen echte beweringen, in overdrachtelijke zin hebben ze geen betekenis. De ene metafoor wordt vaak door de andere vervangen, deze god is zo transcendent dat zelfs de mystieke ervaringen er niet meer op van toepassing zijn.
16. Zijn semantische woordspelletjes een probaat middel om anderen te overtuigen van je eigen religieuze gelijk?
Nu worden er diverse manieren gebruikt om sceptici te bekeren. Tim Keller is een bekende apologeet die hier veel aandacht aan schenkt. Zijn boeken zitten vol met honingzoete woorden. Cirkelredeneringen die slechts de conclusie, die van te voren vastligt, volgen. Argumenten als scepticisme is ook een geloof. Niet wedden op een god is een sprong in het duister. Jezus heeft het meest geleden. Kwaad bestaat om het goede te leren kennen. Het christendom was van oorsprong moreler dan haar omgeving. Er is geen bewijs tegen de waarheid van het christendom en nog meer moeten de lezer proberen te overtuigen. Met een kleine steekproef extrapoleert hij bijvoorbeeld de stelling dat je eigenlijk een christen moet zijn om echt gelukkig te worden. Hiernaast stelt hij dat overtuigingen die gebaseerd zijn op een geloof gelijkwaardig zijn aan overtuigingen die voortvloeien uit de rede. Hij geeft simplistische antwoorden op argumenten van bijvoorbeeld Sam Harris en Daniel Dennett. Zijn weerleggingen zijn over het algemeen oppervlakkig en lui. Hij bekritiseert Dan Brown (fictie schrijver) en geniet ervan als hij dit “intellectuele hoogstandje” heeft afgerond. Hij gedraagt zich van tijd tot tijd als een louche autohandelaar. Die zijn product met veel retorische trucjes probeert te verkopen. De oplettende lezer herkent dit patroon al na een paar bladzijden.
17. Is ontologische bewijsvoering valide? Zo ja, noem een succesvol voorbeeld?
Ik kreeg een reactie. Waarin dogmatische leerstellingen de overhand hadden. Om vervolgens een rationeel betoog af te steken wat doorspekt is met empirische bewijslast lijkt nutteloos. Als iets geloofd wordt zonder verifieerbare argumenten, dan kan dit niet weerlegd worden. Hubert Schleichert heeft hier een boek aan besteed met een te lange titel. Hij balanceert tussen het serieus nemen van de tegenstander en diens argumenten ontmantelen tot op elk detail of subversief te werk gaan en de zaak belachelijk maken. Dit laatste kom je al tegen bij Voltaire die zijn tegenstanders de volgende vraag stelde: “Bent u van mening dat de zielen van Pythagoras, Confucius, Socrates, Cicero, Epictetus en Marcus Aurelius geplakt zijn op een stok en worden gebakken in de eeuwigheid door duivels”? En zelfs dit kan serieus worden genomen. Denk maar aan de scholastiek in de middeleeuwen die zich bezig hielden met de vraag: “Hoeveel engelen er op de punt van een speld kunnen dansen”? . Maar na deze anekdotes ga ik maar verder voor degenen die het serieuze werk niet schuwen. Voor deze personen is er een boekje getiteld "Irreligion" van John Allen Paulos. Een wiskundige die in 12 hoofdstukken argumenten analyseert. In hoofdstuk 5 vindt u het ontologische argument. Als intro zet hij een conversatie uit Plato’s Euthydemus. Hij gebruikt deze als voorbeeld ter ondersteuning van het abacadabra argument.
Dionysodorus: You say you have a dog?
Ctesippus: Yes, a villain of one.
Dionysodorus: And he has puppies?
Ctesippus: Yes, and they are very like himself...
Dionysodorus: And the dog is not yours?
Ctesippus: To be sure he is mine.
Dionysodorus: Then he is a father, and he is yours; therefore, he is your father, and the puppies are your brothers.
Een absurd voorbeeld. Echter ontologische godsbewijzen zijn soms zo verfijnd dat de lezer wel door heeft dat ze niet deugen, maar moeite heeft om precies te zeggen wat er niet aan deugd. Aldus Bertrand Russell.
Zelfbenoemde experts presenteren de logica van de schone schijn binnen een dialectische puinhoop waarin hun bestaansrecht moet blijken.
18. Waarom is atheïsme de dominante levensbeschouwing onder Nobelprijswinnaars?
Ik heb het niet over de Nobelprijswinnaars binnen de sectie literatuur of vrede. Maar over hedendaagse natuurwetenschappers die bijgedragen hebben aan fundamenteel onderzoek. Gekscherend wordt er wel eens gezegd: "Stel dat alle atheïstische hoogleraren en onderzoekers zouden stoppen wat zou dat betekenen voor een universiteit?" In de VS is in 1998 een onderzoek geweest. Meer dan 70% gelooft niet. Iets meer dan 20% noemt zich agnostisch en minder 10% zegt religieus te zijn. Het onderzoek is gehouden onder natuurwetenschappers. Je zou gemakshalve kunnen concluderen dat de natuurwetenschappen kennis oplevert die een goed tegenwicht vormt t.o.v. niet te onderbouwen mythes.
"Leading Scientists Still Reject God." Nature, 1998; 394, 313.
44% van de hoogleraren in Nederland noemt zich atheïst. Een mooie uitgangspositie die duidelijkheid verschaft. Als de religieuze wetenschapper dit leest dan liggen er een aantal vooroordelen op de loer. Zijn conclusies kan hij in het gewenste kader stoppen. Het is maar welke onderzoeksvragen je wilt beetpakken. De hoger opgeleide past zich aan binnen de heersende mores. Heeft weinig tijd om de Bijbel te lezen. Ze verdienen meer en het hedonisme weegt zwaarder dan de “voordelen” die religie biedt. De carrière drang staat op gespannen voet met “religieuze waarden”. En tussen de regels door wordt er nog over een sterke analytisch geest gesproken die argwanend is tegenover religieuze gespreksstof. Tot slot is er nog een stukje opvoeding gerelateerde input en het beeld is duidelijk. De gelovige onderzoekers zien een optelsom van problemen. Die elkaar versterken. Althans dat proef ik uit hun beweringen. Jammer, dat ze niet de gevolgtrekking van Nietzsche zien: “ Het einde van het geloof in God – Nietzsche noemt dat ‘de dood van God”. - God als een onnodige hypothese. Hoger opgeleiden hebben hier massaal gevolg aan gegeven. De bestaansgrond valt niet met wiskunde of filosofie te rekken. Uitstel van executie. Deze groep hoogleraren heeft dit bewust of onbewust door en zijn niet meer te vinden op deze plek. Die bevolkt wordt door mensen die hunkeren naar een godsbewijs en met veel inspanning trachten het tij te keren. Tot ze merken dat ze op eilandjes staan die op gespannen voet staan met de realiteit.
19.Onterecht denken wij vaak dat anderen onze mening delen. Dit is kenmerkend voor ons sociaal inlevingsvermogen. Je zou God een product noemen van het inlevingsvermogen van iemand. Als je dit concept doortrekt dan kun je verwachten dat Zijn mening overeenkomt met degene die gelooft. Nicholas Epley heeft hier onderzoek naar gedaan. In morele kwesties bleek dit te kloppen. Tijdens het onderzoek werd de mening van de proefpersonen op slinkse wijze bijgesteld. Het bleek dat “God’ ook meedraaide. Een soort kompas wat gerelateerd is ons eigen sociaal inlevingsvermogen. Waait deze god dus met alle winden mee?
Elke opkomende religieuze behoefte zoekt naar expressiemateriaal uit de christologie, hoe sneller de behoeften elkaar opvolgen des te vlugger hebben we een nieuwe Jezus, en hoe simultaner ze optreden, des te groter het veelvoud van Jezus beelden. Die uitwaaiering kan eindeloos doorgaan.
(H.M.Kuitert – Jezus nalatenschap van het christendom; blz.141)
20.“Waarom vragen”; spelen een belangrijke rol in de ontwikkeling van een kind. Het is een "teleologische" manier van denken. Het is uitermate nuttig voor hun persoonlijke ontwikkeling. Ze leren onbewust hierdoor veel dingen. Intuïtief gezien kennen kleuters bijvoorbeeld geen grenzen. Voor elk probleem een passende oplossing. Ze zijn hierin ongeremd. Intuïtief denken heeft bij hen de voorkeur boven een rationele verklaring. Echter iemands cognitieve ontwikkeling zet zich voort en de ratio neemt steeds meer de overhand. Zijn volwassenen die schermen met een teleologische verklaring eigenlijk in hun kleutertijd blijven steken?
Er is geen absolute betekenis, doel, lot, orde of permanent karakter aan ons leven. Dit te accepteren is in beginsel contra-intuïtief. "De bedwelmende aantrekkingskracht van geloven, het zien van 'tekenen 'in een onbegrensde reeks van onverwachte natuurverschijnselen, de onwrikbare illusie van psychologische onsterfelijkheid, en de impliciete aanname dat tegenslagen zijn gerelateerd aan een goddelijke plan. Er is sprake van een cognitieve illusie van een altijd aanwezige en scherp oplettende God. Bering komt tot deze conclusie in “The Belief Instinct: The Psychology of Souls, Destiny, and the Meaning of Life”. Een boek dat geplaatst kan worden onder cognitieve processen en evolutionaire psychologie. Pascal Boyer (Religion Explained) en Scott Atran (In Gods We Trust)mag je plaatsen in dezelfde categorie. Bering ziet religie als een evolutionair bijproduct. Binnen dit verhaal plaatst hij een “theory of mind” . Het geëvolueerde vermogen om een inschatting te kunnen maken wat anderen denken en waarschijnlijk gaan doen. Dit talent is verantwoordelijk om samen doelen te behalen en versterkt het groepsproces. En dus het overleven als soort. De uitvinding van het bovennatuurlijke is een overdreven gebruik van dit alledaagse proces. Het is enigszins uit de hand gelopen en kent in de vorm van religie ritualistische gebruiken en een koppeling naar het existentiële .Tevens is er een wijdverbreide exegetische cultus rond teleologische illusies. Gebeurtenissen gaan uitleggen in termen van een doel. Of zoals jonge kinderen zeggen: "Er zijn bergen zodat dieren een hogere plaats hebben om op te klimmen”. Dezelfde jonge kinderen kun je een spel in handen geven die aan alle kanten neigt tot vals spelen. Ze kunnen een stukje afsnijden, een extra snoepje pakken etc. Vertel hen dat er een spook zit te kijken die oplet of het wel eerlijk gebeurd. De uitkomst zal geen verbazing opwekken. Bij volwassenen neemt een onzichtbare entiteit dit over. Zo zijn er tal van studies die religie denken te verklaren. Het wachten is altijd op de gelovige die met de opmerking komt het is te kort door de bocht. Want men gaat voorbij aan…. En daarna komt het bekende gereutel. Bladvulling om het onzichtbare vriendje en de cultus er om heen uit de wind te houden.
Evolutionaire bijverschijnselen die een plausibele verklaring zouden kunnen geven waarom religie nog steeds een rol van betekenis speelt worden tegenwoordig als een soort laatste redmiddel omarmd door religieuzen. Het mechanisme is slechts bijzaak, mocht er sprake zijn van een natuurlijke verklaring die graancirkels te snel aan buitenaardsen koppelt of in een donker bos armen van takken maakt. Dan is het ook geschikt om het christelijk godsbeeld tevoorschijn te trekken en kinderen in het bijzonder onderwijs hier veelvuldig mee te confronteren. De natuurlijke aandrang om te fantaseren moet in de juiste banen worden geleid. Via deze link kunt u nog meer zaken in ogenschouw nemen. Een klein deel over HADD oftewel Hyperactive agent-detection device (HADD) plak ik hieronder. Dat de religieuzen het niet aan de natuur durven over te laten blijkt uit deze studie. Indoctrinatie is hard nodig om kinderen de gewenste richting op te sturen. Nu zullen ze het onderling nog eens moeten worden welke het wordt van de duizenden goden of moeten ze maar iets nieuws aanbieden zoals het vliegende spaghettimonster. Als een wetenschappelijke verhandeling niet voldoende bevredigd en zin geeft.
Cliff Beekman: “Mensen blijken niet alleen een neiging te hebben om tegenslagen toe te schrijven
aan bovennatuurlijke actoren, we hebben tevens een algemene neiging om actorschap te herkennen in de objecten uit onze omgeving.Dat is het gevolg van de hyperactiviteit van het ‘agent-detection device’, een verzamelnaam voor inferentiemechanismen gespecialiseerd in de herkenning van levende objecten en actorschap.
Het ‘agent-detection device’ wijst op twee belangrijke aspecten van het menselijk begrip van religieuze actoren. Ten eerste geeft het aan dat mensen niet echt bezig zijn met de aard van bovennatuurlijke actoren, maar wel met de herkenning van hun aanwezigheid. Ten tweede geven de inferentiemechanismen van het HADD ons de onmiddellijke intuïtie dat er een actor aanwezig is, hoewel andere verklaringen vaak even plausibel zijn (Boyer, 2001, p. 164-165).
De hyperactiviteit van het ‘agent-detection device’ kan men aanzien als een noodzakelijk nevenverschijnsel van een adaptief mechanisme. Natuurlijke selectie zal immers de voorkeur bieden aan snelle boven trage algoritmen voor de herkenning van prooien en natuurlijke vijanden. Een onvermijdelijk neveneffect is echter het voorkomen van vals-positieven (i.e. het onterecht toewijzen van actorschap). In tegenstelling tot vals-negatieven (i.e. het niet herkennen van de aanwezigheid van levende objecten) zijn vals-positieven relatief onschadelijk vanuit evolutionair oogpunt. Niettemin kunnen ze bijdragen tot het succes van religieuze concepten aangezien het vrij natuurlijk lijkt om de vals-positieven te verklaren aan de hand van minimaal contra-intuïtive actoren (Barrett, 2000, p. 31-32)”.
Zijn mensen van nature voorbestemd om te geloven in goden en een hiernamaals? Deze vraag is onderzocht in een breed opgezette studie door een tiental filosofen en theologen. Het werd gefinancierd door de Templeton Foundation, een organisatie die religie weer op de kaart wil zetten. De onderzoeksleider was antropoloog Justin L. Barett een volgens eigen zeggen overtuigd christen. Zijn partner in het desbetreffende onderzoek Robert Trigg doet hier zeker niet voor onder. De twee heren hebben de toelichting gegeven op het onderzoek. Er doemen gelijk al een aantal problemen op. De belangrijkste in kwestie: a. Voorkeur voor bevestiging; B. Vooringenomen interpretatie; C. Demonisering. De uitkomst is een filosofische essay die wereldwijd rondgaat en waar zelfs boeken over worden geschreven. Op bladzijde 32 van deze verhandeling over wetenschap versus pseudo-wetenschap staan enkele kenmerken waar de pseudo-wetenschapper aan te herkennen is. Dit hoeft niet de betekenen dat hij zijn hele loopbaan deze werkwijze volgt. Echter gezien het bovenstaande onderzoek en de opvattingen van de betrokkenen en de financieringsbron zou er een hoge mate van scepticisme moeten zijn ten aanzien van de uitkomst. Dit ontbreekt helaas!! Waarbij nog vermeld moet worden dat veel deelfacetten van deze studie al circuleerden in Cognitive Science and Religion wederom een organisatie die tracht een lans te breken voor religie. Meer over deze materie vindt u op deze site.
Het bestaan van een tendens om te geloven in goden, waarbij naturalistische verklaringen even opzij worden gezet, bewijst nog niet het bestaan van een god. De intentionaliteit is tevens vaag als het gaat om een overkoepelende reden achter dit mechanisme. Zelfs het verhaal rond het monotheïstisch godsbeeld wordt door de veelheid aan religieuze overtuigingen, of het nu polytheïsme, pantheïsme, animisme of spirituele levenskrachten zijn, naar de grote hoop verwezen.
Volgens M.D Faber auteur van “The Psychological Roots of Religious Belief” worden we zonder religieuze neigingen geboren. Het wijdverspreide geloof in een god heeft echter zijn wortels in de prille begintijd van de ontwikkeling van een kind. De almachtige verzorger is een proto-godheid die met kreten (proto-gebed) gesmeekt wordt om voeding en zorg. Dit onbewuste proces kan geëxploiteerd worden door er een religieus verhaal aan vast te koppelen. Niemand heeft echter een neurologische kaart waarin dit van te voren is geprogrammeerd. Dat blijkt al uit het aantal niet-gelovigen die opgevoed zijn met een alternatieve verklaring.
Als de gelovige de nadruk legt op de natuurlijke basis van een geloof, dan slaat hij indirect een gat in zijn eigen positie. Hij of zij had er beter voorgestaan als het overduidelijk een niet natuurlijke aangelegenheid zou zijn. Iets wat slechts op bovennatuurlijke wijze te verklaren is. Tevens hanteren degenen die inzetten op een naturalistische verklaring een te ruime definitie, zou het beperkt blijven tot goedgelovigheid dan past het binnen het beeld van een deel van de mensheid. Die kritiekloos zappen naar RTL 4 om onderuit gezakt naar Char te kijken. Om haar cold reading technieken als waarheid tot zich te nemen. Mensen die tarots interpreteren, horoscopen nalopen, aura’s denken te zien, praten met overledenen, helende armbandjes dragen en alles wat hen persoonlijk aanspreekt uitproberen. Via de massamedia worden ontelbare mensen op het verkeerde been gezet. Omdat ze het graag willen en misschien nodig hebben. Durkheim (The Elementary Forms of Religious Life) bracht het in een studie al naar voren dat mensen niet de oorzaken van een collectief bewustzijn kunnen traceren, ze denken dat het afkomstig is van een kracht buiten zichzelf. De samenleving maakt steeds van gewone dingen “heilige zaken”. En uiteindelijk krijgen de mensen het idee dat er twee soorten van de werkelijkheid zijn.
21.Mijn soulmate heeft op zijn site een prachtig stukje proza staan. Het gaat over de Israëlische psycholoog George Tamarin. Hij deed van 1966 tot 1973 een onderzoek naar het effect van "niet-kritisch Bijbelonderwijs op het vormen van vooroordelen". Het onderzoek strekte zich uit over 1066 Israëlische kinderen van 8 tot 14 jaar. De kinderen werd het verhaal van de val van Jericho en het uitmoorden van alles wat daar leefde voorgelezen (Jozua 6). Daarna werden de kinderen de vraag gesteld "Denk je dat Jozua en de Israëlieten juist handelden of niet?" De antwoorden verdeelden zich als volgt: Volledig juist 66%, Volledig onjuist 26%, Noch geheel juist, noch geheel onjuist 8%. Als redenen voor goedkeuring werden genoemd Gods belofte het land te schenken, Gods opdracht dit te doen, het gevaar van vermenging met slechte andere culturen en godsdiensten. Van de 8% kinderen die bedenkingen hadden werden er oa redenen gegeven als: "Jozua was dom om ook de dieren uit te roeien, hij had ze beter zelf kunnen gebruiken", "De stad en al de goederen hadden niet vernietigd hoeven worden".
Er was geen verschil in percentages tussen meisjes en jongens.
Als controlegroep kregen 168 kinderen hetzelfde verhaal voorgelezen met 'Generaal Lin' in plaats van Jozua als held en 'Het Chinese Koninkrijk van 3000 jaar geleden' in plaats van het volk Israël als hoofdrolspelers. Generaal Lin kreeg maar 7% goedkeuring, 18% gedeeltelijke goedkeuring, en een overweldigend percentage van 75% keurde de zaak volledig af.
Spreekt hier niet overduidelijk uit dat opvoeding beeldvorming kleurt? En dat de menselijke moraal meedraait met Bijbelteksten. Is deze dubbele moraal wenselijk?
Nog een leuke anekdote rond kleuters. Jesse Bering creëerde een proefopstelling waarbij een groep kleuters met de rug gekeerd naar een dartbord klittenbandballen moesten werpen. Tijdens het werpen mochten ze een lijn niet overschrijden en niet achteromkijken. Dit was niet het enige, hij stelde een beloning in het vooruitzicht, degene met de hoogste score kreeg speelgoed. Een voor één mochten ze in een ruimte gaan gooien, niemand was erbij. Een verborgen camera registreerde het schouwspel. En wat gebeurde er? De kinderen sjoemelden dat het een lieve lust was. Ze keken achterom, liepen naar het bord en verplaatsen ballen. Een deel nam niet eens de moeite om te werpen maar plakten de ballen gewoon in het midden en liepen weer terug.
En toen!! Professor Bering zette een stoel in een hoek en vertelde de kinderen dat prinses Alice hier zat, een onzichtbare prinses die mee keek met hun prestaties. De camera deed weer het werk en alle kinderen gedroegen zich voorbeeldig, sommigen gingen zelfs naar de stoel toe om met prinses Alice te praten. Dit experiment is talloze malen herhaald, met veel controlegroepen, en het resultaat was steeds hetzelfde.
Bij een groot deel van de gelovigen is het bekend dat je al vroeg moet beginnen met indoctrinatie, in het deel dat vaak de sensibele periode wordt genoemd. De stoel met prinses Alice er op kun je dan vervangen met de gewenste god. Het bovenstaande verhaal geeft ook enig zicht in de betekenis van religie met betrekking tot de moraal.
Waarom vragen ze niet om gebed in treinen of op de effectenbeurs? Ze willen het in scholen. Waarom denk je dat ze dit in scholen willen? Omdat ze een publiek willen die gevangen zit. Ze willen een groep toehoorders die ze kunnen kneden en vormen. Ze zullen geen toestemming krijgen om dit uit te voeren.
Christopher Hitchens.
Deze uitspraak heeft betrekking op minderjarigen. Religieuze kopstukken weten maar al te goed dat je jong moet beginnen. Om het gewenste effect te verkrijgen. Vandaar de vaak oneindige schoolstrijd. Wie de jeugd heeft, heeft de toekomst. Er zijn ook excessen. Evangelisten die met een voetbal kinderen proberen te ronselen. Of via tentevangelisatie (vakantiebijbelclubs) kinderen trachten te beïnvloeden. In de Verenigde Staten bestaan zogenaamde “bootcamps”. Op deze plek worden kinderen krachtig geïndoctrineerd. De Islam kent Madrassas.
22. Het scheppingsverhaal wordt steeds vaker als een metafoor weergegeven. In verschillende varianten. Ik voeg er nog een aspect aan toe. Namelijk het Stanford Marshmallow Experiment. De uitkomsten laten zien dat verleiding iemand enorm kan beheersen. De psychologische druk om even van het snoepje (of appel) te eten is enorm. Uiteindelijk bezwijkt men. Een schepper met enig psychologisch inzicht weet dat natuurlijk. Een paar fimpjes als toegift.
Wat denk je zullen we deze toevoegen aan de reeks?
23.Is Pascal's wager (gambit-gok)een serieus te noemen argument of een wanhoopskreet, is het geweten een casino? Kan je trouwens op een god (welke) gokken? En houdt deze specifieke god wel van mensen die op hem gokken?
Marcus Aurelius was een vertegenwoordiger van de stoïcijnse traditie. In zekere zin stond het humanisme bij hem centraal. Hij worstelde zijn hele leven om een evenwicht te vinden in de rol van keizer en zijn zucht naar filosofie. Hij heeft een aantal uitspraken op zijn naam staan. Die vaak de opdracht hebben om op eigen benen te staan en jezelf te ontwikkelen. Deze kwam ik onlangs tegen. “Leef een goed leven, als er goden zijn en ze zijn normaal, dan zullen ze zich niet bekommeren om uw vroomheid, maar u beoordelen op basis van deugdzaamheid. Als er echter onrechtvaardige goden zijn, dan moet je ze niet aanbidden. Als er geen goden zijn dan ben je weg, maar er zal een prettige herinnering achterblijven bij je dierbaren”.
24.Een vraag aan fideïsten: Waarom zouden we minder strikte criteria gebruiken voor de toetsing van geloofszaken dan bij de toetsing van andere beweringen? Steunt gematigd fideïsme op antirationalisme? Is blind geloven trouwens een domme manier van geloven? Waarbij elke vorm van dogmatische tegenstelling gewoon opzij wordt gezet.
Ja, ik geloof, geef me nog maar een biertje! Maar waarom gelooft u? Omdat ik geloof? Zo zijn allerhande varianten mogelijk. Waarom gaat u linksaf, omdat ik linksaf ga. Echter wat is nu de essentie van dit soort geloven. Is het ergens op gebaseerd, wordt het gevoed door een diepliggende overtuiging. Of is het een wapen tegen de ellende die iemand meemaakt. Is het niet kunnen verantwoorden van een keuze een rationele beslissing of gewoon de weg van de minste weerstand. Onwetendheid kan ook een overtuiging zijn. En het wapen hiertegen is het antwoord: “Ik geloof”. En deze kreet doet de harten sneller kloppen van medegelovigen. Het heeft iets wonderlijks. De automatische piloot. Voorwaarts mars. Maar de scepticus zal vermoedelijk iets verder denken. De gok van Pascal speelt hier een belangrijke rol, omgevingsfactoren en de afkeer van zelfonderzoek. Lekker in de comfortzone. Want als je de boel na zoveel jaar heel economisch hebt opgeslagen en de scotofobinen en chromodiopsinen liggen er lekker bij, waarom zou je de moeite doen om ze weer te verplaatsen!
25. Als er sprake is van een “eerste oorzaak” (kosmologisch argument) verteld dit ons iets over de eigenschappen van deze “ eerste oorzaak”. Kan Jahwe (of elke andere god) hierin opboksen tegen het begrip probabilistische causaliteit?
Natuurlijke selectie is zoals gezegd : “Natuurlijke selectie”. Geen bovennatuurlijke selectie ook al komt er bij gelovigen een god in beeld die in een filosofische rookwolk verdwijnt. Het teleologische patroon is niet te herkennen of doodgewoon afwezig. Onwillekeurige massamoorden tijdens extincties creëerden plek voor nieuwe soorten. De mens is een onvoorspelbaar product van een lang proces van natuurlijke selectie. En er is geen beter alternatief!!! Ook een aanvulling op het methodologisch naturalisme is niet relevant. Ons gedrag is geworteld in de natuur. Sommige gelovigen trachten een soort consensus te bereiken met wetenschap . Want wetenschap is geloofwaardig, legitiem en heeft prestige. Deze status zien ze graag geassocieerd met hun bovennatuurlijke opvattingen. Via de modale logica proberen ze een connectie te maken met de natuurwetenschappen. Onze cognitieve vermogens zouden in de richting wijzen van een god (bij sommigen de christelijke), echter natuurlijke selectie werkt op adaptief gedrag en niet op overtuigingen, dus het zegt ook niets over de juistheid van een overtuiging. De semantische inhoud is een secundair verschijnsel, een bijproduct van een ander verschijnsel. Sommigen claimen dat er sprake is van een externe niet neurofysiologische capaciteit, die tijdens de evolutie onze cognitieve processen zo stuurt dat we in staat zijn om onze redeneringen op hun waarheidsgehalte te toetsen. Deze waarheidsvinding brengt ons naar een god of naar de moraal die deze god voor ogen heeft. Ik val in herhaling door te stellen dat er geen onafhankelijk bewijs is voor een dergelijk wezen, er is geen specificatie van de kenmerken ervan en het werkingsmechanisme is duister. Deze door derden ingebrachte god speelt geen nuttige rol in de wetenschappelijke verklaring van evolutie. Een externe initiator voegt niets toe aan natuurlijke selectie. Elke omstandigheid in deze theorie wordt gemotiveerd door een zoektocht naar een transparante toelichting die bevestigd wordt door verder onderzoek. Wij moeten proberen om fundamenteel menselijke verschijnselen te begrijpen door middel van hun oorsprong in willekeurige genetische mutatie of een andere bron van variabiliteit en hun voortbestaan door middel van natuurlijke selectie. Een mogelijkheid hiervoor vormen sociobiologische verklaringen. Bijvoorbeeld "liefde" als overlevingswaarde komt in de natuur in verschillende facetten terug. Het basis idee is dat soorten bij elkaar blijven om succesvol voor het nageslacht te zorgen. Het tot elkaar aangetrokken voelen is universeel. Trouw en samenwerken vormen de graadmeter. Via natuurlijke selectie ontstaat er iets wat wij omschrijven als liefde.
Een biologische reden voor de esthetische kant van het verhaal zou kunnen liggen in smaak. Rottend vlees roept walging op, een zoete vrucht een prettig gevoel. De theorie van seksuele selectie voegt hier nog een extra dimensie aan toe, wat voor genoegens leveren esthetische zaken op, alhoewel dit deels subjectief is. Een antropoloog zou dit met klinkende voorbeelden kunnen uitleggen. Een ander vraagstuk is kunst; heeft dit zich ontwikkeld in het pleistoceen en was dit van invloed op de onderlinge band tussen individuen? Waardoor de kans om te overleven toenam.
Waar men ook aan voorbij gaat is het verschil tussen culturele- en biologische evolutie. Een culturele uitingsvorm die goed aanslaat bij een grote massa zal meer kans hebben om te overleven. En een “ware culturele overtuiging” wortelt zich in de samenleving. Wetenschap is een vorm die hieronder valt, een culturele overlevering en een dominante positie. Het begrip waar is hier een paradox. Aanhangers van religieuze bewegingen claimen ook waarheden echter je kan zelfs zaken die niet waar zijn door een goed geregisseerde samenloop van omstandigheden aan het publiek slijten en cultureel laten overleven. Tot ze worden ingehaald door de werkelijkheid of mee evolueren met veranderende opvattingen. Semantisch epifenomenalisme stelt dat ware (met de nadruk op religieuze) overtuigingen door biologische evolutie worden bevooroordeeld. Nu maakt het bar weinig uit voor de biologische evolutie of een religieuze overtuiging uiterst betrouwbaar is of onwaar. Gezien het gemak waarmee mensen pratende slangen, duizenden goden en godinnen, vliegende paarden, voodoo, zombies, vierkoppige monsters etc. fabriceren. De vraag is hoe de biologische evolutie hier op selecteert of zoals sommige filosofen zeggen een entiteit. Met daarbij de suggestie dat de fine tuning verloren is gegaan tijdens de erfzonde, wat weer een nieuw biologisch vraagstuk oproept. Of zijn het gewoon de omgevingsvoorwaarden die een bepaald type overtuiging creëren. Niet biologisch overerfbaar maar cultureel. Los van onze genen. Een ander hoofdstuk zijn instinctieve gedragingen, waarvan men denkt dat deze wel overerfbaar zijn. Echter een aangeboren zuigreflex en het geloof in een hemel of hel lijken mij nogal verschillend. Het eerste is een factor om te overleven, de tweede is een antwoord op een vraag, die ook anders kan luiden.
Darwinistische evolutie is een zeer breed toepasbaar concept. Alex Mesoudi heeft gekeken naar culturele evolutie in de context van menselijk gedrag. Een evenwichtige recensie staat hier, de auteurs hebben naast lof ook een paar kritiekpunten, die in de herdruk er uit mogen.
26a.De vrome dooddoener “afwezigheid van bewijs is geen bewijs van afwezigheid”. Dat kan in bepaalde omstandigheden waar zijn en in andere gelegenheden dus niet. Bijvoorbeeld in het rioolstelsel van Amsterdam zwerven leeuwen rond; slechts zichtbaar voor degenen die zich begeven in het riool en hiervoor open staan. De gemiddelde lezer zal gelijk beamen dat dit niet mogelijk is en trekt op voorhand de conclusie dat het niet waar is. Waarom zou een “opzettelijk verborgen entiteit” zich wel onder bovenstaande definitie mogen scharen?
Het volgende citaat van Planoudes (Skepp) voeg ik hier nog aan toe. "Hoe meer bewijs ontbreekt, hoe onwaarschijnlijker de bewering. Hoe onwaarschijnlijker een bewering, hoe groter de nood aan bewijs. Hoe hoger de nood aan bewijs, en hoe meer bewijs ontbreekt, des te onwaarschijnlijker is de bewering.
Een bewering die het bestaan van iets postuleert noemen we een positieve bewering. Positieve beweringen hebben altijd de bewijslast, aangezien er altijd een mate van onwaarschijnlijkheid aan verbonden is".
1.Voor alle p geldt dat als p noodzakelijk onkenbaar is, dan is p noodzakelijk onwaar
2. De propositie ‘spoken bestaan niet’ is noodzakelijk onkenbaar
3. Ergo: ‘spoken bestaan niet’ is noodzakelijk onwaar
4. Ergo: het is noodzakelijk waar dat spoken bestaan
Het is een lange traditie om argumenten te zoeken die het bestaan van spoken bewijzen. Als de wereld inderdaad ten diepste kenbaar is, dan kunnen wij op grond daarvan beargumenteren dat spoken bestaan.’ Op zichzelf is het bovenstaande argument daarvoor misschien ontoereikend. Maar het draagt wel bij aan de waarschijnlijkheid dat mensen die in spoken geloven serieus genomen moeten worden. Het is fijn dat er weer nieuwe rationele argumenten voor het bestaan van spoken zijn gekomen. De ontwikkelingen gaan in met name de Verenigde Staten op dit gebied heel snel.
Dit is een persiflage in het kader van analytische spookargumenten. Je kan met deze filosofische taalspelletjes eigenlijk van alles bevestigen, dus ook het bestaan van kabouters, echter het gaat om bewijzen en dat doen ze nu net niet. De mensen die hier mee spelen en er soms nog wat leuke Latijnse volzinnen aan toe voegen, die blijven op dit punt vaak opvallend stil. Gelukkig blijft het beperkt tot een filosofische aanname, of het argument redelijk is valt te betwisten. Maar daar bestaat een eeuwenlange traditie voor binnen de filosofie. Verdere details over de eerste oorzaak ontbreken. Is het goed, kwaad, materieel, immaterieel, bestaat het wel buiten de filosofie etc. Er zijn gelovigen die zuchten onder de kreet is deze god wel aanbiddenswaardig als er dus een wereld is geschapen waar het kwaad een essentieel onderdeel van is. Laat ik even meedenken met degenen die zich hier mee bezig houden, het is uiterst lastig om hier een goed functionerend theodicee aan te verbinden. Misschien kan er ook een duivel gepresenteerd worden als eerste oorzaak. De koppeling met een theodicee lijkt mij een fluitje van een cent, hypothetisch gesteld dan. Trouwens het hoogst bereikbare voor degenen die zich hier mee bezig houden is een deïstisch godsbeeld. En dan is het nog de vraag of deze filosofische constructie niet een aanvulling behoeft, namelijk dat deze god weet dat zijn bestaan als contingent wezen zeer onwaarschijnlijk is. En dat deze god verbijsterd kan zijn over zijn onverklaarbare overwinning op de volmaakte eenvoud van de nietsheid. (citaat Jim Holt)
Van mijn kant een stukje satire. Echter promotor René van Woudenberg en promovendus Emanuel Rutten zijn lichtelijk bevooroordeeld als gelovige wetenschappers. Want volgens hen is er in dit geval geen gelijke kenwaarde. Als er een god bestaat, weet tenminste deze god zelf dat hij bestaat. Nu valt u direct achterover. Als u bijgekomen bent, kunnen we verder gaan. Want er is een cirkelredenering nodig om p’ te upgraden. Om de balans in het voordeel van de theïst te krijgen. Door de christelijke denktraditie vast te maken aan p is natuurlijk prachtig. Maar wat bewijst het eigenlijk??? De religieuzen zijn eufoor. Echter het staat en valt met de verbeelding dat er een god moet bestaan en ook nog dat deze god er ook nog zelf van overtuigd moet zijn dat hij bestaat. Toch maar een jaartje studeren bij Krauss om het “kosmologisch godsbewijs’ verder te ontwikkelen. Anders krijgen we weer een opzienbarende mededeling. Een subjectieve vorm van geloofsalgebra om een propositie kloppend te maken. Een tautologie die los staat van de werkelijkheid en inhoudelijk niets verklaard. Jammer dat de makers hier niet meer nadruk op leggen op grond van intellectuele integriteit en de verkoopdemonstratie het niveau van misleidende praatjes gaat ontstijgen. Tot nu noem ik het een taalkundige vondst. Ook knap natuurlijk.Wat ik mij persoonlijk afvraag is de relevantie van dit godsbewijs gegoochel. Levert dit een bijdrage aan de moderne cognitieve wetenschappen of zijn het zwaar gesubsidieerde uitwassen die de schijn moeten opwekken dat er iets belangrijks neergezet wordt. Het is verstandig dat de filosofie beoordeeld of er vooruitgang wordt geboekt in de neurowetenschappen. Maar in het bovenstaande voorbeeld loopt men voor de kar uit en kiest men voor een dualistische benadering die men gaat invullen voor de rest. Objectieve kenmerken zouden de leidraad moeten zijn en geen subjectief woordspel. Misschien liggen de antwoorden wel in de kwantummechanica of kwantumchemie. En is het slechts een kwestie van tijd om een moleculair model te ontwikkelen dat antwoorden geeft op de vragen waar ook filosofen zich mee bezig houden.
