|
DE MENS EEN MACHINE (1748) door Julien Offray de LaMettrie J.O. de LaMettrie (1709-1751) was een Franse filosoof, die jaren in Parijs geleefd en gewerkt heeft. Als grondlegger va de materialistische wereldbeschouwing werd hij vervolgd, omdat die gedachten voor de toenmalige overheid te bedreigend waren. Hij week uit naar Duitsland. Als vurig revolutionair materialist bepleitte hij een mensbeeld, waarbij de mens als machine werd gezien. Zijn beroemdste boek, De Mens Een Machine, werd door de goegemeente en de overheid slecht ontvangen. Hij gaf in zijn werk aan, dat woorden als “god” en “ziel” nietszeggende aanduidingen waren, die beter niet konden worden gebruikt. Men kon zich beter houden aan wat met de eigen zintuigen waargenomen kon worden. Dit standpunt was dermate rationeel en zijn tijd vooruit, dat het op een enorm verzet, o.a. natuurlijk van de kerk, stuitte. Hij begreep het lichaam en de geest als een machine, zeg maar een klok, maar dan iets ingewikkelder. Waarneming en leren en begrijpen zag hij als fysieke veranderingen in de hersenen. Beweging is intrinsiek aan materie, waardoor er geen behoefte bestaat een iets als een “ziel” buiten de materie om. De bron van zijn filosofie was de waarneming van zaken door experimenten. Verder vertrouwde hij op de redelijke vermogens van de mens. Vanuit de empirie is de hypothese van de ziel overbodig. Lamettrie stelt dat het onderscheid tussen het bewustzijn en de wil, en het louter vitale, niet nodig is, want ze kunnen beiden worden verklaard vanuit de complexiteit van mechanische structuren die aan de basis ervan liggen. Vrijwel alle tegenwoordige filosofen en wetenschapsbeoefenaars zijn geestelijke erfgenamen van De Lamettrie. Zij noemen zich echter geen materialisten meer, maar fysicalisten. Dit betekent dat zij geloven dat de natuurwetenschappen ons vertellen wat er is: quarks, elektromagnetische velden, en wat dies meer zij. Volgens de natuurwetenschappen zit er in onze hersenen geen onstoffelijke ziel. Er bestaan geen elementaire psychische deeltjes (`psionen') en het periodiek systeem begint niet met het element `psychium' (met atoommassa 0). We moeten de filosofische problemen die we in verband met mentale verschijnselen hebben dan ook maar op een andere manier zien op te lossen dan met een beroep op dergelijke niet-bestaande dingen. Al met al een bijzonder leesbaar boek, dat aangeeft dat ook in het midden van de 18e eeuw bijzonder vooruitstrevend en vrij werd gedacht! Als u via een externe link direct op deze pagina kwam, kunt u hier onze website vinden |