Over de oorsprong van wetenschap

EpicurusZo nu en dan hoor je  nog steeds mensen beweren dat alle (positieve) moderne verworvenheden en de wetenschappelijke ontwikkeling grotendeels te danken zouden zijn aan de invloed van het christendom. Volgens deze theorie zou een christelijke cultuur een ideale voedingsbodem zijn voor wetenschappelijk denken.

Systematisch en wetenschappelijk denken nam echter reeds een vlucht bij de oude grieken, door het werk van wijsgeren als Aristoteles, Hippocrates, Empedocles, Pythagoras, Epicurus, Democritus en Archimedes, en dat alles lang voor de veronderstelde geboorte van Christus. Deze mensen dachten na, en ontwikkelden theorieën over de aard van het universum, de natuur, het menselijke lichaam, door logisch redeneren, waarnemen, vergelijken, ontleden en experimenteren. Toen het christendom in opkomst kwam raakte de wetenschap juist  in verval. In het westen vergat men de Griekse en Romeinse kennis zelfs grotendeels, en bleef men, 'ondanks' dat zogenaamde tot wetenschap inspirerende christendom, in de ban van duisternis en primitief bijgeloof. Slechts de Arabieren en Byzantijnen hielden nog wat van de oude griekse verworvenheden in stand, maar daar bleef het dan ook bij. Ook zij hadden in meer dan duizend jaar tijd maar weinig verbeteringen aangebracht. Meer dan duizend jaren lang bleef men steken bij de antieke geneeskunst van Hippocrates en de anatomie van Aristoteles, zonder er heel erg veel aan te verbeteren of toe te voegen, ondanks de 'bezielende' en 'heiligende' invloed van het christelijke geloof.

Toen men in West Europa door o.a. de reconquista, de Kruistochten, en later door de invloed van  vluchtende byzantijnen (door de verovering van constantinopel in 1453 door de moslims), in aanraking kwam met allerlei vreemde culturen, leefwijzen én de geschriften uit de klassieke oudheid, tóén pas kwam er eindelijk een voedingsbodem voor iets wat op wetenschap begon te lijken.

Daarnaast had Djengiz Khan (1155-1227) door zijn weerzinwekkend wrede veroveringen (dat wel) de contacten mogelijk gemaakt met landen die voorheen veel moeilijker bereikbaar waren, zoals China en India. Karavanen die door de tirannie en hebzucht van plaatselijke heersers nooit deze verre oorden konden bereiken, konden nu zonder veel gevaar handel drijven met deze landen van over ver. Hoewel Djengiz Khan gruwelijk wreed was jegens degenen die hem probeerden te trotseren, was hij vrij tolerant jegens de mensen die hem schattingen betaalden en hem accepteerden als opperheerser, en duldde hij geen misdaad in het door hem veroverde imperium. [1] Bronnen uit die tijd beweren dat in het rijk van Djengiz, een jong en aantrekkelijk meisje met een kruik vol goud op haar hoofd, zonder lijfwachten van het ene naar het andere eind van het rijk kon reizen, zonder te worden beroofd of te worden verkracht. (Wie dit toch deed, werd gruwelijk gefolterd en ter dood gebracht, evenals zijn hele familie, of zelfs alle inwoners van het dorp waarin hij woonde). Toen Djengiz Khan stierf en zijn rijk uiteen viel, de erfgenamen met elkaar in conflict kwamen, en gebieden heroverd werden door Arabieren, Turken en Perzen, kwam er een einde aan de veilige handelsroutes. 

Maar de Europeanen wisten nu van het bestaan van China, India, etc,, en voelden zich genoodzaakt om de landen in den verre op een andere manier te bereiken, namelijk over zee. Dit had een enorme impact op de ontwikkeling van de scheepvaart, de techniek, de oorlogsvoering (men reisde immers door de wateren van woeste Saraceense en Turkse piraten), dit alles leidde tot een kettingreactie wat betreft de technische en wetenschappelijke ontwikkeling. Bijna als vanzelfsprekend ging dit samen met een culturele ontwikkeling. De kunsten, wetenschappen, filosofie, alles nam een enorme vlucht. 

Enorme geopolitieke aardverschuivingen zijn de voornaamste oorzaken geweest van de hectische toestand waarin we nu verkeren. De leringen van Jezus Christus zijn hierin niet meer geweest dan een futiel randverschijnsel; een klein en onbeduidend tandwieltje dat slechts een nevenfunctie vervult in een uiterst complexe machine.

[1] Het Mongoolse Rijk. Peter Brent.

Marc Defianth. Juni 2008.

Overzicht van kritische artikelen over Bijbel en christendom.
Dwalingen van Ouweneel. Overzichtspagina van kritische artikelen over 'De God die is. Waarom ik geen atheïst ben', het anti-atheïstische strijdschrift van theoloog Willem Ouweneel.