Je kan een lopende band maken met kosmologische argumenten, ontologische argumenten of modaal-epistemische argumenten en aan het eind met een bevredigende blik kijken naar het cumulatieve effect. Op de band liggen allemaal a4-tjes met kripkemodellen met mogelijke toestanden van de werkelijkheid. Nu kunnen wij ons slechts toegang verschaffen tot de wereld zoals wij deze kennen en ervaren en vanuit deze invalshoek kunnen we allerhande overbodige hypotheses schrappen en ons beperken tot historisch besef en onze wetenschappelijke kennis. Is de band van de atheïst met argumenten die voortkomen uit de empirische werkelijkheid niet veel geloofwaardiger. Tevens valt de overtuigingskracht rond de argumenten van de gelovige weg als je goed kijkt naar hun premissen. Het bestaat grotendeels uit paradoxen en cirkelredeneringen. Er zit een intuïtieve component in die drijft op een ontologische ondergrond. Iemand die hier niet in gelooft kan het simpel ontkennen.
Peels en Paas* schrijven bijvoorbeeld over hoe God bewustzijn en intentionaliteit in mensen heeft geplaatst en gekoppeld aan het brein: “Hoe God dat precies gedaan heeft, is een kwestie waar theologen en filosofen over kunnen discussiëren en speculeren”. Nu weet ik niet over welke denkers zij het precies hebben, maar bij mijn weten heeft niemand ook maar enig idee of, waarom en hoe God dit heeft gedaan. De goddelijke verklaring is met alle respect, een verklaring van niets. Daarnaast is het behoorlijk aanmatigend om te stellen dat theologen en filosofen dit mysterie gaan oplossen, terwijl neurowetenschappers en psychologen die dagelijks bezig zijn met het bestuderen van bewustzijn en brein, kennelijk geen rol van betekenis in de discussie hebben.
(Waldo Swijnenburg [psycholoog-filosoof]– De schoonheid en troost van een wereldbeeld zonder god – blz 225; *commentaar op het boek Godbewijzen van bovengenoemde heren)
Mihai Martouiu Ticu is jurist en filosoof. Hij maakt korte metten met de zogenaamde godbewijzen.
Teade Smedes(filosoof-theoloog) : “ Ikzelf ben er steeds sterker van overtuigd dat het theïstische godsconcept (in ieder geval in onze Westerse samenleving) ten dode opgeschreven is. De filosofische verdediging van theïsme is dan ook een achterhoedegevecht”!.
b. Er zijn gelovigen die stellen dat de herkomst van bewustzijn niet gelegen kan zijn in onbewuste materie, waarom ontbeert hun bewering nadere onderbouwing?
In het summier beoordelen van degenen die het bewustzijnsvraagstuk bespreken en hier een theïstische verklaring aan koppelen, openbaart zich iets dat het paradigma van de volkspsychologie wordt genoemd (folk psychology). Dit concept gebruiken we om anderen te begrijpen of dingen te voorspellen. Het heeft weinig te maken met wetenschap. We zoeken bijvoorbeeld naar een overtuiging in iemands brein, maar deze mentale toestand is onvindbaar. Er bestaat in dit geval een kloof tussen de fysische werkelijkheid en een fenomenale gewaarwording. Dit leidt soms tot een mystificatie of in extreme gevallen tot theologisering van dit verschijnsel. In het laatste geval probeert men het onderwerp te duiden met behulp van een god. In “evolutionair denken” van Chris Buskes wordt verwezen naar de Canadese filosoof Paul Churchland. Die ziet het bewustzijn niet als een onoplosbaar raadsel. Hij stelt dat dit door een nieuw neurowetenschappelijk paradigma opgelost gaat worden. Het eerste persoonsperspectief is volgens hem fysisch en niet uniek. Hij legt een verband met een volle blaas, dit is slechts invoelbaar voor de betrokkene. Een ander voelt hier niets van, het kan bijvoorbeeld met een bladderscan objectief beoordeeld worden maar het gevoel erachter dat ontbreekt binnen de monitoring. Desalniettemin is het geen mysterieus gebeuren maar al lang en breed in kaart gebracht door de wetenschap en gereduceerd tot een fysisch verschijnsel.
Nu maak ik een flinke sprong naar een boek van Jonathan Shear met de titel “explaining consiousness the hard problem”. Ik schuif dit bewust naar voren want sommige hoog intelligente analytisch filosofen produceren van tijd tot tijd opstellen. In grote lijnen strekt hun betoog zich af in het schemergebied van onze kennis artefacten. Ze produceren taalkundige hoogstandjes waar ik nog een flinke punt aan kan zuigen en leggen de lezer een dilemma voor echter de keuzemogelijkheid is eenzijdig en gaat na een aantal zinnen linea recta naar de god met de grote G. Een beschrijving van het onderzoek, naar in dit geval, bewustzijn ontbreekt. Althans ik ben het nog niet tegen gekomen! Maar wat kan er bijvoorbeeld verder in verwerkt worden? Een paar voorbeelden om niet te ver af te dwalen. Ter verfraaiing kunnen de modellen van Stuart Hameroff en Roger Penrose ingebracht worden. De objectieve reductie (OR) neemt de cascadeur mee naar superpositie op kwantumniveau. Dat binnen het cytoskelet van neuronen een rol van betekenis kan spelen. Tevens kunnen evolutionaire gezichtspunten van Margulis of Albrecht Buehler naar voren worden geschoven en het onderzoek met betrekking de worm C. Elegans of Paramecium mag eigenlijk niet ontbreken. Nee, helaas het blijft beperkt tot een preek die de gedachte dat een god centraal moet staan slechts wil ondersteunen. En waar een deel van de omstanders steevast roept dat hier een zeer intelligent persoon aan het woord is. Jammer eigenlijk; want is dit voldoende om hen te bewegen tot echte zelfreflectie. Die kan leiden tot het gebruik van evolutionaire modellen in hun betoog die misschien sterk afbreuk doet aan het mysterieuze karakter en een god buiten beeld plaatst.
27.We kunnen doelen nastreven die objectief de moeite waard zijn. We kunnen zin bij onszelf vinden. We beleven als sociaal dier genoegen aan het gezelschap van anderen en leven mee met het leed van anderen. Godsdiensten verordonneren de waarden van primitieve stammen; liefde voor de eigen stam, haat jegens andere stammen, een geloof wat de geest afsluit en kruiperige gezagsaanbidding. Wat voor zingeving kunnen we uit religie halen? Is de mens die zegt: “Als God niet bestaat heeft het leven geen zin”. Niet slechts een verwend individu die nooit met compassie naar zijn medemens heeft gekeken?
David Hume: ‘Bestudeer de religieuze principes die al eeuwenlang de wereld beheersen, en je zult ervan overtuigd zijn dat ze niets meer dan de dromen van een zieke geest zijn.’
28. Paul Davies denkt dat er misschien een levensbeginsel in natuurwetten is verwerkt. Maar waar vinden we dan een levensbeginsel in de natuur-scheikunde of biologie? Hij suggereert dat er ergens een niet onderkende holistische en teleologische natuurwet is. Het niet-reductieve fysicalisme is voor sommigen een denkwijze. Echter kan een levensprincipe niet een emergent principe zijn van de chaos- en complexiteitstheorie. Een natuurlijk product van puur lokale wisselwerking van materiedeeltjes. Ingewikkelde dingen ontstaan uit eenvoudige. Maakt dit een alomvattende op het geheel werkende besturing niet overbodig?
Het groepje lezers wat mijn kronkels volgt, komt met regelmaat teksten tegen uit een grijs verleden. Niet om de schijn te wekken dat het daarmee mateloos interessant wordt. Het is eerder mijn bedoeling om te laten zien dat er in zekere zin weinig progressie wordt gemaakt in het debat. Het is veel van hetzelfde. Religieuzen menen nog steeds dat ze een voet tussen de deur moeten stoppen bij de natuurwetenschappen. Over de oorsprong van het leven hebben ze een mening en niet meer dan een mening. Een stukje tekst uit 1623 van Francis Bacon: “De verwijdering tussen metafysica en fysica is een proces, waarin de natuurwetenschap haar onafhankelijkheid opeist tegenover een bevoogding van de metafysica. Aandacht hebben de natuuronderzoekers nu in de eerste plaats voor al wat binnen het bereik ligt van hun experimentele en rationele vermogens. Wat kun je in de natuurwetenschap nog met beschouwelijkheid beginnen? Bij het binnentreden van de nieuwe tijd worden de verwijten aan het adres van de scholastieke metafysica al luider en talrijker. Met haar bemoeienis op het terrein van de natuurwetenschap heeft ze al zoveel verwarring gesticht. Denken we alleen maar aan de pseudo-wetenschappen met een metafysisch tintje, als alchemie en astrologie. Vooral de scholastiek heeft heel wat op haar kerfstok. Want ze heeft de verwarring nog vergroot door aan de fysica allerlei onjuiste gevolgtrekkingen uit de metafysica te verbinden. Op het terrein van de natuurwetenschap ligt er voor de metafysica, laat staan voor de theologie, geen enkele taak”! (Francis Bacon – Instauratio magma imperii humani in naturum – 1623- vertaald door Dr.R. Boon)
Het demarcatiecriterium volgens Popper beoogt dat wetenschap falsifieerbare uitspraken moet voortbrengen die door waarnemingen en experimenten bevestigd dienen te worden of weerlegd. Logisch empirisme (positivisme) kan hier aan vastgeplakt worden. Deze stroming binnen de filosofie aanvaardt wat zintuiglijk waargenomen en vastgesteld kan worden en verwerpt de non-empirische uitspraken gemaakt door de metafysica, de theologie en de ethiek. Een deel van de aanhangers van metafysica probeert binnen dit domein de onvolledigheid of hiaten in kennis van de mainstream wetenschap met niet-wetenschappelijke, dus niet te verifiëren, metaforische concepten (de zogenaamde God van de gaten) in te vullen. Het is jammer dat metafysica een slechte naam heeft gekregen door de gijzeling van spiritueel gestemde lieden. In principe is het deugdelijk om bijvoorbeeld toe te passen op de relativiteit, snaar of andere natuurkundige theorieën. Het geeft ruimte in het wetenschappelijke proces. Nu wordt het bezoedeld door synthetische proposities en is de afbakening tussen gezonde- en ondeugdelijke twijfel bijna niet meer te maken. Ook de scheiding tussen pseudo- en echte wetenschappen is voor de leek zeer ondoorzichtig. Gelukkig zijn er handzame boeken die als gids kunnen dienen. Eén daarvan is van Massimo Pigliucci en Maarten Boudry met als titel Philosophy of Pseudoscience. Een handig naslagwerk voor degenen die door de bomen het bos niet meer zien en moeite hebben met de demarcatie van wetenschap en haar pseudowetenschappelijke nabootsers.
29. Het antropisch principe draai ik om. Als een god een universum zou hebben geschapen wat afgestemd is op menselijk leven, dan zou je toch kunnen verwachten dat overal menselijk leven gemakkelijk zou kunnen ontstaan. Waarom is het heelal dan zo troosteloos onherbergzaam en vindt er een ontzaglijke verspilling van materie en energie plaats?
Om kort te gaan, als God het heelal schiep als een speciale plaats voor de mensheid, dan heeft hij wel heel veel ruimte verspild waar nooit een mens zal komen. Hij verknoeide ook heel wat tijd. In plaats van alles in zes dagen klaar te maken, nam hij eerst negen miljard om de aarde te maken, toen misschien wel een miljard jaar om leven te maken, en toen nog vier miljard jaar om de mens te maken. De tijd die mensen op aarde hebben rondgelopen is minder dan 0,01 procent van de geschiedenis van de aarde. Nou ik er zo over denk, waarom zou een oneindige machtige God er eigenlijk zes dagen over gedaan hebben? Had hij het niet allemaal in een enkele flits kunnen doen? En waarom moest hij eigenlijk rusten toen hij klaar was? (blz146 – God een onhoudbare hypothese- Victor Stenger)
De natuurkundige Victor Stenger heeft in zijn boek “God een onhoudbare hypothese” effectief afgerekend met het antropisch argument . Echter het schijnt een lucratieve bezigheid te zijn om steeds nieuwe varianten te ontwikkelen. Aangemoedigd door de Templeton prijs. Een instituut dat opgericht is om wetenschap en religie compatibel te maken. Deze steenrijke instelling lijkt slechts te bestaan om hun god te promoten. Ze doen dat door wetenschappers en journalisten een zak met geld voor te houden. Het levert niets op. Maar het principe dat mensen voor geld best even aardig willen zijn en de schijn van verzoening willen suggereren is het uithangbord waar ze graag mee te koop lopen.
Voltaire schreef ooit het volgende op: “De neus is gemaakt voor brillen!”. Dit gebruik ik als startpunt om het argument over fine tuning basaal te omschrijven. Sommige theïsten beweren dat de fysische constanten zo zijn afgesteld dat het duidt op een “fine tuner”. Deze heeft volgens hen een universum ontworpen om levende wezens te ondersteunen met de mens als centrale punt. De enorme omvang van het heelal en de volstrekt willekeurige locatie waar wij ons bevinden, laten deze hypothese direct al wankelen. Maar er zijn nog meer bezwaren te vinden, enkele daarvan komen uit de koker van Jan Riemersma. Puntsgewijs ga ik een paar opnoemen.
A. Voor natuurkundigen is het comfortabel om te praten over constanten, echter dit is maar de halve waarheid, want er is geen zekerheid of ze echt constant zijn of dat er variabelen in zitten.
B. God is geen verklaring voor de bijzondere waarden van de constanten: God aanvoeren om fine-tuning te verklaren zegt ons werkelijk niets over de waarden die de constanten hebben. We kunnen God immers niet onderzoeken? (Jan Riemersma)
C. De bovennatuurlijke verklaring is een troostprijs- het is tweede keus. Stel dat er straks een acceptabele fysische verklaring verstrekt wordt, dan krijgt deze zonder meer de voorkeur op bovennatuurlijke verklaringen. (Jan Riemersma)
D. Het argument drijft op een cirkelredenering waarin het menselijk leven centraal staat. Deze kernwaarde is niet te onderbouwen, het berust slechts op het gezichtspunt van degene die hier in gelooft.
Het antropisch principe stelt dat het heelal is zoals het is omdat wij er anders niet waren om ons erover te verbazen (Govert Schilling)
30. Er zijn genoeg theologen die de evolutie theorie als vaststaand feit beschouwen. Maar moeite hebben met de schijnbaar toevallige evolutie van de menselijke soort. Ze denken dat er toch ergens geduwd werd. Maar dan praat je toch over intelligent design en laat je het natuurlijk proces wat gebaseerd is op toeval los? Ook al zou het slechts één keer gebeuren.
Natuurlijke selectie vergt tijd. De mutatiesnelheid, de heritabiliteit en de selectiedifferentieel bepalen samen hoe snel een kenmerk kan evolueren. Tijdsgebrek lijkt een futiel argument om de imperfectie van kenmerken te verklaren, gegeven de immense tijd waarover organismen geëvolueerd zijn. Toch lijken een aantal ‘maladaptaties’ hierdoor te verklaard te kunnen worden. (citaat van Raoul van Damme)
Intelligent design kent bepaalde aannames die steeds in hun betogen terug komen. Begrippen als logische structuur, ordelijk, voorspelbaar, doelgericht en universeel aanwezig zijn prominent aanwezig in hun claims. Om de lezer er op te wijzen dat er sprake is van een goddelijk manifest. Echter hoe een ordelijke structuur ontstaat is bij hun een open bladzijde. Bijvoorbeeld de evolutie van ons heelal. En dan met name de planetaire fase. Wat gebeurt er in nevels. De brokstukken van een supernova komen weer samen en vormen onder invloed van elkaars zwaartekracht nieuwe structuren, miljarden botsautootjes knallen tijdens dit proces op elkaar, voegen zich samen tot grotere stukken en blijven doorgaan met botsen. Een grote puinhoop laten ze achter, maar langzaam worden ze groter en uiteindelijk na een miljarden jaren durend chaotisch proces ontstaat er stabiliteit. Een natuurlijk evenwicht, wat zichtbaar is in de omloopbanen, rotaties etc. En de "trial and error" is aan het verdwijnen. De overblijvende planeten zitten in een vaste baan, de brokstukken hebben een plek gevonden en het aantal inslagen neemt af. En als je geluk hebt als planeet dan vangt de zwaartekracht van een grote buurman planeet af en toe wat kometen voor je op. Tot er weer eentje ontsnapt uit dit vangnet en er voor zorgt dat bijna al het leven uitsterft. Het tot stand komen van architectuur heeft veel weg van een balletje op een roulettetafel. Op een gegeven moment valt hij in het goede vakje. Je kan jezelf promoveren tot winnaar maar ook tot de conclusie komen dat het leven één grote loterij is.
Was het niet Hegel die zich hier al kritisch tegenover stelde. Het beredeneren van doelmatigheid en nuttigheid in de natuur, brengt degene die dit uit vroomheid formuleert zichzelf mee in de problemen. Het tegendeel is namelijk gemakkelijk te beredeneren door te vragen naar oorzaak en gevolg. De toevalligheden worden uiteindelijk door wetenschappelijke kennis uitgebannen.
31. "Ofwel heeft men criteria om aan het christendom en de bijbel geheel of gedeeltelijk een geprivilegieerd statuut toe te kennen; dan moet men in staat zijn die criteria voor te leggen; ofwel heeft men die criteria niet, maar dan zijn alle godsdiensten en sekten en hun Openbaringen op het gebied van waarheidsaanspraken evenveel waard".
Aldus etiennevermeersch. Waar zijn de desbetreffende criteria?
Wie spreekt over een hypothese moet op een of andere manier zin kunnen geven aan de mogelijkheid van weerlegging. Dat wil zeggen dat de gelovige, voor zover hij zich binnen het geschetste perspectief bevindt, zin moet kunnen geven aan de gedachte dat zijn godsdienst weleens op illusie zou kunnen zijn gebaseerd. Meer concreet betekent dat; dat hij een conflict tussen geloof en wetenschap misschien wel onwaarschijnlijk acht, maar niet als onzinnig kan uitsluiten. Want zodra hij zijn geloofsinhoud als een verdedigbare, waarschijnlijke hypothese voorstelt, moet hij onvermijdelijk kunnen denken aan termen van empirische toetsing. Hij kan niet beweren dat het bestaan van een bepaalde entiteit hem waarschijnlijk lijkt, zonder daarmee gedachten te verbinden aan empirische gegevens die zijn gegevens zouden kunnen steunen; en hij kan niet aan dergelijke confirmatie denken zonder ook te denken aan de mogelijkheid dat de confirmatie niet komt, omdat gegevens die aanvankelijk een steun leken te geven aan de hypothese blijkbaar in een andere zin moeten worden geïnterpreteerd. En aangezien alles wat met empirische confirmatie of tegenspraak te maken heeft, zich bevindt op het terrein waar de wetenschap opereert, moeten we aannemen dat het godsdienstige geloof zoals het gewoonlijk wordt opgevat, niet immuun kan zijn voor wetenschappelijke kritiek. Men beweert weleens dat de bovennatuurlijke werkelijkheid waarover het in religie gaat, helemaal niets te maken heeft met de empirische toetsing en dat de wetenschap er bijgevolg niets over kan zeggen. Maar die stelling valt moeilijk te verdedigen. Hoe zou men kunnen beweren dat God waarschijnlijk bestaat zonder daarbij te denken aan concreet aanwijsbare fenomenen waarin God zich lijkt te openbaren? En hoe zouden die concrete fenomenen zich kunnen onttrekken aan elke wetenschappelijke benadering? (Het neefje van de aap – blz.323 – Flip. G.Droste)
32. Atheïsten worden vaak beschuldigt dat ze ook geloven. Enkele theïsten hebben de volgende verklaring bedacht. In atheïsme zit het woord theïsme. Zeer ludiek en uiterst origineel. De filosoof Herman Philipse stelt in zijn Atheïstisch Manifest dat alle gelovigen in feite "semantisch atheïsten" zijn, omdat elke beschrijving die aan de entiteit God wordt gegeven, beperkt blijft tot woorden. Ook spitsvondig, maar raakt het ook een diepere kern?
Het blijkt vaak verwarrend om het geloof in zorgvuldige procedures en het verzamelen van bewijs te vergelijken met de opstanding van Jezus of een leven na de dood. In het eerste geval spreken we over onderdelen van de wetenschappelijke methode, waar het gaat om empirische bewijslast. Het laatste deel is een geloof. Wat een onderdeel is van het rollenspel wat gelovigen spelen.
33. Een bekende internetpersoonlijkheid schermt constant met de uitspraak: “Alle geleerden zijn het eens”!. En u raadt het al, het gaat over Jezus. Of het nu argumentum ad populum of argumentum ad verecundiam is, laat ik in het midden. Het inzicht dat het evangelie slechts geringe historische waarde heeft en men slechts met behulp van de brandstapel mogelijke tegenstand meer dan 1000 jaar heeft kunnen onderdrukken, is de ultima ratio theologorum volgens Schopenhauer. De leerstellingen van de katholieke theologie worden overgeslagen, omdat de onderzoekers daarvan niet in staat zijn tot vrij onderzoek. De pausen hebben hun theologen gebonden door dogmata, alles loopt uit op contrarationele en bovennatuurlijke absurditeiten. In 1910 is nog de antimodernisten eed ingevoerd. De theologen moeten zich neerleggen bij de beslissingen van de pauselijke Bijbelcommissie. Hier bovenop komt nog het beginsel om “testimonia pro domo” te verzamelen. Geen beschrijving van historische feiten maar de dogmatische tendentie moet worden nagegaan. Er zijn genoeg theologen die tegen deze stroom oproeien. Het merendeel is protestants. Bultmann deelt zijn conclusies in zijn “Geschichte der synoptischen Tradition”. De uitkomst zal menigeen niet verbazen. Het oude en nieuwe testament vallen onder de definitie sprookjes uit de wereldliteratuur. Nu laat ik de vele tientallen namen van dissidente theologen maar liggen. Waarvan Schweitzer, Dibelius. Schneider, von Soden etc. belangrijke opponenten van zijn, maar achterwege.
Maar wat zullen we met bovenstaande uitspraak doen. Een kanttekening bij plaatsen of gelijk doorsturen naar de prullenbak?
Tijdens de research voor mijn boek over religie, “Breaking the Spell”, kwam ik veel geestelijken tegen die me in vertrouwen vertelden, dat ze totaal niet meer geloofden. Geestelijken zijn vaak belezen en intelligent. Het zou vreemd zijn als ze immuun zouden zijn voor de twijfels die naar atheïsme leiden. Maar ze zitten in een kwetsbare positie. Hun leven is verweven met de kerk. Velen zitten gevangen in een leven van systematische hypocrisie waaruit ze niet kunnen ontsnappen. Ik vermoed dat juist de geestelijken die niet geloven heel actief zijn en zich inzetten voor andere mensen, als boetedoening voor hun hypocrisie. De lui die echt geloven staan op de golfbaan.
Maar uiteindelijk kunnen ze toch breken met de kerk?
Onmogelijk is het niet, maar het is net als bij schaken; in principe kun je alle zetten doen. Maar sommige zetten zijn vrijwel ondenkbaar, doordat ze zo in je nadeel zijn. Toch zijn er een paar geestelijken uit het project die vanaf de kansel hebben verkondigd dat ze niet meer geloven. Dat hebben ze uiteraard zwaar moeten bekopen. Ze werden ter plekke ontslagen en binnen de kortste keren uit hun huis gezet. (Uit een interview met Daniel Dennett – Volkskrant 17 november 2012 die momenteel in Nederland is voor de ontvangst van de Erasmus prijs)
De IKON heeft in het kader van haar 60-jarig bestaan, in augustus 2006, in nauwe samenwerking met de Vrije Universiteit een onderzoek gehouden onder predikanten. 3232 werden aangeschreven de respons was 860. 27% nam de moeite om de vragenlijst in te vullen. De uitslag was: “ 2% gelooft niet in een god, 14% weet niet of er een god bestaat”. Tussen de 35 en 65 jaar waren de meesten agnost/atheïst. Een minderheid gelooft dat spreken over god een menselijke verbeelding is. We zijn inmiddels 7 jaar verder. In Duitsland slaat de liberale theologie verwoestende gaten in het denkbeeld van theologie studenten. De vraag is derhalve of deze wind ook hier is gaan waaien en er een stijgende lijn is in sceptische predikanten. Het zou mij niet verbazen dat er aan de linkerkant meer agnosten/atheïsten bij zijn gekomen. Mensen die moeilijk te herkennen zijn. Soms spelen sleutelwoorden een rol. De predikant die worstelt, die betwijfelt en zijn preken download van preken web. Elke zondag een half uurtje voorleest uit ander werk. De rituelen afhandelt en de zondag met een zucht afrondt. U vraagt wij draaien.
34.Het ontbreken van religie heeft volgens de onderzoeker van Der Spiegel sterke invloed op de moraal. „Mensen zonder religie verzetten zich meer dan gemiddeld tegen oorlog, doodstraf en discriminatie. Daarnaast hebben ze minder bedenkingen ten opzichte van buitenlanders, homoseksualiteit en drugs.” De moraal van de religielozen kenmerkt zich dus door humanisme en tolerantie, waarden die zij sterker uitdragen dan gelovigen.
Afkomstig uit het reformatorisch dagblad.. In een discussie met een gelovige kwam het volgende naar boven drijven. “Niks hemel, hel en eeuwige verdoemenis, onze dominee preekt elke zondag over naastenliefde”! Prachtig natuurlijk om dat wekelijks te horen, maar is één keer niet genoeg? En wat blijft er over van deze naastenliefde als de naaste met iemand wil trouwen van hetzelfde geslacht, zijn leven wil laten beëindigen, zijn foetus weg wil laten halen, de voorkeur geeft voor een ander geloof of geen geloof , op zondag lekker winkelt. Hoopt dat de wetenschap het defect in een gen kan oplossen. Graag naar houseparty’s gaat en zijn kinderen niet wil indoctrineren met teksten uit de bronstijd.
Het antwoord van een gelovige was duidelijk: “Wij hebben inderdaad een andere naastenliefde”. Er zit een bittere smaak van witte boorden naastenliefde achter. Iedereen krijgt soep, maar niet iedereen wordt geaccepteerd. Hiernaast hangt er bij veel evangelische organisaties steevast een waas van bekering rond het verhaal. Hoeveel overhead wordt er gestopt in de pogingen om iemand te bekeren en wat blijft er over voor echte naastenliefde. Die zuiver onbaatzuchtig is en niet iemands persoonlijke keuzes aanvecht. Gelukkig zien veel gelovigen in dat ze de maatschappelijke boot missen door hun verzet. De huidige humanistische tendensen, daar zijn ze niet tegen opgewassen. Wat rest is de zoveelste herinterpretatie van de bijbel of zoals een bandlid zei tegen Gordon in Gordon zoekt God: “ Als je hier problemen mee hebt, dan sla je dit deel toch over”!. Cherry picking is de trend geworden. Misschien heb ik hier toch enige problemen mee. Om persoonlijke standpunten met een antiek boek in de hand te rechtvaardigen is al vreemd. Maar om ondertussen ook nog eens te lijden aan selectieve onwetendheid is nog vreemder. En dan ook nog lichtelijk obstinaat worden als de niet gelovige hen hier op wijst. Dat gaat soms echt te ver. Als deze verhalen niet functioneren en je belemmeren op het zicht van de werkelijkheid. Doe dan iets wat je al langer had moeten doen!!.
Volgens een studie die in de Engelse media, The Independent en The Telegraph is besproken, is het overduidelijk: "Heb uw naaste lief, maar alleen als hij een van ons is, zo lijkt de boodschap". The Telegraph: "Religie zorgt er niet voor dat je je naaste liefhebt”!!!
Doe maar normaal als werkgever. Drink gewoon een kop koffie tussen het personeel en vertoon geen opvallend gedrag. En dit komt in de praktijk veelvuldig voor. Het hoger management mengt zich in veel bedrijven onder het personeel. Miljardairs gedragen zich soms zo onopvallend dat ze opgaan in de bedrijfscultuur. Nu ben je dus een christelijke baas en dit gedrag is ook bij jou zichtbaar. De kans dat dit naar voren wordt geschoven als een facet van je christelijke achtergrond is evident aanwezig. Terwijl het vaak gewoon een karaktereigenschap is die niets met religie te maken heeft. In christelijke blaadjes wordt normaal gedrag met regelmaat gekoppeld aan een religieuze levensbeschouwing. Is dit niet gewoon verbanden trekken om hier goede sier mee te maken. Hoeveel werkgevers drinken niet een kop koffie in de kantine met hun personeel. En lopen niet doorlopend in driedelig pak rond. Genoeg zullen we maar zeggen.
35.De woorden van Jezus in Johannes 49: “ Uw voorvaders aten manna in de wildernis. Ze zijn echter gestorven.” Inmiddels heeft de archeologie de exodus bestempelt als mythe. De ene mythe gelooft in de andere? Geldt dat ook voor de teksten in Matteüs 24:37-39; en Lucas 17:26, “En zoals het eraan toe ging in de dagen van Noach, zo zal het ook zijn in de dagen van de Mensenzoon: 27ze aten, ze dronken, ze huwden, ze werden uitgehuwelijkt, tot aan de dag waarop Noach de ark binnenging en de vloed kwam die iedereen verzwolg. 28Of zoals het eraan toe ging in de dagen van Lot: ze aten, ze dronken, ze kochten, ze verkochten, ze plantten, ze bouwden; 29 maar op de dag waarop Lot wegtrok uit Sodom, regende het vuur en zwavel uit de hemel en kwamen allen om”.
Een enkele keer komt de beschuldiging bovendrijven dat atheïsten fundamentalisten zijn. Die de Bijbel lezen op een verkeerde manier. De stelling wordt dan neergezet dat de verhalen in de Bijbel niet echt zijn gebeurd. Het zijn symbolische verhalen die in de antieke oudheid een figuurlijke betekenis hadden. Gemiddeld genomen kan de atheïst beamen dat ze niet waar zijn. Dus op dit punt is er overeenstemming. Echter het grote culturele dilemma dat deze verhalen circuleerden als allegorie, daar kun je kanttekeningen bij plaatsen. Ook al is iets historisch onjuist, dan nog kan de tijdgeest neigen naar een letterlijke variant. Kwestie van inleven in de cultuur waarin dit ontstond. En dan komt misschien de verbetering die de atheïst aanbrengt. Hij plaatst zichzelf dichter bij de oorspronkelijke insteek. Uit historisch perspectief kiest hij voor de fundamentalistische benadering die past bij de klassieke oudheid. En gaat even voorbij aan de huidige tendens om een oplossing te vinden voor zaken die de moderne gelovige moeilijk kan verdragen. Omdat ze in tegenspraak zijn met het gezonde verstand en wetenschappelijke inzichten rond deze mythes.
Deze site die ik heb gevonden, dankzij Rereformed, laat een stukje van de belevingswereld zien rond het verhaal van Noach. Er bestond unanieme overeenstemming tussen Joodse en vroegchristelijke schrijvers dat er een wereldwijde overstroming heeft plaatsgevonden . Ook latere kerkvaders volgden deze trend. Dus geen lokaal gebeuren, maar alomvattend zoals de Bijbel heeft omschreven. Ook de details rond dit gebeuren nam men serieus. Of het nu de locatie was waar de Ark zou liggen of de dronkenschap van Noach. Niks figuurlijks, men geloofde in de feiten die de Bijbel verstrekte zonder dat men zich afvroeg of het gewoon een verhaal voor de leuk was, waar de boodschap uit gefilterd moest worden. Wat deze dan ook mag zijn.
De fundamentalistische benadering in beeld althans de gelovige zit er maar mee:
Vraag en er zal worden gegeven, zoek en je zult vinden, klopt en er zal worden open gedaan. (Mat 7:7)
Christen: Prachtige tekst geeft mij de nodige inspiratie en bemoediging.
Als de dochter van een priester zich door hoererij ontwijdt, ontaardt zij haar Vader en moet levend verbrand worden. (Lev 21:)
Christen; Uit de context, je laat belangrijke zaken weg en je plaatst het niet in het juiste historische perspectief. Je benadering is verkeerd en wij lezen dit anders.
Heb elkaar lief, zoals ik jullie lief heb gehad. (Joh. 13:34)
Christen: Dit probeer ik elke dag en het is een tekst die ik met me meedraag.
Wie de naam van de Heer lastert moet ter dood gebracht worden, die moet door de voltallige gemeenschap worden gestenigd. (Lev. 24:16)
Christen: Dit was in een andere cultuur en je moet niet bewust zoeken naar dit soort verzen. Je moet er nooit zomaar één uit pakken en als je dit tegenkomt dan vraagt dit een theologische uitleg waar je voor gestudeerd moet hebben. Anders ga je het verkeerd duiden.
36. Religies zijn uiterst conservatief. Veel denkbeelden zijn inmiddels weerlegt. Echter men koestert ze en probeert ze nog lang te bewaren. En meestal zijn de aanhangers erg gevoelig voor kritiek. Ligt hier niet de basis voor de intolerantie en vijandigheid die ze atheïsten verwijten; als deze argumenten inbrengen die stroken met hun overtuiging?
“Het graf van Jezus was niet leeg, maar gevuld, en zijn lichaam is niet opgestaan, maar vergaan”. In de theologische wetenschap komt het terrein van de dogmatiek onder andere de taak toe, om onder veranderde omstandigheden de christelijke geloofsinhoud te onderzoeken op zijn bepaald-zijn door de tijd, en waar nodig te corrigeren, resp. te actualiseren. Zo is ook in dit speciale geval van de “opstanding van Jezus” de dogmatiek geroepen, om uit de veranderde situaties consequenties te trekken. (Uit De opstanding van Jezus – Nieuwtestamenticus Prof. Gerd Ludeman –blz.184).
Paus Franciscus heeft in een lezing voor de Academische commissie van het Vaticaan de oerknal niet in tegenspraak genoemd met God en met name de godsschepping. Ook de evolutie toont een scheppende ontwikkeling. Andermaal toont het katholicisme de politieke flexibiliteit om met vernieuwende gedachten of wetenschap mee te gaan. Vooral als moderne inzichten twijfelaars doen afhaken. Er is een onmiskenbare tegenspraak. De oerknaltheorie ontkent een god, omdat deze zelf niet via die oerknal kan zijn ontstaan (wie schiep hem dan?) en omdat God buiten de dimensies moet hebben bestaan, die met de oerknal pas werden gevormd (ruimte en tijd). Paus Franciscus ruilt met deze zet de creationisten in voor de godtwijfelaars, die in de meerderheid geraken. En omdat de creationisten nooit helemaal zullen weglopen, kan hij dit gemakkelijk doen. Adam en Eva zijn dus ook niet in één mensbaring geboren, maar via moleculaire zelforganisatie gedurende miljarden jaren tot ontwikkeling gekomen. Genesis wijdt geen letter aan dit proces. Hoe kan dit ook als de schrijvers geen flauw benul hadden van miljarden jaren en het ruimte-tijdcontinuüm. Bovendien, waarom konden eerdere profeten en pausen dit niet verklaren? Paus Franciscus verandert de spelregels achteraf. In feite zegt hij: “wat de wetenschap nog vindt of verandert (hetgeen altijd gebeurt omdat het falsificerende principe blijft werken als essentie van de wetenschap) het zal nooit in tegenspraak zijn.” Het omgekeerde geldt ook. God zal nooit in tegenspraak zijn met wetenschapstheorieën. Dat dit wel zo zou zijn, staat immers nergens in de Bijbel. Mooi, we zijn eruit: God all inclusive. (Ben Warner – De Vrijdenker februari 2015 – blz. 34)
37. Maak de wereld religieus en de vrede is nabij. Voor de mensen een welbehagen. Nu gaat het niet over de hemelse variant, maar de aardse aangelegenheid. Iran, Afghanistan, Verenigde Staten en Soedan om er maar een paar te noemen. Met qua populatie een schrikbarend aantal gelovigen. Vergelijk de mate van geweld eens met Finland, Nederland en Zweden. Met getalsmatig weinig gelovigen. Kijk ook eens naar de verdraagzaamheid naar homoseksuelen of de zwakkeren in de samenleving. Is deze kreet gebaseerd op “wishfull thinking”?
De geschiedenis bewijst het: miljoenen doden in alle werelddelen, eeuwenlang, in naam van God, met de bijbel in de ene hand en het zwaard in de andere: inquisitie, marteling, foltering, kruistochten, slachtingen, plunderingen, verkrachtingen, ophangingen, uitroeiingen, slavenhandel, vernedering, uitbuiting, lijfeigenschap,handel in mannen, vrouwen en kinderen; genocide, etnocide door de zeer christelijke conquistadores, dat wel, maar ook onlangs nog de uitroeiende Hutu’s met Rwandese clerus aan hun zijde; het partnerschap met alle fascisten van de twintigste eeuw – Mussolini, Petain, Franco, Hitler, Pinochet, Salazar, de Griekse kolonels, de dictators in Zuid Amerika enzovoort. Duizenden doden uit naastenliefde. (blz 205- Atheologie- Michel Onfray).
Het probleem is dat de monotheïstische religies zowel liefde prediken als oorlog verklaren aan on- of andersgelovigen. Dan zou je hopen dat dit elkaar compenseert, maar helaas is dat niet zo. Wanneer een terrorist in de Schrift kan lezen dat hij de ongelovigen moet uitroeien en in een andere passage dat hij de wezen en weduwen moet verzorgen, dan kan hij dat allebei doen. Dus goed zijn voor de wezen en weduwen maar ook de ongelovigen vermoorden, omdat hij denkt dat dit Gods zegen heeft. Dat is iets wat velen die religie verdedigen telkens missen. Wanneer je hen wijst op een passage die geweld legitimeert tegenover ongelovigen, dan gaan zij wijzen op andere passages waarin liefde wordt gepredikt. Dat mag zo zijn, maar het is niet relevant. Voor een terrorist die voor de eer van God wil opkomen door een ketter of een godslasteraar te doden, geldt alleen wat hij over godslastering ziet staan in zijn heilige boek. (Paul Cliteur –God of noppes; vraag vooraf weggelaten).
38. In welk jaar is Jezus geboren? Er zijn verschillende versies die meer dan 10 jaar verschil aanduiden?
Of het nieuwe testament loopt van Jezus naar Christus is niet te bewijzen. Het geboortejaar en de plaats daar is ook geen eenduidigheid over. Er zit tussen Mattheus en Lucas 10 jaar. Voor iemand die rond zijn dertigste geëxecuteerd werd is dat een tamelijk groot leeftijdsverschil. Het tekent maar weer de kennis die de schrijvers hebben over de persoon in kwestie. De stamboom levert ook bij de schrijvers problemen op. De grootvader is bij de één Eli en bij de ander Jacob. Je kan de genealogie niet echt doorgronden. Want volgens de Bijbel is zijn echte vader God. In de vorm van een duif. Midas Dekkers schrijft in het boek “Lief Dier” hele verhandelingen over de omgang van mens met dieren. De hemelse duif komt hier ook naar voren. “Gelijk ene duive”: leert Mattheus. Hetzelfde komt terug bij Lucas. Bij de doop van Jezus komt de duif weer terug. De uitleg van de kerkvaders Ambrosius, Gregorius of van marialoog Suarez laat ik maar even liggen. Het is voor mij te ingewikkeld. Tegenwoordig komt er een groeiend bewustzijn dat je niet expliciet het jaar o rond een persoon moet vastleggen. De neutrale versie is in opkomst. Before Common Era en Common Era. Want ook het verhaal christus speelt zich binnen de gelederen van de eerste christenen pas tientallen jaren later af. Dus het oogt alles behalve correct.
39.De Bijbel wordt in discussies gebruikt als bron van autoriteit. Zijn de schrijvers van dit boek kennisexperts die goed gevalideerde kennismethoden hebben gebruikt of werden ze geïnspireerd door een alwetende godheid. Wat is de uitkomst van eeuwenlang Bijbelonderzoek rond deze kwestie. Als de uitkomst negatief is. Moeten we dan de Bijbel maar wegstrepen als bron van autoriteit?
Eeuwenlang Bijbelonderzoek in de praktijk:
Het Hebreeuwse werkwoord bara’ (in Gen. 1:1 en elders) moet niet met ‘scheppen’ worden vertaald, maar met ‘scheiden’. De stelling werd gebracht door de Nijmeegse hoogleraar theologie Ellen van Wolde voorafgaand aan haar oratie (9 okt. 2009). De wereld der theologie veerde op. Breaking news.
Echter op bladzijde 16 van Christianity Unveiled geschreven door de atheïstische baron d' Paul Henri Thiry Holbach in 1763 staat het volgende.
Ex nihilo nihil fit, was considered as an axiom by ancient
philosophers. The creation, as admitted by the Christians of
the present day, that is to say, the eduction of all things
from nothing, is a theological invention, not, indeed, of
very remote date. The word Barah, which is used in Genesis,
signifies to compote, arranges to dispose matter already
existing.
40a..Interpretatie is een manier om er achter te komen wat iemand met een tekst bedoeld. Een logische consequentheid die binnen de wetenschap wordt gehanteerd. Is het toekennen van een nieuwe betekenis bij een tekst die onaanvaardbaar is geworden. Niet onwetenschappelijk? Hoort deze methodische willekeur wel thuis op universiteit. Op welke gronden kan theologie afwijken van de consensus dat je teksten moet beoordelen binnen hun historische context? Is het een soort joy-riding door een antieke tekst te overgieten met de wensgedachte van de hedendaagse lezer?
'Het is een empirisch feit: als verscheidene mensen dezelfde Bijbeltekst lezen, ontstaan er direct verschillende interpretaties', zegt Hans de Wit, hoogleraar interculturele hermeneutiek aan de Vrije Universiteit in Amsterdam. Aldus het begin van het interview in het Nederlands Dagblad. Niets nieuws onder de zon. Daar hoeft de hoogleraar niet voor geïnterviewd te worden. Maar daarna brengt hij een exegetisch nieuwtje. In Johannes 4 ontmoet Jezus een vrouw die er 5 mannen doorheen gejaagd heeft. Jezus biedt haar levend water aan. Na een lange zoektocht kwam De Wit in El Salvador. Hier ontmoette hij een groep mannen die hem de “ware” betekenis vertelden. Het levende water moest vertaald worden met mannelijk zaad. Ben Hobrink heeft er weer een hoofdstuk bij voor zijn boek staat er moderne wetenschap in de Bijbel.
B. In de Bijbel wordt God gezien in een brandende braamstruik, wolk, regenboog of gehoord in de rollende donder. Tegenwoordig is God zichtbaar in de interacties tussen mensen. Is het laatste een mechaniek van een god die past in de moderne tijd en het beter doet dan zijn daden aflezen uit het wereldgebeuren?
Moralistic Therapeutic Deism is al enkele jaren een grote stroming binnen het christendom. Sommigen zeggen dat het christendom van binnenuit rot. God staat op afstand en goede mensen komen ook in de hemel zijn de speerpunten. De secularisatie woedt als een veenbrand.
Een korte opsomming:
Ze geloven niet dat mensen zondig zijn en verlossing nodig hebben;
Voor de moraal vertrouwen ze op andere bronnen dan de Bijbel;
Ze geloven dat goede mensen ook naar de hemel gaan;
Ze geloven niet dat de Bijbel waar is en een betrouwbare communicatie is van God.
41. Is het niet ironisch dat christenen die geloven in een oneindig en onkenbaar wezen, dezelfde entiteit vastleggen in gesloten systemen en rigide doctrines?
Sommige doctrines verwateren of er rust zelfs een taboe op. In evangelische kringen is de goddelijke toorn uit zicht geraakt. Honderden keren in het Oude Testament, krachtig aanwezig in het Nieuwe Testament. Het lijkt op een formele erkenning van deze ontkenning. De predestinatieleer is ook naar de achtergrond gegaan. Hierin verkiest de god van de Bijbel zelf wie er uitverkoren zijn. De keuzes liggen al vast. Ook dit is bijgesteld door bijvoorbeeld de Arminianen. Sommige zijn nog prominent aanwezig. Zoals de drie-eenheid, de Bijbel als woord van God, opstanding uit de dood, laatste oordeelsvorming. Een entiteit die perfect is, alwetend, alomtegenwoordig, almachtig etc. Twijfel over een essentieel leerstuk van het christelijk geloof, heeft ook effect op overige doctrines. De cohesie moet blijven om het domino effect uit de weg te laten gaan. Dus dergelijke scepsis moet worden afgewend of uitgehongerd. Maar stel dat een plotselinge, onaangekondigde twijfel over de “christelijke realiteit” overgaat in een sceptische aanval. Welke doctrine zou het eerst bij u verdwijnen?
42.Contextualisatie, transformatie, accommodatie, indigenisatie, interculturatie, maatschappelijk kaartlezen zomaar een paar begrippen die binnen de theologie de opmaat zijn naar bijpassende motivatiestimulansen en transitieprocessen. Is dit niet de afspiegeling van een bedrijf dat doorlopend verlies maakt en zichzelf steeds maar weer opnieuw probeert uit te vinden?
Een aantal varianten van religieuze bekering van William Guthrie zijn ooit vertaald door Jacobus Koelman. Een ouderwetse classificatie die nog steeds zijn opgang doet in kringen van gelovigen. Soms verkort tot een snelle Paulus-bekering of een geleidelijke versie. De indeling is als volgt; 1. Vanaf de geboorte zit het snor ze gaan uit zichzelf naar de kerk, ontwijken de verleiding en het gaat van een leien dakje; 2. Het voorbereidend werk van de wet (vertaal maar met indoctrinatie) ontbreekt en de bekering gaat schielijk zijn gang door in aanraking te komen met het evangelie en een paar woorden zijn genoeg; 3. Net voor de dood komt iemand tot geloof een gevaarlijke kwestie volgens Guthrie want het is niet verstandig om het zo lang uit te stellen want het kan ook de verkeerde timing zijn; 4. Kwestie van geduld en volharding en dan komt het moment vanzelf of niet, wordt ook wel het werk van wet- en verootmoediging genoemd. Langdurig zoekenden zou je hier onder kunnen plaatsen. De omgekeerde variant blijft een beetje uit beeld want de zeldzame plotselinge bekering tot het geloof is tegenwoordig in de westerse wereld ondergeschikt geraakt aan de langzame bekering tot ongeloof. Waarbij het woord bekering enigszins religieus aan doet maar het kan dus ook de opmaat zijn tot atheïsme. Misschien relevanter in de huidige tijd van kerk- en geloofsverlating. Nog even dit: Er hangt een aureool rond het woord bekeren deels door het opgefokte sfeertje dat evangelische organisaties er om heen hebben gebouwd. Maar het betekent concreet gewoon omkeren of van gedachten veranderen. Dus bekeringsgeschiedenis, bekeerde mensen, hoe weet je dat je bekeerd bent, oogt nogal buitenissig. Maar basaal gezegd is het dus gewoon een ander standpunt aannemen en dat kan snel gaan of langzaam. Vanuit socio-cultureel perspectief veranderen mensen en de personen die nog geen duidelijke attitude over een bepaald onderwerp hebben het snelst.
43.Vele eeuwen voor Jezus was er de gulden regel een uitspraak die tal van grootheden bezigden. Boeddha, confucius en Mencis hadden het al over morele waarden eeuwen ver voor de komst van het christendom. Inmiddels zijn we er achter dat goedheid ingebakken zit in bepaalde hersengebieden. Deze vind je ook bij diersoorten. De aanleg voor moraal wordt cultureel verfijnd of afgestompt. Gaan christenen met de inboedel van Moeder natuur en de wijzen die al eeuwen voor hun beweging naastenliefde en verdraagzaamheid promoten, aan de haal. Tegenwoordig hebben christenen op menselijke waarden hun etiket gezet; echter is dit niet een staaltje geschiedvervalsing?
Een paar voorbeelden:
Christendom: “Behandel de ander zoals jij zelf ook behandeld zou willen worden”.Lucas 6:31
Confucianisme: “Dit het uiterste van vriendelijkheid en liefde. Doe niets bij de ander waarvan je niet wilt dat het bij jezelf gebeurt” Analects XV, 23
Bahaí: “Pas op dat u uzelf niet boven uw buurman plaatst”. Baha u Ilah
Boeddhisme:”Doe de ander geen pijn op een manier die je ook zelf pijnlijk zou vinden”. Undana-varqu: 5.18
Zoroastrianisme: “Dat natuur alleen goed is als het niets doet bij een ander, dat het zelf niet zou willen ondergaan”! Dadistan-I Dinik 94:5
Islam: “Niemand van jullie is een gelovige als je niet voor je broeder hetzelfde wenst als voor jezelf”! Sunnah.
Jodendom: “Wat je zelf als haat ervaart, doe dat de ander niet aan. Dat is de enige wet”. Talmoed, Shabbat 31 a.
Hindoeïsme: “Dit is de optelling van al het rechtvaardige; behandel anderen zoals jezelf ook behandeld zou willen worden. Doe niets bij uw buurman waarvan u het zelf niet wilt”. De Mahabharata.
44.Stel dat alle sporen van religie worden weggevaagd en er kan niets meer doorgegeven worden. Dan zal het niet meer in de originele vorm terugkomen. Er komt iets anders voor in de plaats, maar niet datgene wat er eerst was. Als alle kennis over wetenschap verdwijnt, dan zal er ooit weer iemand komen die het allemaal gaat uitzoeken. En keert het in de oorspronkelijke vorm terug. Dit is een licht aangepaste versie van een eerdere uitspraak van Penn Jillette. Maar heeft Penn Jillette in essentie gelijk met zijn observatie?
Sommige natuurwetten komen weer spontaan bovendrijven. Er zal zeker weer een slimmerik opstaan die merkt dat je met meer kracht een bal verder weg schopt. Of dat je nat wordt als je door de regen loopt. Als je aan een tak hangt en loslaat naar beneden valt. Ook eb en vloed zullen op den duur weer verklaard worden. Gewoon een kwestie van tijd. Sommige natuurwetten vloeien voort uit alledaagse zaken. En op het moment dat iemand hierover na gaat denken dan komen ze weer terug. En worden ze vastgelegd in formules. Deze definities ontstaan onafhankelijk van de aard van de persoon die deze ontwikkeld. De gevolgtrekkingen zijn niet van levensbeschouwelijke aard. Maar zijn gebaseerd op afleidingen die de werkelijkheid beschrijven. Deze regelmaat wordt vastgelegd in wetten. Het zijn theoretische concepten die toetsbaar zijn. En bijgesteld kunnen worden als er nieuwe inzichten ontstaan.
45.In Misquoting Jesus geeft professor Bart Ehrman (nieuwtestamenticus) aan dat verschillende passages uit het nieuwe testament zijn veranderd of toegevoegd. Een mooi voorbeeld is het verhaal rond de overspelige vrouw (Johannes 7: 53-8-12). Waarin Jezus zegt: “Laat iemand zonder zonde de eerste steen gooien”. Dit verhaal is niet gevonden in de oudste manuscripten van het Evangelie van Johannes. Zijn dit zaken die belangrijk zijn om te weten?
In misquoting Jesus gaat vanaf bladzijde 135 tot 139 over een boze Jezus. Markus beschrijft een geirriteerde persoonlijkheid. Die bijvoorbeeld boos wordt als mensen zijn vermeende gaven ter discussie stellen. Op een agressieve manier bijt hij van zich af. Mattheus en Lucas beschrijven een Jezus die bevlogen en betrokken is. De stijl van een voorgaande bron wordt dusdanig bewerkt dat de harde en onverzoenlijke toon weggepolijst is. Apologeten verklaren deze agressieve toonzetting in Marcus door ad-hoc te stellen dat Jezus betrokken is bij het leed in de wereld. Hij heeft de zieke lief maar haat de ziekte, deze uitleg kent geen textuele basis. Deze verklaring is slechts bedoeld om de agressie te bagatalliseren. Dit voorbeeld wat summier is vertaald, gebruik ik om een accent te halen uit het boek van Ehrman. Oorspronkelijk geen milde persoonlijkheid, goede herder of inlevende man, maar iemand die niet met zich laat spotten. Die zijn volgelingen geen keuze laat. Zijn persoonlijkheid transformeert met de tijd. Voor meer details verwijs ik naar het boek. De online versie in dit geval.
In Johannes 7:53 – 8:12 staat het verhaal van de overspelige vrouw. Het komt in geen oorspronkelijk evangelie voor, het is later toegevoegd aan Johannes. In de oudste en best bewaarde manuscripten van Johannes staat het niet. Het heeft inhoudelijk een andere woordkeuze en schrijfstijl, een kopiist heeft dit later toegevoegd. Kort samengevat uit “De evolutie van de Bijbel” van Bart Ehrman. Die nog een paar praktische problemen erbij zet, want waar was de overspelige man die conform de wet van Mozes (Lev.20:10) ook gestenigd moest worden. En dacht Jezus dat de wet van Mozes niet meer gangbaar was en dat zonden helemaal niet bestraft moesten worden? Zo zijn er meer teksten die niet in de oudste versies stonden maar later zijn toegevoegd. Vanaf Markus 16:8 volgen 12 verzen die niet in de oorspronkelijke versies staan. Tongentaal, slangen oppakken, zieken genezen, het verschijnen van Jezus aan Maria en tenslotte aan de discipelen stond niet in de oorspronkelijke versie maar ook hier heeft een kopiist zich vermaakt met zijn creatieve vrijheden.
De pinksterbeweging drijft voor een deel op deze teksten die dus van latere datum zijn. Volgens Bart Ehrman is dit het topje van de ijsberg en zijn de manuscripten op duizenden plaatsen aangepast. Pas in de vierde eeuw werd er orde op zaken gesteld en kwamen er scriptoria waar men beroepsmatig zaken gingen kopiëren.
Op bladzijde 265 van het boek “misquoting Jesus” staat een top 10 van verzen die niet in de
oorspronkelijke kopieën terug te vinden zijn, deze overleveringen stammen uit de derde en vierde eeuw. Door teksten uit de late middeleeuwen er naast te leggen worden veranderingen zichtbaar die door latere scribenten zijn toegevoegd.
1 Johannes 5:7;Johannes 8:7; Johannes 8:11; Lukas 22:20; Markus 16:17; Markus 16:18; Johannes 5:4; Lukas 24:12;Lukas 24:51. In nieuwere vertalingen staat een deel van deze teksten tussen haakjes. {Intermezzo: Uit de mond van evangelische draaikonten komen reacties als “manipulaties” zijn volkomen Schriftuurlijk en laat de gemeente hier niet te lang bij stilstaan. Laat ik maar snel teruggaan naar Bart Ehrman!} Ehrman stelt dat antidocetische , apologetische, antiseparationistische en antiadoptionistische motieven een rol spelen. Richard Simon, Richard Bentley, Johan Albrecht Bengel, Johan Wettstein, Lobegott von Tischendorf, Brooke Westcott, Fenton Hort e.a. hebben zich in een ver verleden hier op geworpen. Zijn dit soort zaken een aangelegenheid uit de oude doos? Nee, creatieve vrijheid is ook heden ten dage aanwezig. Paulus gebruikte in zijn brieven de aanhef “andres adelfoi”, vertaalt uit het Grieks is dit mannen-broeders. Je kan als vertaler ook een woordje weglaten zoals “andres”. “Adelfoi” in de geïsoleerde positie geeft ruimte om er een andere interpretatie op los te laten en dan komen de vrouwen ook in beeld. En u ziet de brieven zijn in de 20ste eeuw gericht aan broeders en zusters. En de kerk kan weer fris en vrolijk meedoen met de huidige tijdgeest.
Kortom, de uitgave van de Codex Sinaiticus werd niet door iedereen met gejuich ontvangen. Bijbelteksten waar men eeuwen aan gehecht had, bleken in deze oude codex eenvoudig te ontbreken. Zoals de laatste zin in Onze Vader: want aan U is het koninkrijk en de kracht en de heerlijkheid tot in eeuwigheid. Amen'. In de Codex Sinaiticus en andere oude handschriften is de laatste zin bij Matteus 6:13: 'Redt ons van het kwaad'.
Ook ontbreekt in de door Tischendorf gestolen codex in de passage over Jezus afscheid bij Lucas 24:51: 'en werd ten hemel opgenomen'. Alsmede de latere toevoeging 'dit soort wordt alleen uitgedreven door gebed en vasten ' bij Matteus 17:21. Het zijn maar enkele voorbeelden uit een lange reeks.
Dit soort verschillen doet zich niet alleen voor in de Codex Sinaiticus, maar ook in een groot aantal andere handschriften. Zo is de evangelist Lucas de enige die vertelt dat Jezus' angst in de hof van Getsemane zo groot was dat zijn zweet als bloeddruppels op de grond viel. Tenminste dat lezen bijna alle bijbellezers over de hele wereld. In de Codex Sinaiticus echter treffen we deze toevoeging niet aan. Maar ook niet in de Codex Vaticanus, de Codex Alexandrinus en nog vele andere handschriften. Aldus Jacob Slavenburg op blz.26 e.v. in Valsheid in geschrifte. Nog een uitgewerkt voorbeeld in deze rij is het sacrament van het laatste avondmaal, geen wijn als representatief voor bloed dit ontbreekt en de opwekking om dit te blijven gedenken mist. Nauwkeurige vergelijkingen tonen volgens Slavenburg aan dat de oude handschriften alleen al in de evangeliën op meer dan drieduizend gevallen van elkaar afwijken.
46. Jezus geloofde dat het Oude Testament betrouwbaar was (Mattheüs26:54), zonder fouten (Lukas 16:17) en dat het zijn kracht behoudt (Johannes 10:35). Grote uitspraken die inmiddels onderhevig zijn aan inflatie. Denk maar aan de archeologisch inzichten, Gilgamesj of onze hedendaagse kijk op het ontstaan van de wereld. Zit Jezus er naast en heeft de werkelijkheid hem op dit punt ingehaald?.
Jezus is net een soort kameleon. Tenminste in de zin dat hij meekleurt met zijn omgeving of tijdsperiode. Sommigen leggen het accent op een apocriefe Jezus, een psychotische idealist (Maes) , een Joodse Jezus (Slavenburg), de incarnatie van een god, een psychotherapeut (Drewermann), een Zonnelogos (Steiner), de apocalypticus (Leupen), een terrorist (Verhoeven), een boeddhist (Notovitch), een non-illusionist (Schucman), een doorgever (Lorber), de meester (Schuré), de gnosticus (Jesus Seminar). Verder wordt er gewezen op zijn vermeende biseksualiteit, homoseksualiteit, heteroseksualiteit of celibataire instelling. Er bestaan ook teksten die suggereren dat hij een tweelingbroer had. Er zijn bibliotheken vol geschreven over deze persoon. Kasten puilen uit van de veronderstellingen. Maar netto weten we gewoon niets. Comprimeer je het verhaal dan kom je op een paar beschreven weken uit iemands leven. "De waarheid is decoratief, maar niet per se nuttig voor succes." Je kan met veel fantasie een religieus gehoor boeien. En ze met een tevreden gevoel naar huis laten gaan. Een stukje tekst uit de NRC (31-8-2000) om de mening te geven van een paar hoogleraren over de ontelbare beschrijvingen en het gevoelsleven wat bijvoorbeeld in evangelische stromingen op de powerpoint wordt neergezet. Hun mening is als volgt: “Wat weten we over het karakter, de persoonlijkheid van Jezus? Niks, helemaal niks, zegt H.M. Kuitert, emeritus-hoogleraar Ethiek aan de Vrije Universiteit: ,,Alles is fantasie, iedereen fantaseert er maar op los.'' Zijn innerlijke roerselen kennen is onmogelijk, aldus H.W. Hollander, universitair docent Nieuwe Testament aan de Universiteit Leiden. ,,Er staat bijvoorbeeld geschreven dat hij vlak voor het lijden huilde en geroerd was. Maar daar was niemand bij en er zijn ook geen snippertjes papier gevonden waarop hij geschreven heeft: ‘Nou, toen voelde ik me toch beroerd, zeg!',,En we weten dat hij weende bij het graf van Lazarus. Dan kun je zeggen: hij was begaan met zijn vrienden, maar dat zegt nog niet zoveel over zijn karakter. De meeste mensen zijn verdrietig wanneer een goede vriend overlijdt. Bovendien is de historiciteit van zulke verhalen niet duidelijk.''
47.Iedereen die zich bevindt binnen een religieuze stroming of sekte kan een "paranormale" religieuze ervaring claimen. Echter hoe kan een derde partij controleren of deze claim op waarheid berust en niet is gebaseerd op een waan? Verslaat een subjectieve ervaring het beginsel dat er sprake moet zijn van objectieve bewijslast. Draagt een subjectieve ervaring meer gewicht dan objectief bewijs?
Iedereen die denkt dat hij of zij het bovennatuurlijke kan bewijzen kan bij dit instituut terecht. Er staat een bedrag open van 1 miljoen dollar voor degene die een bovennatuurlijke claim waar kan maken. Onder vooraf besproken condities. Het is nog nooit iemand gelukt om ook maar de schijn te wekken dat er meer is tussen hemel en aarde.
Pareidolia is het illusoire fenomeen wat ontstaat in dat deel van de cortex waar neuronale perceptie plaatsvindt. Zet ergens twee stippen neer met een horizontale lijn eronder en het brein maakt er een gezicht van. De één heeft hier meer last van de ander. Onlangs is er een onderzoek geweest onder religieuzen, aanhangers van het paranormale, atheïsten en sceptici. Ze kregen allemaal foto's te zien. Dat konden rotswanden zijn maar ook foto's van meubilair. De deelnemers moesten hierin gezichten trachten te herkennen. De groep religieuzen, paranormaal gelovigen scoorde beduidend hoger dan de atheïsten en sceptici. De uitkomst zou een indicatie kunnen zijn dat bepaalde groepen sneller een vertekend beeld van de werkelijkheid hebben. Kan dit evolutionair verklaard worden. Een mogelijkheid is dat het een voordeel bood in de tijd dat wij als jagers/verzamelaars rondtrokken. Wild of eetbare zaken opsporen is een complexe opgave. Binnen de natuurlijke omgeving vallen sommige soorten nagenoeg niet op. Het geeft een voordeel als je in deze omstandigheden de mogelijke prooi kan traceren. Kleine afwijkende details kan een knaagdier zijn in het struikgewas. Echter in onze hedendaagse samenleving levert het weinig op. Het kan een illusie opwekken je ziet dingen die er niet zijn.
“Dat gedoe met die eerste letters van namen van overledenen, waarom zouden geesten via een soort Lingo communiceren”. (Uitspraak Gili in een interview met de Volkskrant)
48. Evolueert de god van het oude testament; als er sprake is van een verbeterd moreel besef na de komst van Jezus. Volgens christenen dan. Kan een god zichzelf verbeteren. Is hier sprake van een imperfectie die met voortschrijdende openbaring opgelost moet worden?
Oorspronkelijk verscheen de god Jahwe antropomorf in beeld. Bepaalde details werden daarbij niet geschuwd. Hij had een neus waarmee hij zijn offers rook. In Ezechiël 1:27 mag de toeschouwer een blik werpen op zijn lendenen. In Exodus 24 wordt gesproken over voeten. We gaan voor handen en vingers naar exodus 31 en het hoofd van Jahwe komen we tenslotte in Exodus 33 tegen. En dan zijn we er nog niet, want in Genesis 1 is er sprake van een god die even bijkomt en zich in Exodus 31 opfrist. En al eerder genoemd in een ander deel van deze vragen; Jahwe gaat af en toe op reis om zaken te verifiëren. Tussendoor worstelt hij een potje en zijn begerig oog valt op een bejaard vrouwtje. Hij eet pannenkoeken bij Sarah en is voortdurend mensen aan het testen of verlangt hulp bij het oplossen van problemen (Richteren 5 en 1 Koningen 22). Jahwe heeft ook een scala aan huisdieren paraat met mythische proporties. Zeemonsters, draken en vierkoppige monsters. In Numeri 16 laat hij mensen opslokken door de aarde. Levend vertrekken ze naar het dodenrijk. Opvallend genoeg verricht hij onderzoek naar iemands betrouwbaarheid door hart en nieren te bestuderen (Jeremia 17). De historiciteit van Noach, Daniël en Job worden in Ezechiel 14 door Jahwe bevestigt. Wat voor de modernisten niet altijd prettig is. Zit je te praten over een metafoor. Wordt dit door Jahwe zelf weerlegt. En zo kunnen we nog een tijdje door gaan. Een tastbare, aanraakbare en wispelturige persoonlijkheid die op den duur verdwijnt. Ingehaald door de werkelijkheid. Althans een verbeterde versie duikt op bij de filosofen. Deze entiteit wordt buiten de werkelijkheid geplaatst. Is transcendent, metafysisch en als er over gesproken wordt dan gaat dit gepaard met een geheimzinnig woordenspel. Je wordt door hen op sleeptouw genomen van het zintuiglijk-naar het buitenzintuiglijk bereik. Deze laatste stap heeft geen empirische grondslag. Het gevoelselement speelt hierin een belangrijke rol. En het grenzeloze zit nog steeds binnen het menselijk bewustzijn. De meeste christenen geloven tegenwoordig in de geavanceerde versie die bedacht is door filosofen. Een verbeterde versie die voldoet aan de moderne tijd. Uit het zicht van de rationele blik van de kritische toeschouwer. Maar als de god van de bijbel niet voldoet is het dan zinvol om iets nieuws te bedenken?
Laten we er gemakshalve van uit gaan dat de Joodse en christelijke god dezelfde is. Jahwe openbaart zich aan een stel ongeletterde en bijgelovige barbaren en gedraagt zich als de Überbarbaar. Religieuze misdrijven werden op een simpele manier bestreden. En deze invalshoek strekte zich lang uit over het Europese continent. De inquisitie maakte korte metten met godloochenaars en personen die een theologische dwaling verkondigden. Zelfs het troetelkonijn van de calvinisten, met de identieke naam, zette zijn tegenstander (Servet) pontificaal op de brandstapel. Dus van de erfenis van een god die je op zijn best een grillige psychopaat kan noemen, stappen we over naar het nieuwe testament in de richting van een vleesgeworden incarnatie die burenhulp verkondigt. En vanaf dit punt moet het woord van een god worden verspreid. Opdat men via deze zoon weer terecht komt bij de god uit het Oude Testament. Die schijnbaar iets milder is geworden. Ondertussen mag degene die dit geloof ambieert rondwandelen binnen een ideologie die doordrenkt is van heidense rituelen, joodse gebruiken, Egyptische mythes en de grillen van talloze voorgangers en kerkvaders.
Mensen geloven eigenlijk niet wat ze geloven. Dat is de strekking van een studie van Barrett uit 1996. Als je luistert naar christenen dan beschrijven ze hun god in transcendente termen, met buitengewone kenmerken zoals almachtig, alwetend enz. Uitzonderlijke mentale en fysieke kenmerken worden binnen de theologie naar voren geschoven. Echter religieuze concepten wijken sterk af van wat mensen werkelijk geloven. Dogma’s, wetenschappelijke verhandelingen en prachtige zinnebeelden kunnen niet worden beschouwd als een betrouwbare beschrijving. Dat blijkt na enkele subtiele experimenten waarbij ze niet na kunnen denken over hun eigen overtuiging. Vervolgens presenteren deze mensen een ander beeld van hun god. Een mens-achtig (antropromorf) wezen die probleem voor probleem bekijkt. Met een bepaalde uitgangspositie en selectieve aandacht. Barrett, J.L., and F.C. Keil. 1996. Conceptualizing a nonnatural entity: Anthropomorphism in God concepts. Cognitive Psychology 31(3): 219-247.
Pascal Boyer heeft dit uitgewerkt in “Godsdienst verklaard- Religion explained” onder de noemer theologische correctheid (blz 115 e.v.) . Mensen beschrijven een god die van alles tegelijk doet, maar op het moment dat het gaat om een goddelijk ingrijpen rond twee gebeurtenissen die gelijktijdig plaatsvinden, die ze na moeten vertellen, dan komt er een god tevoorschijn die prioriteiten stelt en in een bepaalde volgorde zaken afhandelt. Er bestaat dus een officiële- en een impliciete voorstelling. Bewuste controle betekent een theologische voorstelling die de zelfverklaarde specialisten in elkaar hebben gefabriceerd. Wordt deze theologische correctheid uitgeschakeld dan komt de antropomorfe versie in beeld. Dit boek is een aanrader voor iedereen die geïnteresseerd is in het verschijnsel godsdienst.
49. Onfray beschreef Jezus als volgt: "De Messias heeft geen honger of dorst, hij slaapt nooit, kent geen stoelgang, copuleert niet en lacht niet". En dan voeg ik er nog aan toe; er worden wonderen aan hem toegeschreven en woorden in zijn mond gelegd. Haal je dus alles weg, dan blijft er niets over. Hebben de mensen die het bestaan van Jezus betwisten niet in zekere zin gelijk? Is de zoektocht naar de historiciteit van een persoon niet een kwestie van afstrepen?
Er is een snel groeiende stroming ontstaan; namelijk de “mythicists”. Een beweging die bestaat uit tal van experts die niet het bestaan van Jezus van Nazareth trachten te weerleggen en er een ander persoon voor in de plaats willen zetten. Maar op logische, rationele en wetenschappelijke gronden willen aantonen dat de figuur “Jezus Christus” uit het Nieuwe Testament een fictief samengesteld personage is. Een literair en mythologische karakterschets. Hierbij wordt gekeken naar “heidense godsdiensten” uit deze periode. Raakvlakken met het boeddhisme. De verspreiding van de Egyptische cultuur over de Grieks-Romeinse wereld. Invloeden van filosofische stromingen en antieke teksten zoals gevonden bij Ras Sjamra. Alle schillen van de ui bladeren ze af. Tot ongenoegen van tal van apologeten. Die soms denken dat het gebrek aan bewijs genoeg is om een punt te maken. En verder rond een flartje historische mist hun dagen vullen. Deze groep wil ook de mist laten verdwijnen en kijken of de legpuzzel valt te verklaren met een breed georiënteerde studie.
De bovenstaande groep verdiept zich dus in verschillende aspecten. Dit is bijvoorbeeld een invalshoek. Om een echt persoon van een mythe te onderscheiden. Aan de hand van Alan Dundes “The hero pattern in the life of Jesus”en Otto Rank e.a. is er een archetype neergezet. Met de belangrijkste kenmerken die terugkomen als men kijkt naar het beeld van de held in een mythe. Dit is zowel terug te vinden in het Indo-Europese deel als Semitische gebied. In willekeurige volgorde.
1. Moeder is een “Koninklijke” maagd
2. Vader is een koning (God)
3. Deze (externe) vader heeft een relatie met zijn biologische moeder
4. Ongewone bevruchting
5. Held wordt voorgesteld als zoon van een god
6. Poging om de held te doden, ongewone (gevaarlijke) omstandigheden rond de geboorte
7. Heimelijke verdwijning van de held
8. Geen beschrijvingen kindertijd
9. Gaat naar een toekomstig koninkrijk
10. Trouwt een prinses
11. Ondergaat een mysterieuze dood
12. Is vaak op de top van een heuvel
13. Groeit op bij pleegouders in een ander land
14. Zijn lichaam wordt niet begraven
15. Geeft mensen richtlijnen
16. Samenleving leeft op gespannen voet met de held
17. De held blijkt te beschikken over uitzonderlijke vermogens
18. Krijgt bovennatuurlijke hulp
19. Held moet zich bewijzen en gaat veel op avontuur
20. Laat familie achter zich en trekt met anderen op
21. De maatschappij erkent het verschil tussen zichzelf en de held, de held krijgt een speciale status.
22. Wordt een koning
Dit is een optelsom van een aantal kenmerken. In het boek “Is this not the carpenter” van professor Thompson komt een stukje bloemlezing voor die gaat over de essentie van een mythe.
“Myth operates by bringing a sacred (and hence essentially and paradoxically timeless) past to bear preemptively on the present and inferentially on the future (as it was in the beginning, is now and ever shall be). … Myth can be transmitted either in its immediate shape, as sacred narrative anchored in theology and interlaced with liturgy and ritual, or in transmuted form etc.”
Nu komen we uit bij de persoon Jezus. Valt dit beschreven personage binnen de kenmerken zoals hierboven is opgesteld; het antwoord zou weleens ja kunnen luiden. Op youtube staat een lezing van Richard Carrier. Het bovenstaande wordt besproken vanaf de 25ste minuut. Let eens op waar de persoon Jezus geplaatst wordt ten aanzien van deze score, welke mythologische personen hem omringen. https://www.youtube.com/watch?v=pkxYJfiompI" onclick="window.open(this.href);return false;
Waar ook serieus naar wordt gekeken is de rol van Marcion. Die het theologische circus binnentrad met een bundel brieven van “Paulus”. En volgens eigen zeggen een brok canoniek schrijven. Mead schrijft in“fragments of Faith” dat het slechts een collectie met uitspraken was. Q zou dan weer in beeld komen. Streeter “four gospels” heeft het over een proto-Lukas. Knox “Marcion and the New Testament” komt met de mededeling dat Marcion er een janboel van maakte. En verwijst naar uitspraken van Tertulianus en Epiphanus. In het licht van de stroming lijkt Johannes een marcionitische blauwdruk te zijn. Robert Price legt tevens in “New Testament Narrative as Old Testament Midrash” uit hoe het NT is opgebouwd met stukken uit het Oude Testament. Met in het licht de eigengereidheid van Marcion zou het mogelijk zijn, dat hij de allegorische kant van het Jezus verhaal heeft geschreven. Interessant om dit eens goed te onderzoeken en de bekende stokpaardjes of ezels die Jeruzalem binnenrijden met iemand er op, onder het motto dit is dus historisch betrouwbaar en kan op Wikipedia, even met rust te laten.
Een paar punten die opvallend zijn; meer volgen. Sommigen staan op het blog van Richard Carrier.
1. Er wordt met regelmaat gezegd dat er consensus is over de historiciteit van Jezus. Deze consensus was er ook over Mozes en Abraham. Momenteel is dit niet meer van toepassing;
2. In de brief van Paulus aan de Romeinen 10:12-18 staat in de tekst een soort tegenstelling. De Joden hadden het nog niet gehoord tot de apostelen het evangelie gingen verspreiden;
3. Paulus spreekt van broeders in de heer of zonen van God, niet broeders van Jezus. Dit was een universele aanduiding die voor alle leden van de sekte opging.
4. Paulus gebruikt niet het woord discipel om de directe volgelingen van Jezus aan te duiden;
5. Paulus heeft Jezus ontmoet in visioenen, het is niet duidelijk of hij spreekt over historische broeders of geestelijke broeders. Figuratief gezien wordt er een algemeen Grieks woord gebruikt namelijk ἀδελφός dit komt tevens terug in 1 Korinthe 10 en op meer plaatsen zoals Romeinen 16:23. Als Paulus het heeft over Jakobus dan vindt er geen literair onderscheid plaats maar wordt de context broer in algemene zin gesteld. Kijken we naar de auteur van Handelingen dan lijkt het er sterk op dat deze de mogelijke interpretatie dat hier sprake is van een biologische broer, niet oppakt (Handelingen 12:17). Deze inconsistentie past binnen het beeld dat Paulus alle leden ziet als broeders. Er is dus geen duidelijk beeld dat hier sprake is van een bloedverwant.
6. Er schijnt een concurrerende sekte te hebben bestaan met de naam Nazorian. Er wordt driftig gespeculeerd over deze naam. Die geen koppeling heeft met Nazareth. Waar ook de meningen over verdeeld zijn.
7. Jezus is gewoon te controversieel, innerlijk tegenstrijdig, gemedieerd door de woorden van anderen, gedistantieerd van ons cultureel en historisch erfgoed. Maar ogenschijnlijk te belangrijk voor een grote groep mensen. Kurt Noll (Is this not the Carpenter) schrijft dat Jezus gehistoriseerd is om de simpele reden dat hij historisch moet zijn. Als hij dit niet is dan is de fundering van elke sekte weg. Het gezag verdwijnt en elke leek kan dan een uitspraak doen die op hetzelfde niveau zit als de dominee of paus. Het religieuze instituut kan dit niet aan. Daarom spreekt men over een historische Jezus omdat ze deze nodig hebben voor hun eigen bestaan.
8. De discipelen gaven hun bestaan op, storten hun familieleden in onzekerheid en volgden een onbekende man. Een scenario met een hoog onwaarschijnlijkheidsgehalte. Binnen de moderne sekten zijn de leden met uitzondering jong met een sterke zoektocht naar een identiteit en met existentiële vragen over de werkelijkheid. Een identiteitscrisis kan een reden zijn om aansluiting te zoeken bij een sekte. Het achterlaten van relaties en het verbreken van oude banden (werk) is een item wat in een later stadium een rol speelt. Onbeteugelde toewijding waarbij je de achterblijvers in gevaar brengt is niet iets voor verantwoordelijke volwassenen.
9.Theologen zijn geen historici, theologie is ook geen geschiedenis. Theologische geschiedenis is de zienswijze die men graag ziet. Een moderne theoloog noemt zich met regelmaat een nieuw testamenticus. Hun belangrijkste bijdrage is de bovennatuurlijke lading er uit vissen en de rest dusdanig te rationaliseren zodat het gaat lijken op geschiedenis. Gekwalificeerde historici komen ook in aanraking met dit vakgebied, waarbij het gevaar bestaat dat ze besmet raken met theologische opvattingen, omdat er mensen achter zitten die een sterke en diepgaande emotionele band hebben met het onderwerp. Waarbij er een schromelijk overschat vertrouwen wordt geschonken aan deze categorie. Wat het eindresultaat sterk kan beïnvloeden. Er is zogezegd consensus echter de intellectuele traditie en historische methode worden veronachtzaamd. Want ook voor historici wordt het gesprek gemakkelijker als men van de kroonjuwelen afblijft.
10.Van oorsprong een Joodse sekte, die haar wereldbeeld vormde op basis van creatieve intertextualiteit. Een weefgetouw van bestaande passages die in gemuteerde vorm het karakter van het christendom hebben gevormd. Op basis van een hermeneutische benadering die Midrasj heet. De basisprincipes van Midrasj waren waarschijnlijk bekend bij Paulus. Een van de grondleggers was namelijk Rabbi Hillel, dit was de grootvader van Rabbi Gamaliël, de leraar van Paulus. Deze Joodse traditie is op tientallen plaatsen terug te vinden in het Nieuwe Testament. James L. Kugel, Jon D. Levenson en Galit Hasan Rokem zijn bekend met deze materie en publiceren er met regelmaat over. De evangeliën werden gecomponeerd met teksten uit de Joodse literatuur, veel daarvan is terug te vinden in het Oude Testament.
11. Er zijn apologeten die tamelijk veel moeite hebben met Joodse culturele diversiteit en de bekendheid met oudere mysteriegodsdiensten. Ze pleiten zelfs voor een strakke scheiding. De invloed van het Jodendom op het christendom daar kunnen ze nog wel mee uit te voeten. Maar zodra er gesproken wordt over hellenistisch Jodendom en hellenistisch joodse leraren dan komt er argwaan. Terwijl raciale en interculturele vermenging geen onbekend gegeven is in de bijbel. Veel van de in beeld gebrachte stamvaders hadden een vrouw uit Afrika. (Salomo, David, Mozes etc). Paulus was afkomstig uit Tarsus, deed zijn correspondentie in het Grieks. Om dit te leren beheersen zal hij ongetwijfeld een flinke portie Griekse literatuur in de vorm van bijvoorbeeld Homerus, Plato of andere wijsgeren hebben moeten bestuderen. Hoe dit zijn denken heeft gevormd is lastig te bepalen. Het is mogelijk dat deze filosofische fundering een rol heeft gespeeld in de wordingsgeschiedenis van deze beweging. Is er een soort hybride variant ontstaan? Saulus alias Paulus kwam uit Tarsus. Dit wordt wel omschreven als de bakermat van de verering van Hercules of Herakles op zijn Grieks. Als bekende bewoner zal hij vast wel kennis hebben genomen van het wel en wee van Herakles. Latere evangelieschrijvers die een Joods Hellenistische achtergrond hadden en ook in diaspora leefden, hoefden maar om zich heen te kijken om inspiratie te verzamelen. Een mooi uitgewerkt voorbeeld over Herakles vindt u in deze link
12.Er wordt veel geschreven over het al of niet bestaan van de persoon Jezus. Dit gebeurt al sinds mensenheugenis, veel hiervan is in de vergetelheid geraakt. Maarten ’t Hart bracht mij op het spoor van Arthur Drews een tamelijk onbekende hoogleraar, althans in onze huidige tijd, maar volgens mij is hij toe aan een rehabilitatie. Het boek staat online. Wereldwijd nu 850 keer gedownload en dat aantal kan wel wat hoger. In 1910 schreef hij een lijvig werk om aan te tonen dat Jezus nooit heeft bestaan. Beter gezegd, hij ging uit van de veronderstelling dat Jezus heeft bestaan maar brak hem daarna weer af. De stijl die Kuitert, Den Heyer, Krijbolder e.a. ook hebben toegepast om er nog iets van te kunnen maken.
13. 2 Makkabeen 3 (161 BCE) verhaalt van de bekering van Heliodorus. Het vertoont grote parallellen met de bekering van Paulus. Hij valt op de grond, is blind en zonder spraak. Een niet gelovige die opdracht had gekregen om orde op zaken te stellen en geld te innen. Hij vertrok van Celo-Syrie op weg naar Jeruzalem. Er kwam een “goddelijke ingreep” en door gebed van zijn vrienden en een offerande van de hogepriester zag hij weer het licht. Waarna hij het woord ging verkondigen en zijn werk als belastingambtenaar niet meer uitvoerde. De visie dat de bekering van Paulus een literaire overschrijving is van dit verhaal komt terug in de betogen van Price en Thomas L.Thompson. Waarbij Robert Price nog verwijst naar een soortgelijk verhaal van Euripides in de Bacchanten (4de eeuw BCE).
14. Markus 1:2 begint met: “Het staat geschreven bij de profeet Jesaja en inderdaad vers 50 tot 53 is een kopie van het verhaal, nu een stukje uit psalm 22: 17:" Honden staan om mij heen, een woeste bende sluit mij in, zij hebben mijn handen en voeten doorboord". Eigenlijk is psalm 22 in zijn totaliteit een blauwdruk. De post-reconstructie van de lijdensweg zoals Markus deze omschrijft. De intocht in Jeruzalem is een verwijzing naar Zacharia 9:9, “Juich Sion, Jeruzalem schreeuw het uit van vreugde! Je koning is in aantocht, en bekleed met gerechtigheid en zege. Nederig komt hij aanrijden op een ezel.. Het verhaal over de tempel met de uitgesproken woorden zijn een samentrekking tussen Jesaja 56:7 en Jeremia 7:11. Veel elementen zijn terug te vinden in de evangeliën, de details, gesprekken enz. De schrijver met pseudoniem Markus is niet de enige die naar zijn referenties wijst. Ook de andere onbekende auteurs gooien rijkelijk met hun bronnen. Een paar voorbeelden hiervan kunt u vinden in Lukas 4:17; Handelingen 8: 27-29 enzovoort.
15.De Sumerische godin Innana daalt af naar de onderwereld, om daar haar zus Ereckigala godin van de dood te bezoeken. Onderweg laat ze bij elk van de zeven poorten een kledingstuk achter en komt poedelnaakt aan bij haar zus, deze hangt haar op aan een spijker. Nincubar start de onderhandelingen om iets aan haar lot te veranderen. Ereckigala stelt dan de voorwaarde dat iemand anders haar plaats overneemt. Om haar daarna te reïncarneren of weer tot leven te wekken. Tammuz haar gemaal neemt haar plaats over en Innana stijgt op uit de onderwereld. Nu zijn er nog enkele details aan toe te voegen die verhalen over een proces wat drie dagen en drie nachten beslaat. (Samuel N. Kramer, 'Inanna's afdaling naar de onderwereld,' in James B. Prichard, ed.., ANET , blz. 52-57). Een relatie met het verhaal rond Jezus is lastig te leggen. Op enige afstand zijn er verbanden maar het is historisch niet verantwoord om hier meer van te maken dan het is. Echter wat wel mogelijk is om even te kijken of dit soort mythes circuleerden binnen Joodse gemeenschappen. En dan komen we terecht bij de volgende tekst in Ezechiel 8:14.” Hij bracht mij tot de deur der poort van het huis des HEEREN, die naar het noorden is, en ziet, daar zaten vrouwen, bewenende Tammuz”. En dan komt er toch een moment van aha, zou het verhaal dus bekend zijn. Een persoon die afdaalt in de onderwereld, aan een haak of spijker wordt opgehangen en terugkeert uit het dodenrijk. Want zou er anders een reden zijn om zich iets van het lot van Tammuz aan te trekken zonder de context van bovenstaande geschiedenis.
16.In de Galatenbrief verhaalt Paulus over zijn ontmoeting met de kopstukken van de beweging in Jeruzalem. Mensen dicht bij het vuur zullen we maar zeggen. Paulus steekt van wal met de volgende zinnen: “U hebt uw verstand verloren! Wie heeft u in zijn ban gekregen? Ik heb u Jezus Christus toch openlijk en duidelijk als de gekruisigde bekendgemaakt”? O dwaze Galaten, wie heeft u betoverd om de waarheid niet te gehoorzamen; u voor wie Jezus Christus eerder voor ogen is geschilderd alsof Hij onder u gekruisigd was?” Paulus heeft geen kruisiging meegemaakt en nu staat hij tegenover vermeende ooggetuigen die hij als niet ooggetuige met alle mogelijke middelen intimideert om zijn visie maar aan te nemen. Het lijkt op de omgekeerde wereld.
17. Er wordt vaak gewezen op de paar details die Paulus toevoegt als het gaat om de achtergrond van Jezus. Geboren uit een vrouw, een Jood, uit het geslacht van David, hij had een broer Jacobus. Intertextualiteit die een glimp biedt op een mogelijk historisch persoon. Echter de schrijfstijl neigt sterk naar een allegorie. Een literaire creatie die past in de stijl die volgt in Galaten 4: 21-31. Dus geen genealogische details of specifieke informatie, bijvoorbeeld geboren uit de schoot van Maria. Een kind van het zaad van Jozef, afstammeling van David. Nee, hij blijft op grote afstand van specifieke en gedetailleerde inzichten en kiest voor een retorische benadering die terugkomt in de rest van zijn betogen. Hoe hij de exodus uitlegt, dezelfde vertelstijl. Broer is ook discutabel. In de eerste gemeenten was het gebruikelijk om elkaar broeder en zuster te noemen. Het is ook vreemd om een broer te noemen, maar geen namen van ouders. Robert Price (Apocryphal Apparitions) vertelt over een aantal Jakobussen in Lukas, bijvoorbeeld Jakobus zoon van Zebedeus of Jakobus de zoon van Alphaeus. Dit even om te zeggen dat de naam niet uitzonderlijk was in deze kringen. Nog even dit; er staat niet expliciet dat er sprake is van een bloedverwant. Als je goed kijkt naar de verhalen zie je een emulatieve structuur. Die terugvoert naar teksten uit het Oude Testament. (Jesaja, Daniel, Mozes,).
18.Een paar voorbeelden die het beeld versterken dat de verzoeking in de woestijn een compositie is van oude teksten uit de Torah. Tevens een uitstapje naar de wonderlijke broodvermenigvuldiging. En een zin uit Psalm 91 die terugkomt bij de persoon Jezus. Het zijn er ontzettend veel dus dit is slechts een ruwe selectie om Midrasj uit te leggen als een in elkaar gedraaide allegorie.
1 Koningen 19:8 Elia stond op, en toen hij had gegeten en gedronken liep hij, gesterkt door dit voedsel, veertig dagen en veertig nachten door de woestijn, tot hij bij de Horeb kwam, de berg van God. Het thema 40 nachten in de woestijn komt terug bij Jezus in Matteus 4. 40 is ook een symbolisch getal bekend uit de exodus.
2 Koningen 4:43-44 Toen de bediende protesteerde dat het beslist niet genoeg was voor honderd personen, zei Elisa nogmaals: ‘Zet het de profeten voor, ze zullen er een maaltijd aan hebben. Want dit zegt de HEER: Ze zullen ervan eten en nog overhouden ook.’ Toen zette zijn bediende het de profeten voor, en zij aten ervan en hielden nog over, zoals de HEER had gezegd. Dit thema komt terug in Markus 14 en in Mattheus 6.
Psalm 91: 12 Hun handen zullen je dragen,je voet zul je niet stoten aan een steen. Mattheus 4:5. Want er staat geschreven: “Zijn engelen zal hij opdracht geven om u op hun handen te dragen, zodat u uw voet niet zult stoten aan een steen.”’
19. Het verhaal rond Jezus is een aaneenschakeling, de optelsom is dan de grootste kracht. Maagdelijke geboorte, verzoening en opstanding. Dit geldt dan als bewijs omdat dit een uniek patroon is volgens degenen die dit inbrengen. Echter de onafhankelijke elementen zijn wel aanwezig als je kijkt naar de godheld in het voorchristelijke Jodendom, parallelle functies binnen het jodendom of bij andere antieke beschavingen
20. Paulus praat over apostelen als mensen die een openbaring hebben gekregen van Jezus, hij praat niet over apostelen als personen die Jezus werkelijk hebben gezien of tijd hebben doorgebracht met de persoon in kwestie.
21. De authenticiteit van een passage van Tacitus staat al lang ter discussie. In de oorspronkelijke versie stond chrestians later is dit veranderd in christenen. Nu lijkt dit een onbenullig detail want het kan een spelfout zijn. Echter er lijkt iets structureels aan de hand te zijn. Al ver voor onze jaartelling was dit woord gangbaar, zoals blijkt op deze kom. Bert Smith, hoogleraar klassieke archeologie en kunst aan de Universiteit van Oxford, stelt dat deze gravure een blijk is van toewijding aan een zekere "Chrestos" mogelijk behorend tot een religieuze vereniging genaamd Ogoistais.
Klaus Hallof, directeur van het Instituut van Griekse inscripties op de Berlin-Brandenburg Academie acht de interpretatie van Smith interessant. Het woord "Ogoistais" zou men in verband kunnen brengen met bekende religieuze groepen die vroege Griekse en Egyptische goden en godinnen vereerden, zoals Hermes, Athena en Isis. En zo komen de “heidense godsdiensten” weer in beeld als het gaat om de wortels van het christendom.
22. Plaats je de gebeurtenissen zoals Paulus ze omschrijft binnen historische parameters dan zijn er nagenoeg geen aangrijpingspunten. Uit de Naardense Bijbel komt dat beter naar voren. Romeinen 5:6, "Zo waar als Christus, toen wij zwak waren, nog in dat tijdsgewricht voor goddelozen is gestorven". Dit is een integrale vertaling, historisch gezien bieden dit soort zinnen geen houvast, alsof de schrijver niet weet wanneer het gebeurd is. Nog een factor van onzekerheid in Romeinen 5:7: “ Want nauwelijks zal iemand voor een rechtvaardige sterven, al zal misschien iemand voor één die goed is toch durven sterven”. Het lijkt er op dat de schrijver zoekt naar een uitleg over het doel en nut. Er trekken onlogische zinnen in deze vertaling voorbij, die eerder het beeld geven van iets dat zich zou moeten voltrekken volgens een bepaald frame dan dat het echt gebeurd is. Het schrijven van een theologische constructie versus het verslag van een historische gebeurtenis. De schrijver G.A.Wells benadrukt het eerdere gegeven dat Paulus het geheel ziet als een spiritueel gebeuren wat valt in een bepaald Bijbels patroon.
23. John Knox suggereert dat de vier evangeliën om strategische redenen zijn gekozen. Dus niet vanwege de gedachte dat het getal vier correspondeert met 4 windrichtingen of vanwege hun populariteit. Hij stelt dat deze uitvoeringen gemakkelijker konden worden gestroomlijnd, conform de opvattingen die heersten in orthodoxe kringen en om de Marcionieten tegen te werken. Om de docetische gedachten van een rivaliserende gnostische beweging te dwarsbomen werd door conservatieve apologeten de volle nadruk gelegd op een historische Jezus. Het werd een aanval op meerdere peilers. Evangeliën naar voren schuiven als gezaghebbend die de “ketterijen” moesten onderdrukken en een hetze om de oprichters in een kwaad daglicht te stellen. De boeken Tegen de ketterijen (rond 180CE) van Irenaeus van Lyon vormen de opmaat voor bijvoorbeeld de Grote of Diocletiaanse Vervolging die tot doel had om rivaliserende bewegingen uit te roeien. Wat Mein Kampf was voor de nazi’s kan misschien ook gezegd worden voor de werken van Irenaeus. (John Knox- Marcion and the New Testament p.140 ev).
24. De schrijver van handelingen schijnt zowel Lucas als handelingen op zijn naam te hebben. Beide kenmerken zich door een nogal basale christelijke theologie. De datering van Handelingen is tamelijk lastig, een zinsnede kom je tegen bij Polycarpus (108 CE) echter daar blijft het bij. De eerste directe verwijzing kom je tegen bij Eusebius in 177 CE. (Euseb.Hist.Eccl.v.2). Irenaeus (178 CE) verwijst naar de schrijver die later de naam Lucas, vermoedelijk afgekort van Lucanus, heeft gekregen. Tevens circuleert de naam Lucius rond. Baur (Tubbinger school) suggereert dat het geschreven is om Petrus op papier te verzoenen met Paulus. Hun opvattingen lagen ogenschijnlijk ver uit elkaar. Hoe ze tegenover elkaar stonden, kan opgezocht worden in Galaten 2. Ruzie tussen de leiders biedt weinig perspectief voor de volgelingen. Een postume mogelijkheid is om een nepverhaal te fabriceren die mogelijke tegenstellingen op papier oplost. Paulus vertelt bijvoorbeeld zelf niets over zijn bekering en laten we een gok doen, vijftig jaar later komt er een slordige versie van iemand anders waar Paulus dit fenomeen ondergaat. Een apostelconcilie komt in beeld, wanneer het heeft plaatsgevonden is de grote vraag, maar alle wederkerende ruzies werden bijgelegd en de uitgewerkte speeches vertoonden een toonbeeld van nederigheid. De auteur van Handelingen verdeelt keurig de wonderen over beide kopstukken en de afdeling communicatie van een kerk in wording kan met een gerust hart de aanhangers op het hart drukken dat er niets aan de hand is. Nog een interessant aspect zijn de zeereizen van Paulus met zijn schipbreuken etc. In de Hellenistische literatuur een bekend verschijnsel. Vernon Roberts en H.J. Cadbury (Perspectives Luke-acts p.216-228) wijzen naar de vertelstijl die plaatsvindt in de eerste persoon en de setting die typerend is voor soortgelijke verhalen in de Griekse en Romeinse literatuur.
25. Er verdwijnen tegenwoordig en vroeger personen met lichaam en al van de aardbodem. De achterblijvers blijven in onzekerheid achter en in de klassieke oudheid kon dit een teken zijn dat de persoon opgenomen was in de “hemel”. Ponticus (390 BCE) schrijft over Empedoclus (geb. 472 BCE) die vermist werd, het enige wat uit het onderzoek naar voren kwam, was de getuigenis van een slaaf die een licht aan de hemel had gezien en een luide stem had gehoord. De heiligverklaring trad in werking en de vermiste persoon kreeg een bijzondere status. Die werd vergroot door berichten over wonderen waar Empedoclus bij betrokken was. Diogenes , accounts of his life (VIII. 59, 63-73), beschrijft hem als een tovenaar. Sturz, (p. 530: Reliquiae twn kaqarmwn, laat een stukje tekst zien van Empedoclus in de vorm van een gedicht. v. 364-376 BCE) (snel vertaald)
Voor jou ben ik een onsterfelijke god, niet meer een sterfelijk mens,
Zien jullie niet waar ik ga, alle eer is aan mij,
Rond mijn hoofd cirkelen diademen en kronen van groen?
Zo uitgedost, toon ik mezelf in de steden van rijkdom,
Mannen en vrouwen bidden voor mij. En duizenden volgen
mijn stappen brengen mij op de weg naar gelukzaligheid,
Anderen vragen voor profetieën, anderen weer,
Helende woorden voor aandoeningen etc.
26. Verhalen rond lege graven waarbij het lijk was verdwenen circuleerden in de klassieke oudheid. Als je kijkt na het begin van onze jaartelling dan kom je ze tegen bij Petronius in Satyricon. Een lijk werd uit een graf gehaald om de plek van het gestolen lichaam te vervangen, dat van het kruis vervreemd was. Er is tevens een versie die vermoedelijk BCE is. Chaereas and Callirhoe door Chariton vertoond sterke overeenkomsten met het gebeuren zoals beschreven in de evangeliën . De overeenkomsten zijn op de site van Vridar te vinden.
27. Euhemerisme is een gewoonte uit de oudheid om van bijzondere mensen goden te maken. Euhemerus paste deze stijl toe en het is naar hem vernoemd. Euhemeristische gevolgtrekkingen zijn gevonden bij diverse schrijvers, waaronder Xenophanes , Herodotus , Hecataeus van Abdera en Ephorus .
28. In “The Synoptic Problem for English Readers (1893) door Jolly; slaakt de schrijver de volgende kreet : “If such Jesuine teachings were actually current, how came it that Paul never cites a single one of them”? Een zwak argument op zich maar herkenbaar in het bovenstaande van hedendaagse auteurs.
29.De benadering dat Markus de verhalen "grotendeels" heeft bedacht komt terug in de volgende link. De motivatie van de auteur stoelt op de volgende drie aspecten. De auteur die het evangelie van Markus heeft geschreven gebruikt
a. Een sandwich techniek; b. Pittoreske informatie;c. Dualiteit – Voor een verdere uitleg heeft u de bovenstaande link nodig.
Markus zijn woordenschat en stijl kenmerken zich door decoratieve stijlfiguren of arrangementen rond controverses(chiasma)en Schriftuurlijke discussies en nog iets dat opvalt, het gebrek aan inbreng van discipelen. In het stuk staat tevens een verwijzing naar JK Elliott, The Language and Style of the Gospel of Mark , Brill 1993, p. 215). Deze omschrijft het als keukengrieks, een boerse stijl, die in bepaalde Joodse kringen rond de Middellandse zee werd gehanteerd.
30. Er zullen nu met tussenpozen stukjes tekst uit boeken naar voren gebracht worden. Een boekbespreking blijft uit. Ik ga door tot Y, waarbij ik een selectie maak uit het aanbod van veelal academisch geschoolde schrijvers die zich kritisch bezig houden of hielden met de vraag of Jezus historisch gezien houdbaar is. De vertaling laat ik achterwege omdat de essentie verloren kan gaan door een verkeerde woordkeus.
A. The problem of the quest for the historical Jesus is not merely the difficulty of identifying him with specific events or sayings, given the length of time between any such figure of first century Palestine and the gospels. Nor is the problem that the sources have been revisited by the theological message of the gospels. The problem is rather that the gospels are not about such a person. They deal with something else.
What do the gospels deal with?
The thematic elements of a divinely destined era of salvation, a messianic fullnes of time and a day of judgment bringing about a transformation of the world from a time of suffering to the joys of the kingdom are all primary elements of a coherent, identifiable literary tradition, centuries earlier than the gospels, well known to us from the Bible and tekst throughout the entire ancient Near East.
T.L . Thompson - The Messiah Myth (blz 14).
B. Investigation into the historical Jesus require, by contrast, that the gospels be used as historical sources, and in fact the main differences between “conservative” and “liberal” scholarship revolves around how much legendary accretion is stripped away in order to arrive at the “historical core”, not wheter there is any historical core to be found at all. In seeking to find the real, historical person behind these narratives, we are using these texts as sources for a figure that they themselves show no interest at all. Just as myths and legends about Herakles are simply not about a historical person, so also the gospels are not about the historical Jesus . (Arnal – The Symbolic Jesus, blz 75-76).
C. Endeavours of the scholars, whether religious or not, are also often covertly and covertly theological in their methodological framework. That is to say, they are theological in their need to see each of these two “founder” figures as the unique and central raison d’etre of the respective movements that claim them. Similarly the need to see the extant sources as historical texts, albeit ones in which the historical facts lie hidden, shares the worldview of the believers , and hardly seems befitting those who consider themselves sceptics. (H. Berg and S. Rollens, The Historical Muhammed and the Historical Jesus; A comparison of Scholarly Reinventions and Reinterpretations. (Studies in Religion/Sciences Religieuses 37 (2008) 271- 272)
D. The Gospels exhibit a historization of an originally mythical Jesus, performed for demagogical and dogmatic reasons.John's Gnostic origin is more evident than that of the synoptics.Its acceptance proves that even the Church wasn't concerned with historical facts at all.(Vertaling).
Drews: Die Christusmythe 1909 Völlig umgearbeitete Ausgabe 1924.
E. As all the characterizing traits of the biographies of Jesus correspond to mythological elements, it's absolutely obsolete to suppose an historical Jesus.The so-called teachings of Jesus are a mixture of Jewish and pagan doctrines.This is also valid for the mountain sermon, a patchwork of Jewish aphorisms that were stuffed into Jesus' mouth.
John M. Robertson: "Die Evangelienmythen" 1910.
F. Jesus is the syncretic result of Plato's usage of the cross, the Iranian fall into matter, the Jewish Messiah as the Lord of righteousness, the mysteries of a dying and reborn god, and the Book of Henoch/Enoch.
Gilbert T.Sadler: Has Jesus Christ lived an Earth?
G. First the general incredibility of the Gospels is demonstrated. Homer's Odusseus, or Athene or Ares, or Rabelais' Gargantuan are more credible personalities than the Gospel Jesus. And the witnesses from outside the Gospels are a joke. The Gospels are invented to conform with messianic Tanakh image.
Moutier-Rousset: Le Christ at-il existié '1922
H. Maar die gebeurtenissen met betrekking tot Barabbas, Simon en Jozef passen zo mooi in “Marcus” zijn verhaal, dat de werkhypothese waar ik voor kies beperkter is; hij heeft zowel de namen als de gebeurtenissen zelf verzonnen. Of anders gezegd: wie gebeurtenissen kan bedenken, kan ook namen bedenken. (blz.243- John Dominic Crossan – Wie vermoordde Jezus?
50. De Heer is uw herder, behalve als u een moeilijke puzzel maakt. Mensen die analytisch denken , zijn daarna minder geneigd om in een god te geloven. Ook hardnekkige gelovigen blijken na experimenten minder gelovig te zijn. De suggestie is dat er twee denksystemen bestaan. Een onderbuikgevoel voor godsdienst en een meer analyserende manier van denken. Analytische denkstrategieën zijn een krachtige bron van ongeloof. Zorgvuldig nadenken schakelt een god uit. Herkent u dit fenomeen of opereert u voornamelijk vanuit een intuïtief gevoel?
Ontroering en verliefdheid worden gestuurd door hormonen. Haat en verliefdheid liggen dicht bij elkaar in de hersenen en soms rollen we van het één in het ander. Dat wij een tulp leuk vinden hoeven we niet aan een peuter te vertellen die gaat er waarschijnlijk aan sabbelen. En de baby valt in slaap bij piano muziek ongeïnteresseerd bij wat er om hem heen gebeurd. Pas als zijn maag gaat protesteren komt er een ingeving. Is dit een bewuste activiteit? Nee, het merendeel doen we nog steeds onbewust. Het lichaam functioneert prima zonder erbij na te denken. We leren onze instincten in kaart te brengen. We creëren onze eigen gevoelens met hulp van chemische processen in ons hoofd. De “geest” moet razendsnel hollen van het limbische systeem naar schors en hypothalamus. En steeds vindt er een terugkoppeling plaats. Na langdurig conditioneren leren wij wat gevoelens zijn en wat wij er mee moeten doen. En ook dit is persoonlijk. Met hulp van wat extra prikkels kun je de hersenschors enigszins trainen. Beetje dikker maken, meer "wegen" aanleggen en er een hoger rendement uit halen. We spreken dus over een groei van het aantal neurotransmitters en synapsen. Meer “geest” zullen we maar zeggen. Afzonderlijke neuronen werken samen en het brein lijkt veel op een computer.
51.De vroegste teksten onthullen een lang verhaal dat uitgevonden, verzameld, ontleend, vervalst en eindeloos gereviseerd werd. Het oude- en nieuwe testament werden door menselijke, geen goddelijke handen gemaakt en uitsluitend voor menselijke doeleinden. Er is geen originele Bijbel die we kunnen bekijken, en zelfs geen vroege Bijbel die we kunnen lezen. Bestaat de Bijbel eigenlijk wel?
In de schrift betwist staat een hoofdstuk over de bergrede. Maarten ’t Hart geeft een indruk hoe geluid functioneert. Spreken op een berg voor een schare mensen is onbegonnen werk. Geluid gaat veel gemakkelijker van beneden naar boven dan andersom. De bergrede is een optelsom van vreemde passages die onlogische verbanden laten zien, een voorbeeld; vrouwen mogen weggezonden worden na overspel, maar mannen ontspringen de dans. Dit ruikt lichtelijk naar discriminatie. Volgens Bijbelvorsers schijnt Jezus de bergrede te hebben uitgesproken. In het evangelie van Matteüs staan welgeteld drie hoofdstukken met zijn uitspraken. Bij de rest is de informatie zeer bescheiden of men is hierover stil. We hebben dus 3 hoofdstukken die 40 jaar later zijn opgetekend door een onbekende auteur. Misschien wordt het eens tijd om de straat op te gaan om het menselijke geheugen te testen, met de vraag wat vertelde de koningin vier jaar geleden in de troonrede. Of weet u behalve de zinsnede “I have a dream” nog de inhoud van de beroemde toespraak van Martin Luther King? Het Jesus Seminar ontleedt de zinnen die toegeschreven worden aan Jezus. Hoogstens 20% van hetgeen in de evangeliën staat kan op het context worden geschreven van Jezus. Deze groep wetenschappers staan bloot onder zware kritiek. Maar als ze de lat nog iets hoger leggen, dan kan waarschijnlijk de rest ook worden geschrapt. Zouden ze ook verstaanbaarheid als parameter gebruiken?
In 1715 kreeg Johan J. Wettstein toegang tot de Codex Alexandrinus, een deel van het manuscript trok zijn aandacht namelijk I Timoteus 3:16, deze sleutelpassage ondersteunde volgens orthodoxe theologen dat Jezus in het NT God wordt genoemd. De passage verwijst naar “Christus als God die zich heeft geopenbaard heeft in het vlees en gerechtvaardigd in de geest”. Echter het woord God bleek een vervalsing te zijn het streepje boven de afkorting was toegevoegd. Een ander soort inkt en en het lijntje bleek door het perkament heen gelekt te zijn. Er bleef dus een o-mikron en een sigma over en dan heb je dus slechts het woordje “die” en het verhaal God valt weg. Wettstein ontdekte dat de goddelijkheid van Christus ook in andere passages theologisch gemotiveerde veranderingen zijn om een bepaalde status te bewerkstelligen. (Een korte samenvatting uit De evolutie van de Bijbel door nieuwtestamenticus Bart Ehrman -blz. 128 ev)
52. Godsdienst verdeelt; het verhoogt de inzet van conflicten. Mensen vermoorden elkaar omdat ze denken dat hun schepper dit van hen vraagt. Of men raakt in conflict, omdat ze hun morele gemeenschap definiëren in termen van hun godsdienst. Het fanatisme en haat die gemeenschappen verdeelt houden zijn vaak het product van hun godsdienstige identiteit. Is het beeld van een vreedzame religie een sprookje als je de geschiedenisboeken erbij pakt of de kranten openslaat?
Een aantal opmerkingen van Joe Haiden (JHN) die het overdenken waard zijn.
1. Het Christendom heeft prachtige bouwwerken opgeleverd. Echter er zijn duizenden mensen omgekomen tijdens de bouw. De bevolking is uitgezogen om de boel te financieren.
2. Als het Christendom er niet was geweest, dan hadden kunstenaars andere bronnen gebruikt om hun fantasie te stillen en hun talenten te ontplooien. Andere religies zijn ook evenzeer de inspiratie geweest tot grootse kunstwerken.
3. Heksenverbrandingen en kettervervolgingen hebben echter in het geheel geen andere motieven dan religieuze. Vele conflicten zijn ook zonder religie niet eens mogelijk. Noord Ierland bijvoorbeeld.
4. Feit is dat de opkomst van het christendom de beschaving duizend jaar of meer heeft teruggeworpen.
5. Als het christendom morgen zou worden opgeheven, wie zou daar een boterham minder om eten behalve dominee en meneer pastoor? Als de moderne wetenschap en technologie morgen verloren gaan, maak je geen illusies, dan gaan we allemaal dood.
6. Men kan erover discussiëren of het christendom veel meer dan een miljard slachtoffers op zijn geweten heeft of dat het er net onder blijft. Het precieze aantal zal nooit achterhaald worden en is deels ook een kwestie van opvattingen. Dát het christendom zeer vele slachtoffers op zijn geweten heeft valt echter met geen mogelijkheid te ontkennen.
7. Volgens mij was Hitler wel gelovig maar hield hij er een aantal vreemde afwijkende religieuze opvattingen op na. Dat kan op zichzelf voor andere christenen al een reden zijn om hem niet als christen te beschouwen maar dergelijke haarkloverijen hebben evenmin relevantie. Al was hij atheïst, atheïsme an sich bevat niets waaraan hij een motief voor de Holocaust zou hebben kunnen ontlenen. Er is in de menselijke geschiedenis nog nooit één atheïst geweest die dacht: “Kom, het is mooi weer vandaag en ik ben tenslotte atheïst dus laat ik eens een jood van het zebrapad af rijden. In het geval van Hitler is het beslissende punt dat het geen toeval kan zijn dat de Holocaust zich voltrok in een land dat in verpletterende meerderheid hetzij rooms katholiek, hetzij protestants christelijk was. Een land dat in zeer hoge mate beïnvloed was door de tot goddelijke proporties opgeblazen profeet en hervormer, waarvan voor deze ene keer de historiciteit vast staat, de heer M. Luther, de grootste antisemiet die de wereld ooit gezien heeft en die een boek geschreven had met de titel “Over de joden en hun leugens”, waarin zo’n beetje het hele latere NAZI-programma al terug te vinden is.
8. Het kan niet het atheïsme zelf zijn dat huftergedrag motiveert omdat atheïsme an sich niets bevat dat zich daarvoor leent. Dat kun je van religie lang niet altijd zeggen.
9. Het is natuurlijk waar dat de moderne potenrammer niet typisch een refo is. Maar wat maakt nu eigenlijk dat de homoseksueel door de atheïstische potenrammer gezien kan worden als een geschikt slachtoffer? Atheïsme an sich geeft daarvoor geen handvatten en het antwoord is voor de schuldvraag even simpel als beslissend. Dat antwoord ligt in de dominante invloed van het christendom in het verleden.
10. Het moet helaas echter wel gezegd worden dat bij kerkelijke initiatieven meestal het principe ‘eigen volk eerst’ wordt gehanteerd. Hoezo ‘alle mensen zijn gelijk?’ In die enkele gevallen waar dat niet zo is liggen er andere motieven aan ten grondslag en staat de zorgverlening op zijn best op de tweede plaats. En alle goede bedoelingen ten spijt zijn vele kerkelijke vrijwilligers op dit gebied hopeloos ondeskundig. Als we dat kerkelijke welzijnswerk zouden laten organiseren door de overheid en zouden overlaten aan professionele deskundigen en één en ander zouden financieren uit een kerkbelasting of stopzetten van subsidiëring van kerkelijke organisaties, zouden we als samenleving een stuk goedkoper uit zijn en zouden de mensen die genoodzaakt zijn een beroep te doen op dat welzijnswerk een stuk beter geholpen zijn.
53.Dennus schreef het volgende: Nu kun je dat kaboutersconcept vanuit verschillende invalshoeken bestuderen: sociologisch, psychologisch, historisch, filologisch, linguïstisch, wijsgerig, en zelfs cognitiepsychologisch (…)Mijn eigen kabouterologische specialisme begeeft zich op het grensvlak van systematische kabouterologie en kabouterfilosofie. De systematisch kabouteroloog probeert een ordening en structuur in de resultaten van de voorheen genoemde wetenschappelijke onderzoekingen te ontdekken of eventueel aan te brengen. De Kabouterfilosoof onderzoekt (…).” Is dit een correcte weergave van theologie? Zou het in beginsel verstandig zijn om alle theologiefaculteiten om te vormen tot volledig seculiere faculteiten der godsdienstwetenschappen. Omdat het geloof in een god irrelevant is voor deze studie.
Dennus stipte al iets aan, de werkverschaffing komt snel in beeld als men door theologische deuren gaat en terecht komt bij de soteriologen die zich verdiepen in kwesties als zonde, vergeving, oordeelsvorming, rechtvaardigheid en last but not least hemel en hel. Althans dit speelt zich af in een omgeving die de buitenwereld schuwt. Het is altijd een gevoelig onderwerp geweest. Omdat dit een vak apart is komen we hier de annihilationisten tegen, die hun papers richten op voorwaardelijke onsterfelijkheid. Het gaat volgens hen niet vanzelf en dan wijzen ze naar zonde en de onverenigbaarheid met Gods karakter. Lopen we door dan komen we de universalisten tegen die op de achtergrond “o happy days” hebben opstaan en zich bezig houden met de overtuiging dat uiteindelijk iedereen gered gaat worden. De verzamelplek heeft een bijzondere naam “verenigde architectonische wijsheden”. Hier komen we enerzijds de (neo) thomisten of natuurlijke theologen tegen die hun naam danken aan het feit dat ze de natuurlijke rede of menselijke intelligentie gebruiken om waarheden te vinden over hun god. De filosofie is hier het naïeve dienstknechtje dat hen helpt om dit achterhalen. Anderzijds zitten daar de gewone theologen die onderzoeken wat hun god zelf heeft geopenbaard, deze doen hun best op de hermeneutiek en bestuderen de klassieke teksten en duiden en interpreteren deze. Nu bestaan er nog tal van disciplines die soms vergeten worden omdat het behoort tot een bepaalde stroming. De calvinistische discussie over de details van de uitverkiezing kom je tegen bij de supralapsaristen (eerder dan de val). Die stellen dat God eerst koos en daarna kwam de zondeval. De predestinatie van de nog ongeschapen en ongevallen mensheid is een dubbele uitverkiezing dus zowel links- of rechtsom, zie nazi-Duitsland, tot verheerlijking van zichzelf. De sublapsaristen of infralapsaristen stellen dat de zondeval automatisch volgt op het “raadsbesluit” van de uitverkiezing en het gewilde antwoord is van God. Nu zijn er ook syncretisten die proberen om tegengestelde leringen met elkaar te verzoenen en die krijgen dan weer advies van systematische theologen. Voor degenen die het spoor bijster zijn een schrale troost dit kan een normale gevolgtrekking zijn van deze warboel. Calvijn verkoos om het anders te zeggen en gebruikte de terugkerende woorden “analogia fidei” je hebt de heilige geest nodig om de lastige delen van de Bijbel uit te leggen of de gemakkelijkste passages verklaren de moeilijkste. Anselmus verklaarde in zijn proslogion dat het gaat om“fides quaerens intellectum”, vrij vertaald eerst geloven in religieuze- en theologische onderwerpen en daarna intellectueel inzicht krijgen in hetgeen er geloofd wordt. Weer een “way of life” om bepaalde intellectuele problemen mee op te lossen en een probaat middel volgens veel gelovigen.
Hoe kijkt een deel van de cynische buitenwacht naar deze discipline. Zomaar een paar meningen:
R.A. Heinlein:. "Theologie ... zoekt in een donkere kelder om middernacht naar een zwarte kat die er niet is. Theologen kunnen zichzelf overtuigen van om het even wat”.
H.L. Mencken: " Eeuwenlang hebben theologen zich uitgedrukt over het onkenbare in termen die het niet waard zijn om te weten".
Theologie en de grote vragen; Met welk doel zijn we hier? Wat komt er na de dood? Wat is de zin van het leven? Ongeacht hoe lang je er over nadenkt of hoezeer je ook probeert een god erbij te betrekken, nergens vind je hetgeen Gertrude Stein zo treffend verwoordde: “Het antwoord, er is geen antwoord”!.
Ronald De Souza (filosoof): “ Theologie is als intellectuele tennis zonder vangnet”.
Theologie is de grootste intellectuele verliespost van de westerse geschiedenis: nergens is zoveel breinkracht verspild aan zo weinig inhoud. Maarten Boudry
Theologen gedragen zich als een Japanse soldaat op een afgelegen eiland die niet op de hoogte is dat de tweede wereldoorlog is afgelopen.
Theologen zijn gediplomeerde sprookjesvertellers – VrijdenkerDavid
Lawrence Kraus heeft theologen uitgedaagd met de volgende stelling: “Sinds de dageraad van de wetenschap, minstens 500 jaar geleden, heeft theologie niets bijgedragen aan onze kennis”. Het enige weerwoord dat hij gekregen heeft is: "Wat hij specifiek onder kennis verstaat"? (Blz.182 – Universum uit het niets)
*Ik richt mij nu voornamelijk op de grote massa theologen die hun kennis en kunde gebruiken om sprookjes te legitimeren.
Er bestaat ook een groeiende groep die het niet nodig acht om onbewijsbare entiteiten een plek te gunnen binnen een universiteit. En de wetenschappelijke methode gebruiken binnen hun eigen vakgebied ook op momenten dat het minder goed uitkomt.
54.Een enkele keer wordt door gelovigen gewezen op het homogene karakter van de papyri. Er zijn 92 stukken en stukjes specifieke christelijke papyri. Genummerd van 1 tot 92. Van moeilijk leesbaar tot aan enkele centimeters groot. Echter kunnen deze schamele restanten representatief zijn voor al die stromingen die zich ontwikkelden. Met al hun locale varianten en theologische theorieën. Met vijftig verschillende evangeliën. Met geretoucheerde teksten, divergerende teksten, ketterijen en het totaal ontbreken van centraal gezag. Is dit op voorhand niet een onmogelijke opgave?
'Merkwaardig een tijd, waarin de mensch nog leeft zonder ooit met Jezus geconfronteerd te zijn! En wat zou er van de menschheid geworden zijn, wanneer zij eens nooit met Jezus geconfronteerd geweest ware? Men mag er niet aan denken; in ieder geval heb ik thans veel van Jezus gehoord. De dominee, van wien ik kathechisatie had, bracht mij Jezus bij volgens de z.g. moderne beginselen. Wat hij over hem en zijn omwandelingen vertelde, doet weinig ter zake; maar opnieuw voelde ik mij tusschen twee vuren. Ik had het land aan Jezus, om zijn domineesachtige wijze van reageeren; maar ik was ook bang voor zijn geheimzinnige goedheid, zijn mysterieuze relaties met God, waarover de dominee zoo welingelicht sprak, alsof hij er meer van wist. Toen ik later van Bolland en Drews hooren moest, dat Jezus nooit bestaan had, dat hij een hellenistisch-alexandrijnsche mysteriegodheid was, toen voelde ik mij verlicht, dat ik van dien dominee uit Nazareth verlost was..., maar ook bekroop mij soms de angst, omdat ik nu geen locaal meer had voor het Hoogere, omdat er een bres was geschoten in de domineesmuren, waarachter ik steeds het heilige land had vermoed'
Afscheid van domineesland (Menno ter Braak)
In de tweede en derde eeuw waren er natuurlijk christenen die geloofden dat er slechts één God was, de Schepper van alles wat er is. Andere mensen die zich christenen noemden, beweerden echter dat er twee verschillende goden waren – een van het Oude Testament (een toornige God) en een van het Nieuwe Testament (een God van liefde en genade). Dit waren niet eenvoudig twee facetten van dezelfde God; het waren twee verschillende goden. Het is opvallend dat de groepen die dit beweerden – onder wie de volgelingen van Marcion, die we al zijn tegen gekomen- volhielden dat hun overtuigingen, de ware leer van Jezus en zijn apostelen waren. Andere groepen, bijvoorbeeld de gnostische christenen, claimden dat er niet twee goden waren, maar twaalf. Anderen zeiden dertig, en weer anderen zeiden nog steeds 365. Al deze groepen beweerden dat ze christenen waren en hielden vol dat hun overtuigingen waar waren en door Jezus en zijn volgelingen waren onderwezen. Waarom lazen deze groepen niet gewoon hun Nieuwe Testament zodat ze konden zien dat hun overtuigingen onjuist waren? Omdat het Nieuwe Testament er nog niet was. (blz. 170 – De evolutie van de Bijbel – Bart Ehrman)
55. Een vader die zijn zoon laat executeren voor door anderen begane misdrijven en wandaden teneinde de werkelijke schuldigen straffeloosheid te bezorgen, zou overal ter wereld gerechtelijk worden vervolgd als zijn daad aan het licht komt, iedereen zou er schande over spreken. Toch vormt een dergelijke primitieve, wrede, onredelijke misdaad de grond van het christelijk geloof. Nu zal dit in de belevingswereld van de gelovige een afwijkende mening zijn. Echter hoe kijkt de mens achter de gelovige naar dit voorbeeld?
Dit is een mengelmoes waar de gelovige graag om heen loopt. Dus er ontstaat ontwijkingsgedrag en “blame the interviewer” . Want de vragensteller heeft een verkeerd beeld van de gelovige. Het echte antwoord blijft uit. Zijn individuele geweten vertoont een professionele beslissing. Die voortvloeit uit de gedachte dat hij de entiteit waar hij of zij in gelooft in bescherming moet nemen. Dus ondubbelzinnig veroordelen van geweld is paradoxaal niet mogelijk. Het welzijn van zijn geloof staat voorop.
Een ander probleem waar de gelovige ogenschijnlijk het verstand laat zegevieren. Stel ik zou het volgende dilemma bij een gelovige neerleggen. Namelijk: “Jouw god geeft jou de opdracht om mij te vermoorden”! Wat zou je doen? Het geloof in een god versus de morele bagage die de meeste mensen bezitten.
Als ze bevestigend antwoorden dan kun je gerust stellen dat iemand psychopathische trekjes heeft. Een stem kan hun veranderen in een moordenaar. Dit komt soms voor en deze mensen belanden in een inrichting. Of men antwoord ontkennend omdat ze een innerlijke moraal hebben die niet gerelateerd is aan een geloof. Het geweten gaat hier tegen in. Men pleegt subordinatie tegen een denkbeeldige entiteit. In het oude testament was dit geen kwestie. Men joeg gewoon hele volksstammen over de kling. Hypothetisch gesteld dan.
Je kan met DSM-IV-TR kijken naar het gedrag van personen die in de Bijbel komen opdraven. Grootheidswaan, paranoia (angst voor boze geesten), schizo-affectieve stoornissen, wanen, auditieve en visuele hallucinaties, bipolaire stoornis, paranoïde schizofrenie etc. Stemmingsstoornissen, gewelduitbarstingen. De vraag is derhalve: “Stel dat men deze personen nu eens medicamenteus had behandeld en voorzien van de juiste therapie. Had de woestijngodsdienst dan ooit een plek gekregen in ons huidige bestel”?. Is er ooit een predikant geweest die zei: “Voordat ik begin over Mozes ga ik wat vertellen over perceptuele ervaringen zoals die gedefinieerd worden in de DSM”.Antipsychotica betekent de doodsteek van de stemmenhoorders.
56a.Als religieuze mensen het gevoel hebben dat het waar is, zonder bewijs dan noemen ze dit een openbaring. Dat kan ook na “rijp” beraad, waarbij men zich afsluit en lang nadenkt tot het gevoel sterk genoeg is om de vaak voor de hand liggende conclusie als een openbaring te zien. Voor sommigen is het de voornaamste reden om vast te houden aan hun geloof. Zijn louter innerlijke gevoelens een goede graadmeter?
Montherlant: “Ik heb een behoorlijk aantal werken gelezen over de grote mystici. Die werken hebben mij er niet van overtuigd dat mystieke vervoering van een hoger gehalte is dan duizeligheid of zeeziekte”!
b. Bestaat er in onze samenleving niet een overdreven respect voor iemands hallucinaties?
57a. Er zijn mensen die een filmster stalken omdat ze denken dat deze persoon van hen houdt. Ze gaan zelfs zover dat alles in het teken staat van hun idool. Hoe sta je tegenover iemand die denkt dat iemand van hem of haar houdt zonder die persoon ooit ontmoet te hebben? Of uit eigen mond een liefdesverklaring te hebben ontvangen. Toch is dit een speerpunt bij veel religieuzen.
In forumland zwerven personen rond die de volgende geestelijke bagage met zich mee dragen, het gaat in dit geval over geloofsbelijdenis. Voor kerk- of gemeentegenoten gaat men een soort huwelijksverbond aan met een god. Ze beloven trouw aan deze god ten overstaan van mede gelovigen. Voor christenen is dit de drie-enige god. Een onderdeel van deze drie-eenheid is de zoon, met de alom bekende naam Jezus. Jezus is tevens het aanspreekpunt, de middelaar of bemiddelaar van deze god. Dit baseert men op de volgende uitspraak uit het nieuwe testament: “Niemand komt tot de vader dan door mij” . Veel christenen nemen dit letterlijk en maken Jezus tot het slotstuk van hun gebeden en betogen. In hun monologen speelt Jezus de “lieve Lita” die kenmerkend is voor vele roddel bladen. Hij ontvangt de informatie en de gelovige voegt er een woord aan toe namelijk vergeving. Jezus wast hun zonden schoon. Deze gevoelswereld neemt de discussie partner mee en als een leeuw verdedigt deze de hypothetische positie van Jezus. De historiciteit mag bijvoorbeeld niet ter discussie staan. Dit kan in zijn ogen niet lang genoeg duren want de denkbeeldige genoegdoening zal in de toekomst verschijnen en het alibi wordt tevens versterkt door het begrip liefde. Tenslotte is Jezus voor hun zonden gestorven dus hier mag wel wat liefde tegen over staan. Voor een niet ingewijde is dit een vreemde en surrealistische gedachte. Ook voor vele gelovigen maar die hebben er mee leren leven. Degene die met een belijdend gelovige discussieert ziet slechts een discussiepartner die zichzelf ingraaft en een romanpersoon tot het oneindige bijstaat. Dit is in het kort de uitgangssituatie van sommige forumdeelnemers die te pas en vaak te onpas opduiken als het J-woord valt. Even een klein uitstapje naar de Evangelische Omroep. Kun je mensen koppelen aan dit voorstellingsvermogen, helaas dat ligt vaak op opvoedkundig niveau en is een kwestie van langdurig conditioneren. Echter de affiniteit voor Jezus kan wel op een andere manier worden overgedragen, dat kan door niet gelovigen te betrekken in allerhande Jezus shows. Zoals op het toneel gebruikelijk is, de acteur vereenzelvigt zich met de rol en de persoon die hij of zij speelt. Je geeft een atheïst een flinke zak met geld en laat hem Jezus spelen of geeft hem of haar een bijrol dicht bij de hoofdrolspeler. De romanpersoon wordt tot leven gebracht en het rollenspel wordt van tijd tot tijd geëvalueerd. Met gerichte vragen wordt het podium gevoelsleven van de ongelovige acteur blootgelegd. Op het moment dat er gezegd wordt dat Jezus verwantschap oproept of dat het zijn of haar beste vriend had kunnen zijn dan gaat het licht op groen bij de promotors. Deze boodschap wordt in naam van de acteur uitgedragen. De verkoop van het product heeft een seculier gezicht gekregen en gelovigen vallen in zwijm. Want zelfs de niet gelovige heeft nu een band met hun idool. Uiteindelijk moet de gelovige op grond van zijn opgevijzelde imago ook de rest van het verhaal nog proberen te slijten. De atheïst heeft vaak onbewust het voorwerk verricht en kan zichzelf blij maken met toekomstige lucratieve werkzaamheden voor deze omroep, want de associatie die de atheïst oproept is uiterst bruikbaar en liever niet eenmalig.
b.Help mijn partner heeft een relatie met een onzichtbaar wezen!
Stel je bent terecht gekomen in een relatie waarin jouw wederhelft gesprekken voert met een onzichtbaar wezen. Eigenlijk merk je elke dag dat er sprake is van een driehoeksverhouding. Het bevreemdende is dat het voor jou een denkbeeldige vriend is en een surrogaat vervanging van een echte relatie met mensen. Moet je nu het spel meespelen als jouw partner vraagt om dit te doen. Helpt het om vragen te stellen over deze onzichtbare vriend? En nu kom ik bij de persoon met een onzichtbare vriend, kun je op grond van de voorgaande zinnen je eigen positie analyseren en het standpunt van je partner begrijpen? Vind je het fijn als er vragen over worden gesteld en geef je ook openhartig antwoord zelfs als je stiekem weet dat je onzichtbare vriend wel heel erg onzichtbaar is?
c. Een aantal jaren geleden was er een populair spelletje op de mobiel. Nog steeds beschikbaar trouwens maar van een echte rage is geen sprake meer. Het ging over een Tamagotchi, een schattig uitziend virtueel monstertje. In de opzet is het een verzorgingsspelletje waarbij je een huisdier zo lang mogelijk in leven en tevreden moet houden. En dat betekent constant opletten en aandacht geven. Nu even terug naar onzichtbare vriendjes, ze mogen best een naam krijgen zoals Jezus, God o.i.d. Is dit ook niet een soort Tamagotchi waarbij het er om gaat zoveel mogelijk te investeren om het tevreden te houden? Hoe weet je trouwens wanneer het tevreden is?
58.Wint een verhaal aan waarheid door het eeuwenlang over te dragen. Want hoe ouder een traditie; hoe meer waarde er vaak aan gehecht wordt. Echter is dit voldoende gezaghebbend?
Ook een eeuwenoude traditie is de atheïstisch-humanistische levenshouding. Al sinds de klassieke oudheid wordt bijvoorbeeld het vrijdenken naar voren gebracht. Waarbij in beginsel mensen zich trachten te ontworstelen aan het denkbeeldige gezag van goden. En waar later bepaalde uitgangspunten aan toe zijn gevoegd. Een paar grondslagen zet ik hier neer.
Rationeel denken en onderzoeken van de werkelijkheid daarbij strevend naar:
- bevrijding van dogmatisme, vooroordeel en onwetenschappelijke houding
- vasthouden aan principes van toetsing en bewijsvoering
Moreel handelen vanuit het besef van;
- eigen verantwoordelijkheid voor gedachten en daden
- menselijke waarde
- solidariteit met de medemens, de natuur en het milieu
- de eindigheid en onherhaalbaarheid van het individuele leven (Bron: De Vrijdenker 2010 nr.7)
59.Zet tientallen kinderen uit alle windstreken bij elkaar. Vraag of ze hun religieuze overtuiging bekend maken. Wat blijkt vaak. Ze vertellen hetzelfde als hun ouders. Het is een traditionele overtuiging. Mensen vertellen hun kinderen wat ze moeten geloven. Alle sprookjes kunnen geloofwaardig worden als de ouders hier in geloven. Bent u behept met een vicieus cirkel geloof?
Bij van Kooten en de Bie was ooit een jeugdsocioloog uit Blaricum. Een van de vele typetjes die passeerden. Als deze man dit had gehoord, had hij waarschijnlijk gezegd dat dit een vorm van socialisatie is. Iemand beantwoordt aan de verwachtingen als groepslid. Hun normen en waarden neemt hij of zij over. En leert de wereld op deze wijze interpreteren. Er is sprake van manipulatief denken. Ze nemen het beeld van anderen over als hun referentiekader. In dit geval één van de vele godsdiensten. Zelfs de beleving kan per situatie verschillend zijn. Als ouders met hun handen op hun knieën een vroom gezicht trekken, dan kan het gebeuren dat kinderen dit ook doen.
Idee 1233 van Multatuli.
“het kind doet een stap in de maatschappy zonder iets van dien God te vernemen. ’t Is dus ouders en opvoeders onmogelyk deze spokery uit te roeien door onthouding. Als handelswijze beveelt hij aan: “Men vulle het kind met kennis, men make hem gewoon aan begrypen, en weldra zal ’t hem stuiten iets aan te nemen dat, met z’n weten en begrip in stryd, zowel ’n miskenning van z’n oordeel wezen zal, als ’n belediging van z’n smaak”.
60.Is het nodig om je opponent zo ver mogelijk tegemoet te komen. De politiek van agnostische verzoening. Grenst het niet aan het toppunt van belachelijkheid. Dat elke drogreden serieus moet worden genomen. Bijvoorbeeld: Geen bewijs is ook bewijs, iets wat niet valt te bewijzen kun je ook niet weerleggen etc. Is een toenadering die zich bevindt op dit terrein niet een exercitie in intellectuele oneerlijkheid?
Van oudsher is er met regelmaat gezocht naar iets wat op agnostische verzoening lijkt. Denk maar aan het experiment van Gould: “Noma “! Om niet in culinaire sferen terecht te komen, schrijf ik het even voluit: "non-overlapping magisteria". Dit is vrij vertaald, schoenmaker blijf bij je leest. Het zou betekenen dat de wetenschapper het terrein van religie heel opzichtig of niet moet benaderen. Bijvoorbeeld bij vragen over de oorsprong van het heelal. Echter godsdienstige uitspraken zijn met regelmaat wetenschappelijke uitspraken. Of moeten hier voor doorgaan. Wonderen vallen binnen de godsdienstige propaganda. Maar zijn tevens een wetenschappelijke bewering. Bijvoorbeeld iemand staat na enkele dagen op uit de dood. We betreden hiermee het terrein van de patholoog anatoom. Het is derhalve verstandig dat een wetenschapper een uitspraak doet over deze kwestie. Als er dus geldige redenen zijn om af te wijken van het natuurlijke proces dan zullen deze onderbouwd moeten worden. Geen agnostische verzoening maar de bewijslast op tafel leggen.
61. Omdat een ieder geboren wordt in een omgeving en de daarbij behorende geloofsovertuiging die het beste bij zijn natuur past, is bekering volgens het hindoeïsme niet nodig. Het kan zelfs tot verwarring of ontworteling leiden. In hun ogen is bekeren volstrekt achterhaald? Is het fanatisme die sommige christelijke groeperingen aan de dag leggen in bepaalde streken niet vaak de voorbode van toekomstige religieuze conflicten?
"Nooit meer evangeliseren": schrijft de evangelist Mark de Boer. Kijk naar de postmoderne samenleving. En bouw een vertrouwensrelatie op met mensen die je wil bekeren. Laat mensen vragen stellen en toon belangstelling. En dan zijn er vanzelf mogelijkheden dat je kan vertellen en laten zien dat je een christen bent. Kortom het is gewoon evangeliseren maar dan verpakt in een eigentijds jasje. Persoonlijk zou ik niet eens een relatie willen met iemand die via de achterdeur naar binnen sluipt. Dan liever de klassieke evangelist die op de voordeur klopt en vertelt : “Dat Jezus ook voor mij is gestorven”. Dan weet je onmiddellijk waar je aan toe bent en kun je de zaak formeel afhandelen. Zonder dat je terecht bent gekomen in een ingewikkelde relationele soap en dit moet proberen te ontwarren. Zou Mark de Boer ook echt vragen willen of is het slechts een onderdeel van het rollenspel dat hij via zijn boek probeert te slijten. Want voor concrete antwoorden moet je niet bij een gelovige zijn.
62. Twee stellingen die ik met een knipoog naar Klaas Hendrikse hier neer zet.
1. Kun je geloven in een god die niet bestaat;
2. Intelligent Design is keukenhoftheologie. (Sommigen noemen het ook wel Bambi-theologie of kleuterschooltheologie.)
Is het mogelijk om je als atheïst de allure te geven van een vrijzinnig gelovige waarbij de samenleving door een doolhof moet, om jou te bereiken?
“De geboorteverhalen van Mattheus en Lukas vormen samen de basis voor latere belijdenissen, volgens welke Jezus “maagdelijk” i s geboren. Mythologisch is het een koud kunstje om een vrouw met een normaal seksleven met terugwerkende kracht tot maagd uit te roepen”.
Het nieuwe testament begint met vier evangeliën, de brieven van Paulus komen daarna. Chronologisch is het andersom; toen Paulus stierf moesten de evangeliën nog geschreven worden. Iets uitgebreider. Jezus stierf in 33, Paulus in 65. Markus schreef in 66, Mattheus en Lukas in 71. Johannes in 95. Hoe de onderlinge lijnen hebben gelopen en waar ze verstrengeld of in de knoop zijn geraakt, is niet nauwkeurig te reconstrueren.
In kerkelijke kringen is het gebruikelijk om te spreken van “Jezus Christus”. Die twee woorden worden ook wel door elkaar (Christus Jezus) en apart (bidden in Jezus naam,Christus navolgen) gebruikt. Dat wekt de indruk dat het om een en dezelfde persoon gaat. Ten onrechte: Jezus van Nazareth was een mens van vlees en bloed, Christus is een mythologische figuur die door het christendom aan Jezus werd vastgelijmd.
Een paar citaten door Klaas Hendrikse. U kunt ze vinden in “God bestaat niet en Jezus is zijn zoon”. De teksten zijn niet uit hun verband gerukt. Lees het boek en u ziet de uitleg die hier bij past.
63. Vaak werpen mensen de vraag op: “ Wat was er voor de “ Big Bang”. Wat ligt het meest voor de hand?
1. Optie we weten het niet;
2. Niets is "onstabiel";
Een lege ruimte met nul energie kan overgaan in een ruimte vol materie en zwaartekracht, waarin de totale energie per saldo nog steeds nul is. Maar onderverdeeld is in positieve en negatieve energie. Als je de uitgestrektheid van het heelal in ogenschouw neemt, dan is er alle ruimte voor zeldzame gebeurtenissen.
3. 1 van de duizenden goden of godinnen (of een samenwerkingsverband);
4. Een eerder universum;
5. Parallelle universa;
Het is prematuur, maar het verhaal rond een multiversum begint wat meer gewicht te krijgen.
5. Het "no boundary"model van Hawking;
Kan iets zomaar ontstaan? De huidige stand van de natuurkunde stelt namelijk dat de totale energie in ons eigen universum precies gelijk is aan… nul komma nul. Hawking en Mlodinow stellen in The grand design dat dit komt omdat de zwaartekracht zorgt voor negatieve energie. Je zou kunnen stellen dat dit niet zo absurd is als het klinkt, omdat datgene dat ontstaat feitelijk zelf niets is, alleen een tijdelijke fluctuatie. (Bram van Dijk)
6. subkwantum krachten die nog ontdekt moeten worden;
7. Een explosieve uitvergroting van de quantummechanische oersoep;
8. Het is een feit en daarmee is alles gezegd;
9. Turtles all the way down;
10. Het is Fred geweest;
11. Hypotheses die nog niet genoemd zijn.
De reden waarom de theïst steeds onmiddellijk bij de compositie van het heelal en de start van het heelal aan God denkt is psychologisch en niet logisch: immers, zo sterk gelooft de theïst in God dat hij zich geen andere verklaring kan indenken; voor hem is God de enige aangewezen optie. Jan Riemersma.
64. Een vraag van HenkM: "Deze god van de liefde, in de persoon van paus Innocentius III, bestond het een heel dorp (Béziers) uit te laten moorden, waarbij de uitvoerder, abt Arnaud Amaury (als bevelhebber van de Albigenzische Kruistochten) het volgende bevel gaf:
Doodt ze allemaal. God herkent de 'zijnen' wel (aan gene zijde)".
Dat was toen de militaire bevelhebbers een probleem hadden om de Katharen te onderscheiden van de 'gewone' katholieken.
Deze kruistochten telden een miljoen slachtoffers (vnl in Zuid Frankrijk), waaronder veel 'onschuldigen'.
Noem je dit, als gelovige, een daad van liefde? Van erbarmen?
Zie ook deze online informatie over de Katharen!
In tegen de ketterijen staat uiteraard heel gemotiveerd door een christelijke kerkvader waarom de bewegingen moeten worden uitgeroeid. (Sectie 22 passage 4D)
De Arianen, omdat ze afgedwaald zijn;
De Aetianen, want ze zijn te subtiel ;
De Paulinianen, omdat ze pervers hebben gehandeld;
De Sabellianen, omdat zij listig hebben gehandeld;
De Photinianen, deze zijn erg sluw;
De Borborianen, ze zijn ondertussen verontreinigd;
De Katharanen, zuiverheid ontberen ze;
De Audianen ze zijn verstrikt geraakt;
De Mesallianen ze gedragen zich ongeremd.
In dit stuk staat een bloemlezing van het geweld van christenen jegens andersdenkenden in de eerste eeuwen van onze jaartelling.
Een spoor van bloed heeft de katholieke kerk getrokken door de geschiedenis. Er wordt tevens met regelmaat gerefereerd naar de bedenkelijke rol die deze stroming vervulde tijdens de Tweede Wereldoorlog. Echter men vergeet gemakshalve dat de evangelische christenen, hun steun aan Adolf Hitler niet onder stoelen en banken staken. De gemachtigden en dan denk ik aan het trio Kapler, Marahrens en Hesse gaven blijk van sympathie met de Fuhrer. En in gebeden werd onwankelbare trouw en offerbereidheid gevraagd. (Deschner- Kriminalgeschichte)
In juni 2016 was ik in het plaatsje Tursac. In het 14de-eeuwse Maison Forte De Reignac, dat geldt als het meest eigenaardige kasteel van de Périgord. Uitgehouwen in een rotswand en absoluut een aanrader om te bezichtigen. Naast de ingang is een ontvangstruimte dat geheel gewijd is aan martelingen. Een stroom van informatie over werktuigen, die je uiteraard kunt bekijken en bijbehorende methodes komt op de bezoeker af. De christelijke inquisitie heeft een prominente plek gekregen in deze tentoonstelling want het lot dat ketters of afvalligen ten deel viel was niet mals. Levend villen en wat denkt u van voetverbranding? De begeleidende tekst is als volgt:” Als de ketter niet tot inkeer komt en tot het ware geloof terugkeert, zullen er alleen nog maar verkoolde stompjes overblijven op de plaats waar eerst zijn voeten zaten, daarna komen de handen aan beurt. De Dominicaner broeders, actieve ketterjagers zijn hier nuttig bezig met als verdere info een gravure van Gustave Doré uit midden 19e eeuw.
65. “De Heer zei”. Een cliché waar veel gelovigen nogal veel waarde aan hechten. De Bijbelwetenschappers Marjo Korpel en Johannes de Moor hebben in een originele studie laten zien dat dit een stijlicoon is. Woorden kwamen nooit direct uit de hemel , maar werden via een lang en ingewikkeld proces geanalyseerd. Het volk, schrijvers en de koningen moesten er maar achter zien te komen of boodschappen wel of niet van goddelijke oorsprong waren. Ze gingen op de tast de profeten langs en hun boodschappen. Geen wonderspeeltuin, maar een tamelijk machteloze poging rond een zwijgende god. Of een fictief godsbeeld. Is dit de zoveelste onttovering van de Bijbel?
In het oude testament zijn profeten aan het woord, aan wie hun god niet alleen bijzondere kennis en inzicht heeft gegeven, maar tevens de gave om voor mensen die kennis van goddelijke waarheid te verklaren. Ook hier was het Spinoza (tractactus, theologico politicus), die voor het forum van de rationalistische geletterde wereld ongenadig de oudtestamentische profeten diskwalificeerde, door er op te wijzen, dat zij alleen met behulp van de verbeelding de goddelijke openbaring zouden hebben waargenomen. Maar verbeelding brengt geen enkele zekerheid omtrent de waarheid met zich mee. Daarom kan profetie uit zichzelf die zekerheid niet verschaffen. Om van de objectieve werkelijkheid van een openbaring van een god zeker te zijn, ontvingen de profeten dan ook een teken. In dit opzicht moet profetische kennis als inferieur aan natuurlijke kennis worden beschouwd. Want natuurlijke kennis behelst zekerheid in zichzelf, heeft geen behoefte aan een bevredigend teken. Spinoza vereenzelvigde profetie met enthousiasme. Een profeet was in zijn ogen een verblinde dweper. Latere filosofen noemden het platvoerse waarzeggerij, gedaan door bedriegers, die met hun hokus-pokus munt weten te slaan uit de lichtgelovigheid van de domme massa. (D’Holbach –Le christianisme uit Rudolf Boon – Het christendom op de tocht)
Naast dit verhaal rond profeten waren er ook nog andere intermediairen. Men aanbad beelden bijvoorbeeld “het gouden kalf” en vroeg ze tevens om raad. In Ezechiel 21, Daniel 3, 2 Kronieken 14 werden sieraden, poppen (terafim) en atsabim (houten voorwerpen) geraadpleegd. Profeten zou je ook kunnen vergelijken met de orakels in Griekenland. Als je kijkt naar de wat jongere Bijbelboeken dan valt het op dat er een bepaalde onzekerheidsfactor optreedt. Amos komt zelfverzekerd over en Prediker aarzelt en is meer een filosoof. Die niet zeker van zijn zaak lijkt te zijn. De vrijdenker is in aantocht zullen we maar zeggen. Echter de Griekse filosofen moesten het echte werk verrichten. Wel met een zekere klasse moet ik toegeven. Er ontstonden bewegingen die hun opvattingen gingen vastleggen en onderwijzen. Denk maar aan het Epicureanisme en het Pyrrhonisme. In de vijfde eeuw werden er talloze processen gevoerd om deze stromingen een kopje kleiner te maken. Later kwamen de donkere middeleeuwen en de kerk probeerde dit in hun ogen ketterse verzet uit te roeien.
Hofpredikant en theoloog Carel ter Linden heeft een boek geschreven met de titel “Wat doe ik hier in godsnaam” . In een zorgvuldige uiteenzetting maakt hij zijn persoonlijke keuze bekend. Teade Smedes koppelt deze boodschap aan het monisme, fysicalisme en reductionisme van het ontologisch naturalisme. Volgens hem is dit ontologisch naturalisme doelloos en zinloos. De oplossing is meer aandacht voor de transcendentie en andersheid van een god. Een scherpe analyse van de tegenstem die klinkt binnen het “goddelijke openbaringsgebied”. Schimmige woorden uit de mond van een filosoof. Het laatste wapen om afvalligen tot de orde te roepen. Terug in de mistbank, stel de antenne opnieuw in, en tracht de gecodeerde boodschappen te ontcijferen. Over zinloosheid gesproken. Noot: Wat ik wel mis naast transcendente andersheid, zijn begrippen als de zedelijke volmaaktheden van de goddelijke heiligheid, het slopende karakter van de menselijke zondigheid en het verkrijgen van geestelijke volwassenheid door geduldig te lijden. Vermoedelijk wil Taede Smedes de lezers niet overbelasten. Met nog meer hallucinerende begrippen die stammen uit de christelijke leer.Het is trouwens een hele mond vol wat Taede Smedes inbrengt, hij zal het wel hebben over het type F-monisme wat een fenomenologische gezichtspunt is, waarbij het bewustzijn wordt gevormd door de intrinsieke eigenschappen van de fundamentele fysische entiteiten. Geen epistemische kloof met een ontologische zwabbertoestand. Met een zoektocht naar een acceptabel dualisme of niet. De zombies van Chalmers worden hier verder niet besproken.
Ik weet wel dat gelovigen, minstens al vanaf Jesaja, ‘een God die zich verbergt, Deus absconditus, als argument aanvoeren. Sommigen beschouwen dat als een bijkomende hoedanigheid, als goddelijke discretie, een bovennatuurlijke fijngevoeligheid, des te bewonderenswaardiger doordat ze ons behoedt voor het mooiste, het meest verbazingwekkende, het meest fascinerende schouwspel! Dat gevoel heb ik niet. Ik verbaas me juist over een God die zich zo hardnekkig verbergt. Als ik in hem geloofde, zou ik er minder fijngevoeligheid dan kinderachtigheid, minder discretie dan verhulling in zien. Ik ben niet meer op een leeftijd om verstoppertje of “God ben je daar” te spelen. De wereld en het leven interesseren mij meer. (André Comte- Sponville).
André Comte- Sponville heeft veel redenen om niet te geloven. In zijn boek “De geest van het atheïsme” gaat hij nog wat dieper in op de verborgenheid van een god. Hieronder een klein stukje tekst die een reactie is op Kant.
Ik heb drie kinderen . In de tijd dat ze nog klein waren, hield hun vrijheid in dat ze me wel of niet gehoorzaamden, wel of geen respect voor me hadden en eventueel wel of niet van me hielden. Maar ze moesten wel weten dat ik besta! Ik moest me wel zoveel met hen bezighouden dat ze inderdaad vrij zouden kunnen worden! Wat zou u vinden van een vader die zich voor zijn kinderen verborgen zou houden? Ik heb niets gedaan om tegenover hen van mijn bestaan blijk te geven, ze hebben me nooit gezien, nooit ontmoet: ik heb hen in de waan gelaten dat ze wees zijn of kinderen van een onbekende vader, zodat ze vrij blijven wel of niet in mij te geloven…’U zou vinden dat zo’n vader een zieke, een gek, een monster is. U zou absoluut gelijk hebben. En wat voor Vader zou hij moeten zijn om zich zelfs in Auswitz, in de Goelag en in Rwanda te verbergen, als zijn kinderen gedeporteerd, vernederd, uitgehongerd, vermoord en gemarteld worden? De voorstelling van een zich verbergende God is onverenigbaar met de voorstelling van een God de Vader. En maakt zelfs het begrip God tegenstrijdig; zo’n God zou geen God zijn.
66.Kan alleen twijfelachtige en oncontroleerbare kennis dienen als bouwsel voor een religieuze ideologie. Discussie zou twijfel kunnen wegnemen. Waarom verstrekt godsdienst niet aan iedereen controleerbare en toegankelijke waarheden. En stappen ze af van de eenvoudige vooroordelen over de werkelijkheid die zekerheid moet verschaffen. Is religie een presentationalistische beweging die denkt dat de werkelijkheid zich voegt naar haar ideeën?
Sommige apologeten doen een beroep op de sensus divinitatis een volgens hen ingebouwde cognitieve modaliteit die wijst naar het bestaan van een god. In de volksmond zou je dit kunnen beschrijven als het gevoel in de “onderbuik”. Mensen die dit niet hebben zijn niet goed toegerust en hebben volgens hen een gebrek, deze aandoening heet rationaliteit. (Alvin Plantinga). Een cirkelvormige constructie die waarschijnlijk ook voor een kaboutergelovige kan gelden. Onder het motto: “Ik ben uitgerust met een ingebouwde kabouterdetector die mij voorziet van de juiste informatie”. Nu gaan de sympathisanten van deze sd-module nog een stapje verder, het apparaat vertoont een dysfunctie een vervorming die ontstaan is door de erfzonde. De ontregeling zorgt voor valse goden of geen goden. Ook naturalistische verklaringsmodellen zijn gebaseerd op een verkeerde afstelling van deze module. Dit kan verholpen worden door te zorgen voor een betere epistemische omgeving die met enige volharding succesvol gericht kan worden op de productie van het ware geloof. Deze waarborg (warrant) geldt slechts binnen de veronderstelling dat er een god bestaat en het geheel niet weerlegd wordt door defeaters. Volgens Plantinga zijn de drie meest uitgesproken defeaters die hier voor in aanmerking komen namelijk (1) de resultaten van historische Bijbelkritiek, (2) de erkenning van de variëteit en het belang van andere religies die onverenigbaar zijn met het christelijk geloof samen met postmoderne claims en de (3) erkenning van de eerder genoemde feiten van lijden en kwaad in de wereld. Nu kunnen er nog bezwaren tegen de centrale theïstische claims ingediend worden (de facto) of er kan simpel gesteld worden dat waarheidsvragen irrelevant zijn want niemand weet het (de jure). Ik ben niet bezig met de schrijver van Dianetics (Hubbard) of Lord of the Rings (Tolkien) maar met de betogen van christelijke academici. Dit soort verzonnen verklaringsmodellen rond een sd-ontvanger (godspot, teleologische antenne etc) omzeilt slinks de echte vraag namelijk is het “waar”. Is christelijke science- of ancient fiction intellectueel aanvaardbaar? Wordt het geloofwaardig om er een tekst uit de bronstijd uit Romeinen 1:18-20 aan vast te koppelen als referentie. Onder het motto hier heb ik dit stukje bewijs gevonden voor deze ingebouwde module. Die uiteraard niet valt onder de noemer toegankelijkheid en geenszins empirisch is te bevestigen.
Op wikipedia staan nog een paar bezwaren tegen dit verhaal van christelijke fantasten. Evan Fales somt er drie op.
1. Afwijkende overtuigingen en claims, zelfs binnen christelijke sekten;
2. Het gebrek aan aantoonbare superieure moraliteit van christenen tegenover niet christenen;
3. Bijbelverzen die door de meeste christenen zijn geaccepteerd, geschreven door mensen die volgens christenen geïnspireerd zijn door de Heilige Geest. Vermoedelijk met een functionerende sensus divinitatus, waarin God verkrachting, volkerenmoord, menselijke offers, pestilentie, haat van de familie, doodstraf voor het breken van beloftes aanvaardt, laat uitvoeren etc.
Kent u trouwens die sketch uit Monty Python, “The Funniest Joke in the World”? Deze gaat over het Engelse leger dat een mop bedenkt die zo grappig is dat iedereen die hem leest zich letterlijk doodlacht. Voor de veiligheid wordt de mop zin voor zin in het Duits vertaald zodat niemand de mop helemaal leest en slachtoffer wordt. Een leuke anekdote maar hebben de religieuzen hier ook niet een octrooi op. Ze vertellen heel gedoseerd aan hun omgeving wat er allemaal aan de bijbel schort. Opdat er geen slachtoffers vallen. Ik laat deze reserves weg en geef zoveel mogelijk openheid van zaken.
67.Faust: “Waar toe is al dat scheppen goed als ieder schepsel weer in het niet verdwijnen moet”? Een interessante stelling in het licht van de ongelooflijke verkwisting van soorten. Er wordt gesproken over de teloorgang van 100 miljoen soorten in de loop van de evolutie. Het aantal individuele exemplaren is natuurlijk niet te schatten. De "ontwerpafdeling" draaide op volle toeren als ik de visie van een christen even hier neerzet. Echter natuurlijke selectie is een bloederig spel waarbij een orgie van geweld medebepalend is voor de richting van een soort. De gelovige zet hier graag een ontwerper neer. Kunnen zij dan niet beter spreken over een immorele ontwerp(er)?
Intelligent Design is trouwens weggedoken. Ze zullen eerstdaags wel weer eens tevoorschijn komen met een nieuwe bewering. De stollingcascade, ruggenmerg of ogen daar valt geen eer meer aan te behalen. Iedereen die basiskennis zoölogie krijgt, ziet dit in een primitieve vorm terugkomen. De tussenstappen wijzen zich vanzelf. De uitwisseling van genetisch materiaal tussen soorten is een belangrijk facet om evolutie goed te begrijpen. Zaniken over een puntmutatie is prachtig. Maar bekijk eens hoe elegant een transposon zich beweegt. Een transpositie is terug te vinden op chromosoom 2. Wat een fusie is. Dubbel aantal centromeren en telomeren. Dit verklaart ook waarom wij 23 chromosomen hebben en overige primaten 24. Bij ons zijn er in de loop van de evolutie gewoon 2 gefuseerd. En zitten nu samen op plek 2. Of bestudeer de amplificatie van plasmiden. HGT heeft onze kennis van evolutie verveelvoudigd. En wat doen al die virale componenten in ons DNA. Virale genen die een belangrijke bijdrage hebben geleverd aan onze evolutie. Nergens een intelligente ontwerper. Een samenspel tussen soorten.
68.De dood werd door ons ontdekt en ontkent. Er bestaan verschillende pogingen om de sterfelijkheid niet onder ogen te zien. Godsdiensten praten over reïncarnatie, waardoor het lijden zin heeft. Of ze propageren een heilstaat waar geen plaats is voor ongeluk, dood en verderf. Een leven lang worden wij achtervolgd door het noodlot van de dood. Moeten wij de lagere primaat niet benijden die enkele minuten doodsangst kent en daarna is alles voorbij. Zijn de bezweringsformules niet eerder een last dan een lust?
Arthur Schopenhauer: 'Geboren worden is een nodeloos storende episode in de gelukzalige rust van het niets.'
69.Mensen met hogere scores op de Autisme Spectrum Quotiënt. Waarin een grotere fascinatie voor getallen en meer moeite met sociale situaties naar voren komen. Hebben statistisch gezien een zwakker geloof of ze geloven helemaal niet. Het biedt een mogelijke verklaring waarom mannen over het algemeen minder gelovig zijn dan vrouwen. Deze kant is bij hen sterker aanwezig. Antropomorfiseren heeft dus een neurologische basis. Die verschillende gradaties kent. Autisten hebben deze eigenschap maar ten dele of helemaal niet. Magisch denken of een teleologisch patroon volgen is waarschijnlijk een natuurlijke uitbreiding van ons alledaagse denken. Bestaat een god dus bij de empathie van de persoon die hier meer aanleg voor heeft? Het bovenstaande biedt slechts ten dele een verklaring voor iemands ongeloof. Naast bijvoorbeeld; culturele en educatieve aspecten die aan de basis kunnen liggen van iemands atheïsme.
Een interessante bijkomstigheid voor degenen die atheïsme en autisme op één hoop trachten te gooien is, dat autisme voor een deel genetisch is bepaald. Verbeterde diagnostiek heeft geleid tot het sneller stellen van de diagnose: autist. Althans alles dat hier op lijkt wordt momenteel in deze hoek gedreven. Dus verhoudingsgewijs lijkt het aantal autisten toe te nemen. Echter de snelle stijging van het aantal atheïsten in Nederland lijkt niet gekoppeld te zijn aan deze vorm van plaats je tegenstander in jouw voorkeursvlak. Mocht u deze relatie wel kunnen leggen dan ligt er een uitdaging op u te wachten.
Gelovigen proberen atheïsten vaak schaakmat te zetten met de vraag: kun jij aantonen dat God niet bestaat? Nee, maar dat hoef ik ook niet. Als anderen beweren dat er een opperwezen is, dan is het aan hen om met controleerbare bewijzen voor de dag te komen. Ik sta klaar met een luisterend oor. Je kunt net zo goed zeggen: kun jij aantonen dat de paashaas niet bestaat? Ik zou niet weten hoe ik daaraan moet beginnen, maar nogmaals: ik hoef helemaal niets te bewijzen.
Nog zo'n argument is dat religie troost biedt. Dat zal wel zo zijn, maar dat doet een boezemvriend of een pluchen beertje ook. Maar toch haalt niemand het in zijn hoofd om hen een goddelijke status toe te kennen. Om het anders uit te drukken: het feit dat iets nuttig is, betekent nog niet dat het ook waar is. Of zoals George Bernard Shaw zei: “Het feit dat een gelovige gelukkiger is dan een scepticus, is niet relevanter dan het feit dat een dronken man gelukkiger is dan iemand die nuchter is.”(God of noppes blz.243 Will Jensen)
70. Ga met 4 mensen op een plein staan en kijk omhoog. Tientallen zullen volgen. Doe het met 50 en honderden mensen doen hetzelfde. Veel publiek trekt publiek. Een verschijnsel dat sociale validatie heet. Het geeft een misleidende suggestie. Het doet er namelijk niet meer toe of het zinnig is of echt iets voorstelt. Denk daar eens aan op de EO-jongerendag of flevofestival. Bent u ook iemand die hetzelfde doet als de rest? En legitimatie voor het standpunt ziet bij het op de been brengen van grote mensenmassa’s?
Gustave Le bon heeft een boek geschreven met als titel: “The crowd: A study of the popular mind”. Het is geschreven in 1896 en nog steeds erg toegankelijk en toepasbaar.
In zijn boek pak ik maar wat, zoals : “Het gevoel van verantwoordelijkheid die een individu heeft verdwijnt in een menigte; individuen offeren gemakkelijk hun persoonlijke belangen op aan de collectieve belangen van een menigte, en de oorzaak is een suggestieve besmetting die tegengesteld kan zijn aan de opvattingen van een individu”.
De invloed van de menigte heeft een verlammende werking op de hersenen, de bewuste persoonlijkheid raakt gehypnotiseerd en lijkt op een zombie. Er is geen ruimte voor persoonlijke opvattingen. Beïnvloedbaarheid en goedgelovigheid zijn fundamenteel voor menigten en eenvoudige verklaringen nemen het over, verbeelding speelt een rol en het onwaarschijnlijke bestaat niet voor de massa. De collectieve ervaring ligt op een lager niveau dan het bewustzijn van het individu. Hoog- en laag opgeleiden zitten samen in de dynamiek van de collectieve hallucinatie. Een menigte kent geen twijfel of onzekerheid. Mensen zijn voor even bevrijd van het gevoel van hun onbeduidendheid en machteloosheid, en in plaats daarvan bezeten door het idee van een tijdelijke maar immense kracht. Mooie woorden maar samengevat de enkele psyche gaat op in de massa. Dit is op veel plaatsen van toepassing, maar het vormt een interessante benadering om het gedrag van individuen tijdens religieuze bijeenkomsten te begrijpen. Hoe de ogenschijnlijk serieuze hoogleraar binnen de pinksterbeweging dezelfde motoriek vertoont als zijn buurvrouw met slechts basisschool. En die op hetzelfde moment bevestigend knikt als de rest van de gemeente, als de voorganger spreekt over iets wat irrationeel is. De massa kent ook haar leiders, als we kijken naar religieuze voorgangers dan demonstreren deze een vast patroon gebaseerd op een herhaalde herhaling, bevestiging en besmetting. De herhaling kenmerkt zich door een refrein dat zich vastzet in het hoofd van de aanwezigen.
Nog een stukje Le Bon de massa's bevinden zich in een toestand die overeenkomt met iemand die slaapt. Diens vermogen tot kritisch denken is uitgeschakeld, beelden die in zijn geest opkomen zijn hevig en vervluchtigen snel. Alles dat de fantasie van de massa prikkelt komt in de vorm van een helder beeld en de leden van de groep besmetten elkaar. Op deze wijze kan een individu een “wonder” waarnemen en via overdracht ontstaat een collectieve hallucinatie. Sociale besmettingen kenmerken zich op diverse niveaus.
Een ander facet is bijvoorbeeld The Passion, de oorspronkelijke opzet is om niet gelovigen bekend te maken met het lijden van Jezus. De religieuze betekenis is gering. Ver van de oorspronkelijke basis wordt het publiek geentertaind. Het schouwspel past in de festivalisering van de samenleving, een hype waar je bij wilt zijn. De organisatie probeert de behoefte aan te wakkeren, veel reclamespotjes, gelikte marketing en een krat vol bekende Nederlanders. Licht- en geluidseffecten maken er een experience van. De traditionele gelovige moet zijn beeld voortaan vullen met een kruis wat gebracht wordt, Jezus die een patatje eet en een cola light wegdrinkt. Even een rondje bowlt en daarna nog even zwaait naar iemand van Flikken Maastricht en een deelnemer van boer zoekt vrouw om uiteindelijk een voetbalpresentator het laatste woord te geven. De traditionele voorstelling is ver weg en de ontheiliging neemt grote vormen aan. Het faillissement van de kerk in de samenleving wordt zichtbaar doordat paasrituelen compleet zijn losgezongen en de commercie het heeft overgenomen. Zowel uit seculiere- als religieuze hoek klinken er kreten als carnaval met Jezus, sterren slepen met het kruis, de intocht van sinterklaas in april, miljoenen zappers en honderduizenden kijkers, Joop van Ellende presenteert de musical, tenenkrommend amateurtoneel, passie en adriaan, commercieel schnabbelzootje, Jezus van Nazareth was een geweldige toneelspeler, maar echt goed zingen kon hij niet. Met mensen als Jack van Gelder en Jamai hebben we dat probleem anno 2014 niet meer, Gein op ‘t Plein’. De gelovigen die het smartlappencircus mede-organiseren genieten met volle teugen van deze aandacht en hunkeren naar meer want op deze wijze zijn ze heel snel verlost van de erfenis uit de bronstijd en sluit het mooi aan bij Pink(steren)pop.
71. Een kwestie van oefenen en je beheerst tongentaal of glossolalie. Taalachtige klanken zonder betekenis. Ook kleine kinderen en sommige schizofrenen bedenken soms hun eigen taaltje; en allemaal klinken ze als dialecten van een en dezelfde ‘internationale taal van de betekenisloosheid’. Die taal lijkt maar vijf klinkers te hebben: ie, oe, aa, ee, oo. Alle lettergrepen lijken te eindigen op een klinker of, soms, een n, een l, of een r. Andere medeklinkers worden weinig gebruikt. Het verschijnsel komt verder onder andere voor bij de Inuit, Saami, verschillende sjamaanse culturen en in de voodoo-cultuur. Ook in het christendom komt het terug bij een aantal groeperingen en kerken (vooral die van de pinkster- en charismatische beweging). In The Psychology of Speaking in Tongues beschreef John Kildahl nog een opvallende overeenkomst. De glossalisten schijnen volgens Kildahl meer behoefte te hebben aan autoriteitsfiguren en hebben vaker een crisis in hun leven doorgemaakt dan de controlegroep (bron:wikipedia). Zullen we het gebeuren maar met een zekere skepsis bekijken?
72. Dat u aan uw omgeving meedeelt dat eenhoorns niet bestaan, zal waarschijnlijk geen opwinding veroorzaken. Echter u kunt na een zorgvuldige afweging tot het besef komen dat er waarschijnlijk geen god bestaat. En dat de grondslag voor een geloof wegvalt. Wat is de grootste drempel om de laatste stap te nemen.
a. De psychologische aanpassing van deze nieuwe situatie kunt u niet in kaart brengen;
b. Emotionele gronden weerhouden u hiervan;
c. Sociale structuren zitten u dwars;
d. Religie geeft u status en financiële armslag;
e. U bent bang dat anderen hun mening over u veranderen in negatieve zin;
f. De enorme hoeveelheid tijd en energie die u heeft gestoken in een geloofssysteem belemmeren u om er afstand van te nemen;
g. Indoctrinatie en geïndoctrineerd worden is uw grootste hobby;
h. Elke andere reden of combinatie die alleen u kan bedenken. Gezien het persoonlijke aspect van deze toch ingrijpende beslissing.
Groepsdruk kan zowel positief als negatief zijn. Religie kan uit de mode raken en jongeren volgen deze gewoonte. Nu bestaat er ook familiale druk. Waar Don Corleone nog een puntje aan kan zuigen. De omerta is krachtig. De sociale status is gekoppeld aan de plek op de religieuze apenrots. Iedereen die hier tegen in gaat, kan bloot komen te staan aan zichtbare- en onzichtbare sancties. In sommige landen kun je ter dood veroordeeld worden. De status aparte is niet voor iedereen even plezierig. Religieuzen kunnen dit als bedreigend voelen voor hun eigen positie. Ouders zien hun religieuze opvoeding stranden en deze claim kan ook door andere kinderen worden opgeëist. Eén kind is over de dam en de rest volgt. Men kan krachtig inzetten op een terugkeer naar de oorspronkelijke situatie. Door lichamelijk- of geestelijk geweld toe te passen, bijvoorbeeld door het kind te isoleren en meer aandacht te geven aan degenen die wel voldoen aan het verwachtingspatroon. Dit voorbeeld kan binnen dit gezin anderen ook overtuigen om deze invalshoek toe te passen. De sympathisanten hoeven zelf niet eens religieus te zijn. Pragmatisme kan een beweegreden zijn, het kan hun plek in de sociale hiërarchie versterken. Deze meelopers zijn eigenlijk de daders. Omdat ze zich vaak bewust zijn van de tekortkomingen van het systeem. Maar hun keuze slechts baseren op opportunisme. Hoor- en wederhoor is in hun ogen niet noodzakelijk. Hun eigen positie zouden ze hiermee kunnen ondermijnen. Deze optelsom levert een forse sociale druk op, gekoppeld aan de drang om de afvallige te bekeren en op alle mogelijke manieren een ingang te forceren. Dat kan door het versturen van religieus getinte post, verwijzingen naar evangelisatie, dwepen met “christelijke” naastenliefde en stug volhouden aan bepaalde principes. Want de ander is veranderd en daar hoef jij geen rekening mee te houden. Het is zelfs mogelijk dat er getracht wordt om een opening te forceren binnen het afvallige gezin, door hun kinderen op slinkse manier te bewerken of echtelieden tegen elkaar uit te spelen. Deze categorie achterbakse religieuzen zorgt er tevens voor dat hun handelswijze voldoende draagvlak krijgt bij hun ideologische verwanten of sympathisanten. Mocht dit onverhoopt leiden tot spanningen dan sluiten de rijen zich razendsnel in het nadeel van degenen die zich niet conformeren aan de religieuze opvattingen die gangbaar zijn. Afspraken over een status quo die ervoor zorgt dat er geen religie in de onderlinge relaties terecht komt zijn vaak heilloos en worden door de tand van de tijd ingehaald. De “discipelen die vrucht willen dragen” onttrekken zich vroeg of laat aan dit gegeven. Hun referentiekader belemmert hen in ernstige mate om niet elke toekomstige mogelijkheid te benutten om hun geloofsboodschappen te deponeren. Voor velen die in deze situatie zitten is het een hard gelag. Vaak is het een kwestie van de mond houden, toekijken en afstand nemen. In een enkel geval gespeelde belangstelling vertonen voor iemands religieuze belevingswereld en wachten tot secularisatieprocessen de poort verder open gooien. En dan naar binnen wandelen. Het “uit de kast” komen, heeft menigeen met veel pijn moeten bekopen. Sociale relaties verdwijnen, huwelijken stranden en gezinnen vallen uiteen. Een enkeling heeft eieren voor zijn geld gekozen en is weer in de kast gekropen. Met een viltstift dit keer om alvast Jorwerd op het boek van Geert Mak door te strepen en er een andere plaats van te maken.
Een ander betekenisvol punt dat een rol kan spelen binnen een christelijke gezin en dan doel ik op Efeze 6 en Colossenzen 3, de laatste tekst is duidelijk “gehoorzaam je ouders in alles”. Tel daarbij op de 10 geboden met de tekst : : Eert u vader en moeder opdat u dagen verlengd worden, Jezus was nog duidelijker: “Wie zijn vader of moeder vervloekt, moet ter dood gebracht worden”. Kortom niet tegenspreken, gehoorzamen en mocht je dit gemakshalve tarten dan loert de verdoemenis om de hoek. Dit wordt al op peuterleeftijd erin gegoten en eindeloos herhaald. Een internetter verwoordde het als volgt: "Mijn gelovige moeder deed vaak onredelijk, ze was slechts 150 cm groot, maar op het moment dat ik aanstalten maakte om te protesteren verlamde ik met deze geestelijke bagage in mijn achterzak; ze werd op dat moment een vrouw van 3 meter die mij ideologisch de baas was"!. Het is opvoedkundig gezien een machtig wapen dat de christelijke opvoeders bewust of onbewust in stelling brengen. Hiernaast is de man het hoofd van het gezin en zijn beslissingen zijn maatgevend, dit komt terug in Efeze 5. De tijdgeest zal dit langzaam afbreken maar er zijn nog traditionele gezinnen waarin de vrouw de man dient en haar plek weet. Het gezag heeft de man en zij heeft het huishouden. Dit geeft de desbetreffende man status en over loyaliteit hoeft hij niet te twisten met zijn vrouw. En binnen zijn gezin is tegengas slechts weggelegd voor degenen die lak hebben aan deze teksten en van nature een sterk karakter hebben.
Michal Gilad (rechtenfaculteit Universiteit van Pennsylvania) heeft onlangs een scriptie geschreven die wat dieper op dit onderwerp ingaat, met de titel: “ In God’s Shadow:Unveiling the Hidden World of Domestic Violence Victims in Religious Communities”.
Op zekere dag ontstaat er scepsis rond het bestaan van een god. De twijfel uit zich voornamelijk emotioneel. Er ontstaat onverschilligheid ten aanzien van het geloofsleven. De kritiek richt zich vervolgens op de bijbel. U gaat twijfelen aan gebeurtenissen die zich hierin afspelen. De ijver om anderen te overtuigen van het religieuze gelijk wordt snel minder. Tijdens de kerkelijke bijeenkomsten bent u aan het observeren en met uw gedachten elders. Een soort innerlijke klaagzang ontstaat. De eigenschappen van deze god veranderen in negatieve zin. Hoe u het wendt of keert u bent aan het seculariseren. Een bijna onomkeerbaar proces dat een goede begeleiding verdient. Het is jammer dat deze ruimte vaak ontbreekt. En het vaak gepaard gaat met een worsteling die tientallen jaren duurt, maar waarvan de uitkomst van te voren vaststaat.
Leaving the Fold: (De kudde verlaten) is geschreven door psychologe Marlene Winell. Een ervaringsdeskundige op het gebied van afvalligheid, opgevoed door twee missionarissen brak ze met haar geloof tijdens de studententijd. Ze ervaarde dit als zeer ingrijpend en formuleerde de term RTS oftewel religieus traumatisch syndroom. Ze heeft veel tijd gestoken in het proces van herstel en ontwikkelde vervolgens behandelingsstrategieën om de gevolgen van religieuze indoctrinatie op te vangen. RTS laat zich het best omschrijven als een posttraumatisch syndroom dat bestaat uit langdurige opdringerige en negatieve gedachten, verminderd sociaal functioneren en andere problemen. De aandoening kan voorkomen bij mensen die hebben gefunctioneerd binnen een autoritaire- en dogmatische geloofsstroming . Het wegvallen van een controlerende gemeenschap die beschutting bood tegen de rest van de wereld, het opgeven van een bijbehorende levensstijl, het verlies van gestructureerde activiteiten, een breuk met de aangeleerde betekenis en richting in het leven en het daarbij samenhangende wereldbeeld kan veel stress veroorzaken.
De wederopbouw die men begint is zwaar, de breuk met het sociale netwerk maakt het lastig. De overgang naar een seculiere wereld heeft de nodige impact, men kan niet op het bekende terugvallen. Tel daarbij op het emotioneel loslaten van diepgewortelde behoeften en angsten die meestal al ingeprent zijn van jongs af aan. In de zeepbel zat alles wat hun betekenis gaf in het leven en alles wat verondersteld werd als waar verdwijnt. Binnen het fundamentalisme was nooit ruimte voor andere opvattingen die als gevaarlijk en kwaadaardig werden weggezet. Gehoorzaamheid stond hoog in aanzien zowel in het huidige leven als in het geschetste hiernamaals. Het duurt soms jaren om dit te overwinnen en onder hulpverleners is het een miskende aandoening.
Persoon A: "Een Schot doet geen suiker in zijn koffie”.
Persoon B: "Ik ben een Schot en doe suiker in mijn koffie."
Persoon A: "Dan ben je geen echte Schot. "
Een vrije interpretatie van de “no true Scotsman” drogreden. Komt vaak terug bij gelovigen, die zich niet kunnen voorstellen dat mensen van hun geloof stappen. Dan ben je volgens hen nooit een echte gelovige geweest, want een echte gelovige geeft zijn geloof nooit op, deze verloochent zijn of haar achtergrond niet. Nu komt het tevens voor dat gelovigen elkaar confronteren met deze uitgangssituatie, om het in hun ogen onwenselijke standpunt aan te vallen. Netto zegt het eigenlijk weinig, het is een retorische truc van personen die een claim inbrengen om daarmee hun eigen gelijk te versterken, een zwaktebod om de echte redenen waarmee mensen afvallig worden te vermijden.
73. De messiaans acapolyptische stroming is al actief ver voor het begin van de jaartelling. Wat blijkt uit teksten uit de Dode Zee rollen. Visioenen van Daniel en een eschatologisch geschrift waarin de priester Melchizedek voorkomt, laten een eindstrijd zien. De persoon Jezus was een Jood en wandelde in deze tradities. Hij deed acapolyptische uitspraken en legde de nadruk op dat het einde nabij was. (Naherwartung). Binnen een generatie was de teneur. Nu zijn we 2000 jaar verder en het lijkt er op dat Jezus de Harold Camping was van de bronstijd. Waarom geloven nog zoveel christenen in een wederkomst, die alsmaar verder wegschuift. Moeten we Jezus niet gewoon zien als een valse profeet? Een van de velen die inmiddels ontmaskerd zijn.
Marcus 8: 38.Verder zei hij ook nog»: ‘Ik verzeker jullie: sommigen die hier aanwezig zijn zullen niet sterven» voordat ze de komst van het koninkrijk van God in al zijn kracht hebben meegemaakt.’
Matteüs16: 28. Ik verzeker jullie: er staan hier mensen die niet zullen sterven voordat ze de Mensenzoon als koning hebben zien komen.’
Matteüs 24:34. Ik verzeker jullie: deze generatie zal zeker nog niet verdwenen zijn wanneer al die dingen gebeuren.
Lucas 21:32 Ik verzeker jullie: deze generatie zal zeker niet verdwenen zijn wanneer dit alles gebeurt.
En denk eens aan de ongeduldige gemeente van Tessalonica. Die zaten te wachten op de spoedige wederkomst. Die maar uitbleef. Waarop Paulus nogmaals benadrukte dat het er aan zat te komen.
1 Tessalonicenzen 4:17-18. En daarna zullen wij, die nog in leven zijn, samen met hen op de wolken worden weggevoerd en gaan we in de lucht de Heer tegemoet. Dan zullen we altijd bij hem zijn.
Nog meer zaken die hier mee te maken hebben.
Johannes 21: 23 Op grond van deze uitspraak hebben sommige broeders en zusters gedacht dat deze leerling niet zou sterven, maar Jezus had niet gezegd: ‘Hij zal niet sterven,’ maar: ‘Het is niet jouw zaak of hij in leven blijft totdat ik kom.’
2 Petrus 3. Met beide wil ik u tot een helder inzicht brengen, 2 en wel door u te herinneren aan de woorden die de heilige profeten destijds hebben gesproken en aan het gebod van onze Heer en redder dat uw apostelen u hebben doorgegeven. 3 Vergeet vooral niet dat er aan het einde van de tijd spotters zullen komen, die hun eigen begeerte volgen en smalend 4 vragen: ‘Waar blijft hij nu? Hij had toch beloofd te komen?
15 Bedenk dat het geduld van onze Heer uw redding is. Dat heeft ook onze geliefde broeder Paulus u geschreven met de wijsheid die hem is geschonken. 16 Hij schrijft dit overigens in alle brieven waarin hij dit onderwerp ter sprake brengt. Daarin staat een en ander dat moeilijk te begrijpen is en dat door onwetende en onstandvastige mensen, tot hun eigen ondergang, wordt verdraaid; dat doen ze trouwens ook met de overige geschriften.
Een kleine blik op de eindtijdverwachtingen die leefden onder de aanhangers. En de uitspraken die gebezigd werden. De frustratie druipt er bijna van af.
Volgens 1 Tess. 4: 13 ev. vindt de parousia op korte termijn plaats. In 2 Tessalonica wordt dit weer tegengesproken. Naar antieke maatstaven zou je kunnen zeggen dat 2 Tessalonica een vervalsing is. Men past iets aan om niet in verlegenheid te geraken. Gerd Lüdemann (nieuw testamenticus) heeft in Ketters- De andere kant van het vroege christendom - een tiental bladzijden geschreven over dit onderwerp met talloze verwijzingen naar de literatuur. Hij verwijst bijvoorbeeld naar William Wrede die het als een correctie ziet op de toekomstverwachting die in rook is opgegaan. Hilgenfeld ziet het als een poging om I Tessalonica te verdringen. Er heerste in de eerste kringen een concrete eindtijdverwachting . Lüdemann verwijst naar Hippolytus die een commentaar schrijft op Daniel IV 18:1vv, hierin beschrijft hij een kerkelijk leider die in Syrië de woestijn introk samen met vrouw en kinderen voor de ontmoeting (eis synantesin) zie Tess 4:17 met Christus. Deze schrijver verhaalt ook van een kerkelijk leider in Pontos die vertelde dat het gericht over een jaar zou plaatsvinden. De meesten gemeenteleden verkochten na deze mededeling hun bezit en wachten in angst af. Om terug te komen tot Efeze 2 de auteur claimt een erfgenaam van Paulus te zijn. Meer informatie staat in het desbetreffende boek.
De literaire stilte die tientallen jaren duurde kan ook te maken hebben met het verwachtingspatroon dat het niet nodig was om iets op papier te zetten want het einde was nabij.
74.Wat is het principiële verschil tussen een geloof enerzijds en de mening van de ietsist of atheïst anderzijds? Waarom moet er voor een religieus standpunt een uitzondering gemaakt worden?
Ook geseculariseerde mensen lijken vaak nog te denken dat religieuze overtuigingen meer respect verdienen dan andere opvattingen. Zo zijn bijvoorbeeld op vrijwel alle Nederlandse scholen petjes en baseballcaps verboden, maar mogen moslimmeisjes wel een hoofddoek dragen. Deze ongelijke behandeling van jongens en meisjes kan alleen verklaard worden uit een neiging om religieuze overtuigingen met meer respect te behandelen dan seculiere opvattingen. Het verlangen van moslimmeisjes om op school een hoofddoek te dragen zou dieper gaan en daardoor meer legitimiteit bezitten dan het verlangen van identiteitszoekende maar ongelovige jongens om een baseballpet te dragen. Maar een seculiere overheid ontbreekt het aan een criterium om tussen deze verlangens onderscheid te maken; vanuit een neutraal-rationeel standpunt is een (religieuze) geloofsovertuiging niet respectabeler dan een seculiere mening. (Martin Slagter –Volkskrant 03-10-12). Op een gemeentehuis lopen ambtenaren rond die tot taak hebben de wet uit te voeren. Echter sommige ambtenaren zijn tegen het homohuwelijk. Met succes doen zij een beroep op hun religieuze overtuiging. En de overheid creëert een uitzonderingspositie. Als een atheïstisch ambtenaar bezwaar zou maken tegen het in de echt verbinden van een paar van het gelijke geslacht, dan volgt er een aanklacht wegens discriminatie en ontslag volgt. In artikel 6 wordt gesproken over godsdienstvrijheid. Een stap verder in artikel 7 staat de vrijheid van meningsuiting. De gelovige heeft twee wetten tot zijn beschikking. En vaak tot frustratie van de maatschappij ontlopen ze de gevolgen van hun uitspraken door een beroep te doen op nummer 6. In het wetboek van strafrecht komen we 147 en 147a tegen. Smalende godslastering is strafbaar. Hier gaat men voetstoots uit van een god. Iemand die niet in een god gelooft kan geen god beledigen. De uitzonderingspositie is weer zichtbaar. Een gelovige die zich opwindt over de grove belediging van zijn of haar godsbeeld. Kan de vrijheid van meningsuiting hiermee neutraliseren. De aanhangers van de islam kennen deze wetten ook. De dagelijkse oproepen tot gebed vanaf de Moskee worden met artikel 6 in de hand verdedigt. Als ik luidkeels vanaf het dak van mijn huis mijn dagelijkse boodschappen naar buiten breng, dan krijg ik een aanklacht wegens geluidsoverlast.
75. Als wonderen als metafoor moeten worden gezien. Engelen, Satan, demonen en de hel ook als metafoor bekeken dient te worden. De zondeval idem dito, en de opstanding van Jezus. Als metaforen de leidraad vormen in je geloof. Wanneer komt dan het inzicht dat God ook een metafoor is. En als God een metafoor is, dan ben je toch een atheïst?
Dan Barker heeft 6 stellingen op papier gezet die een rechtvaardiging zijn om niet te geloven in een god.
1. Het ontbreken van bewijs voor een god;
2. Het ontbreken van een coherente definitie rond de uitdrukking god;
3. Het ontbreken van een goed argument voor een god;
4. Het ontbreken van een goede weerlegging rond het probleem van het kwaad;
5. Het ontbreken van overeenstemming tussen gelovigen over de eigenschappen van deze god en de vermeende morele principes die gekoppeld zijn aan deze god;
6. Het ontbreken van een duidelijke behoefte om te geloven in een god.
En zo zijn er nog meer redenen te bedenken die tal van auteurs op papier hebben gezet. Een willekeurige greep.
Nog even dit:
Nu zijn er gelovigen die na al deze vragen tegen mij zeggen: “Ik geloof lekker door”!. Dat mag natuurlijk, geen enkel probleem. Verlaat de logica, negeer bewijs, geloof in tegenstrijdigheden en onmogelijkheden. En onderwijs uzelf en anderen dat er ergens een god klaar zit om deze planeet te vernietigen. En overwin op deze wijze de angst voor uw eigen of andermans dood. Maar zoekt u een levensbeschouwing zonder god. Met geschriften die bol staan van diepere wijsheden. Die de rede en wetenschap omarmen, progressief respect hebben voor de mensenrechten van iedereen. Die wel de voordelen hebben, maar niet de nadelen.
Dan is het boeddhisme van Pali geschikt. Ook het taoïsme van Lao Tzu of ChuangTzu. Een andere invalshoek is pantheisme, Richard Dawkins omschreef dit als “sexed-up atheïsme."
Een positief en eerbiedig gevoel voor onze planeet. Respect voor wetenschap en logica. Geen geloof in bovennatuurlijke wezens of krachten. De natuur wordt gebruikt als basis voor het omgaan met stress, verdriet en rouw. Dit klinkt heel indrukwekkend, maar atheïsme met een lidmaatschap van het Wereld Natuur Fonds komt bijna op hetzelfde neer!
Met dank aan allen die mij direct en indirect sturen naar vragen. De talloze auteurs van boeken, maar ook degenen die hier actief zijn op het forum. De link mag u gebruiken; de vragen slechts in overleg met mij!!! Even zijdelings: “Het geheel staat constant in de steigers”! Wat u vandaag leest kan morgen weer veranderd zijn! (copyright tjeerdo)
95 stellingen / 200 vragen aan een christen.
Moderator: Moderators
95 stellingen / 200 vragen aan een christen.
Religie: Jezelf elke dag voorliegen tot je erin gaat geloven!
-
Urbanfolkie84
- Berichten: 23
- Lid geworden op: 10 feb 2015 16:06
Re: 95 stellingen / 200 vragen aan een christen.
Dit is zo freakin' awesome! Ik heb nog lang niet alles kunnen lezen, maar dat ga ik zeker doen! Ff printen op mijn werk :P Een soort "heilige graal" dit! :P
Re: 95 stellingen / 200 vragen aan een christen.
Bedankt voor je reactie 
neem een flinke stapel papier.
neem een flinke stapel papier.Religie: Jezelf elke dag voorliegen tot je erin gaat geloven!
Re: 95 stellingen / 200 vragen aan een christen.
Dank voor dit buitengewoon interessante stuk.
Sailing on a ship to nowhere... Behaving like idiots... Silly human race.
Re: 95 stellingen / 200 vragen aan een christen.
Ook jij bedankt GerardR. Het vordert gestaag.
Religie: Jezelf elke dag voorliegen tot je erin gaat geloven!
Re: 95 stellingen / 200 vragen aan een christen.
Hoi Piet, je vroeg me via Twitter iets te zeggen over vraag 90 uit je 200 vragen, zodat we zonder 140 tekens-limiet van gedachten kunnen wisselen. Hieronder een poging.
De eerste daarvan is dat kinderen die naar een bijzondere school gaan, alleen maar het perspectief horen dat binnen het belevingskader van die school past. Dat is gewoon volstrekt onwaar. Ten eerste is elke school gebonden aan dezelfde eindtermen. Daarbij horen niet alleen het kennis nemen van een veelheid aan overtuigingen, maar ook het uitdragen van de waarden van respect en tolerantie voor andersdenkenden. Elke school is al verplicht hiernaar te handelen en erover te onderwijzen. Dat elke schoolvereniging wel een eigen werkhypothese heeft over hoe ze naar de werkelijkheid kijkt (dat kan een christelijke zijn, maar ook een humanistische), doet daar niets aan af. Je informeert over wat er op de markt is, bent tolerant richting mensen die andere waar kopen dan die van jou, maar tegelijk is er wel een reden waarom jij jouw waar verkoopt, en niet die van de buurman. Daar is niets mis mee. Zo werkt het leven.
De tweede foutieve vooronderstelling in jouw hele betoog, is dat "seculier" hetzelfde is als "neutraal". Dat is onzin. Iedereen heeft een kijk op de werkelijkheid die hij voor waar aanneemt en waar hij 'for all intents & purposes' zijn handelen op baseert. Dat kan een metafysisch wereldbeeld zijn of een humanistisch wereldbeeld. Je kunt als werkhypothese nemen dat er een God is, dat er meerdere goden zijn, of juist helemaal niet. Het ene is niet beter of meer 'wetenschappelijk' dan het andere. Het probleem met het seculiere fundamentalisme is dat het zichzelf niet ziet als 1 van de smaken op de markt, maar als de marktmeester die voor alle anderen wel eens zal bepalen wat 'neutraal' is. Dat is arrogant en onjuist. Ik voel daarom veel voor het uitgangspunt van de ChristenUnie, dat niet het bijzonder onderwijs moet worden afgeschaft, maar juist het "openbare". Dus: maak alle scholen "bijzonder", door bijvoorbeeld expliciet te maken dat een school "seculier" is, of "humanistisch". Ipv scholen te draaien die de facto teruggaan op een humanistische werkhypothese over hoe de werkelijkheid in elkaar zit, maar die zichzelf mag labellen als 'neutraal'.
En zo komen we bij de derde foutieve vooronderstelling: dat het de taak van de staat is (geworden) om de vorming van kinderen op zich te nemen. Dat is primair een taak van ouders, niet van de staat. En die ouders hebben het recht zich te verenigen en scholen te stichten - zolang ze maar opleiden tot dezelfde eindtermen, en op elke school acceptatie en tolerantie voor verschil uitdragen. Het alternatief is het communisme: kinderen behoren de staat toe, en de staat bepaalt wat goed is. Dat mag je vinden, maar dan zou ik mezelf geen 'vrijdenker' noemen.
Als elke school "bijzonder" is, hebben we een eerlijk speelveld. Ga je uit van een humanistisch wereldbeeld, dan vorm je daar omheen een school - maar leer je de kinderen ook begrip voor en acceptatie van religie. Ga je uit van een christelijk wereldbeeld, dan vorm je daar omheen een school - maar heet je ook moslimkinderen welkom en leer je de kinderen ook begrip voor en acceptatie van niet-geloven.
Waar we mee moeten ophouden, is de foutieve gelijkstelling van "seculier" aan "neutraal". Geloof en seculariteit zijn geen kwestie van "wetenschappelijkheid". De wetenschap spreekt over de fysica. Geloof en wereldbeschouwing zijn letterlijk meta-fysisch. Je kunt ze wetenschappelijk bewijzen noch ontkrachten. Daar leent zich de wetenschappelijke methode eenvoudigweg niet voor. De gelijkstelling seculier = wetenschappelijk = neutraal is dus arrogant en onjuist. Op welke werkhypothese je je levenshouding en keuzes baseert, is dus uiteindelijk een kwestie van...vrij denken en kiezen.
Dus heel kort samengevat: Het probleem is niet dat er tennisverenigingen, voetbalclubs en basketbalclubs zijn. De oplossing is niet dat de staat 1 nieuwe sport gaat voorschrijven waarin alle spelregels van alle sporten worden samengebracht. De oplossing is ook niet dat we voetbal tot De Enig Ware Sport gaan verheffen, en alle kinderen verplicht op voetbal gaan sturen. De oplossing is dat, welke sport we zelf ook spelen, we de kinderen opvoeden met kennis, begrip en respect voor de andere sporten - zonder daarbij in te leveren dat we zelf het meest van basketbal houden. Of van voetbal. Dus: ipv afschaffen van het bijzonder onderwijs, laten we gewoon erkennen dat het meeste "openbare" onderwijs ook "bijzonder" is, en laat het zich ook zo organiseren.
Dit bezwaar tegen bijzonder onderwijs (of dat nu christelijk, joods, boeddhistisch of islamitisch is), gaat terug op een aantal onjuiste vooronderstellingen."90. Komt het de samenleving ten goede als kinderen in allerlei zuilen worden gestopt. En elke religieuze vleugel haar eigen scholen kan stichten waar kinderen worden afgezonderd en slechts horen wat een kerk als belangrijk ziet?
Stel je hebt slechts één perspectief tot je beschikking want je hebt geen televisie, bent omringd door christelijke lectuur en zeven dagen per week ontvang je geselecteerde informatiestromen. Dan kun je jezelf als een gevangene beschouwen en er kan een afweerreactie ontstaan tegen deze situatie. Je wilt ontsnappen en genieten van de vrijheid. Aan de andere kant kun je ook empathie ontwikkelen en een positief gevoel om hier het hoofd aan te bieden en je omarmt de cultuur en ideologie. Het gaat zelfs zo ver dat dit krachtig wordt verdedigd. Er is een fenomeen dat heet het Stockholm syndroom waarbij de gijzelaars sympathie krijgen voor de gijzelnemers en zich uiteindelijk vergaand met hun gaan identificeren en er een paradoxale situatie ontstaat dat het slachtoffer zich conformeert aan de beweging en haar leerstellingen. Dit fenomeen zou je kunnen toepassen op een geloof of de mentale gevangenis waarin sommige kinderen opgroeien.
Het gezag van de kerk werd in 1806 overgeheveld naar het onderwijs, het spanningsveld werd snel zichtbaar de protestanten en katholieken stonden tegenover de Maatschappij tot Nut van ’t Algemeen en het Nederlands Onderwijzersgenootschap. Het christelijk beginsel moest de grondslag zijn van het opvoedend onderwijs op school. Dit kon de gemengde school volgens de tegenstanders niet geven."
De eerste daarvan is dat kinderen die naar een bijzondere school gaan, alleen maar het perspectief horen dat binnen het belevingskader van die school past. Dat is gewoon volstrekt onwaar. Ten eerste is elke school gebonden aan dezelfde eindtermen. Daarbij horen niet alleen het kennis nemen van een veelheid aan overtuigingen, maar ook het uitdragen van de waarden van respect en tolerantie voor andersdenkenden. Elke school is al verplicht hiernaar te handelen en erover te onderwijzen. Dat elke schoolvereniging wel een eigen werkhypothese heeft over hoe ze naar de werkelijkheid kijkt (dat kan een christelijke zijn, maar ook een humanistische), doet daar niets aan af. Je informeert over wat er op de markt is, bent tolerant richting mensen die andere waar kopen dan die van jou, maar tegelijk is er wel een reden waarom jij jouw waar verkoopt, en niet die van de buurman. Daar is niets mis mee. Zo werkt het leven.
De tweede foutieve vooronderstelling in jouw hele betoog, is dat "seculier" hetzelfde is als "neutraal". Dat is onzin. Iedereen heeft een kijk op de werkelijkheid die hij voor waar aanneemt en waar hij 'for all intents & purposes' zijn handelen op baseert. Dat kan een metafysisch wereldbeeld zijn of een humanistisch wereldbeeld. Je kunt als werkhypothese nemen dat er een God is, dat er meerdere goden zijn, of juist helemaal niet. Het ene is niet beter of meer 'wetenschappelijk' dan het andere. Het probleem met het seculiere fundamentalisme is dat het zichzelf niet ziet als 1 van de smaken op de markt, maar als de marktmeester die voor alle anderen wel eens zal bepalen wat 'neutraal' is. Dat is arrogant en onjuist. Ik voel daarom veel voor het uitgangspunt van de ChristenUnie, dat niet het bijzonder onderwijs moet worden afgeschaft, maar juist het "openbare". Dus: maak alle scholen "bijzonder", door bijvoorbeeld expliciet te maken dat een school "seculier" is, of "humanistisch". Ipv scholen te draaien die de facto teruggaan op een humanistische werkhypothese over hoe de werkelijkheid in elkaar zit, maar die zichzelf mag labellen als 'neutraal'.
En zo komen we bij de derde foutieve vooronderstelling: dat het de taak van de staat is (geworden) om de vorming van kinderen op zich te nemen. Dat is primair een taak van ouders, niet van de staat. En die ouders hebben het recht zich te verenigen en scholen te stichten - zolang ze maar opleiden tot dezelfde eindtermen, en op elke school acceptatie en tolerantie voor verschil uitdragen. Het alternatief is het communisme: kinderen behoren de staat toe, en de staat bepaalt wat goed is. Dat mag je vinden, maar dan zou ik mezelf geen 'vrijdenker' noemen.
Als elke school "bijzonder" is, hebben we een eerlijk speelveld. Ga je uit van een humanistisch wereldbeeld, dan vorm je daar omheen een school - maar leer je de kinderen ook begrip voor en acceptatie van religie. Ga je uit van een christelijk wereldbeeld, dan vorm je daar omheen een school - maar heet je ook moslimkinderen welkom en leer je de kinderen ook begrip voor en acceptatie van niet-geloven.
Waar we mee moeten ophouden, is de foutieve gelijkstelling van "seculier" aan "neutraal". Geloof en seculariteit zijn geen kwestie van "wetenschappelijkheid". De wetenschap spreekt over de fysica. Geloof en wereldbeschouwing zijn letterlijk meta-fysisch. Je kunt ze wetenschappelijk bewijzen noch ontkrachten. Daar leent zich de wetenschappelijke methode eenvoudigweg niet voor. De gelijkstelling seculier = wetenschappelijk = neutraal is dus arrogant en onjuist. Op welke werkhypothese je je levenshouding en keuzes baseert, is dus uiteindelijk een kwestie van...vrij denken en kiezen.
Dus heel kort samengevat: Het probleem is niet dat er tennisverenigingen, voetbalclubs en basketbalclubs zijn. De oplossing is niet dat de staat 1 nieuwe sport gaat voorschrijven waarin alle spelregels van alle sporten worden samengebracht. De oplossing is ook niet dat we voetbal tot De Enig Ware Sport gaan verheffen, en alle kinderen verplicht op voetbal gaan sturen. De oplossing is dat, welke sport we zelf ook spelen, we de kinderen opvoeden met kennis, begrip en respect voor de andere sporten - zonder daarbij in te leveren dat we zelf het meest van basketbal houden. Of van voetbal. Dus: ipv afschaffen van het bijzonder onderwijs, laten we gewoon erkennen dat het meeste "openbare" onderwijs ook "bijzonder" is, en laat het zich ook zo organiseren.
Re: 95 stellingen / 200 vragen aan een christen.
Xtc schreef:Hoi Piet, je vroeg me via Twitter iets te zeggen over vraag 90 uit je 200 vragen, zodat we zonder 140 tekens-limiet van gedachten kunnen wisselen. Hieronder een poging.
Xtc van harte welkom op freethinker. Ik waardeer je bijdrage en zal er waarschijnlijk nog commentaar op leveren. Omdat er sprake is van een open forum kan het ook gebeuren dat anderen iets willen zeggen over het bijzonder onderwijs. En dan heb ik het niet zozeer over de pedagogische methode, dus Jena, Montesori, Dalton etc. maar over islamitisch, evangelisch, reformatorisch, vrijgemaakt, katholiek etc. dus onderwijs op een religieuze grondslag. Ik laat Arjen Lubach even een kleine intro verzorgen die weer andere facetten belicht dan het bovenstaande.
Religie: Jezelf elke dag voorliegen tot je erin gaat geloven!
Re: 95 stellingen / 200 vragen aan een christen.
Beste Xtc,
Zoals je misschien onder vraag 90 hebt kunnen lezen staan er nog enkele opmerkingen. Deze wil ik nog even naar het voetlicht brengen om enkele accenten erbij te zetten.
Algemeen een klein stukje tekst van mijn kant
Het gezag van de kerk werd in 1806 overgeheveld naar het onderwijs, het spanningsveld werd snel zichtbaar de protestanten en katholieken stonden tegenover de Maatschappij tot Nut van ’t Algemeen en het Nederlands Onderwijzersgenootschap. Het christelijk beginsel moest de grondslag zijn van het opvoedend onderwijs op school. Dit kon de gemengde school volgens de tegenstanders niet geven. De strijd werd hard gevoerd door met name Groen die zichzelf een evangelie belijder noemde en geen staatsman. Deze strijd duurde jaren binnen en buiten de politieke arena tot er in 1889 de eerste subsidies werden verstrekt aan het bijzonder onderwijs, mede vanwege het uitblijven van een goede onderwijswet . Deze lacune werd gebruikt door de christelijke partijen die op dat moment de meerderheid in het parlement hadden. Pas in 1917 kwam er een wetswijziging die openbaar en bijzonder onderwijs gelijk stelde door een ruilvariant, namelijk de confessionelen gaven hun verzet tegen het algemeen kiesrecht op en als tegenprestatie accepteerden de liberalen de financiering van het bijzonder onderwijs. Een korte intro die een klein beetje inzicht geeft hoe het bijzonder onderwijs tot stand is gekomen. Nu praten we in de praktijk over neutraal bijzonder onderwijs (Dalton, Montessori) en confessioneel bijzonder onderwijs. Het tweede aspect is een aantasting van de geestelijke vrijheid van het kind. Er zit namelijk een groot verschil tussen godsdienst- of levens beschouwend onderwijs en godsdienstig onderwijs. In het laatste geval strekt de godsdienstige opvoeding zich uit tot het onderwijs en is er sprake van indoctrinatie. De school kiest voor het kind en meet het kind een god aan. Dat kan dus Allah, Brahma, Jahwe etc. zijn. Deze denkbeelden zijn tevens strijdig met wetenschappelijk georiënteerd onderwijs. Er is op dit punt geen sprake van wetenschappelijke vorming maar ideologisch gekleurde vorming die niet openstaat voor inzichten uit de wetenschap. Terwijl dit laatste de hoeksteen zou moeten zijn van het onderwijs. Verder leidt het tot segregatie waarbij de kenmerkende verzuiling in veel gemeenschappen de norm wordt. Eén dorp, twee scholen en de tweedeling begint al op kleuterleeftijd en zet zich voort tot de dood. Afschaffing van artikel 23 zou de maatschappij verlossen van een erfenis en het onderwijs bevrijden uit de greep van ouders die hun kinderen zeven dagen per week willen belasten met hun onbewezen ideologisch gekleurde aannames.
Opmerking van Jonathan van het Reve
Waarbij de vraag gesteld wordt waarom moeten kinderen over God leren. Is dit niet gewoon een privé opvatting die haaks staat op onderwijs dat wetenschappelijk vormend is. En wetenschap is agnostisch ten aanzien van dit verhaal, waarom moet basis of voortgezet onderwijs hier wel een zeer ongeloofwaardige invulling over geven inclusief praten met een god.
Een paar willekeurige punten die de vereniging openbaar onderwijs inbrengt binnen de discussie over de toekomstvisie van het onderwijsbestel. Het is een ruwe selectie een aantal punten overlappen elkaar, maar het lijkt mij belangrijk om ook de visie van het VOO in beeld te brengen.
1. Een onverzuild onderwijsbestel vergroot de keuzevrijheid van ouders. Scholen zullen zich meer dan nu moeten profileren op hun kwaliteit en op hun onderwijskundige concept.
2.Door de ontmoeting met de ander leert men welke gebruiken, met daaronder vanzelfsprekende waarden en normen, voor hem of haar van belang zijn.
3.Van oudsher worden waarden en normen en opvattingen over wat goed en kwaad is, geassocieerd met godsdiensten. School! vormt kinderen, maar niet vanuit één tot in detail vastgelegde visie op mens en samenleving. Ieder kind krijgt de ruimte eigen waarden en normen in contact met anderen te ontwikkelen. De school voedt en begeleidt dit
4.Het is tijd om boven de denominaties uit te stijgen. Alleen zo verdwijnt de formele scheiding tussen de zuilen. Er zijn nog diverse gebieden in Nederland waar in een dorp twee kleine scholen met een verschillende denominatie naast elkaar bestaan. Soms zelfs in eenzelfde gebouw. Er zijn plekken waar leerlingen door een andere voordeur hetzelfde gebouw binnengaan. Dat belemmert ze om te leren van en met elkaar. Een dergelijk onderscheid is niet meer van deze tijd en sluit niet aan bij de huidige samenleving.
5.Deze samenleving kenmerkt zich door een diversiteit aan culturen en achtergronden. Een samenleving waarin dit vanzelfsprekend geaccepteerd wordt, waarin mensen nieuwsgierig zijn naar elkaars gebruiken, heeft de school nodig. Immers, wanneer kinderen van jongs af aan als vanzelfsprekend in contact komen met andere culturen, religies en achtergronden is dat de mooiste bijdrage die onderwijs kan leveren aan een tolerante samenleving.
6.Jonge kinderen doen van nature alles met elkaar samen en verbinden geen oordeel aan de verschillen die zij bemerken. Het is de omgeving waarin kinderen opgroeien die deze onbevooroordeelde houding beïnvloedt.
7.Een democratische school wil functioneren als democratische gemeenschap waarin, net als in de grote wereld, verschillen zichtbaar zijn en manieren moeten worden gevonden om op een humane en democratische wijze om te gaan met deze verschillen. In plaats van het nastreven van een eenheidsworst, worden verschillen juist positief gewaardeerd. De samenleving en de school worden gezien als een dynamische ontmoeting van verschillen en een dialoog tussen verschillen.
8.Nu kinderen niet meer als vanzelfsprekend opgroeien in een zuil met een bijbehorend vastomlijnd gedachtegoed, is het aan de school om kinderen meer te leren over dat gedachtegoed in al zijn verscheidenheid.
Zoals je misschien onder vraag 90 hebt kunnen lezen staan er nog enkele opmerkingen. Deze wil ik nog even naar het voetlicht brengen om enkele accenten erbij te zetten.
Algemeen een klein stukje tekst van mijn kant
Het gezag van de kerk werd in 1806 overgeheveld naar het onderwijs, het spanningsveld werd snel zichtbaar de protestanten en katholieken stonden tegenover de Maatschappij tot Nut van ’t Algemeen en het Nederlands Onderwijzersgenootschap. Het christelijk beginsel moest de grondslag zijn van het opvoedend onderwijs op school. Dit kon de gemengde school volgens de tegenstanders niet geven. De strijd werd hard gevoerd door met name Groen die zichzelf een evangelie belijder noemde en geen staatsman. Deze strijd duurde jaren binnen en buiten de politieke arena tot er in 1889 de eerste subsidies werden verstrekt aan het bijzonder onderwijs, mede vanwege het uitblijven van een goede onderwijswet . Deze lacune werd gebruikt door de christelijke partijen die op dat moment de meerderheid in het parlement hadden. Pas in 1917 kwam er een wetswijziging die openbaar en bijzonder onderwijs gelijk stelde door een ruilvariant, namelijk de confessionelen gaven hun verzet tegen het algemeen kiesrecht op en als tegenprestatie accepteerden de liberalen de financiering van het bijzonder onderwijs. Een korte intro die een klein beetje inzicht geeft hoe het bijzonder onderwijs tot stand is gekomen. Nu praten we in de praktijk over neutraal bijzonder onderwijs (Dalton, Montessori) en confessioneel bijzonder onderwijs. Het tweede aspect is een aantasting van de geestelijke vrijheid van het kind. Er zit namelijk een groot verschil tussen godsdienst- of levens beschouwend onderwijs en godsdienstig onderwijs. In het laatste geval strekt de godsdienstige opvoeding zich uit tot het onderwijs en is er sprake van indoctrinatie. De school kiest voor het kind en meet het kind een god aan. Dat kan dus Allah, Brahma, Jahwe etc. zijn. Deze denkbeelden zijn tevens strijdig met wetenschappelijk georiënteerd onderwijs. Er is op dit punt geen sprake van wetenschappelijke vorming maar ideologisch gekleurde vorming die niet openstaat voor inzichten uit de wetenschap. Terwijl dit laatste de hoeksteen zou moeten zijn van het onderwijs. Verder leidt het tot segregatie waarbij de kenmerkende verzuiling in veel gemeenschappen de norm wordt. Eén dorp, twee scholen en de tweedeling begint al op kleuterleeftijd en zet zich voort tot de dood. Afschaffing van artikel 23 zou de maatschappij verlossen van een erfenis en het onderwijs bevrijden uit de greep van ouders die hun kinderen zeven dagen per week willen belasten met hun onbewezen ideologisch gekleurde aannames.
Opmerking van Jonathan van het Reve
Waarbij de vraag gesteld wordt waarom moeten kinderen over God leren. Is dit niet gewoon een privé opvatting die haaks staat op onderwijs dat wetenschappelijk vormend is. En wetenschap is agnostisch ten aanzien van dit verhaal, waarom moet basis of voortgezet onderwijs hier wel een zeer ongeloofwaardige invulling over geven inclusief praten met een god.
Visie vereniging openbaar onderwijsJonathan van het Reve schreef:Maar als we toch de wet veranderen, is het misschien zinniger om iets te doen aan religieus onderwijs. Waarom zouden kinderen op school over God moeten leren? Is het niet beter om juist een nuchter, wetenschappelijk verhaal tegenover de particuliere gedachten van ouders te stellen? Ieder kind zou harde feiten en tegenargumenten tot zich moeten nemen, zodat het zelf een afweging kan maken. (Alinea uit een column van Jonathan van het Reve- Volkskrant 5 december 2015)
Een paar willekeurige punten die de vereniging openbaar onderwijs inbrengt binnen de discussie over de toekomstvisie van het onderwijsbestel. Het is een ruwe selectie een aantal punten overlappen elkaar, maar het lijkt mij belangrijk om ook de visie van het VOO in beeld te brengen.
1. Een onverzuild onderwijsbestel vergroot de keuzevrijheid van ouders. Scholen zullen zich meer dan nu moeten profileren op hun kwaliteit en op hun onderwijskundige concept.
2.Door de ontmoeting met de ander leert men welke gebruiken, met daaronder vanzelfsprekende waarden en normen, voor hem of haar van belang zijn.
3.Van oudsher worden waarden en normen en opvattingen over wat goed en kwaad is, geassocieerd met godsdiensten. School! vormt kinderen, maar niet vanuit één tot in detail vastgelegde visie op mens en samenleving. Ieder kind krijgt de ruimte eigen waarden en normen in contact met anderen te ontwikkelen. De school voedt en begeleidt dit
4.Het is tijd om boven de denominaties uit te stijgen. Alleen zo verdwijnt de formele scheiding tussen de zuilen. Er zijn nog diverse gebieden in Nederland waar in een dorp twee kleine scholen met een verschillende denominatie naast elkaar bestaan. Soms zelfs in eenzelfde gebouw. Er zijn plekken waar leerlingen door een andere voordeur hetzelfde gebouw binnengaan. Dat belemmert ze om te leren van en met elkaar. Een dergelijk onderscheid is niet meer van deze tijd en sluit niet aan bij de huidige samenleving.
5.Deze samenleving kenmerkt zich door een diversiteit aan culturen en achtergronden. Een samenleving waarin dit vanzelfsprekend geaccepteerd wordt, waarin mensen nieuwsgierig zijn naar elkaars gebruiken, heeft de school nodig. Immers, wanneer kinderen van jongs af aan als vanzelfsprekend in contact komen met andere culturen, religies en achtergronden is dat de mooiste bijdrage die onderwijs kan leveren aan een tolerante samenleving.
6.Jonge kinderen doen van nature alles met elkaar samen en verbinden geen oordeel aan de verschillen die zij bemerken. Het is de omgeving waarin kinderen opgroeien die deze onbevooroordeelde houding beïnvloedt.
7.Een democratische school wil functioneren als democratische gemeenschap waarin, net als in de grote wereld, verschillen zichtbaar zijn en manieren moeten worden gevonden om op een humane en democratische wijze om te gaan met deze verschillen. In plaats van het nastreven van een eenheidsworst, worden verschillen juist positief gewaardeerd. De samenleving en de school worden gezien als een dynamische ontmoeting van verschillen en een dialoog tussen verschillen.
8.Nu kinderen niet meer als vanzelfsprekend opgroeien in een zuil met een bijbehorend vastomlijnd gedachtegoed, is het aan de school om kinderen meer te leren over dat gedachtegoed in al zijn verscheidenheid.
Religie: Jezelf elke dag voorliegen tot je erin gaat geloven!
Re: 95 stellingen / 200 vragen aan een christen.
Als ik de visie van de CU bekijk dan zie ik dus een krachtige verzuiling ontstaan. Terwijl de samenleving de andere kant opgaat. Het openbaar onderwijs is voor iedereen toegankelijk. In de regel is het mogelijk om facultatief godsdienst te volgen. Nu wordt het openbaar onderwijs opgeheven en komt er bijvoorbeeld een atheïstische school voor in de plaats. Vrijzinnigheid wordt dan voor de ultieme keuze gesteld links of rechtsom. Terwijl ze nu het beste van twee werelden trachten te verenigen.Xtc schreef:De tweede foutieve vooronderstelling in jouw hele betoog, is dat "seculier" hetzelfde is als "neutraal". Dat is onzin. Iedereen heeft een kijk op de werkelijkheid die hij voor waar aanneemt en waar hij 'for all intents & purposes' zijn handelen op baseert. Dat kan een metafysisch wereldbeeld zijn of een humanistisch wereldbeeld. Je kunt als werkhypothese nemen dat er een God is, dat er meerdere goden zijn, of juist helemaal niet. Het ene is niet beter of meer 'wetenschappelijk' dan het andere. Het probleem met het seculiere fundamentalisme is dat het zichzelf niet ziet als 1 van de smaken op de markt, maar als de marktmeester die voor alle anderen wel eens zal bepalen wat 'neutraal' is. Dat is arrogant en onjuist. Ik voel daarom veel voor het uitgangspunt van de ChristenUnie, dat niet het bijzonder onderwijs moet worden afgeschaft, maar juist het "openbare". Dus: maak alle scholen "bijzonder", door bijvoorbeeld expliciet te maken dat een school "seculier" is, of "humanistisch". Ipv scholen te draaien die de facto teruggaan op een humanistische werkhypothese over hoe de werkelijkheid in elkaar zit, maar die zichzelf mag labellen als 'neutraal'.
Seculier fundamentalisme is een vreemde uitdrukking. Zijn mensen die praten over de rol van de overheid in een multiculturele samenleving en de scheiding kerk staat nauwlettend in de gaten houden seculier fundamentalisten? Is de wording van een islamitische zuil die op de restanten van art.23 zichzelf opbouwt niet een algemene reden van zorg.
Restanten en dan met name in de grote steden waarbij confessioneel onderwijs grotendeels bevolkt wordt door niet confessionelen, maar de docenten nog geacht worden om de levensbeschouwing te dragen die de school vereist. Is het bespreken van deze scheefgroei seculier fundamentalisme?
Religie: Jezelf elke dag voorliegen tot je erin gaat geloven!
Re: 95 stellingen / 200 vragen aan een christen.
Hoi Piet, een paar dingen nog:
Volgens mij zou er heel weinig veranderen, behalve dat ook secularisme / humanisme wordt erkend als een richting. De grote meerderheid van de christelijke scholen is al behoorlijk vrijzinnig (vrijzinnigheid is een stroming binnen het christendom, niet binnen het humanisme), voor die scholen verandert er dus helemaal niets.Als ik de visie van de CU bekijk dan zie ik dus een krachtige verzuiling ontstaan. Terwijl de samenleving de andere kant opgaat. Het openbaar onderwijs is voor iedereen toegankelijk. In de regel is het mogelijk om facultatief godsdienst te volgen. Nu wordt het openbaar onderwijs opgeheven en komt er bijvoorbeeld een atheïstische school voor in de plaats. Vrijzinnigheid wordt dan voor de ultieme keuze gesteld links of rechtsom. Terwijl ze nu het beste van twee werelden trachten te verenigen.
Nee, de uitdrukking 'fundamentalisme' reserveer ik voor mensen die met universele waarheidsclaims anderen de mond willen snoeren. Op het christelijk erf zijn dat bijv. mensen die willen dat kinderen geen kennis maken met de evolutietheorie. Op het seculier erf zijn dat wat mij betreft mensen die hun eigen humanisme niet kunnen zien als een optie naast de verschillende religieuze opties, maar als de enig ware 'neutrale' visie die voor iedereen de norm zou moeten zijn.Seculier fundamentalisme is een vreemde uitdrukking. Zijn mensen die praten over de rol van de overheid in een multiculturele samenleving en de scheiding kerk staat nauwlettend in de gaten houden seculier fundamentalisten?
Ja, en dat moet je begeleiden. Maar dat badwater is een slechte reden om het kind (een goed functionerend onderwijsstelsel, gebaseerd op pluraliteit) weg te gooien.Is de wording van een islamitische zuil die op de restanten van art.23 zichzelf opbouwt niet een algemene reden van zorg.
Kwestie van marktwerking toch? Ofwel de eigen, levensbeschouwelijke identiteit is zo aantrekkelijk dat ouders hun kinderen er naartoe blijven sturen, ondanks dat ze zelf niet zo godsdienstig meer zijn. Ofwel de identiteit verwatert langzamerhand, en de school wordt langzamerhand eerst vrijzinnig en dan humanistisch - waarmee het 'probleem' zichzelf oplost.Restanten en dan met name in de grote steden waarbij confessioneel onderwijs grotendeels bevolkt wordt door niet confessionelen, maar de docenten nog geacht worden om de levensbeschouwing te dragen die de school vereist. Is het bespreken van deze scheefgroei seculier fundamentalisme?
Re: 95 stellingen / 200 vragen aan een christen.
Ik begrijp het verschil tussen bijzonder onderwijs obv methode (Dalton, Montessori) en confessioneel bijzonder onderwijs, hoor. Dat dit laatste een vorm van "indoctrinatie" is en "strijdig met wetenschappelijk georienteerd onderwijs", is natuurlijk totale quatsch.PietV. schreef:Beste Xtc,
Zoals je misschien onder vraag 90 hebt kunnen lezen staan er nog enkele opmerkingen. Deze wil ik nog even naar het voetlicht brengen om enkele accenten erbij te zetten.
Algemeen een klein stukje tekst van mijn kant
Het gezag van de kerk werd in 1806 overgeheveld naar het onderwijs, het spanningsveld werd snel zichtbaar de protestanten en katholieken stonden tegenover de Maatschappij tot Nut van ’t Algemeen en het Nederlands Onderwijzersgenootschap. Het christelijk beginsel moest de grondslag zijn van het opvoedend onderwijs op school. Dit kon de gemengde school volgens de tegenstanders niet geven. De strijd werd hard gevoerd door met name Groen die zichzelf een evangelie belijder noemde en geen staatsman. Deze strijd duurde jaren binnen en buiten de politieke arena tot er in 1889 de eerste subsidies werden verstrekt aan het bijzonder onderwijs, mede vanwege het uitblijven van een goede onderwijswet . Deze lacune werd gebruikt door de christelijke partijen die op dat moment de meerderheid in het parlement hadden. Pas in 1917 kwam er een wetswijziging die openbaar en bijzonder onderwijs gelijk stelde door een ruilvariant, namelijk de confessionelen gaven hun verzet tegen het algemeen kiesrecht op en als tegenprestatie accepteerden de liberalen de financiering van het bijzonder onderwijs. Een korte intro die een klein beetje inzicht geeft hoe het bijzonder onderwijs tot stand is gekomen. Nu praten we in de praktijk over neutraal bijzonder onderwijs (Dalton, Montessori) en confessioneel bijzonder onderwijs. Het tweede aspect is een aantasting van de geestelijke vrijheid van het kind. Er zit namelijk een groot verschil tussen godsdienst- of levens beschouwend onderwijs en godsdienstig onderwijs. In het laatste geval strekt de godsdienstige opvoeding zich uit tot het onderwijs en is er sprake van indoctrinatie. De school kiest voor het kind en meet het kind een god aan. Dat kan dus Allah, Brahma, Jahwe etc. zijn. Deze denkbeelden zijn tevens strijdig met wetenschappelijk georiënteerd onderwijs. Er is op dit punt geen sprake van wetenschappelijke vorming maar ideologisch gekleurde vorming die niet openstaat voor inzichten uit de wetenschap. Terwijl dit laatste de hoeksteen zou moeten zijn van het onderwijs. Verder leidt het tot segregatie waarbij de kenmerkende verzuiling in veel gemeenschappen de norm wordt. Eén dorp, twee scholen en de tweedeling begint al op kleuterleeftijd en zet zich voort tot de dood. Afschaffing van artikel 23 zou de maatschappij verlossen van een erfenis en het onderwijs bevrijden uit de greep van ouders die hun kinderen zeven dagen per week willen belasten met hun onbewezen ideologisch gekleurde aannames.
Ten eerste wordt niemand gedwongen of gedrongen het onderliggende wereldbeeld te accepteren, laat staan verboden om daar zelf kritisch over na te denken. Als dat al zo zou zijn, is dat evenzeer het geval op scholen waar het humanisme, of het seculiere materialisme het (onuitgesproken) onderliggende wereldbeeld is. Daarom zou het wel zo eerlijk zijn als elke school eerlijk zou worden over de eigen aannames en werkhypothesen, niet alleen de bijzondere scholen. Wees eerlijk over waar je zelf staat en waar je vanuit gaat (wij spelen hier basketbal), leer de kinderen dat er ook andere opties zijn (er zijn ook mensen die liever voetbal spelen), en stimuleer tolerantie (of je nou van basketbal houdt of van voetbal, je hebt respect voor elkaar). De seculiere oplossing (alle sporten behalve voetbal afschaffen) is intellectuele luiheid en intolerantie.
Ten tweede is het onzin dat 'wetenschappelijk georienteerd onderwijs' en geloof tegenover elkaar staan. Zingeving (of dat nu vanuit een humanistisch mensbeeld is of vanuit een christelijk) wordt niet door de wetenschappelijke methode (die betrekking heeft op de fysica) bevestigd of ontkracht. Het bevindt zich niet in de ruimte waarover de 'harde' of 'objectieve' wetenschap spreekt. Wie denkt van wel, maakt dezelfde fundamentele denkfout als de creationisten - die denken ook met 'de wetenschap' het geloof te kunnen 'bewijzen'. Dat is even onmogelijk.
Dit is dus typisch een poging tot "having your cake and eating it, too". Je kunt niet en zeggen dat wetenschap agnostisch is, en dat de optie die jou niet aanstaat, "zeer ongeloofwaardig" is. Het is van tweeen een. De wetenschap is inderdaad agnostisch, en dus mag je dus net zo goed een christelijke werkhypothese hanteren als een humanistische. De tegenstelling "nuchter, wetenschappelijk verhaal" tegenover "particuliere gedachten van ouders" is een vileine. Natuur- en scheikunde zijn nuchter en wetenschappelijk, en worden op zowel christelijke als openbare scholen onderwezen. Een humanistisch wereldbeeld is even 'particulier' als een christelijk, en daarom is het eerlijk dat beide zichzelf ook zo op de markt zetten - in plaats van dat de eerste zichzelf verkopen als 'neutraal'.Opmerking van Jonathan van het Reve
Waarbij de vraag gesteld wordt waarom moeten kinderen over God leren. Is dit niet gewoon een privé opvatting die haaks staat op onderwijs dat wetenschappelijk vormend is. En wetenschap is agnostisch ten aanzien van dit verhaal, waarom moet basis of voortgezet onderwijs hier wel een zeer ongeloofwaardige invulling over geven inclusief praten met een god.
"Maar als we toch de wet veranderen, is het misschien zinniger om iets te doen aan religieus onderwijs. Waarom zouden kinderen op school over God moeten leren? Is het niet beter om juist een nuchter, wetenschappelijk verhaal tegenover de particuliere gedachten van ouders te stellen? Ieder kind zou harde feiten en tegenargumenten tot zich moeten nemen, zodat het zelf een afweging kan maken. (Alinea uit een column van Jonathan van het Reve- Volkskrant 5 december 2015)
Ik ga mezelf herhalen: de hele gedachte dat kinderen op een confessionele school slechts kennis maken met 1 soort gedachtengoed (die in alle punten behalve 1 en 4 als onderliggend argument terug komt), berust op een fabeltje. Kinderen leren op confessionele scholen evengoed diversiteit, en maken er evengoed kennis met andere kinderen met andere achtergronden. Al deze punten hadden evengoed in de folder van de christelijke basisschool van mijn kinderen kunnen staan, en worden daar ook gepraktiseerd.Visie vereniging openbaar onderwijs
Een paar willekeurige punten die de vereniging openbaar onderwijs inbrengt binnen de discussie over de toekomstvisie van het onderwijsbestel. Het is een ruwe selectie een aantal punten overlappen elkaar, maar het lijkt mij belangrijk om ook de visie van het VOO in beeld te brengen.
1. Een onverzuild onderwijsbestel vergroot de keuzevrijheid van ouders. Scholen zullen zich meer dan nu moeten profileren op hun kwaliteit en op hun onderwijskundige concept.
2.Door de ontmoeting met de ander leert men welke gebruiken, met daaronder vanzelfsprekende waarden en normen, voor hem of haar van belang zijn.
3.Van oudsher worden waarden en normen en opvattingen over wat goed en kwaad is, geassocieerd met godsdiensten. School! vormt kinderen, maar niet vanuit één tot in detail vastgelegde visie op mens en samenleving. Ieder kind krijgt de ruimte eigen waarden en normen in contact met anderen te ontwikkelen. De school voedt en begeleidt dit
4.Het is tijd om boven de denominaties uit te stijgen. Alleen zo verdwijnt de formele scheiding tussen de zuilen. Er zijn nog diverse gebieden in Nederland waar in een dorp twee kleine scholen met een verschillende denominatie naast elkaar bestaan. Soms zelfs in eenzelfde gebouw. Er zijn plekken waar leerlingen door een andere voordeur hetzelfde gebouw binnengaan. Dat belemmert ze om te leren van en met elkaar. Een dergelijk onderscheid is niet meer van deze tijd en sluit niet aan bij de huidige samenleving.
5.Deze samenleving kenmerkt zich door een diversiteit aan culturen en achtergronden. Een samenleving waarin dit vanzelfsprekend geaccepteerd wordt, waarin mensen nieuwsgierig zijn naar elkaars gebruiken, heeft de school nodig. Immers, wanneer kinderen van jongs af aan als vanzelfsprekend in contact komen met andere culturen, religies en achtergronden is dat de mooiste bijdrage die onderwijs kan leveren aan een tolerante samenleving.
6.Jonge kinderen doen van nature alles met elkaar samen en verbinden geen oordeel aan de verschillen die zij bemerken. Het is de omgeving waarin kinderen opgroeien die deze onbevooroordeelde houding beïnvloedt.
7.Een democratische school wil functioneren als democratische gemeenschap waarin, net als in de grote wereld, verschillen zichtbaar zijn en manieren moeten worden gevonden om op een humane en democratische wijze om te gaan met deze verschillen. In plaats van het nastreven van een eenheidsworst, worden verschillen juist positief gewaardeerd. De samenleving en de school worden gezien als een dynamische ontmoeting van verschillen en een dialoog tussen verschillen.
8.Nu kinderen niet meer als vanzelfsprekend opgroeien in een zuil met een bijbehorend vastomlijnd gedachtegoed, is het aan de school om kinderen meer te leren over dat gedachtegoed in al zijn verscheidenheid.
Dat een onderscheid tussen verschillende levensvisies "niet meer van deze tijd" is, is werkelijk het allerdomste argument dat je kunt bedenken. Het tikken van de klok is geen inhoudelijk argument voor wat dan ook. Of je moet al geloven dat de geschiedenis op weg is naar een progressief einddoel dat bij de voorhoede al bekend is, maar waartegen de achterblijvers zich nog verzetten - maar zoiets heet een eschatologie, en is een typisch religieus verschijnsel.
Re: 95 stellingen / 200 vragen aan een christen.
Een mooi beeld maar ben je weleens op een reformatorische, vrijgemaakte of evangelische school geweest Met wat voor kinderen maken zij kennis op deze scholen? En het verhaal maken kennis met, uiteraard zal men een algemeen beeld schetsen dat er homoseksualiteit is. Maar als er zoveel weerzin is ten opzichte van dit soort zaken wat kun je dan van dit onderwijs verwachten. De politiek moet nota bene een deel van deze scholen "helpen" om anders geaarde onderwijskrachten binnenboord te houden binnen dit bestel en in het verstrekken van betere informatievoorziening.Xtc schreef:
Ik ga mezelf herhalen: de hele gedachte dat kinderen op een confessionele school slechts kennis maken met 1 soort gedachtengoed (die in alle punten behalve 1 en 4 als onderliggend argument terug komt), berust op een fabeltje. Kinderen leren op confessionele scholen evengoed diversiteit, en maken er evengoed kennis met andere kinderen met andere achtergronden. Al deze punten hadden evengoed in de folder van de christelijke basisschool van mijn kinderen kunnen staan, en worden daar ook gepraktiseerd.
Volgens mij zit je met je hoofd ergens in een school in Amsterdam Buitenveldert, die nog slechts in naam christelijk is.
Inderdaad Adam en Eva zijn niet meer van deze tijd. Een volk dat begeleid door een wolk op weg gaat naar een beloofd land ook niet. Een man die over water loopt, water in wijn verandert en demonen uitdrijft ook niet meer. Dat is dus iets anders dan er in geloven en dit proberen te integreren binnen het onderwijs en hier zingeving aan te ontlenen. En kinderen worden gevormd in een omgeving waar dit soort zaken nog geloofwaardig worden geacht. Ik heb zelf op een school met de Bijbel gezeten en mijn schooltijd was een leuk staaltje christelijke indoctrinatie. Andere smaken heb ik pas gekregen nadat deze periode achter me lag. Gelukkig zal ik maar zeggen want velen krijgen deze kans helemaal niet.Dat een onderscheid tussen verschillende levensvisies "niet meer van deze tijd" is, is werkelijk het allerdomste argument dat je kunt bedenken. Het tikken van de klok is geen inhoudelijk argument voor wat dan ook. Of je moet al geloven dat de geschiedenis op weg is naar een progressief einddoel dat bij de voorhoede al bekend is, maar waartegen de achterblijvers zich nog verzetten - maar zoiets heet een eschatologie, en is een typisch religieus verschijnsel.
Het is gebruikelijker, als je er verre van houdt. Dus geen hindoeïstische werkhypothese, boeddhistische, christelijke of wat voor levensbeschouwelijke werkhypothese dan ook. Dus een neutrale variant ligt voor de hand. En als ouders dit niet voldoende vinden voor hun kinderen dan zijn er legio mogelijkheden buiten een school om dit aan te passen. En dan kom je nog bij een andere invalshoek: Waarom willen de confessionele partijen toch zo graag dat het bijzonder onderwijs de mogelijkheid behoudt om mensen uit te sluiten? Of het nu leerlingen zijn of docenten als je niet past binnen het profiel dan mag je opzouten. Als er binnen het bijzonder onderwijs ook ruimte is voor andere opvattingen dan zou dit toelatingsbeleid geen bestaansrecht gegund moeten zijn. Want andere opvattingen, ruimte voor discussie is dan niet alleen voor gelijkgestemden maar ook intern voor andersdenkenden.De wetenschap is inderdaad agnostisch, en dus mag je dus net zo goed een christelijke werkhypothese hanteren als een humanistische.
Religie: Jezelf elke dag voorliegen tot je erin gaat geloven!
-
Dmfcasimiri
- Forum fan
- Berichten: 102
- Lid geworden op: 28 dec 2016 21:52
Re: 95 stellingen / 200 vragen aan een christen.
"95 stellingen / 200 vragen aan een christen": een mooie. Dikke pil. Handig, om dit zo op te stellen aan de hand van vraagstellingen.
"Ruimdenkendheid blijkt niet uit het toegeeflijk zijn, maar uit wijsheid en het juiste handelen." (Uit: Dmfcasimiri, aforisme 73)
Re: 95 stellingen / 200 vragen aan een christen.
Dank jeDmfcasimiri schreef:"95 stellingen / 200 vragen aan een christen": een mooie. Dikke pil. Handig, om dit zo op te stellen aan de hand van vraagstellingen.
Religie: Jezelf elke dag voorliegen tot je erin gaat geloven!
Re: 95 stellingen / 200 vragen aan een christen.
In het blad De Vrijdenker stonden van de week weer legio interessante onderwerpen. Ik licht er een paar uit. Een van de boeken die in beeld kwam, was een boek dat de leden inmiddels gratis hebben ontvangen. Het is gevuld met herinneringen aan plekken die een rol hebben gespeeld in Vrijdenken en humanisme. Een scala aan schrijvers neemt de lezer mee naar 40 memorabele plekken die een stempel hebben gedrukt op onze maatschappij.
Maar terug naar een ander artikel in het blad. Dit is afkomstig van Dr. Joseph Hugh McKenna die religieus gedachtegoed doceert aan de Irvine Universiteit in Californie. Hij heeft ook een website. Ik wil de hoofdredacteur René van Elst bij deze bedanken dat ik alvast een deel mag gebruiken. In de maart uitgave van de Vrijdenker komt deel 2. Na publicatie in het magazine zal ik dit toevoegen.
Als er belangstelling is voor een lidmaatschap op blad en vereniging dan volstaat een mailtje naar ledenadministratie@devrijegedachte.nl ; de prijzen variëren van 28 euro tot 60 euro per jaar. Een abonnement op alleen het blad kost 35 euro per jaar.
_______________________________________________________________________________________________________
Door kleinigheidjes nader tot het atheïsme (Little things can make an atheist, blog op website The Huffington Post, december 2016)
Dr. Joseph Hugh McKenna (59), senior docent Geschiedenis van religieus gedachtegoed, Universiteit van Californië, Irvine. Website: uponreligion.com
Vertaling: René van Elst; publicatie met toestemming van de auteur
Bij dieper duiken in de literatuur van het ongeloof en 'vrijdenken' van de laatste drie eeuwen, is het interessant om de 'kleine dingen' te zien die als redenen gegeven zijn voor het verwerpen van het christendom en God. Hier volgt een selectie in mijn eigen woorden van wat diverse auteurs van 100 tot 300 jaar geleden te berde hebben gebracht:
1. Als God belangrijke informatie aan slechts enkele mensen 'openbaart' en die informatie verborgen houdt voor de rest van de wereld, spreekt daaruit een onrechtvaardige bevoorrechting van de kant van God. Als God een verlossende boodschap voor het mensdom had, waarom maakte God die boodschap dan niet kenbaar voor iedereen op hetzelfde tijdstip?
2. Informatie kan alleen 'geopenbaard' worden genoemd als zij voordien 'verborgen' was. Maar beweerd geopenbaarde informatie bestond al honderdduizenden jaren in de wereld en was over de hele aardbol te vinden. De geboden van Mozes waren geenszins een 'openbaring' aangezien elke stam op de planeet al millennia eerder tot zulke leefregels was gekomen.
3. Als God werkelijk tot de wereld sprak, zou de wereld ter zake eensgezind overtuigd zijn. Maar wat we horen is een cacafonie van elkaar tegensprekende stemmen van talloze religieuze sekten. Alleen al door die verschillen van opvatting zijn ze ongeloofwaardig. Ze hebben allemaal gelijk met hun beschuldigingen naar elkaar en ze zitten allemaal fout met hun eigen beweringen.
4. Zeggen dat God 'genade' heeft met de mensheid kan alleen betekenen dat Gods wetten van zichzelf onwerkbaar wreed zijn en genade vereisen om ze te verzachten of dat God ten onrechte genadig is door niet zijn oorspronkelijke straffen voor overtredingen van zijn rechtvaardige wetten toe te passen. Hoe dan ook, 'genade' wijst op in gebreke zijn.
5. Jezus als een 'zoon van God' is net zo verdacht als alle andere 'godenzonen' wier moeders door godheden zwanger waren gemaakt. Dat was heel gewoon in de tijd waarin het christendom opkwam, en het christendom nam eenvoudigweg het god-mens-verhaal over.
6. Het is godslasterlijk om te zeggen dat God geen andere manier zou kunnen bedenken om zijn geprikkelde gevoel voor rechtvaardgheid tevreden te stellen dan zijn eigen onschuldige zoon te executeren. Elke menselijke vader zou opgehangen worden voor zo'n aanpak.
7. Geen enkel systeem van strafrecht kan een onschuldige de plaats laten innemen van een schuldige en dus is de plaatsvervangende dood van Jezus een immoreel idee. Het is een idee gebaseerd op dat van de geldstraf, van het betalen van een boete in geld ten behoeve van een iemand anders; dat is toelaatbaar, maar dat iemand het schavot opgaat voor een ander wordt nergens aanvaard.
8. Als Jezus op Aarde kwam om te 'lijden' voor onze zonden, dan zou hij heel lang hebben moeten leven; hij zou een invaliderende, tientallen jaren durende ziekte moeten hebben gehad, hij zou hebben moeten meemaken dat zijn kinderen en zijn vrouw eerder dan hij stierven, hij zou dement moeten zijn geworden en een oude dag van aftakeling en strompelen gehad moeten hebben; hij zou in geestelijke en lichamelijke pijn moeten zijn gestorven op zijn 93ste en niet op zijn 33ste.
Maar hoe ging het: Jezus stierf in de bloei van zijn leven na drie uur lijden op een vrijdagmiddag en toen spoedde hij zich terug naar het paradijs waar hij vandaan kwam. Vele miljoenen mensen hebben meer geleden dan Jezus. En vele miljoenen zouden bereid zijn te sterven als ze wisten dat ze levend terug konden komen na drie dagen om verslag uit te brengen over het hiernamaals.
9. Als het Jezus'doel was te 'sterven' voor de mensheid, zou de manier waarop geen verschil hebben gemaakt. Hij zou gestorven kunnen zijn aan pokken of een koorts of door uit te glijden op ijs.
10. God had maar zes dagen nodig om het heelal te maken, maar kon hij de hele mensheid niet ineens redden in een week? Duizenden jaren gingen aan Jezus en zijn volgelingen vooraf en tweeduizend jaar zijn sinds Jezus verlopen, maar nog steeds zijn de meeste mensen niet gered.
11. Als het de bedoeling van Jezus was geweest om een nieuw religieus stelsel op touw te zetten dan zou het zelf tijdens zijn leven opgeschreven hebben, zoals tientallen eerdere Joodse profeten. Maar Jezus schreef niets op.
12. Jezus wordt in de evangeliën beschreven als oneerbiedig jegens zijn moeder toen hij twaalf was en opnieuw als volwassene.
13. Jezus volgde zijn eigen voorschrift niet: hij hield niet van zijn vijanden maar hekelde hen met ongegronde bitterheid.
14. Eeuwige kwelling als straf zonder rehabilitatie voor de gestraften is misschien wel het immoreelste idee dat ooit iemand heeft bedacht. En toch preekte Jezus de hel. Het zou beter zijn voor ons allemaal als we voor eeuwig tot niets worden gereduceerd dan dat één kind voor eeuwig moet kronkelen in de hel.
15. Omdat de meeste mensen die ooit geleefd hebben geen christenen zijn geweest, gaan de meeste mensen naar de hel – zo wint de duivel de kosmische strijd.
Wordt vervolgd.
Maar terug naar een ander artikel in het blad. Dit is afkomstig van Dr. Joseph Hugh McKenna die religieus gedachtegoed doceert aan de Irvine Universiteit in Californie. Hij heeft ook een website. Ik wil de hoofdredacteur René van Elst bij deze bedanken dat ik alvast een deel mag gebruiken. In de maart uitgave van de Vrijdenker komt deel 2. Na publicatie in het magazine zal ik dit toevoegen.
Als er belangstelling is voor een lidmaatschap op blad en vereniging dan volstaat een mailtje naar ledenadministratie@devrijegedachte.nl ; de prijzen variëren van 28 euro tot 60 euro per jaar. Een abonnement op alleen het blad kost 35 euro per jaar.
_______________________________________________________________________________________________________
Door kleinigheidjes nader tot het atheïsme (Little things can make an atheist, blog op website The Huffington Post, december 2016)
Dr. Joseph Hugh McKenna (59), senior docent Geschiedenis van religieus gedachtegoed, Universiteit van Californië, Irvine. Website: uponreligion.com
Vertaling: René van Elst; publicatie met toestemming van de auteur
Bij dieper duiken in de literatuur van het ongeloof en 'vrijdenken' van de laatste drie eeuwen, is het interessant om de 'kleine dingen' te zien die als redenen gegeven zijn voor het verwerpen van het christendom en God. Hier volgt een selectie in mijn eigen woorden van wat diverse auteurs van 100 tot 300 jaar geleden te berde hebben gebracht:
1. Als God belangrijke informatie aan slechts enkele mensen 'openbaart' en die informatie verborgen houdt voor de rest van de wereld, spreekt daaruit een onrechtvaardige bevoorrechting van de kant van God. Als God een verlossende boodschap voor het mensdom had, waarom maakte God die boodschap dan niet kenbaar voor iedereen op hetzelfde tijdstip?
2. Informatie kan alleen 'geopenbaard' worden genoemd als zij voordien 'verborgen' was. Maar beweerd geopenbaarde informatie bestond al honderdduizenden jaren in de wereld en was over de hele aardbol te vinden. De geboden van Mozes waren geenszins een 'openbaring' aangezien elke stam op de planeet al millennia eerder tot zulke leefregels was gekomen.
3. Als God werkelijk tot de wereld sprak, zou de wereld ter zake eensgezind overtuigd zijn. Maar wat we horen is een cacafonie van elkaar tegensprekende stemmen van talloze religieuze sekten. Alleen al door die verschillen van opvatting zijn ze ongeloofwaardig. Ze hebben allemaal gelijk met hun beschuldigingen naar elkaar en ze zitten allemaal fout met hun eigen beweringen.
4. Zeggen dat God 'genade' heeft met de mensheid kan alleen betekenen dat Gods wetten van zichzelf onwerkbaar wreed zijn en genade vereisen om ze te verzachten of dat God ten onrechte genadig is door niet zijn oorspronkelijke straffen voor overtredingen van zijn rechtvaardige wetten toe te passen. Hoe dan ook, 'genade' wijst op in gebreke zijn.
5. Jezus als een 'zoon van God' is net zo verdacht als alle andere 'godenzonen' wier moeders door godheden zwanger waren gemaakt. Dat was heel gewoon in de tijd waarin het christendom opkwam, en het christendom nam eenvoudigweg het god-mens-verhaal over.
6. Het is godslasterlijk om te zeggen dat God geen andere manier zou kunnen bedenken om zijn geprikkelde gevoel voor rechtvaardgheid tevreden te stellen dan zijn eigen onschuldige zoon te executeren. Elke menselijke vader zou opgehangen worden voor zo'n aanpak.
7. Geen enkel systeem van strafrecht kan een onschuldige de plaats laten innemen van een schuldige en dus is de plaatsvervangende dood van Jezus een immoreel idee. Het is een idee gebaseerd op dat van de geldstraf, van het betalen van een boete in geld ten behoeve van een iemand anders; dat is toelaatbaar, maar dat iemand het schavot opgaat voor een ander wordt nergens aanvaard.
8. Als Jezus op Aarde kwam om te 'lijden' voor onze zonden, dan zou hij heel lang hebben moeten leven; hij zou een invaliderende, tientallen jaren durende ziekte moeten hebben gehad, hij zou hebben moeten meemaken dat zijn kinderen en zijn vrouw eerder dan hij stierven, hij zou dement moeten zijn geworden en een oude dag van aftakeling en strompelen gehad moeten hebben; hij zou in geestelijke en lichamelijke pijn moeten zijn gestorven op zijn 93ste en niet op zijn 33ste.
Maar hoe ging het: Jezus stierf in de bloei van zijn leven na drie uur lijden op een vrijdagmiddag en toen spoedde hij zich terug naar het paradijs waar hij vandaan kwam. Vele miljoenen mensen hebben meer geleden dan Jezus. En vele miljoenen zouden bereid zijn te sterven als ze wisten dat ze levend terug konden komen na drie dagen om verslag uit te brengen over het hiernamaals.
9. Als het Jezus'doel was te 'sterven' voor de mensheid, zou de manier waarop geen verschil hebben gemaakt. Hij zou gestorven kunnen zijn aan pokken of een koorts of door uit te glijden op ijs.
10. God had maar zes dagen nodig om het heelal te maken, maar kon hij de hele mensheid niet ineens redden in een week? Duizenden jaren gingen aan Jezus en zijn volgelingen vooraf en tweeduizend jaar zijn sinds Jezus verlopen, maar nog steeds zijn de meeste mensen niet gered.
11. Als het de bedoeling van Jezus was geweest om een nieuw religieus stelsel op touw te zetten dan zou het zelf tijdens zijn leven opgeschreven hebben, zoals tientallen eerdere Joodse profeten. Maar Jezus schreef niets op.
12. Jezus wordt in de evangeliën beschreven als oneerbiedig jegens zijn moeder toen hij twaalf was en opnieuw als volwassene.
13. Jezus volgde zijn eigen voorschrift niet: hij hield niet van zijn vijanden maar hekelde hen met ongegronde bitterheid.
14. Eeuwige kwelling als straf zonder rehabilitatie voor de gestraften is misschien wel het immoreelste idee dat ooit iemand heeft bedacht. En toch preekte Jezus de hel. Het zou beter zijn voor ons allemaal als we voor eeuwig tot niets worden gereduceerd dan dat één kind voor eeuwig moet kronkelen in de hel.
15. Omdat de meeste mensen die ooit geleefd hebben geen christenen zijn geweest, gaan de meeste mensen naar de hel – zo wint de duivel de kosmische strijd.
Wordt vervolgd.
Religie: Jezelf elke dag voorliegen tot je erin gaat geloven!